Dutch Birdíng. H(wFDREDACTEUR Arn,>nd van den Berg {tel 1I23-5S , Ida D11 r i'r>7 3 r-mail Afnoud,vandenBerR0Inter.nLneU

Transcriptie

1 r j y ~.a ~-....

2 Dutch Birding Dutch Birdin g H(wFDREDACTEUR Arn,>nd van den Berg {tel 1I23-5S , Ida D11 r i'r>7 3 r-mail Afnoud,vandenBerR0Inter.nLneU ADIDNCT HOOFDREDACTEUR EnnU Ebels Ilel i(ax , ei)e15rpiwxs.nl l UITVCFfREND REDACTEUR André van Loon (tel 14ax 020-h FoTCTGRAFISCH REDACTEUR René Pop Itel , lax ) RFDACTIERAAD Fedv Hieselaar. Graham HOlinw'ay, Peter h9eininp,er, George Sangster e n RrAand van der L'lie t REDACTtE-ADVIESRAAD Peter El.lrthel {[3UItslandl, Klaas Eigenhuis il*lederiandj, DI[1C ForSma n lnternaiionaaltijdschrir over f,nlandl, Ted HnoKFndrxtrn (Nederland), Lars IDnssun IZwedenl, Pa u l Le h man [V S ), Pal earct'ische vogels trrthony McGeehan inoorci-leriandt. Killian Mullarney iieriand?. Gerald OrPel INederlandl. Kees Ruselaar INederlandl, Frank Rozendaal cnederlandl. Hadoram Shrnhar Ilsraëll, Gunter De Snae IBelg ëi, I.arS Svensson 2wedem en Peter Spmens IBelgié i R EDACTIE RED4crIFf.tEDEw'tRrERS Ruud van Dnngen, Gerald Driessens, Nils van Durvendijk, Remc o Dutch Birdíng Hotland, Diederik Kok, Hans van der Meulen en Peter de Rou w Postbus 116 PROaucttE EN lay-dur Andre van L«Tn en René van Rossu m 2080 AC Santpoort-Zuid ADVCRTtrvnrs Peter Meijer Ite : Íax U394, Nedeíland meijerpc wnrldoniine.n h fax AgptiNEMENTTN De aánnnementsprijs voor 1998 bedraagt. NLG lnederiandi. BE F 1 ; F OTOREDACTIE 2 (I,(JO fbelriël, NLG Inverige landen binnen Europai en NLG (landen buite n 1 urupal. Duteh Birding U kunt zich abonneren door hel overmaken van de atxmnementsprijs op grrarekenrn K p/a René Pop inederiandl, girorekening IBelKiël oí bankrekenrn g Postbus , van At3N+AMR(l ICastricuml. Dvv 'aewnnement Dutch Birdin{;'. Alle reke EA Julianadorp n nken zijn ten name van de Dutch Birdinti Assucialion, Het abonnement t ;aat in n a Nederiand rntvangsl van de hetaiinl ; _ Dulch Birdinl; is een tweemaandeiijkti lildsrhrift met nummers in ic>hruari, april, lunr, A BONNEMENTENADMtNISTRATIE rul;ustus, uktuber en december_ Het puhhceert orikme e artikeien en mededelingen ove r p/a Jeannette Admiraal mur}dlokie, systematrek. voorkonien en verspreiding van vogels in de Benelux. Europa e n lepenlaan 11 Plilerc in het Palearctrache geh3ed. Het publiceert tevens bijdragen over vogels in he t vzratisch-paciíische gebied en andere gebieden ST Castricum Nederland tle Nederlandse. EnKelse en wetenschappelijke vurelnamen volgen : de Lijsf van Neder - ndse vpgels door A B van den Berg & C A LV Busman 11996, Santpoort-Zurdl ; List n! b;rdc 1!f fhe ine.sterrt PaÍe BESTUUR a ri'fic door British BIrdS l1'.i*y7. Blunhaml ; de door C 5 Roselaar 1<imengesteide lijsl in de Geïllusrrevrcie enryclor erlre rart de vogels d~ C M Perrin s Dutch Birdjng Association r 1 191, bveert ;: en Disiribution and faxonomy or birds of the wnrfd door Postbus t ; Sihiev & B L Munrue ir 119y(}, New Haveni AP Amsterdam l c n lijst met tarieven voor de vergoeding van auteurs, totd~;raien en tekenaars is verkrijkbaar Nederland hil cfe redactie. COMMISSIE UWAALGASTE N Dutch Birding Association NEDERLANDSE AVIFAUNA CDN A POSi17us 45 BE+tr~uR Ihrn Admiraal [penninl ;c~eesten, (-iijsberl van der Bent (vuorzltter, ;el , Peter Merjer. Mdre Plomp en ChriS Quispel rsecretans, tel ; tevens is 2080 AA Santpoort-Zuid de redactie van Dutch SirdinK met een zetel verlel ;enwrxirdit; d Nederland BFSTUURS MEDEwERRERS leanneíte Admiraal, Gerald Driessens, Ron van den Encten, Hans ( buis, Leo Heer,ukerk, Remca Hoiland, Paul Knolle. Cer Meesters, Arnold Meijer, kees 1rr mslra en Amoid Vee n putch BrRDrNG TRAVEE REPORT SERVrCE (DBTRS) Ib Huysman, Postbus 737, 9700 AS Grnningen, Nederiand, tel , taz 05( , internet h[lp~~`www-mely.veh.nl/dbtrs Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) LEDEN 0.Ja1 5i rlijn. Ruud Idn Br u~t'k~~rr., Karrl M,tuer, Ltn -m cler Laan ivourzilter, tel U1U`tl i, Kee. {trusr Idar. Ir Ih 4charnn};a rsecreari :, tel U3U-_'i~38111f, Gerard Sleinhau s TELEFOONLIINEN en Wim WreKanl larrhrvaria l Nederland : De CDNA ih een commccie van de Dut[h Brrdinh Associatrun en de Nederlanti4c Ornithoiogruhe ljnie. De Commissie SvStematiek Nederlandse.Avifauna icsna~ is de subcommissie van de CON A (vogellijn, 75 epm) betreltende taxunumie, nomenclatuur en status van Nederlandse funderluxmen en bcrstaat ui t (inspreeklijn) Arnoud van den Berg, Cornelis iiazevoet, Kees RD>elaar en Genrge SanKster +secretaris, te l rax i79t11. België : (vogel- en inspreeklijn) INTERNET http-~/ 199' Stichtrnt.; Dutch Blydin8 Asscxialion- Hel cu;ayrrrhl: van de ioto's en tekeningen blrjtt bij de lotol;raten en tekenaars, ISSN R. Drukkerij Steens Schiedam BV, Pottbus 59, :1100 AB Schiedam, Nederland

3 C~MBI ~. ~ ~ Focu s lqwimppll THOMSONLAAN.. TEL: 070 : FAX: DÉ SPECIAALZAAK OP HET GEBIED VAN KIJKERS - CAMERA'S -TELESCOPEN - STATIEVEIv OPNAMEAPPARATUUR - VIDEO VOOR DB-LEDEN DE LAAGSTE PRIJZE N á Kijkers $ijv: Leica 8x20 BC Pb O 3 Normnnl H cd 00 ~&pnjs f 649- Geluidsapparatuur Sony WM-D 3 "Zeer r ~-,etoien Statieven $ijv: Gitzo12 28 ti 'TíCht rnppr N su p ersterk" oan,;s huis" N -- d sb: ~+ 0 d G Normaol,f 899,- P 5-prgs f Alle apparatuur geleverd met Nederlandse garantie Verzending mogelijk door heel Nederlan d 0 Met 20 jaar velderyaring geheid een goed advies ~ fnruil van camera's, kijkers e.d. mogelijk 0 BEL VOOR DE LAATSTE PRIJS! Prijzen incf. BTW. excl. verzendkosten. Prijswijzigingen vooróehouden. ~ 4 4 Leica 9 Manfrotto Minolta Nikon 9 Novoflex Olympus O tolyth

4 These boots are made for hiking... Goed schoeisel is de eerste stap op weg naar een lle vakantie. Zeker wanneer je van de gebaande wil afwijken, moet je kunnen vertrouwen op j e schoenen. Zoals op deze Island Lady van Meindl. Een oerdegelijke leren schoen, gevoerd met een ut waterdichte, maar toch ademende laag Gore- Tex. Slijtvaste Vibramzool, die na vele dienstkilometers probleemloos is te verzolen. P Maar eigenlijk zijn al onze schoenen goed. E n we hebben er altijd één die bij je past. Je hoeft ze dus alleen maar aan te trekken... Bel voor meer informatie: Den Haag Calandp',eir a - Ratterdam Adm, de Ruyterweg Utrecht 8aliielaaa 16-i2 Arnhem Utrechtsestraat 3-5 Haarlem ZijEweg 63 Breda 'rvilrelninastraat 2 2 J~ EIVER~ A eldoorn StaDUrsstraat 13 4 Hilversam Havenstraat 16 ZW E RFSPORT Amstesdam StacYeude skade a - 5teenwijk Woldmeentherand 11 1 Groningen St. 3ansstvaac 17 ALkmar Kanaalkade 5 3 C>VfdoOY 1 111'lov a f oy,; Antwerpen/ Merksem Bredahaan 96 8 NATU U R en BO E K Bankastraat E N - D en H aa g Telefoon Specialist voor al uw vogelboeken

5 architectura+natura international bookseller s Leliegracht DH Amsterdam-C Telefoon Holfand Fax l Warblers of Europe, Asia and North Africa Kevin Baker f i Birds of St. Lucia f f3du-checkiist 15 ) Aflan R Keith f The Birds of the Western Palearctjc -- Concise edition, val 1 & 2 David W Snotv & Christopher M Perrins (editors) f Handbook of the birds of the world - volume 4 - Sandgrouse to cuckoes Josep del Hoyo, Arrdrew FlNott & Jordi Sargatal (edrtors) (verschijnt c januari ) intekenprijs f na verschijnen f F... Stichting 1lrólka Postbus AL Wageninge n titic]rting LNtitka urganisrert ttt r ttni(,kc reiicn naar.9r u elrijk,tr nehieárn ran \txrrdd)c,~t 1'nli,n. BIer r Z a I1lOE'I'c`i55 e I1 cnhc l Oerbos van B Icll{1w]E'7.a Voorjaar'9t;, ll)-jaagse tt clrci5 : f f()t3.ri,-~tll-in Voor een reisbeschrijving en boekingen : S \ I'-fV a tu tnrrei ze n postb us 12ï1). 0 I11 U. Mjmegen te].: i22, tay : 024 -'~htl 14 ' 2 t. trilt lirver allern t p rvi~ nt mrt een cigrn r;ezel- ~,chap' Ouk dan neenit Stii hting 41'oll.a t;raag dc nrt ;, - nisatie cip zic:h nl ltct mi g, at n een cttkclt rrrnartttint th ccn t'itllcdit;,trr.rngrmrnt I.~Cra a~t~cct ht hhrn,ii "n/r rt izrtt Gtmrcn ri nrern,icht altii nt' klrinr''ilul1t-,gi>~ hr bi~orelrri7~n t,ij ircr 1,isttrijc Punl~n ccirrrn_ Informatie over maalwerk en individuele reizen : 1>oh1 Dcn Rriren. I.inde>tra,it d, 2sl ', I1-1 I.e,itlrn tel L171 - ; , I,i\ I171 --,Ia 17 rl ] IIHU : naar ongerepte gebieden in Europa waar u individueel niet zomaar komt : Wit- Rusland ; Prypjatmoerassen en oerbossen o.a. Terekruiter, Waterrietzanger Be Ázuurmees Eslland : Rondreis langs de,vationale Parke n o a Siruikrietzanger. Reuzenstern & Grauwe F7tis Roemeniér : Donaudelta en Zwarte zee~u; t o a Roze Pelikaan. Bonte tapuit & l éldri~tfti r 1 érder tevens Polen. Hongarije, Firtlart Grrekenland en Marokko ~ B Jzondere waarnemingen gegarandeerd: onze lokale gidsen weten tvaar de ~. soorten zich ophouden' _ ~,.~~ i Broahure : Eco Touriai Sarvices : (wij zijn teet een ttend eenwerig op de DBA-voyeláig ).}l 8ind Cnlatc6s TIanadise A beautiful 24 room Lodge on a 200 acre conscrvation estate situated at an elcvation of feet in the [ush rain forests of North Trinidad. ` Visit the must accessib]e colony of Dilhird5 in the world. See Manakin Lcks, Toucans, Be]]birds, Trogons. Motmots, Humnungbird.s, Tanagers, Honeycreepers, Wondpeckers, Antshrikes and many more species from the verandah of the main hnuse while enj oying the home-grown coffee of the Natctre Centre. Field Trips accotnpanied bv knowledgeahle and experienced guides are cortduc'ted to many 'hotspois' includinx rhe Caroni Swamp to observe Scarlet Ibises and tlte Nariva Swantp to see Macaws. Twentv four channinx rnnm.r cach t,r th private halcnm', hathrnnnt ruid hnt/ccild showers. f_xe eileirr local cuisine i If InformationheservatEons contact ~^ the Manage r Asa Wright Nature Centre Pp 6ox 4710 ARIMA, Trinidad and Tobago Tel : (809) Fax (809)

6 De kortsnavelboomkruiper.? die moet }e GROOTzien I Daarom maken veel vogelaars geen foto's maa r DIA'S Nog steeds gaat er niets boven een moom, vlqmscherpe, hrdjante heldere en levensgroot geprojecteerde dia Zoekt u een adres waar men wèl alles heett en weet op he t geóied van dia{overvloei)prosetlie en dia's met gelwd~ Wij doan in nlets anders dan 'diaprojectle' I ' meer dan 20 typen diaprojecloren ruime keus prolectle-0bjeutave n meer dan 15 typen overvtoaiapparatuur ' dverse puls-cassetterecarder s alle maten en soorlen projectieschermen diverse projectietafels, ook Iransportabel ' 20 jaar ervaring mei 'diá DE NATIONALE DIASPECIALIST NFeldoomkade AG HOUTEN Tel FaM Voor apparatuur altye óen af5praak maken Vuc, , ~..- _,O<"SAKERTOURáo~ fir RNSClFf> for birdwatchers and tour operators Joint Carpathian birding tours in Hungarian steppe and Slovakian mountains, top leaders, comfor t Best : 5-15 N4ay May, sept., 29 oct.-5 nov. In 1997 en tailormade vear round Great Bustard, Ural, Pygmy, Eagle, Tenmalm's Owl, imperial Eagle, Saker, Aquatic Warbler, Wallcreeper, al[ European Woodpeckers etc. Price: US $ al] inclusive airportto-airport Free brochure, contact : Tarján ut 6. H-4032 Debrecen, Hungary tel! fax an Katwij k De Vogels van Katw+jk is te verkrijgen doo r overmaking van NLG 15 vermeerderd met NLG 5 porto op bankrek.nr ! van de RABO-bank te Katwij k (gironr. van de bank ), ten name van Arjan den Hollander, ovv 'Vogels van Katwijk ' IV

7 Zwartkeellijster in Den Helder in januari-maart ,'uu(1 E firocm r-r. hr,11. 1 ( 11.alrf,~,`'icr> H,rrrl+' t ~ a j.tnuari tnt en nlc'i 24 mairt!(lr ) tr V Ljc:h een Ltk,trtkf'!'llijtiter Turcluti rutï- ((,ljr~ rlrra gulari; in de hf'k)uuwrle kom t~all 11'rt f ic lclc r, ~Jnurri-Hnll,lnrl. I ijj werd cantdeitt cl(r(rr fvi( n Fi<1rcIE'r ; in cle r,c ht('nrl v,tn (, janulri t1 ('r!i rl(' rl!'termin.ttic bev!'cti~ rl door Ruucl Rrotnwr en Ruh ti.tlíf die het nieum~ vervnlgelis rer~{,reill dt,n Illrrtunver e1 al 11I(ifzi [)ic' d.31~ ttierci cle t'ctgel.illc'en nog in de iate schem! rinti; gezien maar (I!' volgencle da}; was hij v.tnaí liet ee^r"te lir 111 1! c4hsert-eren. tvleestal hevunci hij zich in de vrsurtuinen van de wonintlen.t.rn cfe Prins b'tirilll-m- Alex.tnclersint;ef ma,lr hij ve'ercf Irc,k regelntati' ~11 in de rlirecte onigetin.g.i,lrt};elrllífen. Gedurenrlr iijn Ltntcluri e~erl7lijf titirrcl de \,ogel door vele 100c'n helani;~tellenrlt'n It!'ioc hi. Beschrijving De I,c'm hrijvint; is g('l ()p, tefrlnntitícc van RI3, RH, NH en Arend W.tKtiink en op fotu's ('n cii.t's van Arnoud van den RB, Carl faerkti, H.tns Gebuis en l f'(ttr Ic f I)utc il Birding I ti : 4 i, plaat 18, 103, plaat I Itlt. 11Ill0 ;. t hr rr r I t E\ li( )I tv' le1>? rulrr (lan K(tp!=n~~iek T Ni,tr zr,, lif h.t,ent 1e1, I>1umCter. Ff,rnt,l.tl tu-en.ti'lerel 1 ni! rt,l,r (rn Kulmnaiek rntet beic!!' ~nvrla n direct te ter.ge lijke'rn. Bij tv('r;vii('t;( rt n1erp5t lijkr'n(i (l{e M1h('r!' 1 K(11' Grijshruín niet nlijtkle cni}c' ztaeem. Bnv!'nkupr nu't iljnt' clunkere si f)ur,lrrek {;rljshruir nre'i i4v,t tt' vt't ji'6 dclller (n,s~. li,e,er(i,ii'('('p opvdllcn[i (I(,nker! n n,tar <mrleren hrr c'rl uill(,{t! nrl, a.in linkerzijde clun vc'rhunclen nlet sn.lr('lh,etie., t.ln rechtt'rze{d!' nrrl niet Int E.tn tin3velhl i : r( rkr na! ()(,nker tan hrl,srri ~trr!'p r,mhuir;e ncl naar tv.ln~. t.ul h(m!'nzij(le E)etitiren,ri cfrtnr tirn.tll!- ttiilte hzin f'n (Ll,n(I(,nr tt,tn~ilek duirlc'lijk h(> rvnren<i..mkrnrlstre'!'ir tvrt rut runnikleuriit hre>t'cl! n na,lr tf hlc ren c,rnhoop 'krull!'n(!' leuttirl dnnke'r nv,lrthruin, ot{tv,tllc'nd en iet : rlnnkr r(i< r rl,ln rest van kop. bb'!'nl.lx ;EU,,t-~lrc'ep,m.ll, t;rij,.e( htir; Iti It, lop! ncl v.ur tin.ttvl Ic,l Ie15 tchter nng. 4Venkhr.tutr~ireep hree'cl~t.1( ht!'r U(1~ OqgStrYE'I_7 (Inllkf'r,IIIF'E'rl il(~fltt?r ( J(5,1z f'i S tim<tl c'n zecr kcut. (7nt;ring trilstit t'n upc.ellencl, ttirne'n en (,nrlr r n(,t ;, rmderl)rnkt'n I( r hoogte t~an psi25trt m3 A( htl-rll,elti t;rij,iiruin alk r! t ti.,rl kop. Kin roc,m,t<111r1; wit, tif h! rlr.tty ;et;remcl v.ln rinnk( rc' h,eard~trepc n_ 1CreI rcwnl.r( hlit; wit. IS ( ) vl'*l,lllv Mantel, y<hnudcr en rug grijsbrurn,lf, kop, me t dnnkere u Ixlht! kc nin g rrp cenlr,e,t! rlr! I r,tn nl,enl(i. Stuit li<}lic r '.,ruinprij5. Rnt-('rt,l,l,Erl(I( ktrr('n hruin ;.;rij ;, dunkr'ril('e rl,en.ueil. C :c,rltr,tst luh,en n s; rn li( hl('re r,tuit vr~c,r.31 En vlu( hl rrl7v,~llencl. I)NI)1 i2r7fi.e.n tl e n Il.tnk t~uiltt~it niet riu hlr (I<mke - le It'n gti'slreliink / ijl,eir,l m('i g rijze [tcr(.'itt rlti grnnrlklrrer_ ten lctiln'ttin g np tl,tn'h nlinder dirht. trln( r v r1 li( hter g rij ~, 1 c'n,g1 r5 u e lrintt qnibrek!'nrl rrlt g ('nlr,e.tl r!(' v I ~an hnik liuek k ceelstit rnrt va ke clnnkr~rr, r kening. Anaal, lrerk en rmrjr'rqa.trl lekt~el~'n suil w it,ll e hulk nldlr vrlflb't'i / Vrl<la'r i hkf'llenj ;, vl1l. ' l,ll O verw!'i-c'n(i rlr : nkerltruin. Arrn. <'n hm ncllx n ren iet donk( r(i( r hruin <i,ln (lekveren nmt,m,lllr lie h- Ir / ucrrte dan huit( n vl,ty; ( 'n lo{). Lichte inrn( Et E,tn,trm Itennc'n ntccr n{ ) t,tlle'nrl en in til cluirie'lijl, li( hl 'Ir,tn( I ' urnlc nri. Duinttlru~rl npt.tllend cl(rnk'r nt( t i( ( r,m.llle lichte i(,a,t ) _ t! rtl,lh hruin nx I dnnl,rr r r ntrum E n hrerle lichte huit e nvla}1 en Inh. Grctle EI( krc Ee'n rne'i,mallt' lichte icmrn,lin huit!'n4ea g, in iil riun tle'ut,r'i, tree p je t'nrmenll c)nslr'rt-leu#;ei lírhl mrl hl!'r' ur.tnje lrk f,ren, alleen hej C;ctn,li{;<' tti'alrne'nlin, tinnt,l,en<!i{ - hc llen zi ( hih,l.n: tiiaaht D<mkc'rhruin nu 1 snt.tlle lichlc' irnrnt a.en huir('itvl.l~ _ KiF r)fit~ Sn.tvf'I rlamker z«'arthrurn nlr 1 lir htt ;(~Ir haeis ain rmrler n,lve I, I'n(tl ceee~kl!'unt; nrie= ( lnh cle rnker. ( IP! t In A it t'n Ine ktij (rnr'.l.l[i!-hdk-~idrnerni It EI, /. i nti. ;- lii s tc'r 1 phrinrnef(,,. 1'.ij w! {;tilie{ ;en nm~ hnlrr; ti1 e ne l- Ec litig lsre. til 1 E I 5t~arlvc'r( n lfle trr'k i t[rkaci rbtee~t.tl op {;r(,nci Í(tera};eren( i. flíj vertilrrrrng tiunt, in ~truik uf hnunt vlleg c'nd. Llm, k)ij ~~urrl~ichti~ ~,[ [ird}; IOt o{j c'nkc`ir' nertt'rs te.- henj(ir~rru_ t~4 'de.ett r( ry;elijkhaar niel cf,el tivll t,t,lk nabij.tanwt'iitrr' \ lr' pr l,. Determinatie De determinatit I!'vercle dankzij de uptim,lle»'darnemins;sulllti1.3n(lil;heclen, cie uitvuerit;e rlurutnc ntate op fl,itr en video Í[)hI>( rm,tn el tl IOr)'} en cle sin(is enk('ie jiren sterk v('rit!'lertlc litl=rltuur weinig pruhlem!'n np. De.lÍht elrlin}ten van een arn'nlt. t~sen trltuttitje Zw,trlkeE'llij,~tc'r in l.ewington et <ti (lvlal? en ~tenr,tl 1(,rt~sun 11(3IJ7') 5temmeri vrijtac'i rrvereen met fic' vuc ;el v.in Den Helcler. K.tr,tkteristiek vcutr llit kic c'cl /ijn het overwegend uniíc,rm grijchruin!' t r'rc'nkleecl, cle rl(rnkere tinavel met gele ha,i~, de vleeskleurige purc'n. clc' linzet vrxx een rl(tnkr re 1 lhir, h rfurhna 1 _n4_?:". r -n,-i r(~c}

8 Zwartkeellijster in Den Helder in ja nuari-rnaart Ttivartkeellijster/RI a ck-throated Thrush Turcius ruficoiiis atrogularis, Den He[der, N{ or(1 -F1all a nrl, 12 j a nuarf 1996 (René Pop ) Iti+artkeellijster/ BI a [ic-thruated Thrush Turdus rufico!!rs atrogularis, Den Helder, Noorcl-Hulland, 19 januari 1996 frené Pop) 27 0

9 Zcvartkeell ijsfer in Ut n Helrler m jarlu.rri-r~~t~,rrl l 9w, horstband en de duor de donkere haarclstrct~l~, lichte hrecle mondslreep en rocmi4,-itte f:in nlavaflencle koi3tekening. Enkele klc inc vcrschilen in de aíheelcling in JnnSson 1199 ; 1 vert;e leken met de vogel van Den Hclder zijn : 1 nieer bruin in de hatiiskleur van dc bovemdelen ;? g c e l op de snavelhasís uit~ehrcider en reiler L ;eel :.3 monden baardstreep n7incier hrominenl ; en 4 ontnre ken van schuhtekeninl; o p de buik. (?I) grond v<in htit onthreken van enige tc keninl np cle kc el, in (oarihínatie niet de lichte buitc~nrand en tol) aan áe grote vleul;elciekvert n en duimvfeut;el hetrot het cen eerste-winter vresuwtje. fiij niannetjes van cleiew Ir ettijd zou de horehand al veel z~ti-alyder onlwikkeld zijn ict plaat van eerste-winter irannetje, Dulrli 1 rd 1g 18 : :3 8, o a a t 25, 1 9 9b1. C)urlew vrouwljes mistic n de lichte toppen aan de dekveren en hebben ee n ic>ts zwaardere clonkere borsttekeni nt;. Hel onthreken van enige rode of rooclbruine tinten ín bovenvleugel, borst en saart geeft aan riat de vogel geen kenmerken vertooncle van Roodkeellijster T r ruirrolgs tcf Heinzel et al 1996, jctns5on 19971, Hoewel beide laxa tnogi overwegend als onder,oorten van ét,n 5uort vvorden hesc houwd, ligt een splittiint; in twee aparle 5oorten in de lijn der vertil,achtinl; Itrf Cranitp 1988, Birdint; World 9 : 2 4 %-2.-> , (tecrrt;e 5antster in liill. Naast verwarri" nul Rtx>c.ikc ellibler kan ook et:n onvolwa,sen l3ruic Lijtit u r T Mrumanni eunr>mu~ 7.0 ncler roodhruin in dca vleugel voor determinatieprohlerlien zor en. [3ruine Lijsters vertonen echter grotere vlekken op de Íitrnken, vrijwel aftijcl niet enig roodhruin, en een zwa<irdcr l;etekende mantel rl^int~lon c I al Verspreiding en voork omen Zwartkeellijster t)roedl in C.entraal.Azië: in Ru5- fanrl, van~~i clc Uc ral in liet wesren tnet hinnen het 4Nest-Pileirctisrhe l;ebiedl Iot C entraal- Siherië, zuidelijk lot de Altii, en bewoont t en breed spectrum van tai~,ahahitats IRol;ac heva 1992i, RoocJkeellijster broedt meer zuicjueelijk, van dc> Altai Icm aan cle ootitzijde van hel 13.tik,ifnleer,Transhavkaliai. rumrrdeíijk tot ( 60` N en iuld(,lijk tol in Noorcl-C.-hina. Het hrnedbintrtnp hc staal uit sp i trz,a 3r i be~roeide ht rc;has,en en mctsrchtige toendra tcramh 11)88). Zwartkeel- cn Rooclkec llijsler kumen s,jrnen voor in ~grote dc Ie n 281 Lwartkeellij,teri`Black-throitecl 1hrush Íiirrlu~ ailïrn!lis,vrro, tilarn, Den HFAdcr, Ncxord-Iioll,rnrl, 8 lanu~ari 1~l~)f, (r r.3r,s c.,ff,isl 2 7 1

10 Zwartkeellijster in Den Helder in januari-maart van de Altai. In deze zone van overlap wordt Zwartkeellijster vaak aangetroffen in laag- en middelhoot;gelegen bossen, terwijl Roodkeellijster meer op hoger gelegen hellingen en langs (le hoomf;rens voorkomt; in sommige delen van de westelijke en oostelijke Altai komen beide taxa samen voor in alle bostypen (Rogacheva 1992). Zwartkeellijster overwintert in Arabië, het oosten van Irak, Iran, Afghanistan, Pakistan en India tot in Birm.i IMyanmar} en Zuidwest-China. Roodkeellijste.r overwintert iets meer oostelijk, in Atghanistan, Noorcf-Pakistan, het noorden van Kashmir, Nepal en Assam tot het noorden van Birma en Noord- en West-China (Cramp 1988). Beide taxa zijn in West-Europa als dwaalgast vastgesteld maar Zwartkeellijster is beduidend algemener dan Roodkeellijster Íongeveer 10 keer zoveel gevallen, cf Lewington et al 1991). Dit houclt naar mag worden verondersteld verband niet cle meer noordwestelijke ligging van de broedgebieden ; hierdoor broedt dit taxon niet alleen dichterbij maar is ook de trekafstand voor noordelijke broedvogels groter, wat de kans op afdwalen aanzienlijk vergroot. Het geval van Den Helcler was het derde voor Nederland. Eerdere gevallen betroíien een vrouwtje van 31 maart tot 3 april 1981 in de binnenstad van Groninl ;en, Groningen (van Klinken 1981 ; Dutch Birding 3 : 72, plaat 35-36, 1981), en een eerstejaars mannetje op 9 oktober op Schiermonnikoog, Friesland {Ferwerda & Swart 1983). Gedurende het koude winterweer van januari-maart 1996 werden ook in Groot- Brittannië vier exemplaren ontdekt in meest stedc:lijk habitat (Vinicombe & Cottridge 1996). Dankwoord Wij vvillen cfe faniilie Harder bedanken voor hun gastvrijheid en Arnoud van den Berg, Enno Ehels en Arend Wassink voor hun hulp bij het schrijven van dit artikel. Summary t3i u h-irikomtn TrrEwt 5N At DtN HrmtK Iu Insr ;AKr- M\i; D 1996 From 4 lanuary to 24,March 1996, a tirstwinter fernale Black-throatecl Thrush Turdus rufïroilis atroy;ufaris siayed in,3 residential area in Den Helder, ivoord-holiand, the Netherlands. The hird showed a strong preference for forat;ing in small front hardens, }ust like niany Redwings T iliacus and Blackhirds T rrrerula present in the same arel. Identiiicatíon was hased on size and posture (between Redwing and Blackbird), largely unitorm Kreyish-hrown upperp.irts, streaked underparts with heavily hlotched hreast-hand, characteristic facial pattern with short eyehrow, white chin ancl strony, dark malar stripe, pale tlesh-colouretl legs and dark híll with yellowish base tu the Irnaer mandible. The hird was a};ed as firsl-winter because of the pale tips to 1he Kreater coverts. This record constituted the third for Ihe Netheriancls and the first long-staving bird. Earlier records concerned a female in Groningen, Groningen, from 31 March to 3 April (in rather símilar 'suhurh,in' conditionsl and a tirst-year niale on 9 C)ctober 1982 on Schiermonniicoo};, Friesland. During the cold spell in IJ nuary- March 1996, four individuals were also discovered in mostly urhan hahitat in Britain. Verwijzingen Brouwer, R. Halft, R & Harder, N t)b Actueel : Zwartkeellijster in Den Helder. Dutch BirdinL; 18 : 51. C-ramp, S iredactief The birds of the Western Pale.3rctic 5. (7xford. Ferwercla, A & Swart. M Zwartkeellijster Turdus rufrroflis arrogularis op Sc.-hiermonnikoo};. Limosa 56 : Heinzel, H, Fitter, R S R & Parslow, Gids Europese vogels - alle vogels van Europa, Noord- Afrika en het Midden-C)osten. Negende druk. Baarn. Jonsson, L Vogels van Eu ropa, Noord-Afrika en het.miclden-(-osten. Vijfcle druk. Baarn. van Klinken, Een Zwartkeellijster in de Groninger Binnenstad. Grauwe Gors 9 : 31. LewinL;ton, L, Alstrram, P & Colston, P A held t;uícle to the rare birds ot BriYrin and Europe. Londen Opperman, F, Piomp, M & ter Ellen, R Dutc h Birdin(; videojaaroverzicht Vídeocassette. I.)en Haag. Rogacheva, H The hirds of c:entral Siberia. Husum. Vinicomt~,~, K & Cottridge, D Rare hircjs in Britiin & Ireland : a photopraphic recorcl. Lonclen. Ruud E Brouwer, Dorpswel; 22a, 1759 GH Ca ll a ntso og, Nerlerland Rob A C Halff, Klaas Casferkomstraat 27, 1785 NC Den Helder, Nederland ~\'ico H arder, Prins Willem-Alexandersinl ;el 40, 1782 GT Den Helder, Nederlanrl 272

