Schoolfeedbackrapport. Begin eerste leerjaar ( ) tot einde zesde leerjaar ( ) lager onderwijs. Juni 2010

Transcriptie

1 KULEUVEN UGENT UNIVERSITEIT ANTWERPEN Schoolfeedbackrapport WISKUNDE Begin eerste leerjaar ( ) tot zesde leerjaar ( ) lager onderwijs Juni Onze School Schoolstraat Schoolaarde

2 2

3 Inhoud van dit rapport 1. Inleiding 2. Over dit schoolfeedbackrapport 3. De in-, uit- en doorstroom in uw school 4. Resultaten voor alle vestigingsplaatsen samen 5. Resultaten per vestigingsplaats 6. Beschrijving van uw leerlingengroep 7. Leeswijzer 1. Inleiding De schoolfeedback die u in dit rapport bezorgd wordt, brengt u een synthese van de vorderingen die een bepaalde groep ( cohorte ) leerlingen de voorbije schooljaren in uw school voor het leergebied heeft gemaakt. Over welke cohorte het gaat, vindt u op de voorpagina van dit rapport. Het biedt u per leerjaar en voor het geheel van de afgelopen periode een beeld van de gemiddelde leerwinst van die groep leerlingen en van de toegevoegde waarde die uw school daarbij gerealiseerd heeft. Uit de toelichting die verder in hoofdstuk 2 gegeven wordt, zal duidelijk worden dat dit rapport u méér biedt dan de som van de afzonderlijke deelrapporten samen. Het biedt u een zicht op de totale toegevoegde waarde die uw school in de voorbije periode van meerdere jaren voor de betrokken groep leerlingen gerealiseerd heeft, inbegrepen de leerlingen die pas later zijn ingestapt of ondertussen de school of de betreffende cohorte verlaten hebben. Een onderscheid tussen parallelklassen binnen leerjaren is daarbij om technische redenen niet meer mogelijk. Zo n onderscheid kan enkel in de afzonderlijke deelrapporten per leerjaar gegeven worden. Dit syntheserapport biedt u een meer overkoepelend perspectief. Net zoals elk van de deelrapporten per leerjaar is dit rapport bedoeld als hulpmiddel bij de interne kwaliteitszorg in uw school. En net zoals in die deelrapporten is de feedback in dit rapport gebaseerd op een vergelijking van resultaten in uw school met de resultaten van een representatieve steekproef van scholen die deelnamen aan het SiBO-onderzoek. Over de wijze waarop we daarbij tot een eerlijke en faire vergelijking, komen, verneemt u meer in hoofdstuk 2. Voor meer informatie over het SiBO-onderzoek verwijzen we naar Technische details over de statistische analyses die aan de grondslag liggen van de feedback kunt u vinden in het technische rapport op Net als de deelrapporten heeft ook dit syntheserapport zijn beperkingen en kan het zeker niet de enige informatiebron voor de kwaliteitszorg in uw school zijn. U dient de informatie uit dit rapport daarom naast andere informatie te leggen. Bovendien biedt dit rapport enkel informatie over de output. Het is aan u en uw team om te onderzoeken waarom de resultaten zijn wat ze zijn, welke omstandigheden en welke kenmerken van uw school wellicht tot deze resultaten geleid hebben en hoe u daarin desgevallend verbetering in kunt brengen. Voor hulp daarbij kunt u terecht bij de pedagogische begeleidingsdienst van uw onderwijsnet. Vertrouwelijkheid Voor dit syntheserapport geldt dezelfde wederzijdse vertrouwelijkheidclausule als voor de afzonderlijke deelrapporten. 3

4 2. Over dit schoolfeedbackrapport Dit schoolfeedbackrapport wil uw school informeren over het niveau en de leerwinst voor het leergebied wiskunde van de groep leerlingen in uw school die in het schooljaar in het eerste leerjaar zat en tot het van het zesde leerjaar (schooljaar ) opgevolgd werd. Hieronder worden de stappen en de kernbegrippen nader toegelicht. Deze uitleg wordt hernomen in de leeswijzer (zie achteraan) die u als geheugensteun naast het rapport kan leggen en die u daarom het best apart afdrukt. De toetsen wiskunde De toetsen wiskunde beogen een betrouwbare en juiste beoordeling te geven van het wiskundig inzicht en van de wiskundevaardigheden van leerlingen op het van elk leerjaar. Daarbij is het niet enkel de bedoeling om te achterhalen welke kinderen moeilijkheden hebben, maar ook om na te gaan welke kinderen het juist erg goed doen. Naast eenvoudige opgaven komen in de toetsen dan ook opdrachten voor die zelfs voor de knappere leerlingen een uitdaging vormen en waarop ook zij fouten maken. Om zo dicht mogelijk te kunnen aansluiten bij het niveau van de leerlingen wordt vanaf het vierde leerjaar voorzien in twee versies: één bestemd voor de leerlingen die zwakker scoren voor wiskunde en één bestemd voor de leerlingen die sterker scoren. Bij het begin van het eerste leerjaar werden rekenbegrip en enkele voorbereidende vaardigheden getoetst. De toetsen die vanaf eerste leerjaar afgenomen werden, bevatten opgaven rond getallenkennis en bewerkingen met getallen, metend rekenen, vraagstukken en meetkunde, in een stijgende complexiteit. Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de inhoud van de toetsen verwijzen we naar de afzonderlijke feedbackrapporten die u per leerjaar ontving. Meetschaal & vaardigheidsscore Wat in dit rapport als toetsscore gerapporteerd wordt, is niet zomaar de optelsom van het aantal correcte antwoorden. Via statistische analyses worden de antwoorden van elke leerling omgezet in een VAARDIGHEIDSSCORE die uitdrukt hoe ver de leerling op een gegeven toetsmoment in het leergebied gevorderd is. Een hogere score wijst op een hoger vaardigheidsniveau. De toetsen wiskunde die uw leerlingen afgelegd hebben, vormen een reeks die bedoeld is om de evolutie van begin eerste tot eind zesde leerjaar in kaart te brengen. Voor al die toetsen (tien in het totaal) worden de resultaten op één en dezelfde schaal uitgedrukt. Dat laat toe de vooruitgang van de leerlingen in kaart te brengen. Het laat ook toe om de prestaties van leerlingen uit hetzelfde leerjaar die een verschillende versie van de toets afgelegd hebben, toch objectief met elkaar te vergelijken. Het gemiddelde van de vaardigheidsscores van de deelnemende leerlingen in uw school op een gegeven moment noemen we verder het FEITELIJKE GEMIDDELDE van uw school voor dat toetsmoment. Leerwinst In dit rapport geven we feedback over de evolutie in wiskundevaardigheid over een langere periode, met name van het begin van het eerste tot het van het zesde leerjaar. De vooruitgang in wiskunde die de leerlingen daarbij boeken, noemen we de LEERWINST. Met leerwinst verwijzen wij dus eenvoudigweg naar het verschil in vaardigheidsscore op twee verschillende toetsmomenten. Bijvoorbeeld, als een leerling bij het begin van het eerste leerjaar een vaardigheidsscore van 55 haalt en op het van het eerste leerjaar een vaardigheidsscore van 67 dan is de leerwinst voor die leerling in het eerste leerjaar = 12. Bedraagt de vaardigheidsscore op het van het zesde leerjaar 105, dan bedraagt de leerwinst tussen begin eerste en eind zesde leerjaar = 50. De leerwinst wordt dus voor elke leerling 4

