Sla je slag LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Sla je slag. Arnhem
|
|
- Mathilda Gerarda Desmet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een museumgame over techniek in het dagelijks leven Voor klas 1 en 2 van het vo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal
2 Over dit lespakket: U heeft gekozen voor de museumgame: voor klas 1 en 2 van het vmbo en van havo/vwo In dit lespakket kunt u het volgende vinden: - Introductie Nederlands Openluchtmuseum - Wat biedt het museum nog meer? - Introductie project - Voorbereidend leerlingenmateriaal - Museumbezoek Dit lespakket bestaat uit: Docentenhandleiding Werkbladen (roze) Werkbladen (geel) De roze en gele werkbladen moeten gekopieerd worden. Contact Voor inhoudelijke vragen over dit project en het lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie. Wij zijn het beste te bereiken via het adres: educatie@openluchtmuseum.nl of bel voor een afspraak met de afdeling Sales & Reserveringen, telefoon: Colofon Productie: Afdeling Educatie, Nederlands Openluchtmuseum, 2013 Geadviseerd door EDU-ART, met medewerking van Sandra Overweg. Teksten leerlingenmateriaal door Leo van de Bogaert. Met dank aan de leerlingen en leerkrachten van het Lorentz College en Regionale Scholengemeenschap Het Rhedens. Werkbladen Werkblad 1: De mens als uitvinder Werkblad 2: Wind en water Werkblad 3: Stoom en Elektriciteit Werkblad 4: Overbrengingstechnieken Werkblad 5: Brief hallo allemaal Werkblad 6: Begeleiding tijdens het museumbezoek Werkblad 7: Checkpoint instructie voor schoolbegeleiders Werkblad 8: Plattegrond
3 Docentenhandleiding Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Het Nederlands Openluchtmuseum is er voor iedereen die Nederland en de wijze waarop de Nederlanders leefden, wil ontdekken, zien en beleven. In het uitgestrekte museumpark ondergaan u en uw leerlingen de geschiedenis van het dagelijks leven. Naast de oude trams zijn er meer dan tachtig historische huizen en bedrijven in het park en vrijwel allemaal zijn ze toegankelijk voor publiek. Op veel plekken kunnen de leerlingen echte vaklieden aan het werk zien, zoals de smid, de papierschepper of de olieslager. Alle zintuigen worden geprikkeld bij een bezoek aan het museum! Educatieve projecten Voor alle groepen uit het primair onderwijs, speciaal onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn educatieve projecten ontwikkeld. Elk project duurt twee uur, waarin kinderen op hun eigen niveau worden uitgedaagd actief bezig te zijn met een stukje Nederlandse geschiedenis. Een overzicht van alle educatieve projecten vindt u achterop deze brochure. De plek voor kinderen Het Kindererf is het centrale punt van diverse educatieve activiteiten in het museum. Het is gevestigd in een oude Brabantse boerderij en is dé plek voor kinderen! Leerlingen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel gewoon waren, zoals water pompen, wassen met een wasbord en de koe melken. Kortom: een plek waar je je naar hartenlust kunt uitleven! Gewoon even lekker spelen Even gewoon lekker spelen kan ook in het museumpark. Op het plein in de Zaanse buurt staat het historische speelgoed, zoals hoepels, vélocipèdes en de Vliegende Hollanders al klaar. Naast het historische doolhof is een moderne speeltuin ingericht om even lekker uit te razen. Smikkelen en smullen Ontdekken en spelen in de buitenlucht maakt hongerig. Het Openluchtmuseum biedt daarom verschillende mogelijkheden om een hapje te eten. Schrijf samen met uw leerlingen geschiedenis en kom een dagje ontdekken, spelen, proeven en speuren!
