Samenvatting van uitgevoerde evaluatie en onderzoeken met als resultaat een toekomstvisie voor Riveer

Transcriptie

1 Samenvatting van uitgevoerde evaluatie en onderzoeken met als resultaat een toekomstvisie voor Riveer 0. Samenvatting Tussen beide provincies en binnen het vervoersnetwerk Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem -Woudrichem zijn in 2016 zo n passagiers vervoerd. De afgelopen periode is het veerdienstnetwerk uitgebreid onderzocht, beginnend met een evaluatie van de exploitatie en klanttevredenheid. Daarnaast is de maatschappelijke, vervoerskundige en economische waarde voor de regio onderzocht. Hierbij is Riveer een belangrijk vervoersmiddel gebleken. Om toekomstbestendig te zijn is het noodzakelijk voor Riveer om belangrijke keuzes te maken. Riveer heeft een toekomstvisie die positieve gevolgen voor milieu en exploitatie heeft. Het voornemen is vanaf 2020 duurzaam) te gaan varen. De partners van Riveer, de gemeenten Werkendam, Hardinxveld-Giessendam, Gorinchem en Woudrichem hebben voor het realiseren van deze toekomstvisie de steun nodig van andere partners: de provincies Noord- Brabant en Zuid-Holland. Gezamenlijk is het mogelijk om ton CO2 te besparen in De visie gaat er ook van uit dat op langere termijn deze veerverbinding onderdeel kan uitmaken van een openbaar vervoer vervoersnetwerk over water met een sterk toeristisch karakter tussen Slot Loevestein/Gorinchem en Rotterdam.. De oevergemeenten vinden het van belang om de hiervoor noodzakelijke onderzoeken uit te voeren, en een zorgvuldige besluitvorming te hebben. Daarom hebben zij besloten voor het lopende jaar 2017 de wegvallende subsidiebedragen van de provincies voor hun rekening te nemen. 1. Inleiding en vraagstelling In april 2012 is onder verantwoordelijkheid van Gorinchem gestart met een nieuwe snelle veerverbinding tussen Gorinchem en Werkendam in combinatie met de reeds bestaande veerverbindingen Boven Hardinxveld-Werkendam v.v. en Gorinchem-Sleeuwijk v.v. De hiervoor opgestelde businesscase had voor 5 jaar een exploitatietekort. Dit tekort is in de vorm van een startsubsidie voor 5 jaar door de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland gedragen. Op 1 april 2017 eindigt de startbijdrage van de beide provincies. De in 2008 opgestelde business case blijkt na bijna 5 jaar (vanaf 2012) niet uit te komen op passagiers, maar blijft steken op in (voor oorzaken zie Evaluatie, bijlage 4). De businesscase is vanaf 2014 geactualiseerd. Het wegvallen van de provinciale subsidie bij de tegenvallende passagiersaantallen leidt tot de volgende vragen: a. Wat is de toegevoegde maatschappelijke en economische waarde van de veerdienst? b. Is het mogelijk te komen tot een kostenreductie of meer inkomsten/passagiers? c. Is het mogelijk te komen tot een andere kostenverdeling? Om deze vragen te beantwoorden is door de gemeente Gorinchem en met financiële steun van de Provincie Zuid-Holland opdracht gegeven voor een onderzoek. De projectgroep die dit proces begeleidt bestaat uit vertegenwoordigers van de oevergemeenten en de beide provincies. Gestart is met een evaluatie van de voorgaande jaren. Lopende het onderzoek is gebleken dat het noodzakelijk is het belang van de veerdienst te onderzoeken als onderdeel van een vervoersnetwerk, inclusief verbindingen vanuit Gorinchem met Pagina 1 van 14