5 individueel bepaald. Voor een hele lesgroep of alle parallelgroepen samen kan men dan de gemiddelde leerwinst bepalen. Instromende en uitstromende leerlingen De leerwinst die in kaart gebracht wordt, is die van de groep leerlingen die in het schooljaar in het eerste leerjaar zaten. Hoogst waarschijnlijk is de samenstelling van die groep in de loop der jaren wat gewijzigd. Sommige leerlingen zijn uitgestroomd (omdat ze een leerjaar overdeden of omdat ze van school veranderden) en er zijn anderen ingestroomd (b.v. leerlingen van een eerder geboortejaar die een jaar overdeden, of leerlingen die van een andere school kwamen). Bij de bepaling van het feitelijke gemiddelde wordt rekening gehouden met de scores van elke leerling die op enig moment in één van de gevolgde klasgroepen zat. Dat betekent bijvoorbeeld dat een leerling die na het eerste leerjaar niet meer verder met zijn klasgroep mee opschoof naar het tweede leerjaar, meegenomen wordt in de analyses. Omgekeerd worden ook leerlingen die pas vanaf het tweede leerjaar instromen, in de analyses meegenomen. In de meeste gevallen zullen neveninstromers en voortijdige uitstromers elkaar grotendeels compenseren. In elk geval wordt bij de analyses voor elk toetsmoment rekening gehouden met de kind- en achtergrondkenmerken van de leerlingen die er op dat moment zaten en de toets aflegden. Eventuele verschillen in kind- en achtergrondkenmerken tussen neveninstromers en voortijdige uitstromers worden op die manier in rekening gebracht. Omdat ook de feitelijke gemiddelden in onze analyses niet berekend maar statistisch geschat worden en daarbij met alle gegevens (uit vroegere en latere toetsmomenten) en de samenhangen tussen die gegevens (tussen vroegere en latere toetsmomenten) rekening gehouden wordt, kunnen de feitelijke gemiddelden die in dit rapport gerapporteerd worden, lichtjes verschillen van de feitelijke gemiddelden die voor dezelfde cohorte in de deelrapporten per leerjaar gerapporteerd werden. De toegevoegde waarde die uw school realiseert: een maat voor onderwijskwaliteit De vergelijking van de resultaten en leerwinst binnen uw school met die in andere scholen in Vlaanderen kan u helpen zicht te krijgen op de kwaliteit van het onderwijs in uw school. Voor die vergelijking maken we gebruik van de gegevens van een representatieve steekproef van 115 scholen uit het SiBO-onderzoek (voor meer details, zie Maar een vergelijking puur op basis van de feitelijke gemiddelde vaardigheidsscores zou in veel gevallen niet erg fair zijn. En het zou u waarschijnlijk weinig zeggen over de kwaliteit van het onderwijs in uw school. Fair vergelijken vertrekt van het idee dat we gelijken met gelijken vergelijken. Daarom kijken we naar de ACHTERGRONDKENMERKEN van de leerlingen. Onder achtergrondkenmerken verstaan we zowel kindkenmerken als thuiskenmerken. Hoe hoog de vaardigheidscore van een leerling op een gegeven moment is en hoe groot de leerwinst over een bepaalde periode is, hangt namelijk niet alleen van de kwaliteit van het onderwijs op school af. Ook de invloed van de thuisomgeving en individuele verschillen tussen kinderen spelen mee. Bijgevolg kunnen feitelijke schoolgemiddelden en gemiddelde leerwinstcijfers pas op een faire manier vergeleken worden wanneer ze afgezet worden tegenover de resultaten van scholen met een vergelijkbaar leerlingenpubliek. Om het principe gelijken met gelijken vergelijken in de praktijk te brengen, presenteren we naast het feitelijke schoolgemiddelde en de feitelijke gemiddelde leerwinst ook het VERWACHTE SCHOOLGEMIDDELDE en de VERWACHTE GEMIDDELDE LEERWINST. Het verwachte schoolgemiddelde drukt uit welke gemiddelde score voor uw school statistisch gezien verwacht kon worden, gelet op de achtergrondkenmerken van uw leerlingen. Het kan geïnterpreteerd worden als het gemiddelde van alle scholen in Vlaanderen met precies dezelfde samenstelling naar achtergrondkenmerken 5

