MULTYMEDIAAL SKOALEKSAMEN FRYSK Namme: Learling fan: Te:

Transcriptie

1 MULTYMEDIAAL SKOALEKSAMEN FRYSK 2007 B Namme: Learling fan: Te: Wolkom by it Multymediaal Skoaleksamen 2007 diel B! Miskien hast it boek Skoare by FC Top fan Jelle Bangma wolris lêzen. Dat komt dan hiel moai út, want alle fragen yn dit eksamen hawwe mei dat boek te krijen. It eksamen begjint mei in radio-ûnderdiel. Dus earst moatst goed hark je! Dan komt it televyzje-ûnderdiel. Nei de televyzje sjen dus! It lêste ûnderdiel is in skriftlik eksamen. Dêr moatst in protte by skriuwe. De yllustraasje dy t hjirboppe stiet, komt ek út Skoare by FC Top en is fan Janneke de Jonge. Alle oare yllustraasjes binne spesjaal foar dit eksamen makke troch Luuk Klazenga. Hast dyn namme (foar- en achternamme) hjirboppe al ynfolle? Ast dat dien hast, wins kje wy dy in hiele protte sukses ta. De skoalle-eksamenkommisje fan de Afûk.

2 Radio-ûnderdiel begjintiid: 9.00 oere A. Harkfeardigens Do hearst earst in fraach. Set dêrnei in rûntsje om it goede antwurd (A, B of C). 1. Binne de útnoegingskaartsjes dy t Jeffrey en David krije gelyk? a Se lykje op elkoar, mar op it kaartsje fan David stiet noch in read hertsje b Nee, se lykje net op elkoar c Ja, de kaartsjes binne gelyk 2. Wêr wurdt it feestje holden? a yn de garaazje b yn de keamer c yn de kantine 3. Watfoar kado wol Manon ha? a Se wol parfum ha b Se wol graach in dvd ha c Se wol graach jild foar in dvd ha dit ûnderdiel heart sawol by nivo A as by nivo B 4. Wêrom kin David net nei it feest ta? a Omdat it op jûntiid is b Hy mei net fan syn heit, omdat hy de oare deis in wedstriid hat c Omdat hy mei syn heit en mem fuort moat 3. Moatst dêr sa n drokte om meitsje? a Moest dêr sa n drokte om meitsje? b Moattest dêr sa n drokte om meitsje? c Moast dêr sa n drokte om meitsje? 4. De trainer nimt faker as ien kear in spiler apart. a De trainer naam faker as ien kear in spiler apart b De trainer nam faker as ien kear in spiler apart c De trainer nimde faker as ien kear in spiler apart 5. David besiket goeie oanwizings te jaan. a David besochte goeie oanwizings te jaan b David besochte goeie oanwizings te jaan c David besykte goeie oanwizings te jaan C. Lûden riede Do krijst no in opjefte mei lûden. Earst in fraach en dêrnei hearst trije lûden. Set in rûntsje om it goede antwurd. 1. Wat is it lûd fan in ridende supportersbus fan FC Top? 5. Wêrom kin David net wyld dûnsje? a Hy hat gjin ritmegefoel b Hy hat syn ankel ferstûke c Hy rint dan it gefaar dat er blessearre rekket B. Notiid-doetiid De sinnen dysto hearst, steane yn e notiid (Ned. tegenwoordige tijd). Do moatst de doetiid (Ned. verleden tijd) sykje en in rûntsje om it goede antwurd sette. Foarbyld: hy sjocht (notiid) is yn de doetiid: hy seach. 1. David snijt troch de ferdediging hinne. a Hy sneed troch de ferdediging hinne b Hy snijde troch de ferdediging hinne c Hy snied troch de ferdediging hinne 2. Jûchheigerop klinkt om him hinne. a Jûchheigerop klonk om him hinne b Jûchheigerop klinkte om him hinne c Jûchheigerop klank om him hinne 2. Wat hearsto ast lûden fan it fuotbalfjild hearst? 3. Jeffrey docht de rits fan de sporttas ticht. Hoe klinkt dat? 4. Wêr hearsto it rinnen op fuotbalskuon? 5. Manon har broer skinkt kola yn. Hokker lûd is dat?