2 Woudrichem en de vestingdriehoek. Daarom is eenzelfde onderzoek in opdracht van Gorinchem uitgevoerd voor de verbinding Woudrichem Gorinchem. 2. Verleden: Evaluatie veerverbinding Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem (bijlage 4) In juli 2016 is een evaluatie , inclusief vooruitblik, opgesteld. Deze evaluatie (bijlage 4) is in september 2016 vastgesteld door de Stuurgroep. Hieruit volgen de volgende conclusies: a. Personenvervoer over water over de Merwede is financieel niet rendabel. Er zal altijd door één of meerdere (overheids)partijen in geïnvesteerd moeten worden. b. De veren dragen bewezen bij aan bereikbaarheid, leefbaarheid, milieu, maatschappelijk belang en economisch belang voor de hele regio. (Bron: Publicatie Verdiensten van Veerdiensten) c. Niet duidelijk is of de veerverbinding een bovenregionale schakel is in de vervoersketen met de mogelijkheid uit te breiden naar een groter verennetwerk richting Dordrecht/Rotterdam De businesscase uit 2008 is te optimistisch geweest mbt aantallen passagiers i.r.t. kosten. (zie kader) d. De verbetervoorstellen (nieuwe businesscase) ingevoerd per hebben een duidelijk positief financieel effect gehad ( ) e. Het exploitatietekort was in f. Het aantal passagiers schommelt rond de /jaar en kent een lichte groei g. De klanttevredenheid is over het geheel redelijk tot goed (55 92% tevredenheid) te noemen.(bijlage 7) h. Het wegvallen van de startbijdrage van van de beide provincies betekent extra kosten voor de oevergemeenten. i. Niet alle gegevens zijn bekend: zo is er geen inzicht in gebruik van voor en natransport, en herkomst en bestemming van reizigers. Hierdoor is niet aan te geven welke rol de veerverbinding heeft in de vervoerswijze keuze. k. Doe onderzoek naar de ontbrekende informatie. Toelichting business case; In oktober 2008 is de business case voor deze veerverbinding opgesteld. Deze business case ging uit van een grote groei van het aantal passagiers. In de praktijk bleek dit vanaf de start op 1 april 2012 niet het geval te zijn. Als oorzaken voor deze tegenvallende groeicijfers zijn aan te wijzen: Economische crises (banenverlies, minder vervoersbehoefte) Te hoge vervoersprijzen bij start Minder behoefte voor toeristen richting Biesbosch ivm afronding werkzaamheden Biesbosch en bouw Biesboschmuseum Veel te optimistische inschatting vervoerspotentie Naast tegenvallende passagiersaantallen zijn ook de kosten hoger uitgevallen. Redenen hiervoor zijn: Noodzaak tot extra bemanningslid in tegenspraak met de oorspronkelijke afspraken met de Inspectie Leefomgeving Onvoorzien juridisch conflict mbt DAEB. Vanwege de bovengenoemde punten is in 2013 een nieuwe businesscase opgesteld die heeft geleid tot maatregelen die vanaf 2014 zijn doorgevoerd. Pagina 2 van 14

3 3. Heden: Onderzoek Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem (bijlage 5) In augustus 2016 is gestart met een onderzoek met onderstaande onderzoeksvragen: a. Inzicht geven in de toegevoegde waarde van de veerverbinding Gorinchem Sleeuwijk Werkendam Hardinxveld Daarbij wordt gekeken naar: verkeerskundige waarde maatschappelijke waarde economische waarde b. Maak met scenario s duidelijk wat dit betekent. c. Geef aan of de veerdienst aan te merken is als openbaar vervoer. Het onderzoek (bijlage 5) is uitgevoerd met o.a. enquêtes, CBS data, GSM data, passagiersaantallen, leerlingenaantallen en reisalternatieven. In bijlage 1 worden de scenario s en effecten beschreven. Onderzochte scenario s: De volgende scenario s zijn onderzocht: Scenario 0: Doorgaan met huidige dienstregeling Scenario 1: Alle veerverbindingen houden op met varen Scenario 2: Het staken van de verbinding tussen Werkendam en Gorinchem, de frequentie van de andere veren wordt verhoogd Scenario 2b: Het staken van de verbinding tussen Werkendam en Gorinchem, de frequentie van de andere veren blijft gelijk Scenario 3: Werkendam Gorinchem vaart alleen in de spits, rest onveranderd. Scenario 4: Werkendam Gorinchem vaart alleen in weekenden en vakantieperiode, de overige veren verhogen hun frequentie Uit het onderzoek volgen o.a. de volgende conclusies 1. De veerdienst heeft voornamelijk een rol in het lokale- en agglomeratieverkeer (tot 10 km veerafstand hemelsbreed) (NB betreft provinciale definitie. Dit is niet de werkelijke afstand over de weg, die veel langer kan zijn) 2. De veerpont speelt een rol in het fiets- en wandelnetwerk (verkorten, versnellen, leuker maken van fietstocht). 3. De veerpont wordt voornamelijk gebruikt voor recreatief verkeer en woon-werk en woonschool verkeer. 4. Voor de meeste passagiers is de veerpont het snelste/leukste vervoermiddel, de meeste passagiers hebben wel alternatieve mogelijkheden. 5. Scenario 4 heeft de gunstigste verhouding tussen de afname kosten en negatieve gevolgen op passagiersaantallen en bestedingen in regio. Hierbij is sprake van een kostenreductie met 9%, terwijl door toeristen slechts 1% minder wordt uitgegeven. Dit scenario zou verder onderzocht kunnen worden. 6. Aanmerken als OV is mogelijk. Deze bevoegdheid heeft de provincie Zuid-Holland al eerder toegepast. 4. Heden: Onderzoek Woudrichem Gorinchem als onderdeel van vervoersnetwerk (bijlage 6) Met de komende herindeling van de gemeenten Woudrichem, Werkendam en Aalburg is er geen belemmering meer om de exploitaties van de beide veerverbinding bij elkaar te voegen. Feitelijk is nu al sprake van een vervoersnetwerk tussen dorpen en steden binnen 2 provincies. Om deze reden is eenzelfde onderzoek (bijlage 6) voor de veerverbinding Woudrichem- Gorinchem uitgevoerd. Dit betekent dat in het verdere vervolg uitgegaan wordt van dit vervoersnetwerk. Naar aanleiding van dit onderzoek kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 1. De veerpont vormt voor het grootste aandeel (73%) van de reizigers voornamelijk een onderdeel van het lokale of agglomeratieverkeer. 2. De veerpont speelt alleen een rol in het fiets- en wandelnetwerk, er wordt weinig gebruik gemaakt van het OV of de auto in het voor- en natransport. Pagina 3 van 14

