Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal. bakkers. & boeren. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs

Transcriptie

1 Een project over tolerantie en vooroordelen Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal bakkers & boeren Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs

2 over dit lespakket U heeft gekozen voor het educatieve project: Bakkers en Boeren voor groep 3 t/m 6 van het Basisonderwijs. In dit lespakket kunt u het volgende vinden: Introductie Nederlands Openluchtmuseum; Wat biedt het museum nog meer? Introductie project Bakkers & boeren ; Voorbereidende les met leerlingenmateriaal; Museumbezoek; Dit lespakket bestaat uit: - Docentenhandleiding - Werkbladen De werkbladen moeten gekopieerd worden. CONTACT Voor inhoudelijke vragen over dit project en het lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie. Wij zijn het beste te bereiken via het adres: res@openluchtmuseum.nl of bel voor een afspraak met de afdeling Reserveringen, telefoon: COLOFON Productie: Afdeling Educatie, Nederlands Openluchtmuseum, Met medewerking van Sandra van Ginkel. Met dank aan de leerlingen en leerkrachten van de PCBS De Klimroos in Westervoort en BS De Arcade in Arnhem.

3 bakkers & boeren docentenhandleiding welkom in het nederlands openluchtmuseum Het Nederlands Openluchtmuseum is er voor iedereen die Nederland en de wijze waarop de Nederlanders leefden, wil ontdekken, zien en beleven. In het uitgestrekte museumpark ondergaan u en uw leerlingen de geschiedenis van het dagelijks leven. Naast de oude trams zijn er meer dan tachtig historische huizen en bedrijven in het park en vrijwel allemaal zijn ze toegankelijk voor publiek. Op veel plekken kunnen de leerlingen echte vaklieden aan het werk zien, zoals de smid, de papierschepper of de olieslager. Alle zintuigen worden geprikkeld bij een bezoek aan het museum! Educatieve projecten Voor alle groepen uit het primair onderwijs, speciaal onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn educatieve projecten ontwikkeld. Elk project duurt twee uur, waarin kinderen op hun eigen niveau worden uitgedaagd actief bezig te zijn met een stukje Nederlandse geschiedenis. Een overzicht van alle educatieve projecten vindt u achterop deze brochure. gewoon waren, zoals water pompen, wassen met een wasbord en de koe melken. Kortom: een plek waar je je naar hartenlust kunt uitleven! Gewoon even lekker spelen Even gewoon lekker spelen kan ook in het museumpark. Op het plein in de Zaanse buurt staat het historische speelgoed, zoals hoepels, vélocipèdes en de Vliegende Hollanders al klaar. Naast het historische doolhof is een moderne speeltuin ingericht om even lekker uit te razen. Smikkelen en smullen Ontdekken en spelen in de buitenlucht maakt hongerig. Het Openluchtmuseum biedt daarom verschillende mogelijkheden om een hapje te eten. Schrijf samen met uw leerlingen geschiedenis en kom een dagje ontdekken, spelen, proeven en speuren! De plek voor kinderen Het Kindererf is het centrale punt van diverse educatieve activiteiten in het museum. Het is gevestigd in een oude Brabantse boerderij en is dé plek voor kinderen! Leerlingen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel 3

