Dingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem"

Transcriptie

1 Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een project over sparen en verzamelen. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal

2 Over dit lespakket: U heeft gekozen voor het educatieve project: Spaarstation voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo. In dit lespakket kunt u het volgende vinden: Introductie Nederlands Openluchtmuseum; Wat biedt het museum nog meer? Introductie project ; Voorbereidende les met leerlingenmateriaal; Museumbezoek; Lessuggesties. Dit lespakket bestaat uit: Docentenhandleiding Werkbladen (roze) Werkbladen (geel) De roze en gele werkbladen moeten gekopieerd worden. Contact Voor inhoudelijke vragen over dit project en het lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie. Wij zijn het beste te bereiken via het adres: educatie@openluchtmuseum.nl of bel voor een afspraak met de afdeling Sales & Reserveringen, telefoon: Colofon Productie: Afdeling Educatie, Nederlands Openluchtmuseum, 2013 Met medewerking van Sandra van Ginkel. Met dank aan de leerlingen en leerkrachten van het Lorentz College, het Mozaïk College, de Regionale Scholengemeenschap Het Rhedens en het Arentheem College.

3 Docentenhandleiding Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Het Nederlands Openluchtmuseum is er voor iedereen die Nederland en de wijze waarop de Nederlanders leefden, wil ontdekken, zien en beleven. In het uitgestrekte museumpark ondergaan u en uw leerlingen de geschiedenis van het dagelijks leven. Naast de oude trams zijn er meer dan tachtig historische huizen en bedrijven in het park en vrijwel allemaal zijn ze toegankelijk voor publiek. Op veel plekken kunnen de leerlingen echte vaklieden aan het werk zien, zoals de smid, de papierschepper of de olieslager. Alle zintuigen worden geprikkeld bij een bezoek aan het museum! Educatieve projecten Voor alle groepen uit het primair onderwijs, speciaal onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn educatieve projecten ontwikkeld. Elk project duurt twee uur, waarin kinderen op hun eigen niveau worden uitgedaagd actief bezig te zijn met een stukje Nederlandse geschiedenis. Een overzicht van alle educatieve projecten vindt u achterop deze brochure. De plek voor kinderen Het Kindererf is het centrale punt van diverse educatieve activiteiten in het museum. Het is gevestigd in een oude Brabantse boerderij en is dé plek voor kinderen! Leerlingen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel gewoon waren, zoals water pompen, wassen met een wasbord en de koe melken. Kortom: een plek waar je je naar hartenlust kunt uitleven! Gewoon even lekker spelen Even gewoon lekker spelen kan ook in het museumpark. Op het plein in de Zaanse buurt staat het historische speelgoed, zoals hoepels, vélocipèdes en de Vliegende Hollanders al klaar. Naast het historische doolhof is een moderne speeltuin ingericht om even lekker uit te razen. Retourtje tijdreizen Vergeet vooral ook niet Holland- Rama te bezoeken. In een moderne tijdcapsule reist u kriskras door het karakteristieke Holland van vroeger en nu. U komt langs landschappen, interieurs, stadsgezichten, oude en moderne voorwerpen. De panorama s en authentieke voorwerpen bieden een verrassende kijk op het leven van gisteren. In HollandRama is vanaf 2015 de Canon van de Nederlandse Geschiedenis te zien. Smikkelen en smullen Ontdekken en spelen in de buitenlucht maakt hongerig. Het Openluchtmuseum biedt daarom verschillende mogelijkheden om een hapje te eten. Schrijf samen met uw leerlingen geschiedenis en kom een dagje ontdekken, spelen, proeven en speuren!