4 3. De veerpont wordt doordeweeks voornamelijk gebruikt door scholieren, en in mindere mate forensen. In het weekend wordt het veer vooral gebruikt door reizigers die gaan winkelen en reizigers met sociale/recreatieve doeleinden. 4. Voor de meeste passagiers is de veerpont het snelste vervoermiddel. Vooral in het weekend wordt het feit dat het een leuke manier van reizen als reden gegeven om met de veerpont te reizen. 5. Er is een duidelijk verschil tussen doordeweekse gebruikers en gebruikers in het weekend. Doordeweekse gebruikers zijn over het algemeen scholieren of werkenden die met de fiets van en naar de veerpont reizen en de veerpont vaak elke werkdag gebruiken omdat het voor hun de snelste reisoptie is. In het weekend zijn er juist veel reizigers die de veerpont gebruiken om te gaan winkelen of voor recreatieve of sociale doeleinden. Dit zijn vaak incidentele reizigers die te voet op de veerpont zijn. 5. Heden: Samenvattende conclusies uit beide onderzoeken Aantal passagiers 2016: Gorinchem Woudrichem Gorinchem Sleeuwijk Werkendam Hardinxveld-Giessendam: De veerdienst heeft voornamelijk een rol in het lokale- en agglomeratieverkeer (tot 10 km veerafstand hemelsbreed) (NB betreft provinciale definitie. Dit is niet de werkelijke afstand over de weg, die veel langer kan zijn) 2. De veerpont speelt een rol in het fiets- en wandelnetwerk (verkorten, versnellen, leuker maken van fietstocht). 3. De veerpont wordt voornamelijk gebruikt voor recreatief verkeer en woon-werk en woonschool verkeer. 4. Voor de meeste passagiers is de veerpont het snelste/leukste vervoermiddel, de meeste passagiers hebben wel alternatieve mogelijkheden. 5. De veerverbinding tussen Woudrichem en Gorinchem wordt doordeweeks in verhouding veel meer gebruikt door scholieren (68% tegenover 22% op de andere veerverbindingen). 6. Op de overige veerverbindingen waren er in verhouding meer mensen met recreatieve doeleinden.1) 7. Reizigers op de veerpont tussen Woudrichem en Gorinchem gebruiken deze voornamelijk omdat dit de snelste manier van reizen is. Hoewel dit ook bij de overige veerverbindingen van belang was gaven hier ook veel mensen aan de veerpont te gebruiken omdat ze het een leuke manier van reizen vinden. 8. De veerverbinding tussen Woudrichem en Gorinchem kent in verhouding een hoger aandeel reizigers dat elke dag gebruik maakt van de veerpont. De veerverbinding tussen Woudrichem en Gorinchem is dus in verhouding belangrijker voor scholieren die elke werkdag gebruik maken van de veerpont omdat dit voor hun de snelste manier van reizen is. Dit kan worden verklaard doordat omfietsen via de Merwedebrug voor scholieren uit de gemeente Woudrichem in verhouding verder om is dan voor scholieren uit de gemeente Werkendam. 9. Aanmerken als OV is mogelijk. Deze bevoegdheid heeft de provincie Zuid-Holland al eerder toegepast. 10. De kostendekkingsgraad is 44% (Dit zijn de inkomsten (excl gemeentelijke of provinciale bijdragen) gedeeld door de kosten. 1 Dit kan mede komen doordat de onderzoeken naar de overige veerverbindingen in de zomer hebben plaatsgevonden. Pagina 4 van 14

