de heer E. Melchior van Adviesbureau Holland Partners notulistenbureau Leeuwenburgh-Vendrig

Transcriptie

1 Verslag Parallelsessie Beraad en Advies 22 juni 2017 Vaststelling Raadsopdracht Toekomst Veerdienst Aanwezigen Voorzitter: mevrouw A. Mager Raadsgriffier: de heer H. Sepers Fracties: PvdA-SP-ChristenUnie/SGP-VVD-CDA-GroenLinks- Fractie Hoogesteger-Gorcum Actief Portefeuillehouder: de heer G. Veldhuijzen Ambtelijk: de heer A. de Hoop Gast: de heer E. Melchior van Adviesbureau Holland Partners Notulen: notulistenbureau Leeuwenburgh-Vendrig Opening De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom. Vaststelling Raadsopdracht Toekomst Veerdienst Portefeuillehouder Veldhuijzen verwijst naar de raadsinformatiebrief over de onderzoeken die zijn uitgevoerd. In oktober vorig jaar was de vorige bespreking over dit onderwerp samen met Werkendam en Hardinxveld. De onderzoeken zijn uitgevoerd en besproken met de Provincie. Het gaat over de betekenis van de huidige veerverbindingen en mogelijke wijzigingen om de kosten te matigen. Wijzigingen zouden het financiële probleem niet substantieel oplossen. Vervolgens is nagedacht over innovatie op het gebied van de aandrijving, bijvoorbeeld elektrisch varen. Holland Partners zal hierover een presentatie geven. Het onderzoek is erop gericht om in het najaar conclusies te trekken, tijdig voor het nieuwe jaar. De heer De Hoop geeft een presentatie over wat er in het afgelopen jaar is gedaan (beschikbaar op RaadDigitaal). Er werd gewerkt met een stuurgroep waarin Hardinxveld, Werkendam, Woudrichem en Gorinchem vertegenwoordigd waren. In de projectgroep zaten mensen uit beide provincies. In 2016 zijn passagiers overgezet van Gorinchem naar Woudrichem en van Gorinchem naar Sleeuwijk, Werkendam, Hardinxveld. De maatschappelijke waarde daarvan is 5,1 mln. waarvan 0,5 mln. recreëren. De Veerdienst is een middel om belangen te verbinden. De onderzoeksvragen worden toegelicht en de conclusies. Aan de nieuwe veerdienst Werkendam Gorinchem hebben de Provincies samen bijgedragen als startsubsidie; die is op 1 april dit jaar beëindigd. Nu moeten de partnergemeenten dat gaan opvangen. Vervolgens worden de verschillende scenario s geschetst en de kostenreductie van de scenario s, de inkomsten, kosten en het maatschappelijk belang. Het meest realistische scenario is om het veer Werkendam- Gorinchem alleen in de weekenden en vakanties te laten varen en de frequentie van de andere veren te verhogen. De kostenreductie is dan nog maar 9% terwijl de subsidie van is weggevallen. De conclusie is dat er toch een andere aanpak moet komen. Er zijn kansen op het gebied van vervoer, toerisme en ontwikkeling. Gorinchem wil onderdeel zijn van een vervoersnetwerk met een hoge kostendekkingsgraad. De Provincie ondersteunt deze visie. Tussen Gorinchem en de Maasvlakte moet een hoogwaardig personenvervoer over het water komen. Dit wordt nader toegelicht; potentiele nieuwe lijnen zullen nader onderzocht worden. Riveer heeft een duurzame vloot. Door gebruikmaking van Europese en provinciale subsidies kan een versnelde ombouw/vervanging van schepen gerealiseerd worden. 1