4 Docentenhandleiding Introductie Doelgroep Het project is bestemd voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo. Lesdoel Leerlingen verdiepen zich in hun eigen manier van sparen, bewaren en verzamelen, weten wat het Nederlands Openluchtmuseum verzamelt en zijn zich de afwegingen bewust die een museum maakt om te bepalen wat wel en niet verzameld wordt in het museum. Leerlingen kennen de begrippen depot, collectie, museumconservator. De Museumles wordt op twee niveaus aangeboden: basisschool en vmbo. De voorbereidende les is zo opgezet dat het basismateriaal bruikbaar is voor beide schooltypen: accenten in de discussies en nadere uitleg van de thema s kunnen door de leerkracht op niveau worden aangeboden. Wat hebt u nodig? Voor elke leerling een kopie van werkblad 1, 2, 3 en 4. Lesbeschrijving Introductie Ieder mens spaart, bewaart en verzamelt. De één wat meer dan de ander. Je kunt tegelijkertijd zuinig zijn met geld maar ook gemakkelijk oude spullen weggooien (en dat is natuurlijk niet zo zuinig). Invullen werkblad 1 en 2 De leerlingen kunnen, om kennis te maken met het onderwerp, eens testen hoe hoog ze scoren op de verschillende onderdelen sparen, bewaren en verzamelen. Bespreek daarna met de leerlingen de resultaten. Denk aan vragen als: - Vinden leerlingen zichzelf zuinig of juist niet, is zuinig in hun ogen een gunstige eigenschap? - Verdienen leerlingen wel eens iets met klusjes? - En om even van het financiële af te wijken: wat is het meest bijzondere dat de leerlingen bezitten, en wat nooit meer weg mag raken? Waarom wil je zoiets wel bewaren en bijvoorbeeld een leeg pakje appelsap niet? De conclusie zal ongetwijfeld zijn: je moet er iets mee hebben, je wilt het niet kwijtraken. Dit is precies het gevoel dat de medewerkers in het Openluchtmuseum ook hebben; spullen van vroeger mogen niet kwijtraken, die moeten worden bewaard omdat we ze waardevol vinden. Ook mensen die een verzameling aanleggen kiezen iets dat ze zelf echt leuk vinden om te verzamelen. Kern Vervolgens kunt u iets vertellen over het Nederlands Openluchtmuseum. Het Openluchtmuseum verzamelt voorwerpen (vanaf de 16e eeuw tot heden) die ons vertellen hoe gewone mensen in Nederland leefden, werkten en woonden. U kunt de leerlingen eens vragen wat het museum dan zeker niet zal verzamelen (bijvoorbeeld archeologische vondsten, spullen uit andere landen, wapens uit de Eerste of Tweede Wereldoorlog, kunst). De collectie van het museum wordt bewaard in een depot. Een depot is een grote ruimte met stellages en kasten vol spullen, die allemaal genummerd zijn, zodat alles terug te vinden is. De depots zijn overvol, daarom kun je niet alles bewaren. De museumconservator, die spullen kiest, onderhoudt en beschrijft, moet soms moeilijke keuzes maken. Invullen werkblad 3 en 4 Op werkblad 3 staan verschillende voorwerpen beschreven waarmee mensen wel eens bij het museum aankloppen. Ook houdt het museum zich nu al bezig met de spullen die in de toekomst kunnen worden getoond aan bezoekers. Met andere woorden: hoe leven, werken en wonen wij nu en wat moet daarvan alvast worden bewaard voor de toekomst? Enkele voorbeelden zijn opgenomen in werkblad 4 Spullen van nu. Een conservator moet vaak moeilijke keuzes maken; niet alles kan worden bewaard. De leerlingen kunnen a.d.h.v. werkblad 3 en 4 zelf de overweging maken die een conservator moet maken. Ze moeten natuurlijk wel uitgaan van het Openluchtmuseum als museum. Daarom is het belangrijk dat ze weten wat het museum precies verzamelt. Kiest de conservator voor oud, geldwaarde of het verhaal achter een voorwerp? Afsluiting Wanneer de leerlingen hun keuze gemaakt hebben, kunt u de eerste keus van de leerlingen noteren (schrijf op: voorwerp 1, 2, 3 etc en turf het aantal voorkeursstemmen). Waarom hebben de leerlingen voor deze voorwerpen gekozen? Daarna kunt u vertellen welke voorwerpen de museumconservator kiest en waarom. U vindt de keuze van de conservator op de volgende bladzijde.

5 Docentenhandleiding Voorwerpen van vroeger Dit is de keus van museumconservator Emile van Binnebeke. 5 De stoel Die willen we niet. Dat er beroemdheden op hebben gezeten is geen reden om zo n stoel aan te nemen. 6 De computer Niet omdat we geen moderne spullen verzamelen! Maar er zijn andere musea die computers verzamelen, het is bij ons niet een onderwerp dat we verzamelen. We hebben wel een paar computers in onze collectie; deze computer is wel leuk omdat hij nog werkt. Deze voorwerperpen willen we graag: 1 De loopstoel voor een baby Deze kies ik als eerste, omdat er papieren zijn. Er zit een verhaal aan vast en dat is wat het museum altijd zoekt. Wij hebben wel loopstoelen in de collectie, maar dan zonder extra informatie. 2 Het oorijzer Oorijzers verzamelt het museum. Ik kies het niet om de waarde, maar omdat het een bijzonder exemplaar is. Bijvoorbeeld omdat het voorkwam in een gebied waar weinig oorijzers werden gedragen. 3 Distelschopje Ook al is het veel minder waard dan de versierde kast, toch kies ik eerst het distelschopje. Dit distelschopje is zeldzaam en je weet precies waar het gebruikt is, door wie het gebruikt is en waarvoor het gebruikt is. Kortom, je hebt een verhaal en dat is voor het museum interessant. 4 De kast Een kast is een gebruiksvoorwerp, dus de kans dat je een onbeschadigde vindt is niet zo groot. De andere kast bewaren we gewoon, want dit soort kasten is en blijft zeldzaam. En deze zou het museum niet willen! Voorwerpen van nu Wil het museum deze spullen hebben? 1 Gouden ring met grote diamanten: nee We verzamelen wel sieraden, maar dan moet er een verhaal aan vast zitten. 2 Avondkleding van Máxima: nee Dat is waarschijnlijk kleding van een ontwerper, dus niet voor gewone mensen. We verzamelen dus wel een Hemaonderbroek, maar geen Máxima-jurk. 3 Ikea-spullen: ja Wij verzamelen alles van Ikea. Het is heel populair bij heel veel Nederlanders. Het laat dus heel goed zien wat de gewone man nu in huis heeft staan. 4 Twister en risk: ja Het museum verzamelt wel spelletjes, maar eigenlijk moet er dan een onderwerp in voorkomen waar het museum over verzamelt. Bijvoorbeeld een moderne versie van Ganzebord (al een eeuwenoud spel) zouden we zeker verzamelen! 5 Zeefdruk van Herman Brood: misschien Werk van kunstenaars wordt niet verzameld. Maar Herman Brood is bekend bij veel Nederlanders en als veel Nederlanders werk van hem in de huiskamer hebben hangen, dan verzamelen wij het. 6 Dagboek, brieven en foto-album: misschien Als er veel beschrijvingen in voorkomen van het dagelijks leven dan is het wel interessant. Bijvoorbeeld sportdagen, kinderpostzegels, muziek, films, informatie over kleding die andere kinderen aantrekken en of dat leuk is of niet. Emile van Binnebeke 7 Kasboekje van je moeder: ja Dat vertelt later heel veel over wat er nu gebruikt wordt in het dagelijks leven en ook wat het kost. 8 Menukaart van een Chinees: ja De Chinees in Nederland is vreemd genoeg typisch Nederlands. Dat vind je nergens anders in de wereld. Dus de menukaart met de nummers willen we zeker bewaren. Eigenlijk wil ik wel het hele interieur van een Chinees.