5 6. Wat is toegevoegde waarde van Riveer? De toegevoegde waarde van de veerdienst is niet een eenduidig gegeven. Het is een optelsom van verschillende variabelen die elk hun eigen zwaarte hebben afhankelijk vanuit welke rol dit wordt bekeken. Er is geen maatschappelijke kosten en batenanalyse als integraal afwegingsinstrument uitgevoerd. De variabelen die een onderdeel zijn van de toegevoegde waarde zijn: Verbinden van steden, dorpen en toeristische gebieden Van belang voor bovenlokaal vervoer voor toeristen, winkelbezoekers, forenzen en scholieren Biedt werkgelegenheid Stimulans voor toerisme met bijbehorende regionale bestedingen Draagt bij aan aantrekkelijk vestigingsklimaat voor personen, bedrijven en instellingen Unique Selling Point: onderscheidend tov andere gebieden: in een dag te bezichtigen door te verbinden over water) Door combinatie fiets en veer ontstaan allerlei mogelijke fietsverbindingen Maatschappelijk belang: nut (tijdwinst, mogelijkheid gebruik fiets) Sociaal belang: tegemoet komen aan behoefte tot verbinding kunnen leggen Hoge mate van sociale interactie tijdens gebruik veerdienst Een langzame vorm van vervoer biedt de mogelijkheid tot ontspanning Een rondje-pontje biedt de mogelijkheid tot fysieke inspanning Milieuvriendelijk: Besparen van omrijkilometers, dus reduceren van CO2 Een goed alternatief om de congestie op A27 te vermijden Verkeersveiligheid van fietsers door vermijden fietsen over dijken Verbinden van cultuur en historie Calamiteitenbestrijding (rescue) 7. Toekomst: Visie Riveer in Hoe gaan we verder met Riveer? De onderzochte scenario s leiden slechts tot beperkte kostenreductie. Dit leidt tot onderstaande vraag Zijn de oevergemeenten bereid op basis van de beperkte kostenreductie en een realistisch te verwachten groei van zo n 3-5%, het vervoersnetwerk Boven- Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem -Woudrichem in stand te houden? De conclusie uit het onderzoek om scenario 4 (Werkendam Gorinchem vaart alleen in weekenden en vakantieperiode, de overige veren verhogen hun frequentie) als meest realistische variant te onderzoeken heeft de nodige beperkingen. Er zijn gevolgen die niet zijn bekeken zijn of toekomstontwikkelingen in de weg staan. Dit betreft o.a. Door het ontkoppelen van Gorinchem-Werkendam is nauwelijks nog sprake van een netwerk. Terwijl de potentie er wel is. Deze verbinding betreft passagiers Tevens wordt hiermee de mogelijkheid van het verder ontwikkelen van het verbinden en verknopen van het netwerk Gorinchem Rotterdam onmogelijk gemaakt. De insteek van het onderzoek betrof kosten, kostenverdeling en kansen voor de regio. Het meest kansrijke is scenario 4 (zie bijlage 1). Door één van de grootste kostenpost (brandstof) mogelijk te reduceren kunnen nieuwe oplossingen worden bekeken. Pagina 5 van 14