4 Docentenhandleiding Introductie Doelgroep De game is bestemd voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Thema De game gaat over techniek in het dagelijks leven van vroeger. is een techniekproject. Het overkoepelende thema is Technieken van het verleden: oplossingen die mensen hebben bedacht. Hoe ging het vroeger en hoe is het nu. Maar het is ook vakoverstijgend en interresant voor de vakken geschiedenis en natuur & techniek. Er is een grote hoeveelheid aan onderwerpen. Van overbrengingstechnieken, vervoersmiddelen, energiebronnen, ambachten, tot techniek in het dagelijks leven. Er zijn daardoor heel veel verschillende soorten opdrachten. Doelen De leerlingen beseffen dat techniek van en voor de mens is en was. Ze ervaren hoe mensen en situaties van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van nieuwe technieken De leerlingen kunnen verschillende bronnen benoemen die in de loop der tijd als energiebron zijn gebruikt. De leerlingen hebben inzicht in enkele overbrengingstechnieken. Opzet van de game De leerlingen gaan in dit spel punten verdienen, door opdrachten te doen. Kijkopdrachten en opdrachten waarbij ze door zelf actief aan de slag te gaan het antwoord vinden. Wie het snelst de meeste antwoorden vindt en de meeste punten verdient heeft gewonnen. De havo/vwo leerlingen krijgen inhoudelijk moeilijkere opdrachten dan de vmbo leerlingen. De game is zonder voorbereiding te spelen/ volgen in het museum. Er is een korte introductie in dit lespakket opgenomen. Overzicht Verder vindt u in deze handleiding ook een overzicht van de opdrachten en de technieken die in het project aan bod zijn gekomen, u kunt deze gebruiken in uw verdere lessen over techniek en/ of geschiedenis. Kerndoelen Oriëntatie op jezelf en de wereld Natuur en techniek - Kerndoel 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. Natuur en techniek - Kerndoel 42 De leerlingen leren onderzoek doen naar materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. Ruimte -Kerndoel 50 De leerlingen leren omgaan met een kaart. Tijd - Kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen. Ruimte - Kerndoel 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van het tijdvak: burgers en stoommachines. Kunstzinnige orientatie - Kerndoel 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Rekenen en Wiskunde Meten en meetkunde - Kerndoel 33 De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten. Voorbereiding van de leerlingen Werkbladen 1, 2 en 3 : De mens als uitvinder, Wind en water, Stoom Werkblad 4: Overbrengingstechnieken Voor een algemene introductie op het onderwerp en het museum kunt u samen met uw leerlingen de werkbladen 1, 2 en 3 gebruiken in een korte voorbereidende les. In deze werkbladen, De mens als uitvinder, Wind en water en Stoom, worden verschillende bronnen van energie en het gebruik van de mens daarvan geïntroduceerd. Daarnaast kunt u de brief (hallo allemaal werkblad 6) gebruiken ter voorbereiding.
5 Docentenhandleiding Bezoek aan het museum Nodig werkbladen 6 en 7. Werkblad 6 Brief hallo allemaal. De brief is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor de leerlingen. Het is de bedoeling dat u de brief voorafgaand aan het bezoek aan de leerlingen voorleest of de leerlingen zelf laat lezen. Werkblad 7 Begeleiding tijdens het museumbezoek Dit werkblad is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor alle begeleiders. Hierin vindt u wat u van het museum kan verwachten en wat het museum verwacht van de begeleiders. Het is de bedoeling dat u dit werkblad kopieert voor alle begeleiders en voorafgaande aan het bezoek met elkaar bespreekt en meeneemt naar het museum. Korte omschrijving De museumgame is een spel waarbij leerlingen zoveel mogelijk opdrachten moeten uitvoeren. De opdrachten liggen verspreid over het park. Met de juiste antwoorden kunnen ze punten verdienen. Het zijn kijkopdrachten, en doe-opdrachten met en/of zonder begeleiding. De opdrachten voor vmbo en havo/vwo zijn verschillend van niveau. Elk gebied heeft een eigen checkpoint waar de opdrachten gehaald en ingeleverd moeten worden. De leerlingen gaan gedurende het project in meerdere gebieden aan de slag. Bij deze game gaan de leerlingen zelfstandig in groepjes het park in zonder directe begeleiding. De docenten en begeleiders van school worden echter wel actief ingezet voor de bemanning van de checkpoints of bij de doeopdrachten. Tijdsduur De game duurt 2 uur. Doel Op een speelse wijze kennismaken met verschillende energiebronnen die mensen vroeger gebruikten en toepassingen van overbrengingstechnieken aan den lijve ondervinden en ontdekken. Organisatie Ga na binnenkomst in het museum naar de blauwe tulp. Uw groep wordt daar ontvangen door een museummedewerker (afhankelijk van de grootte van de groep). Hij/zij is uw aanspreekpunt gedurende het project. Het park is voor dit project verdeeld in vijf gebieden. In elk gebied zijn minimaal tien opdrachten te doen. Bij aankomst hoort u in welke gebieden u het spel gaat spelen. Taken schoolbegeleiding Wij vragen vier schoolbegeleiders op dertig leerlingen. De schoolbegeleiders moeten actief meedoen bij dit project. Zij worden ingezet bij één van onderstaande taken: 1. Bezetting van een checkpoint: verdelen en innemen van de opdrachten binnen één gebied. 2. Begeleiden van de doe-opdrachten binnen één gebied. De taken en locaties worden samen met de museumbegeleider verdeeld. Alle schoolbegeleiders worden door de museumbegeleider naar hun plek gebracht of gewezen. Zij blijven gedurende de hele game op hun post. Leerlingen De groep leerlingen wordt verdeeld over de gebieden. De leerlingen gaan binnen zo n gebied zelf in groepjes van drie aan de slag. Ze krijgen ter plekke een scorekaart uitgedeeld. Hun opdrachten en punten komen op deze scorekaart te staan. Belangrijk! Zorgt u ervoor dat de leerlingen vóór het bezoek al onderverdeeld zijn in groepjes van drie. Maakt u ze duidelijk dat het de bedoeling is dat ze gedurende de hele game bij elkaar blijven. En dat ze altijd terug moeten komen naar het checkpoint binnen een gebied en niet gaan zwerven. De leerlingen worden heel vrij gelaten, maar er wordt dan ook wel verwacht dat ze meedoen met het spel.
