De wet op het Primair Onderwijs regelt onder meer dat leerlingen in acht aaneengesloten jaren het basisonderwijs moeten kunnen voltooien.

Transcriptie

1 PROTOCOL Overgang van groep 1 naar groep 2 De wet op het Primair Onderwijs regelt onder meer dat leerlingen in acht aaneengesloten jaren het basisonderwijs moeten kunnen voltooien. Kinderen die gedurende de maanden januari tot aan de zomervakantie 4 jaar worden en vanaf hun verjaardag naar school gaan, doen mee aan het programma voor groep 1 maar blijven in augustus, bij de start van het nieuwe schooljaar, in groep 1. Kinderen die gedurende de maanden september tot en met december 4 jaar worden en vanaf hun verjaardag in groep 1 komen, gaan aan het eind van datzelfde schooljaar in beginsel naar groep 2. Met de formulering in beginsel wordt bedoeld dat doorstroming vanuit het perspectief van de ontwikkeling van de leerlingen wordt bezien. Dat uitgangspunt geldt overigens ook voor de doorstroming naar groep 3. De school kan tot de conclusie komen dat een leerling, die vóór 1 januari jarig is, voor kleuterverlenging in aanmerking komt. De leerlingen, geboren tussen augustus en januari, moeten niet per se doorstromen naar groep 3. Het kan zijn dat het voor hun ontwikkeling beter is dat ze extra tijd in de kleutergroep krijgen. Hun ontwikkeling, zowel cognitief als sociaal-emotioneel, is hiervoor bepalend en niet de geboortedatum en leeftijd. We zijn van mening dat de school primair de ontwikkeling van de leerlingen als uitgangspunt moet nemen bij de beslissing over doorstromen of verlengen. Vanaf plaatsing op onze school nemen we de ouders mee in het volgen van de ontwikkeling van hun kind middels allerlei gesprekken. Stappenplan Bij leerlingen die tussen september en januari 4 jaar worden en in groep 1 zitten, nemen we in januari voor de eerste keer de Cito-toets Taal 1 voor Kleuters af, mits de kinderen toetsbaar zijn. Dat gebeurt in groepjes van ongeveer vier kinderen. Van leerlingen die daarbij een IV- of V-score halen, wordt een analyse gemaakt, omdat we voor doorstroming naar de volgende groep minimaal een III-score nodig achten. Eigen observaties middels een zelf ontwikkeld notatieformulier en bevindingen van de leerkracht worden beschreven in de verslagen voor de groepsbesprekingen van september, januari en juni. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van de observatielijsten van WIG en Schatkist, Dangerous signlist en Beslissingsblad voor Kinderen okt-nov-dec in groep 1. Na de leerlingbespreking van januari zullen de ouders voor een 10-minutengesprek op school worden uitgenodigd en worden geïnformeerd over de kans van het al dan niet verlengen van het eerste schooljaar. De ouders van de risicoleerlingen worden in april uitgenodigd voor een voortgangsgesprek. De verwachting van de school dat hun kind een verlenging krijgt, wordt dan met de ouders besproken. In juni krijgen de kinderen die in januari een IV- of V-score behaalden, opnieuw de toets Taal 1 voor Kleuters voorgelegd. Bij alle kinderen wordt dan ook de toets Rekenen 1 voor Kleuters afgenomen. Ook bij deze test geldt het criterium van een III-score als minimale eis voor doorstroming. Tijdens de leerlingbespreking van juni wordt er een definitief advies geformuleerd. In principe is dit advies bindend, maar te allen tijde tracht de school tot overeenstemming met de ouders te komen. Eén en ander wordt in het leerling dossier vastgelegd. 1