6 Docentenhandleiding Bezoek aan het museum Nodig: Werkbladen 5 en 6 Werkblad 5 Brief van het museum De brief is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor de leerlingen. Het is de bedoeling dat de brief voorafgaand aan het bezoek gelezen wordt door de leerlingen. Werkblad 6 Begeleiding tijdens het museumbezoek Dit werkblad is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor alle begeleiders. Hierin vindt u wat u van het museum kan verwachten en wat het museum verwacht van de begeleiders. Het is de bedoeling dat u dit werkblad kopieert voor alle begeleiders en voorafgaande aan het bezoek met elkaar bespreekt en meeneemt naar het museum. Korte omschrijving In kleine groepjes gaan leerlingen in de tentoonstelling en in het depot aan het werk. Aan de hand van verschillende opdrachten maken ze op een actieve manier kennis met de werkzaamheden die in een museum worden verricht. Tijdsduur Het project duurt twee uur. Doel Leerlingen leren spelenderwijs welke voorwerpen het Openluchtmuseum verzamelt en hoe deze voorwerpen bewaard worden. Organisatie De groep wordt ontvangen bij Spaarstation door een medewerker, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. Het is een kwartiertje lopen van de entree naar het Spaarstation. Met de tram? Stap uit bij Halte B. Suggestie Lokaties in dit museum die aansluiten bij het onderwerp zijn o.a. HollandRama, de tentoonstelling Wat mag het zijn en Kleur bekennen in streekdracht en kotomisi in het Entreepaviljoen. Er is ook een speurtocht over sparen, bewaren en verzamelen. Deze Spaartocht gaat door het hele museumpark en duurt ongeveer twee uur. De tocht is te bestellen bij de afdeling Schoolreserveringen of te koop bij de Informatiebalie van het museum.

7 Docentenhandleiding Extra Lessuggesties Internetopdracht Laat de leerlingen eens zoeken op internet naar musea in Nederland. Voorbeeldvragen: Wat is het meest bijzondere of rare museum dat je kunt vinden op internet? Wat voor spullen verzamelt dit museum? Zoek een museum dat over de Tweede Wereldoorlog gaat. Zoek een museum dat dinosaurusbotjes heeft. Zoek een museum dat informatie over televisieprogramma s verzamelt. Wat vind jij een leuk onderwerp? Zoek of er een museum is dat dit verzamelt. Het Openluchtmuseum is op zoek naar een oude Volkswagen Kever uit de jaren 60, liefst blauw. Zoek op internet (bijvoorbeeld of www. autotrack.nl) of die nog ergens te koop is. Zo ja, hoeveel kost die? Dierbare spullen die nóóit mogen worden weggegooid! Iedere leerling neemt iets mee dat bijzonder voor hem/haar is. Het is leuk wanneer u zelf ook iets bijzonders meeneemt van uzelf. Zet de voorwerpen genummerd op een grote tafel. Laat de leerlingen eerst raden bij welke leerling elk speciale voorwerp hoort. Laat de leerlingen vervolgens vertellen waarom dit voorwerp voor hem/ haar zo bijzonder is. Verzamelbeurs Organiseer met de klas een verzamelbeurs of ruilwinkel. Dit kan klein, maar ook groots worden aangepakt. Hang bijvoorbeeld een groot vel papier op, waar iedereen op kan zetten waarnaar hij/zij op zoek is en wat er als tegenprestatie gegeven kan worden (zoals de zoekrubrieken in tijdschriften). Het hoeft niet per se de aanvulling op een verzameling te zijn, het mag iets anders zijn dat leerlingen graag willen hebben. Verzameling laten zien Laat enkele leerlingen hun verzameling eens meenemen en denk daarbij ook aan verzamelingen die niet als verzameling worden gezien. Zijn er misschien meisjes die de modekleding van enkele jaren in hun kast hebben hangen, hebben leerlingen grote verzamelingen cd s, dvd s of computerspelletjes, verzamelen leerlingen alle verschillende euromunten? Zelfs wie niets denkt te verzamelen, zal na enig nadenken ontdekken dat er toch van het een of ander een flinke voorraad te vinden is: een verzameling dus.