3 D. Wat betsjutte de wurden? Do krijst no wurden te hearren. Kies it goeie antwurd út A, B of C en set dêr in rûntsje om! Studio F begjintiid: oere dit ûnderdiel heart sawol by nivo A as by nivo B 1. Skoftke, wat betsjut dat? a in koarte tiid b in oere c skoffelje yn e tún 2. It hert bûnzet. Wat docht it hert dan? a It hert slacht hast net b It hert slacht mei de kop tsjin de beam c It hert slacht fûl 3. Hy is grutsk. Wat is er dan? a Hy is aardich lang b Hy is trots c Hy fynt it net geweldich 4. Hy leit de bal grimmitich del. Hoe leit hy de bal del? a Hy leit de bal foarsichtich del b Hy leit de bal hastich del c Hy leit de bal boas del 5. Hy jout in gjalp. Wat docht hy dan? a Hy raast b Hy smyt mei wetter c Hy jout in kadootsje E. Min Frysk-geef Frysk Is it wurd dêr t in streek ûnder stiet (goed of net-goed Frysk)? Set in rûntsje om it goede antwurd. 1. Eindelijk! 2. Ik fyn it by myn eigen klup ek moai, mar ik voetbal ek graach by FC Top. 3. Mar dat kin net, as ik let op bêd gean. 4. Ik wit it echt noch net. Ik moat der noch in nacht oer sliepe. 5. It hindert neat, ik soe graach wolle spylje by FC Top. 1. Tsjinstellingen Set hieltyd in rûntsje om de goede letter (A, B of C). 1. David joech in hurde pass. Wat is de tsjinstelling? a David joech in kromme pass b David joech in sêfte pass c David joech in ferkearde pass 2. Hy hat in reade kop fan ynspanning. Wat is de tsjinstelling? a Hy hat in smoarge kop fan ynspanning b Hy hat in suterige kop fan ynspanning c Hy hat in bleke kop fan ynspanning 3. Hy hie niks mear sein. Wat is de tsjinstelling? a Hy prate mar troch b Hy loerde om him hinne c Hy begûn te fluitsjen 4. Jeffrey trapet de bal fuort. a Jeffrey nimt de bal oan b Jeffrey kopt de bal fuort c Jeffrey tikket de bal opside 2. Tiidwurden 1. Kuierje is in tiidwurd (Ned. werkwoord). Watfoar tiidwurdsfoarm past by ik? a ik kuierje b ik kuier c ik kuierte 2. It tiidwurd freegje. Wat past by de fuotballers? a de fuotballers freegden b de fuotballers froegen c de fuotballers fregen 3. It tiidwurd draaie. Wat past by David? a David draaie om de bal b David draait om de bal c David draaike om de bal 4. It tiidwurd spylje. Wat past by de keeper? a De keeper spilet de bal b De keeper spielde de bal c De keeper spilete de bal

4 3. Utdrukkingen en siswizen 1. Wat betsjut de útdrukking Hy is mar dreech hjoed? a It is hjoed droech waar b Hy praat en tinkt der hjoed lang oer c Hy is mar deftich hjoed 2. Wat betsjut de útdrukking Der sit in holle op dat bern? a It bern hat altyd pineholle b It bern is tige knap c It bern is net sa maklik 3. Wat betsjut de útdrukking De maitiid hinget yn e loft? a De maitiid komt b Yn e maitiid reint it altyd c De maitiid is foarby 4. Wat betsjut de útdrukking Dy man hat sitten? a Dy man hat siik west b Dy man hat oppakt west c Dy man hat gelok hân 4. Geef Frysk 1. It giet erch goed. Wat is better Frysk, A, B of C? a It giet tige goed b It giet sear goed c It giet slim goed 2. Gean no in kear skoaren! Wat is better Frysk, A, B of C? a Gean no in kear doelpuntsjen! b Doelpuntsje no ris! c Meitsje no ris in goal! 3. Hy krijt fan him in elleboochje. Wat is better Frysk, A, B of C? a Hy krijt in earmtakke yn t gesicht b Hy wurdt tackele c Hy krijt in komplimint 4. Dy is in moaie tiid útskakeld. Wat is better Frysk, A, B of C? a Dy is in moaie tiid útgeskakeld b Dy is in moaie tiid útskakele c Dy is in moaie tiid útskeakele 5. Hokker wurd heart der net by? 1. Hokker wurd heart der net by? a dribbelje b drave c fuotbalje d swimme 2. Hokker wurd heart der net by? a koppe b traapje c fange d skelle 3. Hokker wurd heart der net by? a klaaikeamer b trainer c pilske d speech 4. Hokker wurd heart der net by? a behoarlik b aardich c ridlik d fuotbalskuon 6. Wat betsjut it wurd? 1. Wat betsjut faasje meitsje? a blommen sykje b opsjitte c oerspylje 2. Wat betsjut it wurd halje-trawalje? a ynienen b sa stadichoan c dreamerich 3. Wat betsjut it wurd pjutteboartersplak yn it Nederlânsk? a peuterspeelplaats b kleuterschool c zondagsschool 4. Wat is in strewel (útspraak: stre-wél)? a in strik b in strúk c in pak strie