4 bakkers & boeren docentenhandleiding introductie bakkers & boeren Doelgroep Het project is bestemd voor groep 3 tot en met 6 van het basisonderwijs. Thema Het project Bakkers en Boeren gaat over tolerantie. Het aspect vooroordelen wordt nader uitgewerkt. Op school kijken de leerlingen naar elkaar en ontdekken wat vooroordelen zijn. In het museum spelen ze de rol van bakker of boer, die ieder zo zijn eigen mening over de ander heeft. Doel Leerlingen laten zien dat mensen soms heel anders zijn dan dat ze aanvankelijk denken. Opzet van het project Het project bestaat uit drie onderdelen 1. introductieles op school 2. museumbezoek 3. lessuggesties na afloop aan het bezoek. Kerndoelen Het project sluit aan bij het leergebied overstijgende kerndoelen Zelfbeeld en sociaal gedrag en de kerndoelen Samenleving nr. 16, Gezond en redzaam gedrag nr. 24 en Spel en bevordering van het taalgebruik F nr. 13. Voorbereidende les Nodig: werkbladen 1, 2 & 3 De werkbladen 1, 2 & 3 bestaan uit drie boekjes Bakkers en Boeren. Elk boekje heeft een ander niveau met oplopende moeilijkheidsgraad. U kunt zelf bepalen welke versie voor uw leerlingen geschikt is. Kopieer het door u gekozen boekje voor uw leerlingen. Elk boekje kan dubbelzijdig gekopieerd worden en vervolgens dubbel gevouwen worden. Tijdsduur De les bestaat uit twee delen van elk minuten. Doel 1. voorbereiding op het museumbezoek, waarin het thema verder wordt uitgediept. 2. leerlingen verdiepen zich in elkaar. Ze beseffen dat wat je bedenkt over een ander zonder voorkennis, anders kan zijn dan de werkelijkheid. Organisatie Deel 1 Verdeel de klas in groepjes van twee leerlingen (aan te raden is geen hartsvrienden te laten samenwerken). De tweetallen vullen eerst de eerste bladzijde van het boekje in. Daarna vullen ze afzonderlijk bladzijde 2 Dit denk ik in. Deel 2 In deel 2 interviewen de leerlingen elkaar. Vervolgens vullen ze opnieuw de vragen over de klasgenoot op bladzijde 3 Zo is het in. Ze kunnen nu de score berekenen en de verschillen tussen voor het interview en na het interview bespreken. Enkele suggesties Vragen die u uw leerlingen tijdens de bespreking kan stellen: - Was er verschil in je antwoorden voor en na het interview? - Wanneer wist je meer van je klas-genoot: voor of na het interview? - Was het moeilijk om van te voren de vragen te beantwoorden? - Waarom wel/niet? - Heb je een verklaring voor de verschillen? 4

5 bakkers & boeren docentenhandleiding bezoek aan het museum Nodig: werkbladen 4 & 5 Werkblad 4 Brief Hallo allemaal De brief is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor de leerlingen. Het is de bedoeling dat u de brief voorafgaand aan het bezoek aan de leerlingen voorleest. Leerlingen van groep 4 & 5 kunnen de brief zelf lezen. Werkblad 5 Begeleiding tijdens het museum-bezoek Dit werkblad is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor alle begeleiders. Hierin vindt u wat u van het museum kan verwachten en wat het museum verwacht van de begeleiders. Het is de bedoeling dat u dit werkblad kopieert voor alle begeleiders en voorafgaande aan het bezoek met elkaar bespreekt en meeneemt naar het museum. Korte omschrijving In het museum wordt de klas in twee groepen verdeeld: de bakkers en de boeren. Beide groepen leren het één en ander over hun eigen beroep. Aan de hand van een filmpje worden vooroordelen over de andere groep getoond. De bakkers en boeren gaan samen op pad. Onderweg ontdekken ze dat ze elkaars kwaliteiten nodig hebben om hun gezamenlijke doel te bereiken. Tijdsduur Het project duurt 2 uur. Doel Het is belangrijk dat de kinderen begrijpen dat het niet altijd waar is wat je over iemand denkt. In de museumles wordt deze gedachtegang verder uitgewerkt. Organisatie Uw groep wordt ontvangen door een museummedewerker op het Kindererf, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. (Het is een kwartiertje lopen van de entree naar het Kindererf.) Afsluitende les Korte omschrijving De afsluitende les bestaat uit een aantal vragen en opdrachten. Hierbij zijn geen werkbladen nodig. Tijdsduur 30 minuten Doel Leerlingen kunnen verschillende culturen en hun vooroordelen onderscheiden. Zij weten het verschil tussen vooroordeel en werkelijkheid/feit. Vragen en opdrachten 1. Kies als onderwerp een vreemde cultuur die tot de verbeelding spreekt. Bijvoorbeeld: de Indianen, Eskimo s, Cowboys etc. Ga met zijn allen brainstormen over de kenmerken van die cultuur (woning, kleding, levensonderhoud, taal, hoe vieren ze feest, eten/drinken). Daarna gaat de klas in boeken of op internet opzoeken hoe de werkelijkheid is. 2. Onderzoek hoeveel verschillende culturen in de klas (of dorp, stad) te vinden zijn. Wat weet je ervan, of denk je ervan te weten? Probeer de volgende onderdelen van die culturen te vergelijken: woning, kleding, taal, dans en eten/drinken. Klopt de werkelijkheid met wat de kinderen eerst dachten? Hebben de culturen kenmerken van elkaar overgenomen? 3. Bespreek met de kinderen wat een vooroordeel is. Wat is het verschil tussen een vooroordeel en een feit? Bijvoorbeeld: Donkere kinderen spreken de Nederlandse taal niet goed, alle Nederlanders dragen klompen, Blondjes zijn dom, eten met je handen is onbeleefd, etc. 5