2 De heer Melchior geeft vervolgens een presentatie. Gezocht is naar een structurele oplossing; een van de mogelijkheden is innoveren en elektrisch varen. Elektrisch varen heeft veel kostenvoordelen, voor brandstof en onderhoud. Het heeft grote voordelen; de uitstoot gaat naar nul en ook kan bespaard worden op bemanningskosten. De opzet voor de business case wordt gepresenteerd. Het elektrisch varen kan als pilot uitgevoerd worden. De investeringsanalyse moet ook bezien worden; gekeken wordt naar alternatieve financieringen. De tweede fase van de business case is gericht op de exploitatie van het veer. In fase 3 worden de subsidiemogelijkheden bekeken. Uitgegaan wordt in principe van de huidige dienstregeling en daarnaast naar wensen en andere mogelijkheden voor de korte en lange verbindingen. Het kan wenselijk zijn een schip voor korte en een schip voor lange trajecten in te zetten. Daartoe zou de dienstregeling opgeknipt moeten worden. Het Ferry Innovation Centre wordt toegelicht, waarbij het gaat om de elektrische innovatie in de scheepvaart. Gekeken wordt hoe overheden ingeschakeld kunnen worden, vervolgens kennisinstellingen zoals de TU Delft en de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht, het bedrijfsleven. Als de innovatie gerealiseerd kan worden zal de concurrentiekracht van de regio sterker worden. Dit heeft uitwerking op de economie en de werkgelegenheid. Niet alleen de veerdienst maar ook de innovatie in de regio wordt dan gestimuleerd. De ingezette middelen hebben dan veel meer effect. Een beach head markt moet dan gecreëerd worden. De ferrymarkt is daarvoor goed geschikt. Er is ook veel kennis over aanwezig, onder andere bij Damen. Het is ook een branche met exportmogelijkheden. Dit wordt nader toegelicht. De druk op schoon varen bij veerdiensten wordt ook steeds groter. De uitstoot wordt een steeds belangrijker issue. Een bijkomend voordeel is ook het geluid; een elektrisch schip is nagenoeg geluidloos. Het verlagen van de bemanningskosten is ook belangrijk. Als geen 40 km maar 30 km gevaren wordt is het niet meer verplicht om met twee bemanningsleden te varen maar kan volstaan worden met één bemanningslid. Er wordt overigens ook al gewerkt aan autonoom varen, maar dat zal niet op korte termijn ingezet worden. Wat betekent dit voor Riveer? Vanuit een instandhoudingsdiscussie wordt ingezet in de richting van een multiplier effect. Er kan tot 80% aan brandstofkosten bespaard worden en daarnaast kan bespaard worden op onderhoud en bemanning. Het draagt ook bij aan het imago van Riveer. Uiteindelijk is het doel het verbeteren van de exploitatie en de ambitie om de volledige vloot duurzaam te maken. Het concept wordt op dit moment al besproken met verschillende partijen. Het Ferry Innovation Centre is een mooie testomgeving voor de bedrijven. Het past ook goed bij de concurrentiekracht voor Zuid-Holland en het MKB Katalysatiefonds van de Drechtsteden. Ook het Waterschap is bereid om mee te denken. Staatsbosbeheer is ook geïnteresseerd in het promoten van elektrisch varen in de Biesbosch. Het is de bedoeling eerst partijen te interesseren om mee te doen en vervolgens te gaan bouwen aan een eerste elektrisch schip. Riveer kan ook meedenken over de routes en het opladen van batterijen. De voorzitter bedankt voor de presentaties en geeft gelegenheid voor het stellen van vragen en het geven van reacties. Een van de aanwezigen merkt op dat hij zich regelmatig afvroeg wat een overtocht naar Werkendam eigenlijk kost. Hij is blij met de presentatie en vraagt of er met de huidige schepen geen mogelijkheden voor kostenbesparing zijn door bijvoorbeeld langer over een overtocht te doen. Ook vraagt hij of nagedacht is over varen op gas; op de binnenvaart wordt hiermee geëxperimenteerd. De heer Melchior antwoordt dat gas geen optie is omdat het verschillende nadelen heeft; er is veel volume voor nodig en er zijn ook punten nodig om het gas af te tappen. Economisch biedt het ook niet voldoende voordelen. 2