6 Conclusie: Het onderzoeksrapport heeft basismateriaal opgeleverd voor verder onderzoek en overleg. Om toekomstbestendig te zijn zullen er écht andere keuzes gemaakt moeten worden. 7.2 Duurzaam varen De oevergemeenten willen graag een bijdrage leveren aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de provincies Zuid- Holland (Energieagenda) en Noord- Brabant (Een energie neutrale samenleving in 2050). Door over te schakelen van dieselmotoren naar elektrische motoren kan ton CO2 bespaard worden binnen dit vervoersnetwerk. Zo mogelijk wordt de elektriciteit lokaal opgewekt. Er zijn meer mogelijkheden tot verduurzaming. Deze komen in de businesscase aan de orde. Met de huidige lage brandstofprijzen voor gasolie zijn de brandstofkosten 21% van de totale exploitatiekosten. Bij oplopende prijzen is al gauw sprake van 38% (prijspeil 2014!). Zou volledig elektrisch worden gevaren, dan scheelt dit 70 80% van de brandstofkosten. Uitgaande van de kosten Veerdienst van is sprake van een besparing van (op basis van kosten in 2015 Verbinding - Werkendam-Hardinxveld-Sleeuwijk Gorinchem). Een businesscase moet duidelijk maken welk effect de investeringen voor de daadwerkelijke realisatie van elektrisch varen hebben op de exploitatie. Visie: In 2020 heeft Riveer een geheel duurzame vloot. Binnen het vervoersnetwerk Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem -Woudrichem wordt ca ton CO2 minder uitgestoten. Door gebruikmaking van Europese en/of provinciale subsidies wordt versnelde ombouw/vervanging van schepen gerealiseerd. Naast de grote winst uit milieuoogpunt betekent dit een besparing op de exploitatie. (na verwerking investeringen) Door uit te gaan van elektrisch varen wordt een hogere kostenreductie bereikt dan met scenario 4 (9%). Daarnaast is er geen teruggang in bestedingen van toeristen tov de huidige dienstregeling, wat wordt voorspeld in scenario 4 (-1%). Een bijkomend voordeel van elektrisch varen is dat het in principe mogelijk is meer afvaarten te hebben, waardoor meer passagiers, zonder gelijktijdige (bovenmatige) stijging brandstofkosten. Hierdoor is sprake van meer inkomsten. Een verdere uitwerking in een realistische businesscase zal hierover uitsluitsel moeten geven. Mogelijk gaat hiervan een wervende werking uit voor de regio en biedt ontwikkeling en bouw werkgelegenheid Dit past in de ontwikkeling van de maritieme delta en mogelijke hoger onderwijsontwikkelingen in Gorinchem. 7.3 Openbaar vervoer De kracht van OV is juist gelegen in een netwerk. Bij scenario 4 valt de belangrijkste verbinding in het netwerk weg. Dit klemt des te meer omdat de verbinding Werkendam- Gorinchem vv passagiers trekt, terwijl toch wordt voorgesteld deze grotendeels te schrappen. Pagina 6 van 14

7 In het rapport wordt slechts gekeken naar meerwaarde van de veerdienst voor de regio en optimaliseringsmogelijkheden vanuit de veerdienst. Zou het bus en verennetwerk als 1 aanvullend netwerk worden gezien, dan zou mogelijk tot gecombineerde oplossingen kunnen worden gekomen. (Daar waar de pont niet kan komen kan de bus wel komen). Bij openbaar vervoer wordt o.a. gekeken naar de kostendekkingsgraad. Dit zijn de inkomsten (excl gemeentelijke of provinciale bijdragen) gedeeld door de kosten. Voor het netwerk Boven- Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem -Woudrichem (incl. Loevestein Vuren) is sprake van een kostendekkingsgraad van 44%. Ter vergelijking: Dit is hoger dan de kostendekkingsgraad van de Waterbus (2014: 37%). Zou naar de vervoersketen gekeken worden dan dit zou kunnen leiden tot een vergelijkbare OVachtige constructie zoals in de Drechtsteden en Rotterdam vergelijkbaar met Waterbus. 7.4 Rol provincies De provincie Zuid Holland stelt een revolverend verenfonds beschikbaar. Daarnaast draagt Zuid- Holland actief bij aan veerverbindingen of is zelfs eigenaar, zoals bij het veer Maassluis Rozenburg. Bij de Waterbus draagt de provincie Zuid Holland ruim 3 miljoen bij. Vanuit dit belang heeft de provincie Zuid Holland ook bijgedragen aan de startsubsidie voor de 1e 5 jaar. Zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen waaruit blijkt dat veerverbindingen onmiskenbaar onderdeel uitmaken van het vervoersnetwerk en dat de provincie Zuid Holland hier grote waarde aan hecht. Het Europese demonstratieproject CLean INland SHipping (CLINSH) investeert in duurzaam vervoer over water. De provincie Zuid-Holland is lead partner van CLINSH en investeert samen met 16 partners uit België, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Bij de provincie Noord-Brabant staat de veerverbinding Werkendam- Hardinxveld-Sleeuwijk - Gorinchem- Woudrichem gecategoriseerd als categorie 3, Verbindend netwerk. Uit de subsidiebeschikking van 2010 blijkt dat deze verbinding een bovenlokaal vervoerskundig belang heeft. M.a.w. een belangrijke schakel in het vervoersnetwerk. Het (provinciaal) belang van de veerdienst blijkt ook uit de financiële bijdrage aan een nieuwe veerboot. Momenteel wordt gewerkt aan het actualiseren van de beleidsregel n.a.v. een motie ( te onderzoeken of en zo ja, hoe de continuïteit van de veerverbindingen het beste gewaarborgd kan worden en een geactualiseerde beleidsregel inclusief eventuele financiële consequenties in het eerste kwartaal 2017 aan PS voor te leggen) Visie: De verbinding Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem - Woudrichem is onderdeel van een vervoersnetwerk met een hoge kostendekkingsgraad waarbij de fiets het belangrijkste voor en natransport is. In 2022 maakt deze verbinding onderdeel uit van het netwerk Gorinchem Rotterdam binnen een vervoerscontract, met kenmerken van OV. 7.5 Kansen Deze visie gaat uit van de kansen: Vervoer: Huidige congestie A27 die voorlopig nog wel even gaat duren en toenemen Ombouw van de A27. Aangetoond is dat de veerdienst een goed alternatief voor de auto is in Pagina 7 van 14