6 bakkers & boeren - Werkblad 1 a zo is het Samen met je klasgenoot ga je nu de vragen doen. Kijk wat jezelf dacht. Klopt alles? Wat klopt niet en teken hier het goede: voorzijde Dit boekje hoort bij het project Bakkers en Boeren van het Nederlands Openluchtmuseum 1 6

7 bakkers & boeren - Werkblad 1 b Dit boekje is van Ik ben jaar oud Plak hier jouw pasfoto of teken je gezicht Mijn liefste dier is: Dit drink ik graag: Dit eet ik graag: Voor mijn verjaardag wil ik: achterzijde dit denk ik Schrijf op wat jouw klasgenoot denkt en doet. Als je het niet weet, verzin je zelf iets. Dit is mijn vriend(in): Zijn/haar liefste dier is: Hij/zij eet graag: Dit drinkt hij/zij graag: Voor zijn/haar verjaardag wil hij/zij: 7

8 bakkers & boeren - werkblad 2 a zo is het voorzijde Samen met je klasgenoot ga je nu de vragen doen. Kijk wat je zelf dacht. Klopt het? Dan mag je achter de vraag een kruisje zetten. Score Mijn klasgenoot heet Mijn klasgenoot is jaar Kleur ogen is Zijn lievelingskleur is Zijn lievelingsdier is Bij mijn klasgenoot thuis wonen mensen s Morgens zeggen ze tegen elkaar Mijn klasgenoot eet graag Mijn klasgenoot drinkt graag Als hij/zij jarig is wil hij Als mijn klasgenoot een vriend ziet, zegt hij/zij Als mijn klasgenoot iets leuk vindt, zegt hij/zij Als mijn klasgenoot iets stom vindt, zegt hij zij Mijn klasgenoot houdt wel/niet van dansen Totaal Dit boekje hoort bij het project Bakkers en Boeren van het Nederlands Openluchtmuseum 2 8

9 bakkers & boeren - werkblad 2 b Dit boekje is van Naam: Ik ben jaar Mijn haar is Kleur ogen Ik speel graag met Dit zeg ik als ik mijn vriend zie Dit zeg ik als ik mijn vader of moeder zie Ik drink graag Als ik iets heel leuk vind, zeg ik Als ik iets heel stom vind, zeg ik Ik houd wel/niet van dansen Als ik jarig ben vraag ik Dit ben ik achterzijde dit denk ik Schrijf op wat jouw klasgenoot denkt en doet. Als je het niet weet, verzin je zelf iets. Mijn klasgenoot heet Mijn klasgenoot is jaar Zijn/haar kleur ogen is Zijn/haar lievelingskleur is Zijn/haar lievelingsdier is Bij hem/haar thuis wonen mensen s Morgens zeggen ze tegen elkaar Hij/zij eet graag Hij/zij drinkt graag Als mijn klasgenoot jarig is wil hij/zij Wij zeggen tegen elkaar Als mijn klasgenoot iets leuk vindt, zegt hij/zij Als mijn klasgenoot iets stom vindt, zegt hij/zij Mijn klasgenoot houdt wel/niet van dansen 9

