Blok FA-480. Kennismakingsstages openbare farmacie en ziekenhuisfarmacie. Master farmacie. Universiteit Utrecht, Dept. Farm.

Transcriptie

1 Blok FA-480 Kennismakingsstages openbare farmacie en ziekenhuisfarmacie Master farmacie Universiteit Utrecht, Dept. Farm.Wetenschappen UPPER, Oktober 2015

2 1. Algemeen Plaats in het curriculum Ingangseisen Inhoud Leerproces tijdens de stage Toetsing Stageregeling Organisatie Kennismakingsstage Openbare apotheek Leerdoelen Programma Stage Openbare Farmacie Opdrachten stageteam Stage ziekenhuisfarmacie Leerdoelen stage ziekenhuisfarmacie Programma stage ziekenhuisfarmacie Opdrachten stageteam Stagedossier Inleiding Stagedossier Vragenlijst evaluatie stage Formulieren Formulieren stage openbare farmacie Formulier volledigheid dossier Formulier voortgangsgesprek kennismakingsstage openbare farmacie Formulier Zelfreflectie en Beoordeling kennismakingsstage openbare farmacie Formulier beoordeling kennismakingsstage ziekenhuisfarmacie Formulier GEHEIMHOUDINGSVERKLARING UPPER-Stagebureau

3 1. Algemeen Voor u ligt het blokboek voor de kennismakingsstages. Voor de stageverlener is het blokboek een leidraad voor de begeleiding en de beoordeling van de stagiair. Voor de stagiair geeft dit blokboek richting aan de stageactiviteiten en de wijze waarop hierover moet worden gerapporteerd. Studenten moeten dit blokboek hebben gelezen voordat zij stage gaan volgen. Apotheekstages zijn een belangrijk onderdeel van de masterfase, studenten volgen in totaal 26 weken stage gedurende hun 3-jarige master farmacie. In het laatste studiejaar volgen studenten de andere stages (zie ook 1.1.). De leerdoelen van de kennismakingsstages zijn beperkt ten opzichte van de leerdoelen van de hoofdstages. Het accent ligt op de kennismaking met de openbare farmacie (5 weken stage) en met de ziekenhuisfarmacie (1 week stage). Dit hoofdstuk bevat algemene informatie over de stages. In hoofdstuk 2 (openbare farmacie) en in hoofdstuk 3 (de ziekenhuisfarmacie) wordt gedetailleerder ingegaan op de kennismakingsstages in de openbare en in de ziekenhuisfarmacie. Beschreven staan de leerdoelen, het stageprogramma en de opdrachten voor de beide soorten stages. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op het stagedossier, dit is een persoonlijk document van de stagiair over zijn/haar stage. Dit document wordt gebruikt voor de beoordeling van de student. In hoofdstuk 5 staan de formulieren, waaronder de formulieren die gebruikt worden voor het voortgangsgesprek en eindgesprek bij de openbare apotheekstage en de geheimhoudingsverklaring. Andere informatiebronnen over de apotheekstages zijn: - UU/Blackboard, hier vinden studenten roosterinformatie over de terugkomdagen. - UPStage (stageplanningssysteem): in deze database kunnen studenten zien met welke apotheken UPPER samenwerkt: - Via kom je bij het Virtueel Kennis Centrum van UPPER, waar documenten staan over de apotheekstages (o.a. dit blokboek en het informatie over de praktijkstages in jaar 3), maar ook over gevolgde keuzestages van studenten (bij Infoplein). - Het UPPER-stagebureau is bereikbaar per mail (upper.stage@uu.nl), per telefoon ( ). David de Wiedgebouw, Kamernr. 4.62, Universiteitsweg 99, Utrecht. 1.1 Plaats in het curriculum De stage is een persoonlijke leerperiode. De eerste stage legt een belangrijke basis, waarop in de stages in het 3e jaar van de master wordt voortgeborduurd. In studiejaar 3 van de master volg je nog meer stages: een basisstage in de openbare farmacie (5 weken) een basisstage in de ziekenhuisfarmacie (5 weken) een verdiepingsstage van in de openbare of ziekenhuisfarmacie (vijf weken) die je volgt direct na je basisstage in dezelfde (ziekenhuis of openbare) apotheek. een keuzestage van vijf weken: ook deze stage moet bijdragen aan de competenties van basisapotheker, maar de stage mag wel buiten bij andere 2

4 adressen dan apotheken worden gevolgd (er gelden een aantal eisen, zie hiervoor het VKC en overleg tijdig met de stagecoördinator over je plannen). Apotheekbezoek tijdens blok Medicatiebegeleiding In het blok Medicatiebegeleiding, dat de student volgt voorafgaande aan de apotheekstage, is een apotheekdag ingeroosterd waarin aan een onderwijsopdracht wordt gewerkt. Tijdens het blok Medicatiebegeleiding wordt uitleg gegeven over de opdracht en de ervaringen van studenten komen daar ter sprake. 1.2 Ingangseisen Als ingangseis voor de stage openbare farmacie geldt dat de student blok FA-401 (enkelvoudige aandoeningen) en blok Fa-403 (medicatiebegeleiding) moet hebben gevolgd. Ook geldt de eis dat studenten de Nederlandse taal moeten beheersen, anders kunnen er risico's ontstaan voor de patiëntenzorg. Indien men de bachelor Farmaceutische Wetenschappen heeft behaald, voldoet men aan deze eis. Studenten die een premaster traject hebben gevolgd en de Nederlandse taal niet goed beheersen, worden verzocht contact op te nemen met de stagecoördinator mw. Blom Afhankelijk van de ernst van de taalbeperking zal de stagecoördinator beslissen of het verantwoord is stage te gaan volgen. Voor de ziekenhuisstage is het vereist dat men blok FA-402 heeft gevolgd. Je kunt de ziekenhuisstage volgen vlak voor, tijdens dan wel na de onderzoeksperiode. Studenten krijgen tijdens blok Fa-402 van de stagecoördinator concrete uitleg over de wijze waarop de kennismakingsstage ziekenhuisfarmacie georganiseerd wordt. 1.3 Inhoud Voor iedere stage zijn specifieke leerdoelen opgesteld (zie hoofdstuk 2 en 3). Bij de kennismakingsstages zijn dit vooral leerdoelen op het gebied van kennis en inzicht. In de latere stages hebben de leerdoelen meer betrekking op competenties. Voor studenten kunnen stages ook bijdragen aan hun beroepsoriëntatie, echter vanuit de opleiding is het primaire doel van de stages onderwijskundig: de student ontwikkelt zich tot basisapotheker. 1.4 Leerproces tijdens de stage Voor de resultaten van een stage zijn verschillende partijen verantwoordelijk. Het UPPER stageteam van het departement Farmaceutische Wetenschappen zorgt voor de randvoorwaarden en formuleert de leerdoelen. De stageverlenende apotheek en met name de stagebegeleider maken het mogelijk om de leerdoelen te bereiken. De stagiair is verantwoordelijk voor het eigen leerproces, hetgeen inhoudt dat hij/zij: in overleg met de stagebegeleider een werkplan opstelt van werkzaamheden, zodat de leerdoelen worden bereikt; zorgt voor planning en duidelijkheid naar het apotheekteam toe wat betreft aanwezigheid en de eigen werkzaamheden. reflecteert op eigen functioneren en het verloop van de stage (gaat alles naar wens, leert men waar men voor komt?) bespreekt met de stageverlener eventuele knelpunten en zoekt met hem/haar samen naar oplossingen 3