5 Skriftlik part TEKST Ajax As de bus it grutte parkearfjild opdraait, drukke de jonges de noas stiif tsjin e ruten. Ien foar ien skufelje se nei bûten. De sjauffeur iepenet de bagaazjeromte en set de tassen op e dyk. As in kleuterklaske rinne se achter de lieders en de trainer oan. It prachtich grutte dak fan e Amsterdam Arena leit te skitterjen yn e sinne. Op e muorre fan sportkompleks De Toekomst stiet ajax. In juffer yn in lange reade jas nimt de groep mei troch de gongen en wiist: Dat is de sportzaal en hier is het krachthonk. Se gnuve allegear even om e hoeke. David stjit Jeffrey oan: Dêr rint er witst wol út it earste, toe hoe hjit er ek wer? Mar Jeffrey lûkt oan e skouders. Se rinne lâns fergadersealen en kantoarromtes en einigje by in grutte kantine. Mar Blankenberg wol ha dat se daalk nei de klaaikeamer geane. Even steane se noch stil foar in doar mei it buordsje Perskamer, mar dêr kinne se net yn om t der in televyzjeopname is. Uteinliks komme se út by de klaaikeamers en dy hawwe de nammen fan âld- Ajax-spilers. Se lêze: Marco van Basten kleedkamer en Johan Cruyff kleedkamer. Even sitte se stil om har hinne te sjen. Dan buldert de trainer: Allemaal de mond verloren? Kom op mannen, t is net of jullie voor t eerst buiten Fryslân zijn. Er moet wel worden gevoetbald hoor! dit ûnderdiel heart allinnich by nivo B Under de warming-up begjinne se wat te wennen. De trainer koe wol senuwachtich wêze, tinkt David. Sels is er aardich rêstich en doe t er shirt nûmer tsien krige, wie it hielendal klear. Hy krige it fertrouwen fan e trainer en dêr fielt er him ynienen hiel sterk troch. Op it teken fan de trainer drafkje se werom nei de klaaikeamer. Swijend dogge se it trainingsjaske út, wylst de trainer noch ien kear op har ynpraat. Laat je niet intimideren, vergeet alles om je heen en denk alleen aan je taak, je opdracht. En let op: korte dekking, geef ze geen ruimte. Dan moatte se har opstelle yn e gong en neist har meitsje de Ajax-boys in rige. David syn buorman reagearret net. It is in swarte jonge, sa swart, it sil in jonge út Afrika wêze. Mark-Jan fûn dat se earst it Frysk folksliet sjonge moasten en yn e bus wiene se t der allegear mei iens. No is der gjinien dy t der op weromkomt. Se binne allegear fierste senuwachtich. Se drave it fjild op en stelle har op yn in lange rige. Der is aardich wat publyk op e tribune kommen. Yn e rjochterhoeke wappert de Fryske flagge. David siket syn heit, mar sjocht him sa gau net. Der wurdt tost en Cees krijt in Ajax-faantsje. Op it fluitsinjaal giet it los. David krijt in Marokkaanse jonge by him, dy t him by it earste balkontakt al tsjin e hakke skopt. Hy byt even op e tosken en lit niks merke. De twadde bal dy t er oanspile krijt keatst er handich troch, de jonge is te let. Mar by de tredde bal dy t op him takomt, is de jonge him te fluch ôf. Hy giet der as in spear fan troch, oer it middenfjild. David lûkt in sprint, mar kin him net ynhelje. De jonge spilet ôf, mar gelokkich hat it gjin gefolgen. Je bent traag, seit de jonge as David syn posysje wer siket. It liket wol as stiet it hele team stiif fan e senuwen. De wedstryd begjint dan ek as in lyts drama. Gjin inkele aksje slagget en yn e dekking giet ek alles mis. Yn tsien minuten steane se al mei 3-0 achter. De Amsterdammerkes sjitte har fan alle kanten foarby en de Friezen steane der wat sneu by te sjen. De boertjes uit Friesland moeten nog veel leren, seit de jonge. Mar dan nimt Cees Kootstra it foartou. Fergemy FC Top! raast er, sille wy se no wat sjen litte, of net? It is foar t earst dat David him Frysk praten heart. Ut: Jelle Bangma, Skoare by FC Top (oanpast)