8 de verbinding tussen Noord Brabant en Zuid Holland via de Merwedebrug in de A27. Zeker als uitgegaan wordt van filevorming op de A27. Daar is nu ook voortdurend sprake van, dus is het zeer waarschijnlijk dat dit de komende jaren alleen maar toeneemt. (Wellicht de mogelijkheid om met Rijkswaterstaat afspraken te maken voor alternatief vervoer via water) Aantrekken van de economie en werkgelegenheid, resulterend in meer overzettingen van forenzen. Vervoer over water is een belangrijk onderdeel van een brede gebiedsontwikkeling Toerisme: De Biesbosch ontwikkelt zich nu met een verwachte groei van ca 20%. Vanuit Gorinchem zijn arrangementen te ontwikkelen vanuit de hotels in de binnenstad maar ook met nieuwe hotels. Mogelijk i.c.m. de vestingdriehoek. Hierbij wordt een groei van te vervoeren passagiers van 3-5% verwacht. Mogelijke toekomstige toeristische verbinding tussen de Waterdriehoek,de Biesbosch, de Vestingdriehoek en de Hollands waterlinie (Unesco erfgoed) Het onderzoeken van een te realiseren toeristische verbinding met richting Rotterdam met de Waterdriehoek (sterke merken Kinderdijk, Dordrecht via de Waterbus), Gorinchem, Biesbosch en Vestingdriehoek. De totstandkoming van het Nationaal Park Delta Haringvliet, waarin Riveer een belangrijke rol speelt. Het participeren van de Vestingdriehoek in Dutch Delta Cruise Port Economisch belang: Binnenstad en koopkracht Ontwikkeling Gorinchem als Centrumgemeente. De regio: De veren verbinden van steden dorpen en toeristische gebieden Het verbinden en vergroten van het verennetwerk (schakel in ketenvervoer) Van belang voor bovenlokaal vervoer voor toeristen, winkelbezoekers, forenzen en scholieren Biedt werkgelegenheid Verhoogd gebruik veerdienst door betere afstemming OV-haltes en aanlegplaats veerdienst 7.6 Conclusie als input voor overleg met provincies Tussen beide provincies en binnen het vervoersnetwerk Werkendam- Hardinxveld-Sleeuwijk - Gorinchem- Woudrichem worden op dit moment zo n passagiers vervoerd. De afgelopen periode is het veerdienstnetwerk Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem -Woudrichem uitgebreid onderzocht,. Daarbij is de maatschappelijke, vervoerskundige en economische waarde voor de regio aangetoond. Om de toegevoegde waarde in stand te houden wordt ingezet op:. Riveer heeft een toekomstvisie die positieve gevolgen voor milieu en exploitatie heeft. Het voornemen is vanaf 2020 duurzaam) te gaan varen. De partners van Riveer, de gemeenten Werkendam, Hardinxveld-Giessendam, Gorinchem en Woudrichem hebben voor het realiseren van deze toekomstvisie de steun nodig van andere partners: de provincies Noord- Brabant en Zuid-Holland. Gezamenlijk is het mogelijk om ton CO2 te besparen in De visie gaat er ook van uit dat op langere termijn deze veerverbinding onderdeel kan uitmaken van een openbaar vervoer vervoersnetwerk over water met een sterk toeristisch karakter tussen Slot Loevestein/Gorinchem en Rotterdam.. De oevergemeenten vinden het van belang om de hiervoor noodzakelijke onderzoeken uit te voeren, en een zorgvuldige besluitvorming te hebben. Daarom hebben zij besloten voor het lopende jaar 2017 de wegvallende subsidiebedragen van de provincies voor hun rekening te nemen. Aan de beide provincies is gevraagd om financiële en ambtelijke steun voor: a. de korte termijn (opstellen businesscase, intentie-uitspraak) b. voor de overbruggingsperiode vanaf 2018 tot realisatie van de duurzame vloot. ) Pagina 8 van 14