5 Kennismakingsgesprek vooraf De student neemt met de stagebegeleider telefonisch contact op binnen een week na de ontvangst van het bericht van plaatsing op een stageadres. In dit contact wordt een afspraak gemaakt voor een kennismakingsgesprek in de apotheek. Doel van dit gesprek is kennismaken, het bespreken van wederzijdse wensen en verwachtingen en afspraken maken over de stage. De student bereidt zich voor op dit gesprek op basis van de leerdoelen en eigen interesses en neemt zijn/haar CV (met foto) mee voor de stagebegeleider. De student wordt geadviseerd om persoonlijke opvattingen of omstandigheden die van invloed kunnen zijn op het leerproces en/of de contacten in de apotheek, voorafgaande aan de stage te bespreken met de stagecoördinator én de stagebegeleider (ziekte, handicap of bijzondere omgangsvormen/kledingvoorschriften). Gespreksthema s tijdens het kennismakingsgesprek zijn: of de apotheker/het team de student goed kan begeleiden (is er bijvoorbeeld personele onderbezetting in de apotheek, is de apotheker aanwezig). Bij twijfel hierover is het beter een ander stageadres te kiezen. werkzaamheden van de stagiair: mag de student alles doen wat nodig is om de leerdoelen te bereiken, heeft de student speciale wensen? wederzijdse verantwoordelijkheden van student en stagebegeleider; wie is aanspreekpunt voor de stagiair op de werkvloer; hoe zit het met bevoegdheden/autonomie van de stagiair (wat mag wel, wat niet). afspraken over regelmatig overleg tussen student en apotheker; afspraken over werktijden, geheimhoudingsplicht, uiterlijke verzorging (kleding, naambordje), omgangsvormen en overige gedragsregels in de apotheek; dagen waarop de student afwezig is vanwege universitaire bijeenkomsten; bijzonderheden (ziekte, handicap, andere omstandigheden) die van invloed kunnen zijn op de stage. Werkzaamheden tijdens de stage De werkzaamheden tijdens de stage vloeien voort uit de leerdoelen en de opdrachten. Studenten mogen uiteraard ook extra werkzaamheden/activiteiten verrichten die leerzaam zijn in het kader van de opleiding tot apotheker en uitvoerbaar zijn in de apotheek. In het begin van de stage oriënteert de student zich eerst op de primaire processen in de apotheek en maakt daarvoor samen met de stageverlener een oriëntatie-plan. Aan het einde van de oriëntatiefase maakt de student in overleg met de stageverlener een werkplan voor de verdere stageperiode. Als stagiair zal je: - meewerken in de apotheek en proberen je leerdoelen te bereiken; - opdrachten die in het blokboek staan uitvoeren; - werken aan de verslaggeving over je stage; - grenzen stellen in wat je wel/niet (aan) kunt, gezien de fase van de studie; - gecontroleerd worden in je handelen, omdat je niet bevoegd bent de artsenijbereidkunst uit te oefenen; - regelmatig feedback krijgen op je functioneren (zo niet, vraag hier zelf dan naar) Als je weinig of geen apotheekervaring hebt, kun je het beste beginnen met eenvoudige onderwerpen. Laat moeilijke kwesties (euthanasie, lastige patiënt of arts) tijdens je eerste stage liever over aan de apotheekmedewerkers en probeer van hen te leren door hun benadering waar te nemen. Natuurlijk mag je meer initiatieven hierin ondernemen als jij en je stagebegeleider denken dat je dit aankunt. Met name voor studenten met werkervaring in een apotheek geldt deze aansporing om te zorgen voor een leuke en een leerzame stage. Uiteraard geldt daarbij dat overleg met je stagebegeleider essentieel is. 4

6 Logboek Ter versterking van het leerproces wordt door de student tijdens de stage een logboek bijgehouden, waarin de dagelijkse activiteiten en leerervaringen worden geregistreerd. Dit (persoonlijk) document fungeert als bronnenboek voor het voortgangs- en eindgesprek met de stageverlener en het te schrijven stagedossier. Voortgangsgesprek Halverwege de stage heeft de stagiair een voortgangsgesprek met de stagebegeleider. Een voortgangsgesprek is bedoeld om stil te staan bij het leerproces van de stagiair en de samenwerking tot nu toe en goede afspraken te maken voor het vervolgtraject. Het is belangrijk dat de stageverlener eventuele problemen in het functioneren van de stagiair benoemt en concreet aangeeft wat de gewenste veranderingen zijn. Maar ook de stagiair kan wensen inbrengen inzake de stage, de begeleiding of de samenwerking. Bespreekpunten zijn: krijgt de student voldoende zicht op de diverse taken in de apotheek? zijn informatiebronnen (waaronder de professionals) voor de stagiair voldoende toegankelijk? is duidelijk wat de student wel/niet aan initiatieven mag nemen etc. wat zijn de verbeterpunten bij de student; afspraken over de werkzaamheden en de begeleiding in de vervolgperiode. De stagiair maakt van dit gesprek een verslag en laat dit voor akkoord ondertekenen. Dit verslag wordt samen met het formulier voor het voortgangsgesprek (zie hoofdstuk 5) opgenomen in het stagedossier. Ontstaan tijdens de stage problemen die niet opgelost worden, dan zal de stagiair en/of de apotheker contact opnemen met de stagecoördinator. In gezamenlijk overleg wordt dan beslist hoe de problemen het beste benaderd en eventueel opgelost kunnen worden. De stagecoördinator is bereikbaar via het stagebureau (zie 1.7 Organisatie). Eindgesprek Aan het einde van de stage heeft de student met de stagebegeleider een eindgesprek. In dit gesprek staat het behaalde eindniveau van de student centraal: zijn alle leerdoelen bereikt? Hoe ziet de student dit zelf? Wat vindt de stagebegeleider? Gebruik daarbij het formulier Zelfrelfectie en Beoordeling Kennismakingsstage open bare farmacie. De student vult dit voor zichzelf in, voorafgaande aan het gesprek. De stagebegeleider geeft zijn/haar beoordeling op deze aspecten in dit eindgesprek (of daaraan voorafgaand). De stagiair maakt ook van dit gesprek een verslag en laat dit voor akkoord ondertekenen. Dit verslag wordt samen met het formulier voor het eindgesprek (zie hoofdstuk 5) opgenomen in het stagedossier. Onderwijsbijeenkomst op universiteit Tijdens de kennismakingsstage openbare farmacie is er een onderwijsbijeenkomst op de universiteit, dit is een verplicht onderdeel van de stage. Op Blackboard wordt de datum en het onderwijslokaal bekendgemaakt. Indien studenten verhinderd zijn om deze bijeenkomst bij te wonen, moeten zij dit melden bij het stagebureau. Tijdens terugkomdag wordt ingegaan op de stage-ervaringen en het leerproces in de stageapotheek, onder leiding van een praktijkdocent. De terugkombijeenkomsten vervullen een brugfunctie tussen het onderwijs en de stages. Het bespreken van situaties uit de praktijk vormt een belangrijk onderdeel. Dergelijke situaties of casuïstiek 5