6 van leerlingen als uw school. Om dat verwachte gemiddelde voor uw school te bepalen, baseren we ons op de samenhangen tussen achtergrondkenmerken en vaardigheidsscores die uit het SiBO-onderzoek naar voor kwamen. De verwachte gemiddelde leerwinst is dan het verschil tussen de verwachte schoolgemiddelden op twee verschillende momenten. De achtergrondkenmerken die in de schatting van de verwachte schoolgemiddelden opgenomen werden, zijn gebaseerd op de criteria die de Vlaamse overheid ten tijde van het SiBO-onderzoek in het kader van het Gelijke Onderwijskansenbeleid hanteerde: (a) het opleidingsniveau van de moeder, (b) of het gezin behoort tot de trekkende bevolking, (c) of het kind buiten het gezin (in een pleeggezin of instelling) opgevoed wordt, (d) of het gezin leeft van een vervangingsinkomen, (e) de taal die het kind spreekt met vader, moeder, broers en zussen. Daarnaast houden we ook rekening met: (f) de sekse van het kind, (g) de geboortemaand van het kind. Door te kijken hoever de feitelijke gemiddelde leerwinst in uw school boven de verwachte gemiddelde leerwinst uitstijgt (of eronder blijft) kunt u zien, hoeveel beter (of minder goed) uw school het doet dan andere scholen in Vlaanderen met een gelijkaardige leerlingenbevolking. Eigenlijk hebben we het nu dus over de mate waarin uw school in vergelijking met andere scholen iets toevoegt aan wat de leerlingen van buiten de school meebrengen. We spreken daarom van de TOEGEVOEGDE WAARDE (TW) die uw school realiseert. Om die toegevoegde waarde uit te drukken in een getal, trekken we de verwachte gemiddelde leerwinst af van de feitelijke gemiddelde leerwinst: TW = FEITELIJKE GEMIDDELDE LEERWINST VERWACHTE GEMIDDELDE LEERWINST Is dat verschil gelijk aan 0, dan is de TW die uw school realiseert even groot als gemiddeld in Vlaanderen. Een positief getal wijst op een TW die groter is dan gemiddeld in Vlaanderen; een negatief getal op een TW die kleiner is. De maat voor de toegevoegde waarde van een school is dus steeds een relatief getal. Dat komt omdat de toegevoegde waarde voor uw school bepaald wordt in vergelijking met een referentiegroep. Door scholen te vergelijken op basis van de TW die ze realiseren, neutraliseren we de invloed van de achtergrondkenmerken en maken we een faire vergelijking die u iets zegt over de kwaliteit van het onderwijs van uw school. Vertekent selectieve in- en uitstroom de schatting van de toegevoegde waarde? Worden scholen die meer inclusief zijn en zwakkere leerlingen meer en langer met hun oorspronkelijke leeftijdsgroep mee laten doorstromen, bij de schatting van de toegevoegde waarde over de hele periode van meerdere jaren niet benadeeld t.o.v. de meer selectieve scholen die sneller overgaan tot maatregelen als zittenblijven of doorverwijzing naar het buitengewoon onderwijs? In onze analyses worden zulke vertekeningen (bonus voor selectiviteit) grotendeels voorkomen doordat we: 6

7 1) alle leerlingen die op enig moment tot de gevolgde groep behoorden en een toets aflegden in de analyses meenemen; in veel gevallen zullen neveninstroom en voortijdige uitstroom elkaar op die manier grotendeels compenseren; 2) voor elk toetsmoment de schatting van het verwachte gemiddelde baseren op de achtergrond- en kindkenmerken van de leerlingen die op dat moment tot de gevolgde groep behoren; als er meer kinderen met een zwakkere achtergrond de gevolgde groep verlaten dan er bijkomen, dan wordt dat bijgevolg ook doorgerekend in de schatting van het verwachte gemiddelde en dus ook in de schatting van de verwachte leerwinst en van de toegevoegde waarde. Vergelijking met andere analysemethodes toonde aan dat de analysemethode die voor deze schoolfeedback gevolgd werd, het minst gevoelig is voor effecten van selectieve in- en uitstroom. Verder in dit rapport In de afzonderlijke rapporten per leerjaar werd voor elk toetsmoment beschreven bij welke groepen en leerlingen in uw school de toets wiskunde afgenomen werd. In dit rapport geven we ter aanvulling daarvan een samenvattend overzicht van de in- en uitstroom per leerjaar. Dat vindt u in het volgende hoofdstuk. Daarna worden de resultaten met betrekking tot de gerealiseerde leerwinst over de hele voorbije periode gepresenteerd. Telt uw school meer dan één vestigingsplaats, dan krijgt u eerst de resultaten voor alle vestigingsplaatsen van uw school samen en daarna opgesplitst per vestigingsplaats. Bij de eerste bespreking van de resultaten wordt uitgelegd hoe de figuren geïnterpreteerd moeten worden. Bij de bespreking per vestigingsplaats wordt dit niet meer herhaald maar kan de leeswijzer die u achteraan dit rapport vindt, ernaast gelegd worden ter ondersteuning. 7