3 Gevraagd wordt of het mogelijk is de huidige vloot elektrisch te maken. De heer Melchior antwoordt dat nieuwe schepen voordelen hebben. De Gorinchem 8 zou eventueel omgebouwd kunnen worden naar elektrisch; dat wordt ook onderzocht. Opgemerkt wordt dat GroenLinks natuurlijk voorstander is van duurzame energie. Spreker mist in de presentatie de aansluiting van de veerdiensten op andere vormen van OV. Is er nog meer subsidie vanuit Den Haag of Europa vrij te spelen? Is het ook mogelijk om energie te genereren met zonnecollectoren? De heer Melchior antwoordt dat zonne-energie te weinig oplevert voor de veerdienst. In de business case worden alle subsidiemogelijkheden onderzocht. Aansluiting op het OV valt buiten de onderzoeksvraag. De heer De Hoop zegt dat voor de aansluiting op het OV het mooi zou zijn als de veerboot zou eindigen vlak bij het station, maar er is geen ruimte in de vluchthaven. Een optie zou kunnen zijn de inzet van een shuttle bus naar het station. Overigens hebben de meeste passagiers een fiets bij zich. Er wordt zeker naar de mogelijkheid van een shuttle bus gekeken. Er is ook contact geweest met Arriva; Arriva heeft er geen belang bij dat mensen de veerboot nemen want dat concurreert met de bus. Een van de aanwezigen meent dat een mooie business case is gepresenteerd. Het gaat de gemeente wel om het besparen van kosten op de veerdienst. Het project heeft veel risico s want het zit vol met nieuwe technologie. Hoe kan de gemeente hier in stappen zonder risico te lopen? De schepen zullen ongeveer 1000 liter diesel aan boord hebben en dat zal ongeveer 60 ton aan accu betekenen. Hoe wordt dat gerealiseerd? Tussentijds bijladen lijkt ook ingewikkeld. Toegelicht wordt dat op dit moment gewerkt wordt aan een business case en dat een aantal zaken nog afgewogen moet worden. Het is in feite een haalbaarheidsstudie. De partijen waarmee gesproken wordt zijn al bezig met bepaalde zaken die hierin kunnen passen. Dat kost de gemeente natuurlijk niets. Allerlei ontwikkelingen gaan heel snel. Ook wordt gekeken naar een juridische constructie waarbij de gemeente geen enkel risico loopt. De business case wordt op 18 september gepresenteerd aan de vier gemeenteraden in Fort Altena. De uitkomst, haalbaar of niet haalbaar, bepaalt dan ook het vervolg. Opgemerkt wordt dat er wel veel onzekerheden in zullen blijven. Er zal dan ook een worst case scenario gepresenteerd moeten worden. Portefeuillehouder Veldhuijzen zegt dat de aanpak wel realistisch lijkt maar het moet nog blijken. Als het niet haalbaar is, dan wordt teruggevallen op de mogelijkheden die in het rapport staan. Vervolgens moeten de raden dan een nadere afweging maken. Gevraagd wordt waarom er voor de verbinding Hardinxveld-Werkendam-Gorinchem voor een snelle boot is gekozen. Geantwoord wordt dat anders in de spits de dienstregeling niet gehaald kan worden. Om het goed te doen zou de frequentie verhoogd moeten worden; dan komen er ook meer passagiers. Ook wordt toegelicht dat bedrijven die erbij betrokken worden ook participeren in de risico s van de innovatie. Het is niet de bedoeling dat de gemeente Gorinchem participeert in de innovatie want dat is juist aan de kennisinstellingen en de bedrijven. De techniek op het gebied van accu s en elektrisch varen gaat erg hard vooruit. Dit wordt nader toegelicht. Nieuwe schepen zullen ook minder vermogen nodig hebben dan de huidige schepen. CoCo Yachts is op eigen risico al bezig met een eigen ontwerp van een schip. Het gaat dan om 3