9 Deze overbruggingsperiode is noodzakelijk om het verduurzamen te onderzoeken en te implementeren en de mogelijkheden van het optimaliseren van het netwerk in beeld te brengen. De te door lopen processtappen zijn in bijlage 3 opgenomen. 7.7 Overleg met provincies Op 13 februari 2017 heeft overleg plaatsgevonden met de gedeputeerden mobiliteit van de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant. De conclusies zijn: Zuid-Holland wil geen structurele bijdrage leveren aan de exploitatie van de veerdienst Zuid-Holland wil eventueel een tijdelijke overbruggingsbijdrage leveren indien er een businesscase wordt opgesteld waaruit blijkt dat de visie op elektrisch varen realistisch is. Noord-Brabant wil geen tijdelijke bijdrage leveren. Noord-Brabant is mogelijk bereid een structurele bijdrage te leveren als een veerverbinding aan bepaalde eisen voldoet. Deze eisen zijn o.a. onderdeel fietsnetwerk en tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Hierover verschijnt in het voorjaar 2017 een beleidslijn als uitvoering van de hiertoe ingediende motie. Het opstellen van de businesscase is een zaak van de gemeenten, waaraan de provincies randvoorwaarden verbinden. Door de provincie Zuid-Holland wordt het niet realistisch geacht dat het verennetwerk onderdeel van een OV-verbinding gaat uitmaken. 8. Welke keuzes zijn er? Het opstellen van een businesscase en een mogelijk vervolg hierop betekent dat de jaren 2018, 2019 en mogelijk deels 2020 financieel overbrugd moeten worden. Momenteel is er geen enkele zekerheid dat de provincies incidenteel of structureel gaan bijdragen (zie onderdeel 7.7) Er zijn wel mogelijkheden tot bijdragen genoemd maar deze zijn nog niet geconcretiseerd. In de berekeningen wordt dan ook geen rekening gehouden met mogelijke provinciale bijdragen. Dit leidt tot 3 scenario s voor de verbinding Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem: Scenario 1: De huidige veerverbindingen blijven ongewijzigd de komende jaren doorvaren. Bij gelijkblijvende reizigers aantallen kosten de veerverbindingen totaal (NB. de inkomsten zijn hierin verwerkt) en is de jaarlijkse bijdrage van de gemeenten vanaf 2018: Hardinxveld-G dam Werkendam en Gorinchem elk Scenario 2: De meest onrendabele veerverbinding wordt geschrapt per Dit betreft de verbinding Werkendam-Gorinchem. Hiermee wordt (ca. 30%) bespaard. In dit scenario worden de oorspronkelijke veerverbindingen Gorinchem Sleewijk en Werkendam- Hardinxveld-G dam weer hersteld. Dit scenario is doorgerekend met GGBO-systematiek van SEO. De totale kosten van deze 2 verbindingen bedragen De exploitatie van de verbinding Gorinchem Sleeuwijk kost (na aftrek inkomsten) Voor de verdeling van de kosten dient een nieuwe afspraak tussen Werkendam en Gorinchem te worden gemaakt. Vooralsnog is uitgegaan van een kostenverdeling 40% Werkendam- 60% Gorinchem. De exploitatie van de verbinding Werkendam - Hardinxveld-G dam kost Hardinxveld en Werkendam zullen afspraken moeten maken over de verdeling van deze kosten. Vooralsnog is uitgegaan van een verdeling 50%-50%. Gorinchem is hierbij geen partij. Pagina 9 van 14