8 3. De in-, door- en uitstroom in uw school Door zittenblijven en schoolverandering veranderde de samenstelling van de cohorte leerlingen over wie het in dit rapport gaat. Figuur 1 biedt u een overzicht van de in-, door- en uitstroom vanaf het begin van het eerste (begin L1) tot het van het zesde leerjaar ( L6). Voor elk toetsmoment geeft het getal in het hokje aan hoeveel leerlingen de gevolgde groep telde. Tussen haakjes staan de aantallen leerlingen die de toets effectief aflegden. De getallen bij de pijltjes geven aan hoeveel leerlingen er tussen twee toetsmomenten instroomden (links), doorstroomden (midden) of uitstroomden (rechts). Voortijdige uitstromers zijn leerlingen die wegens zittenblijven of schoolverandering uit de gevolgde groep verdwenen. Neveninstromers zijn leerlingen die op dat moment nieuw waren in uw school of door het overdoen van een leerjaar in de gevolgde groep terechtkwamen. Tussen het eerste en het tot nu toe laatste toetsmoment waren er in uw school 28 doorstromers. Dat wil zeggen dat van de leerlingen die op het eerste toetsmoment in uw school in de gevolgde groep zaten, er nog 52,8% bij waren op het tot nu toe laatste toetsmoment. Ter vergelijking: in Vlaanderen is dat gemiddeld 64,7%. 53 (53) (6,4%) (17,0%) 47 (46) (20,5%) (19,1%) 39 (36) (18,6%) (10,0%) 43 (36) (6,5%) (32,6%) 31 (26) (19,4%) (19,4%) 31 (17) (12,9%) (12,9%) 31 (29) 8

9 In-, door- en uitstroom per vestigingsplaats Voor vestigingsplaatsen met minstens vijf leerlingen worden vanaf hoofdstuk 5 afzonderlijke resultaten gepresenteerd. Hierna volgen voor dezelfde vestigingsplaatsen ook de afzonderlijke in-, door- en uitstroomcijfers. Bij kleine aantallen (< 25) moeten de resultaten met voorzichtigheid benaderd worden. Ze zijn sterk onderhevig aan natuurlijke schommelingen. In zulke gevallen kunt u best het gemiddelde nemen van de aantallen van twee of drie opeenvolgende cohorten (geboortejaren). Die opmerking geldt ook voor de resultaten (leerwinstcijfers en TW). Figuur 2: De in-, door- en uitstroom in vestigingsplaats Schoolstraat (29) (27) (26) (23) (19) (9) (18) Tussen het eerste en het tot nu toe laatste toetsmoment waren er in VP Schoolstraat 16 doorstromers. Dat wil zeggen dat van de leerlingen die op het eerste toetsmoment in uw school in de gevolgde groep zaten, er nog 55,2% bij waren op het tot nu toe laatste toetsmoment. Ter vergelijking: in Vlaanderen is dat gemiddeld 64,7%. 9

10 Figuur 3: De in-, door- en uitstroom in vestigingsplaats De Wijk (24) (19) (10) (13) (7) (8) (11) Tussen het eerste en het tot nu toe laatste toetsmoment waren er in uw school 10 doorstromers. Dat wil zeggen dat van de leerlingen die op het eerste toetsmoment in uw school in de gevolgde groep zaten, er nog 41,6% bij waren op het tot nu toe laatste toetsmoment. Ter vergelijking: in Vlaanderen is dat gemiddeld 64,7%. Een vergelijking van de in-, door- en uitstroomcijfers voor uw school met het Vlaamse gemiddelde kan relevant zijn. Indien uw school bijvoorbeeld veel meer in- en uitstromers heeft dan gemiddeld in Vlaanderen, kan het nuttig zijn dat het schoolteam zich buigt over mogelijke oorzaken. Een grote in- of uitstroom kan ook de schatting van de toegevoegde waarde enigszins beïnvloeden (zie hs. 2). Terwijl de TW-schattingen en de grafieken die in de navolgende hoofdstukken toegelicht worden, de effectiviteit van uw school belichten, kan een analyse van de in- en uitstroomcijfers u vooral iets zeggen over de efficiëntie van de loopbaantrajecten van de leerlingen. Als hoge in- en uitstroomcijfers vooral met zittenblijven te maken hebben, wil dat zeggen dat veel leerlingen langer over hun lagere school (zullen) doen dan de zes schooljaren die daarvoor standaard voorzien zijn. 10

11 4. Resultaten voor alle vestigingsplaatsen samen Feitelijke en verwachte groeicurve Figuur 4 toont de gemiddelde groeicurve voor wiskunde in uw school voor de groep leerlingen die sedert schooljaar gevolgd werd. U kunt ze vergelijken met de gemiddelde groeicurve voor Vlaanderen, maar ook met de gemiddelde groeicurve die we voor uw leerlingen mochten verwachten gelet op hun achtergrondkenmerken. De groeicurve toont u in een oogopslag of de gemiddelde leerwinst die uw leerlingen gemiddeld boekten, groter of kleiner is dan in Vlaanderen gemiddeld het geval is en of ze groter of kleiner is dan voor uw leerlingen verwacht mocht worden. Figuur 4: Groeicurves voor wiskunde in uw school en in Vlaanderen vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school verwachte groeicurve voor uw school Vlaams gemiddelde De verschillende elementen in figuur 4 zijn: - VERTICALE AS: Deze as toont de meetschaal voor wiskunde. Hoe hoger de score op de as, hoe hoger het (feitelijk) gemiddelde van uw school. - HORIZONTALE AS: De achtereenvolgende meetmomenten. Hierdoor kunt uw de gemiddelde leerwinst per leerjaar bekijken. - DRIE GROEICURVES: die kunt u vergelijken door te kijken hoe steil ze lopen. Gaat de feitelijke groeicurve steiler omhoog dan de verwachte, dan is de feitelijke gemiddelde leerwinst voor uw leerlingen groter dan verwacht; loopt ze minder steil, dan is ze kleiner dan verwacht. De positie (hoogte) van de feitelijke groeicurve t.o.v. de verwachte groeicurve wordt niet alleen bepaald door de leerwinst (= groei), maar evenzeer door het feitelijke beginniveau, dat op zich ook lager of hoger kan liggen dan verwacht. Om de vergelijking van de feitelijke met de verwachte groei (= leerwinst) gemakkelijker te maken, kunnen we beide beginpunten laten samenvallen, zoals in figuur 5. 11

