Eindevaluatie Pilot Maatwerkbudget Armoedeopgave. 22 november 2016

Transcriptie

1 Eindevaluatie Pilot Maatwerkbudget Armoedeopgave 22 november 2016

2 Wie zijn wij? Monique Stavenuiter, Senior Onderzoeker, Verwey-Jonker Instituut Silvia Bunt, Onderzoeker, Slim Beleid Chris Goosen, Senior Adviseur Leren en Ontwikkelen, Stimulansz Mark Koetsier, Programmamanager Armoedeopgave, gemeente Zaanstad Onderzoek is mede mogelijk gemaakt door subsidie ZonMW 2

3 Programma Armoedeopgave Minimabeleid en schulddienstverlening Preventie en vroeg-signalering Maatwerk Basis op Orde 3

4 Doen we het anders? Mensen uit de armoede houden Nu is er onvoldoende prikkel om boven de armoedegrens te komen Slagvaardigere sociaal wijkteams en jeugdteams Sneller en effectiever ondersteuning bieden Drempel verlagen Het moet ernstig genoeg zijn om in aanmerking te komen Aansluiten op de leefwereld ipv Regels leidend Preventief Veel mensen vallen tussen wal en schip 4

5 Budget Maatwerkondersteuning Pilot vanaf mei 2015 Groter bereik doelgroep om schulden te voorkomen. Beter aansluiten bij de behoefte van de inwoner. 5

6 Budget Maatwerkondersteuning ONZE VRAGEN Draagt maatwerk en preventieve ondersteuning bij aan vermindering maatschappelijke kosten op lange termijn. Wat gebeurt er als je uitsluitingsgronden weg laat? Tegen welke juridische/wettelijke barrières lopen we aan? 6

7 Kaders? kaders verordening bezwaar aanvraag Voorbeelden waarvan je zegt: hier moet ik wat doen om ellende te voorkomen, maar cliënt komt nergens voor in aanmerking Angst voor willekeur, aanzuigende werking en precedent schepping 7

8 Multiproblem Casuïstiek In principe zijn onze huidige instrumenten juist op hen gericht, maar er zijn geen inhoudelijk kaders, dus ook niet voor deze groep. In de praktijk vaak om snelheid te maken i.p.v. langdurige procedures bijzondere bijstand. 8

9 Totale uitgaven , , , , , , , , ,00 - Uitgaven per maand Aantal casussen per maand mei/jun 2015* jun/jul 2015* jul/aug 2015* t/m sep 2015* sep/okt 2015 okt/nov 2015 nov/dec 2015 dec 2015/jan 2016 jan/feb 2016 feb/mrt 2016 mrt/apr 2016 apr/mei 2016 mei/jun 2016 jun/jul 2016 jul/aug 2016 aug/sep 2016 Sep/okt 2016 okt/nov 2016 mei/jun 2015* jun/jul 2015* jul/aug 2015* t/m sep 2015* sep/okt 2015 okt/nov 2015 nov/dec 2015 dec 2015/jan 2016 jan/feb 2016 feb/mrt 2016 mrt/apr 2016 apr/mei 2016 mei/jun 2016 jun/jul 2016 jul/aug 2016 aug/sep 2016 Sep/okt 2016 okt/nov 2016 Totaal uitgaven Gemiddelde bedrag is per casus. Het laagste bedrag dat is afgegeven is 10,-. Het hoogste bedrag is

10 Waaraan wordt het uitgegeven? Verdeling per leefgebied 5% 6% 9% 33% 47% Wonen Rondkomen Gezond leven en zorgen voor Werken Leren en ontwikkelen 10

11 Verdeling per team Aantal casussen per team

12 Evaluatieonderzoek Evaluatie van 20 casussen sociale wijkteams. Per casus 1 interview met de cliënt én 1 met de regisseur. Verschillend perspectief! Twee groepsgesprekken: één met de teamleiders en één met de regisseurs van de sociale wijkteams. Wat zouden de effecten (en de kosten) zijn geweest als maatwerkbudget NIET was ingezet? (beoordeling door experts) 30 november en 1 december twee mini-conferenties georganiseerd door StimulanSZ. 12

13 Achtergrondkenmerken cliënten Inkomen: Ongeveer driekwart van de casussen heeft inkomen op of onder 110% sociaal minimum; rest door schulden in praktijk ook onder sociaal minimum. Schulden: in alle gevallen is sprake van een schuldsituatie; In ongeveer driekwart betreft het een problematische schuldsituatie. Gezinssituatie: 7 gescheiden, 6 alleenstaand zonder kinderen, 3 alleenstaande moeders, 2 weduwen, 1 samenwonend en 1 gezin (9 gevallen met inwonende kinderen) Gezondheid: lichamelijke klachten, in ongeveer helft van de gevallen stress of spanningen als gevolg van de schuldensituatie. In 3 gevallen zware ggz-problematiek. 13