7 kunnen betrekking hebben op vakinhoudelijke kwesties maar ook op het leerproces, professioneel gedrag of persoonlijke zaken die van invloed zijn op je stage. 1.5 Toetsing De toetsing van stages vindt plaats door een stagedocent, onder verantwoordelijkheid van de stagecoördinator en de voorzitter van het stageteam. Bij de ziekenhuisstage beperkt de toetsing zich tot het registreren van het ingeleverde beoordelingsformulier en een rapportage van werkzaamheden. Bij de openbare apotheekstage wordt je beoordeeld op basis van het stagedossier, waarin is opgenomen de beoordeling van de stagebegeleider. Het door de stageverlener op het voorblad voor akkoord getekende stagedossier wordt zo spoedig mogelijk na afloop van de stage bij het stagebureau ingeleverd, bij voorkeur binnen een maand na afronding. Voor het gevolgd hebben van beide stages worden in totaal 9 studiepunten toegekend (OER ). Stagebegeleider geeft mij een onvoldoende, wat nu? Indien de stageverlener de stage als onvoldoende beoordeelt, zal de stagecoördinator de stagebegeleider evenals de student vragen om dit toe te lichten. Op basis van deze informatie en het stagedossier wordt de uiteindelijke beoordeling vastgesteld door de stagedocent. Indien de stagedocent de stage als onvoldoende beoordeelt, wordt er een advies gegeven over hoe de (nog niet bereikte) leerdoelen van de stage bereikt zouden kunnen worden. Dit kan inhouden een aanvulling op het stagedossier, een extra stageopdracht of het volgen van een extra stage. Een aanvullende stage wordt bij voorkeur in dezelfde apotheek uitgevoerd, maar kan desgewenst ook in een andere apotheek plaatsvinden. Hierover wordt zorgvuldig overlegd met student en met de stagebegeleider. Indien nodig worden studenten doorverwezen naar instanties voor persoonlijke begeleiding of ontwikkeling zoals het Studenten Service Centrum of het centrum voor onderwijs en leren van de Universiteit Utrecht. Beroep Bij het College van Beroep voor de examens kunnen studenten in beroep gaan tegen de toegekende beoordeling. Het is echter aan te bevelen eerst met de stagecoördinator en eventueel de voorzitter van het stageteam eventuele bezwaren tegen een beoordeling te bespreken. Zie de Studiegids/opleidingsstatuut voor informatie. 1.6 Stageregeling Welke apotheken zijn stageadres? De stage kan uitsluitend gevolgd worden bij de door het UPPER stagebureau beschikbaar gestelde adressen. Er is geen behoefte aan extra/nieuwe stageadressen. Toewijzing van stageadressen gebeurt op basis van voorkeuren van studenten voor bepaalde stageapotheken. Studenten kunnen in UPStage informatie vinden over de apotheken waarmee wordt samengewerkt. Het is niet de bedoeling dat studenten reserveringsafspraken met apotheken, hier wordt dan ook geen rekening mee gehouden bij de verdeling van adressen. Alle studenten hebben evenveel kans om een 6

8 voorkeursadres toegewezen te krijgen. Ook wordt geen rekening gehouden met reisafstanden of de financiële situatie van de student. Het stagebureau nodigt studenten ongeveer een maand voor aanvang van de stage uit om in het planningssysteem Upstage de voorkeuren aan te geven voor stageapotheken. De uitnodiging wordt naar het UU-mailadres gestuurd en vermeldt een einddatum voor het doorgeven van je voorkeuren. De verdeling van beschikbare plaatsen onder studenten gebeurt op basis van ingediende stageaanvragen (voorkeuren voor stageadressen), waarbij zonodig wordt geloot. Als je na de einddatum reageert, maak je dus minder kans op het door jou gewenste stageadres te worden geplaatst. Het is niet toegestaan stage te volgen bij: familie in de 1e en 2e graad (ouders, partner, broers, zussen). een apotheek die als een directe concurrent kan worden gezien van een apotheek waar je familie werkt of waar jijzelf hebt gewerkt. een apotheek waar jijzelf werkt, omdat dit tot misverstanden leidt bij alle betrokkenen over de positie van de stagiair. Verder wijzen we je er op dat je in de apotheek waar de kennismakingsstage OA wordt gevolgd, niet je basisstage (en verdiepingsstage) openbare farmacie kunt volgen. Deze stage(s) moet je dus in een andere apotheek volgen. De keuzestage mag je wel volgen in de apotheek waar je je kennismakingsstage hebt gevolgd. De later te volgen basisstage in de ziekenhuisfarmacie mag in hetzelfde ziekenhuis worden gevolgd als waar de kennismakingsstage is gevolgd. Overigens is er een beperkte keuzevrijheid, vanwege een beperkt aantal ziekenhuisapotheken waar deze stage kan worden gevolgd. Uitleg over het regelen van de kennismakingsstage ziekenhuisfarmacie wordt gegeven in blok FA-402. Houd er rekening mee dat deze kennismakingsstage meestal in duo s wordt gevolgd, je kunt je als duo hiervoor aanmelden maar dat is geen vereiste (duo s worden dan samengesteld door het stagebureau) Gedragsregels en verzekeringen Werkkleding De stagiair is verplicht tijdens de stage passende werkkleding te dragen en hiervoor zelf zorg te dragen. Er zijn apotheken waar aanvullende eisen gelden. Indien ons dit bekend is wordt dit vermeld op Blackboard of in UPStage bij de betreffende apotheek. Bespreek vooraf met de stagebegeleider welke regels gelden in de apotheek ten aanzien van kleding, sieraden, andere uiterlijke kenmerken (tatoeages, piercings) van medewerkers en stagiairs. Naambordje Aan de stagiair wordt door het stagebureau eenmalig een naambordje verstrekt met de vermelding apotheker in opleiding. De bedoeling is om dit in de apotheek te dragen, tenzij je begeleider daar anders over denkt. Het naambordje wordt eenmalig verstrekt, de stagiair dient dit zelf te bewaren ten behoeve van het gebruik bij de andere stages. Ziekte/functiebeperking Als de student beperkingen/gezondheidsklachten heeft die van invloed kunnen zijn op de stage, kan deze het beste vooraf de stagecoördinator hierover informeren. Samen kan worden nagegaan of eventuele aanpassingen in werkomstandigheden of tijden wenselijk zijn. Ook kan dan worden besproken in hoeverre het wenselijk is de betreffende 7