12 Figuur 5: Feitelijke en verwachte gemiddelde groei voor wiskunde in uw school vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school (beginpunt verschoven) verwachte groeicurve voor uw school Wanneer de beginpunten van de feitelijke en de verwachte gemiddelde groeicurve samenvallen, kunnen we aan de eindpunten zien of de feitelijke gemiddelde leerwinst over de hele periode (van begin L1 tot L6) hoger of lager uitvalt dan de verwachte gemiddelde groei. Aan het verschil in helling van elk stukje groeicurve kunt u zien in welke leerjaren de groei even groot was als verwacht of groter of kleiner dan verwacht. Voor uw school is de feitelijke gemiddelde leerwinst over de hele periode van begin L1 tot L6 (iets) hoger dan de verwachte gemiddelde leerwinst voor die periode. De toegevoegde waarde over de leerwinst voor wiskunde Het verschil tussen de feitelijke gemiddelde leerwinst en de verwachte gemiddelde leerwinst noemen we de toegevoegde waarde (TW). Welke de toegevoegde waarde is die uw school in de schooljaren tot van begin L1 tot L6 voor wiskunde realiseerde, kunt u in figuur 5 dus zien door het verschil tussen de eindpunten van de curves ( - ) op de verticale as af te lezen. U vindt het ook in tabel 1. Tabel 1. Feitelijke en verwachte gemiddelden, leerwinst en TW over de voorbije periode begin L1 L1 L1 L2 L2 feitelijk gemiddelde 48,0 65,6 75,6 82,3 89,7 97,1 100,2 feit. gemidd. LW 17,6 10,0 6,7 7,4 7,3 3,2 52,2 verwacht gemiddelde 52,3 66,6 78,3 86,7 93,9 99,2 103,0 verw. gemidd. LW 14,3 11,8 8,4 7,1 5,4 3,8 50,7 TW 3,3* -1,7* -1,7 0,3 1,9* -0,6 1,4 Vlaams gemiddelde 55,3 68,2 80,2 88,4 95,4 100,9 104,7 Vlaams gemidd. LW 12,9 12,0 8,2 7,0 5,4 3,8 49,4 L3 L3 L4 L4 L5 L5 L6 L6 Som 12

13 Tabel 1 toont voor uw school: - het feitelijke gemiddelde voor elk meetmoment, - het verwachte gemiddelde voor elk meetmoment, - het Vlaamse gemiddelde voor elk meetmoment. Die getallen kunt u ook aflezen op de verticale as van de grafiek in figuur 4. Verder geeft tabel 1 ook aan: - de feitelijke gemiddelde leerwinst (LW) tussen elke twee opeenvolgende meetmomenten, - de totale feitelijke gemiddelde leerwinst over de hele periode (= de som van de feitelijke gemiddelde leerwinst per leerjaar), - de verwachte gemiddelde leerwinst (LW) tussen elke twee opeenvolgende meetmomenten, - de totale verwachte gemiddelde leerwinst over de hele periode (= de som van de verwachte gemiddelde leerwinst per leerjaar), - de toegevoegde waarde (TW) over de leerwinst per leerjaar, - de toegevoegde waarde (TW) over de hele periode, - de gemiddelde leerwinst in Vlaanderen, per leerjaar en voor de hele periode van begin L1 tot L6. Voor de groep leerlingen die sedert schooljaar vanaf begin L1 gevolgd werd, bedraagt de leerwinst voor wiskunde over de hele periode tot L6 voor uw school 52,2 punten. De verwachte leerwinst over die hele periode bedraagt voor uw school 50,7 punten. Het verschil (= de toegevoegde waarde voor de totale leerwinst) bedraagt 1,4 punten. Is de TW over de totale leerwinst in uw school groot? Om de grootte van de TW naar waarde te kunnen schatten, kunnen we ze vergelijken met 1) wat voor diezelfde periode van begin L1 tot L6 voor uw school verwacht mocht worden (50,7). De leerlingen in uw school gingen in die periode voor wiskunde gemiddeld 2,7% méér vooruit dan leerlingen met gelijke achtergrondkenmerken in andere scholen (1,4 is 2,7% van 50,7). 2) de vooruitgang die in Vlaanderen over eenzelfde periode gemiddeld gemaakt wordt (49,4). De leerlingen in uw school gingen in die periode voor wiskunde 2,8% méér vooruit dan in Vlaanderen gemiddeld het geval was (1,4 is 2,8% van 49,4). Is de TW over de totale leerwinst in uw school statistisch significant? Neen, de totale TW (over de hele periode van begin L1 tot L6) verschilt niet significant van 0. De totale gemiddelde leerwinst voor wiskunde van de groep leerlingen uit uw school die sedert het schooljaar vanaf begin L1 tot L6 gevolgd werd, komt dus (vrij) goed overeen met wat voor die leerlingen op grond van hun achtergrondkenmerken verwacht kon worden. Statistisch significant wil zeggen dat het verschil aan toeval te wijten kan zijn. In tabel 1 kunt u zien voor welke leerjaren de TW wel significant is. Significante TW zijn met een * aangeduid. Een positief getal duidt erop dat uw leerlingen in dat leerjaar méér vooruitgegaan zijn dan op grond van hun achtergrondkenmerken verwacht mocht worden; een negatief getal dat ze minder vooruitgegaan zijn dan op grond van hun achtergrond verwacht had kunnen worden. 13

