Verslag Parallelsessie Informatie en Ontmoeting 21 september 2017 Nota Reserves, Voorzieningen en Weerstandsvermogen

Transcriptie

1 Verslag Parallelsessie Informatie en Ontmoeting 21 september 2017 Nota Reserves, Voorzieningen en Weerstandsvermogen Aanwezigen Voorzitter: de heer R. van Breemen Raadsgriffier: de heer H. Sepers Fracties: PvdA-SP- ChristenUnie/SGP-VVD-CDA-GroenLinks-D66-Gorcum Actief- Fractie Hoogesteger Portefeuillehouder: de heer M. Doodkorte Ambtelijk: de heer S. Bouwmeester en de heer Rutten Gasten: Notulen: notulistenbureau Leeuwenburgh-Vendrig Opening De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom. Hij leidt de bespreking kort in. Dit is naast I&O ook een B&A-parallelsessie omdat het voorstel geagendeerd zal worden voor de raadsvergadering van 5 oktober a.s.. Nota Reserves, Voorzieningen en Weerstandsvermogen Conform Artikel 11 van de Financiële verordening dient de raad de nota Reserves, voorzieningen & weerstandsvermogen vast te stellen. Tijdens deze vergadering wordt de raad geïnformeerd over het betreffende raadsvoorstel. Wethouder Doodkorte geeft een korte inleiding. Dit onderwerp is eerder besproken in een I&O-sessie en dit is vertaald in een presentatie. Het is de bedoeling dit onderwerp te agenderen voor de raadsvergadering van 5 oktober a.s.. Bij het opstellen van de begroting 2018 is al gepreludeerd op hetgeen in deze nota is opgenomen. De heer Rutten geeft een toelichting en gaat in op de instrumenten van de raad op het gebied van financiën. De huidige nota dateert van 2011, dus deze moest vernieuwd worden. De heer Bouwmeester geeft vervolgens een presentatie (beschikbaar op RaadDigitaal). Hij licht de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit toe en schetst de beleidsuitgangspunten voor reserves, voorzieningen en weerstandsvermogen. De heer Wientjes informeert naar de post onvoorzien van De heer Bouwmeester antwoordt dat dit op enig moment is vastgesteld; de afgelopen jaren is deze niet benut. Mevrouw Biesheuvel vraagt naar de huidige percentage van het weerstandsvermogen. De heer Bouwmeester antwoordt dat dit volgens de laatste berekeningen bij de jaarrekeningen 225% was, dus een factor, 2,25. In de begroting 2018 worden de nieuwe cijfers gegeven. Hij licht vervolgens toe dat het instellen en afschaffen van reserves aan de raad is en schetst de instellingseisen, looptijd, opheffing en functie. Het instellen van een voorziening is ook een raadsbevoegdheid maar daarnaast zijn er verplichte voorzieningen. Ook licht hij toe hoe het weerstandsvermogen beoordeeld wordt. 1

2 Veel gemeenten hanteren een weerstandsvermogen tussen de 1,4 en 2,0. Desgevraagd zegt hij dat o.a. Helmond en Eindhoven de grens van meer dan 2,0 aanhouden. Het zullen niet heel veel gemeenten zijn meent hij. Mevrouw Biesheuvel zou hiervan meer harde cijfers willen kennen. Zij vraagt een en ander aan te vullen. De heer Rutten zegt deze vraag aan de Provincie te zullen stellen. De heer Wientjes meent dat het niet zo interessant is om te weten wat de andere gemeenten doen; het is beter een eigen plan te hebben en te bepalen of de risicoinschatting goed is en hoeveel daar tegenover gezet moet worden. De heer Tekir merkt op dat het college dit wel aanvoert als beoordelingscriterium. Hij zou hier ook wel meer zicht op willen krijgen. De voorzitter stelt vast dat in feite het college gevraagd wordt de argumentatie nader te bekijken en eventueel aan te passen. Mevrouw Hamann merkt op dat de bandbreedte goed is vermeld in het stuk. Wethouder Doodkorte merkt op dat hij enkele vragen heeft gehoord; die zullen adequaat beantwoord worden. Mevrouw Hamann vraagt of de ratio eerder niet onder de 1,0 is geweest. De heer Bouwmeester bevestigt dit; dat was voor de AHAD 1, 2 en 3. De heer Barth merkt op dat in de aanloop naar het BBV veel voorzieningen zijn geschrapt en naar de algemene reserve gebracht. Daardoor is het