6 Fragen A. Set in rûntsje om it goeie antwurd (a, b of c). 1. Hoe komme de jonges ta de bus út? a op in draaf b hiel stadich rinnend c se rinne allegear bryk 2. Wat stiet der op e muorre fan it sportkompleks? a FC Top b De Toekomst c Ajax 3. Yn r. 11 stiet se gnuve. Wat dogge je dan? a de noas ophelje b efkes loere c laitsje om wat je sjogge 4. Wêr wol Blankenberg se daliks hinne ha? a nei de klaaikeamer b nei de sportseal c nei de kantine 5. David fielt him yn it begjin hiel sterk. Hoe komt dat sa? a Hy docht in goeie warming-up b Hy kriget it fertrouwen fan de trainer c Syn heit sjocht nei him 6. Wêrom drafkje de jonges nei de klaaikeamer? a Se geane ûnder de dûs b Se drinke dêr in kopke tee c Se moatte nei de trainer harkje 7. Wat fûn Mark-Jan dat der songen wurde moast? a it klubliet fan FC Top b it Frysk folksliet c it Ajax-liet 8. Hoe faak skopt de Marokkaanse jonge David? a trije kear b ien kear c twa kear 9. Wêrtroch begjint de wedstriid as in lyts drama? a b c Der wurdt in spiler fan t fjild ôf stjoerd. Gjin inkele aksje slagget. Se hawwe mar tsien spilers. 10. Wêrom raast Cees yn it Frysk oer it fjild? a b c Hy wol de wedstriid net graach ferlieze Hy kriget in skop tsjin de skynbonke Hy hat it krekt leard op Fryske les B. Skriuw de doetiidsfoarm (Ned. verleden tijd) op fan de wurden dy t hjirûnder ûnderstreke binne. Foarbyld: David stiet each yn each mei de keeper. - stie. Hoechst allinne de doetiid mar op te skriuwen. 1. David komt it fjild op. 2. De scout hat alris earder west. 3. Yn e earste helte falle gjin doelpunten. 4. Jeffrey jout in moaie foarset. 5. David sjit de bal yn e krusing. 6. Hy rint nei de hoekflagge. 7. Alle spilers geane nei him ta. 8. Se kinne David absolút net misse. C. Skriuw earst it ferlytsingswurd op en dêrnei it meartal fan e wurden dy t hjirûnder steane. Foarbyld: boadskip boadskipke boadskippen. 1. fjild 2. ploech 3. bôle 4 jonge 5. skoalle 6. keamer 7. doar 8. fiter 9. kado 10. tút

7 D. Sporten. Yn Fryslân sporte in hiel soad minsken. Kinsto de Fryske nammen betinke? 1. schaatsen 2. voetballen 3. polsstokverspringen 4. eierzoeken 5. korfballen 6. zwemmen 7. kaatsen 8. wandelen E. Siswizen. Wat betsjutte de siswizen dy t hjirûnder steane? De betsjuttingen steane by a oant en mei j. Set de letter fan it goede antwurd achter de siswizen. Der bliuwe in pear antwurden oer! a. Hy giet mar wer nei hûs. b. It wol omraak. c. Hy is in bangeskiter. d. Sy lit him tefolle betelje. e. Sy naait hurd út. f. Sy is hiel netsjes. g. Hy is hielendal oerstjoer. h. Hy is poerlilk. i. Hy begrypt it net. j. Hy hat de pet fol aaien. F. Fûgels. As David en Jeffrey fan it fuotbalfjild nei hûs ta fytse, hearre se in hiele soad lûden. Dy lûden wurde makke troch fûgels. Wat binne de Fryske nammen fan de fûgels dy t hjirûnder steane? Kies de goede nammen út de sechstjin dy t ûnderoan steane. 1. mus 2. spreeuw 3. ekster 4. eend 5. kievit 1. Sy set de sokken deryn. 2. Hy is in held op sokken. 3. It giet him boppe de pet. 4. Sy is sa skjin as de brân. 5. Hy sil dy kant mar wer út. 6. Hy is dwers troch alles hinne. 7. Sy hat him by de poat. 8. It giet dat it slydjaget. 6. gans 7. grutto 8. scholekster 9. Vlaamse gaai 10. lijster Kies hjir de goede antwurden út: bûnte liuw ein ekster geal goes guos hjerringslynder hôfdo houtekster (k)lyster leep ljip mosk protter skries strânljip

8 G. Yn it boek oer David en Jeffrey steane ek wurden lykas toch. Mar dat is net hielendal goed. Dochs is folle better. En noch sa n foarbyld is enkel en net ankel. Wy brûke wol faker Nederlânske wurden yn it Frysk, mar dat heart eigentlik net. Witsto wat de goede Fryske wurden binne? 1. knie 2. elleboog 3. buurman 4. moe 5. vriend 6. sleutel 7. neus H. Diktee. Skriuw hjirûnder de sinnen op fan it diktee dat dyn master of juffer foarlêze sil