9 stagebegeleider hierover voorafgaande aan de stage te informeren. Daarbij wordt de mening van de student zelf uiteraard gerespecteerd. Gedrag stagiair De stagiair is een gast in de apotheek en gedraagt zich als zodanig. Zo zal de stagiair zich terughoudend opstellen ten aanzien van vertrouwelijke en/of persoonlijke zaken in het apotheekteam. Hij/zij zal geen partij kiezen voor wie dan ook binnen het apotheekteam. De stagiair zal geen apparatuur gebruiken zonder dat hij/zij van de stageverlener of assistent(e) een duidelijke instructie over de bedieningswijze heeft gekregen of zonder dat een duidelijk bedieningsvoorschrift aanwezig is. De stagiair zal moeten inschatten, wanneer het een geschikt moment is om deze instructie te vragen. De stagiair zal in geen geval zonder meer met de apparatuur aan het werk mogen gaan. De stagiair zal niets zonder te vragen uit de apotheek mee naar huis mogen nemen. Beroepsgeheim De stagiair is gebonden aan het beroepsgeheim dat geldt voor werkers in de gezondheidszorg. Zo dienen bijvoorbeeld gegevens verkregen over patiënten of over artsen geanonimiseerd in het stagedossier te worden opgenomen. Ook recepten en mondelinge informatie vallen onder deze geheimhoudingsplicht. In het stagedossier worden daarom de identiteit van de apotheker en de apotheek alleen vermeld op het voorblad. Studenten vullen een formulier in waarin zij vastleggen zich bewust te zijn van de geheimhoudingsplicht (zie bijlage/blackboard) en voegen dit ingevulde formulier toe aan hun stagedossier en laten een exemplaar achter in de apotheek. Werktijden Er wordt uitgegaan van een 8-urige werkdag en een 40-urige werkweek. Dit uitgangspunt biedt tevens houvast voor het omgaan met extra uren buiten de werktijd (bijvoorbeeld voor het bijwonen van een werkoverleg in de avonduren). Verder wordt de vrije dagen-regeling volgens de CAO-apothekersassistenten aangehouden. Tijdens de kennismakingsstage mogen (afgezien van de terugkomdag) geen dagen worden verzuimd. Gemiste dagen ten gevolge van ziekte of niet te vermijden verplichtingen worden in overleg met de stageverlener op een nader te bepalen tijdstip ingehaald. In gevallen waarin niet voorzien is, beslist de stagecoördinator over het afronden van de stage. Werken aan het stagedossier in de apotheek Werken aan het stagedossier maakt deel uit van de stage. Als richtlijn wordt aangehouden dat de student per stageperiode maximaal 20 uur van de totale stagetijd (dus maximaal 4 uur per week)in de apotheek besteedt aan het stagedossier. Indien extra tijd nodig is voor het gereedmaken van het stagedossier, zal de student buiten de stagewerktijden er aan moeten werken. Het advies is om vanaf het begin van een stage aan het stagedossier te werken. Vergoeding aan stagiair Stagiairs ontvangen geen stagevergoeding. Deze regeling is van belang om een optimaal leerproces met maximale aandacht voor de leerdoelen te garanderen. Wel is het toegestaan dat er een beperkte onkostenvergoeding, reiskostenvergoeding en/of een afscheidscadeau wordt gegeven, als dank voor de werkzaamheden van de stagiair. 8

10 Voor stagiairs van de Universiteit Utrecht is een modelovereenkomst opgesteld waar gebruik van kan worden gemaakt indien de stagebegeleider dit wenselijk acht. Vanuit de opleiding wordt hierin geen actief beleid gevoerd. Het modelcontract vind je op de volgende site: Het begeleiden van stagiairs Het is de bedoeling dat de student gelegenheid wordt geboden te werken aan de leerdoelen, door middel van de opdrachten van de universiteit en door andere werkzaamheden te verrichten die leerzaam zijn. Ook moet er tijd worden ingeruimd om te werken aan het stagedossier. Van belang is om halverwege de stage in het voortgangsgesprek stil te staan bij de samenwerking en de ontwikkeling van de stagiair. De stagiair wordt verzocht dit gesprek al in het begin van de stage te plannen met de stagebegeleider, zodat dit inderdaad plaatsvindt halverwege de stage. De stagebegeleider Eén van de apothekers in de apotheek zal de rol van stagebegeleider vervullen. De stagebegeleider kan de begeleiding deels delegeren aan een collega-apotheker en/of aan een assistente, maar blijft eindverantwoordelijk voor de begeleiding en beoordeling van de stagiair. Taken van de stagebegeleider: informeert het apotheekteam over de komst en het opleidingsniveau van de stagiair (een 1 e jaars masterstudent heeft een ander kennisniveau dan een 3 e jaars); geeft leiding aan de werkzaamheden van de stagiair: zorgt voor een werkrooster voor in ieder geval de eerste stageweek; informeert de stagiair over diens bevoegdheden in de apotheek*; geeft regelmatig feedback aan de stagiair over zijn functioneren; heeft een voortgangsgesprek met de student halverwege de stage; beoordeelt de stagiair op basis van het beoordelingsformulier; heeft een eindgesprek met de stagiair waarin de beoordeling wordt toegelicht; controleert het stagedossier op eventuele onjuistheden en plaatst uiteindelijk zijn/haar handtekening voor akkoord op het voorblad van het stagedossier. * Een student farmacie is NIET bevoegd om de artsenijbereidkunst uit te oefenen (bereiden en afleveren geneesmiddelen). Controle van het handelen van de stagiair is dan ook vanzelfsprekend. De verantwoordelijke apotheker kan dit delegeren aan een van de apotheekmedewerkers die wel bevoegd is de artsenijbereidkunst uit te oefenen (apothekers en apothekersassistenten). Ontstaan tijdens de stage problemen die niet zijn op te lossen, dan worden stagiair en/of stageverlener verzocht contact op te nemen met het stagebureau. 1.7 Organisatie Bezoekadres: UPPER-Stagebureau, Farmaceutische Wetenschappen. David de Wiedgebouw, kamernummer Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht. Tel: Postadres dossiers: UPPER-Stagebureau, Farmaceutische Wetenschappen. 9

11 David de Wied-gebouw, postvak 11. Postbus 80082, 3508 TB Utrecht. Fax: Administratieve informatie (planning, registratie studieresultaten, Upstage) Secretariaat/alg info Mw. Helma van der Horst van Mastbergen Maandag, donderdag tot uur; dinsdag, vrijdag tot uur. telefoon VKC UPStage (Virtueel Kennis Centrum) het stageplanningssysteem Inhoudelijke informatie (leerdoelen, opdrachten, communicatie met apotheek) Coördinator Mw. dr. Lyda Blom, (examinator) Praktijkdocenten Dr. Marcel Kooij, drs. Ineke Dirkx Dr. Fatma Karapinar, drs. Ed Wiltink Voorzitter Prof. Dr. Marcel Bouvy, (examinator) Klachtenregeling Voor klachten over de organisatie van de stages, is de stagecoördinator het eerste aanspreekpunt. Over de stages zelf hebben stagiair en stageverlener regelmatig contact, de stagiair zal zijn/haar wensen en eventuele klachten op correcte wijze bespreken met de stagebegeleider. Komen zij niet tot overeenstemming dan verzoeken wij de stagiair (en/of stagebegeleider) contact op te nemen met de stagecoördinator. Indien het overleg met de stagecoördinator niet tot het gewenste resultaat leidt, kan men met een klacht terecht bij de voorzitter van het stageteam Prof. Dr. Marcel Bouvy, (examinator). Uiteraard is het studenten toegestaan hun klacht ook kenbaar te maken bij UPSV echter wij hopen dat studenten met hun klacht eerst in gesprek gaan met de stagecoördinator. 10