10 bakkers & boeren werkblad 3 a zo is het voorzijde Je gaat nog een keer de vragen over je klasgenoot beantwoorden. Nu mag je je klasgenoot eerst vragen stellen. Zet daarna een kruisje bij de antwoorden die hetzelfde waren voor en na het interview. Totaal Score Mijn klasgenoot heet Mijn klasgenoot is jaar oud Zijn/haar kleur ogen is Zijn/haar lievelingskleur is Zijn/haar lievelingskleren zijn Bij hem/haar thuis wonen mensen Mijn klasgenoot zegt s morgens bij het opstaan tegen familieleden Het lievelingseten van mijn klasgenoot is Het lievelingsdrankje van mijn klasgenoot is Mijn klasgenoot wil graag als cadeau Als mijn klasgenoot een vriend(in) tegenkomt, dan zegt hij/zij Als mijn klasgenoot iets leuk vindt, dan noemt hij/zij dat Als mijn klasgenoot iets stom vindt, dan noemt hij/zij dat Mijn klasgenoot vindt dansen wel/niet leuk Dit boekje hoort bij het project Bakkers en Boeren van het Nederlands Openluchtmuseum 3 10

11 bakkers & boeren -werkblad 3 b Dit boekje is van achterzijde dit denk ik Je gaat zelf bedenken wat jouw klasgenoot denkt en doet. Als je het niet weet, verzin je zelf iets. Plak hier jouw pasfoto of teken je gezicht Mijn klasgenoot heet Mijn klasgenoot is jaar oud Ik ben jaar oud Mijn haarkleur is Kleur ogen Hobby s Zo groet ik mijn beste vriend: (bijvoorbeeld kussen, hoi zeggen, omhelzen) Zijn/haar kleur ogen is Zijn/haar lievelingskleur is Zijn/haar lievelingskleren zijn Bij hem/haar thuis wonen mensen Mijn klasgenoot zegt s morgens bij het opstaan tegen familieleden Zo groet ik mijn moeder of vader Het lievelingseten van mijn klasgenoot is Het lievelingsdrankje van mijn klasgenoot is Lievelingsdrankje Als ik iets heeel leuk vind, dan noem ik dat Mijn klasgenoot wil graag als cadeau Als mijn klasgenoot een vriend(in) tegenkomt, dan zegt hij/zij Als ik iets heeel stom vind, dan noem ik dat Ik houd wel/niet van dansen Ik wil graag als cadeautje krijgen Als mijn klasgenoot iets leuk vindt, dan noemt hij/zij dat Als mijn klasgenoot iets stom vindt, dan noemt hij/zij dat Mijn klasgenoot vindt dansen wel/niet leuk 11

12 bakkers & boeren - leerlingenmateriaal werkblad 4 brief van het museum Hallo allemaal, Jullie komen binnenkort naar het Nederlands Openluchtmuseum voor het project Bakkers en Boeren. Daar gaan jullie meespelen in een spannend verhaal. Het verhaal gaat er over dat mensen verschillend zijn. Je hebt vast ook wel eens dat je iemand gek vindt. Dat kan zijn omdat hij er anders uit ziet dan jij of dat hij dingen zegt die je niet begrijpt. Maar als je hem dan beter leert kennen dan valt het allemaal erg mee. Dan is hij ineens niet zo vreemd meer. In ons verhaal over bakkers en boeren is het net zo: Er was eens een heel klein dorpje. Het lag aan de bosrand en vlak naast een grote rivier. Het was een mooi en rustig dorp, waar de mensen vredig naast elkaar leefden. Er woonden allerlei mensen in het dorp en de meesten konden het wel goed met elkaar vinden. Als ze elkaar tegenkwamen op straat dan maakten ze een praatje of gingen ze even een kop koffie drinken. In het museum horen jullie hoe het verhaal verder gaat. Jullie moeten het zelfs afspelen. In het museum worden jullie zelf bakker of boer. Je leert van alles over je eigen vak en je snapt ook waarom de bakkers en de boeren elkaar vreemd vinden. Toch moeten jullie samen een probleem oplossen. Als dat maar goed gaat... We zullen zien. Groeten van de medewerkers van de afdeling Educatie Maar er waren twee groepen die elkaar niet konden uitstaan: de bakkers en de boeren. Heel soms kwamen zij elkaar tegen bij de molenaar. Dit was als de boeren het graan voor hun meel hadden afgeleverd en de bakkers het meel kwamen halen voor hun brood. Nu moesten ze elkaar wel groeten, maar ze deden het altijd een beetje mompelend. Ze hadden duidelijk een hekel aan elkaar. 12