11 ilui(i iint Struikrietzanger te Walem in juni-juli 1996 J,rn-Erit; ICikker t V i),10 juni tot en nu,l 1 juli 1 99b he v on(i iii h (ten iingend e Struikrielz in{;er rlcroc e<rlurrtetorunr bij 4V<tl(m, Li m hurg IKikkert 1 990, f c)d'v, I)e vogel 5ocrrcl unlrl e kt r loor J<in- Erik Kikkert, clie hem op?tl juni (xn 07 : 45 vnur het e( r5t h(xo rcle. D[' hem onh ekende, luicle en langi<ame zant; had wel w<;i LLeg van een Z a nt;lijster Tirrdus 1)f~ilnrnelos. IEK kon de zingend( vogel boven in een meiclrxirn observeren en i.3n rle hand van het vrijwel oni;etekenclc' verenkleeci en cee lan gc' nnrl e rst a artdekveren vaststellen dat het om een,3c rc ( e1)halus-zint;er ging. Na ongeveer ce n uur hield de vogel c)i) m(, t zingen. lhui5 ge kom('n werden ( lirec :t t;elui(l5r)p)- nan ; e n };c^r. :,iulpleet;rl Hc't v('rmueclen dat het oni een tilruikrietilng er ging rticr(i hi erc4oor beves- [en bezoek a a n de plek lat er op de d<;1; lev e rrle slechts enkele {;limlxsn v an de vo g el o{). In de vroege ochtencl v a n 2 1 jtlni L~r`rrl cie Struikrieti<ingr'r rand 05 :00 op ( lec('ií(ic plek opr;ieu5t ;enrl aan g etrotíen E' n r, ;,tkle JEK volledig overtuigd van de d['tera; ;íntlic'. ( )m 07 :15 kuncl('n de t;ewaarschuavcle Frank Ellenbrc)ek en K a rel Li'n;mens niet de d('ic'rn7in,;tie intitelnmen ; Kt. ni,i,rkte een aintal ta,lu's. 1)ie,ivc)nd liet clc' vos;(tl zich rioor,i('cht Lcec'r niel horen ntaar e<inai de v roege ochtend van 22 jut;i kon e e n g ese,it ;c' str o om vo g el<tarti uil \e (I e rl<incl en Bel g ii< hem hr) w n zin gen en, i n i ecler };c'v~ii in de v rc)c'f;- sle ur('n v,in de dag, ook uiln ;unt('nd bekijken in (ic' 1nl)I en van cie tilruikr'r ;. f) e I.iatst e mc Idint; rl<;tei'r(ir v<in 1 juli. Beschrijving De kwta hrijving is geh a,c'[`rd r)p foto's L;,in A rnrrur1 v,ln den Berg. H< ;n~ (iehuiti en KI 1ci Dutch Birding 18 : 154, I)I,i<tt 'i.;. pl<i,t{?07, 1 9 ')f,l, geluiclsopnami.'n ran Av(JB en JEK en a<tnt e l.r`nint;r'n van Max B(`rlijn, ILK en KL. [,Rc x II Il v NnU~V Eont)<),ri ll, liusrii'i,inyr~r A triti. Sn,rvc`I I.)ng_ Onrlertita, ;rtcle'i<li're'n I.rnt;. stria rteindr' itqe'runrl. Vleu};el kurt H.;nrlpr-nprutr'clic' irts lan.gcr rlan helft van lengte v,rn tf'rtial, VI!'rrv.;u Ipunt tot hr,vr>n,ta, :rtcickveren reikencl. /c'+ I;.anrl{)entol)pen zic ht- I Lir h[h.)re >.ersnlallint; aan huitc'nej.ag Lar p2 en I)i handpt'nnen van buiten n,;,)r hinnen 'henummer[h. LwrrAll l;ue(i zicltth,l,lr Icl[le'rt~ {,uel~r'n_ ~~rcl,;rlrl tutitie' n lan',,tr dbuitenste hanrlpre'r) rn i'i n-na-lankste f),rn(ipor'rt,~rr,lrr cl,in tussen r,l~r ri,~r' rir hlh a r e handloe'a;nrn I iun str punt v ;an ~ruin vi'r n,r,u achtercr) ik4c 111 r1, ~,l,inlnrrr kop spils lijkr'nrs, vooral rapv,illr,rrri lilrlr`!i ~ In c nml)inatie n<r'i I,rnr;r' tinavcl, kop herinnr'rr'nrl rn V,ile Spc}tvragel f lilrtx)l,erti l,,r!lirf ). h< )I' RuS.cnkop, oc)rslri'r`i r'n u hierh[a)f[i {;rijs hrul n ( ifljti~il~hlll~c L\'ltte 5ti'~`rlkl)r,iill5~tff't'{l, L'rlf)r (}()g hrf'l'(i 1' n n'r hthr)el.ig en breclcr d,rn cx,ri BuSen uo ~ Lvrni.- I)r,tu55stree;) ckrn lijnljr', u hl<'r c)ot; venagenrl. Oni ;- 'trr`4'ir 5urrr oog ctonki'r 4'n ul)5,tlle-nd, donk[ rstr' cl er'i % ~3lt Lulr. en Lve`aikbr,tuav~ln'rl),)crrntuerc'ncl. li,rlvr' Lvillr r)n~rir;g orkier nng, hr~tit.l,arulr' uit kleinr' vr'e'rllr'~, hr`,qinnrnd en eiruligi`nrl Ir`r hr)r,g1f' v,~n os)tclrrr`i). Kin r'i1 k ('c'i 41'II. IS( )VI ticll.! E \ Mantel, ~r hullrirr, ru}; to1 halv e rwr~.~ e tr'ru,rl,. sluir en bovenst,i.lrtcls'k1 r're'n beigegrijs mct gn)rrliti ; Lt IiJti )~I)E 15f)FIF\ VuihMl.Il,inb.r'nvl5'ur;t'Ihnthtmr thrurn Li.r.rs An,)alstreek rmn nnrlrr,l.l,irlrlrl Lr-ren LLiI. L`I 1 t.r iti f3ruiner dan hnvr'nrlrlf n. Binnen ;te vijl h.lnrlt`nnc'n nir't licht puntlr' a,rn tr)i). 1ertials hrhr umr,rnrl, r nntaisle'rend nwt ru.g, m,rntel en rlrkvrrrn, n ;r));r'lijk iets hruinr.c I)uinovlr'ut;r..l rinnker n;e't lichl<' iuum,ian huitenvla g tiiaari Bvvenstaart Ixuin, ir>n[1<'r lichte burfensti' n e n_ ( )nrlerslaart li( ht. ti!saf;tf t)ele1v' Iris rinnkt`rhruln. Snavel oelhruin nre't t;rijs culnten en nnol)5.rilr'ndt' iiunkere suhrli~tale` tlr'k <,p uuc{c'rsnavel Mrar)dh{,Ilr` nr,inje IopSallYnrl tljrlrm i<int;i. Pnot grijshruin. ( f f(.i[] Zant; lijsle r,u hií}; luirl en relaueí langi,r,)m mr l r['}elm ;3iite :)rtt' (,e'mirlrlel(t e'll.p struie' i--ï kr,( 'r herhalerul. Veel imrt,itit's r)pl~,;lle'nrli' 5 trt,ir, rljuu r n l.rak-frrik-rhirtr-iv-lrru. Kuc'1) zacht tr`k, lijhrnrl nlr Br,iamsfuil:>er Sydvi,r c urrur r. I)ij Lc'r,turrng 1), 11 (1 1,1 5t)c ncl trrr. til I 1 1 lophen van ti[<i,arltrennr'n i^n!{ ;e sleet vf'rlnn5'nrl ( ;IE)KAG In vroet;e'r)chtr'n<i rnc'i'sl<al Lrij cill['nil r'n iin {:a'nd in top van struil, op rnt.eir' metczr~ h[mgt<. hr''t 5an dag meeslal in I,)e;5` ha'};rne nny; te)eragi'r<'nil r'n rn5) eilijk zichtbaar. Bi(jti><)I) h5'sla.}ncl u it rijke crnrlr'r t;roei ntet a erspreide Iruik('n r'n kx)nwn aan hr)le'nr,)nrl van kleine helling, vr'rgr'lijkh.r,5r mct bi<)tr)ol) van B<)tirirtV<mr;r^r. Geen ol;i n w-,itf'r in (lirc'ctrt om 111 ('vln9. Determinatie Hr't belanf;rjjkste cletc'rn;inmtiekenmerk v<in (!e 5ugc'1 t<in 1Valern vnrmde de zang. Hoc<we! (ie i,ing van Bosrietant ;('r en Struikrietzanger rinrr r IfA~lrh fírrd,n,y'!v 27{ _-D 1 2 ', i 27 ;

12 Slruikrietzanger te Walem in frlni-lrrli Struikrietzanger / Blyth's Reed Warbler Acrocepha7us dumetorum, Walem, Limburg, 23 juni 1996 (Arnou d B van den [ierg ) truikrietzanKer / Blyth's Reed Warhler Acrocephalus dumetorum, Walem, Limburg, 24 juni 7996 (Hans Gebuis ) 274

13 Struikrimzan,r;trtc 1i4i1erti in juni-juli 1 t1<l!, riguur I Zang k an Struikrietz an og er r F31ylh's Keu cl 4Va rt ler A t roc ep halus rlcrntr lnrt nr,'rti',rlcm. I_fnihur 1 2 juni h ;,Mrnnud 13 van clcn [te n;) c!c vcle ímitaties hij beicle soorten op ell aar L n lijken, was het lanl;zamee i'slome'i temt}o kenmerkenrl voor Struikrielan};er icf Ellis ei a l 1994 ;. De delerminmie werd onr9ertiteunri door kenmerken in houw en verenkleed (ef VVillianr son 1 968, Harvey h Porter 1984, Crrim, 1990 Harris ei al 1 9 9N Jonsson De lange snavel in comljínatie niet vlak voorl~oorcl en hoge kruin en de korte hancipa nprojeclie pasten goecl [rp Struikrietzanger. De korte maar voor het oog opvallende wenkhr,iuwstreep, de overwegend uniform };ekleurde Iwvenclelen en vleugels {inclusier weinig contrastrijk };etekrmrle Wrtials) en de t;rijshruine poten pasten beter op Struikrielzans;er dan op t3osrietzanger oí Kleine Karekiel A scirp<j cerrs. Bij Bosrietzanger 7ij11 tfc>r>r de Iin- #;ere vleugel meestal acht handpervoppen zichtbaar. Velclrietcanger A<r~ricr~I,n cec it cle korte vleu[;elprojectíe 1;errieen niet titruikrie wa ns;er Icle vleugelíormules kunnen vrijwel identiek iijnj maar kon eenvoc.iclil; worden uitl;esloten op grond van het onthreken van de mark.m w kol oe - keninr; van VeldrietVanger mel donkere ~1enkbrauwbe;rencinl; en meer opv.ill[ mle wenk- 27 5

14 eeastern hirds Strurkrretzanger te W 3lern in juni-juli brauwstreep. De lange onderstaartdekveren sloten V,lle Spotvogel uit. Verspreiding en voorkomen Het broedgebied van Struikríetzanger strekt zich uit van Finland, de Baftisc:he staten en Rusland oostelijk tot aan cle Lena, met uitzondering van het uiterste noorden. Een zuidelijke uitloper van het broedgebied loopt via het Baichasjmeer naar het zuidoosten van cle Kaspische Zee. Het broedbiotoop bestttat uit beekdalen niet will ;enhegroeiing en moerassen, maar ook uit drogere randen van gematigde loofbossen met een rijke kruidenvegetatie. In juli-augustus trekken vogels naar de overwinteringsgebieden in Pakistan, India, Nepal en Sri Lanka, oostelijk tot in Birma ímyanmar>. In het wintergebied bestaat het bioloop uit bosschages, tuinen met loofhout en graanvelden. De voorjaarstrek vindt plaats in maart-mei (Cramp 1992}. In cle laatste 60 jaar heeft de soori zich naar het westen uitgebreid. De eerste waarneming in Estland dateerde van 1890 en de soort nam vanaf cle jaren in aantal toe. De huidige populatie telt broedparen {Leihak et al 1994i. Het eerste broedgeval in Letland vond plaats in Het eerste geval voor Finland werd in 1934 vastgesteld, gevolgd door het eerste broedgeval in Na een snelle toename is daar nu sprake van een redeiijk stabiele populatie van c 5000 hroedparen. Het eerste geval in Zweden stamde uit 1958, gevolgd door het eerste broedt;eval in 1984 ; in 1993 werden in Zweden 62 gevallen vastgesteld (waaronder ten minste 26 Lint;enrle vogels), in en in (Dutch Birding 15 : 234, 1993 : Vár F31;elv,idd Suppl 21 : 88-89, 1994, 22 : , 1995, 25 : , 1996?. In Duitsland zijn zes gevallen hekend, waaronder een zeer zuidelijk e zinf ende vagel j in Beieren in 1995 (Deutsche Seltenheitenkommission In Groot-Brittannië werden de laatste jaren meerdere exemplaren per jaar vastgesteld, voornamelijk in cle periode eind augustus tot oktober maar ook enkele in het late voorjaar (Vinicombe & Cottridt;e 1996). Bovenstaande vvaarnemint; is aanvaard door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna tcdnai en betekende het tweede geval voor Nederland en de eerste veldwaarnemink. Het eerste geval betrof een ringvangst bij Lelystad, Flevoland, op 26 juni 1990 (Breek & van den Berg 1992). In het licht van de westwaartse uitbreiding gedurende de afgelopen decennia en de veelheid aan geschikt biotoop is het voorkomen in Nederland niet verrassend. Dat het eerste geval van een dagenlang aanwezige zingende vogel in het Limburgse heuvell;ind plaatsvond en niet in een noordelijker gelegen meer moerasachtig gebied mag echter wel opmerkelijk worden genoemcl. Dankzegging Magnus Rohb wordt bedankt voor het vervaardigen van het sonagram. 5ummary t3111hti RFFrI W.ARBLER AT 1 i1ale7.4in JUNL-JULY Fro m 2 0 lune to 1 July 1997, a Blyth's Reed Warbler A crncep halus dumetorum stayed at Walem, Limhurg, the Netherlands. Durin g the early hours of rhe day, the hird performed aclmirahly, singing in iull view from the top ot hushes. Identificatiun w as mainly based on the slow son g full ot mirnicry, and supported by characters in structure and plumake, especially the lon g bill and flat forehead fwith the peak well behind the eye), sho rt win~s with only six primary tips visíble, hrownish-krey leys, predominantly pale lower mandihle with sniatl dark subterminal spot and uniform greyish-hrown overall plumage. This was the second recorcl tor the - Netherlands ; the first was a bird ringed a t Lelystad, Flevoland, on 26 June Verw ij zingen iireek, C. 1 h van den Berg, A B Struikrietzange r te Lelystad in juni Dutch t3írdíng 14 : CGamp, S{redactiel 199?. The hirds of the Western Palearctic 6. Oxford. Deutsche Seltenheitenkuntrnission Seltene Vogelarten in Deutschlancl Limicola 11 : I Ellis, P. Jackson, B & 5uclcfaby, The Blvth's Reed Warbler in Shetland. t3irdinf World 7 : 22i-23t1. Harris, A, Shirihai, H & Christie, D The Macmillan birder's guide to European and Midctl. Londen. Harvey, W G & Porter, R F 1984_ Field idendfication of Blyth's Reed Warhler. Br Birds 77 : Jonsson, L Vogels van Europa, Noord-Afrika en het Midden-i)osten. Vijide druk. Baarn. Kikkert, l-e DB Actueel : Struikrielzanl;er te Walem. Dutch Birclint; 18 : fi. Kikkert, l-e Struikrietzanger te 4Valem in juni 1995 Isicl. Limb Vukels 8 : Leibak, E, Lilleleht, V & Veromann, H Birris ot Estonia. Tillinn. Vinicombe. K & Cottridl;e, D Rare bircls In Britain & Ireland : a photof;raphic record. Londen. Willianison, K Identification tor ringers 1. Th e genera Cettia, Locustella. Acrocephalus and Hippo- 7ais. Derde druk. Tring. Jan-Errk hikkerr, Herdersveld 117, 5665 /M Gelclrop, Nederlan d 276

15 Variability of field characters in adult Pontic Yellow-legged Guli s The sv51c rnatics ot the Hr rrint; Gull complt x rur rentlv is one oi tht mmst diticussed taxonc~mi( prirle'mti on spe( ivisuhspecies level ihatter 1 t)li!, Wink et al 1 clr)-t. Kennerley et al 1995 ;re55 has heen macit i n1 Simullanecrusly, nic+( h pro} icft niiticaticm ot I~rnc' gulls, which rreatc cl tht, rrlrlrortunitv to study rlititrrhuti[~n ln[i migralinn in more (ielr3il (et;. Grrsher 1 995, Kennerley et Harris et al 1996, Junstion 199Cr, G.3rnc r 1997, ( isrnt r ll Quinn I')rt71. The discove'ry oí i c r )nt,ic t zr>ne hetween 1w o tar a oí Ye 1Io4r'-leggt rl Gull L)rus car-hinna ru, P<)ntic Yellow'-Iet;,i~t'i1 (;ull t c rachinn3n~ ihere,)tter cachirumns,,rn l Merlilerranean Yellotiro-le't ;gerl Gtrll L c )rrrrhr~ir'l!is fhere3tter rnichahelli<?, at the western lil.x k 5ca is a goocl examl7it Íor this (Klei ~ n l3uchheim Howi vs'r, papers ded iint; ~it}r thc= icler~titic:ation oí thr sc I~~~o taxa are m,iinl~ haticd on tew indiviclualti occurring in wetitr'rn and central Europe I( ;arner & (Juinn Irlrt', Kli in & Gruher 1997). while little intormation i s,rv.3ilahls' trom the breeciint; s;roundti. As KIin Gruht r (1997 ) stresu d tht variahility ot srrnx' iielci chara(ters, we tnok Ihe opportunity' tcr qu<inlity these in two culonir s ot c~rhn~nan~ in southr rn Ukraine. With the help ot the Azov-Blac k tie Ornithological Station IMc litopoll. wc visitc'rl ' i (7strov Podkova <it ths^ ti-1olochnvi Linm n 1AIiLt 1 Varial7ility in h.rrt' p,irt5 rcrloration ol 'c,nlic Yc Ikosa'-Ieg) ;er! Gull / I'onti>chr ( ;et Ipootniceuw t,rru, carhinrzarr, cac-hinnarzs in two Lrkrainian hrcc'clin c c,lonirti ~5nkr<hnti'r Lintan 4i\ rs h ;riy palr' 1 dí, rt>3. ~, t, [ats.l's i mecliuni >L 2 42'J ) 5 2 i!_~)'i~ i dark 17 ( 1 il) l'r,n ' orhit,al ring pale oranl;c 1 Sh r6 11 Ft,t]'%:, i dark orange 7 rr:'r l!cl> j)alc n r ~reyi5h yello~t 1 1 ) 1) Ic !7i ;.tl'%, I rlc'e p yellaw 18 I h 1 s_u' :-, r tsill hlack-hander{ 41 A dl SW 7 1 nut hla{.k-handerl ] 6, i.ti",i alr :islv, i5211.i arn 14-17,11iri1 lclc)7 and i,;l,)ntls clsnc' to ( :hont;ar in thc' Sivaslií(.rimea f~5 :.ït3n, 34 : ~4E) rrn 19-20,-1liril 1 c)c}7. liulh sitta <rld co kmies rrt niort' m an!oofl hrr r'slint; hairs n1 Ycllotiti -les;t;r ri (lull. F,tr rrom ths' c n nt,u 1 zone with r77ich~nc~' 1 lis in Kornani.i IKEc in A liuthheirn 1197i; thesc' Llkrainiart hree'rling gwulmirfns ccrnsist only ui r,rc hínnans. f3c'sirles c atr hin g gulls in orrler tci t,ikr' nxtasuremc'n1s, ohtie ntsrl a large nunihr'r ot hreeriing,islullti r I,)>silyin Lhe coloration ol rxhilil ring, iriti,mcl Ic p;5, LVE' ~Iso noted Ihr Itrc tience or ahtic'nr r' uf hlack markini;, 31 Iht' t;unys. The det~rilr<# Ir,iltern ot the wint;-tips was stucgecl in trappeal tnri rli'arl hirclti onl\. Accc)rcling to C ;<lrner & Quinn (19971 ancl Klein & (,ruht'r , the iris i, nnom or less tlark-(olouresd in t~rchrrtnar~5. In r rsnlratit, morc Ihan 50' :4. rií Ihr hinl, in our stutly,rl>ix~trt~rl to hm vc a yc ilr>titi ish p,ile iris Il a hls I), hut nnl a, I}zile as in Hr rrinm ( iull L t)"'rtt.rtun II Atould be tresseci Ihat in thi, hand all hircl. <hnur'cl <il Ic>ast some clark tip)ctttinm a rn the ir o. whic h c<tn irf,irl to th P imp"tiion ot merlium riark or c^ \ en romhletel}' tl, ] rk 'eye 5' in many hirc4~ Ililats'~ ~_ HIIeCE'v( r. 4vhc n seen trom a cdistarxr Srith hinoculars or tc letir ul)e, 0 nc' V'-unlsl jutl};e th e urity ol hirch a, 1 lc nr i' nur dttt.i dré inc`~~n~istt nt wilh Klein & Grulst r I I clc)7i, who claim 'pale-c tic rl' tn ncrur i~nlv r'~c t Irtinn,tlly. The ccslc ur c,t the orhital ring. oils n ~I ttr'cl to he niportant n m,)tint hehiviour ~Snrith Ic)fi4~r is 'vell as tic Ir{ iclr'ntitication ICi,irw c t al , (iruher 1 9') ïi. prcrvecl to he -c ry ~',~ri,rl~lt kvithin the two liopul,rtions,tudir d It,ilalc' 1 Y. ti~sotil hir<15 showed I~~rls nninge orhilal rint;s, only,t liltl[ bil rlarker than in 1Ic rrin ; ; C;ulls ~it thr Nrirth Se<t, %1:hile it tit'<ts el,irl, oran};e rrnly iii 25 "s. ol the hirdti. Kecl irrhit,il rings, Mhich,irt' m(re 1~~pical tcir rtticli~)hc'llr~ IG~irncr & (2 uinn 1 1 ) 1 )'. Klein & Gruher 1997i. r~r curred in onl\'-1". f here seenis to hs. 1 rt I.alion hettiveen ihr' tcrlor,ili<in ot rís ancl nrl}ít,rl ring, as n)asl '{)a!t'-c'yc sl' hirch h,icl I M le uran} ;c' rrrhil,rl rings ~ti~hilt w cl ccrbilrl rin};ti occurreri rtnlv in comhinatinn wílh tl,trk iridr s t.3hle? in iint' with lhs,tuclic's mcnlirsnrrl ht~turt, thr Eep;s oi mo ;t xlult~ ~ti-ere pzle ol grf'~ish vellow. Ho~ vever, hnlh rnlunie5 inclurlt'ci t numht'r ot hirc! 'rvith ek'c'p vc'llu~1 les;, il,ihlc 1. Interc stin};iv, t 5tf`t- rri tha hirds had hl,ic k m,rrkingti,it the nony5 {I,rhla~ 1+, ~t temurc nrr'rrlinned b y Marlge hut nol hy Kennerl e y c I rl I 19r3 :ï). In some hircl;. I ot hill p,}ttern Iwr'n re e ernhieti Armt ni<in ( ;ull!.trniertic'u, II I,irris ( I ii 1 1 ic)h1. f)ulr h riv~l,n,q rv i "y- 277

16 Va rrabrlit,v ot Íreld characters in adult Pontic Yellow-lesgecl C;ulJs z86!h ' 288 *S, 1 278

17 Urial)ility of field characters in adult Pontrc Yéllow-legi~ed Guf1.ti I A L;LL 2 Correlatlun hc Iween col<rrati( ~ n oi orbitni ring and iris (Í Porili[ Yelkrtiv-le} ;qed Gull / Pontisrhe Gee Ipoa)lmeeutiti Lanr ; cachinrrarn5 cac 11innarn n twn tjkrainian hreeclinh colr)nie s!vlolochnvi Lim.in 5iv.ish iri~ iri, p ale nieclium dirk pale medilrrii <iarl ; nrhital rirt g pile o rant;e 111'? 1 8 f 9 d i dnrkorangc ~'y 30 14, 9 1tS recl f] I ; C) U r, Flyin.r; hircls sho4vecl the tyhical wínn pattern of cachinnans which consists oi an ohvious while tip due to the extc-ncled >~vhite 71 the til) of the uuter two primmrie~. 1-Ve never saw ~tny iclult resemhking michah ellis whvre. the white til) iti reclucvd to a minirnum and black parts are more extenclecl {Garner & Quinn I') t7. Klein ~\ Gruher 1997r. However, a cl(iser look at comhonents of the wing pattern apin revealed sonie variabilitv Iplates Out of 31 adulk either trapped or founcf dead in the colonie 11 showed an incomplete iand in three cases even complete) black subterntinal b,tnd ot the white til) or ttrirnary 7 0 Ip10 ; prinmries numhered rrom insicle+ while the m~tjority ot birds showed t :)unsly white ti p s. Vearly the sante ~va5 tc)uncl in 1()5 sl7ec i- mens collee :ted in the Sivash In- Mierauskas et al {1 9 r)11. Furthen>7ore, amcsnt; 31 birds we detectecl the so-called 'thayeri pittern' ithe white tongue oi the inner ti1-eb joining the white lip at 1 ) 9 ; 1)wit;ht ? in one hird - in acc:ord,incc> with 1,1ierauskas et af c1991) hut not with Chvlarecki & Slkora í1991 l. In sttrnmary, the variability of ~achirrnans i~ pronouncecl even amont; birds of the same breedíng stage. 11 shr,ulrf be notecl that part of the differences in field chmracters compared with c,irlier identirication papers m,tv he clues trr variation. There is tiome ev clence fo, ~r j,< ;r A c:hange in bare partti coloration in Lesser k31<ick- I>acl~ecl Gul! L fuscus {Barnes 1972, 1c)531. ()nct more this makes clear that sint;le field characlerti are unreliable to iclentify Yclfoxa-legged Clull taxa. As already mentionerl heíore fc~rubct' 1995), iclentitication of lary;e gulls requires a c lit)n of nlultiple lield marks. As cnme Íeatures concernint; Ihc coloration of haw tr,trts now have proved tn be insuliic icnl eml>h,1sis shoulcf be I>ut un t>osture, ;hape incl wing Ir<tttern as recontmel~ded I>v Klein & Clruber ). References 13,u~nr~5, 1 A(.; The s1atu; o( thc Icsser 131arkhackecl Grrll. F3r t3ircls 4 i : arne~s, 1 A G 195Thc ntit;ratinn r,ri the 1 essc r BIackhmckecl Gull. Fir L3irds -ib : Chvlarucki, P h Sikora, A 1t)91 Yellnw-let;qed (-icrlh i n PcilancL <3 cmmni ent. I_)utc}h t3irdin); 1 3 : 1 4 z-14fi. I ) w i L; h l, 1 1 ti 1 1. The tilatus i)í "L,rrus thafr~ri, Lhnyer's Gull', Auk 34 : a. Gnrncr k1 lrly7. L.irge whitehenc#ecl gull, in Ihr- Unilecl Arah Emirates. A rcanlrihutiun tu thpir tic Icl idenlirication. ~mírate~s F3irrl {tcp 11) : 9-I-11)3. Garner, ~M ~ t?uinn. D Irlentificatinn ot Ycllnw- Icg) ecl Gull, in FSritain. Llr L3ircl~ 1)h : 2 ; Gnrvc. E, Kiinlgstedt, 1) c`k Iangl)ehn, 11 t)ie Feldkenn-r(,ichE_ n von Larv~ racfrinn~rrt±, [)rnilhol h-titl 39 :.3c1 I C rcrber, L) Uie híennzeichen uncl rlas Vorkrmimen der bb'rii~koplmriwe Larus carlrirxr,rns in Europa. Limicola 9 : 121-1hi _ 286 Pontit Y'elluw-let;t;erl Ccrll / Ponlísche Geelpe>otmetu~u Lanrs c,~chmnans with clnrk iri~ and I3ale oranl;e orbital ring, ti-lolorhiiyi Liman, Ukr,3in[. April 11IN? ~f7orir Liebersl 287 Pontic Vellm-v-lr,g ecl C ;ull? Ponticche Geelpuotmeeinv t arus cachlnrr,tns rarhinnarrs tiiilh pile iri5 and pale omn);e orbital rio;, tilv,atih, Ukr,iine, April 1997 luorir Lrr-hersr. Vole rlark spczt> in iris, rol vlnihle when hlrcl seen Írom distanr t i 288 Prantic Yellrnv-IegFed Guil j Pontische C)eelpontmeeuw Li rus t~rtl~ínn,rns t.rrhinn,m y, uppenvinn, ti1olorhny-i 1 in~,in Ukraine, April 199ï (Uorit tiebcrsl. Vote smiil amount nr hl,ck ancl extenclerl white win~-tip with inctrmlrlete black hancl ot prim~rry 11) 289 Puntic Ycllow-lek);ecl Gull Í Yonlis[he C.;cclpcx)tmceua~ Lanrs cachlnnans c,rchinnans, utrpc rwinc;, hqoloehnvi Linian, Ukraine, April 1 I197 (pnrit LiehYr :+r 290 Punllc Yell<rtiv-leggerl Ciull r Pontische Geelhootn7r,etnti- [ aru> c,rchinrian, ra ( hinn.irtti, e.3stern Sivash. Ukrarne, 1 2 lunr, 1')q 3 (P ru7 ti l:uitc r s ; 27IJ

18 Variability of field characters in aclult Pontic YeNow-legged GuNs Haffer, j Systematik und Taxonomie der Larus argentatus-artengruppe. In : Glutz von Blotzheim, U N & Bauer, K M(editors), Handbuch der Vcigel Mitteleuropas 8, Wiesbaden, pp Harris, A, Shirihai, H & Christie, D The Macmillan hirder's guide to European and Middie Eastern hirds. London. lonsson, L 'Gutfotade' trutar. Vár Fágelvarid 5.5 (8) : Kennerley, P R, Hoogendoorn, W & Chalmers, M L Identification and systernatics of large whiteheaded gulls in HonK Kong. In : Carey, G 1 leditorl, Hong Kong Bird Rep 1994, Hong Kong, pp Klein, R & Buc3theim, A Die westliche 5chwarzmeerkuste als Kontaktgebiet zweier Gro(imciwen- ormen der Larus cachinnans-gruppe. Vogelwelt 118 : Klein, R, & Gruher, D Die Beslimmung und taxonomische SiellunK der in Mi tteleuropa auflretenrlen WeiBko pfmiiwen Larus cachinnans, Limicofa 11 : Madge, S Yellow-ie};ged Gulls with bill Lrands. Birding World 5 : Mierauskas, P, Greirnas, E & Buzun, V A comparison of morphometrics, wing-tip pattern & vocal zations hetween yellow-legged Herring Gulls ILarus argentatus} from Eastern Baltic and Larus cachinnans. Acta Ornithof Lituanira 4 : Smith, N G Evolution of some arctic gulls : an experimental study of isolating mechanisms. C)rnithol Monogr 4 : Wink, M, Kahl, U & Heidrich, P Lassen sich Silber-, Weifikopf- und Heringsmáwe ( Larus argematus, L. cach innans, L. fuscus) molekulargenetisch unterscheiden? 1 Ornithol 135 : Dorit Liebers, Ernst-Morrtz-Arndt-Universitát Greifswald, Uogelwarte Hiddensee, Kloster, Gerrnan y Volker Dierschke, Ernst-Moritz-Arnrlt-UniversitM Greifswald, Uogelwarte Hiclclensee, Kloster, German y Pontische Geelpootmeeuw bij Zutphen in september-november 1988 Op 19 september 1988 troi Geert Groot Koerkamp een hem onbekende adulte grote meeuw Larus aan tussen 10-tallen Zilvermeeuwen L ar8entaius en enkele Grote Mantelmeeuwen L marinus en Kleine Mantelmeeuwen L fuscus aan de Ijssel nabij de vuilstort van Zutphen, Gelderland. De vogel viel op door zijn slanke uiterlijk en witte kop, donkere iris, bleekgele poten en slanke snavel met naast de rode gonysvlek een donkere subterniinale vlek die iets doorliep op de bovensnavel. De mantelkleur verschilde niet of nauwelijks van die van de omringende Zilvermeeuwen. De algehele indruk van cfe vogel deed denken aan een Armeense Meeuw L armenicus, maar een aantal kenmerken (onder meer mantelkleur, postuur en kleur van de naakte delen) paste niet goed op deze soort. De raadselmeeuw liet zich in de daaropvolgende weken sporadisch zien in de omgeving van de vuilstort en op 4 oktober slaagde GGK erin de vogel op korte afstand te fotograferen. De ware identiteit van de meeuw bleef echter onbekend. De heschreven kenmerken wekten niettemin de interesse van andere vogelaars en in de tweede helft van oktober verspreidde zich het nieuws dat zich bij Zutphen een mogelijke Armeense Meeuw ophield. Op 24 en 29 oktober leverden zoektochten door andere vogelaars niets op maar op 6 november 1988 vonden Max Berlijn, Eus van der Burg, Enno Ebels, Oscar Endtz, Remco Hoffand en Teus Luijendijk rond 12 :00 de vogel terug, die met 10-tallen meeuwen aan de overzijde van de tjssel stond, op een afstand van m. Deze waarnemers concludeerden dat het geen Armeense Meeuw kon zijn ; voor een Armeense Meeuw was hij te langgerekt, de kop was niet 'lief' genoeg, de snavel te lang en de poten waren onvoldoende diepgeel. De volgende beschrijving werd destijds door EE in zijn notitieboekje genoteerd : 1 ex. Grote meeuw spec?! Geen Armeense, maar wat wel? Spierwitte kop, rechte snavel met donkere band en rode vlek, donkere iris, bleke poten met roze voeten, mantel en vleugels als Zilvermeeuw'. Een aantal kenmerken werd niet genoteerd maar staat in het geheugen van cle waarnemers gegrift, met name het extreem langgerekte uiterlijk met zeer platte buik, nogal platte kop en lange vleugelpunten ; de poien hadden een onbestemde bleekgele kleur, en vertoonden een zichtbaar kleurverschil met de meer roze tot vleeskleurige voeten. De opmerking over 'mantel en vleugels als Zilvermeeuw' in bovenstaande beschrijving sloeg op de tint van de grijze kleur, niet op de precieze tekening van de vleugeltoppen idaar hebben de waarnemers destijds niet op gelet). Op 16 no- 280 f17.+~ 6 8vdm}; 19rd l9y.-"1

19 f'ontische Geelpootmeeiiw bij Zutphen in septenibcr-novenrher 1988 vc:mher zag C..1GK d e vogel voor het laatst op een meeuwenslaapplaats bij de recreatieplas Bussloo, Voorst, Gelderland. Op korte afstarxf en in goed licht sa-as daarbij enige zeer iijne wintertekening in cie nek zichtbaar. De determinatie van de meeuw hleet niet vraagtekens omgeven, totdat bijna 10 jaar later de toegenomen kennis over de herkenning van Geelpoolmeeuwen L cachinnans het raadsel alsnog kon oplossen. Aan de hand van de heschreven kenmerken en cie toto's van GGK en dankzij recente literatucrr over herkenning van Geelpootmecuwen-taxa kon de vogel worden t;edeternzineerd als Pontische Geelpootmec:uw L c cachinnans (voorheen ook Kaspische Geelpoobneeuvv genoemd) ( cí Gruher 1995, Gruber 199 6, Harris et al 1996, Garner 1997, Garner & Quinn 1997, Garner et al 1997, Klein & Buchheim Klein & Gruher 1997, Liehers & Dierschke 1997). De volgende kenmerken pleitten voor dit taxon : 1 de nagenoeg geheel witte kop (vergelijk met de zware bruíne kopstreping van de Zilvermeeuw op de foto ; dit kenmerk duidt op Geelpootmeeuw senscr lato, ie, Pontische C ;eelpootmeeuw of Mediterrane Geelpootmeeuw L c : michahe!!rs} ; 2 de slanke, vrijwel rechte snavel (vergelijk met de duidelijke gonys-hoek en meer gekromde hovensnavel van de Zilvermeeuw op de foto; de snavel van Mediterrane is zwaarder en in vorm lijkend op die van Zilvermeeuw-1 ; 3 de combinatie van hleekgele snavelkleur niet rode gonysvlek en zwarte subterminale vlek, vooral op de ondersnavel (bij Mediterrane is de snavel diepergeel en meestal ronder zwart(-, vlek) ; 4 de cjonkere iris Ibij adulte Pontische variabel maar vaak clonker, bij adulte Mediterrane gewoonlijk licht) ; 5 cie bleek geelachtit;e potcn met meer roze tot vleeskleurige voeten (bij Mediterrane dieper geel met geelachtige voeten) ; 6 de kleur van de mantel en bovenvlcugel, vergelijkbaar niet Zilvermeeuw!hij Mediterranc, donkerder) ; 7 de contrastrijke vleugel{~untteke ning, niet refaliet rnwer wlt en minder zwart dan bij Mediterrane (het exacte patroon op p10 is niet vastgesteld ; de oude p9 en 1i1(1 ontlxaken. de nieuwe waren in ieder geval tot h ;rlf oktober niet volgroeidj ; en 8 het langgerekte postuur met platte buik en zeer lange vleugels l,meclíterrane is 'zwaarcler' gehouwcl niet mincler langgerekt postuur). Vergelijking van de foto's van de meeuw van Zutphen niet - bijvoorbeeld - die van een Pontische Geelpootrneeuw in Calais, Frankrijk, in januari 1997 (Dutc:h Birding 19 : 33, plaat 27, 1997f, toont een aantal duidelijke c}vereenkomsten, vooral wat hetreft cle snavelvorm en -tekening, verschil tussen de bleek geelachtige poten en de meer roze voeten en de donkere iris. Barabameeuw L c barabensrs kon worden uil{ ;esloten door de rondere kop, kortere snavel, clieper gekleurde naakte delen en donkerder grijze mantel van dit taxon (cf Garner & Quinn 1997, Garner et al 1 997). In structuur koml ft ~rahc nsiti sterk overeen niet Arrneense Meeuw. De waarneming laij Zutphen is aanvaard door cie C:ommíssie Dwaalgasten Nederlandse.Avirauna ICDNAf en betrof - met wrut;werkende kracht - liet eerste geval voor Nederl,ind. De aanvankelijk als eerste geval gepubliceerde rin# ;- aflezing van een eerste-winter vogel op 11 dec.ember 1991 te Geldermalsen, Gelderland (Ehels et al 1996), wordt daarmee Ívoorlopig1 ht't tweede geval. 17 e waarneming hij Zutphen werd in niaart namelijk gevolgd door een reeks waarnemingen door GGK van tennninstc drie verschillende adulte oí bijna adulte vogels rnet overeenkomstige kenmerken langs dc Ilssel tussen Zutphen en Deventer, Overijssel. In septemher en oktober 1989 werden opnieuw twee exemplaren in hetzelfde gebied aangetroífen. De beschrijvingen van deze vot;efs zullen alsnog aan de CDNA worden voorgelegd. In de winters van 1995,í96 en 199 0/97 en eind 1997 werden verschillende Pontische C ;eeipootmeeuwen gezien op 1 let Rutbeek en het Rutbekerveld bij Enschede, Overijssel, en in het najaar van 1997 verbleven c 12 verschillen{iv vogels langs de Maas in Noord-Limburg, die daar veel bekijks trokken. Ook elders in Nedc rlanrl werclen in liet najaar van 1997 exemplaren gemeld (Knolle et al ] 9c17). Hel hovenst<amncle vornit een hekrachtigin); van (ie veronderstelling in Ebels et al {1996) dat Pontische Geelpootmecusv een regelniatige íwinter}t;asl in zeer klein aantal is in Nederland, mel name in he.t oosten van het land. Summary Pc>MEi Yttccnv-t :(tr,n) Gi_rr,v Zuirrnr\ IN SnUMnth- Ni wf ~usiu 1988 From 1 9 Septemher to ] t> NovFmher 1 98 E3, <] n,idult Pontir. Yellow-legt;ed [-~ul1 Lanrs c ac n, rns cac.-hinnan t ( also knos,vn ;j5 Catipian Yr IIUV--Ic~tecl Gufll was present ar a ruhl)ish clump ne,ir 7utphcn, Gelderland, the Netherlands ; on it s l~rst d,itr, il tit-as seen at nctrhy 13ussloo, Vcorsr, Gclderland. Al thr time, the hird was reported as i possihle Armenian Gull L arrnenicus hecause ot ils ddrk iris ancl dark bill markink, but rt was not conclusivcly irle nlitieci. Almost 11) years later, the hird w"]s idcntifiecl as Pontic: 1'ellow-legt;e[I Gull, thank. to rhi^ sready strr,n of publications in recenr years clariïyint ; the identiiic-ation n# Yellow-legt;ed Gull taxa i=gruhrr 1 99-~, 1996, 2ti1