12 2. Kennismakingsstage Openbare apotheek Een eerste stage is spannend, je weet niet goed wat je kunt verwachten. Goede voorbereiding is daarbij van belang: lees daarom dit hoofdstuk goed door en verdiep je van tevoren ook al in de openbare farmacie en in de ziekenhuisfarmacie, door de sites te raadplegen van respectievelijk de KNMP ( en van de NVZA ( Informatief zijn bijvoorbeeld de samenvattingen van de metingen van de kwaliteit van farmaceutische zorg in de beide beroepsvelden. Ook documenten van en over apotheken (zoals notulen van werkoverleg en van FTO s, jaarverslagen, jaarplannen, kwaliteitshandboeken) en publicaties over de beroepsuitoefening van apothekers in het Pharmaceutisch Weekblad ( kunnen je helpen je goed voor te bereiden op de stage. Bekijk de volgende sites om een beeld te krijgen van de werkzaamheden de openbare apotheek (vooral als je nog geen apotheekwerkervaring hebt, bevelen we dit aan): (KNMP-Toekomstvisie: De apotheker in 2020). onder het kopje over de apotheek >> van recept naar medicijn (een PowerPointpresentatie over wat er achter de balie gebeurt ). 2.1 Leerdoelen In dit hoofdstuk volgt een opsomming van de leerdoelen voor de kennismakingsstage. Dit is voor de student misschien wel het belangrijkste hoofdstuk. Hier kun je vinden wat het niveau is dat je moet hebben bereikt aan het einde van de stage in de openbare apotheek. De leerdoelen zijn ingedeeld volgens en afgeleid van de Nederlandse Apotheek Norm 2006 (NAN 2006). In de NAN staat wat apothekers verstaan onder verantwoorde farmaceutische zorg in de openbare apotheek. In de toekomst wordt dit vervangen door de Professionele Standaard Farmaceutische Zorg, op dit moment wordt door de beroepsorganisatie van apothekers, de KNMP, daar aan gewerkt. Tot die tijd geldt de NAN Per NAN-deelgebied worden leerdoelen geformuleerd. Deze kunnen zijn geformuleerd op kennis-, inzicht- of gedragsniveau. Waar in de leerdoelen over apotheekbeleid wordt gesproken, wordt daarmee bedoeld het beleid zoals dat in de stageapotheek aanwezig is. We vermelden daarbij tevens de opdrachten die inhoudelijk aansluiten op de leerdoelen. De leerdoelen worden behaald door informatie te verzamelen over de onderwerpen (door te observeren/lezen/gesprekken te voeren), door te participeren in werkzaamheden en door aan de bijbehorende opdrachten te werken. Rapporteer per leerdoel over je waarnemingen en werkzaamheden en laat daarmee zien wat het door jou bereikte niveau is van dit leerdoel (zie ook het hoofdstuk 4 over het stagedossier) Het verstrekken van advies en informatie aan de patiënt (opdracht duaal leren/opdrachten 10 en 11) 11

13 Verstrekken advies en informatie De student kan: in woord en geschrift effectief communiceren met en voorlichting geven aan patiënten in de Nederlandse taal een oordeel vormen over eigen functioneren met betrekking tot het verstrekken van advies en informatie aan de patiënt De student heeft inzicht in: de wijze waarop in de stageapotheek een zelfzorg-/ua-/recept-geneesmiddel afgeleverd wordt en welke mondelinge en schriftelijke voorlichting daarbij wordt gegeven. Behandelingsovereenkomst met de patiënt (Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst, de WGBO). De student heeft inzicht in: Het apotheekbeleid inzake de invulling van de behandelingsovereenkomst, toegespitst op de volgende verplichtingen van de apotheek: aan een patiënt die zich naar aanleiding van een recept of andere zorgvraag tot de apotheek wendt, wordt. begrijpelijke informatie verstrekt over het beschikbare aanbod van de apotheek, zodat de patiënt weet wat hij/zij binnen een behandelingsovereenkomst mag verwachten. De patiënt kan hiermede een weloverwogen beslissing nemen over de aangeboden farmaceutische zorg- en dienstverlening van de apotheek bij het verstrekken van informatie hoort voor de patiënt de nodige privacy in acht genomen te worden voor een patiënt wordt een patiëntendossier aangelegd waar tenminste het actuele geneesmiddelengebruik, alsmede relevante klinische en persoonlijke gegevens in opgenomen zijn men hoort de patiënt te attenderen op zijn/haar verantwoordelijkheid voor het aanleveren van de juiste gegevens men verschaft de patiënt informatie over het geneesmiddeldossier indien de patiënt dit wenst Medicatiebewaking, medicatiebegeleiding en gerelateerde processen (zie ook deel 2 van de opdracht duaal leren en opdracht 6 over de afhandeling van de medicatiebewakingssignalen) De student neemt kennis van: het apotheekbeleid op het gebied van medicatiebewaking/medicatiebegeleiding en de daaraan gerelateerde taken en verantwoordelijkheden van apotheker en apotheekmedewerkers; onderscheid hierbij zelfzorg, UA- en receptmedicatie. van de wijze waarop een adequate bewaking en begeleiding van de medicatie van cliënten wordt gewaarborgd de medicatiebewaking zoals deze in het apotheek-informatiesysteem is ingesteld De student heeft inzicht in: de uitgevoerde eindcontrole op recepten en afhandeling van medicatiesignalen in de stageapotheek, zowel richting arts als cliënt de mogelijkheden van medicatiebegeleiding voor patiënten en van patiëntenselecties die het apotheek-informatiesysteem de apotheek biedt De student kan: gevallen van medicatiebegeleiding beschrijven en de rol van de apotheker daarin benoemen 12