13 bakkers & boeren - begeleidersmateriaal werkblad 5 begeleiding tijdens museum bezoek een schoolproject in het Nederlands Openluchtmuseum Hoe gaat het in z n werk? Begeleiders Uw groep wordt ontvangen op het Kindererf door een museummedewerker, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. Het Kindererf is een kwartiertje lopen van de Entree. Als u de tram neemt, stapt u uit bij Halte C. legenda 1 Parkeren bussen, toiletten 2 Betalen bij kassa en kaartcontrole 3 Entreepaviljoen 4 Met de tram of te voet naar het Kindererf (Halte C) 5 Ontvangst museummedewerker 6 Lekker snacken (Picknickloods) 7 Even lekker spelen 13

14 Overzicht van ons aanbod per groep groepen Educatieve projecten Keuterboeren Waar komt jouw eten vandaan? Wat wil je later worden? Wat kon je vroeger worden? Bakkers en Boeren Hoe zie jij een ander? Feest, weet wat je viert Wat vieren we in Nederland en waarom? Canonvenster*: Veelkleurig Nederland Brood! Dat koop je toch in de winkel? Bouwen Bouwen in de 18e en 19e eeuw Kenmerkende thema s Opa & Oma, groeien, de boerderij, dieren, de supermarkt, koken, eten Beroepen, ambachten, dit ben ik! Discriminatie, pesten, jezelf en elkaar leren kennen, respect en tolerantie, samenwerken Feesten van alle culturen Waar komt ons voedsel vandaan, eten, land bewerken, de bakker, de boerderij Bouwen, huisvesting, uitvindingen, hout- en vlecht constructies, vloeren, muren, daken Dingenliefde Hoe en wat bewaart een museum? Sparen, verzamelen en bewaren, presenteren en filmpje maken Architecten gezocht Ontwerp je eigen woonboerderij Dossier Kinderarbeid Canonvenster*: Verzet tegen Kinderarbeid Nieuw in Nederland Waar moet je aan wennen? Canonvenster*: Veelkleurig Nederland Elfstedentocht Winterschoolreisje Ontwerpen, bouwen, huis en wonen, inrichten, van boerderij tot woonhuis, samenwerken Opa en Oma, werkervaringen opdoen, derde wereld, kleding, de rechten van het kind, meningsvorming Waar kom ik vandaan, multiculturele samenleving, Nederlands-Indië en dekolonisatie, kleding, samen koken en eten, respect en tolerantie Friesland, wintertradities, bewegen *Het Nederlands Openluchtmuseum presenteert vanaf oktober 2017 de Canon van Nederland. De presentatie bevat de Tien Tijdvakken van De Rooy en de 50 Canonvensters. In het museum zijn vanaf 2017 de nieuwe presentaties in meerdere zalen te zien. Kinderen kunnen nu al kennismaken met twee vensters uit de canon die juist hen zullen aanspreken: Verzet tegen Kinderarbeid en Veelkleurig Nederland. Hoeferlaan 4, Arnhem Reserveringen: res@openluchtmuseum.nl 14