Protocol kleuterverlenging en doublure

Transcriptie

1 Protocol kleuterverlenging en doublure

2 Inhoud Inleiding Kleuterverlenging Criteria voor verlenging groep De Beslissing Doubleren Doublure in groep 3 en 4: Doublure in groep 5 en Doublure in groep 7 en Bijlage 1: Stappenplan groep Bijlage 2: Overgangscriteria groep Bijlage 3: Overgangscriteria groep Bijlage 4: Stappenplan Doublure Bijlage 5: Verantwoordingsformulier kleuterverlenging of doublure

3 Inleiding Elk jaar wordt er gekeken of de leerlingen zich voldoenden hebben ontwikkeld om door te kunnen stromen naar een volgende groep. Soms komt het voor dat kinderen achterstanden hebben ten opzichte van hun groepsgenoten. School zal zich in eerste instantie inspannen om te achterhalen wat de mogelijke oorzaken zijn van de achterstanden en hoe deze ingelopen kunnen worden. In principe laten wij geen kinderen doublure of kleuterverlenging en bieden wij passend onderwijs aan in de vervolggroep. Wij zullen alleen besluiten tot doublure of kleuterverlenging als dit de beste oplossing is voor de problemen van het kind en er voldoende aanwijzingen zijn dat het kind na de doublure of kleuterverlenging het groepsaanbod zonder problemen kan volgen. Als er aanwijzingen zijn dat dit niet het geval is en dat de achterstand t.o.v. zijn/haar leeftijdsgenoten groter wordt, is het zeker niet wenselijk om een leerling te laten doubleren. Wan bij doubleren moeten we niet vergeten dat de didactische leeftijd (DL) door loopt. Een leerling heeft eind groep 4 gewoonlijk een DL van 20. Is hij in groep 3 of 4 een keer blijven zitten, dan is zijn DL 30. Een leerling verlaat dus uiteindelijk de school als 13-jarige. En als de leerling dan als uitstroomprofiel VMBO BB of PRO heeft zal het niet in zijn/haar voordeel zijn als het gedoubleerd heeft. Het kind komt immers een jaar ouder op de arbeidsmarkt. En is daarmee in het nadeel t.o.v. zijn/haar leeftijdsgenoten. 3

4 1.Kleuterverlenging Kinderen stromen op 4-jarige leeftijd in in groep 1 van het basisonderwijs. Deze instroom vindt gedurende het hele schooljaar plaats. Groepen 1 en 2 van het basisonderwijs zijn de zogenaamde kleutergroepen. De overgang van groep 2 naar groep 3 vindt plaats bij aanvang van een nieuw schooljaar. Sinds 1985, bij de samenvoeging van de kleuterschool en de lagere school tot één basisschool, is de datum 1 oktober verdwenen als criterium voor de overgang van groep 2-3. Volgens de onderwijsinspectie is er sprake van kleuterverlenging als in kind geboren voor 1 januari niet overgaat van groep 2 naar groep 3. Een school moet dan gemotiveerd en met een beredeneerd aanbod aantonen waarom een kind niet geplaatst wordt in groep 3. Hoe wij dit doen beschrijven we in dit hoofdstuk Algemene uitgangspunten Een leerling gaat vanuit groep 1 naar groep 2 wanneer hij voor 1 oktober jarig is, of wanneer de leerling in juli volgens de observatiegegevens van Kijk klaar is om door te stromen naar groep 2. Het nemen van een beslissing moet gebaseerd zijn op inhoudelijke gronden, die objectief en betrouwbaar zijn vast te stellen. Informatie over het ontwikkelingsniveau van het kind is gebaseerd op een combinatie van observatie- en eventuele toetsgegevens. De toetsen zijn een aanvulling en verder objectivering van de observatiegegevens en zijn geen verplichting Uitgangspunt voor kleuterverlenging Het nemen van een beslissing is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van minimaal de leerkracht, de internbegeleider en de directeur. De directeur is eindverantwoordelijk. De betrokkenen in dit besluitvormingsproces dienen tijdig te worden ingeschakeld. De ouders worden in een zo vroeg mogelijk stadium geïnformeerd en betrokken bij de afwegingen. De mening van ouders wordt meegenomen in de afwegingen. De school blijft te allen tijde verantwoordelijk voor het besluit tot kleutergroepverlenging. Na het nemen van de beslissing worden door de school een aantal afspraken vastgelegd. Ouders worden hierover geïnformeerd. 1.1 Criteria voor verlenging groep 2 Uitgangspunt is dat een kind nog onvoldoende vaardigheden heeft ontwikkeld om te kunnen deelnemen aan het aanvankelijk lees- en schrijfprogramma en het rekenprogramma van groep 3. Tegelijk dient aangetoond te zijn dat verlenging van groep 2 in belangrijke mate zal bijdragen aan de ontwikkeling van de benodigde vaardigheden. Bij verlenging van groep 2 is de verwachting is dat deze ontwikkeling nog een (bijna) volledig schooljaar in beslag zal nemen. De signalering van de leerkracht is het eerste uitgangspunt om na te denken over verlenging. Deze wordt aangevuld met gestandaardiseerde observaties en toetsen. De toetsen zijn aanvulling en verder objectivering van de observatiegegevens. Voordat er wordt besloten over verlenging van groep 2 heeft een kind op basis van observaties en toetsresultaten extra aandacht gehad. Dit is vastgelegd in de vorm van groeps- en of handelingsplannen. De resultaten van deze ondersteuning worden meegewogen in de besluitvorming. 4