20 f'ontische Geelpootmeeuw bij Zutphen in septemher-novetnber i d 291 Pontische Geelpootmeeuw / Pontic Ycllow-IeP.(;ed Gull L arus cachinnans cachinnans (rechtsi en Zílvermeeuw / Herring CCull L argentarus, Zutphen, Gelderland, 4 oktober 1988 (Geert Groot Koerkamp) Pontisrhe C eelpootmeeuw / Pontic Yellow-legged Gull Larus cachinnans cachinnans, Zutphen, Gelderlancl, 4 oktober 1988 (Geert Groot Koerkarn p ) Harris et al 1996, Garner 1997, Garner & Quinn 1997, Garner et al 1997, Klein & Buchheim 1997, Klein & Gruber 1997, t.iebers & Dierschke Most important characters were the almost unstreaked all-white head (inclicatin(; Pontic or Mediterranean YellUw-leg- Ked Gull L c mich a henis ); Krey upperparts colour as in Herring Gull L argentatus {clarker in Mediterranean} ; wing tips with more white and less black than in Mediterranean; long, slender and parallel-sided bill (heavier with stronger gonydeal angle in Mediterranean) ; pale yellowish bill with red gonydeal spot and black subterminal marking, mostly on lower mandible (deeper yellow and normally without black in,y4editerranean) ; dark iris (variable in Pontic but often dark. normally pale in Mediterranean) ; pale yellowishflesh legs wilh pinkish-flesh teet (cleeper yellow in tilediterraneanl ; and general proportions vvith sfoping forehead. flat helly and very long wings, t;iving the bird a slrongiy elonkatecl appearance {less elongated in Mediterraneani. This records becomes the first for the Netherlands, predating a Íirst-winler ringed in Ukraine of which the ring was read at Geldermalsen, Gelderland, on 11 December 1991 IEbels et al 199 6). Several subsequent records, especially in autumn,hvinter 1989 and in , are under consideration by Ihe Dutch rarities committee {CDNAI. Porttic Yellow-let;l;ed Gull will most probably turn out lo be a regular Iwinleij visitor in very small numbers, mostly in eastern parts of the Netherlands. Verwijzingen EkscJs, E 13, Knolle, P & van Muiswinkel. H 1996, Kaspische Geelpootmeeuw hij Gelderma{sen in clecember Du1ch 8irding 18 : 302-3{)5. Garner, M Large white-headed Kulls in th e 282

21 Pontisclhe f;eelpr>otmeeuw bil7.ulphen in sehternher-nr>vcrnhc'r 19ff 8 United Arah Fniirates. A conlrihuti<m to thcir Íield identililafiun. Emirates h3ird Kel> I 1 l : 134-I 0 3. C;arner, M11 & Quinn, I) Identiiic ation ut 1''ellrnvlel;ged Gulls in Britain. Br BiruS 9 0 : 1,-Fr2. Garner,.h9, Quinn, D & Glover, R 1997 Ic.ientifiration nt VelioW-legged Gulls in arit.iin, part 2. Br Rirds 110 : Gruher, D 19y 5. Die Kennzeichen und da5 Varkummen cler Vh'eil`:koptmówe Larus c irhirrn,rr>s in Eurotm. Limicali 9 ; Gruher, D 19 9 h. Erstnachtinreis einer herin};fen Steppen- Weiltikc>prml>we IL.rrus c<rchinnans cacfiinnarlsi in fti'ieder,achsen. Vol;elkdl Ber Nieder ;ac:hs 28 : Harri,, A. Shirihai, 11 & Christie, D 1 9 9E;. Thc bi,icmillan hirder's guide to European and Mirldle Eastern hircl~. Lrrndr n. Knolle. f', I ~nsr n. I~ t'alnrc n, P f}li Acluw c.=1 : Pnntitichc ( ;eelhurrtnrccrru=t~=n bij tntichedr~ rn in Ncxxd-Linthur};. fjulch l ;inlinh 1'1 : Kiein, I~ c~ 13uc hheim, A 1 rlr3-. I)ie wc=tillirht Sc htiv>rzmeerktititr alti Kqnl,tkf~r hief fwr if r ( lrnl+minvf n Íc>rnien rler l,vu, r uhlnn,ln}-(irul>i>r. Vc>t ;l 14YC'II 118 : fi1-7 ; i. Klein, K & Gruhcr. 1) 199 7, I)it 8c~sllrnnrun} uncl nc>mische S Wllunt; der in AhifleEc urnl>,r ruítret e n!c=n lti'r~iltikc,rp~ín~iiwcn L.iars rarl>innanti, Limic ol,r 11 :-14~ 75. Lic4hc rs, D & L7it rschk v, V Van,ihility r>1 ti v Icl ch arar:tt r s in ' irlull Pnntic 1't ' l 1cuv-Irg };<=d ( iullti. I)utch Birclint ; 19 :?ïï Geert Groot KoerkarrmP, u1 Akademik,z Koroleva , ~1u~kuu. Kushrnr! Enno 8 Fhels, tes ;ing lam n 11-2, AN Utrrrht. Nrrkvl,rnrf Dark Common Tern s The tern Sterna iljustrated in mystery photot;r<iph 58 {I_7utch Birding 1 8 : 317, 199t}) is clelrly a Common Tern 5 hirundo. However, the comment that it is an unu5ually well-rnarkecl Coninion Tern (Malling Olsen 1997) is rather uttsatistacto rv. In his discussion ot this individual, ~,lallinn C)isen c19971 does not take into consideration the possihility that the bird could be crne of Ihe subspecies car Common Tern which brecrl in eistern Asia. In adclition to the nominate tiuhtipcc ies S h hirunrlo, three turther tiuk7species are not cliscussed, all of ~,vhic h average darker than thc nominate. In particular, one of these, S h lrbctana ; shares many teatures shot.n hy the tern in mystery photograph It is ;)rc>hable that the appearance of this (listinctive race is unfamihar to many- European rrhsen,ers. Ir3 their accnunt of Common Tern, Mailing Olsen & Larsson make onlv hriet mention of S h tibetana and state that the plumage is as in S h hirundo. This is, hm,ticrver, clearly not the case during the breeding season. In fresh plumat;e in spring. S h tif?etana i4 slightly clarker r)n the underparts and distinc :tfy, darker on the mantlc than S h lorc;ilx nnis vvhich is a sirnilar shade ot grey as Aleutian Tern S aleutica- Clearly, lit;ht conditions arfcyt the perception of the shades ot grev but if both iorms arc seen tokether, vvhich they rrequently are in Hong Kong, China, in April and earlv,tihay, then the clitrerence is usuafly quite obviou5. A third eistern Asian suhspecies which is r<ire on passage in Hong Kong, S h r p inussc ncis, is palc r s ;rcty on the uppc rparts than the other ea~ti rn ~uhspec ies anrl is whitc r on the helly ind hrcast. In t,trt, it c lose - ly resembles S h hirunrlo and ( oulrl he inselrarihle in the field, althout ;h the bird illustratecl in plate 8 ~- in Mallint; C}Isen & Larsson I 1 c} 9 ï) m ay h c this Íorm. In hreedíng t)lun1d,l;e, S h tr!>etar]a alwdyti shot-vs a dark wash to the belly and hrcatit ~a-hich can etlend ont o tht' thro.it, rrequr ntlv I}roducint ; i thir ~~hite linc^, or %vhiskc,r, between the hl,ir k 294 ( : onrmon Tern 1 Viyc!!ei Stc>rn.r!>irrrrxln rrhe t,rn,r. Mirs liav. Hont ; Kc n g, (. hind. 24 April 1 1) ') t :PetrrRt;rnnerlre! - - ~. - qk t.s "~" ~ ~... ~ P rch (iirdin; 19- =5'D ~ ;

22 Dark Common Tern, cap and grey throat. This feature is somewhat variable and may be entirely lacking if the throat is white, but this is unusual. The underwing and, in particular, the axilliaries of the mystery tern are exceptionally dark and 1 have not seen and ani not aware of any S h tibetana or any of the other eastern Asian subspecies showing axilliaries as dark as those shown by this bird. The mantle of the mystery tern contrasts sharply with the white rump and tail and is darker than in typical S h hirundo. This feature is again typical of 5 h tibetana in spring and summer and, like the mystery tern, this subspecies shows darker outer primaries which contrast with the younger and paler inner primaries. Both S h hirundo and S h tihetana have a similar bare part coloration. The base of the bill of S h tibetana is slightly darker red than that of S h hirundo and the black tip is usually more extensive. Al least in spring, some individuals show a small pale tip to the bill, visible only at close range, and this is believed to be unique to S h tibetana. S h longipennrs mostly shows an allblack bill and very dark red-brown to black legs. As a breeding bird, S h tibetana is confined to Ihe mountains of Central Asia from the Pamirs east through Ladakh and into China and Mongolia. In China, it breeds on the Tibetan Plateau in Xizang (Tibet), Qinghai, Gansu, Sichuan and Shaanxi provinces ICheng 1987). During spring migration, ii passes along the coastline of Fujian and Guangdong provinces, including Hong Kong, where the bird in plate 294 was photographed. The distribution map of Common Tern provided by Malling Olsen & Larsson (1995) shows the breeding range of 5 h tihetana to be in the!owlands of eastern China and Common Tern appears not to occur in the Tibetan Plateau. The recent recovery in south-eastern Australia of a Common Tern ringed as a chick in Finland (Minton & Phillipps 1997 ; Dutch Birding 19 : 1 35, 1997) is remarkable hut demonstrates that longdistance vagrancy occurs in Common Tern. Simiiar long-distance movements by S h tibetana or S h fongil-hennis to Europe can not be excluded. Although it is not possible to establish with certainty that the tern in mystery photograph 58 is S h tibetana, it is at least as likely a possibility as an unusually well-marked nominate Common Tern. References Cheng, T H A synopsis of the avifauna of China. BeijinK. Malling Olsen, K Mystery photot;raph 58 : Common Tern. Dutch Birding 19 : 20. Malling Olsen, K & Larsson, R Terns of Europe and North America. London. Minton, C & Phillipps, H Nieuwe wereldrecordhouder lange-afstandstrek : Visdief Sterna hirundo. Sula 11 : Peter R Kennerle y, 15 Penrhyn 8each East, Penrhyn Bay, Llan dudno Ll 30 3NT, Gwynedd, U K Vondst van bleke Grote lager in Grevelingenmee r Op 24 mei 1990 vond Philipp Derks op het eiland Hompelvoet in het Grevelingenmeer, Goedereede, Zuid-Holl an d, een dode, volledig ingedroogde jager. Op grond van onder meer het formaat, de zware snavel en de forse poten was het duidelijk dat het om een Catharacta-jager ging, maar wel één met zeer bleke onderdelen. In het Zoólogisch Museum te Amsterdam, Noord-Holland (ZMA1, kon de vogel gedetermineerd worden als Grote lager C skua op grond van de rossige veerranden op de bovendelen en het ruipatroon van de handpennen ( cf Cramp & Simmons 1983, Perrins in druk). Omdat de vogel in actieve slagpenrui was betrof Iiet waarschijnlijk een eerstejaars. Ook de egale onderdelen wezen op een eerstejaars ; verwacht kan worden dat bij een oudere vogel, zelfs in dermate bleek kleed, enige vlekking zichtbaar is. Het extreem bleke kleed was ongetwijfeld door ongewone omstandigheden veroorzaakt. Helaas is onbekend of het bleke kleed a[ bij de levende vogel aanwezig was, bijvoorbeeld als gevolg van extreme sleet, of dat dit pas na overlijden, door verwering, is ontstaan. Met name in het eerste geval kan een afwijkende veerpi};mentatie, bijvoorbeeld door een slechte conditie, de oorzaak zijn geweest (c.-f Campbell & Lack 1985 ). Het was niet meer mogelijk een fatsoenlijke balg te maken van de sterk ingedroogde vogel, zodat besloten werd deze in ingedroogde toestand te bewaren (ZMA ~ 7386y. De sexe wa s ifeh Bvdrng 1 V: i IUe

23 Uonrist van hlcke Grote iager in GrEve1ln~ enrttec r Geblcekte c erstej ~ars Grote Jagcr r' hlea r:}ied Íirst-vear C,reat SI<ua, Grrh,ir,irta tiku.r, Hnnrpclv< et, Gr e vel ni; e n, 7uicl-livllanrl, 24 mei 199U r1via 373ti61 Ilinksl, Zuidponlja ge r r South k'o l j r Skua C rnac'c r'rrnrrr ki, adtilt iz.ma 3'0001 fmidd~n) en Grnte IaKer? Great Skua, juvenief iz~ti1a 2556'~ Irecht> ; r! uui~ ran rfrr l,r,ln i - a 1 2t35

24 Vondst van bleke Grote Jager in Grevelir:genmeer evenmin vast te stellen. De maten (mm) van de vogel waren : vleugel 392, staart 1 52, tarsus 65.0, snavel tot bevedering 48.0, snavelhoogte aan basis 17.2, snavelhoogte bij gonys 15.4, middenteen c 71. Het verenkleed is incompleet als gevolg van decompositie. Aan de linkervleugel waren de buitenste acht handpennen (p3-10 ; van binnen naar buiten genummerd) oud, p2 ontbrak misschien (moeilijk te zien omdat de vogel was ingeclroogd) en de binnenste handpen (pl ) was nieuw; aan de rechtervleugel was een aantal handpennen verdwenen. Een Grote lager met een dergelijk bleek kleed zou gemakkelijk verward kunnen worden met Zuidpooljager C maccormicki, zelfs in het geval van een dood gevonden vogel. In het Noordoost- Atlantische gebied is Zuidpooljager zeer zeldzaam. Vermoedelijk komen ze in de zomer en nazomer voor en dat is ook de tijd dat Grote lagers daar talrijk zijn. Tot nog toe werd aangenomen dat grote jagers niet bleke onderdelen en kop Zuidpooljagers moesten zijn (cí Malling Olsen & Larsson 1997 ). Na cle waarnemingen van bleke 'grote' jagers in de broedtijd nabij de kolonies in Noordwest-Schotland (Grant 1988, Walters 1988) durven echter nog maar weinigen in het Noordoost-Atlantische gebied zonder blikken of blozen een Zuidpooljager te claimen. Determinatie van Zuidpooljagers wordt extra bemoeilijkt doordat het bleke kleed van jonge vogels na rui van de lichaamsveren donkerder kan worden, waarmee het contrast tussen bovenen onderzijde verdwijnt (cf Bourne & Curtis 1994, Neweli et al 1997, Kees Roselaar pers mecfedl. Naast het voorkomen van donkere Zuidpooljagers lijkt het erop dat er eveneens lichtgekleurde Grote lagers voor kunnen komen. Kees Roselaar en Hans van Brandwijk worden bedankt voor hun commentaar op een eerdere versie van deze mededeling, en Louis van der Laan voor het maken van de foto's. Summary FINL) ul I' \LE GRFAT SKUA Ar GREVELINGENMEER On 24 May 1y`.10, an unusually pale first-year Great Skua Catha racta skua was found on Hompelvoet, a small island in the Grevelingenmeer, Zuid-Holland, the Netherlands. It was identified as a Great Skua hec'ause of the rufous feather edges on the upperparts and the moult pattern of the primaries (cf Cramp & Simmons 1983, Perrins in press}. The skin is preserved at the Zoological Museum in Amsterdam, Noord-Holland (ZMA 37386). The carcass was completely dried out. The pale plumage was probably caused hy bleaching, but it is not known whether this was already the case when the bird was still alive or happened after the bird died. Aberrant pigmentation because of bad condition may atso have been the cause of extreme wear. Such a pale Great Skua may easity he misidenti(ied as South Polar Skua C maccormic ki, even when dead. The occasionat occurrence of dark South Polar Skuas has been reported before ; it now appears that the occurrence of unusually pale Great Skuas should also be kepi in mind. Verwijzingen Bourne, W R P & Curtis, W F Bonxies, barnacle s and bleached hlondes. Br Birds 87 : Campbell, B& Lack, E A dictionary of birds. Calton. Crarnp, S& Simmons, K E L(redactie) Birds of the Western Palearctic 8. Oxford. Grant, P Solution to the quizbírd photograph nn page 16. Birding World 1 : 34. Malling C)Isen, K & Larsson, H Skuas and jaegers : a guide to the skuas and jaegers of the world. Mounttield. Newell, D, Porter, R & Marr, T South Polar Skua an overlooked bird in the eastern Atianlic.. Birding World 10 : Perrins, C M {redactie) in druk. Birds of the Western Palearr tic (CD-ROM). Oxford. Walters, R South Polar Skuas. Birding World 1 : 219. Guido C) Keijl, lnstituut voor Systematiek en Populatiebiologie (Zo ~ lol;isch Museum), Postbus 94766, 1090 GT Amsterdam, Nederland Tineke G Prins, Instituut voor Systematiek en Populatiebiologie (Zoálogisc h Museum), Postbus 94766, 1090 GT Rmsterclarn, Nederland 2F3(

25 Mixed pair of Black-headed and Citrine Wagtails breeding in Finland in C)n W Wy Ic}c)7, Ari Kuusela tounc! <t nr,llr E31,x k-he<t[ied W<lgl iil /~ lntac r11.r ll.rv.r ti lcíc wg al Nainlicml,thti, Painlio, south-westc,rn F inl.and. In arlrlihnn, <tn+ I}ler wagtail was found and tetltarivc Iv idr rrliiied as a sumnler-e5lurtl,t ;;ec1 tem,de Citrine VV,3y;tai! Al crlreola hy Ari Kuutic la tnd Harry lelito. thc ne>a day 07 ti1 iy'7, lauth hird, werc uh~ened I}` E lenr} Lehto ; he a};ret d x~ilh the icáentíikations- The nt,tfa> tilack-headed " a Wa i! was ;n Suntnier p unl,tg(. H~huwerl, hn~revc r,,1 ni mhc r ctt 1ealUrE ti c a+ntiidered less tyl)ical lor tiliti la\nn 1(1 ~,,In dr n E3ert; & Orr el 198 1, Svc n on 1')cl 2 1; in iacl, tionle fe,ltures lesflecially numeer -!f seented to Eit hc Iter thi verv siniilar 'Turkr sl<3n 131,}c k- headed 1N<lgt<li1 Al ( rrrelarr M rr5r :a' {c i ;vc ntitirrn ): r ThL hta( k of the head lac ked the dititinrt gios5ine5s nr>rmally present in eulnmer- I)lurll,t};ed nlales. The glossiness w.t5 li(r,siltly less wc,lk rlurini; thc- c,+rlier har[ ot thf- hird's sl,ty, Aloreover, 1he black of the croti- n lnrl n<tpr< <tncl the Ito51c rior s ar ccwerts was 'less rlrvit' than in tvpic al hircl,;. Also, Ihere n-as,a verti tihetu <tncf thsn ~r(yish Ilost-oc ular streak. Such a nr,trl.in,r; i, usu,tlly I,rc kirtg in 'Lture' bircls ; 2 Thc nt,rnlle, srapul<trs, Et m k ancl rump showed r Ilronlinent grevish tint;e. licrw ever, this is only eviclunt on photogr,tlsh4 taken hy Henry Lehto. On photographs hv E i,lrry Lchto, the ulkl}erparts louk morc blacki.h-lin)erf Imr>re like in a lyllir,31 lila ( k- he:tded Wa}; míli; S The wilitish ecyr s tc ) Ihe median and t;reoter wing-coverts tihuwesl nu yellow. [;erterallv, E31ack-headed Wa);t,lI h<35 rgtitinctly v( Ilow-tinhed win ;;-bars ; 4 i hc anterior chin w,ts +vhi[ish ~ d the sultnmu,t<tr Elial >triele tinhite to y( flotinish-while. 1 'siancl a rd' hirris, the s e parts.trt, rc>mnlonly whrrllv vc Ilcnti- rct Svc nssrrn I c)+1?, ( orso 1997 I ; 5On tha tiid( s ot the hn <lst, there was a prominent ;,lt Ir ast on phot(tt;r,tlthtil c;rc yish patch. This E<llure is,thsent or titron};iy reduced in [31a( k he.rcfc d 4'tif<It;t.til ; fi The bill tiec nlerl I o lack thcr tyllic<al ti c nrir~rness of that uf E31<tck-he,lded 4Va W,lil ; <inrl :7 1 he vo- CdILZatf(1115 Inrludr'(I Ejlac k-he,lded W,l ;1,111-IVl) e calls as vti e II as other less specieic Yellc+w VV rgt<lil ;~1 1lat,r r,tlls. The E31ac k-headed and Ci[rine Vvr.t};t,tils remained in the same c 10-ha I~ trti tll~ Ílooderl,rnd gra7ed meadat4v. t.ith tufts oi hra vs rk c nc ven heit;ht in drier are<ls and Sed) e C.-,arc.\ tncl reeds Phra gn rrfe ti crccurrirlg in moister,lreas I hc vegetation "As lown lhan c 3 0 cm in nlid~,tnd localfy up to 5[) rnl un ( 10 lune. Inillally, t0 Black-heacled W<tt;t<til displayed to a felllak Yellosv Wa ;;i,til fl'c lic,w IVa ;lails breeding in southem Finland,}low rh,um:teristics nf h o lh Blue-}leaded hi t l l.iv,r.tnd C ;rey-heraded W,t};t,til, Al i thun berr;r1 <tncl rrloved about ihr c nlin nleadow. 1 h( { ilrincs Wagtail, on the other hand, disappearerl t+tn cour., possiltlv to muc h I, ;r};er and wetter mc> tdu~,ti nearhv. In late htav, the Black-headed W.t);Lail h( c,mlc nervous ind thr, female Citrinc 41ragr,lil ~%<r, diffi(:ult to 5cY. ()n +) lune. Henrv Lehto fnurul a ticat;tail nest c.tmouf!a);ed very wc II cnlslc r Ihe hanl;in); leiveti ari hratis turt. The nesl rcmt<tirted six vounl;. On!v Ihc - malc E31ack hc,ldc d lnaglai!,tnd the ten+,alc- Cilrine W,lgt,til w ere m,akiu}; tlarnl c,tll5 in Ill e vicinitv oí Ihr nest. The ne,lresl Yellow 1Vat ;l,til nesl was c II)I] rn <tw<ty 1)uring thc threc (ullcnv ing days, wcr fcrllcrtived thc pair fronl hide5 Íur <r tot a l of 1 5 h. Thc ditilurh.3nc e caused ava, linlileci lo the drtily il) nlin rrf ~c Itint; ue) anr! di~elt.tnllint the portable hirles, fhe Íenl,lle vitiitecl Ihe nest freyuently {oncr r ver~3--t minl, ofiering t ti w.ill fish, a Iar>;e iarva I P nstikhltioi a c{ragunflyl or 1 Ittrt;e-wrnt;erl insc c I tc+ thc brood. M ost ot thc, [inle, the nlale was t;u<trdinh lhe ne r withrnul aclivc tood gathc rint;, The male visilece lhe n+ sl nluch less iredua nlly (nrayhe orrce every h (1 ur) but, on Ihose oc c<tninn~, the bill was iuli o! snr,lll insec:ts with 1()t) s c+í Ihin long legs and win};s pointing in all I)+rstiihlc dir(clions, A nt<tee Yellcn>,- Wagtail once,tllltnr m hed Ihe nest to Within lr) nl and it was dulv ch.tsecl away bv the lil.x k- headed 41ra w<til the manner in v0h0clt Ihc parents appro,ac hed the nest ti~<is differc nt. i hc temaie flew to tn isl,erl perch a fe\\ metreti <lw<t` ironl the nest, rlrr~ rlred I o the ground and ti~,llkr d to the nest and 'Ihrous;h it', releasing the toard item unnoti[ eahly,. Ahout 1 0 r ni heynnd th( n{ sl, the bird would i!y r ti. Thc- nlale, on the r>if1c r hand, did nol utie Ix,rrhes <ts oaen as the henl,tlc did and thc rlrlivc ry ctl Íood items to th( nust took much Innt;er,Inc! was more rel,txc<d. Thr young were rirlt;c rl nn 11 lune hy l,tp.rni Nummirlen ; Ihey ilc d~ed soon a(ter this d ;lte. In July, the voting werc e c n c 3 km fronl the ne,l site. In Fenuo-tic,lndi,t, hvhrids beween YeIlox%lncl Citrine Iti'~gtiil~ h<lvr heen recorc}ed in Firli.tnd in and 1111)lt ~Mikkol.t 1984, Lehto 1+1+t ( ). lïnues et a1 I992I, Vn Nrrr4liv in IGusl<td Ludvi};sen 1'19 ~1,+ncl in Swerlc n in I'ly' ICederroth 19(1 il icnv< vc -r, Ihctic- bird~ 1i4.+ Ititonr-ernerl hvhridti lx itiveerl E31ue-he,rded cr r 1 1 y,,r, h HN,, 1,,,t rv 'rt-. 214,,, P,.., 28 7

26 Mi.red pé3ir of 81ack-heacled and Citrine Wagtails breerling in Finland in Bl,a(k-headeci Wagtail / Balkankwikstaart Motaci!!a flava +eldegg, male, summer plumage, Paimionlahti, Paimio, Finland, June 1997 (Henry Zehto) 29 8 Black-hea óed Wagtail / Balkankwikstaa rt Motacílla tlava!elde););, male, summer plumage, Paimionlaht i, P,iimio, Fin and, June 1997 (Harry/ l.ehto) 288

27 ,ti?i \ l tir nl íiia rk-h l lc^r!,t nd Citrine Ih43 gtarls breeciin,z; irz Finl,i ncf in!'lrl ï 299 (=itri l W.it;6ril /(- itrnrnkw ikst,i,irl A1a,f,u i11.1 rilrr rrl1. Írmále. Sumrner plul Kiim nnlaliti, I',iimin, Iini.rnrl, luna, 1'J97 ifd,rrn~ 1 LelNal 30(1 ( ilrinc Lh4il! C itra rnktvik~t.i,irt Atuf,ie iíla ril I v n i á le. yurnmer plunm t;e, P,iinur ri l.rhli. I',ainiiri, Fir~l,inrl lunr 1~397!Fíi rn~r' f cittrt},.. Grev-hr aded and Cítl b1'at;tailti. Thc,rlcr c~,- iul mixed hreel repol he w 14a% thc iinl recorc) oí hvhridization bl 13Lic k-hr,~rlrt! and Citrine Wagtail ; Íor I f nnr~-5r.andi,i. FIs~. wht're, hyhndization Ihticc n Yillc»~ rncl ( itril War;tails l oeeur mrire Íruy~ f'ntitii)lc hvhrirl, heriween the5e taxa uerc' rr-r nrrlcci in Isl clurins; ntigration 15hirihai l lrlll ; Ihr ir t t r,- };raphícal ol is, hovevcr, unknown_ lil,3t I,- f eaclr>cl and Citrine 1,A'a>;tiils arc hoth r<tnc in Finl.ind, tivith seven and 94 acc4_irlec! l rc~spectively, up to and includint ; 1995 (Nil.<il et al 1996 L V4'e Ihal~k Tom Lindron5 and C;erald (?rer=i lor their helplul commcnts on Ihu idcntit~o ui thl 131ac k} c irlc'rl l-1ra~tail. Fil wc> Xvitih t o crlnl our'.urprisement' 3houl Ihc lack t}í intcrc -st hu+.vn l7v the Finnish birrlint; (cimniunilv iii this k~reedint c~.~se. References t,111 iloi 13r~rk, M,~ C)l G ) 19fS5. 1-ir,lr! irlri~litir,ihrr n,rnd ~tahu oí hlnck-hcadcc! Yelfuw N'.rhl.~iis in wrtilr-rn Frnolx. 13r fiirds 78: 17h-Iti ;. Crrlr~rrntl7, ( 19~13. Sálfsyntd f,i} I,ir i Sv~rirf~ 1'i'I!. A',i i?ti` 1

28 Mixed pair oï Black-headed and Citrine Wa gfails breeding in Finland in ] 997 F3y,elvárld Suppi 1 9 : {11. Corso, A Appearance of Black-heacled Wagtails. BirdinP, World 10 : 352. Gustad, I R Sjeldne fugler i Norge i Vtr Fuglefauna 17 : lannes, H, Nikander, P 1 & Numminen, T Rariteettikomitean hvvàksymàt vuoden 1991 harvinaisuushavainnot. Lintumies 27 : Lehto, H Possible hybrid between Yeliow and Citrine Wagtails in Finland in May Dutch Birding 12: 248. Ludvigsen. j S Hyhrid mellorn Gulerle og Sitronerle p3 Lltsira i Utsíra Fuglestasjons,4rbok 1994 ; 3fi-37. Mikkola, K Rariteettikomitean hyv~ksymàt vucxien 19B3 harvinaisuushavainnot. Lintumies 19 : Nikander, P 1, iindroos, T & Numminen, T Rariteettikomitean hyv~ksyrn~l vuoden 1995 harvinaisuushavainnot. Linnut 29 Ib) : Shirihai, H Possible hybrids between Yellow and Citrine Wa8lail in israel- (]utch Birding l 2 : Svensson, L Idenlifir.ition i;iiiclf to European passerines. Fourth cclilion Sk ckhulm. Harrv 1 Lehto, Flofie 1 A 8, Kaarina, Finla nd Henry Lehto, Ma j oitusmest i rinkltu , Turk u, Finland Recensie s D~rMIN EC MiTCnEtr & StevE Yo IP NG Photographic h.tndbo oik uf the rare birds of Britain and Europe. New Holland [Puhlishers) Ltd, 24 Nutford Place, London Wl H hdq, UK. 176 pp, 683 kleurenfoto's. ISBN GBP 24.99, Ktirii ViNic()nnHt & D.svn> CcirrRirx',E Rare birds in Rritain & trelancl : a photographic record. HarperCollins Publishers, Fulharn Palace Road, London W6 8JB, UK. 192 pp ; 487 kleurenfoto's, 22 zwartwitiolo's (9h pp ). ISBN fi-9. GBP Afgelopen zomer kwamen twee fotohoeken over zeldzame vogels uit : Photographic handhrxok of the rare birds of Sritain and Europe door pominic Mitchell en Steve Young (RBBE} en Rare birds in Britain & lrehind: a photo,qraphfc record door Keith Vinicomhe en David Cottridge (RBBI). Het eerste boek hehandelt zeldzame vogels in Groot-Brittannië en een groot deel van Europa, het tweede alleen in Groot-Brittannië en lerland. Twee hoeken niet nagenoeg dezelfde soorten en individuen ; dit stelt vogelaars voor een moeilijke keuze bij de aanschaf : welke van de twee of toch maar allebei? Het qua lay-out veel nettere RBBE heeft ais nadeel dat het criterium zeldzame vokel niet goed gedefinieerd is, zodat soorten die zeldzaam zijn in hel ene Europese land en broedvogel in het andere onthreken. Verder zijn er foto's opgenomen die niet gevallen in Europa betreffen, maar die in de broedgebieden buiten Europa zijn genomen, wat op mij gekunsteld overkwam. RBBI is veel consequenter; was er geen folo beschikbaar r.lan wordt de soort alleen genoemd in de 43 soorten (overwegend gedocumenteerd door museumhalgen) tellende appendix. Pikant is dat in deze appendix een soort staal die wel in RBBE staat afgebeeld niet een foto uit Engeland Illslandse Brilduiker 8ucephala islandica~, terwijl één soort ontbreekt in RBBI die al wel in het tijdschrift Birding World stond afgebeeld (Kuifleeuwerik Galerida crlstata uit najaar 1996 ), ondanks het feit dat het hier een mede door Birding Wor{cl uitgegeven publicetie betreft. Het bijeenbrengen van foto's van zeldzaamheden is echter een zeer tijdrovende bezigheid en daarom niets cian hulde voor de foloredac:teuren van beide hoeken! Wefk boek heeft nu de voorkeur? RBBI heeíl naast de prachtige verzameling foto's nog een aardige inleiding, waarbij het verschijnen van dwaaigasten aan d e hand van duidelijke kaartjes wordt uitgelegd. Keith Vinicombe toont zich daariiij een groot aanhanger van de theorie van de zogenaamde 'reversed migration', waarmee hij tracht bijna ieder voorkomen van een soort te verklaren, tol Amerikaanse dwaalkasten als Canadese Kraanvogel Grus canadensis en Grote Geelpootruiter Tringa melancaleuca toe. Prachtige begrippen als 'vagrancy shadow' en 'abmil ;ration' passeren de revue. Hoewel de theorie geen verklaring geeft voor naar het zuidwesten trekkende soorten als bijvoorbeeld lzabelklauwier Lanius isalxllinafs, geeft het stuk toch een frisse kijk op het fenomeen dwaalkasten, dat hlijkhaar niet alleen te verklaren valt door (voor soortenjagersi gunstige winden. RBBE geeft naast een korte inleiding nog een appendix van het aantal soorten per land, waarbij opvalt dat Nederland en Oostenrijk als enige landen de zogenaamde C-categorie (geïntroduceerde soorten) niet tellen. Qua soorten doet Nederland het niet slecht ; in Europa wisten we met 4 :38 op :31 (december 1994 alleen Groot-Brittannië (544), Spanje 1494!), Noorwegen (4.54) en Zweden (453) voor ons. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan RBBI en niet alleen vanwege de inleiding met daarin macabere zinnen als over de trekroute van Bladkoningen Yhy!!oscopus inornatus op pagina l tl onder figuur 5 : '...early November drowns in Atlantic' of door diverse verhalen rond eert geval niet prcrzaïsche zinnen hij tie Bont e 290 1olir( 6 a i.a ',>g <ra. 29 1, 1 99,1