14 Besteding maatwerkbudget Aflossen huurschuld: 3x Borg voor het huren van een kamer: 2x Advocaat bij scheiding: 2x Tandartskosten: 2x Rechtbank i.v.m. beneficiair aanvaarden erfenis: 2x Crematiekosten overleden echtgenoot Benzinevergoeding voor Canta Kosten taalcursus i.v.m. naturalisatie Aflossen schuld bij een sportschool Overstap naar aanvullende collectieve zorgverzekering Een sportschoolabonnement Boete CJIB Aflossen schuld bij kredietbank Aanschaf elektrische fiets Aanschaf lasmasker 14

15 Bereikt effect (interviews) Bij ongeveer driekwart van de cliënten is korte termijn doel van de regisseur bereikt. Bijvoorbeeld: huisuitzetting is voorkomen, voorkomen dat schulden verder oplopen, stabiele woonsituatie creëren. In drie gevallen is het korte termijn effect deels bereikt (voorbeeld van de bril die weer kwijtgeraakt is, mevrouw die zwanger is geworden). In één geval is het gewenste effect niet bereikt: de cliënt heeft zich teruggetrokken en heeft geen contact meer met het wijkteam; schulden worden niet aangepakt. Lange termijn effecten lastig te beoordelen (toekenning maximaal 1 jaar geleden) 15

16 Inschatting efficiëntie Methode Een groep experts beoordeelt óf en zo ja, welke maatschappelijke kosten zijn voorkomen door inzet maatwerk. Experts geven inschatting van wat er waarschijnlijk gebeurd was met de cliënt zónder inzet van het maatwerkbudget. Aan dit alternatieve scenario verbinden we een inschatting van het type kosten en maatschappelijke prijslijst (op basis van effectencalculator) Was maatwerkondersteuning duurder of goedkoper dan de alternatieve aanpak(ken)? (efficiëntie). 16

17 Voorbeeld van efficïentie 3100 betaald uit maatwerkbudget om huurachterstand te betalen Huisuitzetting is voorkomen Schuldsituatie is gestabiliseerd, door inzet van beschermingsbewind Alternatieve situatie (maatschappelijke kosten zonder inzet maatwerkbudget): Cliënt komt op straat te staan (kosten huisuitzetting 6000) Verblijf maatschappelijke opvang (80/100 euro per dag) Pleegzorg kinderen ( voor uithuisplaatsing en per jaar voor een pleegzorgplaats) 17

18 Resultaten groepsgesprekken Procedure rondom beslissing: casus wordt besproken in werkoverleg (consensus is niet altijd nodig); meestal ziet teamleider de casus. Verschillen tussen regisseurs in maatwerk: o.a. creativiteit, achtergrond regisseur/taakopvatting, bewustwording. Gedrag en motivatie cliënt speelt vaak rol bij beslissing: motivatie/gunfactor Regisseurs enorm blij met maatwerk: criteria zijn ruim, dat ziet men als een pré. Maatwerk regelmatig onderdeel van groter traject waarbij maatwerk wordt ingezet om tussendoel te bereiken (stabilisatie woonomgeving, start minnelijk traject etc, opdoen werkervaring) Voorwaarden: vertrouwen geven aan wijkteams en regisseurs; fouten mogen maken; niet sturen op goede of foute beslissing, maar op motivatie; integraal kijken; creativiteit; goede kennis van voorliggende voorzieningen; communicatie 18

19 Leerpunten voor de wijkteams Communicatie met cliënt: afspraken met cliënt goed vastleggen en warme overdracht dossier bij verandering van regisseur; Kennis bijzondere bijstand: kennis hierover bij de wijkteams verbeteren Verdere professionalisering: meestal goede beslissing door de regisseur, maar blijven inzetten op inhoudelijke kennis (bijv. rond bijzondere bijstand en voorkomen van uithuiszettingen) en competenties (hoe om te gaan met moeilijke situaties en cliënten). 19

20 Vervolg Project Ontschotting Minimabeleid: structureel invoeren van maatwerkgedachte binnen één minimaregeling. Leerlijnen sociaal wijkteams en jeugdteams City Deal Inclusieve Stad, Integraal Budget 20

21 Vragen??? 21