5 Sociaal emotionele ontwikkeling. Onvoldoende ontwikkeling op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling is het belangrijkste criterium voor het eventuele verlengen van de kleuterperiode. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een achterstand in de sociaal emotionele ontwikkeling van grotere invloed is op het voorspoedig doorlopen van de basisschool. Om deze ontwikkeling te observeren worden m.b.v. het observatiesysteem de volgende ontwikkelingsgebieden geobserveerd: basiskenmerken Betrokkenheid Risicofactoren kleuters En uit de ontwikkelingslijnen Zelfbeeld Relatie met volwassenen Relatie met kinderen Spelontwikkeling Cognitieve en motorische ontwikkeling De cognitieve en motorische ontwikkeling van een kind is in mindere mate een criteria voor al dan niet verlenging van groep 2. De ontwikkeling hiervan wordt gevolgd met het observatie instrument en de gestandaardiseerde toetsen Taal voor Kleuters M2 en E2, en Rekenen voor Kleuters M2 en E2. Voor de cognitieve en motorische ontwikkeling worden bij het observatie instrument Kijk de volgende ontwikkelingsgebieden geobserveerd: Kleine motoriek Grote motoriek Mondelinge taalontwikkeling Beginnende geletterdheid Beginnende gecijferdheid Logisch denken Visuele waarneming Auditieve waarneming Wanneer een kind op de observaties of de toetsen onvoldoende scoort kan verlenging groep 2 worden overwogen. Leeftijdsgrens De leeftijd van een kind is van grote invloed in de kleuterperiode. Kinderen die als jong worden betiteld eind groep 2 blijken in de loop van hun schoolloopbaan de didactische achterstand in te halen. Een kind kleuterverlenging aanbieden op grond van het kind is nog zo jong zullen wij vermijden. 1.2 De Beslissing De definitieve beslissing voor kleuterverlenging wordt pas na de toetsperiode E2 genomen, volgens een vast stappenplan (zie bijlage 1) Er wordt dan gewogen aan de hand van de verschillende criteria die zijn uitgewerkt in bijlage 2 en 3. 5