29 W~ic s 5tern Sterna tirsr,rt<r crll Il,lt;rn,l tfn:,.htrl rventri,rllv dierl on 4 \nvernher,rmukl a um nl ,4 hure,ru cr,~c-v nver í15 return tu <1 msrre hantril,lirle rlirllal Vorx de Nc del ~c t;cl,l,lr is RBItF e r hler i~ santer vanwe#;e cle ilicertie Nerlerl,lndM- r,ee.rllen iik telcle liefst 3 i};l clie ik i v lt za,r;, leïen vier in RBBIr.,~,5ijn i a~rlriete tntu, ziln r~r. r h I <al g enrr en de ~.3>;r to[o's 15darop net le, z lr-n ~1,r. r 1, 11 ht t die ~cmrl hrtrnt e n niet de 'randle-ramljr Into'~. I)rve or l urtr> s,lrjrrnen de steer uit clat je c,nrlanke til u ti e n tinc I,rle r rlrhr hringen nnr; net rrp tijcl sar e dat de enwel r hun w,l, en ser k tief ; zat, dat err m.idr '-én frrlut;r,l.il d,ll ti%,l, l uir Katv% ijkl, da( hel il ckrnker begnn te worclrn, dar ierir reen in de :Irea ial or np Texel to1 s en r1.11 rle.no rt rle volgenafe clag ttic~ titi.l ' In RBBE ial cl,ln r iel ~rherp i3in rl.ll : de witte Gierva!k Falcn rtr~ucul l %,ln 4b't~Íurrl, h rl,lnrl cir -11rikaanse Purpc rkcx t F'urtrh4ruL1.111t ru v<in.mnrhih,rn Frankrijk, de.ti1 ~ rlsr Ple ~ (h,rrarlritrs rrruni~crlu, van Petrovar, yoet;u>i.lril ch Barrrams Ruitc r f6,ertr,rrtri,r lon,z;itauda van SrilK, En};el<+rul rclie ee n M, c I1 tiveil;erde!r. de VNillel C,rt<rpfrr phrrnr., tir rnrrr<rlrn.nrr> van Rl_aland, Nuon~~ de Rtr.4' Meecn~ hhrrctnstetl rosc a v.ln Vlie I,lnri. I nv<lanrl, ti'r<ler{,rnti, de Zwarte Leeuwrrik.1}t l,lnnrnrcrrh,l iea,nxw+ir v,rn Zweden, de F'rrlsjor,lpir per ;lnthtn,r;trsf,lw v.ln E,jir 00 Schcrtland, in oklcrhrr Irdti<l, de Ronrlkeeln.rrhtrg,r,rl Lus<_ inia tallirrizevan Hcl gr. I. I nrl. 1)ui1,Idnrl. rlf' ultic-m< toto van (ir Gnucllij,iE r Lrnrthr r,r rl,rurlr,r in 1)rnvn, lerland +nlet de Verhij>Ir rrle vnt ;el,l.rr ulr ch hlert;rond) en de,\hatncai,lz.rnt;rr 1)rnrlrni<.1 nr,r r;rrolr,r rrp Ilsland Iwc.,e,r mroi v,l,it;1- In KR131 Ivv,l,ln-,~n summit ;e ook in 32BBEi zijn cl,il : & Anumk,l,r~ Icxe"v,lll. F sp.uverius van Cnrntiv.lll, rl crucle Unctefijkv Kr,r,li;- trap Chl.r tyclrrlr rr7,rc rlcrt r rlrf v.ln ticrtlolk, de K.l,psche Plevier (<tsialrr tn v,ln Sr illy, rie B.eirri, (,rlrrlrn hairrfii en Bcm,iparlr, tilr,nullcrirer ( fu+rrc u1lr, ti,rnlrn np ttn Írrtn l o o k even mnrri in RIi141 1, rir< Lle-in( Wulp,ti'umeniu ntirtutus v,u7 1~rrrtnik, Ilet 5telqrehue n tirrrhalrte5 paradutus v,3n 141,,ll,lnrl thorwel nvrrrlmvr rr n)ooi!r, de Lilve~raE Sr~nlhfihru,rrrrlrhu~,uuicltnrs v,ru L.tlndp, de baiitkupt<lpurt (T lrcrr k,m tiuitnik. rl Ruhpells GriSrnus Srdi i,r ruc pprl7i v. :n tih tl,lntl ~<xr4, in RBBEI, de MuL;imakitilt};r-mmns;r r lir rluj.r ma L: irrr,rfi ínog mooier vaag in 4iirrlink 144rrklfi v,n, Vol de Bruine Kiauvi ier Lanru, rrr±t.zftrs +,nn tihr tl.rnr! ~v,ln een hetere kstiiiteit ei in i n KBIiEi en rfe rrriu,r,lru hijnfijkv Geelvleugelzinr;er 1 ernrirur,r rhrr,ulrtr r,r v,ln K+ nt tnok ;tee[i5 stejt d<3t i4, rlaar niet he en hen kr,a<3n!!. Het is tol tilat } ;ehrenkelijk rn re<r>n,r e, nm gewnnclr rn routen hreed ril Ie mrrlen. Ik wil er ~Iet ht> ttitir nu - men : vol};en, RBBE e de Bun[e Tapuit Oe" rn7he plrschankrt van nrlv(,mhr r I 111 )t e r n,ulult tervtiijl rlrvr rn RBBI als er r5te-winler titaat ; t n ti4.it in KE3BE e en Brrrinp Lijster Tilrriu< n,rum,lrrni r trnnrntr, wrcrrlt I ;enrre nul r4 volgens RBBI een hyhnde mel Naurj Lil~h~r 1 rr naumanni. Coneluderenrl r,i,ad ik a<rn orn tac h heirle I,rl aan te s rhaften. 7ijrlt nti een vv r~ Viirl,ror< W < rk afkr'irrpt n n ~ m,lren h irlr hnrkr u L}vrrrir~t ler ti\rrer hij rle te ;ch niel i;.lut+ uit 4iel rc Id,~e~l,i en he4%arner5 v.in huiie't 4banlij. 1~', % a'v irth Lti~', 1,1a,l5 \ Dt~lr~- Ker~l Ik I 9 e1 7, i rï e lrir;urcfr!rr hirrl, <x 4rnreni.t. qnleri,l n l?nitie l o i qrm e nr,r, llh L< :k< s rrle [)rivt, 1Sth tlorx. t),~ klancl, l lrtrrrnia ') 4 fr1 _'. l_s,a, cri 4 IJ H.iti;rami.rn titret t, Yere % an, Arrnt ni,l. 22 S t.lpr. ISBi` fk-9d,:,' 4?el-1-1 A :SD I,c}ith,l f.~l, il }ie ri hlr n in IVi' repnrt; in y~ hun men rre ri,,rilt irlen clat tr in Arm~ sprake ~ = een intee.ivt vr lci»erk- t_,itr indelijk heeft riit ertcre bijrsecingen rlit e r vrtt r cleie kleine, drrcx lancl rrm5loten, in de k,il t ;e<ivr ;en rcyruhiiek c en uprnerkelíjke ngelkicls i, yr>ilre>riu<e rtl. Hel ht>el. }lerrres;l ;;t Yn winst te maken c n lijkr vnor<li nlo~elrlk 1~ enl,aakl drrorrl ;lt reel Armenit rs hu ilen rlrmc nii wnnen, nu I name in de VS- Na een.iant<ll rnlr irivndc },e,rdstukhen v,~a.inn op een nloclerne e n durrrri,u hte wijie uncler me er vnt ;eltopr>t;raiie en eie Arnueence hahir,v, vo l vhehandekl trrlr:en bl kleunentrl.lten vervaal (la-)nr 12 Brlt :e illu>irttorerl, Deit pl.llen zrln vin uit>tekel k~a"llileit ut ;c hnrrn ie hc h,levr de Armeense nn,rm en een ~t~ltu,cucle ti\e lnig lurrner;rn aan r!e heste he,laandc Fur[lpese tiel h ;irlu n- Ur lt lctil le};encwer l plalen is hel.nul}i mr I L; e nlitklelri zeti-en re} e E, w.l.lrin de hc langl kenrnr rl.rn wurcle n geprc. ~r nleerd alsmerle iet, cner k~ c lra g. hahil,li. vcrel en nesl. Het meesi hijznndr rc,r.rn rir ie it ItfL;icis zijn rle 348 vertitrreidingtka,srljl rlir v,r,rh uilerst prr.~cieze iniormatie verschatfen ove r d e IrxaW waar een Ircpaalclc str<>rt werrl v<ut g e>irld- I lie rerij wc rcl tijdenc rl urulerr.uektipericrrle geh~ m,i,rk! v a n (iluh,ll Pusitinning Systenr ic1ps0avi};akrrc, i,rkin,lrunlenlen tile> nlitlrh~-i, s.ltelli t,ignalen met g rnte >rc. e i,rrr de prhitic hl He1 hnek is ci,l,u~mr,e nlet,llle e n c.rn hel,ln.v; v<ror rie.4ene rlie iich inte~ vrurr de vue;el, van Armenir nla<lr ook vucrr nnirin,l d e Lln le n rlti Azerheirizjan, C1eorL!ië, Iran en Nuurdus st-iurkije, Al rr lr B t a*. i,1.\ BF ~l Eltiti ifu ;nh, VuuP Llurtrlr \ Htrnhn, i Vrr;,i~~V1,1~ Il.nIk. IrDrD4. Hirrlti rrl Fsfnni,t. tii<ltu~. eli+rribtrti o n,rrrr l nrmrhrr s. E, tnni.3n Ar a dem~ Puhli~hen, lilllnn. A ~,{ I.rhle frcrrn : Vrlju L,IEe - lehl, InstiluU' oí Z-ixrlug\ anrl li- rt.rn}. Riia EE! T,rrtu. Estunia. 2 8 pp, ISRN vrtrt ;-5t1-I?.t I - ti. DErv Eunrpe i, h!e r cl tivilh perh.rps the hihest densit r ui urnithcllu} ;ir.rl.inrs hirding jul in the wnrlrl, and nrw urleti appt,lr l vear- The [1o~ti,nside crt thiti rlev lupment r< Ih.l[ it is t;etting ever more drf(il to keelr up sa~ith all this literature. The i;rrntith o1 omithnluku ai kn914\ le(h;e Ihrurli;h Ihe i dhus undt rs[ores Ihe nr rrl lur 4tie II l hr cl m<rnngraph.and.tvirauna,. ffrrrh u7 F,lur7r,r is an up tu-c1.7ie 5uraet uf Ihe exisling lirr r<cttrre ur Ihr^.i t? E,lunian hrrd ~pecips. It perturl h t,l,k trí summ.lrizinr; anrl,~nthe,izin knotitileci,ulnrir.lhlti well. Intrrnluctnn t h,lpters cnaer ihe hisfurv ur errnithulut;it.ll aetivitie, n Llemia. a Cliecuc>ion oí 291

30 Rec ensres natural hahitals, conservation measures and a useful summary of the Estonian avifauna. In the species,3ccounts, which tomi the bulk of the hook details are presented about present and hístorical status, mi);ration phen[~ingy, distrihution, habitat choice, population densitv, and population trends. A major posilive feature of Birds o7 Estonia is thal it is published in English, which facilitates compasisons of the Estonian avifauna wilh other countries in Europe. GEOR[,E 5ANC,srt R GtRN ANI MAGr.w & Mt Rsr Y:ARAx trnportant 8rrd Areas in Turkev. Dogal Havati Korunia Dernegi IDHK17), PO Box 18, Bebek-Istanbul, Turkey. 320 pp. ISBN B USD Everyane interestud in the ornithology oí Turkev or the Middle East in past, present or future should buy thks hook. It is a milestone pubiication and the first of its kind for Turkey. 97 Turkish sites are described which are nationally or internationally important for birds according to current knowledge. In this, it follows the strategy of BirdLife International to identify worldwide priority areas for conservation hy internationally accepted criteria. Turkev's location at the junction of continents accounts for a great diversity of hahitats and a rich avifauna of at least 31Fi breeding species, including 14 which are globally threalened. Species occurring in European deciduous forests. Mediterranean scruhs and wetlands, Arabian semi-deserts, Caucasian mountains and central Asian steppes all can be round within Turkey, This hook serves as an excellent guide and reference for one of Eurupe's best birding countries and an increasinply popular holiday destination. The DHKD, parlner of BirdLife International, is the leading Turkish non-governmentai orkanisation that takes action to conserve Turkey's biodíversity. The inforrnation compiled in this book is based on km of field trips bv the authors, staff members of the DFIiCD, in the period and cornplemented hy material of foreign birders fincludink many DBTRS travel reportsl. The site accounts give a site c#estription of geot;raphícal anci hydrological features, a list of important hreedink or migratory hird species and an overview of conservation issucs. Many crisp and informative, fullcolour maps sltotin- the main habitats, access roads and important lan(i features of the listed IBA's. Further useful information is given in appendices including recent information un bird populations and the first widely a['[:ehted English-Turkish bircl name list. So lar the good news. The boak also [fescrihes in dry figures the loss of wetlands in recent decades The activities of State Water Works ID51) are mainly responsible for the clantake and many plans have been and unfortunately will be carried out without p«oper environrrtenlal impact assessment. Flood control and damming may locally improve the availal>ility of water but oflert result in the loss of naturat and agricultural areas downstream. Improvement of highly ineifedive akricultural melhuds could diminish the pressure on nafural areas, for example bv replacing excessively wasteful irrigatíon schemes by drip irrigation. All hirdwatchers visitínf; Turkey could potentially contribute 1o Turkish ornithology and conservation by visitin); the IBA's lísted in this book to monitor changes or exploring new areas and sending their findings to [he DHKD on forms which can be copied from an appendix in 1he hook. The motivated and growing staff of the DHKD and bird conservatíon in Turkey on the long term will appreciate it highly. Tc~M M VAN DER HAVE MICHIEL VrRSLL.Ys, RlctJs ENGCLMOER, DIRK BLOK Sr RtN É vnn DER W?.i Vogels van Ameland. Friese Pers Boekeríj, Leeuw arden. 452 pp. ISBN NLG Tot op heden heeft Ameland, Friesland, minder aandacht van vogelaars gekregen dan andere wacldeneilanden. Dit heeft er onder meer in geresulteerd dat van alle dwaalkasten op hewoonde waddeneiianden slechts 4.5%, op Ameland werd ontdekt. Toch biedt dit eiland voor personen die naar zeldzaamheden zoeken bepaalde voordelen. Men heeft er immers veel hewegingsvrijheid, terwijl andere eilanden grotendeels als nationaal park of reservaat vele maanden voor publiek gesloten zijn. De weinig strikte toegangsregels lijken geen nadelige invloed te hebben op broedvogels : Ameland is een bolwerk voor soorten als Velduil Asio flammeu.s en Grauwe Klauwier Canrus collurio. Menige vogelaar zal daarom belangstelling hebben voor de nieuwe avifauna van Ameland. Het is een prachtig uit-,gevoerd boek geworden met c 43 fraaie kleurenfoto's en bijna 1 0{) diagrammen. Inleidende hoofdstukken zijn goed geschreven en behandelen werkwijze, landschap, belang van Ameland voor vogels, wadvogels, roofvogels en najaarstrek. Daarna volgt een overzicht van vokeisoorten. Hierin blijkt dit boek door zijn moderne taxonomie en naamgeving een lichtend voorbeeld voor andere regionale avifauna's, die in dit opzicht vaak een ouderwetse indruk maken. De meeste regionale avifauna's worden gekenmerkt door een opsomming van talloze dubieuze, niet door de CDNA aanvaarde gevallen van zeldzaamheden. Vermoedelijk wordt dit veroorzaakt doordat auteurs van dergelijke boeken niet graag medewerkers voor het hoofd stoten, ook al zou men zich kunnen verschuilen achter c4e besiissinken van de CDNA. Dit geldt gelukkig in slechts Kerin);e mate voor vogels van Ameland, maar gevallen van Goucllijster Zoorhera daumm {v er exemplaren), Azuurmees t'arus cyanus Igroep van 20) en Mirtezanger Dendroica coronata {op 4 oktober hadden toch beter achterwege kunnen blijven. Verrassend was een foto van een tot nu toe onbekend gebleven vrouwtje Sneeuwuil Nyctea sc.tndiaca op S-E] april Deze vogel vertoont zoveel gelijkenis niet de op 28 juni op 5chiermonnikoop, Friesland, gefotografeerde vogel dat het wel hetzelfde exemplaar moet zijn (cf Dutch Birding 14 : 1 56, 1992 : 16 : 136, ARNCIUt) B VAN DEN BFR G 292

31 K('( c n±i( ~ NHIiS tvl.~l~rrrtrzh H r )- +r;srrmr ir)rl?. ()rrri[!rr)logy-rlrrrye'r",sui[1e,.aur;rr.c1 trj<)-'. NHBS iior(ler 13cmkstnn',?-i bb'ilk Road, li tne s, Heti'nn T[19 i X N. UK tel('trx,n iax +44-Ifift3-80 S 2 80, e-nz,til nhh,@nhhs.atu.uk. tivehsite htlh ;'rsti~iw.nhhs.co m Sl Irr,t7rr) NAnn:.Al IinroKt Brrerr,, 111r 1r19-_ lt'rlrnire <r frav('f iratafo?;ur' 799ff Suhhutec, Nmural History 13ucrk, H[I, Yistyll Farm, Ner(wys. Ni a\-iuirl, Flintshir(', Nnrth lh'ale.'. CE 1' 4E~h', l!fv, teietnon +44 ] i,tx +44-I 3~?-?S{d)Í14 e.ntail sa1r'0~,suhlxx)k,.dt'ntun c r,.uk. titic'hsite http,"t~~~~~,suhhr,nk,.(ic'mcm.crr.uk. Vunr vngelaars die ul) de hrrogle tvillen hlij~t^n ~.3n.tang (, knndi ~ dc en nit'uw verst ht'nt'n hoeklil e l, is he'i iwellic :ht ten av('rvloa'de) interess,tnt kertni ; tr nenren van cie cataeogi van t w ee Ert};el>e Iwekenverzenclhuiven : ' NHE35,1,1,tiiarder E3rrnkstore' en 'Suhhutr'u N<tlural Histnrv í 3nr)k, Ltd' ; I-w. irle levcren ook aan huite'nl.rnd,e klintr>n. 1 1 ~HBS puhlireeri voor vuyc'!s, zou dir n'n, inse[ien : frl< nlr'n r..n ('en,ranldl <trt(lere' ondenvrrl,r'n aparte c ataln};i Suhhutr'u herlt r~f~n natuurhi.lnri,elte cal~t4nr ;uti. t)eze r<~t.tl(rf;i wurclen ten minste ('en nradl per la.rr ( rnw('utivd_ De soheh.ttalo g us van INHIiti is in kranrinrm ~ari plt~, (3r r.rt.rln,;cu ~in Suh}tutc'n in :14-iorrn,r,t1 risb I,p,1. Fieicle' r,tnl;~c hil.ken dc' verkrijgh,rrt' huckun rern virlrn'., CD-R( )M's, CD', e n ~eluicitic,,sse'ttrsi in e('n rnul,tantal ( tl('[ tanei n. hijvor)rh('e I[I,qeu~raiuchc' rr~io's. ius;elt;rcrrlx n, rculukic', natuurhe,[ hermiztk. t'(. 1)r' unlanks rn ( ( n ict~.rnder 13s1e Rk',tu1.( n NHBS-c rt,,lu,;rl5 hieclt el,a trnul. uitehrc'icl<'re a,rnkcandr iir ('n trn uilz ;e~('rs. hoe.'khf' s Ixekinpc=n r'n cuiumm rhijrnurbc'eld nnch'r r3r' lur'1 'E3irclw,rlr hing in 1he M irlrlle' Ea51 - wh.tl hr,r)k> co 1 need?'i. tiuhhuten i, d e 'hn(i('verane irr' v,an BritiAh Eiir(Is. en <thunnees a<rn clit Irj(fs( hrifl hrtalrn gren verzenrlkn,l('n \nnr rie hr'ctt'irh' Exrt ke n I3 r'irk. t~e'ryr ndhuizen hr'hhen nok ern '~~rh5itc' vti,aarnl) (l e' c,ttaioy:i zijn Ic r.,,rrilrl[ Ren. A\ I na 1 % h Lrn ~, Aankondigingen & verzoeke n Lijst van Groningse vogels AI~ hijl,tge hij I)e Clrocr~tir GurS 15 nr 3-4, novemher 11)1)?, i ; rie 1 ijsl vnn (';runinqse vol ;('15 v('r,rhenen. I)cv(' lijst is sarnr ngt'- steld dcx>r Berr dr liruin en Syhrand de Bruin c'n t;e'r'ít een overzicht a.rn.tllr' n cle pnrain( ie C-,nmingt'n va1t ;;estelde rokelsnrxten i 340i c n hun unciersr)rtr'n Eirj ieldian e snorle'n w(,rden alle i;ev.tlh'n ntet ma.tnd <'n plaats vermeicl. Na.rst hei sourta'nnverric ht zijn e'r maar lielst 15 appendices, waarin allerl('i ranvullende rticxntatie is verzanteirl, ioais de in ( ironint;en Sc haarse tiar.)rk'rt en onrlertinr,rlcn die dr)nr rir I11 lehr[idrí I'lrl' ot7f;['ríehte COrttnll,tilr GrUnlnl ;er ~\biijlkna ICCiAI wesr d(^n heoordeeid. Het tekstkedcrhr awrdt af: ;(=vinten met een uíty;ehrerd literatuurrrvev/i( ht. Achterin hel hue'kjr' iijrt asl 'wdrlw ittpto's r)fr~r'nnnten, waarvan t'c'n <t<tnta! door rle j,tren heen ook in t)ul( h Birdinti is vr rschenen, maar sun)n),p;e zijn nie't f rnier y;epuhlrcrenl, [)e lijst is apdrt na Ic he:tellen tluur ntermakiny; vdn ~tilci I0.00 ap girnre'keninq tm prnnintime[ ster Avif,turm (roninqen, lagrl.tndstenti-t ~ F,, Lagciand, Nederl,rnrl, ovv'lijst aan ( ;rnninkse vt)t;eks'. Vrijwilligers gevraa gd voor Pools onderzoek aan ruigpoothoenders en uilen titerk, r cunc,nrische irt Ynlr'rr md cir ~ rl s :ri hr t Ilier, ( r(lijr hr'ert gr'le rd bt rnve5terint?c n In un(ier nlr t'r dc rnirastru(tuu r Wegen werden verhrred oi r;e'<t5t.rlteerd en nieuwr avrrrden aangeiegd. Me :'t namt' r4r Karltaten in he't zuiric'n cijn beter hereikbaar Kc'wnrrir'n Dit heert twec' t;r'%-nl};en : mtrtis,rtnr'ri.me iwinter.l)rlrt en Lier,(;w,rndef('ni en intensirerinq `an de mudr'rncr hosh~ti ik.r,tlk tp en herbepl,tnting met na,tldhnutl. Fc'lix Felger van de Uni\ersrtert rran Kra4.au unl,tngs begonnen nte't een lan(e'tr'rntijnsttldie n,),tr rir' eífeclen van clcve v('rst(tring en hairit.rlvernieliginf; olt ruigf,nuthuenders en ullen. liet unck rirrc ksy;e'hic d, d(, Pou 1 srharl,,t1{'rn ítatr,rh ('n t~uur~el,er,~lr_ n, hrrher~l };(vr)ntlr Irol)ulaliCS v,rn anrlr'r nt['er Halrlhrx n 13unas) han,r4r,r. Kurhnen Te'fr,rn!e irit, Auerhnrn! rrro,q.rlfu, ~)c'hrr( Ifirl,r,!)ul,to, Uuer,~url Cilaucr[l,urrt ft,r~,('rinurn. Oer,{luil tif t urdic'n i4 ( n Ruiqporduil '1r'~nlru~ frrtcrerr,_ I),r,trn,tast i r mr n `te'r'n,)rr n(i Ayu,hr c luti,dc'fu, en rtta,arlietst 1{15r_)n [ n Irer hlt n rnur. Fr is hekenrf rrta'r,t.rnlallen r'n vc rsprrc'i(lirty t'an deir' ~uurten. 1)rrnr cle ;rringc' 1in.rnr is'ic ondersteuning dnor de Puul.e' ncerheid iijn r'r Ir laclniy ; mensen h( sc hikhaar unt rrncntari~,tlir, uil h' rueren teneinde zn nei mog('lijk rlr-rt;elijkr l,er;e'ticn, ti<tnt t(' stell( n irrrl.rt de kerntt k,i<'rlc'n \ an de he'rlrrvt ;dt' ' onrten v['ili~~rur ld kunnr'n v.nrcirn. Vo(x hc'i uitvueren van r!(' e('r~te nvc'nl,xrs rnt', ttinrclen vrijwilliy ;c rs t;e~'r<a,r,q(i vunr de pcnuclr'n j,rnu<rriipril lrlvli {ruiti.;pnqllrne'nrle'r, r n uiirnr E n,r'ittr rnia['rnoc(mh('r IttrrB ruiien. 1)e'elne'rners rii('nt'n I('n m,nsle 10 cl<sfe'r) hc sc hikha,rr It iijn ( n tic h nl, Ir ~r~en ~ nnr het ruiqlxwthcren(ie'r,- (il he t Uil['nnncit'ri<ml. Fen goede c nnditir is tereist +J<rn g t' vv<tnrleiinl;en clnor ruif ; terrc'ini. Fiet uilennnrle'rrnrk hr'staat uit rnw nl,trir<atie, icadk 's rna( Itts mr't I,rl>e'rrc uni( n. [qnyx'iilir'nnrl('riock +er is spr,tk(' v tn ee'n rm,tsw aan {7er~lurh ('n hr,takhalanaiyweti. E let ruigl)nnlhr rvnrlr rscmri('vex'k ha'sta,}t eveneen, uit rnventan rur, rundc'r net'r hwl}a{r'n an baltspl,,,tme'n van Kurhnen rnz Auerhne w.,ran crulrl ntet ond('nuek aan Ix('d,tti( idrmr onrfrr nra'rr rrn.arters en vas,rni ('n de ett['clc'n vur ntudt'rnr hn~hnutiv. Hr t uitein(leiijke duc'i is ren r+,nrlrromiti Ir tiirnlrn lu>~en ntodernr' hu,huutv en hel hancihat('n ti,rn t;rz(rn(ft' popuidtit's ruigpoothoe'nd( r. rn urlen. N,3rlere rntnrmatic kar) xurcirn ~r'rl,rf y ;c t hrj : Een Trsuritil ti, nn t 5. Pqstl,u~ 1~~FiÍI. ;E3rllf 13N F\nt('rstunrt tt'fi Ir)un 7 i--1 ~Ei52tt t t,ra (1 i--} h i 31 l. lq3

32 DBA-nieuw s DBA-vogelweek op Texel in najaar 1997 De DBAn}c letir e k ca c rcl rfi[ l.r,ir gehnuclert van zaterdag 27 cqrtc n 4re r lot en nta [ znrul<f} ; i nktoixr Dit 'experintent' ~v,3s de{ I. hedcteld om de Naxdse Boszanger Phyllusc o{xr.s lxxe.tlis te lorceren. Echter, kedurendt rle s+erk zou blijken dat het voorkomen van vogels niet alleen bepaald wordt in tijd, maar ook in ruimte tct i)utch Birdink 19 : 259, platen , Zalercl.r); begon al goed met een Rtxle Wouw 49ilvu5 rtrihus, vijf (irauwe Franiepoten Phalrtrupus I ) h<tttrs in het Wat;ejnt. enkele Grote Piepers.tinthus richarcli. Blactknningen P irtrxn.ttus en een (9rtolaan fmheriz,r hnrtulan,r. A,t1 Schatten.9.tr. nog geen kwartier up hc t eiland, untclekle een tt~rsle-winter Berl;fluiter P hrtrtv!!i tegenover he1 Texel Birchvatchinfi Center (T13C}. De vogel zuu cle hele >.veek aanwezig blijven en zunk re}elmatig- Hc 1 1B( bleek een uitstekende uitv,tltihasis. Niet allc en [l<rur de Íocr,t) ;eer- en sl.t.tpmogelijkheden, m,r.3r ook door de aanwezige iníorntalie {ticha>oihurd, k,r,trt van Texel, 'wzrden' Arend Wassínk aell en niel in het minst de bibliatheekl. C)nder meer een Rorxlkeelpietmr 4 cc~rvinus op rnaancl,t}; en een meldinf; v.iut een Kleín W,tterhoen Pnrz,m<t parva op woerisda) ; hielden de hcxrfden de volgende drie dagen bij cle les. De 'big day" op tlinsda); werd gewonnen door het leant van lerrk n de Bruin, Nits van Duivendijk, Diederik Kok c n Han Zevenhuizen I121 soorten), op de vcxl gevolgr! door Dick Groenendijk en Hein Prinsen niet 120 soorten. Tv.-ee fietsteams scoorden 106 en 107 soorten e n het totaal aantal soorten kwam uit op 151. De wc>enstlag werd laat in de ntidda); verstoord door een pietx rheric hl dat '} ;rote pijlstormvogels' langs de Westersla}; vlogen. Nadat iedereen zic h naar het strand had t;e_spex cl, werd er in ieder geval een 'Krote pijl' gezien die clc,or een deel v.tn de tanwezigen als Grote Pllltitormvut;e I Pr.rtfïnu+ gravis werd hedetermineerd. Gedurende die middag en de navolgende dagen werd duidelijk dat we de hc ste zeetrekdagen uit de Nederlandse geschiedenis metmaaktc n, met 100en Grauwe Pijlstttrmvogels Pgriseus, enkele Noordse Pijlstormvogels P pu1linus, 1(1-tallen Vale StormvoKeltjes Oceanodrom<a k ucorhu,t, een Rosse Franjepcxtt P tulc,aria, vele ja);ers 5tt rc or,rriu,, waaronder twee atiulte Kleinste Jakers S lon~itaudus, Vurkstaartmeeuw en Larus sabini, Iw ee Kleine Alken A11e alle en een Pape(;saiduiker Fr.tterc'ul.t arrlir.r. h1et c 180 soorten mag de week bijzonder geslaagd genoemd worden. C)p de eerste zaterdag was er vertler nog te genieten van een voorstelling met dia's van Ed C)ptx rman (Nieuw- Zeeland en Austr,tlié). Op donclercl,3g kwelen Nils van Duivendijk en Diederik Kok zic :h goed van hun taak tijdens de 'mystery hird competítíc'. Winnaar werd Enno Ehels, niet 22 van cle 36 goed, hc volud door Roland van der Vliet met 21 goed. De I,r,itsle z_alc,rdag p~tsseerden in een sfeervul en volgepaki rb(' enkele bijzonder fraaie plzatjes van Roy de H,tas de revue (Canada en (J e VS}. AKrvn ~inh h GiISnEKr vav n[k B[n r DBA-vogelweek op Texel in september 1998 De periode v<rn de D$A-vcryt Iwc ek in het n,ij.r,ir v.rn 1<)<)8 is al hrkend. Aan voorspellin);en en hc t xxr~kkc n van verwachdn} en waakt hijna niemand zich meer, maar toch hopen we in de periode van zaterdak 12 september tot en met zondag 20 septemher 1998 een ornithologische slag te slaan op Texel. Het Texel BirclwalchinK Center (Vuurtoremn eg 94, De Ccx ksclurp, Texel, Noord-Holland, teleícxm zal hij cie organisatie een grote rol spelen. Bezcx kers en deelnemers zijn alvast );ewaarschuwcl dat deze vogelweek een wrat zwaarder' karakter z,tl krijgen clan );ehruikelijk. GIISBEKT \'A\ n[i2 BíN I Trends in systematie s Acrocephalus and Hippolais relationships : shaking the tre e Molecul lr phylol;enetic stutlit s are having a revisionary impart on avjan taxonomv. Recently, Leisler et a1 t emplc~yed the powerful {hut not infallihlei tethniyue of mjtochondrill D NA (nttdna) seyuenc inl; to untanl;le the evolutionzry relationships uf several warblers of the genera :3c'ro[.t ph<tlus <tnt! Ilippc 4 ais. A molecular perspective of relationships in this group is particularly welcome tilnce me>st species are rather nondescript and offer fe ti v ( lues to their taxonomic status and relaiionships. Relationships amon[; Rc:rocephalus and Hif)polai5 have been unc:ertain at various levels (ef;, genera, subgenera and species)- The main prohlen is that grctupings which were n3ade on thc basis of morpholoj;jcal characters m<ty not rt ilect a(tual relalionships. For instance, althoerl;h the status of Ar-ro rr ph,3lti s rt r. hh M,,, g P) w, 199

33 TrencJs in sy~stern,~tir ~ and Hippolrris has almost rilways heen accepted withaut qucstic>n, there. is little morphologfcal and genetic evidence to separate the two genera (Williamst>n 1968, Sibley & Ahlyriist ) and Booted 11 cand Olivaceous Warhler H palfída can appear verv similar to Arrorcphalus warblers (Harris et rl 1995), particularly in prori- Ie and hahits ceg, f larvey & Porter 1984i, Detailcd knc>ti1-1edge of phyfogenetic relationships tivould also be extremely helpful to interpret historical Irends in the ecolcsgy. hehaviour and morpholot;y of reed warblers. Leisler et al (19 97) set r>ut to investigate the relationships or 2ï species and suhspecies of Acrorephalrrs anci three species of HiF1L>olais (Icterine H ic7erirr.a, F3ooted and C)livaceow, Warhleri. To determine whether Hiphofais and Acrocephaltrs are more closelv re:lated to each other than to other w<irhiers, the study also inc.luderl representatives of several other genera traditionally cfassitied as Sylviidae iie, Ci>ti(ola, Cettia, Locustella, PhyfJczccr>pcrs and Re g ulus). As is now standard practice in thi4 research Íield, Leisler et al f1 99i i ana9ysed lom; secluences of mtdha (ie, 1{] 68 base pairs) and conslructcyl phyfogenetic trees using three difïerent algorithms. Their stuch- vielded several surprises and strongly suggests that Booted and C)livaceous Warhier should be c-lassificri aniong the reed warblers. At the level of specie, the new data indicate Ihat several torms t>revioucfy incluclecl in 'polytypic' spec.ies are hetter re arcli~d.zs se.parate species. Hi gher relationsfiip s The new- niolec:ular findin g s demonstrate that Acracc phaliis and Hipp ofr>i5 ares close relatives ; the other ~varhler genera turned out to be more distantfy refated. Anion g Acrore l rhalus warblers, three niain l;rt>ups were identiïied ffiture 1), one representing the smali plain reed warblers (e g, Padclvriekl A <z~rrct,la and Reed Warhl e r A scir- F~,7ceus), another Ír rmet hy the small streaked s pec ies ( eg Sedge.4 Schr>enobaeners and Moustached Warbler A rrielanopo~;on ) and a third represenlins; the I,iri;e plain species tek, Great Reed A 3rrrnrfin ceus and (aamorous Reed Warbler A 4tentorr crs _ Surprisin>;Ey, Booted and (?livaceous 41.farhler did not cluster with Icterine Warbler but w ere nested evithin the lcroc cp halzrs tree and emer~,~ed as the sister-group of the large plain reed w a rhlers. ' fhís means that [3ooted anr! Olivaceous Warbler are, in Íct, reed warhlers anc! Ihat they can not he m a intainecl in Hipp olaiti. The existence ot #our major groups of reed warhlers is also suggested hy rnorpholo ;ícal analvses whicli are reported in the sanie paper. Statistícal analysis of dirferences in 20 morphoi ogical characters irlentilied four major clusters corresponcíint; to the four phylogeneticaliy r eíined t;roups of reed warblers. -At lower taxonon ic levels, the molecular phy- It> ;;enetic dala also procluccrl interestin,y results. Among the small plain species of reed w arhlers. Kvo hasir groups can be distin};uished : onv fnrmed by Pacfcfytield 4'Lr,irhler and two similar eastrni Asian ronms and another formed bv t3lyth's Reed 41.rtirhler A dumetorurr7 and several European and Arrican forms. t3lack-browed Reed 4Varhler A histrigiceps turned out to be a memher oí the i;roup ot streaked specíes and did not appear to he clo5ely related to Parlrlyfield or hh<inrhr.irian Warhler ;1 tan i~cxrr m, near which it has Imen placed in some taxonomic lisls. Relationships amon} thc, streaked species could not he retiolved with coníidence. The studv show-ec that Basr;i Reed 4karhler A risc Jclis hoids a position at the base of the lame reerl warbler group. The remaínine I,irt ;e Species torm ttvo major groups, one of Ihese ron5istin[?, ot strictlv Alrican taxa. In the W1.restern Palearctic., this group is represented only by Cape Verde 41.rarh er A brevif>ennis. In Iradition<il lists, the latter species is otten pl,xerl alongside the small plain reed warhlers. The new sluriv sho~ys that it is in Íac:t closer to the, large species. From similarities in pluniat;e and vt>c,iliz,>tions, Hazevoet ( inferred a close relationsliip with Greater Swamp Wlrarhler A rule5cen5. This is now supportecf bv molecular rlata. The other group is formecl hy the Great Reed bti'arheer cumplex. Relitionships among these Íorms have hc e n controversial and are further clisctrssecl below. Hor-v n>any genera shoulrl he rec o,t nirerl? In order to represent natural grc>ul.x, genera and other higher taxa should represent monophyletic groups of taxa. tilonophvletic (naturah taxa <ire complete phylogenetic units. A mono{)hvletic taxon comprises alt the taxa de5cenrlin,g from a niven hypothesizerl ancestor, irrespective of lheir morphological distinctiveness. The term monc>phyly is easily illustr,iterj hy means cat the 'cul method' (Soher 1988i : draw a line throut;h,>ny hranch in fif;urr: 1 ; all species to the rí};hl of [hal cut comprise a monophyletic group. When a previously accepterl group turns r>ut tc> represent an unnatural (nctn-monof>hvletic.i assemhlat e of species, taxonomic chinges are inrwitahfe. Thc discovery thal both Acrorr phalrrs ancl Hippoljis, 295