4 zeer grote bedragen. Op dit moment mag overigens nog niet gevaren worden met een volledig elektrische boot, maar er wordt hard gewerkt aan het uitsluitend van risico s. In de presentatie werd gesproken over een veerdienst tussen Gorinchem, Hardinxveld- Giessendam en Sliedrecht, maar er rijdt ook elk kwartier een Arrivatrein over dat traject. Wat is de meerwaarde dan van een eventuele veerdienst? Geantwoord wordt dat niet voor iedereen de trein interessant is. De Provincie heeft zelf aangegeven dat ze die mogelijkheid wil onderzoeken dus wellicht is het een kans. De ondernemende houding rondom Riveer wordt erg gewaardeerd door de heer Barth. Nu wordt men verrast met elektrisch varen. Tijdens de bijeenkomst met de andere gemeenten was met name Werkendam nogal terughoudend over de bijdrage aan Riveer. De bereidheid van de deelnemende gemeenten om bij te dragen moet ook onderdeel uitmaken van de business case. Er is een intensieve dienstregeling; wat betekent dat met de accu-pakketten bij elektrische veerboten, moet de vloot dan worden uitgebreid of gaat de frequentie naar beneden? Geantwoord wordt dat Werkendam nog wat onzeker is, maar dat geldt voor alle deelnemers zolang niet duidelijk is wat de uitkomst van de business case is. In september zal bij de presentatie geïnformeerd worden en in oktober, november zal verdere besluitvorming plaatsvinden. Elke gemeenteraad moet dan een eigen afweging maken. Als de business case haalbaar blijkt zullen de komende twee jaren nog overbrugd moeten worden. De weggevallen zal dan samen opgebracht moeten worden. Verwezen wordt naar de raadsinformatiebrief en de bijlagen waarin varianten zijn opgenomen. Portefeuillehouder Veldhuijzen geeft aan dat de vier gemeente allen zeer geïnteresseerd zijn in de business case. Werkendam heeft overigens zelf wel prioriteiten bepaald. Desgevraagd wordt toegelicht dat de huidige snelheid van varen nodig is omdat er een rondje wordt gevaren. Een mogelijkheid is de dienstregeling op te knippen waardoor mogelijk met een lagere snelheid de gewenste frequentie gehaald kan worden. De heer Schefferlie vindt het een mooi idee; duurzaamheid en innovatie zijn belangrijk en de gemeente koestert ook het toerisme. Dit zou kunnen helpen om op te vallen in de sector die hier zo goed vertegenwoordigd is. Hij hoopt dat dit een kans zal krijgen. Hij vraagt of Gorinchem-Woudrichem ook onderzocht wordt. Geantwoord wordt dat de ambitie is om volledig naar elektrisch varen te gaan. De focus ligt in eerste instantie op de andere verbindingen maar Gorinchem-Woudrichem wordt ook meegenomen in de berekeningen. De heer Van der Roest meent dat iedereen zal vinden dat de veerdienst zoveel mogelijk moet varen. Gezegd is dat gas niet geschikt is voor een veerdienst maar het veer bij Schoonhoven gaat op gas varen. Is het nog een mogelijkheid om dit te onderzoeken? Ook noemt hij waterstof als mogelijkheid. Geantwoord wordt dat Schoonhoven een nieuw schip krijgt dat op GTL gaat varen vanaf augustus; dat is een schonere gasolie. De ontwikkelingen op het gebied van accu s gaan op dit moment erg hard. Als elektrische schepen gebouwd worden, is men voorbereid op waterstof want dat is in feite een kleine energiecentrale. Mevrouw Maris verwijst naar de Visie van de Stad en zegt dat als dit onderwerp erbij betrokken wordt, zij erg enthousiast wordt. De voorzitter sluit de beraadslagingen af en bedankt voor de presentaties. Op 18 september zal de business case gepresenteerd worden aan de vier gemeenten. 4

5 Sluiting De voorzitter bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering. 5