2 We hebben een stappenplan opgesteld dat gericht is op het beoordelen van de ontwikkeling van het kind, op basis waarvan de school kan besluiten een leerling wel of niet te laten doorstromen naar de volgende groep. Hierbij kijken we naar de volgende aspecten: De emotionele ontwikkeling van de leerling: zelfbeeld, uiten van emoties, weerbaarheid, zelfredzaamheid; De sociale ontwikkeling van de leerling: contacten met leeftijdsgenoten en volwassenen, samenspelen, assertiviteit, agressiviteit, Sociaal functioneren in de groep, aandachtvragen, regelgevoeligheid; De cognitieve ontwikkeling: basisvoorwaarden, taalontwikkeling, rekenontwikkeling, lichaamsoriëntatie, ruimtelijke oriëntatie, tijdsoriëntatie; Zintuiglijke ontwikkeling: auditieve waarneming, visuele waarneming; De grof motorische en fijn motorische ontwikkeling van de leerling. Bewegen, oog - handcoördinatie, tekenen, schrijven, kleuren, knippen; Het werkgedrag van de leerling: zelfstandigheid, concentratie, motivatie, taakhouding, taakgerichtheid, leergierigheid, creativiteit, werktempo. De volgende observatie- en registratiemiddelen staan tot onze beschikking : Cito leerlingvolgsysteem: Taal voor Kleuters en Ordenen. De rijmtoets Methode gebonden toetsen Eigen observatie middels een zelf ontwikkeld notatieformulier Observatieformulieren van Wereld in Getallen (rekenen) en Schatkist (taal) Zo nodig: beslissingsblad voor kinderen oktober-november-december in groep 1 Zo nodig: Dangerous signlist Groeps- en toets besprekingen Handelingsplan; Het belang van de leerling staat voorop. De mogelijkheden van de school spelen ook een rol. Het gaat zowel om de cognitieve ontwikkeling van de leerling als het welbevinden van de leerling. Ook wordt er gekeken naar de gevolgen die een beslissing heeft voor de leerling in de volgende groepen tot en met groep 8. Het gaat er om of wij in staat zijn om de leerling door haar/zijn hele schoolloopbaan heen de juiste zorg te bieden. We denken daarbij aan: beperkte leerstoflijn of een verrijkte en verbrede leerstoflijn. Het nemen van een beslissing moet gebaseerd zijn op inhoudelijke gronden, die objectief en betrouwbaar zijn vast te stellen. We kijken per kind of er sprake is van een achterstand / voorsprong op meerdere gebieden, zowel cognitief als sociaal-emotioneel. We kunnen gebruik maken van de hierboven genoemde instrumenten. De (nog) niet voor doorstroming naar groep 2 in aanmerking komende kinderen blijven intensief gevolgd worden. Mocht er in de loop van dit tweede schooljaar in groep 1 sprake zijn van een bovengemiddelde ontwikkelingsgroei, dan wordt de bovenvermelde procedure rond de leerlingbespreking van september, januari, en juni herhaald. De betreffende leerling wordt dan beoordeeld naar en vergeleken met het ontwikkelingsniveau van groep 2. 2

3 Toets technisch houdt dit in het voorleggen van de Cito-toetsen Taal voor oudste kleuters en Rekenen voor oudste kleuters. Ook hier is het criterium: score van minimaal een III. Er kan dan (als er naar alle aspecten zijn gekeken) besloten worden tot (versneld) doorstromen naar groep 3, waarbij het desbetreffende kind zo spoedig mogelijk tot de zomervakantie in groep 2 geplaatst wordt en in het daaropvolgende schooljaar doorstroomt naar groep 3. Verantwoordelijkheid Het nemen van een dergelijke beslissing is een gezamenlijke verantwoordelijkheid en niet afhankelijk van één persoon. Bij het nemen van een besluit zijn betrokken: de groepsleerkracht(en),de ouders en de Intern Begeleider. Bij twijfel of bij een meningsverschil tussen leerkrachten en ouders wordt de directie ingeschakeld. Deze neemt naar iedereen gehoord te hebben een beslissing. De beslissing wordt vastgelegd in het leerling dossier en door alle partijen getekend voor gezien. De betrokkenen in dit besluitvormingsproces moeten tijdig worden ingeschakeld. Zo gauw er sprake lijkt van een verlengde kleuterperiode, worden altijd de betrokkenen ingeschakeld. De Ouders De ouders worden in een zo vroeg mogelijk stadium en regelmatig geïnformeerd. De ouders worden door de groepsleerkracht d.m.v. een gesprek op de hoogte gebracht. Bij de rapportagegesprekken wordt al aangegeven of het kind waarschijnlijk moet gaan verlengen. De groepsleerkracht voert, eventueel met de Intern Begeleider, de voortgangsgesprekken. Na het nemen van de beslissing wordt door de school altijd een aantal afspraken vastgelegd. 3

