Bijlage 1: Samenvatting en analyse jaarrekening Scholengroep OPRON 2012

Transcriptie

1 Bijlage 1: Samenvatting en analyse jaarrekening Scholengroep OPRON Inleiding De Scholengroep OPRON voor het openbaar primair onderwijs in de gemeenten Menterwolde, Stadskanaal en Veendam heeft de rekening met jaarverslag 2012 aangeboden en vraagt de gemeenteraad om instemming, de jaarstukken gaan vergezeld van een goedkeurende accountantsverklaring. De lokale overheid heeft een repressieve toezichtrol ten aanzien van een zelfstandige stichting voor openbaar primair onderwijs. De reden hiervan is dat de lokale overheid verantwoordelijk is voor de grondwettelijke garantie dat er voldoende openbaar onderwijs is in een genoegzaam aantal scholen. Omdat de stichting openbaar onderwijs voor drie gemeenten werkt, wordt het bovenstaande toezicht gemeenschappelijk uitgevoerd. Hiervoor is het in principe nodig om hiervoor een eenduidige informatie en besluitvorming te realiseren via een ambtelijk 'voorportaal 1 ' c.q. de ambtelijk secretaris. Bij de behandeling van deze jaarrekening wordt hiervan afgeweken aangezien het tijdstip van de vereiste behandeling (raad september) voor de gemeente Veendam hiertoe noopt. Inhoudelijk zullen de besluiten niet noemenswaardig afwijken. Tussen de gemeenten vindt en vond wel constructief overleg plaats op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau. Voorgesteld wordt om kennis te nemen van de inhoud van het jaarverslag en in te stemmen met de cijfers van de rekening De accountantsverklaring In het jaarverslag is een accountantsverklaring opgenomen waarin geoordeeld wordt dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en samenstelling van het vermogen en dat het resultaat over 2012 in overeenstemming is met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Verder voldoen de baten, lasten en balansmutaties aan de eisen van de financiële rechtmatigheid. Het resultaat van de jaarrekening Het exploitatieresultaat van de rekening 2012 is afgerond -/ Er was een tekort geraamd voor 2012 van Het verschil is Sinds de verzelfstandiging is er dan gedurende 3 achtereenvolgende jaren sprake van een positief resultaat en 2 jaar van een negatief resultaat. Bij de verzelfstandiging is er van uitgegaan dat er tot 2014 rekening gehouden zou moeten worden met negatieve resultaten bij de jaarrekening ; in totaal bedraagt het resultaat over 5 jaar nu afgerond +/ inclusief de bruidsschatbedragen; De solvabiliteit 1 en 2 en de liquiditeit zijn opnieuw toegenomen evenals het weerstandsvermogen 1 en 2 en de kapitalisatiefactor. De rentabiliteit is sterk verbeterd; alle financiële kengetallen liggen boven de landelijke gemiddelden over De onderwijskwaliteit In de gemeente Veendam zijn er eind 2012 geen zwakke of zeer zwakke scholen volgens de Onderwijsinspectie (OPRON heeft dan nog wel 1 zeer zwakke school tot maart 2013, maar geen risicovolle of zwakke scholen meer). Ook uit de gemiddelde score (534,9) van de OPRONscholen over 2012 blijkt dat er sprake is van wat stijging: 1.1 punt boven de norm van de inspectie (533.8). Ten opzichte van het landelijke gemiddelde scoren de OPRONscholen nog 0,3 punt lager. (zie pagina 11 van het jaarverslag). Ook worden op pagina 11 van het jaarverslag verschillende indicatoren genoemd waarop OPRON beter en slechter scoort dan landelijk het geval is; 1 Deze functie wordt om de drie jaar belegd bij één van de drie gemeenten waar Opron actief is. Voor de jaren fungeert de gemeente Menterwolde als voorportaal c.q. ambtelijke secretarie/secretaris.