10 Scenario 3: Schrappen van de verbinding Werkendam-Gorinchem en Sleeuwijk Gorinchem De beschrijving van de kosten is al bij scenario 2 genoemd. In onderstaande tabel is dit financieel uitgewerkt. Scenario 1 Kosten Scenario 2 Kosten Scenario 3 Kosten Werkendam Hardinxveld-G dam Gorinchem *) **) ***) Woudrichem *) kosten Woudrichem Gorinchem **) door wegvallen van veerverbindingen kan de overhead niet meer verdeeld worden over meerdere lijnen. Die drukt dan op de verbinding Gorinchem - Sleeuwijk en Woudrichem Gorinchem. ***) Woudrichem Gorinchem. Pagina 10 van 14

11 Bijlage 1 Onderzochte scenario s rapport Mobycon (bijlage 6) traject Boven-Hardinxveld -Werkendam - Sleeuwijk Gorinchem De volgende scenario s voor het traject Scenario 0: Doorgaan met huidige dienstregeling Scenario 1: Alle veerverbindingen houden op met varen Scenario 2: Het staken van de verbinding tussen Werkendam en Gorinchem, de frequentie van de andere veren wordt verhoogd Scenario 2b: Het staken van de verbinding tussen Werkendam en Gorinchem, de frequentie van de andere veren blijft gelijk Scenario 3: Werkendam Gorinchem vaart alleen in de spits, rest onveranderd. Scenario 4: Werkendam Gorinchem vaart alleen in weekenden en vakantieperiode, de overige veren verhogen hun frequentie In onderstaande tabel zijn de effecten per scenario samengevat (basis cijfers 2015) Scenario Aantal passa giers Inkomsten kaartverkoop passagiers Kosten % Kosten Saldo Bestedingen in regio**) % 1-100% 0-100% 0 *) 0-100% 2-28% % % 2b -32% % % 3-23% % % 4-1% % % *) Betreft structurele kosten. mogelijk wel incidentele kosten ivm afschrijving- en frictiekosten *) Kosten veer Gorinchem Sleeuwijk bedragen uitgangspunt kostenverdeling 2011 **) Zie hiervoor de rapportage Mobycon, bijlage 6 Pagina 11 van 14

12 Bijlage 2 Huidige stand van zaken Aantallen passagiers % tov 2015 Gorinchem - Sleeuwijk % Gorinchem - Werkendam % Werkendam - Hardinxveld % Gorinchem - Woudrichem % % Overzicht Lasten/Baten in 2016 binnen het verennetwerk van de verbinding Gorinchem-Sleeuwijk Werkendam Hardinxveld en de verbinding Gorinchem- Woudrichem (kostendekkingsgraad = 50%) Veerverbinding G-S-W-H G-W Totaal lasten Baten F. Opbrengst G. Bijdragen oevergemeenten (bijdrage Woudrichem) H. Bijdragen provincies Totaal baten I. Nadelig exploitatiesaldo *) *) bijdrage Gorinchem Pagina 12 van 14

13 Bijlage 3 Processtappen Februari 2017 Maart 2017 Juni 2017 Bestuurlijk overleg (initiatieffase 1, afgerond) Intentie-uitspraak provincies GO/NO-GO moment voor opstellen businesscase (initiatieffase 2, afgerond) Besluitvorming over vervolgstappen Vertalen financiële gevolgen in perspectiefnota's Oktober 2017 Novemb er 2017 April 2018 Businesscase afgerond (GO/NO-GOontwerpfase) Bij GO: Ontwerp schepen (ontwerpfase) Financiele gevolgen 2018 definitief bekend en vertaald in begroting Opdracht tot bouw/vervanging na afronding europese aanbesteding Juli 2018 Januari 2020 Januari 2022 Start bouw/vervanging (realisatiefase) Riveer vaart duurzaam Het verennetwerk Gorinchem - Rotterdam is een feit Pagina 13 van 14

14 Bijlage 4 Evaluatie veerverbinding Werkendam-Hardinxveld-Sleeuwijk Gorinchem Bijlage 5: Eindrapport Onderzoek veerverbinding Werkendam- Hardinxveld-Sleeuwijk - Gorinchem- Bijlage 6: Eindrapport onderzoek veerverbinding Woudrichem Gorinchem Bijlage 7: Klantevredenheidsonderzoek 2016 Pagina 14 van 14