getal veranderd, maar de financiële buffer is nauwelijks veranderd. De heer Tekir noemt het risicomanagement en waardeert de drieluik. Hoe groot wordt de kans geacht dat in een bepaald jaar alle risico s zich gaan voordoen en zij twee keer zoveel effect hebben dan voorzien? De heer Bouwmeester antwoordt dat in de berekening van het weerstandsvermogen een wegingskans is opgenomen voor de risico s. Dat is een inschatting met enige mate van discussieruimte. Er is geen afhankelijkheid tussen risico s. Alle risico s worden onafhankelijk van elkaar gewogen. De kans dat alle risico s zich allemaal in één jaar voordoen is vrijwel nihil. De heer Tekir vraagt of hij goed begrijpt dat een grens van 2,0 nodig is om alle risico s te kunnen opvangen. De heer Bouwmeester zegt dat dit niet zo is. Als alle risico s gekwantificeerd kunnen worden zou de gemeente met een factor 1,0 toe kunnen. Het betekent wel dat als een dag later zich een risico voordoet dat niet gekwantificeerd is of de jaarrekening negatief sluit, op dat moment er sprake is van 0 weerstandsvermogen en een negatief eigen vermogen. Dat leidt tot een vergrote aandacht van de Provincie. Daarom wordt voorgesteld niet op de ondergrens van 1,4 te gaan zitten. Het is belangrijk risico s te kunnen opvangen met het weerstandsvermogen. Als het weerstandsvermogen meer dan 2,0 is, is de vraag of het wel nodig is een zo hoog weerstandsvermogen aan te houden. Verwezen wordt naar het voorstel om minimaal 1,4 aan te houden en maximaal 2,0. De heer Bouwmeester schetst de verschillende onderdelen van het voorstel: De nota Reserves, voorzieningen & weerstandsvermogen vast te stellen De reserves Museum en Schrobmachine ultimo 2017 op te heffen 2

3 De reserve Automatisering ultimo 2018 op te heffen De nieuwe reserves Duurzaamheid, Armoedebeleid en Tunnel en lift station Gorinchem in te stellen De namen van enkele reserves te wijzigen Het derde lid van artikel 11 van de Financiële verordening buiten werking te stellen Kennis te nemen van de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de motie infrastructuur die bij de Perspectiefnota 2018 is ingediend De heer Wientjes informeert met betrekking tot de reserves en de ondergrens van hoe zich dit vertaalt naar de funding. De heer Bouwmeester licht toe dat de algemene reserve gevoed wordt vanuit het jaarrekening resultaat en eventuele positieve begrotingssaldi. Als vanuit het gemeentefonds in enig jaar een miljoen euro beschikbaar gesteld wordt voor bijvoorbeeld nieuwe digitale stemmachines, dan is het goed om dat bedrag te storten in een reserve, de aanschaf te doen en de jaarlijkse kapitaallast te betalen uit die reserve. Afhankelijk van de situatie wordt gekozen voor een reserve of voor het in één keer nemen van de last. Verwezen wordt naar het treasurybeleid. De gemeente hoeft in principe geen leningen aan te gaan omdat de gemeente vrij kapitaalkrachtig is. Een reserve kan ook niet ingezet worden om een lening af te lossen. De heer Rutten wijst op een foutje in het voorstel; het tweede lid van artikel 11 moet zijn het derde lid van artikel 11. De voorzitter bedankt voor de presentatie en geeft gelegenheid voor het stellen van vragen. De heer Tekir zegt blij te zijn dat deze nota tot stand is gekomen. Er worden goede voorstellen gedaan. Met betrekking tot het weerstandsvermogen ziet hij uitgangspunten waar zijn fractie blij mee is, bijvoorbeeld het onderscheid tussen structurele en incidentele risico s waarmee rekening gehouden wordt. In de nota wordt ook aandacht gegeven aan de culturele kant van het risicomanagement. Er mag ook gesproken worden over zaken die mis kunnen gaan. Hij waardeert het proces dat gelopen is en de bandbreedte, de norm wordt uitgesplitst. Een pijnpunt is wel het feit dat de bandbreedte tussen 1,4 en 2,0 te ruim is. De ondergrens moet niet 1,0 zijn maar iets hoger, maar de sprong naar 2,0 is erg groot. In euro s gaat