2 2. Openbaar onderwijs OPRON Op de openbare scholen van OPRON is ieder kind welkom, ongeacht zijn of haar sociale, culturele of levensbeschouwelijke achtergrond. De kinderen wordt geleerd respect te hebben voor elkaars mening of overtuiging. Er is aandacht en ruimte voor ieder kind. De kernwaarden, missie en visie van het openbaar onderwijs van de 3 gemeenten heeft Scholengroep OPRON uitgewerkt in een Koersplan (zie ook pagina 9 van het jaarverslag van OPRON). * Er zijn 3 kernwaarden geformuleerd, namelijk Verbinding; Betrokkenheid en Verantwoordelijkheid plus Resultaatgericht, die de basis van het handelen vormen. De missie is: Het beste voor elk kind. Kernwaarden en missie vormen het fundament van de visie, waarbij aspecten als Hoge Ambities, Elk kind hoort erbij, Respect en Waardering, Ouderbetrokkenheid, Eenheid en Verscheidenheid, De school als middelpunt inde buurt, belangrijk zijn. 3. Ontwikkelingen Leerlingendaling Een belangrijke ontwikkeling die grote invloed heeft op de koers van Opron in de komende jaren is de reeds ingezette daling van het aantal leerlingen. Uit de gegevens van het jaarverslag 2012 wordt duidelijk dat de krimp maar met name ook de verschuiving van deelname aan het openbaar onderwijs naar het bijzonder onderwijs zich daadwerkelijk voortzet (zie bijlage voor de kengetallen). Gevolgen hiervan zijn: - Lagere vergoedingen (vergoedingen vinden plaats op basis van leerlingenaantallen) - Vergrijzing personeelsbestand op dit moment (afvloeiingssystematiek; een vergrijsd bestand geeft hogere lasten) - Leegstand lokalen (kosten van exploitatie verminderen niet evenredig) Het stichtingsbestuur heeft de directie opdracht verstrekt een analyse te doen naar de oorzaken van deze daling en mogelijke maatregelen te nemen die deze trend tegengaan. Samenwerkingsplannen Bij de besluitvorming rondom de verzelfstandiging is al geconstateerd dat de toenmalige omvang van het schoolbestuur, voldoende is, maar niet groot. Gelet op de (nog te verwachten) leerlingendaling, rijksmaatregelen etc. hebben het bestuur en de directie doen besluiten de mogelijkheden en noodzaak van een toekomstige samenwerking of fusie met andere schoolbesturen nader te bezien. In 2013 wordt het onderzoek naar een mogelijke fusie of samenwerking tussen OPRON en OPOS (Slochteren) afgerond; ook zal besloten worden of wat de 2 schoolbesturen betreft een samengaan voorgelegd wordt aan de betrokken gemeenteraden. Een eventuele fusie kan alleen plaats vinden na goedkeuring van de gemeenten; dit is vastgelegd in de statuten (oud en nieuw!). Kwaliteit Uit het jaarverslag blijkt verder dat het bestuur onverminderd inzet op kwaliteitsverbetering op de scholen. Hiertoe doen scholen binnen Opron mee aan verschillende projecten zoals Duurzaam leren en Opbrengstgericht werken 2. 2 Alle scholen die vallen onder de Opron doen mee aan het project duurzaam leren. Ambitie van dit project is dat in 2011 op de scholen duurzame verbeteringen in het onderwijs te zien zijn in hoge 2