34 Trends in systernatics --C H icterrna Icterine Warble r A agricola Paddyfield Warhler A tangorum Manthurian Warble r A concrnens Brunt-winged Warbler A durnetorum Blyth's Reed Warbler A palustris Marsh Warbler A fuscus Caspian Reed Warble r A baeticarus Arrican Reed Warhler A avicenniae Mangrove Reed Warhler A scirpaceus European Reed Warble r A schoenobaenus Sedge Warbler A paludicola Aquatic Warble r A mefanopogon Moustached Warble r A brstrrgiceps Black-browed Reed Warbler -j" 'H' pallida Olivaceous Warbler 'H"cafigata Boated Warhle r A t;risetdis Basra Reed Warble r A newtoni Madagascar Swamp Warbler A sechenensis Seychelles Warbler Agracilirostris Lesser Swantp Warbler A brevipennis Cape Verde Warble r A rutescens Greater Swamp Warble r A arundinaceus Great Reed Warble r A orientaiis Oriental Reed Warble r A sientoreus Clamorous Reed Warble r A vaut flani I'itcairn Reed Wa rhler ~ A au,trrlis Auslralian Reed Warhle r FI(,URE 1 Evolutionary relationshíps among several Ac.Tocephalus and Hippolais warhlers, as inferred from pna sequences lleisler et al 1997). Groupings on the right indicate narrow and broad genus limit s ro L c as currently defined, are not monophyletic means that at least some generic names have to be changed. However, once monophyletic groups are defined there are no obvious 'rules' that dictate at which particular level those groups should be recognized taxonomically. In other words, it is arbitrary whether a particular monophyletic group, such as the small plain reed warblers, should be recognized at the level of genus or subgenus. A phylogenetic study may determine ohjectively whether a group is natural (monophyletic) but the taxonomic rank of these groups is arhitrary and largely depends on practical considerations. It is only a matter of convention whether the reed warhlers should be placed into four narrowly defined genera, as suggested by Leisler et al (1997), or into one broadly defined genus (figure 1). In the former option, Acrocephalus (as currently defined) is speit into three genera, Notiocichla for the small plain species, Calamodus for the streaked species and Acrocephalus for the large plain species, with Booted and Olivaceous Warhler placed in an additional genus ldurta. If these four genera are recognized, at least 15 species would hecome known under a different name. SeveraE arguments may be cited in favour of the proposal hy Leisler et al {1997y to adopt narrow genus limits in the reed warblers. First, the group of reed warblers comprises a large number of species ; grouping them into four genera would highlight the major subdivisions in the group. Sibley (1996) already recognized 36 species of Acrocephalus ; if the results of the present study are taken into account, Acrcacephalus would comprise 40 or more species and woul d 25it

35 Trr nrf: in svster))atics rank a nlun); the 30 I á r#;est genera of hircls ISihl( y & Monroe 1 990i. Secnnrl, there is high statislic,ll su{>{lort for the monollhyly of the four grnulls (Leisler e t al }. Third, Ihc falur groups ( an he tiel.l,uated on the h,rsis of nwrpholot ;ical charac Iers ILei s ler et al An lllernative is lo plac e all reed w a rhlers, inluciin} ; 13cx)teci and ()fi\ <ue elus Vti'arhler, in A(rrlcc f>ll.llu.ti. This would result in a name ching t iur 13ooter 1 )nd Olivaceous Warbler hul nol lclr the oth e r sllecies. The I.ltter two species woulrl thr, n hc conl (, kno w n as A(ru( ct) ltalus calig,nuti ln(i Acrc,c eph a llrs pallicl(r4, re s pectively. Th( Ícsur major groups clist ussecl ahove could still be recos;nized as suh~ en[ ra. Recognition of one broad henus woulrl have the least imp,u t nn n o menclature and may,llso be preferahle g i vc~n 1 h( f,u t that relationshil)s of the distinctive Thi( k- hill( cl W arbler A aedon are 51il1 unc:le,lr. 1 he {lhylog(>n e tic relationshi ps crï Thick-hiile(! W rrhier and clther Acrocephaluti incl Nip polais \tiarhlers are ( urr(~ntly hcins nvt titil atecl hy Andreas HeEhit; Ipers comm,. In the inlerim, 1 su);g e sl th.11 the fnur main groups cr( reed ti~.-arbler idc, rltiried hy Leisler et al i 1(1O7i h e tentatively recos;níied as A irocepllalus. SfJ( ri( -s iif11it5 Phylnt;enc tic studies are no[ strictly nec :estiary to clefine yhec.ies iimits. tl(nvever. one \"fay in 11'hl(h thc>y have prcwe(f t o he very usetul is to test \tihether previousiy wc ognizecf 'psllyty{)ic' spe( ie~ rspecies cumprlsr ci r}t a numi>er cl( ~uhspe( ic 5'I represent natur<ll imonol.lhyietic ),(;roulrs. The I,)xonon~y ot the grnu{s u1 srrlall piair~ h,l( k( cl slle( ieti has proved to I1( p,rrlicuiarly +liifirull to wsolve. In the past, thc rare tia,)nchurian Warhler h,3s heen con5irlere(f r suhtipecies of ( ither f31 ac k-hrrnved Ree(I ll'<lrhler ie};, bvilliamsaln 1 9btif or Pacldvtielri Warlrler reg, Alstrnm ct, or, more rer enily. as a separate sl)ec ies IRcrun(I 1994, Silllr y 1't90, S,lnt;ster ( t.11 I(1O7 The Ilhylogeny oht,)in( rl by Leisler et al j nnw sut ;};ests [hat its c 1n5est relative is Hf unt- \vin);(a VVarbler 4 rrxir inrvl~, which me,in4 Ihat c unlinnecl lunlping l,eith 1',lddyrielrl clr Illa( k- hrrrtitiecl Reecl Y17arhlc r is no long( r ju4titied. Interestingly. rrndn.>\ sec{uences of polxrl,rtions ot Klcklyrield \b`arhlc r in Kar,lkhstan I'.rtrir<rl,r'I ancl ( rinlea, Lkraine i ti(tllir)~trc'i turnecl rrul to I}c rrlaikeclly difter( nt, sho\vinrti a t;cn( lir (!islancc oi 4.5`5;,. Allhclugh these populatir>ns,lre presently known to LlitÍc,r nnly hy suhtle colour clitt( rc n( (.,;, and ' 5et)tinrrr e'' i: niten nol even rerut;nze rl as 1 vali(i tiuh,tl( c í( ; Ihut se e 5te{l.lny,ln & k1atyukhin 19841, the genetic cl,ll~l suggest that 'septhntrs' may represcnt a cryplic,511ec ies. Clearly, this neerls lo Ie verified w ilh nlor(- rntl other data. Thc taxonirmv (li African Reed ~V.lrhler A 1)a e - tlcdtug has I)('('n a SLiI)lect ol conlr(w('rsy over the past 2(1 y(,}rs {( );, Fry Cl al ( 1, 1 n ( cy 197 5, Do\vsett-Lernaire & Do\tsett 19fi ; 1. In nnrthern Atrica, itinlated ttopulations arc ouncl in Senet;al ICals[on & Moiel 1984), I,lke Ch,lcl (Frv et al 1974) anrl in north-eastern Airic.l (Ash et ). Fac h of these populatí(lns h.ls heen clescrihe(f ls,r sc imuate subsperiv< hut the status ot these ta\a ancl their relation~hip~ \oth other 5pecies have í)een unclear. Th( {)opuliticrn i n nclrth-cra lern AÍric.l, \vhich w<ls n,lmerl atycenniae hy flsh el al i19891, is {l.lrticul.lrl y riistinctive and is c I1<lr,lc lerized by rel,riively pm1e, r>livebro\vn ul.>ilerp,rrls, with a rusty lint;t c oníineci tn tlle rumll lntl u{.1pertail-co\-( rts,,ln(1 rliíic rs from all populali(ln~, (ai African Rc ( c! 1'V,lrhl( r in hav ing uniírsrm ( ruanly-\vhite un(ler{lartti \.ith \ery palc tlank5 Atih et il , 11 inh,lhit, cnastal mangrove s in [he ;outhern Red 5(,1 IEritre,3, Suclan, Sonl.lli.l, Saucli,1rihi,l,in(f N(lrth Yemen) and occurs only nm~ginally sr >ulh ot the horcler4 of the Pal( arc li(. Reed warhler, ubserve(i at Ihe Red Sca «),lsl in ~uuthern Ec;y{rl n1.1y repre5ent this species ipeter Meinint;er n lilti. rlithough avicer)rri'le cri,ginallv cle S c rihr rl,1s,1 northern suhspc c c s r f.1(rfcan Rt ec! \V,lrhlur, Ihe nc w molecul,3r titu(iv inclicateti [hat it i~ in i,ut closer to European Reed W~lrhler. Th( lorln lvir r r)ni,lr (liifers from Ih(- 1,1it(sr si)ecie~, in < rrloration o1 upperparts, \ving and lool struc um ln(i hahitat IAsh et al lc)fs'11. As yet unpuhlisht rl data inclicate that Íts song iti Ao\ver [h.1r1 th,ll (rí Furrlpean Reecl Warhler 1 t i51er et al 1(r),1. 13( (,luse a( i- cenniae i (Ii5linct from 1)oth Atn(,rn Reetl anrl European Reed l1',rrhler, the prullutial h v 1 eisler et al ( 1997) to recni;nize it as r u Il.lrme specieti. Mangrove Reed 1't',)rhler A,ll i( cvrni,r e, u enl~ well roun(lecl, Even more surltritiing wa~ th( iinclin ;; Ihat the two 'suh~pt( i( ' ot Reerl VVarhl( r, A s tic irp,lcetr~ and A s fusc u%, rrc rlot sist( r-t<lx.(, ~( irf),ic ecrs heing more c Irrtic ly rei,ltcc! to a( i( eflrli,u and b.lelicattrs than to lu, cu>. This mean~ that ir h.retic,trus and a vicer m i, xe.1r( - ( trnsiclerecl.1s si)(-c ies, the more distantly r(>i,lted tuscus should also he treated at Ihe level of s{>ecieti. It 4r i (ƒ),rr r uy ln(i tli5c11s are rc'((lgnl7c'ci as two nl(li1(11y{)uti{]ecíes they m.iy h( n,lmerl Eurcll)(mn Ree(f Warbler 4 ccirpact (r.~,uuf C,lspian Reed W,lrhlt r 4 tirsc us i Ea,tern Reed 1 'v'arl>ler' for thc I.rtter,pecie s,q'

36 7rends i n system rtre s 301 islan} ;rcwe Reed Warhle r / rti-5,tnkrq ve k,ir e kiet Arrnc cphalus avic'enniae, Shuqaiq, Asir Province, Saudi Arabia, Mav 11)1)5 ( 1'eter Syntens) 302 i :aspian Koe d W.irhler / Kaspische Karrkiet Acroc efiltalus tuscus, luhaii, Saudi Arabia, 10 April 1991 (Arnoucl f3 van clert f3er

37 !r'('r)r15 in sytil e ti),ni ( ~ wouicl inaitc c(,niusi(in as this name is 4nl times useri fnr O~ Reecl Warl)ler 4 o rientalis). The Ixecrsling range uf Cispidn Rtwcl 4Varblur is tiiluatecl in central and ea,ttrn A5i,1 titinc~r, Le~,ant, the ("aspiarl area ancl c enrral Asi<l, and l c xtencf tivesl inlo cenlr,tl Turke y (Roselaar )ncl snuth t ) the Nile I)c'llw Egypt tgoodmin.1,,tiicinin~er is nul known whelher Caspian Reed 4tirarh W r is 71titi d vn separahle in the fit'id irnm European Reed ancl M ar5h 4Varhler A r m lustris. In Ihe Euro{)een ~ tifiratic)n literature, Caspian Reed 1h'arhlE:'r is mostlv 1realec1 as,r taxon which could 1>rnvW identification pitdlls tivhile icientí(yin,r; a pn[enti,tl Blvth's Reed or Marsh AaIler, rather than as,1 form tivhich is interestint; in itself. Consequently, our kno~,slecil ;e ahr~ut the status of Crispian Reed Warbler in Eurl is still ruclimentar`. Hcnti.'n :er, Caspian Reed \ti <lrl)ler is a commcln migrant in tsraei ~Shirihai 1 yt}f, b an(i prnhahlv elsewherc' in the titiddle East, whic h s~ that it is currenily hein g overlocskerl in nvesternl Eiirr,p>e. F3~ a detailecl identificalirm paper is availahle, c)hserverc l r onsult tht accounts h e' Pearson I 1 9 N I ~. HarveL & Patrtc'r (19840 Schulr_e-I lagen '; Barthel (1993, and Harrís et 0 i1 99 r ktr initrrmalion a h o ut p)luma#;es and hare parts r>i Caspian Reecl Warltler and ah()ut ind~ and age variation. The taxononn(,r the co~ of lal l werblerti has heen unslahle for mam a ears itiik)- monsen , Strinemann & Arnold 1941), Shirihai et al r. The trsclihunal vie eti that,imil.tr forms tieith non-r,lerlapping hreeding ~ should he lumpecl as Suhspecies oi larc;e an{i >,,ariahle `poht~'pic' species is f;rulually Eeinp; elbowed aside hv the view {hat sekeval fc)~ suhspecies are actuail \ quite distinc tancl shoulcl be t~ as fu11 spec ies. For instance, Peartion \ t3ackhurst n W) studied Batira Reed Mrhfer c)n the Mn[el t;rotmcls in eastern Atrita, poinled out rh<lt ii K rar more clist~ Ihan iiti status as i'suhst>t cicti' ctt Great Rc'('tl 1 V.trhlc r had preaol Sugg~ f'varson & t3ac khul ) tihowed thal Base Reed antl C ;~ Rt'c'(I Warbler dirier in sice, hill shape, laluma~c' ancl leg c~olorntion, hahitat and ~on}; and t or cluclt'rl that hoth taxa shoul(i k)e re,«o);nized ac rlíslintl,;pecies. The hasai position ot Basra Rec cl V1-arbler among the lal reed warblers Ifi,qure I r emphmical ly suppnrts th,lt c onc lusíc)rl.,lnulhc r tnrm pre:>.'iotisly inc ludecl irl Gre,lt Rt e ci Warhlt'r is Oriental Reed Mtrbler, a Icing-rlititanc e minr ;lnl w'hich appearc on th(^ Western Pall lisl. [,n the streni;th of two recctrds kn Itr,lr'I IShirihai 14[]6). The ne>,s~~ stucly shnwetf Ihat Urienl.tl Reed 1,'Varhl( r is at ll ntore c Ins e ly rrl,,letl lr, CIamttrol Reerl than tn (',l Reet! W,rrhlt r, 1 t'ikler el a l (11)97 {. Iht'rt'Inrc'. c<,nc lur{r'd Ih,rt C)ric nt,il Reed LN,Irhlr,r is hr'si Irt' rlt'<i rk,r Íull sp( c it s, a t ont lusion c'ariier rr.x ha rl hy tihirihai t't.tl {19[) :ï1 nn Iht' h,rsis ní Irlum,t w ' fe,,lurc',. hionu~)ncl l irom a Irn'fintin rry U NA klurly. Anulher Írtrm. Augr.11i,1n #Zeeri l't''.)rhlt'r A )u`,tralis, is mr)tit{y Irt'.)It'[I ) s.r ia ot (-I.)l Rc'til Wlrlaler. thc ntr,lr'c ul,rr tl,)t.t crhl,tint cl hv 1eí51er ( 1.II Ilrl[I'I rrmtr,ulitt Ihiti eiew; it is,)l closer tn I'it(,tirn Rreal 41'<trhler A t,)u gfi,)ní, tn t',astern I'olt~nl'tii<tn vnrl~, lhan lo (1,rmorattl5 Rci'c! W,lrhl('r,,upt)orlin}; Ihe viesti hc, ltl b y Shirih,ti r 1 al + 1't'} Autitrali,trt Rc'ecl Warbler is sper itx,tlly clititinc I. :11tht,(s~h the nt'w mnlcc ui<u tl,11.r ~uppurl ccm<il tivhí( h wer(' rlre,rc h<'rl a)n ihe hatii5 uí ntt,n, Ir,trlitirrnal t h.u,tt tt'r~. hc's Wo illuntin,rtc hcm '%ti.l lit', unrn.ilur.lll til)e c ie, lintil> h,)v(' been in tht, nt,t-su-rlistanl p.t51 The urlrnnlínrt.thle t.tcl th.tt af Ic.ttit fitt' w~ recn~nirc'rl 'pnlvlypic'.p ec ieti are,t.>t mhl.1 t' of inrms Ihat ~3rt no1 rln5c'itrel,3trrl iit'. I'.ultl e.- Íieltl. Ril Airkcan RetJ ( ;rr',tl Retd,tnrl ( lal Rl W,lrhlc n t,llls int(t tll Iht' st,ltus ot oiht'r ~icl( Iy <tr( (q,1e(!. hut <1s Vc t Irnt,rl` cs)n'r~hnr~ttc'[i, pctlyt~'pir tipt t it'ti_ IZ(~~rtitit'titinlt'rll~ Ot [he [amlrlrtl' oi?\1rictn R)'t'ti, Eitlt111'[I, Olika- ( eiuus anel ( lamrrrrru, i:e r'ri Mrhlr'r m,tv ht,,artic ul srly r('w,lrclins.( ;irt n tlrt nr,rny,ts untiampletl Íornts, Ihe rr't'ci se,irhlt'r t[l is 5till a s;ul(iminc, ror futurt' I)hylrtgt'ne1it tn(i la\()- nofnic titl,tncl 1ht,Itltl~ hy 1eislt'r c't ~t l It)') is,n indic.zti[tl~ ihat nlrtrl,ul tr(' lo h(~ t'xp( rt( ~I. References 11.Ir nt. P. Ot~~nn. t'~a Rrxrn[i, t' t) 1[)9 i- I hr' t.,tun[ r wtt ~ t, t t t r 5 nl r1c roe rrth,rlu,r,~rir ul<a 1,n7,r;[>rtlrt7. I nrl.- t,,il r>_ {-I i-,atih, j S. I'(',tl I) I, N11~rti,,us, ( ~ ~A ( Ir,Irrn, I' R IriF{r). iht' rrtant;rnvrr rt't'ri ~a,,rhi('r5 rrr Ihv Krrl Sr,,,tn[I (~ull n1!lrlrn r n<i.ts. ~trlh tls'~r nlrlirrn rrí r nr u uhyrrc it 5oI!hc' liric,rn K[rtl s,,rltk'r ir rrn ryih,r fu~ h,u'fit,uu,. 1 3 u 1 1 l i r /)rnrthsrl ( I r r l, I 1 1 1I {(, -t ; ( I,tnt ry. 1' \ 11r7ï. On Ihr Irt r it > Irn1il, s i }r r( n t')rlt,r k l,rt rr[,crt,, rvic if lrrl Arr'. tivl,-iirl,at i r>i I r1,ir,l,r,rr, AÍrit,,. Al 7 I!f)r : f' R d 11rrn'I, (r j 1'li{a, ;\ rtr'w ti~ ie, c l Ihr Afrit,tn Kr t[! 11.trf,lt'r Ac rur cythrlrf 1r,u tir,rhn iinm tic~nr',rl, 1{ull k{r{)rnrlhul (luh 1{)..1 : S-S. [)nar.r tl-i r'rn,,irt'. 1 R f)r tis'~r'11, K 1 I l.,nrl IUrir,tn Rr'c d Vh,', rhl[ n, Ar rnrrf>ir.rlrn tir rrri,rr rrt, a nd 1. 7r,rrtir,,trnvru<,1,trtcl ydht'r rrirlrntr' nr r sin~!ls ytr ( irti 1{ull {r ( )rnithnl ( lult 1{>7 :,q.}{;. r)r)

38 Trends in systernatics Fry, C H, Wilhamson, K & Ferguson-Lees, 1 J A new suhspecies of Ac rocephalus baetícatus from Lake Chad and a taxonomic appraisal of Acrocephalus dumetorurn. lhis 116: Goodman, 5 M & Meininger, P L The hirds of Egypt. Oxford. Harris. A, Shirihai, H & Christie, D A The Macmillan hirder's guide to European and Middle Eastern hirds. Londun. Harvey, W G& Porter, R F Field identification ot Blyth's Reed Warl.7ler. Br Birds 77 : Hazevoet, C J The birds of the Cape Verde Islands. Tring. Leisler, B, Heidrich, P, Schulze-Hagen, K & Wink, M Taxonomy and phylogeny of reed Warblers (genus Acrocephalust based on mtdna sequences and morphology. 1 Ornithol 138 : Pearson, D J 1981 Idenaification of first-winter Marsh and Reed Warblers. Br Birds 74 : Pearson, D I& Backhurst, G C Characters and taxonomic positíon of Basra Reed Warbler. Br Birds Roselaar, C S Songbirds of Turkey, an atlas of hiodiversity of Turkish passetíne hírds. Haariem. Round. P D Winter records of the Manchuria n Reed-Warbler Acrucephalus ta gricolaj tangorurn from Thailand. Forktail 9 : Salomonsen, F Bernerkungen uher die Gruppe AcYoretj halus arundinaceus. 1 Ornithol 77 : Sangster, G, Haz evoet, C J, van den Berg, A B ~, Rcrselaar, C S Dutch avifaunal list : laxonomic : changes in Dutch Birding 19 : Schulze-HaKen, K & Barthel, P H Die Bestimrnun g der europïischen unfiestreiften RohrsanBer Acrocephalus. Limicola 7 : Shirihai, H The hirds of lsrael. London. Shirihai, H, Rosefaar, C S, Helbig, A I, Barthel, P H & van Loon, A Identification and taxonomy of large Acrocephalus warblers. Dutch Birding 17 : Sibley, C G Birds of the world. Version 2.0. Cincinnati. Sibley, C G & Ahlquist, J E Phylogeny and classifica t ion ot hirds. N cw Haven. Sibley, C G&,Monroe, B L Jr Dititrihution and taxonomy of hird s of the w o rld. New Haven. Sober. E Reconstructing the past : parsimony, evolution and ínference. CamhridKe, Massachusetts. Stepanyan, 15 & ~tilatyukhin, A V IOn the systematic position of the European populations of the Paddyfield Warbler ( Acro( ephalus akricola}-i C)rnitolo};iya 19 : 212. Iln Russian. l Stresemann, E & Arnold, I Speciation in the group of Great Reed-Warhlers. J Bombay Nat Hist Soc 48 : Williamson, K Ide n tifitation for ringers 1. The genera Cettia, i. ocuste!!a, Acrocephalus and Nippulais. Third edition, Tring. George San g ster, Nieuwe Rijn 27, 2312 ID Leiden, Nerherlands Masters of Mystery j -f swariovsk i > f' r, F Third round PlateS IX-XII represent the four mystery hirds of the third round. Please, carefully study the rules below and identify the hirds in the photographs. Solutions cao he sent in three ditferent ways : by postcard to Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherland s bv to d.s.kokqstud.chem.ruu.rtj (a c:oniirmation of arrival will he sent ) hy Internet via the home-page of the Dutch Birding Association, http ;// Entries tor the third round have to arríve by 25 February From those entrants having identiíied most of these four mystery birds correctly, three persons will he dravvn who will receive a copy of Photot ;raphic handbook of the rare Wrrls of Britain and Europe by Dominic Mitchell & Steve Young, donated hy New Holland (Publishers) Ltd. This third and final round will decide who will become the winner of the competition and the owner of a pair of Swarovski 8x20B Century binoculars, donated by Swarovski Benelux. [ Durh Nirdini; 19~.r{x~lOL ~ 99 7

39 A1.l~fPTC of A9Y % ff r'1

40 Ma sturs oí Myster y Rules Only subscribers to Dutch Birding are eligible to enter. Excluded from entry are members of the editorial boards of Dutch Birding. Photographers whose work is used in the competition {hoth as mystery hirds or other photographs accompanyint; the solutions) are excluded from entry in the round(s) in which their work is used. For each round only one entry per person is accepted (the first received). Entries have to arrive by the closing date stated. The Dutch Birding Association cannot be held responsible for possible non-receipt or loss of entries. All species in the photographs have been recorded (or reliably reported) in the Western Palearctic as defined in Birds of the Western Palfmrctic' (BWP). Hybrids will not be featured. Each mystery bird must be identified at the level of species. In this competition, decisions of the Commissie Systematiek Nederlandse Avifauna (CSNA) are followed see, for example, Dutch Birding 19 : 21-28, 1997). In the case of any dispute concernin) ; the identity of a bird, the decision of the editorial board of Dutch Birding will be binding on all parties. The winner will he the entrant who bas correctfy identified most mystery photographs during the competition (three rounds). In the case of joint winners, one winner will be drawn. Diederik Kok, Blazer 9,.3448 b VD Woerden, Netherla nds Nils van Duivendijk, Guldenhoeve 34, 3451 TG Vleuten, Netherlands WP reports This review lists rare and interesting hirds reported in the Western Palearctic in November-December 1997 and focuses on north-western Europe. Information coverink earlier reports is included as well. The repons are largely unchecked and their publication here does not imply future acceptance bv the rarities committee of the relevant country, observers are requested to suhmit records to each country's ranties committee. Corrections are welcome and will be published- On the continental shelt ot the Netherlands, an adult summer Wh'rte-billed Diver Gavia adamsii moultinx to winter plumat;e was seen nft Vlieland on 23 Octoher. In Ireland, a Pied-billed Grebe Podilymb us podiceps reniained at Rostellan, Cork, irom míd-octoher to at Ieast 4 lanuary and anuther was found on 10 Decemher 31 Loop Head, Clare. As in the previous winter, one stayed in Greater London, EnKland, from 6 December to al least early lanuary. In north-western France, one was seen at Villeneuve-d'Ascq, Nord, on 12 and 15 Dec emher. The second for the Netherlands stayed frorn 1 lanuary onwards at Krabbeplas, Vlaardint;en, Zuid- Holland, where it may already have been present since 13 December. A Red-necked Grebe Prxliceps grise,gena was among Black-nec ked Grehes P nihric ollis at Djerha, Tunisia, on 17 November. At Playa de 5oala vc>ntu, Fuerteventura, Canary Islands, a very late Bulwer's Petrel 8ui w eria bulaverii was seen on 9 Novemher an1 a Balearic Shearwaler Pu1?ïnus n7aurefanirus un b Novernber. An all-time Canarian record of 559 Leach's Storm-petrel C)ceanodron3a leucurhoa in 2.7 h was recorded here on 4 November, seven Madeiran Stormpetrels 0 castro were seen on 4 November and two Slender-billed Gulls Larus genei on 9 Novemher. Also, trom Teneritc, the largest Canarian count of Greal shearwaler t' gravis was 250 on 21 Novemhc r, a White-Faced Storm-pelrel Pela gcx?ronra marina was seen on 18 November (Punta del Hidalgo) and two Madeiran Storm-petrels were identified on 18 Novernher and six on 21.November. An unseasonal Great Shearwater reportedly tlew north uii Camperdtiin, Noord-Holfand, the Netherlands, on 5 Decemher. On 8 November Pygmy Cormorants,tiiicrocarbo pygmeus were counted at their roost site in Evros delta, 302 IDut,fi BfrJfnk 1 9, ID'-308, 19971

41 1 lsfrr~c WF' roports 303 Pechora F'ihil, S'etsjorzpieper lnfhu ~. r usfari, Fair Itil c, She(Iand, Scollunsl, Orlohc r 1 99ï i Tim t < i, rf i 304 Pied W he.il uar' Bonte f.31wi1 ( hn,~r~ïhe ple>rh,~rtk,i, Spurn, Yorkchire, Cngl,ind, OcluhE>r Yourz,qlF3irrhi,~frhÍ 10 3

42 Wfa reports lvhrid Barn 5wallow x Huuse Martin / hyhricle Boureiv.waluw x Huiszwafuw fiirundo rustict x Delincom rrrhir,r, Vrhnika, Slovenia, 4 Seplemt.>er 1997 (Dare SereJ 306 PaddyTield Warbler / Veldrietzanger Acrcx'ehh.ilus,egrir nl,r. Vrhnika, 5lovenia, 17 September 1997 fdare SereJ 307 Canvashack / Grole Tafeleend Aythya valisrneria, bb'elney, Norfolk, EnKland, Decemher 1997 flain N l.eachl 308 Blackpoll Warhler / Zwartkopzanger Dendroica striata. Tresco, Scillv, England, Octoher 1997 flain H Le,tch l northern Greece f9500 individuals were counted here on 1 November and 3840 on 26 C)ctoben. In southern Italy, an influx of four to five juvenile White Pelicans Yelveanus onocrotalus occurrtd in the first week oi Noveniher at the Straits oi Messina ind 5icily. In Yemen, single Great Bitterns Hotaurcrs stenaris werc tnund at Arnria on 8 Nu~r nnc~ r and at Maríh on 29 Novemher. In Mornrrcr f 1 $ald Ibises GrrontiLls erentira were sven ntmr t,rmri un 7 Novenlber, inc luding a ílcxk of 95. :i Whistling Swan Cyl;nus t nlumhianus at Veendan. Groninl;en, and Anloo, I.)renthe, trom 28 Novemtx-r tn,n least 3 January conslitutes the fifth tor the Netherlands ; the percentahe of yellow on the bill was measurc d in different ways trom photographs f711-11,3's4 on the right side which h,id tilit;hlly more yellow th<rn Ihe left side} and the hircl ntay have been the sanie as the {me accepted for 1984) {rt Dcnc h Birding 11 : } and Also in the Netherlands, an adult Greenland White-fronted Goose Anser alhifrons fldviru,tri5 wa5 +e rn on 5-36 Nus-ernlx-r at Doniaburen near Wurkurn, Frie~larid. Another was present 3t Farsund, Vest-Al ;ckv, Norway, un 18 Nrn,emher. Two single male American Black Ducks ~lnas ru hripes staved in soulh-wr,tern Ice[and frnrn 21,mcl 27 Suptemher until al Ie,iSt 18 October. The IunF-stayint; mmle on Trescu, Sc illy, was still present in Novemher. A Marbled Duck Marnr.uonefta angustiros7ris was seen at Bodensee, Trikwltint ;en, Switzerland, on 8 November. A Canvasback Aythya valisineria stayed at Abherton Reservoir, Etisex, England, from 24 tirnemlx r onwards; on 3 Decernkx r, it turned up at Lti'r Ine \, Norfofk, where it reniained into January. The fira Asian White-winged Scoter Mela nitta deglandi stejn eg rrt frir Europe was an adult ma{r photot;raphed betwevn 27 May and 8 June I94i> at Kemio, Smedahcile, Finland,,7nd rcec'ntly,3ccrslflrel by tlse Firiniyh rjrities r ennniitle e 504