14 5. Resultaten per vestigingsplaats Voor de vestigingsplaatsen met minstens vijf leerlingen in de analyse presenteren we afzonderlijke resultaten. De opbouw is dezelfde als in hoofdstuk 4. We beperken daarom de toelichting tot enkele conclusies. De leeswijzer biedt u de nodige hulp bij het interpreteren van de grafieken en tabellen. 5.1 Resultaten voor vestigingsplaats Schoolstraat Feitelijke en verwachte groeicurve Figuur 6 toont de gemiddelde groeicurve voor wiskunde in vestigingsplaats Schoolstraat voor de groep leerlingen die sedert schooljaar gevolgd werd. U kunt ze vergelijken met de gemiddelde groeicurve voor Vlaanderen, maar ook met de gemiddelde groeicurve die we voor uw leerlingen mochten verwachten gelet op hun achtergrondkenmerken. Figuur 6: Groeicurves voor wiskunde in vestigingsplaats Schoolstraat en in Vlaanderen vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school (VP Schoolstraat) verwachte groeicurve voor uw school (VP Schoolstraat) Vlaams gemiddelde Om de vergelijking van de feitelijke met de verwachte groei (= leerwinst) gemakkelijker te maken, kunnen we beide beginpunten laten samenvallen, zoals in figuur 7. Voor vestigingsplaats Schoolstraat is de feitelijke gemiddelde leerwinst over de hele periode van begin L1 tot L6 (iets) lager dan de verwachte gemiddelde leerwinst voor die periode. De toegevoegde waarde over de leerwinst voor wiskunde Welke de toegevoegde waarde is die VP Schoolstraat in de schooljaren tot van begin L1 tot L6 voor wiskunde realiseerde, kunt u in figuur 7 zien door het verschil tussen de eindpunten van de curves ( - ) op de verticale as af te lezen. U vindt het ook in tabel 2. Ter vergelijking toont tabel 2 ook de TW voor de hele school. 14

15 Figuur 7: Feitelijke en verwachte gemiddelde groei voor wiskunde in VP Schoolstraat vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school (VP Schoolstraat) beginpunt verschoven verwachte groeicurve voor uw school (VP Schoolstraat) Tabel 2. Feitelijke en verwachte gemiddelden, leerwinst en TW over de voorbije periode (VP Schoolstraat) begin L1 L1 L1 L2 L2 feitelijk gemiddelde 53,3 69,5 78,0 83,6 90,5 96,2 100,8 feit. gemidd. LW 16,2 8,5 5,7 6,9 5,7 4,6 47,5 verwacht gemiddelde 53,7 67,6 79,5 87,8 95,0 100,5 104,3 verw. gemidd. LW 13,9 11,9 8,3 7,2 5,5 3,8 50,6 TW Schoolstraat 2,3* -3,4* -2,6* -0,3 0,1 0,8-3,2* TW hele school 3,3* -1,7* -1,7 0,3 1,9* -0,6 1,4 Vlaams gemiddelde 55,3 68,2 80,2 88,4 95,4 100,9 104,7 Vlaams gemidd. LW 12,9 12,0 8,2 7,0 5,4 3,8 49,4 L3 L3 L4 L4 L5 L5 L6 L6 Som De TW over de totale leerwinst van begin L1 tot L6 bedraagt voor vestigingsplaats Schoolstraat -3.2 punten. Gezien het verwachte gemiddelde voor die vestigingsplaats 50,6 bedraagt, wil dat zeggen dat de leerlingen uit die vestigingsplaats over die hele periode voor wiskunde gemiddeld 6,3% minder vooruitgang boekten dan leerlingen met gelijke achtergrondkenmerken in andere scholen. Dat verschil in vooruitgang is statistisch significant. 15

16 5.2 Resultaten voor vestigingsplaats De Wijk Feitelijke en verwachte groeicurve Figuur 8 toont de gemiddelde groeicurve voor wiskunde in vestigingsplaats De Wijk voor de groep leerlingen die sedert schooljaar gevolgd werd. U kunt ze vergelijken met de gemiddelde groeicurve voor Vlaanderen, maar ook met de gemiddelde groeicurve die we voor uw leerlingen mochten verwachten gelet op hun achtergrondkenmerken. Figuur 8: Groeicurves voor wiskunde in vestigingsplaats De Wijk en in Vlaanderen vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school (VP De Wijk) verwachte groeicurve voor uw school (VP De Wijk) Vlaams gemiddelde Om de vergelijking van de feitelijke met de verwachte groei (= leerwinst) gemakkelijker te maken, kunnen we beide beginpunten laten samenvallen, zoals in figuur 9. Voor vestigingsplaats De Wijk is de feitelijke gemiddelde leerwinst over de hele periode van begin L1 tot L6 (iets) hoger dan gemiddelde leerwinst die voor die periode op basis van de achtergrondkenmerken van de leerlingen verwacht mocht worden. De toegevoegde waarde over de leerwinst voor wiskunde Welke de toegevoegde waarde is die VP De Wijk in de schooljaren tot van begin L1 tot L6 voor wiskunde realiseerde, kunt u in figuur 9 zien door het verschil tussen de eindpunten van de curves ( - ) op de verticale as af te lezen. U vindt het ook in tabel 3. Ter vergelijking toont tabel 3 ook de TW voor de hele school. 16