3 Uit de in de bijlage genoemde kerncijfers blijkt dat er ook daadwerkelijk resultaat wordt geboekt op het gebied van kwaliteit. De gemiddelde score eindtoets Cito van OPRON is gestegen van 533,3 in 2008 naar 534,9 in De score ligt nu 3 jaar boven de minimale norm (533,8) van de inspectie. Hieruit blijkt dat Opron met de ambitie van het tijdelijke project duurzaam leren resultaat heeft behaald. Het landelijke gemiddelde van de eindtoetsscore schommelt al jaren rondom 535 punten. Personeel Het aantal personeelsleden is in 2012 met 13 ( ) gedaald en het aantal formatieplaatsen met afgerond 20 ( ) volgens de tabellen. Dit heeft voornamelijk te maken met teruglopende inkomsten en daling van het aantal leerlingen. Projectbudgetten zijn tijdelijk; vaak is niet duidelijk hoe lang deze nog doorlopen. Een einde heeft onvermijdelijk nadelige gevolgen voor de personeelsformatie. In 2012 moesten 6 personen met gedwongen ontslag. Voor 2013 moesten 12 personen al vast op het risicodragende deel van de formatie worden geplaatst. Bij gevoerde bezwaarprocedures is OPRON in het gelijk gesteld. Het ziekteverzuim bedroeg over het schooljaar ,9% (7,5% in en 8,9% in ). In de 3 noordelijke provincies bedroeg het verzuimpercentage 7,4%. Het laatst bekende landelijke cijfer ( ) is voor de onderwijssector 6,6% in totaal. De doelstelling van OPRON om het landelijke verzuimcijfer te benaderen is dus behaald; ondanks het feit dat de gemiddelde leeftijd bij OPRON hoger ligt dan het landelijke gemiddelde. Als vervolg op duurzaam leren is besloten over te gaan tot het invoeren van interne audits om het onderwijskundig en opbrengstgericht leiderschap verder te verbeteren. In 2013 wordt dit voortgezet. Er is een subsidie hiervoor verleend van door de provincie. 4. Huisvesting De scholengroep OPRON kampt als gevolg van de terugloop van het aantal leerlingen in Veendam met een overcapaciteit. De verwachting is dat deze voor een belangrijk deel m.i.v. het schooljaar teruggebracht zal zijn. 5. De jaarrekening Het exploitatieresultaat 2012 is uitgekomen op ,-- negatief. Het bestuur heeft besloten daarnaast aan de algemene reserve te onttrekken en hiermee een voorziening flankerend beleid in te stellen. De onttrekking van bijna 4 ton aan de algemene reserves heeft hier wel een vermindering van het eigen vermogen tot gevolg. begroting 2012 realisatie 2012 Verschil Lasten * N Baten (incl. financiële) V Resultaat V * telling op pagina 21 van het jaarverslag OPRON is niet correct De details en de toelichting op de cijfers zijn terug te vinden in de jaarrekening die ter inzage ligt. Het eigen vermogen bedraagt, na de resultaatbestemming, op 31 december ,-- ( ,--in 2011). Aan overige voorzieningen resteert: ,-- ( ,--). Het totaal van de reserves van OPRON bedraagt ultimo 2012 dan ,-- ( ). leerresultaten van alle kinderen ten aanzien van taal en lezen. Het project is gestart in het schooljaar en liep, na verlenging, aan het eind van het schooljaar af. 3