4 Protocol overgang vangroep 2 naar groep 3. Halverwege groep 2 stellen we ons de vraag of de doorgaande ontwikkeling van een kind wel gebaat is bij een overgang naar groep 3. Soms zijn kinderen in groep 2 nog zo gericht op spelen en open onderwijssituaties dat de overgang naar groep 3 te abrupt is en geen doorgaande ontwikkeling kan garanderen. Soms is er sprake van specifieke ontwikkelingsproblemen of ontwikkelingsstoornissen. Dat betekent dat we de overgangsbeslissing van groep 2 naar groep 3 zeer overwogen nemen. Bij kinderen die nog niet op niveau zijn, volgen we de procedure die hierna beschreven staat: Het signaal Het serieus nemen van een overgangsbeslissing begint in november. We vullen dan o.a. Sociale Competentie Observatie Lijst in en toetsen t.a.v. taal worden afgenomen. In januari nemen we de Cito toetsen ( Rekenen en Taal voor kleuters) af. Mochten er twijfels ontstaan dan worden ouders daarvan op de hoogte gesteld tijdens een gesprek op school. Als het kind bij de Cito toetsen onvoldoende scoort en op de methode gebonden toetsen en op Sociale Competentie Observatie Lijst, dan delen we de ouders in februari onze twijfels mee of het kind met ingang van het volgend schooljaar wel met groep 3 kan beginnen. De periode februari tot het eind van het schooljaar We geven in het gesprek met de ouders over de zorgen m.b.t. de schoolloopbaan van het kind ook aan wat we gaan doen om de ontwikkeling van het kind te stimuleren en op welke wijze men daar thuis eventueel aan zou bij kunnen dragen. Ook kunnen we aangeven welke hulp leerlingen van derden zouden kunnen gebruiken om hun ontwikkeling te verbeteren zoals logopedie, fysiotherapie enz. In april wordt er een voortgangsgesprek gepland, zodat de ouders op de hoogte gesteld kunnen worden welke effecten we zien van de extra inspanningen. We geven de ouders tevens aan wanneer we de definitieve beslissing nemen over het vervolg van de schoolloopbaan van het kind. Bij jonge kinderen doen we dat zo laat mogelijk om de kans op een goede beslissing te kunnen verhogen. Gekoppeld aan die beslissing geven we ook aan hoe we het kind bij de groep 2 verlenging willen begeleiden. Daarbij kan het gaan om het kind de gelegenheid te geven zich verder te ontwikkelen, het bieden van speciale begeleiding en het bieden van b.v. leesbegeleiding aan kinderen die in de loop van het jaar toe zijn aan lezen. De volgende observatie- en registratie middelen staan tot onze beschikking : Cito leerlingvolgsysteem: Taal voor Kleuters en Rekenen. Toetsen beginnende geletterdheid Methode gebonden toetsen: Schatkist (taal) en WIG (rekenen) Sociale Competentie Observatie Lijst Eigen observatie middels eigen ontwikkelde notatiebladen Zo nodig: beslissingsblad voor kinderen groep 2 naar 3 Zo nodig: Dangerous signlist Zo nodig Leesvoorwaarden toets Zo nodig Utrechtse Getalbegriptoets Groeps- en toets besprekingen Handelingsplan; 4