6 Indien besloten wordt tot kleuterverlenging zal een ondersteunend lesaanbod worden opgesteld voor het kind gericht op het verder ontwikkelen specifieke vaardigheden. Dit leidt altijd tot het opstellen van een gericht handelingsplan in ParnasSys. 2.Doubleren Doubleren (zittenblijven) is het moeten overdoen van een schooljaar. De reden hiervoor is meestal dat de leerling naar de mening van de school de in het afgelopen schooljaar gedoceerde kennis en vaardigheden onvoldoende meester is. Doubleren komt in principe alleen voor in groep 1 t/m 4 en indien mogelijk in een zo vroeg mogelijk stadium. Slechts in bijzondere omstandigheden kan doubleren in hogere groepen worden besproken. Dit kan bijvoorbeeld door langdurige ziekte, gezinsomstandigheden, meertalige problemen, sociaalemotionele problemen etc. Wie is er verantwoordelijk? - De groepsleerkracht heeft primair de verantwoordelijkheid over de vorderingen van de leerling; - De ouders van de kinderen zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning in hun leerontwikkeling en daarbij de nodige hulp te bieden; - De directeur van de school moet de voortgang van het kind controleren. Vordering leerlingen De groepsleerkracht die een primaire functie vervult bij de vorderingen van de leerlingen, heeft hiervoor de volgende instrumenten ter beschikking: De resultaten van het dagelijkse werk/functioneren in de klas; De resultaten van de CITO-LOVS toetsen; De resultaten van methodegebonden toetsen; De resultaten van overige toetsen; Gepleegde observaties met name op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling (werkhouding, inzet, motivatie, interesse). Als de leerkracht op grond van bovenstaande instrumenten constateert dat een leerling niet op voldoende niveau functioneert, gaat de leerkracht aan de slag met een individueel handelingsplan in de groep, daar waarop het kind uitvalt voor taal/lezen, rekenen. Deze handelingsplannen worden door de leerkracht opgesteld in overleg met de IBer Het kan zo zijn dat sommige kinderen meer leertijd, meer instructie, meer oefeningen en/of meer herhalingen nodig hebben. Het kan betekenen dat een kind een jaar langer in dezelfde groep moet blijven omdat één of meerdere van bovenstaande voorbeelden van toepassing zijn. Kinderen mogen doubleren, indien het maar functioneel zittenblijven is; d.w.z. doorgaan vanaf wat je al beheerst. Als na herhaalde evaluatie blijkt dat de inspanningen onvoldoende tot succes leiden kan de school in overleg met externe hulpverleners gaan, zoals het samenwerkingsverband (SWV Passend Onderwijs IJmond) onderzoeken wat er meer nodig is, zoals doublure. Als naar voren komt dat doubleren een optie zou kunnen zijn, dan wordt dit met de ouders besproken. Doubleren dient minimaal drie maanden voor het einde van het schooljaar (maart- april) voor de eerste keer met de ouders besproken te zijn. 6

7 2.1 Doublure in groep 3 en 4: Wij laten een kind alleen in groep 3 of 4 doubleren wanneer: Het sociaal-emotioneel niet goed functioneert, Het een leerachterstand van meer dan een half jaar heeft, De verwachting bestaat dat met een extra jaar de achterstand wordt ingelopen en het kind de volgende jaren met weinig problemen kan doorlopen. Daarbij kijken we naar verschillende factoren: - Met name cognitieve ontwikkeling (kennis), - Werkhouding, - Sociaalemotionele ontwikkeling - Motorische ontwikkeling. We laten een kind alleen maar doubleren als er meerdere factoren een rol spelen in de ontwikkelingsachterstand De Beslissing Om te komen tot een besluit van doubleren maken we gebruik van de resultaten van: LOVS Cito resultaten; Observaties en/of interne diagnostisch onderzoek; Resultaten methoden gebonden toetsen; Eventueel rapportages van externen; Ook de sociaal en emotionele ontwikkeling wordt meegenomen in de besluitvorming; En er wordt altijd zorgvuldig overleg gevoerd met ouders/verzorgers. De eindbeslissing blijft in handen van de schoolleiding. In bijzondere gevallen wordt er beredeneerd afgeweken van dit protocol. Het besluit hiertoe wordt genomen door de schoolleiding van de school. Om de besluitvorming te ondersteunen is er een stappenplan (bijlage 4). Vastlegging van de afspraken gebeurt in ParnasSys m.b.v. het verantwoordingsformulier (bijlage 5) 2.2 Doublure in groep 5 en 6 Een kind doubleert maximaal één keer in zijn schoolloopbaan (vanaf groep 3): als we verwachten dat het kind de rest van de schoolloopbaan vervolgens normaal kan volgen. Wij laten een kind alleen in groep 5 en 6 doubleren wanneer het sociaal-emotioneel niet goed functioneert, het een leerachterstand van meer dan een jaar heeft (op rekenen en taal), en de verwachting bestaat dat met een extra jaar de achterstand wordt ingelopen en het kind de volgende jaren met weinig problemen kan doorlopen. Daarbij kijken we naar verschillende factoren, met name cognitieve ontwikkeling (kennis), werkhouding, sociaalemotionele ontwikkeling en motorische ontwikkeling. We laten een kind alleen maar doubleren als er meerdere factoren een rol spelen Als een kind doubleert wordt er een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) met een plan van aanpak gemaakt, waarin staat wat we gaan we doen en wat we willen bereiken? Bijvoorbeeld: Meer zelfvertrouwen/minder faalangst Betere concentratie Betere sociale vaardigheden Betere werkhouding Betere leerprestaties Inhalen van de achterstand 7