4 Een nadere toelichting op enkele posten Openstaande vordering bij de gemeente Veendam De vordering bestaat uit onderstaande door ons in rekening gebrachte kosten. Begin januari 2013 zijn deze facturen door de gemeente aan ons betaald. factuur factuur Omschrijving bedrag datum nummer 27-nov Loonkosten brede school Noorderbreedte kalenderjaar , nov Loonkosten logopedie kalenderjaar ,02 27-nov Loonkosten avondschool kalenderjaar ,84 27-nov Loonkosten sportprojecten kalenderjaar ,50 05-dec Medegebruik De Viermaster 2012, verg gemeente ,00 05-dec Energiekosten 2012 gymlokaal Borgercompagnie 2.140,00 05-dec Energiekosten 2012 gymlokaal Ommelanderwijk 2.110,00 06-dec Huisvestingsvoorziening Braskorf, reparatie 5.455,96 liftinstallatie 06-dec Huisvestingsvoorziening Ommewending, asbest 5.814,17 fietsenstalling 10-dec Schades , ,24 Er is sprake van een relatief klein verschil van tussen bovenstaand overzicht en hetgeen in de jaarrekening is opgenomen; de opsomming van kosten door OPRON is klaarblijkelijk niet geheel limitatief Wel is duidelijk dat de aard van deze vorderingen voornamelijk geoormerkte middelen betreft die de gemeente ontvangt en die in overleg met scholbesturen worden bestemd voor onderwijsprojecten. Ook betreft het onderwijshuisvestingskosten. Bestemmingsreserve Stadskanaal De bestemmingsreserve Stadskanaal betreft het bedrag ( ,-) wat de gemeente Stadskanaal bij de verzelfstandiging extra heeft meegegeven aan de nieuw opgerichte stichting. Voorwaarde was dat dit bedrag ten goede zou komen aan de Stadskanaalster scholen. Bestemmingsreserve Innovatie Bij de jaarrekening 2009 is deze als bestemmingsreserve aan de algemene reserve toegevoegd. Het is de bedoeling van het bestuur dit bedrag te investeren in maatregelen die bijdragen aan een verhoging van de kwaliteit van het onderwijs. Cultuureducatie extra tijdelijke geoormerkte middelen (Regeling Versterking Cultuureducatie in het primair onderwijs ( ad 10,90 per leerling) Deze regeling was er voor bedoeld ervoor zorgen dat alle basisscholen cultuureducatie als vast onderdeel opnemen in hun beleidsplan. Het doel is kinderen in een doorlopende leerlijn kennis te laten maken met cultuur. Scholen werken hierbij samen met culturele instellingen De van het ministerie ontvangen bedragen voor cultuureducatie zijn door Opron tot als doelsubsidie aan de individuele scholen ter beschikking gesteld. Niet uitgegeven bedragen moeten in dat geval terugbetaald worden aan het rijk. Dat laatste heeft zich niet voorgedaan. Vanaf worden de cultuurgelden ontvangen (ad 4,55 per leerling) via de bestemmingsbox, niet uitgegeven gelden hoeven dan niet behoeven te worden teruggegeven. Wel dient verantwoording over de besteding afgelegd te worden aan het rijk. OPRON geeft de middelen aan de individuele scholen. Zij kunnen dan zelf invulling geven aan hoe de cultuureducatie in te richten. In zijn algemeenheid kan volgens Opron gesteld worden dat de scholen de bedragen die zij voor cultuureducatie ontvangen volledig hebben besteed. Daarnaast kan een school er voor kiezen wat per leerling voor cultuureducatie wordt bestemd; door sommige scholen worden bij voorbeeld bijdragen van de ouderraad (schoolbijdrage) of incidentele eigen bijdragen van ouders ingezet voor culturele doeleinden, scholen kunnen dus binnen de kaders eigen beleid voeren. 4

5 Flankerend beleid Als gevolg van de leerlingendaling vermindert de benodigde formatie. In 2012 resulteerde dit voor het eerst in gedwongen ontslag van personeelsleden. Om gedwongen ontslagen zo veel als mogelijk te beperken en te voorkomen is er in 2012 flankerend beleid geformuleerd waarbij personeelsleden de mogelijkheid wordt geboden met een financiële tegemoetkoming vrijwillig (deel) ontslag te nemen. Zo wordt het wellicht voor ouder personeel haalbaar eerder af te vloeien en wordt jonger personeel gedwongen ontslag bespaard. Een deel van het meevallende tekort over 2012 ( ) is gereserveerd zodat het flankerend beleid ook bekostigd kan worden. Als gevolg van natuurlijk verloop zal v.a. het schooljaar overigens mogelijk weer een tekort aan personeel ontstaan uitgaande van de prognose ten aanzien van het leerlingenaantal. Accountantsverklaring als opgenomen in de jaarstukken De jaarrekening gaat vergezeld van een verslag van een door het bestuur van OPRON aangewezen registeraccountant AKSOS te Groningen dat, behalve de verklaring bij de rekening bevindingen bevat over de vraag of de administratie en het beheer voldoen aan de eisen van rechtmatigheid en doelmatigheid. Naar oordeel van de accountant geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de stichting en dat het verslag in overeenstemming is met de betreffende regelgeving. Voorts is hij van oordeel dat de in deze verantwoorde jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties voldoen aan de eisen van de financiële rechtmatigheid. 5