5 De beslissing Het nemen van de beslissing t.a.v. de schoolloopbaan van het kind doen we mede aan de hand van een aantal overwegingen, waarin het kind gewogen wordt op een aantal aspecten. (zie hieronder) Naar aanleiding hiervan wordt een verantwoorde beslissing genomen. Bij ernstige twijfel of een leerling over kan naar de volgende groep is het advies van de leerkracht, in overleg met de Intern Begeleider en directie, in het belang van het kind, bindend. Om deze beslissing te kunnen nemen, kijkt de leerkracht naar de volgende aspecten: De werkhouding van het kind moet goed zijn; een kind moet langere tijd achter elkaar door kunnen blijven werken, gemotiveerd zijn om te werken en het kind moet ook uit zichzelf regelmatig kiezen voor ontwikkelingsmaterialen en moeilijke spelletjes. Hoe is de sociale ontwikkeling van het kind; speelt het met kinderen van groep 2, voelt het zich thuis bij deze leeftijdsgroep en is de leerling door andere kinderen in de groep opgenomen. Hoe staat het kind in de spelontwikkeling; is er sprake van gevorderd rollenspel, zoekt het kind ook naar extra uitdagingen in het spel, kiest het ook voor moeilijke activiteiten. De taalontwikkeling is erg belangrijk; spreekt de leerling in goed opgebouwde zinnen, heeft het een rijke woordenschat, beheerst hij de leesvoorwaarden. Het kind moet emotioneel stabiel zijn en zelfvertrouwen hebben. Wat de motoriek betreft moet een kind de fijne motoriek beheersen, omdat het moet leren schrijven. Op het gebied van de rekenontwikkeling moet een kind goed kunnen tellen, meten, wegen en logisch kunnen denken. Het kind moet snel van begrip zijn, een goede concentratie hebben, een brede belangstelling hebben en goed gemotiveerd zijn om naar groep 3 te gaan. Het gaat zowel om de cognitieve ontwikkeling van de leerling als het welbevinden van de leerling. Ook wordt er gekeken naar de evt. gevolgen die een beslissing heeft voor de leerling in de volgende groepen tot en met groep 8. Het gaat er om of wij in staat zijn om de leerling door haar/zijn gehele loopbaan heen de juiste zorg te bieden. We denken daarbij aan: beperkte leerstoflijn of een verrijkte en verbrede leerlijn. Doubleren. Wanneer een kind verlengd in een bepaalde groep wordt er altijd een plan van aanpak opgesteld voor de start van het nieuwe schooljaar. Hierin wordt beschreven welke aanpassingen er in het programma zullen plaatsvinden, zodat de leerstof aansluit bij het niveau van het kind. Deze afspraken worden verwerkt in het groepsplan of genoteerd in het leerling dossier. Zo kunnen er afspraken gemaakt worden over de sterke punten van het kind. Daarbij kan extra uitdaging en verdieping van de leerstof worden aangeboden. Ook kunnen er afspraken gemaakt worden over de zwakke punten van het kind. Op dit gebied zal de leerstof goed herhaald moeten worden, op een andere manier aangeboden moeten worden en zal er extra aandacht nodig zijn. Dit plan van aanpak, verwerkt in het groepsplan, wordt opgesteld in overleg met de Intern Begeleider. Het wordt met de ouders besproken. De Ouders De ouders worden in een zo vroeg mogelijk stadium en geregeld geïnformeerd. De ouders worden door de groepsleerkracht d.m.v. een gesprek op de hoogte gebracht. Bij de rapportagegesprekken wordt al aangegeven of het kind moet verlengen. 5

6 Na het nemen van de beslissing wordt door de school altijd een aantal afspraken vastgelegd. Als er een beslissing genomen is, wordt er voor het kind een begeleidingsplan gemaakt. Mocht er aanleiding toe zijn (voortgang en welbevinden), wordt het kind ook in het zorgoverleg besproken. De groepsleerkracht voert eventueel met de Intern Begeleider, het voortgangsoverleg met de ouders. De leerkracht geeft haar visie op de ontwikkeling van de leerling. De mening van de ouders wordt besproken, de leerkracht geeft advies en de beslissing wordt samen genomen. Bij twijfel of bij een meningsverschil tussen leerkrachten en ouders wordt de directie ingeschakeld. Deze neemt naar iedereen gehoord te hebben een beslissing. De beslissing wordt vastgelegd in het leerling dossier en door alle partijen getekend voor gezien. Noot: Alle leerlingen die doorstromen naar groep 3 worden besproken in de overdracht. Er wordt speciaal aandacht geschonken aan de kinderen waarbij twijfel was. De motivatie om de leerlingen wel door te laten stromen worden ieder geval besproken tijdens dit overleg, De overwegingen om een leerling wel te laten doorstromen naar groep 3 6