43 tl reh{,rt, 1 innut ; lf,~ : - 9, 1'lll,l. Europe's ÍirSt American Whitewinged Scoter A4 rl rfc' l rncli had hee n phnlcl! raph/ d ern 3 iune 1993 ai Elns, ArnarYjiirdur, Irelanll ibircling L4'orlcl , Irlcl ; ; Bliki 18, 31, F,;-hT, lclu' ; t)ut(!1 Birdin>,. 1 c) ; r. An unnn ;;c +I Bufflehead Fiuce p hal<~ albcnl,r w,l, disern ered on llt ticlvc'mkx'r <It 1 levlnytham Hall, Sluk+lk, England, where it remaíned ihrnu8h L)ecenlhrr. A re'h'>r,ed, four ve>,ar ultl, iemzie Lammt rl;eier C ;v7xretus h,lrhatus namec! Rl huhlic S and Inc 111` v~r>ii-kncwrn titia5 hnt over Cr<ln,, ri'ntral Valai,. SwVr rl ;lnrl, on 4,> nvrmher. It 4va~ the' trrurth known I<1 h,l~r hc en ;hr:n frnm,_' hirds rele.lnell in the Alpes Irt I)utrh Birrlint ; u : 1 2-1, ; 11 Il',rtil x'ven died 1rcm1 olhu'r ra u~e's inl lurling hvcl killl'ri hy iv,llanc}lesl. A juvt nlle Lesser Spotted Eagle Arrcrif.r lrurn,tnna was sl r rl,ii Liizz ruh- Ili~h til,, Yemen, nn 'r Ncwemiier- lhiti tvinter's iirst 1el+l,rl, ui Spolted Eagles A clanga for Fr,lnce were,11 5<lint v4artin-clc Sr<ien,,ut, L<lndes, on 1 i November, in the C<lnlargue Bllul l r,-llr.-rht7ne. rhvsu un 211 Ncr. vemher and a9 Etau,L~ llu 1indre. Mrlsc I!E-, on 27 NclvE'rnher. in north-e<i,irrn ft,lly, the r,lrr p,llr' nlurph 'tulti'c'sccns' was rcpnrtl rl irum Vaili clel Ml'ir.lno, Ferrar,a. A p.tle murph Booterl Eagle Hif^r,la m u, fu'o n.rtus tivas,~een at Adc jr. Tcnl r rc, nn II) Ik lrnlhc r In eastern <rrsel sc+uth-castirn tiic lv. Italy, ahnut tlrur lnclinidual, ; ~cerl reportccl durlnl I)rlem4~er, 1 Lanner Falcon Fal- (l/ hi,)nttictls slayl'rl!1 S,lini-Denl,-clu f',ltrt, Vendée, Fr,lm r. fram 22 Nnvr mher nrnvarll~ A titihre Gyr Falcon J- rrr,tirc,lu, was discovereci nn Uia, 1'Vestern I Ir'. Sc<ltland. csn 1 ti Nnvemher and,incllhr~r was ser n n hrll, svest oí ( nll^r,line, I)errv, Nnrthe rn Ireland. rln 11, [)eclrmber Thc' iir,t,ucce5siul hreelllngni Peregrine Falcon F pfre t~ rincrs trn Bel.r;Eum since 1`titi cx c urr[cl,11 thr nuc lear prn~c'r I>f,lnl ui Doel..Answl rfx'rl. In Ilak~. Ihe ilrsl Macqueen's Bustard Chli nl<acclufenii tnr 2I1 vf.'<lrs titi,n kilfc ri titihc'n il rollirlrcl vvilh a car on 1 Na+vl'nlher at Pe,lar,r in Ihe Ahruzin n ;giun As in rrl rnl vears, hirrle r, c uul<i not iincl dmv Houbara Bustard C'uncful,lí,r in Mnrocco durint; NuvE mher. T~ Íira- vinte'r Black-winged Pratincoles ( hlrc'uhl nurrlrnanni at lalii e ~ti,age ponds nn!i Nn" mher m.i) he thc' fir51 inr Yemen. t hr seronc! Inrl Ililrcl Spur-winged Lapwings l'onc'lkr, tillino,uc ior B<lhr,lln wc're seen rlurinl ; micl-nnvl'mhc'r <st B.rdaan. The tllurlh Sociable Lapwing l' ~rc>l <rriu+ Ic>r Portugal wa, lliu nva'rl~c1 on 11 Ul,cenihc'r in a tlcl( k lri 1 3 Northern 1,!{xti~r> ~ 1 vdnr>!!ln 11 4i~nr Algrlrvr'. Ihe second Killdeer Plover Ch,rufric ;ti tic+tifjru inr ti ;l,3ir1 tvas di,cnrvrlj in Ponte- ~ E rlr.l on 15 Novernhrr fthe first in Ihl. ~,rnie renicm nrl Ii-Iti Seplemhl'r 1'It3t31. A late White-rumped Sandpiper Cafidri~, tusr irrllli s was re{~c~rlc'ei ii lirl'rlil-,blihnl', h,lre,nle'-,blarilirne, 1r,rn<e, (>n 8 Nnvl'mhl'r In 1'emen, 1 jclvcnlle Long-loed Slinl C ~,ul+nrirrulr yeen <rl Anrri,l nn 8 No~c rnhcr. L)urine, rutrrnhc r d Long-billcd Dowitcher! irrrnnrjrnlnrrs l ulnt~,re r rr+ t,lyed 'H Soh,ir. Oman. 1 Spotted Sandpiper lrriu, rnac ulari<i remainecl at Rrlqultu clel Frailc. Ihnr'rirl~, ti Islancls, until at least r.lrly January. Ii ar celitecl, a Great Black-headed Gull 1 rl frths lc'trr5,11 [.ll+rel'lln, I'clrticciv, nl,ic a, nn ; NlwenrhE r will hc Ihr tirtil tur I-rancc. A ~l cnnrl-ee~,~r w,lti,e'rn al AI Kha~'vi,h,lli, Yr'nlen, cln '1 'vnvl'mher-,ulult at 1lenclic<Iri, Si( llv cm 28 UeCemhl r was the 1{lth nr 111h ior Ilaly Dunn}; [.)el'emher 1 Laughing Gull 1 <rlrrrílla wa~ een,! l tirnc^, in ( nrnsti~ail, Engl,lncl. On i I,InuarY, a tit t nnll-mtirnter >t lti-- E'ri!I Cnrk (itv ruhhi,h hurnp, Ircf,rnrl in nc+nhc'rn fr,lncr^, a Franklin's Gull L pillikrln w,is rclurted at ( Yllcville. A4,lnc hl',!!n 1 Ncwemher. An,ulult was ~ec n,ii Newqu iv, ( l rrnti,lll, on '-,!lvemhrr. C)r] S I,Inu~lrv. an IClult %,3~ iuilnr! lt Rn,thern 'vllvr ( he,hire, Engl.Inrl. I're,umahlp, thr, I,nl Sabine's Gull f s.ahini ot thkti autumn'. large intlu>~ rn t~e'tile'n3 Eurnlrc \.,i, rrlrorted on 22 1)hcemher in 1)a'v<rn. Englan<! Va',!r 1iarlnover, Niecll`r~arhsen, C;ernl,lrly, t 3(1 Balti c Gulls [rls iu+rlrs V+ ere iclentiiie'rl n nlic!-octufll'r, ru Irlchny thme 4vl'arin.~ Finni,h ring~. In thl' ethlerlands, a t IE',I~t 15 Pontic Yello w -legged Gulls 1 ll( hinn~irtc cac Irinn,rns were,l ( n lunng NllverllhE'r 1)el r'mher. Mrltit v~ ere' pre5ent ainn ;; Ihr mer ht,ld, ne.lr the Germ.m hnrder li Arcen, 1 imhur ;, titiilh r nl<3\irnllm of six <lriult, cr+unted in,1,irtt ;lc' Ei,iy Llnrf, 1 1 I,I in Novenlhc'r, :! tilmilar nunlhc'r ni tilecliicrr,ntir<vn Yc Ilnw-Ickged 1 r mich ahr'11í ' Irrl tivnt kor ccrmll,lritic3n} Besicles, Iwc, 1'unticti raere rc ( t!i<srlp secn.lt 't Leuken, Bergen. 1 imhurl;. in 1'nvr'mhc`r <md sevcr,al mr.1stiv in1r15alure.`, 1tE re at la,l VE,lr', Sile nea r Entirhede, Overij~~l'I in [)ecernher. Slnt;lE'~ 4vere spl~tled al a varic'iv ul lue alities. In thc Ruhr arc!, Nr>rclr}lein-bb'estl<lk'n, (iermanv, lrluntti c>t 1,3rge t ;ullti un?cl Novenlhc>r Int,lllecl 693t) Hr,rrinl; L,rr}ert,rt u (1 Porttic Yellutiv-Ic'L;L~c d, 31 Meditr rr,lnc',in Yc'llcnti -lhr;- ge'd. 13 Lesser Bl,+c k-hacked L 1,4'r,rr It,ri and I~til, (.irt,lter E31ack-h,u kcrr! Gulls L rrrarirnr t!u' rr.l;nn w hv the numher ot f'untlc 1"ellow-ler;t;E.'rl ( iull, h,ne rl4e'n sil;nliic,intly <lre ye I unknntivn {Anrirr,lti Buc hheim in littl. Two indivirluals we're repnrit'[i rum Bolllclgnc, I'as-rle -Calais. (+n 29 1)ecemher. In I nl;l,ind, one w,15 seen in Gfouees~ rm 17 UecemhE'r hul, pu~slhly, <I kcaud rlumhl,r hati nol heen repurled IRich,ircl Millinhtnn pers lc+mm}. An aclull Mnler Ross's Gu6 Rhurfostethia rn5t',r urcurred in Orknwt. 5lolland c,n 1 b ancl 22 Novemhrr. An ivory Gull!',lguphif.a r~lrrrr 17G',1 ttlrnecl lll)!1!`,11 li,lrrl, ~ti~,lle>ti, clll _' j,lnu ;lrv. A I<31l,Idull tivinter Lesser Cresled Tern tile'rrl,l hrvl8,ilc nsn tvas seen lt I)jErk>,a lunitiia, crn 17 Nnvemher. In Ire'I,rnd, the Forster's Tern 5 tnr~tl n u ivinrnru"s Pir'r, (i,rlwav, titi'a ticvvn un 18 I)c re'rnher. The iira Iti% ilrhahle Brunnich's Guillemot 1 rri,r Irxnl i,i tl,r Sm.-eden sinrc IcrEi' -,%,i, rii, clvrrerl crn'8 0c1 It Ficlvdas. Vastc'rri ll,inli. tihere kt was inund cle.ad <m 3{} Orlclher. From "i 1)rlc mher onwarllti, cme>,tavecl nn t c'tl,lr, Shetland, Sr <Ill,lncl. Iri Iceland, unsea,rm,l1 Turtle Doves 5rr :'r iuheri r ttrrtur Hwre a juvenile trnnr 1 7 ()ctu4 ;cr trr í Nnvrnlher anrl an acivlt t ro m 2 i Oc 1c,hc-r to 1 8 Ncrvl'mhrr at 1lczin,r ijisrrlur. Reporlcclly Ural Owis Stri \ ur,rfr ll>r, h,axr hrc'ei in mrrtil-castc'rn It,llv in rc`cent vr',lr,. A Short-eared {)wl A, in fl.rrnnrr crs,ii 1 ic>r!r'irlatl rln 12 Nuwrnlx'r nl<i}-

44 W!' repnrfs have heen the first for Yemen. Also in Yemen, flocks of 14 and 10 or more Egyptian Nightjars Caprimulgus aegyptius were lound at Katf Aseifra on 13 November and 21 November while 14 Calandra Larks Melanocorypha calandra were seen al Al Qutay on 12 November, The first Calandra Lark for Belgium was briefly seen in a flock of 50 Sky Larks Alauda arvensis at Taviers, Namur, on 23 November (apparently, all seven previous Belgian records have heen reviewed). In France, four Richard's Pipits Anthus richardi were discovered in Ihe Camarl;ue on 7 December. lf acceptcd, a Blyth's Pipit A godlew>k!i at Lentini, south-eastern Sicily, on Decemher would be the first for Italy. A hybrid Barn Swallow x House Martin Nrrundo rustic,i x Uelichon urbica was ringed and photographed in Slovenia on 4 September. The second or third Brown-chested Martin Phaeoprogne lapera for North America remained during 6-15 November at Cape May, New Jersey, USA. Previous records concerned a presumed sighting in Florida and a specimen collected in Massachusetts. A first-winter Red-flanked Bluelail Tarsiger cvanurus trapped on 2 December at Baldissero d'alba was the fourth for Italy. Jf accepted, a female Pied Stonechat 5axicola caprata at Paphos on 23 Novemher wiíl be the seconcl tor Cyprus. An Isabelline Wheatear C)enanthe isabelhna stayed on Sein, Finistère, France, on 25 October. In October, Íive Pied Wheatears O pleschanka were seen in England. From Iate October into lanuary, an unprecedented influx of Desert Wheatear 0 deserti took place in western Europe. On 2.1 and 29 October, the first and second for Poland were photographed al lastarnia and Darlowo, respectively. On Helgoland, Schleswig-Holstein, Germany, singles stayed from 24 October onwards and on November. In Britain, seven individuais turned up during November in addition to the two in October, while seven were stayink durinp, December in Cornwall (two), Lothian, Norfolk, Northumbedand, Pembrokeshire and Sussex. In France, eight individuals were reported : on Hoëdic, Morhihan, on October, at AuKinghen, Pas-de-Calais, on 19 Novemher, on Ouessant, Finistére, on 30 November, in the Cantarf;ue one on 4 December and two from 6 December into January, at Plouhinec, Morhihan, from 27 December onwards and at Sarzeau, Morbihan, on 29 Decernber. Singles were seen at Hulst, Zeeland, the Nelherlands, on November (first-winter female), al Ferkingstad, Karm y, Rogaland, Norway, on 23 November and at Rosslare, Wexford, Ireland, on 2-15 Decemher. In Yemen, single White-crowned Black Wheatears O!eucopyga were seen on 5 Novemher (a tirsl-yearl and on 29 November (a hla( k-headed adult and a first-year). The third Swainson's Thrush Catharus ustulatus for Ulsira, Rogaland, trom 30 September to 6 October appears to have been the fourth for Scandinavia, not the third, as there was one record for Sweden in November 1995 (cf Dutch Birding 17 : 260, 1995 ; 18 : 269, 1996 ; 19 : 260, 1997). The Locuste!!a warbler on September on Utsira was not the island's sec ond River Warbler L ffuviatrlis Iwhich, in fact, has never heen recorded on U(sira) but the second Lanceolated Warbler t lanceolara (contra Dutc:h Birding 19 : 260, Five Lanceolated Warblers were lound in Britain during September. The secuncl River Warhler for Italy was well-seen at Albinia, Orhetello, Toscana, on 14 Ocioher. In Slovenia, ringing rerords included a Paddyfield Warbler Acrocephalus a.~ ricufa on 17 5eptemher and a Yellow-browed Warbler Yhy!luscopus 309 Lanceolated Warhler/ Kleine Sprinkhaanzange( LocusteNa lanceolata, Fair Isle, Shetland, Scotland, October 1997 (Tim Loseby)

45 bti'p repxart~; 31 0 P,icldytield 4V.irhler í VelcJrietzanger Acroccphalrrs ai ricoi i, Fair kle, Shetl,inrl, SccztIancl, O( Iohe r 1 1)1)7 (Trrn Lo ehy l 311 Dcs e r! W heat e ar / 4tifoestijntaij) uit l)f n~nt17c cfe sertr, I ri sla rnin, Hcl Peninsul ;a, Pol,inrl,? 3 C)ctoher 1 A rk,j diusz Siknrai

46 WP reparts inornatus on 10 October. At Bourgoyen-Oostmeren, Gent, Oost-Vlaanderen, Belgium, a Paddyfield Warbler was seen on 4 December. The first Blyth's Reed Warbier A dumetorum for Iccland was found moritwnd on 23 November on Hali, 5udursveit. On the same date, a Garden Warbler Sylvia borin, a Willow Warbler P trochilus and a Red-breasted Flycatcher Ficedula parva were found in this area. Four Airican Reed Warblers A baeticatus were seen al Af Urj, Yemen, nn 14 November. On 1 lanuary, the fourth Dartford Warbler 5 undata for the Netherlands was briefly seen on Texel, Noord-Holland. In addition to October's 125 Pallas's LeaÍ Warblers P proregulus for Britain, c 30 were reparrted durint; November and one in December (on Isle of Wi(;ht on December). Also in November, 15 Yellow-browed Warblers and eight Dusky Warblers P fuscatus (Iaking this autumn's total to a record 19) were tound in Britain, and there were two Yellowbroweds in December (including one on Isle of Wight on December). In southern England, three Hume's Warblers P humei were present during Novemher. Another staved on ~land, Sweden, on November. A Dusky Warbler lingered for a few days in mid-(7ctoher at Santa Cruz, California, USA. The first Brown Shrike Lanius cristatus for Canada was an adult at Halifax, Nova Scotia, Canada, from 22 November into Dec :emher. There were about six previous records for North America, a!i from the Pacific coast (four from Alask.i and two from Californiaf. On 29 November, an Isabelline Shrike L isabellinus was seen at Étang du Marie. Ilérault. France. In Italy, an adult male Redbacked Shrike L coaurio stayed from 21 November until at least 17 December at Isola delia Cona, Gorizia. A recent review of Hungary's (and Europe's) only record of Long-tailed Shrike L schach on 21 April 1979 resulted in the species heing removed from the Hungarian (and (European) list. [t is now considered to have been a hybrid Red-backed x Woodchat Shrike L c ollurio x senator (Tuzok 2 : 128, 1997). A Great Grey Shrike L excubitor of the south-eastern subspecies horneyeri was seen at Hoburgen, Gotland, Sweden, on 9-10 November. If accepted, an adult male Southern Grey Shrike L meridiunalis on 18 October at Vistula river mouth, Gdansk Bay, will be the first for Poland. The third and fourth Steppe Grey Shrikes L pallidirostris for Denmark were seen at Feddet, 5ydsja~,lland, on 19 October and al Buttervej. Skagen, Nordjylland, on at least November. On.3-4 Novemher, the 12th for Britain stayed at Long Buckhy, Northamptonshire. in the Netherlands, three House Crows Corvus splendens (two aduits and their single young) were still present al Hoek van Holland, Zuid-Holland, on 7 December and at least one was seen in early lanuary. At Lower Earley, Berkshire. England, a Spanish Sparrow Passer hispaniolensis was reported on December. Al least 30 Desert Sparrows Psimplex were countcd al Café Yasmina, Merzou};a, Tafilalt, Morocco, on 1 Novemher. A Red-eyed Vireo Vireo olivaceus was present at Morwenstow near Bude, Cornwall, from 31 {)ctober to 3 November. An unprecedented invasion of Two-barred Crosshills toxra leucoptera in the Netherlands reached a total of at least 83 individuals until early lanuary. These included four large flcxks: up to 22 at Ijzeren Veld, Huizen, Noord-Holland, from 2 Decernher onwards ; up to 18 at Kuinderbos, Ncwrdoostpolder, Flevoland, from 5 December; up to 16 al Oranje Nassau's Oord, Wageningen, Gelderland, from 30 October ; and up to 16 at Waskemeer, Opsterland, Friesland, from 25 December. Singles were seen al several other locaiities. Together with these bírds, Common Crossbills L curvirosrra with unfamiliar calls were sound-recorded. Until this year, the largest invasion of Two-barred Crossbíll for the Netherlands had been in September 1889 with 32 individuals. Good numbers were also reported in Denmark with flucks of at Skagen, Nordjylland, on 24 November and up to 20 at Fjerritslev, Nordjylland, on 25 November. The iourth for Hungary was an adult male at Zalaegerszeg from 29 October to mid-november. On 2 November, 25 Greenland Redpolls Carduelis flammea rostrata were still present on North Mainland, Orkney.!n Scilly, both a Blackpoll Warbler Dendroica striata and a Common Yellowthroat Geothlypis trichas rernained until at least 1 November. A Little Bunting fmheriza pusilla was ringed in 5lovenia on 26 September. In France, a Rock Bunting E ria was reported nn Ouessant on 10 November. For a number ot reports, publications in Birding World, Birdwatch, British Birds, Limicola, Ornithos, VIr F~gelvarld, Winging [t and World Birdwatch were consulted. News from Britain was kindiy suppiied by Birdline ( or ) and Rare Bird News { ). 1 wish to thank Theo Bakker, Peter Barthei (Germany), Andreas Buchheim (Ruhr area), Gilles Carron, Alain Chappuis, Rolf Christensen, Tony Ciarke (Canarian Nature Tours), Andrea Corso, Eric Dempsey, Jochen Dierschke (Germany), Enno Ehels, Annika Forsten, Peter Fraser (UK), Steve Gantlett, Fulvio Genero, George Gewers, Detlef Gruber, Marcello Grussu, Morten Gunther, Ricard Gutiérrez, Yngve Hareland, Erik Hirsc.hfeld, Ted Hoogendoorn, Fran4oís Hupet, Erling Jirle, Kajetan Kavros, Howard King, Guy Kirwan (O5ME ), Yann Kolbeinsson (Iceland), Hannes Langbehn, Paul Lehman, André van Loon, Pierre Le Maréchal ffrance}, Anthony McGeehan, Richard Millington, Geir Mobakken, Killian Mullarney, lanos Olah, Gerald Oreel, Gunnlaugur Péturssun (Iceland), G Piras, Stefan Aki Ragnarsson (Iceland), Colin Richardson (UAE), Willem van Rijswijk, Luciano Ruggieri (italy), Magnus Robb, Bob Scott, Dare 5ere tbird Ringing Centre Slovenija), Peter Symens (Saudi Arahia/Yemen), Arne Torkler, Paul Tout, Yannis Tsougrakis (Greece), Magnus Ullman/Avifauna (Yemen) and Arend Wassink (Tunisia) for their help in compiling this review. Arnoud B van den Berg, Duitrlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Netherlands ic)ti

47 Recente meldinge n [7í1 overzichl van recs'nte ntcltlin[;('n van ra friz,tm[' en ntr'r'['tiy.tnt[= co.,e15 in I\'[ [Ic'rl<3rtcl en Be It;ii he,l,t,tt vrwrn.tmelíjk cle perit>de oktober-november E)e vr'rntcide t;evallen zijn ntr n urlr'r ls nic>t reyt'rifir r rr! < n het ov[ rzicht is niel orllr rliy ; Mle voric'it,tr rlrr' r!r' ma>eílc nantc n um hun w,t.rrnemin}ten aan rtns r#unr te c;evr n tvc>rclen harlelijk lx'rlrnkl. b1''.t.trnenters van munrten in Nederland rlie' tivr>rrlrn hennr[i[ eki door de Cummissie Dwaalt ;.tsten Nerla'rlanrlx' Avífauna wordt verrnr hl hun waarrtemin,qen zo >put'r1if, mol ;elijk tne te zenrlen aan : CDt`.A. Pr,>Ihu> =15, 2 0t311 AA Santpoorl-Ztrirf,lederland. Hierta>e telieve nu'n t;ehruik te rntkc>n van CD~A tivaarnr'min(>tr>rntulír'ren die eveneem verkrijghaar zijn bij hrnenst :a.tn[i.trlreti. Nederlan d [)ItIKERti tot \-'AL1:EN IJsduikers Gavia imnter Ant ;c n op 1 4 oktober lanp;~ Si hir rn,rmnikook, Frierl<inrl, en r>lr 25 oktnhc r lanpc \ef lr.je I,tn., /eeland en zmnntmen van Iti tot 2 5 nktt>her tinr>r rir' kutit van Texcl, lonnitlullrnri. (,n rrl ) 2 2 en? 3 nnvr'mher op het Ilntrr r 1[' n e' [c rt l,ru tilui<fen. Nonrd-Hr.)il.tncl_ Een lrlulte Geelsnavelduiker (i.ukrnr.~ir zwont op oktuhc r o3 [It Nnnrrlir r' enkele rnijlen Ir'n nr>urden van Vhel,tnrl, Eriesl ;rncl. Ilet dr>nrzettini;~vr rntugen van een w.r,rrnemcor cu;t C imlerduin, Nnur<!-Itnllancl. le>\ urrl[ np 2' nknher een titi~rarnent~nt ij~i, v.w een I<trr ;zanrn nnurr!- ~aa,trt5 \ hcc;encli, Wenkbrauwalbatros Oinrn[ rir a rtrel,,nr>p hri, Inclien,r,tn+uanl zou dit rlc eer~lr' \~<,or \rclrrl.rnri zijn. Op 1 en ' rrktnher ~tiertien c r I<3n1;ti de N['cir'rlan[Ise ku>t '~rnlr pi}ilnrmvo~ee.' [,+luna'rtriti:tutfrnuy gezien. Op 1 oktoher tiverden er mrr rslere ~r'zir n op Texel, w.aarvan r i~n lol enkele tl< Grote Pijlstormvogel Y gra vd~ w[ rrlc n Lecle[ennlncercL ( yl,.? nkt<,hr r wc rtien grote pijltitnrmvngels" [ernr'ici híj E};rrturxl aan Zee, \nurcl-ilnli.rnd, op if tr I ~hve[ f, S[hir rnrr,nnikrrq en I,rj [<rulrrrsup} : Groningen. 1)['ze Ia.tl~tr' v[ rtr+nnrle vnik;en, rlr ti~,t,trnemer nteer rle kenmerhr'n v,rn Kuhis Pijlstormvogel 1 diomprlea. I,t1rr in clezc pcrirrcle ati áren er nng nt[ Iclinken van een Grnt[' PijE5ls,nnvotel op I' r>ktnh[ r hij [ersch['llint;, f rir s- I,tncl, en ti ui een i<uhlti I'ijl5tr>rntvot;el op 25 c>ktoher laij St hr'venin} ;en, Zuirl-I loll,tnrl. Na een [toerle inleiriing tnt h,tlf >eptemhr~r. hr'(;un het in okloher f+,a, rr ht ntel Grauwe Pijlstormvogels Peri5['us. In rle drie rlcr,tde's ~.rn oktuhr r a~t rrér n r'r rr'tipc'ctlevelijk?r)'r, 1=11, r n 89 [1r>r>rge.r;ti crel tlti Ir+pri,t(en 1 en? r>ktoher met in Inl,r,tl 2-1fL L)c 1<t,tt lc a~,a,rrnenting ~ iel >p ; n<nenther hej Sc he~enin r n 110 <3 n31,r1 tildarneminr rn ti.rn Noordse Pijlstormvo gels P trufnnos hep in nktnltr r rl, mel in tnl,t.tl r-it), t+.t,trt.tn cle I~ratste np 25 n4anl>r'r : [)e' In<al ti ati,t.tntert n,r ;r n v,rn Vale Pijlstormvol;el F' rn rurrt.rnii u; u irt n ol> ~l nktnhr r hij cis'.tit.t. J,tktc, Lui[I #irdl,tnrl, en o> Irt <akkaher I,tnss Vlie!<tnrl. Lr werden in tutaal 13 StormvoRelljes Hrclroh.tte± pe ldkrcu~ cemelr 1 in uktnher Naclat ein[i.r plr>rnher ruslig kti,i~ t;elcee'l atr'rrlen in oktober ~ec r grote.r,tnt,tllen Vale Stormvogeltjes (>r[>artuclrnrm.t Ic'urr,rhn.r q;r'zien To>da~,r'n u,trrn 1 trr 4 rrktoher niet 1.111, en I(I tul 12 ukt< her nx't ruint 1> 00. Kuifaalscholvers tit+rlocarhn ari,- totclls tvt'r[h r1 triirn ~dn S tul 17 uktaher hrj Ilnluiclen, Nonrr1-1 ioll,3nrl, op 12 nkluhr r lrij Weltje lans en op 8 nnv['nthr'r bij VlÍssin.L~r'rr, /r r'i,trtrf, Ola! 5 nr>~emiter tiarrrl t en juveniele Kwak Nvr tie nr,ri rnt7ir,tx gezien I>ij 49akkum, Frieyl,uu! Kleine Zilverreigers E,qrc tt.r g,rrzt't1,r hietien,t,tm4r zí}; n c1r' [)ella, nret maximaal 1 5.tan cje zuidkant >,..tn hel Vr>c>r,r, Mecr Z-eeland. ()p I :> okloher verhlek~en er twer rn de Preekhilpofri['r, Zuid-I iollancj, en op? 2 rtotemhc r ('r n laij Rhenen, [~Irr e ht. ( )p S n<n emhf r t In[;r'n vier Grote Zilverrei gers ( runerorlius.>ihu, I,tn);ti K.rlvrijk en 5rhevcrtin en, /ui[i fiull,tnrl, Elclers in hc I nud werden nn, cern 11 (irote 7ílverreis;erti,qenr n. [rn Zwarte Ihis f'lrl~,trli, hrlr in< ljus Aoo}; np 1> uklrrhrr cuir9- rt> hij Snt31[Ir, [)renthe, Fen Fluitrwaan ( r ;~rtu~ r c>l+,rni>i,tnu, arerti v<anat 28 nntr'rnhr r~a,r,2rgr'n<rnten trn stie~ten v,tn Veendam, f ;roninjo~r n f E n Groenlandse KolRans. 3r>,rr,rihirrr,>r>ti N ;[7ro>1rrs, tti[ rri k,in ~o t<at I L not emhi'r I r iien ten nnnrr#en tinn U1'nrkum. [nr l,tncl. Niast r nkrlr' Insse exernl7laren avt rrlr'n r.~rur,pcn Dwergganzen.1 r'rvtltropus gezicn van I ; tnl _'i, rtktnher bif ('anrprrrluin { l)1, op 11 nnvtntlrrr hil ri[ Anjumer Kr>Ikt'n, Frie,land (13~. en r,rn,rí?tt nca+e-m}te-r hij Strijen, Zuiri-Holl,tnd i1 3 ;. Er kcrrrk n r 1 i Sneeu w - ganzen A r<er>rulr +r [>n : ~cmelcl. ~v,tdrr>nrlr r r f n ~n,capje v<tn ze5 op 18 oklnher hij ZouEk.tmp, (,rnnirtti;r'n. [)e eerste Witbuikrotganzen 8ranta hrnl,r v.in h['t seizoen tikerden gc'zien r>f, 1 1 rrktnl>er hij 11re ~tk,tpelle, 7eelanrl, op 12 okloher drie Ltn[;~ Lauwersno};, ulr 17 oktober op Tersrhellink, v,tn,rt 19 oktober ru,rxim<ril clric op Texel, op '% nkl<>hr'r I,an);c Kitwíjk op 1 nnvemher bil Ouddorp, Zurrl-II<>Il,rnd, en nl 4 nrrticrnirer hrj lernaard, Frie>I,rncl- Zwarte Rotganzen!i nr ric,trrs verschenen np 1 ; nktnhe r hij 11'irrurn. f nt>.i.rnd, vanaf 14 oktober masinr<r.31 mrr up Texel, op 21 en 24 c>ktoher hij l+l+olphrtarltirlijk /c F k,tnd. cart!h Ir>I ii} r>ktoher in de Prun)r>pufder. /c~cl.rnd en v,tn lr, tn1!íi nuvernher bij C)uddc>rfo. Roodhalsganzen f3 rupfrnllrs lietc n ziclr zien op 21 en in <>ktnkwr Iccn1 en op 11 nr>venther Itwee} in cle Anjum['r Kolken, r>p? 2 nrn e'mher,tn.~,~ 5cheveninl;rn r'n <rp 13 nr>venth['r hij Fert\ourle. Friesianrl. Witoogeenden Arthta nrn,r+air~nlrn up);emerkt op 18 i,kruhr r hij K~ttcilk ['n \,rn,rt 1 nrnem)er hij Best, Vorircl lir,th.tnl. Er tti,r up 1 ; r.k1k,her een melclin); van een rrlult mannetle Konin gseider r,n>ate rr,t tipertabiln, op tic W.tddenzee lus~rrt Iersr hellink en Hdrlingen, Frir Sl,tn(I Fr x1 dten ntrklin}rt'n vdn Zwarte Wouwen,h9ilti>w, mi r;r,tnc op I ; rrklrr}tc r over Velp. Gelderlanc{, e'n op 4 novemher rwrr :lrrthr'nt, Gelrlc'r- Idnd. Er ~ti eri![ n ruim 3{} Rode Wouwerl A1 milru> gezien, rrtel n,tnle lu5,en 1h en "r u! tarln r. E.t'n kn>nt deel hiervan h[-cnncl uc h rrp 4 1, t 1 [ hr rr n, /r r l,tnrl. nte- t 3l lrl

48 Recente mefdirtgen 312 Lachrneeuw/ LauKhinK Gull Larus atricina, Groningen, Groningen, 6 oktober 1997 (Koen van L7ijken/Cursorius j 313 Rosse Franjepoot/Grev Phalarope Phalaropus rulicaria, Kennemermeer, Ilmuidin, Noord-Holland, 6 oktoher 1997 ( qrnoud B van den BerK)

49 Kecrnic> rneidif~~c n 114 LMith,rnrlkrurtihe'k í Iwo-h~rrrrcl (nxshill fu v i.r lt'[+coplt'r,r, mannt'ije, Or,injo~N.iti4,wy!) o ril W r};t o m on. C ' ricb rl,rnrl N nrrve'nrher 1`r'1- J,ar clrn N(v6-ii ; 3 15 F<rll,v~ fiuvdn.ler! P,rll,v.', 1 t'dí LNduhler I'hrlluunperti rrr,rreulu, ii)til Nu rr1 H o ll,znei. E~Lk,lre~r 1 1 3h-,h'urrd 1- finrum t r. 316 Idehnite v,e Idupqhirtµ l - ull l.drus dlri(ilfi, írningt'n. Grnhrgrn 4 r,l.l~~her 1 1 r'1 7 'frrr kriup ho, xiv.t'eipierk'r : Krrl-ll-, r D3lrcl I'ililt -1r7thuy re'nrnu,. HUOm. irrtirhe'lling. Frir'~L3rui, 4 3 nw-rrnkrr'r 1'Pr- ~Arrr Ou m, rkerkl 318 (rcenl,vrdct' KrAV;,3n5 i Grt't'nl.inr1 101i1e-frnntt'rl (. reu<t',lrp5t'rdlfuhr>n, 11dt rn mn, '. 1%'irckurn, f rrsl.rnd 4 nuae'nr~ her ~1 rn J h' $uuri!!, unnrnnl S19 W{r í 1 Inulu>e Liptzjr,) {grr~ln, iexel, Nurrrel h Ir.ll.)nrl, 1 4'i? fkrih (, lfnuttrtrdrr 31 1

50 Recente meldingen op 20 oktober acht, waarvan enkele ter plaatse bleven. Vanaf 17 oktober werden 11 Zeearenden Haliaeetus afhici!!a Kemeld. Sommige bleven voor langere tijd aanwezig, zoals bij Dordrecht, Zuid-Halland, in de Grevelingen, Zeeland, en in de Oostvaardersplassen, Flevoland. Een adufte werd gemeld op 18 november hoven het Veluwemeer bij Nunspeet, Gelderland. Een late Grauwe Kiekendiej Circus pygarxus vloog op 16 oktober over Schiermonnikoog. Voor Nederlandse begrippen oprnerkelijk grote aantallen overtrekkende Sperwers Accipiter nisus werden gezien op 20 en 21 oktober op Walcheren, met op beide dagen ruim 300. (}trk Buizerds Buteo buteo werden in extreme aantallen t;ezien, en wel op 18 oktober 240 hij Zutphen. Gelrierland, en op 20 en 21 oktober ruim 800 respectievelijk ruim 900 over Walcheren, Er werden nog vier Visarenden Parrdion haliaetus doorgegeven. Op de Zeeu~ eilanden werden nog Roodpootvalken Falco vespertinus gemeld op 3 oktober bij tilicldelhurg, Zeeland, op 6 oktober aan de oostkant van de Veerse Dam, Zeeland, en op 18 oktober hij Vrouwenpolder, Zeeland. f IUENCIERS TOT ALKEN Een erf, late Kwartet Cofurnix coturnix verbleef op 29 noveniher op de Zanderij te Katwijk. Grote aantallen Kraanvogels firus grus in liet najaar blijven de laatste jaren achterwege : dit jaar slechts c 150 tussen 4 en 22 november. Grauwe Franjepoten Phalaropus lobatus waren er tot 4 oktober op Texel (maximaal driel en op 18 en 19 oktober nog één op dit eiland, en op 5 oktober op Terschelling. Tussen 2 oktober en 21 november werden maximaal 25 Rosse Franjepoten P!ulic-aria doorgegeven. De stroom Kleinste lagers 5tercorarius Iongicaudus zette goed door, met in totaal 44 tot 15 oktober. De Lachmeeuw Larus atricilla blee( tot 20 oktober aanwezig in Groningen, Groningen. Ongekend was de influx van Vorkstaartmeeuwen L sabini, met tot 15 oktober zeker 140, zodat het totaal voor het hele najaar op ruim 220 uitkomt. Een topdag was 12 oktuber met ruim 40 waarvan 18 op Terschelling. Een Audouins Meeuw!. aurlnuinii werd irp.5 oktober Keciaimd hij Ilmuiden. Pontische Geelpootmeeuwen L cachinrtans cac hinnans werden y,emeld van<tf 25 oktober bij Arcen, Limburg (maximaal zes1, up 8 en 22 november hij Huizen, Noord-Holland, vanaf 15 november te 't Leuken ten noorden van Well, Limburh tmaximaal twee), op 15 en 16 november hij Papenbeek, Limburg, van 23 tot 29 noveniher hij Enschede (2 ) driej en op 2t3 en 30 november bij Oost- Maarland, Limburg. Bij Arcen werden ook nog eens maximaal 10 Mediterrane Geelpootmeeuwen L c rnichahellis gemeld. Onvolwassen Grote Burgemeesters L hyperboreus verbleven op 2 oktober bij Z-andvoort, Noord-Holland, en op 31 oktober bij Ilmuiden. Na de waarnemint; op 22 oktober van een adulte Ross' Meeuw Rltodostethia rosea op 10 km ten noorden van Schierrnonnikoog werd er ook één gezien op 8 novemher langs Camperduin. Een juveniele Wilvleugelstern C:hiidnnias leucopterus vloog op 10 oktober IanKs de Oostvaardersdijk, Flevoland. Zwarte Zeekoeten Cepphus grylle werden waarkenomen op 3 oktoksf r bij Bergen aan Zee, Noord-tiolland, op 10 en 22 oktober bij Terschelling en op 29 november hij 4Vestkapelie. Het was een rustig najaar voor de Kleine Alk Alle al1e : in totaal werden er c 60 gezien, voornamelijk tussen 12 en 27 oktober, met op 25 oktober 25. Tussen 4 en 26 oktober werden 19 langstrekkende Papegaaiduikers Frafercuia arctica gezien. L]UIVEN TOT GORZEN Een juveniele Zomertorlel Streptopelia turturverhleef te Boerenstreek, Gaasl, Friesland, op november. Op 22 november werd een zeer late Gierzwaluw Apus apus gezien op de Maasvlakte ; de mogelijkheid van een Vale Gierzwaluw A! mllidus kon echter niet worden uitgesloten. Een Hop Upupa epops verbleef van 24 tot 26 oktober bij de Westerslag op Texel. Een langsvliegende Kortieenleeuwerik Calandrella brachydactyda werd waar} enomen op 27 oktober te Katwijk. Een Roodstuitzwaluw Hirundo daurica vloog op 18 oktober in West-Terschellin} ;, Friesland, en een late melding was op 10 november in Groningen. Van de c 35 Grote Piepers Anlhus rich,irdi werd er slechts één in november gezien. Late Duinpiepers A campesfris werden t;emeld op 6 oktober over het Kennemermeer, Noord-Holland, op 11 oktober in de Bandpolder, Friesland, en op 18 oktober hij Vrouwenpolder. Roodkeelpiepers A cervinus werden gedetermineerd op.3 oktober op de Maasviakte en hij de Eemshaven, Groningen, op 4 oktober bij Huis ter Heide, Noord-8rabant, op 5 oktober over he1 Kennemermeer, op 6 oktober bij de Oosterscheldekering, Zeeland, op 9 oktober en 4 november op Terschelling, op 10 oktober in de Ee.mshaven, op 11 oktober over Epen, Limburg, en op 20 oktober langs Hoek van Holland, Zuid-Holland. Pestvogels 8omhyci! 1a Marrulus waren schaars mei waarnemingen op 26 oktober in Eindhoven, Noord-Brabant, en eind november 18 op Texel. Een Roodslerblauwborst Luscinia svecica svecica verbleef op 17 en 18 nktober bij Vv'e5tkaipelle. Ook dit najaar bracht weer een Woestijntapuit (]enanthe deserti, van 11 tot 17 november hij het Verdronken Land van Saeltinf;e, Zeeland. Een opmerkelijke influx van Pallas' Boszangers Phy!loscupu, p rrrret ;ulus bracht hier 21 exemplaren tussen 12 en 29 oktober en in november nog eens vijf, He1 aantal Bladkoningen P inornatus nam geleidelijk aan af. Brshalve ringvangsten werden er 34 gezien, voornamelijk in de eerste twee weken van oktober. Een laat exemplaar verbleef van 2~3 tot 29 november ten westen van Makkum. Een Raddes Boszanger P schwarzi die op 1 en 2 oktuher gemeld werd aan de noordwestkanl van Noorcl-Bevelan[I, Zeeland, bleef moeilijk zíchtbaar. Bruine Boszangers P Íuscatus verbleven op 2 oktober op SchiermonnikooL;, op 27 oktober in de AW-duinen, Noord-Holland fvangst}, op 5 november bij 1Nestkapelle en van 8 tot 12 novemher bij Lauwersoog. Hiermee komt het totaal voor dit najaar np zes. De Bergfluiter P hnnelli van Texel bleef van 27 septemher tcrt 4 oktober, terrvijl andere gemeld werden op 6 oktober in 1,Vest- Terschellint; en op 30 en 31 oktober ten oosten van dc Veerse Dam. Een Siberische Tjiftjaf P co1lybita lristi, verbleef le Huizen vanaf 17 november Een Klein e 31 2