het dan om ongeveer 10 mln. De kans is heel erg klein dat alle risico s zich in één jaar voordoen. Er wordt pas afgeroomd vanaf 2,0. Hij meent dat dit te voorzichtig is en pleit ervoor om de bovengrens te verlagen; de gemeente mag wel lef tonen om te investeren in de stad. Voor het overige ziet de nota er goed uit. De heer Wientjes is het niet eens met D66; hij meent dat de argumenten ook niet juist zijn. Het is niet zo dat de gemeente niet ondernemend is met een bovengrens van 2,0. Het gaat hierbij niet alleen om het geld maar ook om hoe risico s ingeschat worden. Dat is erg moeilijk en moet de raad overlaten aan de ambtelijke organisatie. In het verleden zijn daar slechte ervaringen mee opgedaan. In de nota zag hij graag meer toelichting op het inschatten van de risico s en hoe men dat doet. De VVD zou dit belangrijk vinden. Hij vindt de bandbreedte overigens goed. Mevrouw Pellikaan merkt op dat de gemeente niet miljoenen op de bank moet hebben en de inwoners honger laat lijden. Haar fractie deelt de mening van D66 dat de gemeente wel ondernemend moet zijn maar is het ook eens met de opmerking van de VVD dat de gemeente niet onvoorzichtig moet zijn. Het is belangrijk te zoeken naar een mooie balans hiertussen. De heer Tekir waardeert deze toevoeging. Zijn opmerking had ook tot doel te zoeken naar een betere balans. 3

4 De heer Wientjes merkt op dat hierbij niet wordt gezegd wat dan beter zou zijn. De heer Tekir licht toe dat zijn fractie van mening is dat als ondergrens niet de norm van de Provincie gehanteerd moet worden. Ook vindt D66 de norm van 2,0 te hoog; gedacht zou kunnen worden aan 1,6 als bovengrens zodat geld afgeroomd kan worden. Het gaat uiteindelijk om miljoenen euro s. Hij zou graag het college de ruimte willen geven om in 2018 meer te investeren in de stad. De heer Wientjes meent dat de raad niet Sinterklaas moet spelen. Hij vraagt om een redenering bij de 1,6 als norm. De heer Tekir antwoordt dat 2,0 als bovengrens te hoog is. In een bepaald jaar zouden alle risico s zich moeten voordoen voor twee keer zoveel als voorzien om de norm te verbruiken. De kans dat alle risico s zich in één jaar voordoen is al nihil, laatst staan dat het twee keer zoveel effect zou hebben. Bijna geen enkele gemeente past die norm toe naar zijn mening. Hij meent dat hier goed over nagedacht zou moeten worden, want dit wordt voor de komende jaren geregeld. Hij bepleit investeringsruimte voor de komende jaren. De voorzitter stelt vast dat D66 en VVD het op dit punt niet eens worden. De heer Barth sluit zich aan bij alle positieve geluiden die zijn geuit over het voorstel. Hij reageert op de stelling van de heer Tekir dat 2,0 te hoog is en dat de stad daarmee op slot komt. Het gaat over de weerstandscapaciteit en niet over investeringsmogelijkheden. Hij verwijst naar het voorbeeld van de stemmachines zoals door de heer Bouwmeester genoemd. Zo n investering doen is een beleidsbesluit, los van welke factor voor de weerstandsratio gehanteerd wordt. Hij verwijst de vorige periode toen de gemeente onverwacht werd geconfronteerd met het afschrijven van 17 mln.; dat is fors meer dan het bedrag tussen 1,4 en 2,0. Bij AHAD3 belandde de raad daardoor in een discussie of de plantjes in de binnenstad nog twee keer per week water mochten krijgen of niet. Dat moet voorkomen worden. De heer Tekir zegt het hiermee eens te zijn. Daarom is zijn fractie ook van mening dat niet de ondergrens van de Provincie gehanteerd moet worden. De bovengrens is echter dermate hoog dat het niet meer valide is om die aan te houden ter afdekking van de risico s. De voorzitter meent dat dit onderwerp voldoende is belicht. Mevrouw Pellikaan merkt op dat er twee uitersten worden gepresenteerd. Naast Sinterklaas noemt zij Dagobert Duck. Het gaat erom een goede balans te vinden en niet de uitersten te zoeken. Mevrouw Biesheuvel bedankt voor de goede en duidelijke