8 Een kind doubleert niet....als blijkt dat de zwakke leerprestaties geheel overeenstemmen met de beperkte capaciteiten en/of mogelijkheden van het kind. Voor dit kind wordt een aparte leerlijn bepaald. De hiaten worden in beeld gebracht. Mogelijk wordt teruggegrepen op leerstof uit het voorgaande schooljaar van de leerling. Bij twijfel kunnen de volgende factoren ook een rol spelen: - Fysieke kenmerken - Gezinssituatie - Schoolorganisatie (combinatieklas, grote/kleine groep, rustige/drukke groep e.d.) - Persoonlijkheidskenmerken /Sociaal emotionele ontwikkeling De Beslissing Om te komen tot een besluit van doubleren maken we gebruik van de resultaten van: LOVS Cito resultaten; Observaties en/of interne diagnostisch onderzoek; Resultaten methoden gebonden toetsen; Eventueel rapportages van externen; Resultaten van NSCCT of WISC of NIO Ook de sociaal en emotionele ontwikkeling wordt meegenomen in de besluitvorming; En er wordt altijd zorgvuldig overleg gevoerd met ouders/verzorgers. De eindbeslissing blijft in handen van de schoolleiding. In bijzondere gevallen wordt er beredeneerd afgeweken van dit protocol. Het besluit hiertoe wordt genomen door de schoolleiding van de school. Om de besluitvorming te ondersteunen is er een stappenplan (bijlage 4). Vastlegging van de afspraken gebeurt in ParnasSys m.b.v. het verantwoordingsformulier (bijlage 5) 2.3 Doublure in groep 7 en 8 Wij laten kinderen niet doubleren in groep 7 of 8. Tenzij er zwaarwegende factoren meespelen die van invloed kunnen zijn op het uiteindelijke uitstroomprofiel. Je kan hierbij denken aan: Asielzoekers die een ontwikkelingssprong maken en dan mogelijk een hogere vervolgopleiding kunnen gaan doen Kinderen die door langdurige ziekte geen onderwijs hebben kunnen volgen. 8

9 9

10 Bijlages: 1 Stappenplan groep 2 2 Overgangscriteria groep Overgangscriteria groep Stappenplan doublure 5 Verantwoordingsformulier kleuterverlenging/doublure 10

11 Bijlage 1: Stappenplan groep 2 11

12 Bijlage 2: Overgangscriteria groep

13 Bijlage 3: Overgangscriteria groep

14 14

15 15

16 Bijlage 4: Stappenplan Doublure 16

17 17

18 Bijlage 5: Verantwoordingsformulier kleuterverlenging of doublure Naam leerling: Groep: Leerkracht: Datum: Omschrijving van de leerling: (Hoe doet/is de leerling in de groep) Aangepast aanbod lopend schooljaar: Data gesprekken met ouders over eventuele doublure: Data eventuele gesprekken met externen: Informatie IB-er: Informatie externen: Besluitvormingstraject volgens stappenplan verlopen?: ja/ nee Uitdraai toetsgegevens met ouders besproken? : Ja / nee Besluit en onderbouwing: Plan van aanpak volgend jaar (in het kort): Reactie ouders: Handtekening ouders Handtekening school: 18