8 Werkblad 1 : Sparen en bewaren, voor groep 6 en 7 bo Sparen Bewaren Hoeveel spaargeld heb je? Score o Boven de 200 euro 10 o Tussen 50 en 200 euro 5 o Ik sparen? Geld moet rollen! 0 Hoe ziet je kamer eruit? Score o Eén grote troep 10 o Opgeruimd dankzij mijn moeder/vader 0 o Ik houd mijn kamer zelf best netjes 5 Waarvoor spaar je? o Voor later 10 o Voor een speciaal doel (bv. computer) 5 o Ik spaar niet 0 Een vriend(in) vraagt je geld te leen. Wat doe je? o Ik heb zelf geen geld 0 o Ik wil eerst weten waar het voor is 5 o Ik leen mijn geld aan niemand uit 10 o Natuurlijk leen ik dat geld uit! 5 Stel je voor dat je 500 euro hebt gewonnen. Wat zou je ermee doen? o Ik geef een feest 5 o Ik ga winkelen 0 o Ik zet het op de bank 10 Vind je dat je makkelijk spullen kunt weggooien? o Nee absoluut niet 15 o Ja makkelijk 0 o Ja maar met moeite 5 Heb jij nog oude babyfoto s van jezelf? o Ja natuurlijk! 10 o Nee, dat interesseert me niks 0 o Ik denk dat mijn ouders wel wat bewaard hebben 5 Heb je nog de eerste cd die je ooit hebt gekocht? o Ja 10 o Nee 0 o Weet niet 5 Wil je later rijk worden? o Als ik moet kiezen tussen rijk 5 of leuk werk kies ik leuk werk. o Ja! 10 o Daar heb ik nog nooit over 0 nagedacht. Stel je voor: je wilt een computerspelletje kopen. De goedkoopste winkel is meer dan een half uur fietsen. Je ouders willen je niet brengen. Wat doe je? o Ik fiets 5 o Ik betaal wel iets meer bij 0 een duurdere winkel o Ik zie helemaal af van de koop 10 Doe je wel eens klusjes voor geld? o Ja 10 o Nee 5 Vind je dat jouw spullen van vroeger bewaard moeten blijven? o Ja, absoluut 10 o Nou... een paar dingen 5 o Nee, gooi maar weg 0 Heb je op dit moment iets bij je dat altijd bewaard moet blijven? o Ja, meerdere dingen 10 o Ja, één ding 5 o Nee 0 Zie werkblad 2 voor je score Totaal Mijn ouders vinden dat ik meer moet sparen en minder geld moet uitgeven. Dat is: o Waar 0 o Niet waar 5 Totaal

9 Werkblad 1 : Sparen en bewaren, voor groep 8 bo en klas 1 en 2 Sparen Bewaren Hoeveel spaargeld heb je? Score o Boven de 200 euro 10 o Tussen 50 en 200 euro 5 o Ik sparen? Geld moet rollen! 0 Hoe ziet je kamer eruit? Score o Eén grote troep 10 o Opgeruimd dankzij mijn moeder/vader 0 o Ik houd mijn kamer zelf best netjes 5 Waarvoor spaar je? o Voor later 10 o Voor een speciaal doel 5 (bijvoorbeeld een computer) o Ik spaar niet 0 Vind je dat je makkelijk spullen kunt weggooien? o Nee absoluut niet 15 o Ja makkelijk 0 o Ja maar met moeite 5 Een vriend(in) vraagt je geld te leen. Wat doe je? o Ik heb zelf geen geld 0 o Ik wil eerst weten waar het voor is 5 o Ik leen mijn geld aan niemand uit 15 o Natuurlijk leen ik dat geld uit! 5 Heb je schulden? o Ja. Maar ik kan het snel terugbetalen 5 o Nee 10 o Ja. Maar ik weet niet wanneer ik het terug kan betalen 0 Hoe hoog zijn jouw schulden? o Minder dan 25,00 5 o Meer dan 25,00 0 Heb jij nog oude babyfoto s van jezelf? o Ja natuurlijk! 10 o Nee, dat interesseert me niks 0 o Ik denk dat mijn ouders wel wat bewaard hebben 5 Heb je nog de eerste cd die je ooit hebt gekocht? o Ja 10 o Nee 0 o Weet niet 5 Vind je dat jouw spullen van vroeger bewaard moeten blijven? o Ja, absoluut 10 o Nou... een paar dingen 5 o Nee, gooi maar weg 0 Heb je een bijbaan? o Ja 10 o Nee 5 Stel je voor dat je 500 euro hebt gewonnen. Wat zou je ermee doen? o Ik geef een feest 5 o Ik ga winkelen 0 o Ik zet het op de bank 15 Heb je op dit moment iets bij je dat altijd bewaard moet blijven? o Ja, meerdere dingen 10 o Ja, één ding 5 o Nee 0 Totaal Ik heb wel eens ruzie met mijn ouders over de manier waarop ik met geld omga. Dat is: o Waar 0 o Niet waar 5 Totaal

10 Werkblad 2 : Verzamelen, voor alle groepen Verzamelen Heb je een verzameling? (bijvoorbeeld: euro s, alles van één popster, stenen, stickers, enz.) o Ja 5 o Eén verzameling? Ik heb er wel 10! 10 o Nee. Verzamelen is saai 0 Tel je score per onderdeel op. Kijk hier hoe hoog je scoort op de thermometers van sparen, bewaren en verzamelen. Sparen 75 Zuinig! Ga je wel eens naar een verzamelbeurs? o Ja 10 o Nee, maar het lijkt me best leuk om er een keer te kijken 5 o Wat is dat, een verzamelbeurs? Nee dus Als je een verzameling hebt, hoe is die ontstaan? o Ik heb hem overgenomen van iemand anders 5 o Per toeval. Ik vond het leuk, en ik kreeg er steeds meer 10 o Ik heb echt zelf bedacht wat ik wilde verzamelen 15 o Ik zei toch dat ik verzamelen stom vind! 0 Bewaren 5 Uitgeverig 65 Bewaart alles! Als je een verzameling zou aanleggen, dan doe je dat: o om het geld 0 o omdat ik het leuk vind 15 o alleen als het een heel bijzondere verzameling kan worden 10 32,5 Hoeveel cd s, posters, t-shirts en andere spullen heb je van je favoriete popster? Tel alles bij elkaar op. o Minder dan 20 5 o Meer dan Verzamelen 0 Bewaart weinig 60 Echte verzamelaar Totaal 30 5 Anti verzamelaar