14 een voorbeeld noemen van vermijdbare risico s in een voorgeschreven medicatie en met de apotheker een passende oplossing hiervoor bedenken, zodat de patiënt de juiste geneesmiddelen ontvangt voor een veilige en doeltreffende behandeling Farmacotherapiebeleid en -overleg (Opdracht 7 hoort hierbij). De student neemt kennis van: het voorschrijfgedrag van de huisartsen en de rol die patiënten daarin spelen De student heeft inzicht in: het farmacotherapiebeleid en de doelen en de werkwijze van het farmacotherapieoverleg, zoals vormgegeven in de stageapotheek De student kan: deelnemen aan het farmacotherapie-overleg (FTO) en een deel van het farmacotherapie-overleg voorbereiden Het afleveren van geneesmiddelen en andere gezondheidsartikelen (zie ook de opdracht duaal leren deel 1, opdracht 10 en 11. De student neemt kennis van: de wijze waarop bij receptaanname rekening wordt gehouden met de procedures van het verzekerings- en vergoedingssysteem. De student heeft inzicht in: de controle van gegevens op recepten bij het aannemen: of de voorschriften correct zijn en of het recept administratief in orde is, of er aanvullende informatie nodig is (bij onvolledig of onduidelijk recept), zodat het recept verantwoord verwerkt kan worden. de aanvullende vragen en het advies over keuze en gebruik van geneesmiddelen die bij het aannemen van het recept met de patiënt aan de orde komen, zodat de patiënt hierover een weloverwogen beslissing kan nemen. De student neemt kennis van: de afwegingen die leiden tot het assortiment aan geneesmiddelen en hulpmiddelen de apotheekprocedures betreffende het magazijnbeheer, de bewaarcondities, het vervaldatumsysteem en de verwerking van afgekeurde en teruggegeven geneesmiddelen. De student heeft inzicht in: de tijdens de receptgang gehanteerde controles het beleid met betrekking tot het zelfzorgassortiment in de apotheek de wijze waarop zelfzorgvragen van patiënten worden geïnterpreteerd en afgehandeld, zodat de patiënt hierover een weloverwogen beslissing kan nemen de wijze waarop aan de patiënt informatie over de uitgevoerde medicatiebewaking wordt gegeven de wijze waarop de patiënt mondelinge en schriftelijke informatie ontvangt over de afgeleverde (recept-/zelfzorg-)geneesmiddelen. De student is in staat om: in eigen tempo baliewerkzaamheden overeenkomstig het apotheekbeleid te verrichten en alle andere fasen van de receptgang uit te voeren, zoals: aannemen, dispenseren en afleveren. 13

15 2.1.5a. Apotheekbereiding: Apotheken ZONDER eigen bereidingen Studenten die stage volgen in apotheken die geen eigen bereidingen uitvoeren, volgen de hierna genoemde leerdoelen. Stagiaires in een bereidende apotheek volgen de uitgebreide leerdoelen voor bereidingen (zie hierna). De student heeft inzicht in: de wijze waarop de apotheek de beschikbaarheid van elke verantwoorde apotheekbereiding garandeert (met welke GMP bereidingsapotheken werkt de apotheek samen?) de wijze waarop de apotheek een vastgelegd beleid heeft voor het zelf uitvoeren of het overdragen van de apotheekbereiding de wijze waarop bereidingsvoorschriften worden opgesteld de controle van de kwaliteit van het bereide product. De student kan: het recept voor een apotheekbereiding beoordelen op het farmacotherapeutisch doel indien nodig een voorstel doen om het voorschrift in overleg met de apotheker en voorschrijver aan te passen b. Apotheekbereiding: Apotheken MET eigen bereidingen Studenten die stage volgen in een bereidende apotheken richten zich op de volgende leerdoelen: De student neemt kennis van: het beleid van analyse en vrijgifte van eigen bereidingen chemische en fysische reacties die geneesmiddelen ondergaan in afhankelijkheid van temperatuur, vocht en licht, en kan deze vertalen in bewaarinstructies en globale bewaar- en gebruikstermijnen. De student heeft inzicht in: het gehanteerde grondstofbeheer in de apotheek, waaronder registratie en controle van vervaldata van grondstoffen de wijze waarop bereidingsvoorschriften worden opgesteld het uitvoeren van receptbereidingen en voorraadbereidingen het bereiden van steriele preparaten de getroffen voorzorgsmaatregelen om met risicovolle stoffen, sensibiliserende stoffen en onco- chemotherapeutica te werken het opstellen van een bereidingsconcept voor een geneesmiddel dat voldoet aan relevante kwaliteitseisen de feitelijke uitvoering en het aflever-gereedmaken van de bereiding van geneesmiddelen op een zodanig niveau dat aan relevante kwaliteitseisen wordt voldaan (NAN, Arbo), zowel voor recept- als voor voorraadbereidingen. De student kan: het recept voor een apotheekbereiding beoordelen op het farmacotherapeutisch doel indien nodig een voorstel doen om het voorschrift in overleg met de apotheker en voorschrijver aan te passen Personeel en Organisatie (zie ook opdracht 8). De student neemt kennis van: de taken en verantwoordelijkheden van de geregistreerd apotheker 14

16 de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de verschillende apotheekmedewerkers het doel, de voorbereiding, verloop en resultaat van het werkoverleg de wijze waarop implementatie en toetsing van werkafspraken plaats vinden De student heeft inzicht in: de wijze waarop de apotheker geregeld heeft dat voldoende bevoegde en bekwame medewerkers voor de handhaving van de kwaliteit en de continuïteit van de farmaceutische zorg- en dienstverlening aanwezig zijn de wijze waarop de apotheker er voor zorgt dat de kennis en de vaardigheden van alle leden van het apotheekteam meegroeien met de ontwikkelingen in de farmaceutische zorg- en dienstverlening enkele onderdelen van de bedrijfsvoering, automatisering en administratieve processen in de openbare apotheek De student kan: gestructureerde schriftelijke en mondelinge kennisoverdracht aan apothekersassistenten geven en daarmede een bijdrage leveren aan de deskundigheid van het personeel op onderdelen meewerken aan het kwaliteitssysteem van de apotheek, zodat de apotheek de beoogde kwaliteit van de farmaceutische zorg- en dienstverlening kan realiseren, aantonen en verbeteren Ruimte en faciliteiten Toeleveranciers (Geneesmiddelenbeheer) De student neemt kennis van: het inkoopbeleid aangaande genees- en hulpmiddelen de wijze van de opslag van geneesmiddelen opdat de kwaliteit van de geneesmiddelen gewaarborgd is en verwisselingen van af te leveren geneesmiddelen met te vernietigen geneesmiddelen wordt voorkomen de verantwoorde afvoer en vernietiging van geneesmiddelen die door de patiënt zijn teruggebracht of die over hun houdbaarheidsdatum zijn De student heeft inzicht in: de wijze waarop de apotheek ervoor zorgt dat de geneesmiddelen, op het moment van aflevering en - bij correcte bewaring bij de patiënt - voor de duur van het verwachte gebruik door de patiënt, zullen voldoen aan alle kwaliteitseisen de wijze waarop de apotheek ervoor zorgt dat geneesmiddelen tijdig voor aflevering beschikbaar zijn, danwel indien ze niet beschikbaar zijn: op welke wijze de apotheek zorgt voor een redelijke oplossing. de selectie en evaluatie van leveranciers van geneesmiddelen Ruimte en faciliteiten De student neemt kennis van: het apotheekbeleid inzake arbeidsomstandigheden, persoonlijke hygiëne en bescherming van het milieu en relevante kwaliteitsnormen hiervoor: Nederlandse Apotheeknorm (NAN) + richtlijnen, de kwaliteitsmodellen: Harmonisatiemodel voor Externe Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) en Arbo-richtlijnen het ontwerp van de apotheek en de toegankelijkheid voor de patiënt ruimten, faciliteiten, apparatuur, literatuur en informatiebronnen, die aanwezig zijn om de farmaceutische zorg- en dienstverlening naar behoren te kunnen uitvoeren. 15