17 Figuur 9: Feitelijke en verwachte gemiddelde groei voor wiskunde in VP De Wijk vaardigheidsscore voor wiskunde begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 feitelijke groeicurve voor uw school (VP De Wijk) beginpunt verschoven verwachte groeicurve voor uw school (VP De Wijk) Tabel 3. Feitelijke en verwachte gemiddelden, leerwinst en TW over de voorbije periode (VP De Wijk) begin L1 L1 L1 L2 L2 feitelijk gemiddelde 42,5 60,8 74,4 84,0 91,4 100,5 102,1 feit. gemidd. LW 18,3 13,7 9,5 7,4 9,1 1,5 59,6 verwacht gemiddelde 50,6 65,5 77,0 85,6 92,4 97,9 101,5 verw. gemidd. LW 14,9 11,4 8,6 6,8 5,6 3,6 50,9 TW De Wijk 3,4* 2,2 0,9 0,6 3,6* -2,0 8,7* TW hele school 3,3* -1,7* -1,7 0,3 1,9* -0,6 1,4 Vlaams gemiddelde 55,3 68,2 80,2 88,4 95,4 100,9 104,7 Vlaams gemidd. LW 12,9 12,0 8,2 7,0 5,4 3,8 49,4 L3 L3 L4 L4 L5 L5 L6 L6 Som De TW over de totale leerwinst van begin L1 tot L6 bedraagt voor vestigingsplaats De Wijk 8,7 punten. Gezien het verwachte gemiddelde voor die vestigingsplaats 50,9 bedraagt, wil dat zeggen dat de leerlingen uit die vestigingsplaats over die hele periode voor wiskunde gemiddeld 17,1% méér vooruitgang boekten dan leerlingen met gelijke achtergrondkenmerken in andere scholen. Dat verschil in vooruitgang is statistisch significant. 17

18 6. Beschrijving van uw leerlingengroep In dit hoofdstuk beschrijven we de kenmerken van uw leerlingen die bij de analyses in rekening gebracht werden. We vergelijken de verdeling binnen uw school met de verdeling in de steekproef uit het SiBO-onderzoek, waarvan we mogen aannemen dat die overeenstemt met de verdeling in Vlaanderen. Hoe meer de verdeling binnen uw school afwijkt van de Vlaamse verdeling, hoe minder relevant het is de wiskunderesultaten van uw school te vergelijken met het Vlaamse gemiddelde voor wiskunde en hoe relevanter het wordt om de vergelijking te maken met het verwachte gemiddelde voor uw school. In dit rapport dat een synthese biedt over het geheel van de afgelopen periode, worden bij de beschrijving van de kenmerken alle leerlingen in rekening gebracht die op minstens één meetmoment een toets wiskunde afgelegd hebben. Voor de feitelijke verdeling per leerjaar verwijzen we graag naar de afzonderlijke deelrapporten per leerjaar. 6.1 Verdeling jongens - meisjes Vlaanderen Uw school Schoolstraat De Wijk jongen 50,8% 57,5% 57,6% 57,5% meisje 49,2% 42,5% 42,4% 42,5% 6.2 Verdeling naar geboortemaand Maand Vlaanderen Uw school Schoolstraat De Wijk januari 8,1% 4,1% 3,0% 5,0% februari 7,4% 5,5% 9,1% 2,5% maart 8,2% 6,8% 6,1% 7,5% april 8,2% 8,2% 6,1% 10,0% mei 8,1% 8,2% 6,1% 10,0% juni 8,3% 4,1% 3,0% 5,0% juli 9,6% 15,1% 12,1% 17,5% augustus 8,6% 11,0% 6,1% 15,0% september 8,4% 13,7% 18,2% 10,0% oktober 8,9% 11,0% 21,2% 2,5% november 8,1% 5,5% 3,0% 7,5% december 8,1% 6,8% 6,1% 7,5% 6.3 Verdeling naar thuistaal en GOK-categorieën Op basis van de sociaal-economische GOK-indicatoren werden de leerlingen gecategoriseerd als GOK (kansarm) of niet-gok (niet-kansarm). Een verdere indeling gebeurde op basis van de thuistaal. 18

19 Categorie Vlaanderen Uw school Schoolstraat De Wijk Nederlandstalig niet-gok 59,9% 35,6% 57,6% 17,5% Nederlandstalig GOK 25,4% 27,4% 9,1% 42,5% Turks of Koerdisch GOK 2,3% 20,5% 24,2% 17,5% Arabisch of Berbers GOK 1,8% Andere taal GOK 5,1% 11,0% 20,0% Niet-Nederlandstalig niet-gok 5,5% 5,5% 9,1% 2,5% 19