11 Werkblad 3 : Spullen van vroeger, voor alle groepenvmbo Het Openluchtmuseum bewaart spullen uit het leven van gewone mensen. Op die manier kan het museum laten zien hoe zij vroeger leefden en woonden. Het museum kan natuurlijk niet alles verzamelen. Hieronder zie je voorwerpen. Welke moet volgens jou in het Openluchtmuseum bewaard worden? Denk goed na waarom en zet de voorwerpen op volgorde, als eerste het voorwerp dat zeker in het museum hoort en als laatste het voorwerp dat er niet hoort. Voorwerp: Gouden oorijzer Het museum heeft heel veel oorijzers. Een oorijzer hoorde bij klederdracht van vrouwen; er overheen droegen vrouwen een mutsje. Deze is , waard. Het museum krijgt het gratis. Voorwerp: Versierde kast Deze kast is gemaakt in de zeventiende eeuw. Deze kasten zijn veel geld waard. Het museum heeft al zo n zelfde meubel uit die tijd. Maar deze is veel minder beschadigd en dus veel mooier. Voorwerp: Distelschopje Een distelschopje is tuingereedschap van vroeger. Van dit distelschopje weten we waar het vandaan komt en zelfs de voorletters van de eigenaar staan erin gegraveerd. Voorwerp: Loopstoel voor een baby Bij deze loopstoel zitten papieren waarin het leven wordt beschreven van alle kinderen die in deze loopstoel hebben leren lopen. Voorwerp: Stoel Op deze stoel heeft de koningin vroeger nog gezeten. Later is de stoel op een veiling aan Madonna verkocht. Zet nu op volgorde, begin bij je eerste keus

12 Werkblad 4: Spullen van nu, voor alle groepen Werkblad 4 : Spullen van nu, voor alle groepen Het museum verzamelt ook spullen van nu om later te kunnen laten zien aan bezoekers. Er is ook al een boerderij die ingericht is anno Hieronder zie je voorwerpen van nu. Over 100 jaar laat het museum zien hoe wij nu leven. Welke spullen móeten ze dan laten zien aan bezoekers? Wat moet absoluut in het Openluchtmuseum worden bewaard voor later? Voorwerp 1: Moderne gouden ring met diamant Ja/nee, want: Voorwerp 4: Dagboek, brieven en fotoalbum van jezelf Ja/nee, want: Voorwerp 2: Jasje van Máxima Ja/nee, want: Voorwerp 5: Een menukaart van de Chinees Ja/nee, want: Foto: Peter Smulders Voorwerp 3: Ikea meubels. Kasten, lampen en zelfs de Ikea-gids Ja/nee, want:

13 Hoeveel paardenkracht heb jij?

14 Leerlingenmateriaal Werkblad 5: Brief van het museum a Hallo allemaal, Jullie komen binnenkort naar het Nederlands Openluchtmuseum voor het project. Jullie maken kennis met de voorwerpen die het Nederlands Openluchtmuseum verzamelt. Jullie doen allerlei opdrachten en ontdekken waarmee een museum allemaal rekening moet houden om spullen goed te bewaren; zoals temperatuur, te veel licht en enge beestjes die alles opeten. Maar niet alleen een museum verzamelt, er zijn ook mensen die zelf op hun zolder een hele verzameling van spullen hebben. In Spaarstation kom je een aantal van die verzamelingen tegen. Mensen verzamelen de raarste dingen, bijvoorbeeld alles van poppenhuizen of kotszakjes van vliegtuigmaatschappijen. Een onderdeel van jullie bezoek is het maken van een filmpje. Na afloop bekijken jullie met elkaar alle filmopnames waarbij de andere leerlingen uit je klas moeten raden of het waar of niet waar is wat jij voor de camera vertelt over een voorwerp. Wij wensen je alvast veel plezier. Tot ziens in het museum! Groeten van de medewerkers van de afdeling Educatie

15 Begeleidersmateriaal Werkblad 6: Begeleiding tijdens het museumbezoek Op schoolreisje naar het Nederlands Openluchtmuseum Hoe gaat het in z n werk? Begeleiders Uw groep wordt op Spaarstation ontvangen door een museummedewerker, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. Het is een kwartiertje lopen vanaf de entree naar Spaarstation. Als u de tram neemt, stapt u uit bij Halte B. 1 Parkeren bussen 2 Betalen bij kassa 3 Entreepaviljoen: - Kaartcontrole - Toiletten - Kluisjes - HollandRama - Tentoonstelling Wat mag het zijn - Tentoonstelling Kleur bekennen 4 Met de tram of te voet naar Spaarstation, (Halte B) 5 Ontvangst museummedewerker 6 Lekker snacken 7 Even lekker spelen: Speeltuin, Doolhof en Zaanse Buurt

16 Overzicht van ons aanbod per groep groepen bo Educatieve projecten Keuterboeren Waar komt jouw eten vandaan? Wat wil je later worden? Wat kon je vroeger worden? Brood! Dat koop je toch in de winkel? Bakkers en Boeren Hoe zie jij een ander? Janneke s Snuffelhoek Hoe woonden de mensen vroeger? Dossier Bouwen Bouwen in de 18e en 19e eeuw Hoe en wat bewaart een museum? Architecten gezocht Ontwerp je eigen woonboerderij Dossier Kinderarbeid Kinderarbeid Nieuw in Nederland Waar moet je aan wennen? Speurtochten De dag van Deetje In de schoenen van een kind van vroeger Voetsporen 1 In de voetsporen van je voorouders Voetsporen 2 In de voetsporen van je voorouders Spaartocht Sparen, bewaren en verzamelen canon canon groepen vo vmbo havo vwo Educatieve projecten Hoe en wat bewaart een museum? Sla je slag in de techniek Techniek in het dagelijks leven Architecten Gezocht Boerderijen veranderen van functie Nederlands Openluchtmuseum Schelmseweg 89, Arnhem Reserveringen: Schoolreisjes: educatie@openluchtmuseum.nl

Dingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem

Dingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een project over sparen en verzamelen. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over

Nadere informatie

LESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem

LESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET 1. Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Een project over tolerantie en vooroordelen Voor groep 3, 4 en 5 van het basisonderwijs

Nadere informatie

Nederlands Openluchtmuseum

Nederlands Openluchtmuseum Nederlands Openluchtmuseum Arnhem Dingenliefde LESPAKKET Wat kon je vroeger worden? Een project over school en beroepen van vroeger Voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs Over dit lespakket: U heeft

Nadere informatie

Nederlands Openluchtmuseum

Nederlands Openluchtmuseum Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over waar eten vandaan komt Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over

Nadere informatie

LESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem

LESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET 1. Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Een project over tolerantie en vooroordelen Voor groep 3, 4, 5 en 6 van het basisonderwijs

Nadere informatie

Nederlands Openluchtmuseum

Nederlands Openluchtmuseum Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal

Nadere informatie

wat wil je later worden?

wat wil je later worden? Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal wat wil je later worden? een project over school en beroepen van vroeger Daar maak je geschiedenis mee voor groep 3 & 4 van het basisonderwijs over dit lespakket

Nadere informatie

Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal architecten. van functie veranderen. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs

Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal architecten. van functie veranderen. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal architecten GEZOCHT Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs over dit lespakket

Nadere informatie

Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal. bakkers. & boeren. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs

Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal. bakkers. & boeren. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs Een project over tolerantie en vooroordelen Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal bakkers & boeren Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs over dit lespakket U heeft

Nadere informatie

Nederlands Openluchtmuseum

Nederlands Openluchtmuseum Nederlands Openluchtmuseum Arnhem Rare Jongens, bakkers en boeren LESPAKKET Een project over waar eten vandaan komt Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over

Nadere informatie

Nederlands Openluchtmuseum

Nederlands Openluchtmuseum Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal

Nadere informatie

keuter Een project over waar eten vandaan komt Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs

keuter Een project over waar eten vandaan komt Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal keuter BOEREN Een project over waar eten vandaan komt Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs over dit lespakket U heeft gekozen

Nadere informatie

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere

Nadere informatie

Docentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele

Docentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele Docentenhandleiding Cultuurmenules Haags Historisch Museum Help de grote Den Haag Man Groennie Gele 1 Beste Leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 3 het Haags Historisch Museum. De

Nadere informatie

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Postbus 191, 5600 AD Eindhoven www.rhc-eindhoven.nl Lesbrief groep 7 en 8 Verzamelen Van: Les 1 Verzamelen Heel veel mensen sparen iets. Als je iets spaart, dan krijg

Nadere informatie

Een doos vol spullen. Colofon. In het kort

Een doos vol spullen. Colofon. In het kort N E L L U P S L O V S O O EEN D Project voor groep 3 en 4 In het kort Er is op school een telefoontje gekomen van Historisch Museum Haarlemmermeer, met de vraag of de leerlingen ergens mee willen helpen.

Nadere informatie

1-Kennismaking met archeologie

1-Kennismaking met archeologie UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren

Nadere informatie

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles

Nadere informatie

Lesbrief Meneer Beer

Lesbrief Meneer Beer Lesbrief Meneer Beer Het verhaal Het verhaal gaat over Meneer Beer. Hij is verliefd op een prachtig berinnetje, maar hij durft het haar niet te vertellen. Hij vindt zichzelf maar een eenvoudige beer. Om

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum. 2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje

Nadere informatie

REKENEN MET AFLATOUN HOEVEEL MUNTJES? (15 MINUTEN) MUNTJES!! (15 MINUTEN) MEL & JOL OP DE MARKT (30 MINUTEN) VAN GROOT NAAR KLEIN (15 MINUTEN)

REKENEN MET AFLATOUN HOEVEEL MUNTJES? (15 MINUTEN) MUNTJES!! (15 MINUTEN) MEL & JOL OP DE MARKT (30 MINUTEN) VAN GROOT NAAR KLEIN (15 MINUTEN) REKENEN MET AFLATOUN De leerlingen ontdekken dat er verschillende soorten munten zijn. Ze leren dat bepaalde voorwerpen verschillende waarden kunnen hebben. Ze leren sorteren op grootte, kleur en materiaal.

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4

Docentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4 Docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3-4 1 Inhoud 1. Over deze lesbrief p. 2 2. Over het Zaans Museum p. 3 3. Praktische informatie p. 4 3.1 Verloop van het programma p. 4 3.2 Bereikbaarheid p. 4

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Jij als onderzoeker. Groep 4 t/m 8. mei 2017

Docentenhandleiding. Jij als onderzoeker. Groep 4 t/m 8. mei 2017 Docentenhandleiding Jij als onderzoeker Groep 4 t/m 8 1 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Jij als onderzoeker. In

Nadere informatie

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt

Nadere informatie

Gastles: Hoe word ik rijk?