17 De student heeft inzicht in: de wijze waarop de farmaceutische zorg- en dienstverlening in de apotheek plaatsvindt rekening houdend met de privacybehoefte van de patiënt de maatregelen ten aanzien van de hygiëne de wijze waarop de deskundigheid van de medewerkers t.a.v. apparatuur is gewaarborgd het apotheekinformatiesysteem en het beheer ervan (back-upvoorziening, privacy-waarborging, etc). Documenten De student neemt kennis van: de wijze waarop alle in de apotheek aanwezige documenten worden vastgelegd, bewaard en vernietigd volgens geldende richtlijnen, indien nodig met inachtneming van de privacywetgeving de geldende bewaartermijnen die de apotheek in acht neemt bij bewaren van documenten De student kan een bijdrage leveren aan: onderhoud van documenten die deel uitmaken van het kwaliteitssysteem en het kwaliteitshandboek van de apotheek, zoals procedures, protocollen, werkinstructies, gebruiksaanwijzingen, schoonmaak- en onderhoudsschema s, etc Bijzondere leerdoelen (facultatief) Indien er tijd overblijft kan de student aandacht besteden aan extra activiteiten en bijzondere leerdoelen. Afhankelijk van de beschikbare mogelijkheden/faciliteiten op de stageplaats kunnen studenten participeren in projecten op het gebied van gezondheidsbevordering en preventie, onderzoek en ontwikkeling, kwaliteit, toetsing en andere specifieke activiteiten. Gezondheidsbevordering en preventie: betrokken zijn bij activiteiten en projecten ter bevordering van gezondheid en welbevinden en ter voorkoming van ziekte, bijvoorbeeld op het gebied van preventie, postmarketing surveillance, registratie en evaluatie van bijwerkingen (Lareb-melding). betrokken zijn bij projecten die de mogelijkheden benutten tot informatieuitwisseling en samenwerking met patiëntenorganisaties in de omgeving van de stageapotheek. Onderzoek en ontwikkeling: deelnemen aan het opzetten en uitvoeren van onderzoek in de apotheek deelnemen aan projecten en activiteiten die tot doel hebben nieuwe vormen van farmaceutische zorg en beroepsuitoefening te ontwikkelen, respectievelijk bestaande vormen te optimaliseren; literatuuronderzoek verrichten, bronnen interpreteren en onderscheiden op wetenschappelijke kwaliteit en relevantie. Kwaliteitszorg: kwaliteitstekortkomingen en klachten registreren klantentevredenheidsonderzoek de doeltreffendheid en de doelmatigheid van het kwaliteitssysteem evalueren en maatregelen voorstellen tot verbetering betrokken worden bij maatregelen die genomen worden ter minimalisering van schade voor patiënten 16

18 betrokken worden bij maatregelen die worden genomen om herhaling van kwaliteitstekortkomingen en klachten te voorkomen afhandeling van klachten correct verzorgen conform de in de apotheek vastgelegde procedure deelnemen aan intercollegiale toetsing. 2.2 Programma Stage Openbare Farmacie Centraal staan de leerdoelen die je moet bereiken tijdens de stage. De bij paragraaf 2.3. vermelde opdrachten helpen je om de leerdoelen te bereiken. Zorg voor een goede planning van deze opdrachten en van de overige werkzaamheden die nodig zijn om je leerdoelen te bereiken. Het is prettig als er in de beginperiode een werkrooster is waarin de student een plaats krijgt toegewezen. Voor een student is het moeilijk om in de beginfase werkzaamheden te zien liggen. Een werkrooster biedt houvast voor de stagiair. Deze gaat zich daardoor eerder thuis voelen en een overzicht krijgen van de taken en werkzaamheden in de apotheek. Week 1 en 2: Oriëntatiefase, wie werken er in de apotheek en wat doen zij? De eerste weken zal de student meewerken in de apotheek op de diverse werkplekken. Belangrijk is goede uitleg van de werkzaamheden aan de student, zodat deze weet wat de bedoeling is en van hem/haar wordt verwacht. Bijgaand overzicht biedt houvast bij het plannen van werkzaamheden in de oriëntatiefase. Overzicht werkzaamheden beginfase apotheekstage Algemeen Apotheek-InformatieSysteem - punten uit kennismakingsgesprek - uitleg over procedures van het AIS die - openingstijden en algemene gang van zaken nodig zijn voor het primaire apotheekwerk - serviceniveau apotheek (bejegening klant, Receptrouting en gerelateerde activiteiten voorlichting, PR, externe communicatie, - recept aannemen, aanschrijven, WGBO bezorging) - genees- en hulpmiddelen op recept - rondleiding apotheek en aandacht voor de verschillende faciliteiten en werkplekfuncties - uitleg relevante regelingen, zoals prescriptieregeling, preferentiebeleid, UA, - voorstellen aan de apotheekmedewerkers UR, machtigingen - lezen en vragen beantwoorden over het - inbrengen makkelijke recepten bedrijfshulpverleningsplan - verwerken herhaalrecepten, - werking en handleidingen apparatuur bereidingsrecepten, opiaten en vergiften (telefoon, fax, balansen, kassa, pin/chip, - wachters, op afspraak en te bezorgen bereidingsapparatuur, robot enz.) - klaarmaken, uitvullen, stickers - uitleg kwaliteitshandboek, procedures, - controles/parafen werkinstructies, formulieren - ter handstellen van de geneesmiddelen - klachten, fouten - teruggebrachte geneesmiddelen Zelfzorg (vakterm: Handverkoop) - genees- en hulpmiddelen - assortiment, beleid indien niet op voorraad - communicatie met klant, WHAM-vragen - Informatie en beleid over zelfzorg, stickers - Informatiefolders Telefoon - telefoonbeleid, wie neemt aan - communicatie - privacy - contact voorschrijvers Bestellingen - inruimen bestelling, controle, vervaldata, inboeken, deelafleveringen, nazendingen, koelkastartikelen, opiaten, retourzendingen In de eerste periode zullen stagiairs vooral participeren in het werk van apothekersassistenten en andere apotheekmedewerkers. In deze periode werkt de student in ieder geval aan opdrachten 1-4 en 6 en aan de planning van de andere opdrachten. 17