51 Rc~c:e r7te rne7rlir~c;en 320 Rocrdctert>lauwhor,t l Red-spottecl BlurE rnat Iuscinin svevica sveeica, ni'innetje, WE=stkapelfe, Zeelanrl. nkkohr=r fja n vrin Nc,ltert) 321 -Faigahuonikrulper / Eurasian Treecreeper Ce~rlhia l~~rniliaris, FnrmerunrnFrbos, Te-rschelIing, Friesldnrl, 30 o~ r tr7r17 Arie Duva,erkerkl 322 Rnm Spreeuw i Rosy S m rlin g Sfurroue ros=u~., juveniei, Anjum. Frieslinrl, 22 ncivemher 1997 lcr+c Kor>pc~

52 Rec-ente rnefdinken ~.. ry, jo. -.«.:, a.. r.~.~ r~^ W. u 323 bvuestijnt, ipuit Í i7esert 1 ~' healear Uenanlhe rlr~~crti. eerste-winter vrouwtje, Verdronken Land van Saettin} ;e, Zeeland, november Kris OP Rouckl Vliegenvanger fimdura frarv.t was op 6 oktober aanwezig ut) terschellínl;. Verbijsterend was hel aantal van 4000 Zwarle Mezen ParuS rter dat op 1 f, t,ktr,ber over de Noiledijk bij Vlissingen trok. Ten nnordern van de Grote Rivieren werden Taigaboomkruipers Certhia tárniliaris gemeld op 9 en 1(1 oktoher en t 6 november in Houten, Utrechl, vanat 15 oktober tot in november op Terschelling {ten minste 1 :3), van 20 okloher tot 1 november hij Lauwersort,g en op 24 eiovenihes bij Makkum. Een Notenkraker Nuritrat;a (arvocatactes werd op 6 oktober gezien hij Middelburg. f)rie Huiskraaien Corvus splenclcrfs.twee.jdulte en hun jong) werden weer nu en dan Remeld van Hoek van Holland. luveniele Roze Spreeuwen SturnUS roseus verbleven van 10 tot 12 oktober op Vlielan(1 Itwee à drie) en vanaf 18 november in Anjum, 1=riesland, In deze periode werden op slechts één plek Witbandkruisbekken Loxia leucoptera gezien, maar wel cen respectabel aantal. Vanaf 3O oktober waren er maximaal ceven aanwezig te Oranje Nassau'S Oord, WaL;enin};en, Gelderland. Op 28 oktoher werd een Grote Kruisbek t. pytvopsiftacus Kemeld bij hel Foc htelooerveen, Friesland. Een onvolwassen Roodmus Carpcxlacus erythrincrs was op 15 oktober aanwezig in Westkapelle, Bosgorzen Enrberiza rotiric,r werden gemeld ot:> 5 oktoher in de Ackerdijkse Plassen. Z-uid- Hulland, op h oktober ten westen van Vb'esl-Soul Zeeland, en op 8 oktober op Terschelling. Dwerggorzen E posilla verschenen op 1 oktoher op Tersr hellint;, op :ï oktober bij het Kennemermeer, op 11 oktober op V(ieland, op 16 oktober bij Vlissingen, op 2(5 oktober bij Nijme);en, Gelderland, op 27 oktoher ten noorden van Petten, Nourd-Holland, en op 1 noventber op de Strahrechlse Heide, Noord-Etrahant. Ruud M van Dongen, Ta alstraat 162, i Vul;ht, Nederland Rentco Hofland, lconingstraat 23A, 2316 CC Leiden, Nederland Peter W W de Rouw, Schoofstraat 3-bis, 3581 PM Utrecht, Nederlan d Belgi ë DUIKERS T<)T VALK[N Er werden Parelduikers Gavia,rrctica gezien op de Barrages de la Plate-Taílle, Hainaut, en te 17uftel-Rumst, Anlwerpen ; Horstade, VÍaams-Brahant ; Kluizen, Oost-Vlaanderen ; Koksijde, West-Vlaanderen (Iweel ; Neeroeteren, Limburg ; (7ostende. West-Vlaanderen (zevenl ; Wachteheeke, ()ust- Vlaanderen; en Zeebrut;t;e. West-Vlaanderen (drie). Van 17 tot ten minste 29 novemher verbleef een juveniele Ilsduiker G irr7mer op de ~ de la Plate- Taille; verrnoedelijk dezelyde vogel zwom op 30 noventber op het Etang du Fraity hij Roly. Namur. Er werden in lotaal 25 Roodhalsfuten Poclfceps grisegena y,emeld. TusSen 2 en 1.3 oktaaher passeerden in totaal 18 0 Grauwe Pijlslormvogels Purfrnus griseus lan gs Oostencle, tiv.wrvan S{)' op 11) oktober. Kleinere aan- tallen werden geteld te Koksijde, West-Vlaanderen, en te Zeehruc;L;e Een laat exemplaar vloog op 10 november zowel langs Oostende als Zeebrugge. Op 30 novemher vlooh c en Noordse Pijlstormvogel P p uirinus langs Ooslendt In de eerste helft van oktoher trokken 94 Vale Stormvogeltjes ()ceanrxlrcjnm!c ucorhua I<rn} s i)ostende met een niaximum van 47 c)p 1 i u><ir,her. t)e laatste twce vkrt;en t>i.>.30 november langs Oo,lendc^. Een adulte en een onvolwassen Kuifaalscholver Stictocarbo aristutelis vlogen op respectievelijk?en ~ oktnher langs Koksijde. Van 29 o~ to1 15 novemher was de juveniele vogel cfíe eerder verbleef hij Mechelen, Antwerpen, aanwezig in Walem, Antwerpen, en op 111 noveniber ioerageerde c-c^n adulte Lings cie Oostdam te Heist, West-Vlaanderen. In het Me[hel; Broek werd op 5 november nog een onvokwassen Kwak NycticorTx rrycticurax waar(;enomen. Tot te n 114

53 Rerc'ntc' trre'1(zin,r;e' n ntin,tc' 1 ntn'('nther ~r rtut rtlen nrr, vier.rrlultc~ Koereigers Nubulcu, ihr, in r Ir ronrl Het /w=in Ic' Knc :khe, Wb'etit-Vl,l.tnclererl: ttti'r e hit'narl I Int in rlf'[ r n- her ; r rn t'an de twc'r hier 4ruut.~il hte, jcrncr Iericlr htt tilerhtt r xcrrrrlc'nrle tit>c r rr,c t e=r, t,, rr : rlcr+,cl,i,rnt;t'iruíic'n. Op 1 i nnt~rmhr r rrt~rrn,lr hii,~ rr'r, I,I,e,rr te Kluizen. Lr k%r rde'n nuï Kleine Zilverreigers E,4r'r'ffa ti,lric fi.r s;cvien te Durizele-/a'ehrr+ : ;G;r In1 nr,i'rrnher Imaainl~l,rl t'ijí op 3 oktuht'ry, U' Knrikkc /ivin la,l?; oktuher' inl,lti'illldal 1(1 op IV r.kle,hrrl ; en la' 1)rnrlernlnnde Orr,l-Vl,l,lncleren, op?rr,klc,ht=r Bij 1 is,r vvc t,c. LV'r,t-Vla,lnrlc'rcrt, ~erhfeven er lr ;r '? en 2 3 ner% c rlllrr m ;l :fc tlie<eli'ik drie en E?c~n bnr ;r Ix=1 et r~! arrrl hun.t,tn~t~t~ii~hr',fl oxert«ltten rlonr rhe rrn Grote Zilverreigers C.,,nltrnrlius,rlflu, niet ta,ltrne'm'n,i=n le 1 I,ut hm,-hensies. 11.rin,ru1, geclilre rulc' tle t ;f hele Irf rinrlr 111e1 nl,ttim,l,rl elrie op 26 nklr,tar'r ; It1 Cse,tel- Bc vel, Antwerpen, r,!r ItS oktohf'r ;!)it'irl ne~cek, I.irnhur};. op lti crkttrhe=r : le Knnkke-/tiain ll, 11} oklo- 41a r; le Gent, C3rrst-A Indnclc rrn op 11r uktnhcr ; te Ohour~, Hainaul. (cl) nkluher, te (Ieel Anhverpen, v,lnui 3T nktoher ; It' \r f rr)pteren Itti+.r.'r, ul, 7i en 9 nuvenlhc r ; ti S<.,hit r, 1 uxenrhuur!;. op t nr, e nlher, te I'IueF;,leen, Min.tul, utr r) noven~ht'r ; rn hll hlcrl, Aniwerlrt n, op I6 nrn~rnrhr'r L,IIe Ooievaars (~icnnia rirurri,l verschenen u lir'ne n, Vla.tnl,B'.rE,,rnl Ilweel. op It, crktrrher : te- Bnec hnut, Antwerpen w[ r±, Ir Hoevrnt'n, Anhtierpen 1!II, op 1 nrlvt'nlhrr, en te Bt rc hr n, l\ilrijk, Anhterpen dne-, op i nn emhc r. Ecn Zwarte Ihis!'k' 1;,u 1 is f~alcine11n5, [lie op -i rrkluber I<tn} ;s fire rlr=ne. A'Vt,I11<r,tncleren, vlr x, g w~r rrl let, later nnriertir helli in lil.tn r nhrr} t', bb'ect-vl,t,tnrle'rt'n. De et'rtilc' wilt![' Roodhals gans 8rnta rulï<rr!!i, liell op 11 ncrvemht r hij Meetkr'rl.e bvc'st-vl.aanclerc'n. Van _'{, oktrrhr'r Icrl te n ntin,lr."i I,u enlher vf rhlee'í een aclult mannrije Amerikaanse Smient.t9.trrc,r unt'ric,rna te Kallr,-I),t I Ocra-~'1,r,rnrlcren. Een i4elht hi nntsnaeit ntannr 1jt Siberische Taling 1n.1, tirrrr,n.t wt'rrl op 1G nrrve'mhrr clpi;emerkt Ir Bwr Ilt f*ijlt tw,c'1 lrlltverpen. Fr wer<ic'rl in toll,tl 1 1 Krooneenden rr ;hn.f tvaar- ~c'nnrluvn. f!et m,lnlt'llr= Ringsnaveleenrl -lrrht.r (zllrrri, kr'rrele r,!a 14 nkt hr'r %uc-r z,ln arhl,lr' G+'inlc'r terug n,1.lr Blnkkercrlijk..1nlti.c rlu n V,rn 11 Irrl 1' nr ;vt'mher n4nrlt c'er aclulle' Witoageend -t nrren Ir' ()ud- I ietrrll c, Vlaam>-Fir,th,tnt, an.li 15 nrnrnlher verhleel t en unvnlstiassen t'xenrlrl,r. r tc Lier-Duttr I-Rurml en np 2, nfl\~elllher v4,1, t't'n firlvflllh'ltitic-rl 11)g9'I I,1r1Wt'LIf; ( e F_rm,rlle-,nus-ArFc'nie',ru, Li'he. Op 1 rlk!oher trclk een Ilseen[I (7,rn,euhr hrr'+n,11i, I,.rn g s Knk,ilclc Kokardezaaghekken 2 nl)hnrlti 1r, r ucull,ttu, rlnk[n [ rll te C,era~rfcl,hf~r~,2n, C)o,tVla.tnrlc-ren. \ tln,?ff uklrlht=r kyi 22 nu emher, te 5in1 l'n'lers-11'nlutive. \'I,l,lrm-Br,thant, op 2 rlr,ce nther en Ir ( turlc'r,~em, b'laam.br,lh,lnt, o p nn% c'rnhr'r 7elÍde t'kt'nrpl,r,rr : i'n te 7-nnhutiert, LimhurF;, rllr t n 1[, n<ne rnh< r tir'i hc>trnfle'n all<' vrqutvtjr', Ur,k Rosse Stekelslaarten Chrrlr,r hrni<ncensis wa'rrlr'n,rllccn in vrr uwrlt, lt't'd r,pl};t'mt'rkl : tc' Sint- :1s;,tlh,1-Knrle, Vl,l,lni, lir,rh,rnl an ItS nktrrkx r tul 16 nu rmh[ r ; te Denlirrnrnncle Oost-VI,l,tnrlerc rt. op 19 nklohr r ; ti 13eersE. Ant ir rtle'n, op 18 ul.lnhl te Oud- He't,erlee up 2 nova'mklc r en te Kluiirn r,l, 11 nt,vemhl'r. I lr Lt ;ttste Zwarte Wouwen rbiih u nfi,~r,lrl, in l..,l,rl; Brlgii' vf(rc;en urr=r Kn[,kl.r op 11 ni.lnht r ; nve'r Vnr,t'i,r,t+~ rlnlttt'rlx rr. ~,I1!- ukttu!7er rn clvr'r 1,'il \nrttir'rtren!mcr}lelijk ril ir~llrle' np Irl r,klnher. A'an d e r;orncirit Rode W'ouwen ~t rniltcl, +ar rrie'n t'r kt-it'i[i lu-e'n ] rn i d.ti,lrr'r nt('t ill e~r'r tirthrr'r op 111 rrl.luh[~r ( ){l 'Ir rri,l,,lr[ r ~Jn[r1~ ccn lu \ [ nie'it~ Zeearend! i,rlidc'e~tus alt+ie r1ll hovc n 1 unk~\lll.,. 1 rrxr"tilluur,i~ A'arnaÍ Iti nklrrht'r rklken RuigpoolbuiZerds Nutr u 1<hnpus <llr, rrtf I ~x,tdrneminrc'n tr' :\n ;tirr, 11,1irl,xrt,,1n1 ver{}en-i inkc rnevt'r. Antt,,t'r!len : Blrll.l.rr,clijk : Brr'r ht-e ijke ur,el ahtieer ; Dt' N.tnnC', 11c',t-\1,r.3nrlE=ren : I)E~urlt~, Uost-1'laancleren : 1 ie l[ hteren-mer rna[ r : 1 htrr :; h rllu-duel rha't'rl : 49er heiel : Tie rlrk,rlr, t h+~t Vl,l,rrn<It=rr'n : en Viertiel. Eo n t ermtn alrlijk[ Sleppearend ticluil~f nij,<lievi yi, t\ err! op I,) r,kl[rlre r r,a nrrlncn huven di- ( iroic Kreek hij htr,c'ncuke. [)rr l-1r1,1,3nrleren. FI werrlc n nai; drie Visarentlen Y,+nrfirnr!t,rli,lettrs Rc'rrr'n, w.l,lrr.ln Clr' la.3hlc op I i urv tnhe.r e>vc'r 1L'ec hr Irlt v,lnrle. LNti<erl,t'n Slechtvalken f,l!(r, Jlevet[;rincr, \curric n nus; steerl, rn Irnn.rm['ntJc rrhlle ~t ~l,lr l ;ennmem F~<tn _"" In( ati s1['r[!f=rl 4raarnt - nlingrn c,nkan,gen. f Ir rf NI te Kti 17)T r11k[n ( )1, { I nktuhc r e r ncrg t'e n Kwarlel ( ilftrrrlir r nlurm~,l,lrnvrzi hij 1nurc. In de r,[ r<!r hc~ltt %-in rlklnht I ticc'rr#en i(raanvogeés (irux yrlr+ l~n'it'iti in Angre Itit cl : t3ierher'4.. l l,r.rnl,-br,lh ln[ fdrwi, Ftterheek, Vl,l,tm,-lir.rh,tnt : ;Itl :!Ir'rk-rlt'-tilacl, Linlhur~ r321 C)I Irnlr=I; Vf,1;un,-Brah,lnl -1 S~ Sint- I_<tmhmc h1s-llktlutitc, Vkl,tnl,-Br,thant + S(1 ; c n /otlc- ~e'nl-vclieke, Oust-Vl,lan<lrmn ln nuwemlfc'r v<rli ;- (k'n va,rarncmin};en in Ilr' I,Igne c!e M<31t h,tnlpr,, 1 i F;e f op 5 ndvemher t=n Irr VVnarlnns. Anm< rllen +/eke nl, r n Svhier rl ;j op 11 nu~t nthc e Ie'n I,tt v Morinelpievier C-h.rr<aclrilr. nrnrineltr+ ; lnrv, nl, 18 uktuhtr I,tn ;S, :1n~re ; xerr<,,,[mnrl t,r de crnicle kln!; ti ln e en jun~rnit=it' tu"en enkt.hillll-t'n ('i,urlttle'vn'ren 1'lntr, 1-114,1J11'f[<lf'!<I I71j Liflrlf'ti[', 11.11`lllr \,Irl _'-i Ilrl -r' - rl[11'('lllhr'r. OI) _' i uktolu r r i r r'n nmklln}~,,,n ren knrlstunriil; ltleiaerenrh' Bonaparles Strandloper ( Iliriris lucc u nllis [e Ze>ehrt+,i;f \5 rnrlt,rrc'n. \'.tn 5 Ir ~l ft ul.tuhc=r ve,rtnc=tclc een Gestreepte Strandloper ( rrrr'l,tnr>trs le Lc,ngc h~tmps. ti,tn, ;n. Lr n : er<te -t inle r Poelsnip G,rllirt,l,4u rnedia Ilk t n[ h1 p,le mhr r tut i l rlicluhen cekijken tr I.ir=r-,Anrlr'rtir,trL cll, 1 rr lnhf r 'e,att'n hic'r twee vu.gels S,lmt n Rosse Franjepolen t'l+,,j,rn,rlu, tulir,rri,1 werden F;E'mrlrl Ir Orl,ten(le op Ill rn 1 2 clktrrhr'r Ilc Ike ns lwrct r n t=,rn 1 tot S+lrovrnrhrr ; te 1t'c'hruti.4e uli 11 t'rr 1 4 nklnh[ r, [t' Dt' 1!,r<ln. 4 1re~t 1rl,e,tnrfr'rc n, cln Ttt ul.t+rher en te Vieuwpunrl. b\'c'tit- Vkt,tn[fen n op _'. n r nr!tf r In On,tenck' er=ulr n in Itrta,rl 4h tiiiddelstc lagt rs tifcrcurarirlx J,rn,rrfncl~ la,ltsle r,p S(1 rxn('rrllrc rlen ntinsle 3 i Kleinste lagers 5 Ir17141(~Jil(h1ti I41,1d14'~rrr 1 1 n1) 1 ; Okltrlll'r r'rt nr r}; k~re Y t,ll ii) novc'mheri an 2 i Grote lagers (,rth,rr,rr f,l ~ k u<7 r ;c'lelrf. Vcr<ler Klr irnllr l IRt'r. I, nt;ti 5intklesh.lld. Wr'st-VEd,tneir'rt n. nlr 8 tlkluht r rrr /re hr'u}s ~ e op I t uktoher en 1.<l~ rr rvn v-erre hinnrrrl,rnrirra.rrneminl; in Sohier op 11 nktnher. Van rt la ;t 21 <~ktn!>er Itlr'i tf'rric' een Grnlr <IKe'r Iril Blc>kke'r,riljk. \;et i i de ; I5

54 Recente meldinge n exemplaren maakten Zwartkopmeeuwen f-arus nmlartoc'et~haltrs een typis[h vertoun. Van de 21 Vorkslaartmeeuwen L sabini die in Oo,tende werden hezien, passeerden er 14 nls 12 oktober en de laatste op 30 november; andere werden gezien te Koksijde (tweel ; Mariakerke. West-Vlaanderen Izes) ; en Zeebrui;he Itweel. Naast de klassieke waarnemingen van Mediterrane Geelpootmeeuwe in L cachinnans rnic.-hahw l7is Imazimaal 191 np liet strand te Nieuwpoort-De Panne op 8 oktol.aerl werden ook in België de eerste Pontische Geelpootmeeuwen L c c.-achionaru herkend te Kluizen op i 7 novemher en bij Gent op 20 november. Op?I1 oktoher pleisterde een adulte Grole Burgemeester L hyperborecrs te Oostende en op 26 oktoher verbleef een eerste-winter bij Gullegem, West-Vlaanderen 0p 1 3 en 14 oktober en 30 november vlogen respectievelijk één, drie en twee Kleine Alken A!lealle Iangs Oostende. ()p 25 en 26 oktober pleisterde er één te ZeebrugPec ;IFHZwALU4~E` TOT (:ORZEN Was het een gewone Gierzwaluw Apus apus die op B november over Zingem, Oost-Vlaanderen, vloog? De laatste Draaihalzen,'ynx torqui7la verschenen op 3 oktober bij Tessenderlo, Limburg, en op 5 oktober te Bredene. Als een donderslag bij helde+'e hemel werd op 2 :3 novernher hij Boneffe een Kalanderleeuwerik Melanocorypha c.alandra ontdekt, De uitgestrektheid van het gebied liet niel toe het beestje terug te vinden. Het totaal van 141 Strandleeuweriken Frernophila alpestris is voor België een zeer nette score. De laatste Boerenzwaluwen Hirunrlu rustica vlogen samen met een Huiszwaluw Delic'hnn urbica over Wenduine, West-Vlaanderen, op!'2 november. Te Dudzele-Zeebruhge pleislerrlen up 4 en 19 oktober telkens twee Grote Piepers Anthus richardi, op 19 oktoher werd er één gezien te Nieuwpoort en op 1 november verbleef er nog één bij De Panne, Op 2`1 oktober lanclde kortslondig een rnot;e4ijke Mongoolse Pieper A l;odlewskii bij Meetkerke. Er waren nog late Duinpiepers A rampestris te LaKland, Luxemhourg, op 4 oktc ber en bij Zonhoven op 8<>klohr,r. Op 1 no embcr verbleer een late Boompieper -1 trivialis te Wachtebeke, Oost-Vlaandererti, Roodkeelpiepers A cervinus deden het vooral in de eerste he{tt van oktober goed niet waarnemingen te Dudzele-Z-eehru,r;ge; Knokke-Zwin ; Lier (hvee) : Neuvillers, Luxemhourg ; en Tienen. Later waren er nog exemplaren te Torhout, West-Vlaanderen, van 15 tot 21 okloher; te I..outtémont, Luxembourg, op 18 oktober ; eir hij Lommel, Lintburh, op 26 oktnher. Een geringde Pestvogel Bonrfn~cilla,qarrulus v.3n onbekende origine vrrhleei op 5 en (, oktober in Kuksijde. (-.)p 11 oktober was even een Aziatische Roodborstlapuit Saxicofa torquat.t maura.ianweiit; te Lier. Er werden slechts zes Beflijsters Turdus forquatus gezien. Cetti's Zangers Cettia c'etti zongen op 15 oktober in Het Zwin te Knokke en op 17 oktober te Duinbergen, West-Vlaanderen. Een Noordse Boszanger Phyl7oseopus bnreali± te Heist op 6 oktober liet zich wat moeizaam terugvinden, ntaar wa ; vervolgens tot in het donker te bekijken. Er verbleven Pallas' Boszangers P txorehulus te Oostende van 12 tot 17 oktober ; te Kontich, Antwerpen, op 15 oktober: te Wenduine op 18 oktober; hij Nieuwpoori ap 19 oktober: en te Heist op 29 oktober, Bladkoningen P inornatus kwamen later dan gewoonlijk: te Heisl van 1h tot 18 oktober Itweel ; te Raversijde, West-Vlaanderen, op 16, 17 en 25 oklober ; te De Haan op 18 oktober (tweel : te ZeebtuRhe op 18 oktober en 1 november; en bij Blankenberge op 20 en 29 oktober. Met waarnemingen van Raddes Boszangers P schwarzi te Heist en Zeebrugy;e op I 3, 11, en 1' crktolfer is }tet niet geheel duidelijk om hoeveel vol;els het ging. [)p 19 oktoher verbleef er zelfs één te Tour, Barvaux-sur-Ourthe, Luxem}lourg. Op 19 oktoher was een Siberische Tji ft jai P collybita rristis aanwezig bij Nieuwpoort, op 20 oktober le 5int-Lamhrechts- Woluwe, Vlaams-Brahant, op 16 november le Harchies en op 19 november te Heist_ Er werden Buidelmezen Rerniz Pendufinus gezien te Latour, Luxe.mbourg (drie) ; Lier 011 ; Mechelen (twee) ; Oostakker, Oost-V1a.anderen ; Waasniunster, [)ost-vlaanderen, en Tienen ftvveel. Op 12 en 25 oktober werden telkens twee Notenkrakers Nuritr.r,r;a carvucatactc s waargenomen op het Blak te Beerse. Ruasische Kauwen Corvus rnr>nedula soemmerrinpii weiden aangetroffen up 1 novemher bij Blankenberge en op 6 november te Wachtebeke. Een Witstuitbarmsijs Ca rduens hornern a nni was op 8 november kortstondig aanwezig te Moyen, Luxemhoury;. E.r werden in oktober slechts 1 6 IJsgorzen Cdlcariu5 lapponicus gemeld en in noveniber slf_>chts twee. Het grootste groepje Sneeuwgorzen Plecfro- Phenax nivalis verhlee! te Eiei51 en telde slechts 22 koppen. ()p 20 oktober werd een Bosgors Emberiza rustica gevangen te Uostduinkerke, West-Vlaanderen, en op 6 oktober een Dwerggors E pusina te Middelkerke, West-Vlaanderen. Deze waarnemin};srubriek kwam tot stand niet medewerking van Yves BaptiSte (De Gaversl. Luc Bekaert IOost-Vlaanderenl, loris Bracquené IWielewaal), t'eter Collaerts (Tienen), Frank De Scheemaeker (Mer} ;us), Hugues Dufourny (Haínornithu), Koen Leysen ILimhurg), Dirk Symens (Vlavico), Willy Verschueren IGroenlinkl en Didier Vieuxtemps (Luxemhourg). Ook de hulp van al diegenen die (hunl waarnemingen inspraken op de Belgische Dutch t3irdinh-vohellijn I ) was hier onontbeerlijk. Gerald Driessens, Pastorrestraat 16, 2500 Lir - r, f3e1gi ë 310

55 DB Actuee l Fluitzwaan in Veenkoloniën Op 28 novemher vas Emr Klunder a.3n het vogelen nahij zijn woon- { Ia,st~ 41'ildervink, in he=t n irlrlen van [le Veenknlnniën in Gruningen_ Op drt,rkkers alrliar rocra};eerrlen, zoals vai3k 's winters, groepr~n Toenrlrariett;anzen Anser seriratitrns en Kul ;-anzen -1 aihi7rnns. ( )ok vvnren Kleine Ztivanen C vp nci4!>ftitic kii aanvvezit;, meer dan norniaal in [leze tijcl van het ja, r. EK besloet een groep van ruirn 40 vogels kritisch te hekijken. Al snel viel zijn oog up een zw.ran met zeer weinig geel op [le snavel. liij dacht met een Fluit-r~tiaan C rvlumhiantis van doen le hehk>en m,iar omdat hii alleen was tivilde hij dc menin{ ; van anrlere vogelaars polsen. Hij waarschuwcle Koen van Dijken, die niel Theo fiakker naar [le plek k4v.rm ; heiden konden de cluturminatie als Fluilzw.ran k~tvfsti- 7en. De volt ;en[le ti.3l~ harirlen hel int;stullenclvn vru r deze recent iygeshgtstr. 5(>nrl icf F)utCh F3irclirlt ; 19 : 2 1 -?8, 194?1 zich hij hel eerste licht op de tila.il, van rle ont[lekkinu terz,imflrl. Hoewel claar een <nroep Kleine Zavanen van veri;elijkbnre hroottc rls de voorgaancle dtt; aamti-erig was, ~tierrl rle vogel niet,iangetroffen. Sommige vogelaars hadclen er een har[i hoc~ir! in clal cle zwac3n zou wnrderi leruit ;;evonden en hnhk:jelden airzelend hui.wairts. Andere hleven ec'hter in de omgeving zcreken en rim u 13 :0(1 w errl hij enkele> kil<rnieters ten ncsorrlwesten v,~n rle ourle piek teru,ggevonden bij Kropswaalde, ( ironint;.n, w~rar hij evenwel snel verdtiveen. liet zoeken xerd hemoellijkt door r!e aanweiigheid van een KIE ine ZSti-a.rn nret slechts ee-n kleinc~ snavelvlek clie zo nu en dan de gemr>ederen hezi,r;- hield. Na veel I ;ezrlrk wercl de Fluitzwian later dle midda~ terul;gfvonclen op cfe Oude IAek waar hij tr>t [ionker deei zitten. Foen verdween rle he[liek r-r; k:>egon liet rlisurssiëren. li«ewel Cl(' nmesic Sva.~rne r2r r weinik mc r ile= h idrl[n met de rlet?r»in rlir Huitztivaan, tivarc~n er ook kritisrhe. E;cluiden Omdat de vogel de vol,enclc c!a< en itoen hij op versahillencle plekken in een iel~ierl van meer ci ;jn ~tl km2 werd gezien, waaronder net over rle provinciegren, in drfnthei veelal op ;,r<~te aistind liep, hjieeí het moeilijk iels concreets over d e geelativarlverdeling op de snavei te ze.ggen. Pas na mnrlerhalve wet~k, o lr 8 deremher, ~ris4 tb de u~erste acrept.3l~cle loto"ti te m,aken- ( )p Ir,nis v,~n [!ie platen kon men de };cel-zti~artrr rrleiinf, uitrckenen L)c rechterkant van de snmvel, waar de ïcfe~ vl ek het grqc>ist w,ic, is het best gurritograieerd ; na e nl.ele meetkunclit ;e trrefjr: s ttierd han<iniaiir uil~crekcnd d~rt hei j~ccl [ van ;de lal wral e prnjectie vartl het ohpervlak van rle snavel hedroe~. Meer nauwkeuri,r;c, her[ kenin, niet behulp vmn rle romputer di>or J,rn v in der Laan ;;avpn ec hter ~ran ci,it het per< enlage %_i -ís"t w<1s. L,il onderzoek is -ehlekcn clal nel geel hij Fluitzwaan h-1v~rn de sna~-el hesla,~t ; hij Kleine Zwian bedraagt rlil , IArrk 93 : h97-70 i, 191i[) ; C9irdinl; 2 b: , Iy911. Rulm van alle Fluitzwanen heeft volgens dit onderznek minder d<3n ti}" ;eel op rle snavel. 0 1'r basis hle,n-an nu et dc c nnr lusie,t zijn dat deze vogel een Fluitztvaan is, unrl,mk, dal sornmige vogelaars hever een Fluitztiti.ian icwden zien met alleen het kirakteristieke S;ele'iraantje'. Fluitz4vaan is een zeer zeldz,ime dsa,3al,~rr,1 uit Noord-Amerik~. 8u%-en~cnoemde vogel hetreíl het vijíde geval voor Neclerf,md. I-iet is echter niet uily;cslnlcn dat de twee vurr t- gu~u,3llt~n in Crronrn,gunu in novenihi r 198G {Duteh 8krrhn~ I I : I , Irffl1 )1 u, n dr 'c e nrher , op hetzelgle e\emplaar hela,kking hadclen. Flders in Europa zijn ei aanvaarde tiev,illen in Fngelancl í 1 of 21, lerland Ibi en Z-vti eclen ( )taarnaast rijn c>r enkele ntelrlingen uit Ihritslanc f 324 Fluitnvaan i W histlin.~ Svr.in CSr~ nns rrilruttlarnrus n iet Kleine 7w a nen / E3ektiick"s Swnns ( 1aeii ic kii. Kro p ~ l[le. Clro n i>>t ;en. ts derfnrber 11)47 ~ Thei~ BaFker :-C err.erriu+l Urllrh Birviin,4 I I. : 31 7

56 DB Ac7uee l O p 20 tiecemher werd de Fluitzwaan opnieuw gezien door EK ten oosten van Annen, Drenthe; hier was de vogel tot in het nieuwe jaar te vinden tussen c 130 Kleine Zwanen Mogelijk zal hlijken dat hij de hele winter in de omgeving blijft rondzwerven. BERi DE BRII.V t4 Eti5(l KLr,,E[lE k International Large Gulls Meeting at Asnaes (2nd ILGM, 1997) Follutiving the now legendary tirst rneelin{; of its kind at Wisntar, Germany IDulch 13irding 19 : 4h, 1997). lhe tiecond ILGM took place al Hove, Asnées, VestsjMland, on the north-western coast of Zealand, Denmark, from 18 l0 21 September I;ull enthusíasts from Britain, Denmark, Estonia, Finlancl, Gerniany, Ireland, the Netherlands, Norway and Sweden participated in this privately organised evenl It dealt predominantly with the large whiteheaded Rulls ílwhgsi hut some other gull species gut their turn too. Again identification (ID), colour-rint;ing icri and taxonomy were well-covered topics. Although the informal prngramme that took shape on 19 and 20 September dicl not inciude excursions to see gulls in the tield, a flood of interesting ;xesentatíons did much to forget about this shorlake. The atmosphere was fami- 1iar and the catrring was superb. After the introductory words by the organisers Kjeld Pedersen ancl Eddie Fritze - ot whom the latter made a hilariuus start with his anecdotical 'ghost stories' on encounters with gulls, and particularly humans, while heing hidden under Karhat ;e at rubbish tips -, the following presentations w ere given : 1 Kalev Rattiste reporiecl akxrut reproductive and socio-spatial strategies of Cornmon Gull Larus canus in the Matsalu Nature Reserve in coastal western Estonia, where, during 35 years of research throcit;h large-sc ale CR, many aspects of the spec ies' breeding biology were studied ; 2 Kemieth Bengtsson and Lennarth Blomquist showed how lo calc.-h gulls oulsíde breeding colonies with the aid of walk-in cat;e-traps, a method they have used in southern 5weden since many years ; slicles on the pluma1 ;e development of a caplive supposed hybrid Mecfiterranean x Blark-headed Gull 1 melanocep hafus x ridiblrndus were instructive ; 3 Lars ionsson demonstrated the importance of moult tor ageing and ID ot several taxa of LWHGs, both at home in southern Sweden and abruad ; this was done through three brilliant and elaborate but never horing slide shows, distributed over Ihe two days, pouring out a weallh of details on the ID of hrscus, heug fini, baralje nsic and cachinnans among others, interspersed with discussions with the partic pallls orl numerous points ; at Ihe same time it 13ecame c-lear that, althout;h the advance in knowledge nn ID of Eurasian LWHGs is tremendous in recent years, there is stkll much to be learnt ; 4 Ronald Klein came with turther neiti s about his impressive ring-reading activities of Herring Gulls L argentatus in north-easlern Germany, consistint; of preliminary inclications of age and sex in relali(:m lo spatial distribution in winter ; 5 Ted Huugencioorn spoke about the prnnounced habitat segregation of various gulls in coastal Pas-de-Calais, France, where };raellsii and michahelfis rarely joín flocks of art;enteus and melanocephalus feedint; in rocky intertidal zones ; 6 Peter Lyngs' slides showed the remarkable un-l1nhg semi-hoods of nonhreedinh-plumat;ed atfantis of the Azores populations : 7 Dorit Liebers had all partic:ipants hangink on her lips w hen giving insight in the spe(iacular first results of rntdna resear(.h on many I-WHG laxa trom acfoss the Holarctic, as announced ~71 the 15 r ILGM by Andreas Helbíg ; a{aoster on these results was very instructive and publication will follow soon ; while the project is being continued, both Dorit and Andreas stressed thal samples of several more taxa are baclly needed ; workers in LWHG colonies were kinclly requestecl lu contribute ; 8 Pelle Andersen-Harilcl provided iníormation about the recent population decrease ot HerrinK Guils in Denmark aher culling pro- L;rammes had heen abancloned, while cluring many years when cullin} was the 'remec4y', the populalion was increasing ; 9 Klaus Hein presented details on the biometric'.s of L canus. wilh special reterence to t c hefnei. as researched through ringíng activitieti carried out over many years in northern Germany ; TU an enterlaininl; and often huniorous surprise item was the gull slicfe quiz given by Norman van Swelm {who else?i ; although many shots had clearly heen taken at Nornian's local patch in the south-western Netherlands and were considered strail;httorward by the nunierous t ;ull ID experts amorg the participants, Norman decided that nohoc#y scurecl over i~; a much debated picture uf an alleged Slender-billed Gull Lgenei iound de.3cl in the Netherlands, caused quite a stir ; althouqh this [{uiz was most instructive on several points, the question remains who did it wrong on others...; 11 Christian Cederroth sumrnarised records ot cachinnans and mirhaheffis in southern Sweden, identified by a small number of observers since 1994 ; his casual remark thal hoth taxa are still treated rs suhspecíes ot Herrint ; Gull bv the Swedish checklist authorities, was reniarkable ; 12 Risto luvaste explaineci how he had developed cofour rings of more dur.thle material and with better readible engravements, in use now for his larke-scale Finnish fuscus CR project ; t 3 Kjeld Pedersen provided information ahout the Danish Black-headed Gull L ricfihundus CR proy,ramme ; 14 Axel Muller asked attention for a new approach at ageing gulls throukh counting the generations oi primaries, of which a preliminary version has heen published in the German journal Charadrius ; this provoked quite some discussion ; il will be further refined anrt published in t4ue linie : 15 Andreas Buchheim reported about the occurrence of LWHGs at two sites in Nordrhein-Westfalen, Germany, showinl; michaheffis to occur in a late summer influx and cachinnans as a winter visitor ; 16 Peter Rock showed that the dynarnics ot rink-readings of g raellsii and arg enteus rint;ecl in Bristol, England, is largely dependent on the efforls ot a very small numkxr of the keenest ofaservers ; he also argued strongly in tavour ot close cooperation hetween birders and ringers on Ihe gulls pfatform, that will be beneficial to hoth disciplines and to ornithology in general. Part of the final evening was filled with diycussiuns around photot ;raphs and slides of LWHGs {includinq ~1F3