Gastles: Hoe word ik rijk? Gastles: Hoe word ik rijk? Hoe word je rijk? Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoe veel jullie weten. Wie weet er veel? Pak je

Nadere informatie

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6 We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet

Nadere informatie

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum de tentoonstelling

Nadere informatie

Vollenhove Wonen op een havezate

Vollenhove Wonen op een havezate D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden

Nadere informatie

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

Voorblad Wat is geld?

Voorblad Wat is geld? Voorblad Wat is geld? Hieronder staan allerlei vragen over geld Beantwoord ze eerst zelf. Je bespreekt de antwoorden met de leraar. De opdrachten met * zijn extra. Heb jij weleens iets geruild met iemand?

Nadere informatie

De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier

De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier Marlies Huijzer verzorging wat wil jouw dier? De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier om te vertroetelen. Ze denken niet zo na over wat een dier zelf leuk vindt

Nadere informatie

SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN

SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN Daar maak je geschiedenis mee VOORTGEZET ONDERWIJS 2016 2 DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE! Stap in de Nederlandse geschiedenis tijdens een schoolreis of museumles in het Nederlands

Nadere informatie

H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI

H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

U heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap.

U heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap. Beste leerkracht, U heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap. De museumles start met een verhaal waarin Aap een brief heeft ontvangen die hij niet

Nadere informatie

Opdrachten voor groep 5 en 6. Museum schatjes. Kies je eigen museumschat

Opdrachten voor groep 5 en 6. Museum schatjes. Kies je eigen museumschat Opdrachten voor groep 5 en 6 Museum schatjes Kies je eigen museumschat Jouw speciale schat Opdracht Kijk goed om je heen in het klaslokaal. Welk voorwerp valt jou op? Probeer 5 dingen op te schrijven die

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende

Nadere informatie

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164

RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken

Nadere informatie

SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN

SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN Daar maak je geschiedenis mee VOORTGEZET ONDERWIJS 2016 DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE! Stap in de Nederlandse geschiedenis tijdens een schoolreis of museumles in het Nederlands

Nadere informatie

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Ga naar www.nibud.nl klik bij Test en spel op: Alle tests en spellen Doe de test: Wat voor geldtype ben jij? Uitslag: je bent een

Ga naar www.nibud.nl klik bij Test en spel op: Alle tests en spellen Doe de test: Wat voor geldtype ben jij? Uitslag: je bent een kritisch consument Geld genoeg? In deze opdracht ga je je eigen inkomsten vergelijken met leeftijdgenoten, je maakt een overzicht van je inkomsten en uitgaven. Daarna laat je zien hoe belangrijk reclame

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

Spreekbeurt, en werkstuk

Spreekbeurt, en werkstuk Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid

Nadere informatie

Bewindvoering: hoe werkt het?

Bewindvoering: hoe werkt het? Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.

Nadere informatie

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Hallo!!...3 Aflevering 1...7 Opdracht 1...7 Opdracht 2...8 Aflevering 2...9 Opdracht 3...9 Opdracht 4...10 Aflevering 3...11 Opdracht 6...12 Opdracht 7...13 Werkblad Logboek...14

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Inleiding op het lespakket. Blz. 3. Het verhaal van Musa Blz. 4. Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5

Inleiding op het lespakket. Blz. 3. Het verhaal van Musa Blz. 4. Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5 Musa Inhoud Inleiding op het lespakket. Blz. 3 Het verhaal van Musa Blz. 4 Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5 Het koffertje ontdekken. Blz. 6 en 7 Inhoud koffertje. Blz. 8 en 9 2 Inleiding

Nadere informatie

Teken een architect. Lees het volgende verhaal:

Teken een architect. Lees het volgende verhaal: Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede

Nadere informatie

LESPAKKET Janneke s Snuffelhoek

LESPAKKET Janneke s Snuffelhoek Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een project over voorwerpen van vroeger en nu Voor groep 4 tot en met 6 van het basisonderwijs Inclusief introductie- en afsluitende les Over dit lespakket:

Nadere informatie

SAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie

SAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

VAN VERZAMELING TOT MUSEUM

VAN VERZAMELING TOT MUSEUM VAN VERZAMELING TOT MUSEUM Erfgoed, natuur én beeldende kunst Cultureel erfgoed / beeldend Groep 1/2 primair onderwijs Colofon Ontwikkeling en tekst: i.o.v. Cultuurkust Alinde Hoeksma Stichting Cultuurkust

Nadere informatie

Welkom op de Pionier

Welkom op de Pionier Welkom op de Pionier Wat lees je allemaal in dit boekje? 1. Wat is de Pionier voor een school? 2. Op school zijn verschillende klassen. 3. Zo gaat het op de Pionier. 4. Hoe ziet een schooldag er op onze

Nadere informatie

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Vooraf Voorafgaand aan deze museumles hebben de leerlingen de KunstKabinetles 4.8 Kunst uit mijn kamer klassikaal gekregen en uitgevoerd.

Vooraf Voorafgaand aan deze museumles hebben de leerlingen de KunstKabinetles 4.8 Kunst uit mijn kamer klassikaal gekregen en uitgevoerd. Verzamelingen Groep 4 Leerkrachtenblad Vooraf Voorafgaand aan deze museum hebben de leerlingen de KunstKabinet 4.8 Kunst uit mijn kamer klassikaal gekregen en uitgevoerd. Leerlingen hebben geleerd over

Nadere informatie

Het Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.