presentatie. Het is fijn dat het zo n mooi stuk is geworden. Zij kan zich vinden in het stuk. Zij verwijst naar de discussie over norm tussen 1,4 en 2,0 en vraagt of het mogelijk is de kans op bepaalde risico s te kwantificeren naar een lager percentage of een hoger percentage zodat er een balans gevonden kan worden. Toegelicht wordt dat de kans ingeschat wordt dat een bepaald risico zich voordoet; daarvoor worden percentages opgenomen in de nota. Daarnaast wordt een inschatting gemaakt of een risico incidenteel of structureel is. Er worden twee factoren gehanteerd om het reële risico in te schatten. De heer Van der Roest merkt op dat vermeld is dat als het weerstandsvermogen boven de grens van 2,0 komt het college bij de perspectiefnota een voorstel kan voorleggen over eventuele aanwending van de algemene reserve. Er is niet vermeld dat de gemeenteraad dat zelf niet zou kunnen. Als de raad politiek van mening is dat er een lager 4

5 weerstandsvermogen aangehouden zou kunnen worden, kan de raad daartoe besluiten. Hij meent dat de discussie hierover wat academisch is. Wethouder Doodkorte geeft aan dat het beleid ten principale aan de raad is. De raad kan altijd initiatieven nemen of het college vragen dat te doen. Het college geeft alleen nu aan dat boven de 2,0 het college dit kan doen; de raad kan het ook afdwingen. Overigens meent hij dat men het eens is over de definities, functies, voeding en doelstellingen. Het is nu alleen een politiek debat over de weging hoe hoog de weerstandscapaciteit moet zijn. Hij roept de fracties op dit debat in de raad te voeren. Het college vindt het raadzaam de norm op 2,0 te houden vanuit ervaringen uit het verleden. De wethouder noemt twee risico s: de dramatische ontwikkelingen op de woningmarkt waarvan iedereen nu meent dat het fantastisch gaat en daarnaast de economische groei. De AHAD-discussies werden gevoerd omdat er dramatische ontwikkelingen waren in de economie en de algemene uitkeringen. Het college meent dat met een norm van 2,0 ook in een periode van laagconjunctuur de voorzieningen op peil gehouden kunnen worden. Het blijft natuurlijk altijd discutabel welk percentage gehanteerd wordt; dat is een politiek debat. De voorzitter merkt op dat het in principe de bedoeling is om het debat in parallelsessies te voeren. De heer Wientjes legt de vraag voor, stel dat de raad voor de norm op 1,75 uitkomt maar toch besluit om naar 1,2 te gaan, krijgt de gemeente dan ineens een betere positie om te investeren? Wethouder Doodkorte zegt dat als een bepaalde weerstandscapaciteit aangehouden wordt, daarmee in principe het vermogen belegd worden voor risico s. Los van het feit dat het geen baar geld hoeft te zijn. Als de weerstandscapaciteit lager zou zijn ontstaat er meer ruimte om vanuit de exploitatie te besteden. Er is dan meer ruimte om geld uit te geven. De heer Wientjes vraagt of niet ook ander geld aangetrokken kan worden en er makkelijker geld aangetrokken kan worden op de kapitaalmarkt met een hoog weerstandsvermogen. Wethouder Doodkorte verwijst naar de reactie van de heer Bouwmeester dat dit voor de gemeente niet uitmaakt omdat de gemeente gemakkelijk toegang heeft tot de kapitaalmarkt. De heer Wientjes zegt dat te betwijfelen; een bank zal toch naar het weerstandsvermogen kijken als een gemeente om een lening vraagt. Wethouder Doodkorte zegt dat als de BNG wil participeren in risicodragende zaken, ze daarvoor een zekerheid wil hebben. Op alle andere momenten is de bank zeker van het feit dat het geld terugkomt; als de gemeente artikel 12 wordt, dragen de andere gemeenten bij in het tekort. De voorzitter stelt vast dat niemand meer het woord verlangt. Hij vraagt of het voorstel geagendeerd moet worden als bespreekstuk dan wel een hamerstuk. Hij stelt vast dat het geagendeerd zal worden als bespreekstuk. Sluiting De voorzitter bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering. 5