57 ! )N : Ar hx <<! several taxa that h a d nnl vc l rr'e civerl nuu h, rlle nliun betorel heirtk ~hntivn hy 1`1a,hu(1 Ahnt lcl ~r,lc Ilsii lnrl ar~enteuc tronl Ene;lancl ). lnrire<ls Quchheim rrnir 1r,r hellis rrom N1a llorc.-~t!,.axel [jeken íschisfis,l~rr~,lncl Klaur.escen~ irnm the Russi,in Far Eist : tnsl Kiflr,tn rti9ullarney!atlnnti, frrun ti1arleira and the Can,lrv Islind5i. It was cieciclerl that ~inlilar meetint;~ mcr, l terllrnw annu a lly and that the 3rd ILGM will he h e ld in Septemher 1998 in [he Neth e rlancis, In he url;anisrcl hy Norman v art Swefm. lhe ahsc ru e respr r tit~e'ly th~~ thin representatiun o( Ila rt ic ih3nts Irom southc - rn ancl e.l~l ern Eurolte huth it thit 1 sl and the?nd II G r4t ct~,tti ( on. sidered a minus and ltt e mptti tivill he undert a ken In give this a hrrn Ynr the be_tter. Am)FtE«Rr ( ii l! I,~ I &!TEnI Hfvlrrv)r ir lr Pontische Geelpootmeeuwen bij Enschede en in Noord-Limburg tiincl, 24 rrktnhr r 14rt 1~tiurrlc<n,l t cre,stlelll,t. Hr,t Ruthwc,k en z.lrlil,tt;r,lrin. hr I kro. op c? i kni ~,ln r Iktar t!,eleken ten zuulc nlhekerveicl van Enschede, Tv-ente. O~erij5sel, Gerlpcxltmc cutivun i a r+js cacilirmdn+ kerren f)e eercte uaarnemin~en betrotten M11ecliterrane Geelltoolnteavt Wtier L r rnirlrahellis. maar op 2 noaember 1995 zah Paul Knnlle op Het Rutbeek co<rr het eerst een door he1 kleine tnrmam, de relatiet lichte manlei en de uitt;esltrnknn si,lnke Ixcrportfes op~allencie Cier lltrlc :rtnleeut~ in t~tieecle 4tiinterkleed v.'aarnan hij, na hetuclerin, %an hc t Irtike i in Limicola 9 : 1 2 I-I 6S, 199 ;, verrnoeclrle clat het ecn Ponti :che Geelltootmec urt f. r c tt 1llnrr rn. hr'1rnl Op r, novemher zig hij a!t deze pl.ts een tincrrit;clijke vogel in kierde ti\interkleed- Omd<at er olt clar rnnmc'nt in N'ederland naumylijks r Iti bekend wa~ nver ({jr t,t\nn - de eer~,te tv,e e t;e\allr n t~ ;tren nog niet (>Itic ieel ~ l,t r - cteld - en rle herkenning izu kort ;;elerlen nrt 'i,llkr - meen zeer ingetivikkeld ti+-erd y;etvncien, he>icrol f'k zijn notities over hi irle indi~iduen aan re lioucien en Ie sti'achten op meer \nt;c,is e n international e clr-.kuncligheicl. In clecemher 19y ; xerhleet geclurende mt-er d,tn t\tiee tiveken tenmin>te één ~tciulte tut r l op 1 tel Rutheek die cloor het kleine iurrnaal, rlc, li( h1e m,lnlel, cie lant;e. slanke sna~c^i en ook acrclr'r zeer E'larganw proportie <_, de rl{rnkeru iri5, dc< zntiarte v!c^k op (Ic natel, de matt;ele pnten en rle vrij grote ~tiitte ~uhlernlin,tle vlek op de huitensh, h,lnrlpen zo,anvr~ei. \an hr I heeld ~an een titeclilerntne C ;ec Ipawtrnec ut\ rlal I'K, nu werkelijk,r;ealarmec rrl. teletnn sch crmtact zcrc:ht nt0 meeuvl~enspeciali ;t Ted Hcw};enciurtrn. Na enit;e hw,qnj pelijke rarzefin en meende ook TH d.ll op Hei Rutheek uel een~, Prlntischr (.-1eclpnntmeeuwen kamden voorkomen Op 1.5 mi,trt ~tierd tc Inlcrttr nn}; een adulte vogel gecipnaleerd. ( ;r~rlurrncle rlc ktiinter van 199(i/9' zat; PK opnleutiv tler> ;eliji,e l_ieelltnt~lmeeuwen van di4'erse lc,eítijdcn op liel Rulheek r-n nir ook op het Rutheker~eld. S<lmntige I'<>qE Is ti~-c rrlrn tevens door.tncierc Lntichede>e <vy;c>il,rr, t:rviern. ()nulat F'K dcze aaarnemingen tvcrelclkunriit; ntaal,lc al~, monelijke F'unti>cl c Geelpt<rrxmeeu+rc n kti am er rneer helan,r;stefling elclers uil Nederl.tnrl: zn i,l> ;erl Enno Ehels. th en Ger,trd Sternhaus rnncl clr Krrst é(-n ^.!'! ~ ~.~' 325 I'rmti4c }u ( i r llwntmr r uu f'nnur 1c'llrnv-Ir ~;} rcl 'ull f.rrrrc c,rc llinn,rn4 c<lt hirnn.+rr ', junr'nie I nlie nc l naar nrr5te~-~tirnlrr, Nrc~utre 1b'.lte rueg. F uie~nhun ;. Zurrl-Hnll,lnri. ].rlrlrrnix~r Ic3r+ _ ~Nr,rrn.rrt 0 l.rn titiclrrli - d Iti% er rltti.l,yr n (~eclllnrrtnlrt~rtvaa n e.ln Ilr 1 hc~x~~u.te v{x. NirI4 altijcl ti%.lti cr L!re'n IUII"., ic~kr rhi iil. al ~~~,uc n lc rlrit' ~enrn nrrlc<»,l<lrnrnler, hei nir-! PK c t n, d,tl rlc \uqcj, i.,lnsnjk ti\ tnin E let inrsic nen ~,ln (Ir,, n~~,lllc~rl hrl rdr ( I)N ;A hic'lel op rhll mument, e irr n cl e nnt ; Illilrl rm~nlleclrgc'.l.lrnvljiin,>;en xnuf clrlr~rrnrn.ilir an clr lutr,ltuur, hc,l ri,r<rr van,tlti~ij',ink in. 17crcrl rlr \srrrr rlvl.arlnlln<rmr~n Ir L;rnic',rltildncl mcr.til,ll isll tcrt tllll rnn ~cmrirn ;:c en zirnnlfc~ lutn', ~~urrlc~n,tqn,m,r,rk i ln I'1'1' \[vuhl,nrn nl I,I tc rulrrr clrlc rritgehra nlc, ht rke~anint,artii e le n rnc r (~r~c~llrnnlnu c utitien IFiI liirrl. 1inli«, l r Il ; 4 `1- ictci?i. Hit rin vurtrl I'K cke hc'~a~.irtvrr~ ll,lt rir ~r,l,trrtt~ mingen hij [n.cherle rll<raiticc~rkr lijk Evutrr ki.ini; h,uicirn n!> Perntiu hc, (,c~1,ipcxnnx'rtmen. 1{c I kcrn fuet inrlr~r~ rl,ln il,ir rr ouk e'{rk r4 iti Nrrlr rlrnrl ckery;r Illkt' nle'rrrwen vcturktiwnlt n, ru ll, iuu hlljkc n uit alr gohr ur teni~.r n in dc~ I~t'rt~rfc~ hr Ilt.rn I1t11 7 AI op 1 u'lllrrnlrr-r k>irr~r.rlr c~nlc Ncrlrll,ln c,ln t~t'inl een jtlrc'nirlc~ rn r I, ruienrl n,r,lr ernlc ~~tirnlr~rklre~rl,,u rlr N'irrn\e lv,rlrntrt; tnr hrui~h~ ~,tn Ruirnhun ;. lukl-ilrrll,rnrf, O Il 11 r-irle, rlrere r yr=rcl een inrli~iclu in v r~c lijl l~~r.rr klc c'ci cinnr Vtiti ticrint;rl op ric ' Iruulr~~,rrrl r ln Sc hr ~~c~ninqe~n. /uicl-1 lull,lncl. {)I 'S nk luhr r 1'I'1 ; unltlrl.lrlr lu Ilrr I~lml~n e n f'<llricl. }',rlnw n citr rlr nrltgpirrclin;tiyrlrti crl> hll Ic nc rn k an ner n ntieuurrl Klr!n ink Is- Alcen in Nrutrr l t 1 ' t

58 DB Actuee l 326 Pontische Geelpnotmeeuw / Pontic Yellow-IegP,ecl Gull L.Irus cachrnnans cachinnans, Oost-Maarland, Limburg, 6 decemher 191)7 fran ScholsJ 327 Pontische Geelpootmeeuw / Pantic Yellow-legged Gull Larus cachinnans cachrnn,ins. Arcen, Limburg, 1 8 novemher 1997 farnour! 6 van den Berg l Limhur(;, Limburg, twee Pontische Geelpootmeeuwen. Een van heide vogels kun goed worden bekeken en viel op duur de van de eveneens aanwezige adulte Merlilerrane Geelpuutmeeuwen vers[ hillende lank- (;erekte struc tuur met platte kop en ver voorbij de staart stekende vleugelpunten, dunne snavel zonder rluiclelijke nok, ongestreepr witte kop. lithtere mantelkleur (als van adulte Zilvermeeuw L a ry;ent a tus, waarvan vele 100-en aanwezig waren) en donkere iris. Tevens zagen zij veel wil op cie vleugel waaronder de karakteristieke witte tnnft op de binnenvlag van (de buitenste handpen. De vogel had bovendien een zwarte smalle verticale snavelring ter hoogte van de rode (;onysvlek en gele pnten. Op 3 en 4 novemher zag II een adulte en een derdejaars Pontische. Vanat 8 november nam de belangstelling van andere vogelaars toe - waaraan herichten over cie naderende soortstatus van deze meeuw niel vreemd waren - en werden elke dag één tol zes Í op 2 3 novemtroer} arlulle ot bijna adulte Pnntische waarp,enomen die uitstekend konden worden vergeleken met cie eveneens aanw'ezige Mecliterrane Geelpuutrneeuwen en zelfs een enkele geelpotige Zilvermeeuw IL a'omissu,l. C1p 15 nnvemher verbleven tevens één tot twee aclulle Pontische in cle haven van recre,ttieplas 't Leuken ten noorden van Well, Limburg. De volgende (lat; konden deze heicie vogels op video worden vasl};elegd ; in tegenstelling tot Klein Vink waren nauwelijks andere meeuwen op deze plas present. Alles bijeen waren in november-december c 12 Pontische Cleelpontmeeuwen in Noorcl-Limhurp aantvezi}; De eerste Twentse vogel van deze winter werd door PK op 21 nvvemher nntdekt en betrof een eerste-winter op Het Rutheek. Deze vogel was op 28 november opnieuw aanwezig en werd nu - tussen c,od Zilvermeeuwen - vergezeld van een leet'tijdgenout. Op 29 nuvemher werd tenminste één Pontische leen eerstewinterl np Het Rutheek gezien door Aurlry van Duin. Leon Edelaar, Nick van der Him, 1.3n van der Laan, Bas LaKerveid en Sander LaKerveld ; dit betrof mogelijk één van beide vogels van de dag tevoren. C)p 14 decemher zag PK de eerste adulte voor deze winter, op het Ruthekerveld. Hiermee komt het aantal Enschedese gevallen voor drie winters tot 15 december 1997 op 1 t, Ivan in totaal 18 individuen) : acht waarnentinf;en van adulte vogels 110 individuenl, twee van een eerste-winter, drie van een tweede-winter, twee van een derdewinter en één van een waarschijnlijke vierde-winter. Deze gevallen zijn onlangs hij de CDNA ingediend. Op S clecemher ontrlekte Max Berlijn een adulte Ponlische Geelpootmeeusn- bij 5tevensweert, Limhurg. Deze vogel, die enkele dagen aanwezig bleef en regelmatip, aan de overzijde van de Maas (en de grens) hij Maaseik, LimhurL;, vertoetde, ontpopte znch to1 het eerste gemakkelijk iwilchhare exemplaar voor Bei}lié. In dezelfde periode verhleef een individu hij Dost- Maarland in Zuid-Limburg, Limburg, en op 14 decemher werd er één geriield bij Venray, Limburg. Ook hij Huizen. Noord-Holland, werden één of meerdere exemplaren gezien. Dat er in Limburg rneer individuen worden waargenomen dan in Twenle hangt vermoedelijk samen met het hogere aantal grote meeuwen dat hier op trek en 1ijdens de winter verblijll. De aantaflen vogels in Overijssel en Limburg zijn opnierkelijk omdlt er tot en met 1994 nog maar twee gevallen in Nederlancl 3anvaard waren : een adult van 19 september tot 16 november 1988 te Zutphen, Gelderland, en een eerstewinter op 11 clecemher 1991 te Geldermalsen, Gelderland (Dutch Bircling 18 : , 1 996, 19 : , 1997J. Ervan uitgaande dal een groot deel van de recente waarnemingen aanvaard wordt, map, mt n zich afvragen hoe lang di1 taxon nog door cle CDNA heoordeeld zal worden. PA~L,t KNOLLE, h,57i+r l.qn s[rv 1, PAIkiCK PALhtE N ~20

59 _ ~ -..,_.~. 5 I :1 SCHERP E VAN Voor het maken van natuurfoto's is op de eerste plaats geduld nodig, erg veel geduld. Het kan vaak uren, dagen, weken duren voor u de perfecte foto kunt maken. Dan is het goed te weten dat u op het moment suprème kunt vertrouwen op een perfect objectief, waarmee u uw onderwerp zo haarscherp dichtbij kunt halen da t u het bijna kunt aanraken. Met de TAmROn f15.6 LD [1F] bent u verzekerd van topkwaliteit.! (leverbaar voor Canon, Minolta en Nikon AF-camera's ) ~ I Informa[ie k u nt u -r r. :n l ITRANSCONTINENT A Postbus AB Nieuw Vennep Tel. (0252) , Fax (0252) v

60 .'._'.~..:.. MEBWE B Services EASY DOES M Dutch Birding Natuur en B oek Dutch Birding Travel Report Service AND NEW ' Birder's etnail the Bird Connection- NEW ADDRES S h1tp :1lkuk.n~ehweh.nUBírdCnrvlectinra F[JR l)etailti CIlVTACT : MEBWEB p/a Marc Guyt. J.W. Frisodreef BC Katwijk, Tel. ; ISRAE L NATURE TRAIL S Departinent of SPNI - Soeiety tor the Protection oj Nature in Israe l Everybody has heard about birds in Israël. Maybe particularly about Eilat where all the birders meet each other during the migration season But did you know that there are many species only to be seen in the north of Israël! Birds like the Pygmy Cormorant, 81ark Stork, Little Swift, Long-billed Pipit Clamarous Reed Warbler and the lndian Silverbr!!. Just a few to mention. The Society for the Protection of Nature in Israël (SPNI) has developed the perfect programm that will enable you to watch birds all over the country. We help you with our Bird fly and drive program whether you are travelling on your own, or with a group of friends. For more information call our SPNI Benelux representative. Tel/fax SOVON Vogelonderzoek ~. ' Nederland Sovon verricht Vogelonderzoek ten behoeve van natuurbehoud, -beleid en wetenschap. Hierbij zijn duizenden vrijwilligers betrokken. Hun resultaten worden o.a. gebruikt door Vogelbescherming. Ook u kunt ons helpen. Heeft u hart voor vogels, dan verdient SOVON uw steun. Voor slechts f 25,- per jaar ontvangt u viermaal SOVON- Nieuws. Wilt u waarnemer worden of meer informatie hebben, vraag dan de folder aan bij : SOVON, Rijksstraatweg 178, 6573 DG Beek-Ubbergen, tel: /S i,..~~ NOS OISEAU X The Swiss ornithological journal appears four times a year (approximately 250 pages) and publishes articles and reports in French, with abstracts in German and English covering the central European avifauna, particular ernphasis is placed on original contributions. Annual subscription : 33 Swiss Francs. A free copy may be obtained by wriling to the following address : Administration de NOS OISEAUX Marcel S. Jacqua t clo Musée d'histoire naturelle Av. Léopold-Robert LA CHAUX-DE-FONDS, SWITZERLAND V1

61 r cotalogue in het Vogeljaar Het lijdschritt 'Het Vogeljaa r verschijnt zes maal per jaa r en houdt haar lezers al rui m 45 jaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op hel gebied van vogelstudie en vogelbescherming. 'Het Vogeljaal wordt als het meest informatieve vogeltijdschriit in de Benelux beschouwd. Omdat het geen comrnercieel blad is kan de abonnementsprijs uiterst laag worden gehouden. Door overmaking van j 27,50 op postbanknummer len name van Het Vogeljaar' Boterbloemstraat 20, 5321 RR Hedel (073 ) ander vermelding van 'nieuwe abonnee' ontvangt u als welkomstgeschenk onze nieuwe veert endaagse VogePka ender. waarvan u na gebruik een vogelboekje overhoudt r` Duteh Bírdipg W - Ir. p a.,,r t P :rr (t0A5 Groninge n The N erhfr 1an r1 5 I, nr ~ 11 5 D h b. 4 i-,3j ~ :li~iyln,.inu~nnl NCC nl YIr;-N!b n 1!001rave ; rcpnrts a,dilak;l~~n U ;ach Fn~a~,=h.:nrí Germc n Dil Qui[k Se rvi[e = order belore 11am GMT 'phone tex nr Emarll, pay by Mastercard, reports u ill he maried to you the same day at no extra cost Special Offer! catulogue nu supplement s - 20 frr.e pu saé as. Voor Nederland maak / 10,- over op pas! :xxr.k S49E;.gg5 t.n.v St,chting Natuurschool ovv DBTAS Aklre. Please send us a Eurocheque fo r D[I 10,- or dfl lo.- USS6 in cas h Now also complele, updated cutaloque - ordering via lnterne t Pleuse send us your nwn trnvel reports and receive free reports lrom ou re turn. Stuur ons uw,\ eigen reisverslagen en u ontvang t gratis versiagen uit onze catalogus l is Ihe omfcual mam supplier ol travel reports to the H :~ sdan o l: or nll BIHnS OF THE Ni)RI D r BIRDING WORlD Topical, lively and informative - and now in full colou r * Identification * News * Rarities * Conservation * Europe & Worldwide * Prize Q uizbird s "at the top of the market for serious birders" - BTO News "essential reading^ - Brrrling Write now for a FREE sample Issue. - or just subscribe now. For the next 12 issues, send 42 (major credit card nos. with expiry date accepted) to : Birding World, Stonerunner, Coast Roed, Cley next the sea, Holt, Norfolk NR25 7RZ, U K VII

62 Oude nummers / Back issues Oude jaargangen niet compleet? Bestel nu uw ontbrekende nump~ rs! 8ack volumes inc orm )lete? Order vour n?istiing issuls notiï. Speciale aanbieding : Voor het bedrag van NLG zenden wij u franco alle leverbare oude nummers en (tot en met vol 17, 1995 ) Special offer: For the amount of N[G we send you postfree all available back issues and in (uo to vol 77, 1995) Kruis hieronder de g enste nummers o I"I spe Ie aanbieding aan, vul uw n n a res i n en zend (een kohie va i het Íormulier naar / ase tick the box(es) for the required issues or the special otiér, fill in yo nan~e and address and send (a copy ol) the form to : Dutch Birdint;, Postbus 61 1, 1090 AP Amsterdam, Netherland s Dc, volgende nummers zijn nog"te r/ The following issues are sti1j ~~ vf ijahle : N NLG J Vol 2:1 1980) 0 l/ef 1 993) J Voi 1 2 : ) r00 C7 Vol 1 1 ~ ( 994) J Vol 12 :5 I1990).00 U Vul 1 4) J Vol 13 :1 (1991).00 J Vol 16 :3 (19 4) J Vol 1 3: ).00 U Vol 16 :4 (1994) 8.00 J Vol 13 :3 (1991).00 C]Vol 16 :5 (1994) 8.00 J Vol 13 :4 (1991) 00 Vol 16 :6 (1994) 8.00 J Vol 1 3 :5 (1991) 00 Q Vol 1 7 :1 (1995) Vol 14 :4 ( rj Vol 17 :2 (1995) 8.00 ~ Vol 15 :1 ( Vol 17 :3 ( J Vol 15 :2 ( j Vol 17 :4 ( J Vol 1 ;:3 (1. 3} 8.00 J Vol 17 :5 (1995! 8.00 J Vol 15:4 993~ 8.00 J Vol 17 :6 (1995) 8.00 J vol 15 :5 (1993) U Special ijá aanbieding : alie ley~are oude nummers en indexen / Special offer. al! available back itititres and indexes NL~ Prijzen lossenummers exc!usief porto / Prices ofsingle issues excluding posta,~;e De,jïummers,.Yan \ o l 1 8 (1996) en vol 19 (1997) vallen buiten de speciale aanbieding en zijn verkriïtb a~ ac-ueor N L(.) IC}.00 per stuk (exclusief porto) / The issues of vol 18 (1996) and vol 19 (194 T) : are not included in the specia! ottér and are available at NLG each (excluding postat;e) tvaam / Name Adres / Addres s H asydtc3kenint; / 5ignature Betaling na ontvangst van acceptgiro / Payment upon receipt of invoice VI11

63 Dutch Birding Dutch Birding r-n dlllnr,,{it.nulr~nrr r~;i-i-lnlt'rnlnrll ~ ~ ~ DEVlrrr chler EDITUU ;-nnrr Ela'KIlrl t,t \ 'IL1 f ~. re,.l;l eliil nl l EiFC I ' T I 4 F FDIIUR -\~Llrr~,, n l I t r 1 1 n r r t I ' I J ~ +i 1-~flh')'1. PHUI 0C.RAPHICEDITORI:r ~rl'nfi~lrl l I.IxI-"if,4111 4? i EDIIURIAI. BOARD Fl. llr~ rlal'. írr.l},,1- Hrllln- tc I'rhe r ti1e'inlnti;er, (.,rnc ' e~.ir~,*t r,l*'fl /) Rr,l,lnr{.,,r~ ilr r EDI1 0 R141 AD1IlC]R7 F 30. \Rr, f3,irlht'1 Cic r"l.l :i, K I,,,1, [14 ;E'nhLl :, libi'lllr II,lllri,~, I,)i('[, Irrr,nl.ln rfnl,lnri, T :rl I~- i, nll :k,rr, INelhrrLmch.. Irr- Irrn,.nn r.i,cl~drn~. i.lul le'hl>,,in Irrternational jourrra l on rutial. Anih( :nr.ti1( n rnllllht'rn Irel,ll hilli,3n iv1ull,ll ~Irrlnr Ii - < r,llli (Ire'el pa learcli C' b i rds Nrlll+'rl,lncls ;. Kees Hrltir'L,.,1 INI'Ihrrlanrls ;, ir,lnl. Hnicnrl.l.ll INeth( rianii,~. hl,lrh :r.lrn Shi-i- h.,l I,r.lri, ( ;unter [)r 1mri E31 lhlurni, l,lr~ S~vl ti r,ien. tn( : Prtr r Slrn,'n, {Hr-I>;rcrn, EDI1(]RIAI k55i5taiii, r5 iit I ti.an I)nnl;t-n Ctrdlr! Ilrlr rrl, Nrc, IC!l,nlr^,lilfk. 71 ' H~,If,tnit. E 11'.'r:;e nk hn f i.i~ lrr \leulr'n an!1 f'r Irl dr h'uul+ EDITOR S Dutch Birdin g PRnuu( nns.~sr, EA,-nur ~ ir :' t rn Lllnn anrl Rr nr.,,ii lilp,\ii'll Postbus 11fi ADtiIR,I~I~( I'(ler ~if'lit I rl' 1. st,alia t1<itl5, 1,3.. I Isrs~ ~~.I ;y. ; 2080 AC Santpoort-Zuid nl'in~rix~r~ rrrl~llrnf n c nll Netherlands 511R+(RU'n()NS 111e',trh.r ~ rll Ir :r t~l'itl I, Ni r, 1,-, 111! {N<rt3,f=rl.ill,1,1 Isl 1 I o~rr,~l fax R( IFilt,-', NLG 7''_SII nlhr I t,mnlnc. ingi(i c Eulnln'r,Iltcl VI_( : nulllnr" A 51,h,írllln<,n ( an hr, r r Itrl'rl ;,rr'ie'rabl~ h,{'l,liir,,;.i Lnr~,fh('rlt,r ~III II,I' Iln,,l.L n' P HOTOGRAPHIC FOITOR Dutc h Birdi n g In I)l[ICf! I ;lflli~l'r,, Ir, IlVlth lilr(~ :n~ti,1,ír ['lll}1rrf15 t i'r!t,,il'le'ilr~ ~\Illllrr,3,!I (' ~ < IF'Irt'rilllrl 1 1 1' tl ti,1,1'i[, nl ~< `.},f'rlar ) lf~ I'l11,11r,~l\.31±r! ll,lllr Ill f fc~ll C,1-rl " o René Pop r ' Ir\r[E'~~ El1nH,lyd ~Vi,I~YI'IL,r'tk rl` VI,l : Plfel ',f'nll rlll 1 1l'(I1 ; C.irrl 15Irr',311r!,1ltr,L1 ), Postbus nunh: 1 wrfil,ltln ;t Ir,r r l lr, i.lr,.rr.rl.irru('nrlu,~ 1 1I,;l,,,IU11' hl. 1 mr r n,r'rhr,ri,r 1780 EA Julianadorp,,ivmr nl n n I :apl,hl al,le' n :.nh,l dt,el r<<,rlcnl In Ihl Nr!ht'rl,,nd..Ir,d It< Iglwll - I ;rw,h Netherlands dnrl Iriyh subu rihrrs rirr r,~rlue ~irll lu I,,n eaiidtir,ei,r hy titrrh,g : hcy.lr l :Iil'!hIll}I I hr wllv nllllem tit,lrls ul',nn Irr,~I{H : d,,ivn,enl. S UBSCRIPTION ADMINlSTRATIO N 1)ult h lirrrlm2 I ' a bimr,nlfll Ir,u'n.ll u~llh -ul, In I,hrl,,lr~. Aprll Iun,, 1 Ir Ini,-.u,el 11r^, rnr It puhll~hr, I,ntirn,lf p,~q7er, dnrl c% leanne tte Admiraa l nnll.,rn n,nr~hr~lnkt ti.irrnltit,,rl rur ~ re'nt r.u,d iilal~hufaon nl Irrrh in (hr Bf nelu~. I n,irr dnil elye'.ihl.'{. rl!!!r I',Illtit lepenlaan 1 1 ~~ :~m n. I h n pt,h6.tf. t : l n l r l B, :, r l n u, r, n hir,lc m r h r ' :A. ;.ln P,It irc I...',ri Irrhr'r n 1901 ST Castrieu m Ihr' nl,l< r.. tr',;i,lh,,n,l,t r,nrlli : h :rn 11,1n,Y, ;r,ult~!n<(br( rl+ il,rrrt r 1l1:- \r- Netherlands l.lrtcit h A R t,rn tl('n \ 1A 11 Bocmdn - I'F'rfs. ti.lnlpr~nrl-zutl 1 r,l ul hurl~ _,; rhr, 1~1~r,rarn Iht I n,f< h 1'.I n 4 'errtlc 1,1 h, 7f,r lirlli.h,ilu,rr,,l,'d Hnll, r~r,ryrlr,a>r'r1r,r Rlunh,lnl- lhrh,t,r I'rtrf. c<~mpilrcf,r rh(',t r1~1 Ir. 1 b, ti ( klr u.all rl rr.tr l nti n BOAR D Putch Birdin g 1l.,n :l (lr,rri!'ir1,nn,,r,ci t.rnnnnrrt nr r,rlf+ r,1 rhe' urxlr) h~ r[. ~ilrll v,c 13 I Association Mr :nr, :r jr I'I'I ;1, ~Irr, l Postbus lti,. l : AP Amsterda m,,..ll,ir t,r (,,,t nl I,rn t!nr,,urhr,rs. phnnr r.,;rl, r, Ind.1rri5t; I..I'.,I I.Ikllr InIh' Netherlands Dutch Birding Association D UTCH RARETEES COMMITTF E CnN A R(IARD Ilrr v'i~,.'.i,~, Jh~- Postóus4 5 ~r ~,hr~r'r ~..I.... I rrill :,r, I 1 i(nt h Blrr fi n g n.l~r' :,nr,t.ii in 2080AASantponrt-Zuid th4 hr,,lr:l Netherland s B(JARn ~1tiSISIA N 1S i"~7nnf'rlf- \fl111'r.l.!i (ie'rllrl Il-1,,, :.IIti iirm t~.ln rle'n [Ililc~n II.IIIt 1r FI'Rr I :, I,inll I',lul Lr,-d t r t1r r,ern. ~1rn~dd l1c'. hrr. I~t'nhl-, 1,lc'.f 1r-r :!11 \..r. - Di r(r-i Rnrnlu; TRS,ES RIrY1R1 SER\}(E Q$T(lS1 II. '1 i'r I :,,,, -.- 'I-iry!,\1 1..,. i i \,~Ille.rt~.. r,. I ~ 1, ~_'~' :i,.i'.. -. i ---_l,1.~ ~, nl.ll :,! Ilil :,....,, II.1, ri 1 I ;i Dutch rarities committee (CDNA ) ryirlrlnel11 \ '..11 I~t,rll'll.tiliiÍ.. IS[',r'F~[illl ili,..ill'', ' '.:!,..ir IIlii ~[It.ilrrit,~.l l 1! l.. Elt'r',l l.l.ll Itl `,( lr.ii\ I" : - ~ I 11 :.' 11, f,l I.lrf ; Sre=~nh,r,r~,,nrl li, m 1Arc.,lnl,,In Ilr.l.t, lhr' ( It~'v 1. I I-~,~,n,ltlr r,i Ihr Dtlltr. Ra{II: L,,llir,n i:n(: Ih,- tir~lhl~rl,lllll, (nn l rhl t n-r Thr' (tiaq i, th( ~ufxr,mmnlrr nl :h[' [. [)1-~ nn Is'«lnr,,, r!urnl'rt(1.3h.,n~ :1' rl.l',lu. r~t [lut( h ~:Glllll~lll. l Ir, and CC?I,Sltit+ tll ~,Illrrl ;fl 1,In (le - (~l'nikr-~,in~;tier'rl~ern Ltr~ 1,'1 ildt+i1-7 1?14 1-1~II I [)I'rC',. r~rrnr'll, II,1ZC'llll'I. [+,i't', K- t'i,i.ir ill( I e 14V7 SllchlinLL Unrrh lilydlni ; A,nn(iAtinn Ilu~ Ir,lrvriµll' ni Ihr rhnlnr;rdlrl unrl r1r,lk iny+ rrnl,.nnti,tlth I,1 vhrdrly;r.lj,hrr~ dnrl tis N I111 :`-!f17 11 Prlnlt,[I h y 5leem 5(hu.- ri,,rn f{%,'- F'< Ihus i'i l1lll Ali 1t hlrll,im. ti(=ihc rl,lntls tnternet httpj/

64 D UtCh Birding I, KC.~~tl 19 t : mm rr b 1y9 7 l'u i i 1 R ~l ~tt;r h 1 9 9' Artikelen 'h9 Zwartkeellijsler in Den Helder in januari-n~aarl 19~3F~ Ruud L tiruum'rr. Ro h -1 C Ha1tï & Nico HardPr?- 3 Struikriezan3;er le Walent in juni-juli 1996 /an-frik Kikkert 277 Variahility nt Field characters in arlult Pontic Yellow-let ;t;ed Gulls Dorii Liehen 2S Volker IJierschke 2 ti0 Ponlische Geell7ootmeeuw bij /ut{ihen in september-november 19t38 Geert Groot Kuerkamp & Fnno 8 fhel+ 283 Dark Coninton Terns Prter R Kenr>erte y 384 Vondst van bleke Grote lager in Grevelingenmeer Guido C) Keijl & Tintzke G Prins ZíS' Nlixeci pair o( Black-hearled and Citrine Waglails hreeding in Finland in 199' Harry J Lehto & Henrv Lelrto k René van der Wal Recensies '9(1 Photngraphic handhook of the rare hircis of 8ritain and Furope rloor Dnminic Mitchell & Steve Young en Rare birds in f3rit.rin &!re/and : a tthoto,rlraphic reconf cloor Keith Viniccrmbe &, David Cottridge Jan vart der L,m n 19 1 A iíeld,r;uicie to hirds ot,9rmer>ia door Mariin S Adantian & Daniel Klem Ir Arnoud 8 van den Berg 291 E3irds or Fstoni..r. Statu4, cfistribulion an d nunthers hy Eerik Leibak, Vllju Lillelehl & Heinrich Veromann leclilorsi Geor~eSangste r lrne>ortanl 23ir[f Areas in Turkey ity Gernant Nlagnin & Murat Yarar Tom h9 van der Have 292 Vogels van Arnef.rnr} door Ivtichie! Versluys, Ricus Engelmoer, Dirk Blo Arnoutf 8 vdn den Berg 2 93 f)rnithology - a huyer :s x uicle, Ao g tist dor>r NH135 Mailorder 13o4k,lcxe> en 1-bildfite ~v travel catalot ue 7998 door Su!}buleo Nalural History E3ooks Llc! Anrlré I van Loon Aankondigingen & verzoeken?93 Lijst van Groningse vogels ; VrijwilliKers I ;evraagd voor Pools onderzoek aan ruihpoothoenders en uilen DBA-nieuws 294 DBA-vugelweek op Texel in najaar 1997 ; DSA-vui;ehveek op Terel i n september Tre nds in systematics 29 t A crocephalus and Hippofais relationships : shakinl; the Sree. George San.g srer Masters of Mystery WP reports Recente meldingen DB Actueel 300 Thircl round Diederik Kok ti Nils i-an Duivenrlij k ll)? WP reports : nbvember-0ecemher 1997 Arnoud B van den Berg 1t19 Nederland : oktober-november 1997 Ruurl A4 va n Dcrnge n; Remco HcsRand &!'eter W W de Rou w S 14 BelF,ië ; oktober-november 1997 Gerald Driessen s I I? Fluitzwaan in Veenkoloniën ; International Large Gulls MeelinR at Asnes (2n d ILGM, 1997); Pontische Geelpontmeeuwen hij Enschede en in Noord- LImburK Voorplaat / front cover Rode Grutto / Hurlsonian Godwit Limnsa haem,r,tic.i, Churchill, Manitoha, Canada, j u n i 1 l 3c3fi rchris Srhenk l Abstracted / indexed in Auk, Eculugkal Ahsrracrs, Ernu, GEC)BASF (Cec> A)stracYs Datahasel, IhiS, flrnithr>i<ahi~rhe Schriitenschau, WiIdliÍe Review, Zorlot;ical Rerorcl