Het Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. 2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het

Nadere informatie

Kinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding

Kinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Kinderboekenweekprogramma Docentenhandleiding Wie Groep ben jij & 6 wie t/m ben ik? 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te

Nadere informatie

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling? SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:

Nadere informatie

Voorwerpen in de. Haarlemmermeer

Voorwerpen in de. Haarlemmermeer Docentenhandleiding Voorwerpen in de groep 3&4 Haarlemmermeer Een doos vol spullen. Pier K, Cultuuronderwijs PO. Colofon Contactgegevens Historisch Museum. Bosweg 17. 2131 LX Hoofddorp. Contactpersoon:

Nadere informatie

Jij als onderzoeker Docentenhandleiding Groep 4 t/m 8

Jij als onderzoeker Docentenhandleiding Groep 4 t/m 8 Docentenhandleiding Groep 4 t/m 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma. In deze docentenhandleiding

Nadere informatie

OOST WEST THUIS BEST

OOST WEST THUIS BEST Lesmateriaal horend bij de theatrale dansvoorstelling OOST WEST THUIS BEST van Rauher Engel Foto: Kees van Putten Rauher Engel Concept & idee: Dagmar Chittka Auteur: Marleen Weijman 5 nov 09 Inleiding

Nadere informatie

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam Basisonderwijs Voorbereidende les (1) Introductie (2) Huiswerkopdracht (3) Bijlage 1 (4) Bijlage 2 Educatieteam Het educatie team bestaat uit jonge, gemotiveerde en bevlogen medewerkers die dichtbij de

Nadere informatie

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Draaiboek museumprogramma. Een doos vol spullen

Draaiboek museumprogramma. Een doos vol spullen Draaiboek museumprogramma Een doos vol spullen Draaiboek museumprogramma Een doos vol spullen Doelstelling ------------------------------------------------------------- p.3 Voorbereidingen -------------------------------------------------------

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Wie ben jij & wie ben ik?

Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie

Nadere informatie

Doe-het-zelfpakket: geschiedenis

Doe-het-zelfpakket: geschiedenis Zelfstandig bezoek groep 3-4 Kunnen de leerlingen de overeenkomsten en verschillen ontdekken met het heden? Wat is er zo bijzonder dat het voor altijd in het museum moet worden bewaard? En wat vinden de

Nadere informatie

Voorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein

Voorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein Introductielessen Primair Onderwijs 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein - De leerlingen worden met kunst geconfronteerd - De leerlingen ontdekken dat kunst niet altijd in een museum staat

Nadere informatie

Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8

Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8 Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8 1 Utrecht, 2017 Beste docent(e), Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Dit programma speelt zich

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Plannen... 4 Hoofdstuk 2 Meubels enzo... 6 Hoofdstuk 3 Geld... 8 Hoofdstuk 4 Winkelen... 10 Hoofdstuk 5 Adreswijziging... 12 Hoofdstuk 6 De sleutel!... 14 Hoofdstuk 7 Voorbereiden...

Nadere informatie

Voorblad Wat is geld?

Voorblad Wat is geld? Voorblad Wat is geld? Je hebt de test op de website van Nibud gedaan: http://service.nibud.nl/geldtypetest/ Welk geldtype ben je? Vind je dit zelf ook? Motiveer je antwoord. Beantwoord de volgende vragen

Nadere informatie

Lesideeën groep 3 en 4

Lesideeën groep 3 en 4 Lesideeën groep 3 en 4 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandheelkundige praktijk eruitziet en wie er werken. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe hun gebit eruitziet,

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Openbaar Vervoer Museum Doetinchem

Docentenhandleiding. Openbaar Vervoer Museum Doetinchem Docentenhandleiding Openbaar Vervoer Museum Doetinchem versie 1.0 6 februari 2007 Inhoud docentenhandleiding 1. Inleiding 2. Doelen en subdoelen 3. De rol van de docent in het museum 4. De doelgroepen

Nadere informatie

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc. Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,

Nadere informatie

Kobe maakt een museum Docentenhandleiding Groep 1 t/m 3

Kobe maakt een museum Docentenhandleiding Groep 1 t/m 3 Kobe maakt een museum Docentenhandleiding Groep 1 t/m 3 1 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Kobe maakt een museum.

Nadere informatie

Hoe maak je een werkstuk?

Hoe maak je een werkstuk? Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg

Nadere informatie

PROJECTBESCHRIJVING SCHATTIG SPELEN

PROJECTBESCHRIJVING SCHATTIG SPELEN PROJECTBESCHRIJVING SCHATTIG SPELEN Leerlijn Cultureel Erfgoed Thema Identiteit Groep 1 en 2 Maart 2016 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Cultureel Erfgoed Thema Identiteit Groep 1 en 2 Maart 2016

Nadere informatie

Sla je slag LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Sla je slag. Arnhem

Sla je slag LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Sla je slag. Arnhem Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een museumgame over techniek in het dagelijks leven Voor klas 1 en 2 van het vo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over dit lespakket: U heeft gekozen

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten

Nadere informatie

2.1 FaVoriete leestips

2.1 FaVoriete leestips Verhalend 2.1 FaVoriete leestips Van klasgenoten heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften die mij leuk lijken: 1.... 2.... 3.... Van de leraar heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften

Nadere informatie

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het

Nadere informatie

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als

Nadere informatie

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk

Thema Op zoek naar werk Thema Op zoek naar werk Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Inleiding Deze les gaat verder over het zoeken naar werk. De vrouw,, gaat weer naar de winkel om over werk te praten. Ze wil de manager

Nadere informatie

VOORBEREIDING DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE

VOORBEREIDING DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE VOORBEREIDING DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE 1 Utrecht, 2013 Beste docent, Wij hopen u en uw groep binnenkort te mogen verwelkomen in het Centraal Museum, waar u met de groep deelneemt aan het programma

Nadere informatie