20 20

21 LEESWIJZER SCHOOLFEEDBACK WISKUNDE LAGER ONDERWIJS Druk deze twee bladzijden afzonderlijk af en gebruik dit blad als insteekblad bij het feedbackrapport WAT IS EEN VAARDIGHEIDSSCORE? Voor elke leerlingen wordt een vaardigheidsscore bepaald op basis van zijn of haar antwoorden op de toets. Daarbij tellen goede antwoorden op moeilijkere opgaven meer mee dan goede antwoorden op gemakkelijkere opgaven. De scores wordt weergegeven op een meetschaal die doorloopt van begin eerste tot zesde leerjaar. Het FEITELIJKE GEMIDDELDE voor uw school is het gemiddelde van de behaalde vaardigheidsscores van uw leerlingen. WAT ZIJN ACHTERGRONDKENMERKEN? Achtergrondkenmerken zijn persoons- en thuiskenmerken van de leerlingen. Net zoals schoolkenmerken beïnvloeden zij de leerlingprestaties. In onze analyses hielden wij rekening met (a) de sekse van de leerlingen, (b) de geboortemaand, (c) het opleidingsniveau van de moeder, (d) de taal die het kind spreekt met vader, moeder, broers en zussen, vrienden, (e) of het kind thuis opgevoed wordt, (f) of het gezin behoort tot de trekkende bevolking, (g) of het gezin leeft van een vervangingsinkomen. WAT IS HET VERWACHTE GEMIDDELDE? Het verwachte gemiddelde is de gemiddelde vaardigheidsscore die we op grond van hun achtergrondkenmerken statistisch gezien bij uw leerlingen mogen verwachten. U kunt het interpreteren als het gemiddelde van alle scholen in Vlaanderen met precies dezelfde samenstelling naar leerlingachtergrondkenmerken als uw school. Het verwachte gemiddelde vormt dus een faire vergelijkingsbasis voor uw school. Dat is heel vaak niet het geval wanneer we het feitelijke gemiddelde van uw school met het Vlaamse gemiddelde vergelijken. WAT IS DE LEERWINST? De leerwinst is de vooruitgang die een leerling boekt. Eenvoudigweg het verschil dus tussen de vaardigheidsscore op één moment en de vaardigheidsscore op een vorig moment. Naast de feitelijke leerwinst kan voor een leerling ook de verwachte leerwinst bepaald worden. En voor een groep kan naast de feitelijke gemiddelde leerwinst ook de verwachte gemiddelde leerwinst bepaald worden. WAT IS TOEGEVOEGDE WAARDE? De TW van uw school geeft aan hoe groot de bijdrage van uw school in het leren van uw leerlingen is (in vergelijking met wat andere scholen aan het leren van hun leerlingen bijdragen). Om die toegevoegde waarde uit te drukken in een getal, trekt men de verwachte gemiddelde leerwinst van de feitelijke gemiddelde leerwinst af: TOEGEVOEGDE WAARDE = FEITELIJKE GEMIDDELDE LW VERWACHTE GEMIDDELDE LW. Dus: - een 0 betekent dat de TW even groot is als gemiddeld in Vlaanderen. De gemiddelde leerwinst van uw leerlingen komt overeen met wat op grond van hun instroomkenmerken verwacht kon worden. - een positief TW-getal wijst op een TW die groter is dan gemiddeld in Vlaanderen. De gemiddelde LW van uw leerlingen is hoger dan op grond van hun instroomkenmerken verwacht kon worden. - een negatief TW-getal wijst op een TW die kleiner is dan gemiddeld in Vlaanderen. De gemiddelde LW van uw leerlingen is lager dan op grond van hun instroomkenmerken verwacht kon worden. WELKE REFERENTIEGROEP WORDT GEBRUIKT? De referentiegroep bestaat uit een representatieve groep Vlaamse basisscholen. Voor de toetsen wiskunde lager onderwijs bestaat de referentiegroep uit een representatieve groep van bijna 4000 leerlingen uit 115 Vlaamse basisscholen die tussen 2003 en 2009 meegedaan hebben aan het SiBO-onderzoek (Schoolloopbanen in het basisonderwijs).

22 Feitelijke en verwachte gemiddelde groeicurve voor uw school in vergelijking met de scholen uit de Vlaamse referentiesteekproef Toegevoegde waarde van uw school: mate waarin de feitelijke gemiddelde leerwinst boven de verwachte gemiddelde leerwinst uitstijgt vaardigheidsscore voor wiskunde Verwachte groeicurve voor uw school; ligt lager dan Vlaams gemiddelde wat duidt op kansarm publiek. feitelijke gemiddelde LW in L1 Gemidd. groeicurve voor Vlaanderen Feitelijke groeicurve voor uw school begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L Feitelijke groeicurve voor uw school, na verschuiving om beginpunten te laten samenvallen Samenvallende beginpunten Verwachte groeicurve voor uw school begin L1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 TW voor LW L1 L6 toetsafnamemomenten Horizontaal: toetsafnamemomenten ( meetmomenten ) Verticaal: vaardigheidsscore, op één doorlopende schaal over leerjaren heen Feitelijke en verwachte groeicurve brengen alle leerlingen in rekening die ooit in de gevolgde groep zaten en minstens één toets aflegden. o Elke geeft aan hoe hoog het feitelijke gemiddelde voor een gegeven meetmoment is. o Elke geeft aan hoe hoog het verwachte gemiddelde voor een gegeven meetmoment is. Feitelijke gemiddelde leerwinst (LW) = verschil op verticale as tussen twee Verwachte gemiddelde LW = verschil op verticale as tussen twee Hoe steiler de groeicurve, hoe groter de leerwinst. Om te zien of feitelijke LW groter of kleiner is dan de verwachte moet men nakijken welke het steilst loopt. De hoogte van de feitelijke groeicurve zegt op zich niets over de LW, ze wordt immers mee bepaald door het gemiddelde beginniveau (beginpunt) dat ook lager kan liggen dan verwacht op grond van de achtergrondkenmerken. Beginpunten van feitelijke en verwachte groeicurve laten samenvallen, geeft beter zicht op verschil tussen feitelijke en verwachte groei. Bij samenvallende beginpunten geeft verschil tussen eindpunten aan hoe groot de TW over de gemiddelde LW tussen eerste en laatste meetmoment is. Om de grootte van de TW te interpreteren zet men die best af tegen de gemiddelde LW die in Vlaanderen over dezelfde periode geboekt wordt, bv.: o In de tabel vindt men dat voor het tweede leerjaar geldt: TW = 2,2 o In de tabel vindt men als gemiddelde Vlaamse LW voor L2: 12 o Verhouding tussen beide = 2,2 / 12 = 18,3% De mate waarin de feitelijke gemiddelde LW in L2 de verwachte gemiddelde LW in L2 in uw school overstijgt, bedraagt 18,3% van de LW die gemiddeld in L2 gerealiseerd wordt. In bovenstaande grafiek zorgt de grote totale TW (L1 L6) ervoor dat de initiële achterstand (begin L1) bijna volledig weggewerkt wordt.

23