19 Week 3-5: Vervolgfase, waarom gaan processen zo? Maak in overleg met je stagebegeleider een plan van jouw werkzaamheden als stagiair. Houd daarbij rekening met de leerdoelen: zorg ervoor dat jij deze kunt bereiken. Richt je vooral op de leerdoelen waarbij de formulering is 'in staat zijn tot' of 'inzicht hebben in'. Dit zijn de belangrijkste leerdoelen. In de vervolgfase verdiep je je in de achtergronden van de verschillende werkzaamheden. Stel jezelf steeds vragen over de achtergronden van de werkwijzen in de apotheek. Je kunt hierover informatie verzamelen door gesprekken te voeren en documenten (instructies, werkafspraken, kwaliteitshandboek, etc.) te lezen en analyseren. Naast het verzamelen van informatie, ga je je ook een mening vormen over wat je zoal ziet in de apotheek. Wat vind je van de taken, werkzaamheden, processen? Waarom vind je zaken goed of minder goed? Zie je verbeteringspunten? Werk ook aan het stagedossier, zodat je in de laatste week het dossier kunt afronden (als er onderdelen op een later moment nog gevolgd moeten worden zoals een FTO of werkoverleg, kun je al wel de rest reeds hebben afgerond in de laatste stageweek). Verdiep je nu ook in het werk van de apotheker. Mogelijke werkzaamheden van de apotheker(s): recepten nakijken, (controle van) afhandeling van interacties, vrijgifte van eigen bereidingen, beantwoording van vragen van assistenten, contact met patiënten, contact met artsen, management activiteiten. 2.3 Opdrachten stageteam De opdrachten zijn bedoeld om kennis te maken met het apotheekwerk en dragen bij aan de leerdoelen. Opdrachten 1-4 en 6 kunnen worden besproken tijdens de terugkomdag op de universiteit, dus probeer deze in de eerste twee weken uit te voeren. Rapporteer over alle opdrachten in je stagedossier (zie ook hoofdstuk 4). Opdracht 1. Meewerken en informatie verzamelen Werk mee met de verschillende apotheekmedewerkers en probeer inzicht te krijgen in de diversiteit in taken, bevoegdheden en het opleidingsniveau van de medewerkers. Hoe zelfstandig zijn apotheekmedewerkers werkzaam, welke begeleiding krijgen zij van de apotheker, is er nascholing voor de medewerkers?verzamel informatie door te observeren, documenten te lezen en in gesprek te gaan met apotheekmedewerkers. Opdracht 2. Selecteer vier naar jouw mening- bijzondere recepten: - Recept met een bijzondere eigen bereiding; - Recept met een bijzonder (bijvoorbeeld voor jou onbekend) medisch hulpmiddel; - Recept voor een patiënt die is ontslagen uit het ziekenhuis; - Recept waarvoor je een labwaarde nodig hebt (bijvoorbeeld van de nierfunctie). Ga van deze recepten vervolgens na: 1. Waar zijn deze middelen voor bedoeld (indicatie)? 2. Waar in de apotheek kan ik de (genees-)middelen vinden? 3. Waar worden deze middelen besteld? Hoe is het voorraadbeleid? 4. Welke controles vinden er plaats en door wie? Opdracht 3. Interessante farmacotherapie bij chronische aandoening Selecteer een farmacotherapeutisch interessant recept voor een patiënt met een chronische aandoening (diabetes, hart- en vaatziekte) en betrek er de medicatiehistorie van de patiënt en: - bestudeer de voorgeschreven middelen qua werking; - maak een medicatieprofiel van deze patiënt (overzicht actueel geneesmiddelgebruik); 18

20 - ga na of de actuele therapie overeenkomt met de richtlijnen/standaarden. Opdracht 4. Wat valt mij op in de apotheek? Kies twee onderwerpen uit de apotheeksituatie die je opvallen (bijvoorbeeld omdat het je verraste, verbaasde, inspireerde, motiveerde, etc.). Zet hierover een korte impressie op papier en verwoord je eigen ideeën erover. Bespreek dit met de apotheker. Breng dit ook in tijdens de onderwijsbijeenkomst (terugkomdag). Opdracht 5. In gesprek met een chronisch geneesmiddelgebruiker Het doel van deze opdracht is dat je inzicht krijgt in wat het betekent voor iemand om een chronische ziekte te hebben en geneesmiddelen te moeten gebruiken. Kies een patiënt uit met een chronische aandoening (diabetes, reuma, hartpatiënt, longaandoening), eventueel de patiënt van opdracht 3. in gesprek over: - hoe de patiënt de aandoening en de medicatie ervaart: wat vindt hij/zij ervan? - de (invloeden op de)het omgaan met het geneesmiddel; - de vragen/problemen die zij hebben rond hun geneesmiddelen; - hoe zij deze vragen/problemen oplossen. Procedure: 1 Vraag je stageapotheker hoe je een patiënt kunt vinden en benaderen. Vraag om namen van patiënten die mogelijk bereid zijn mee te werken. 2 Benader een patiënt: leg uit wat het doel is van de opdracht en maak een afspraak. Bereid je goed voor op het gesprek door je te verdiepen in de medicatie en aandoening van de patiënt. 3 Voer het gesprek op een rustige plek, bij voorkeur bij de patiënt thuis. Laat de apotheker en de patiënt hierin meebeslissen. Trek minimaal een uur uit voor het gesprek (het kan korter duren, maar één uur kan nodig zijn). 4 Je bent student en (nog) geen professional. Verwijs de patiënt voor de beantwoording van vragen over de aandoening of het geneesmiddel dus naar de arts of de apotheker. (ga NIET zelf vragen beantwoorden). 5 Vraag de patiënt na afloop van het interview: 1. Hoe vond u dit gesprek, heeft u eventuele reacties/opmerkingen voor mij? 2. Wil de patiënt een verslag, vraag dan naar het adres voor de toezending. 6 Werk je interview direct uit in een verslag waaruit blijkt: - je werkwijze bij het vinden van de patiënt die hieraan wil meewerken - de resultaten van het interview: wat ben je allemaal aan de weet gekomen? inzicht wat je hebt verkregen in het gedrag van de patiënt: wat speelt een rol bij de therapietrouw? je mening over een meer intensieve begeleiding door de apotheek - het gesprek: wat vond je moeilijk, waardoor/hoe heb je ervoor gezorgd dat het goed verliep Opdracht 6. Afhandeling van medicatiebewakingssignalen Deze opdracht laat je kennismaken met het apotheekinformatiesysteem en is aanvullend op de duaal leren opdracht. - Inventariseer in het apotheekinformatiesysteem de categorieën signalen inzake medicatiebegeleiding - Inventariseer de procedures voor signaalafhandeling omtrent interactiesignalen (hoe het moet) in je stageapotheek - Inventariseer de handelwijze bij medicatiebewakingssignalen op het gebied van interacties (hoe het gaat in de praktijk?) - Ga na hoe wijzigingen in het medicatiedossier van de patiënt worden aangebracht en - Of de patiënt op de hoogte wordt gesteld van wijzigingen in het medicatiedossier. Opdracht 7. FTO (tijdig plannen) Deze opdracht is bedoeld om ervaring op te doen met het Farmcotherapieoverleg. Bereid met de apotheker een FTO bijeenkomst voor en woon deze bijeenkomst bij. Maak van deze bijeenkomst een kort verslag (1-2 A4) aan de hand van de volgende vragen: - Wat is het doel van het FTO? - Wat is de rol van arts en apotheker tijdens de voorbereiding van het FTO? - Wat is de rol van arts en apotheker tijdens het FTO zelf? 19