6 Bijlage 2. KENGETALLEN Kerncijfers en kengetallen 2012 Scholengroep OPRON Centraal in de beoordeling van de jaarrekening staat de vraag of het voortbestaan en de kwaliteit van de openbare basisscholen voldoende gewaarborgd is. Door voor langere tijd de score van kengetallen te volgen wordt een meer structureel patroon zichtbaar, waarmee het voor de toezichthouder mogelijk wordt om zich een beeld te vormen van de ontwikkeling (financieel en kwalitatief) van de Scholengroep OPRON. De jaarrekening 2012 is de vijfde rekening sinds de verzelfstandiging. Financieel 2012 Kengetal Berekening Realis Solvabiliteit eigen vermogen/totaalvermogen: Streefcijfer OPRON 0,4 Liquiditeit vlottende activa + liquide middelen gedeeld door 3,97 kortlopende schulden: Streefcijfer OPRON 0,8 Rentabiliteit resultaat gewone bedrijfsvoering gedeeld door de totale baten x 100%: Streefcijfer OPRON: toevalsmarge 2% (+ of -) Weerstands -vermogen eigen vermogen minus de materiele vast activa ten opzichte van de rijksbaten 1 2 Realis , Realis ,57 0,55 0,64 3,29 2,96 1,59-0,5% -2.2%* -1.9% -1.1% 30.0% 24.2% 29.3% 24.1% 29.9% Landelijk Begrotingsresultaat Exploitatieresultaat (x 1.000) Kapitalisatie -factor balanstotaal (activa) minus de boekwaarde van gebouwen en terreinen (= 0,--) gedeeld door de totale baten (dus excl. overige bijdragen c.q. de rijskbijdrage). Als bovengrens wordt landelijk voor grotere instellingen, zoals OPRON, 35% aangehouden. Rentabiliteit: realisatie 2011 is gecorrigeerd van -1,5% naar -2,2% Kapitalisatiefactor: realisatie 2011 is gecorrigeerd 49.73% 49.66* % 23,5% 10,9% 52.45% 41.40% Eén van de onderdelen van de kapitalisatiefactor is de bufferliquiditeit, die dient om risico s op te vangen. Gezien de onderwijskundige- en de huisvestingssituatie op de scholen acht OPRON het wenselijk een hogere kapitalisatiefactor na te streven dan landelijk wordt aangehouden; in 2011 is het landelijke percentage 41,4% ; voor OPRON geldt in 2012 een percentage van 49.73%. 6

7 Leerlingen 2012 Demografische onderzoeken tonen een verwachte terugloop van het absolute aantal leerlingen voor de komende jaren aan. Ook geldt dat er in het algemeen sprake is van een teruglopend deelnamepercentage aan het openbaar basisonderwijs t.g.v. het bijzonder basisonderwijs. Voor Veendam geldt voor ,75%; t.o.v. van 2008 is dit een daling van 9.10% Gemeente Brin School Plaats Aantal leerlingen op teldatum Perc. Stijg/daling Menterwolde 05YR De Mieden Meeden ,6 08GQ Insp. Amerika Noordbroek ,4 08SW Burg.Verkruisen Muntendam ,9 09RC Europaschool Muntendam ,3 10CO De Tandem Zuidbroek ,3 Sub totaal ,46 Veendam Openbaar - 2,01 basisonderw. 13GU De Viermaster Veendam LX De Butte Borgercomp ,39 13QO De Braskorf Veendam ,79 13UO Noorderbreedte Veendam ,55 14EK Westerschool Wildervank ,65 14HC De Sleutel Wildervank ,22 15EP Ommewending Ommel.wijk ,32 Openbaar - 3,67 basisonderwijs (SO): 19TV Wim Monnereau Veendam ,28 26NL Marg. Harderberg Veendam ,86 Bijzonder basisonderw. 15FJ cbs t Haimstee Veendam ,80 15LG cbs de Kern Veendam ,24 23DM In de Manne. Veendam ,77 rkbs Mgr. 15DL Bekkersschool Veendam ,36 Bijzonder basisonderwijs ,40 Subtotaal Veendam ,92 Stadskanaal 13ZR Hagenhofschool Stadskanaal ,94 14CZ Parkwijkschool Stadskanaal ,24 14IM Mr. Neuteb.sch.l Stadskanaal ,04 15AS De Oleander Stadskanaal ,33 15AS01 Westerschool Stadskanaal ,67 15FZ De Badde Musselkanaal ,70 Totaal generaal 15JG De Musselhorst Musselkanaal ,16 15LW t Zonnendal Alteveer ,11 Sub totaal ,00 Reguliere OPRON scholen ,94 7

8 8