6 Docentenhandleiding Na een vastgestelde speeltijd (ca. half uur) krijgen de leerlingen de opdracht naar een nieuw gebied te gaan. De route naar het nieuwe gebied krijgen ze bij hun eerste checkpoint. Vanaf een kwartier voor het eind van de game worden er geen opdrachten meer uitgegeven en worden de leerlingen teruggestuurd naar de blauwe tulp bij het Entreeplein. Hier komt iedereen na twee uur weer bij elkaar. Dit is het einde van het spel. De museumbegeleider geeft de prijs voor de winnaars aan de docent. Deze kan ter plekke, of op school, aan de scorekaarten zien wie de winnaars zijn. Gebruik van de ervaringen tijdens de lessen op school Hiernaast vindt u een overzicht van de opdrachten en de technieken die in het project aan bod kunnen komen. U kunt deze gebruiken in uw verdere lessen over techniek en/of geschiedenis. Denkt u er aan dat de leerlingen niet allemaal dezelfde opdrachten hebben gedaan en dat ze dus niet allemaal alles zullen herkennen. Soorten bewegingen: Draaiende bewegingen - Rosolie molen bekijken - Koffie malen met de handmolen - Graan malen - Spinnenkopmolen bekijken - Aanbrengertje, molen Gouda - Fietsen op ouderwetse fiets - Standerdmolen, Huizen bekijken - Rosmolen, wasserij - Grutterij, zaden malen Haakse overbrenging - Delftse molen - Molenmodel in elkaar zetten - Karnton boerderij Midlum - Lopen op een ton en zo: houtje zagen - Grutterij, zaden malen Rechtlijnige overbrenging - Rosolie molen bekijken - Rosmolen in wasserij bekijken - Mechaniek watermolen papier bekijken - Stoommachine zuivelfabriek Freia - Trek bootje - Speeltoestel, speeltuin
7 Docentenhandleiding Hefboomprincipe - Waterput met balk onderzoeken - Onderstel onder kar plaatsen - Rijden op Vliegende Hollanders - Pallet tillen met steen en paal - Kop van Jut slaan - Ophaalbrug bekijken - Steltlopen - Kopspijkers: met soorten hamers slaan - Wegen met de bascuul Versnelling en vertraging - Diverse molens: tandwielen - Fietsen of vélocipède - Werken met de handboor Gewicht verdelen: - Gewicht hijsen met katrollen - HollandRama voorstelling - Met jukken lopen - Weegbrug bekijken - Wegen met een bascuul - Zuigelingen weegschaal jaren 50 bekijken - Ophaalbrug bekijken Windenergie - Houtzaagmolen - Delftse molen - Tjasker watermolen - Poldermolen Zuid Laren - Spinnenkopmolen - Aanbrengertje, molen Gouda - Standerdmolen, Huizen Waterkracht - Papiermolen Dierkracht - Rosolie molen - Hondenkarnton boerderij Varik - Rosmolen wasserij - Rosmolen Grutterij - Rosmolen karnton kaasboerderij Midlum - Zelf pk s trekken Stoomkracht - Stoom zuivelfabriek Freia Menskracht - Wasserij - Koffiemolen - Waterpomp - Ploegen - Dorsen - Fietsen voor brandend lampje - Samen zagen - Samen gebint richten Dagelijks gebruik - Waterpomp bedienen - Koffie malen - Graan malen - Rondje met de tram - Kooktechniek open vuur bekijken - Kook-ontwikkeling Tilburgse huisjes bekijken - Watervoorziening Tilburgse huisjes bekijken - Tbc-huisje voor zieken bekijken - Ouderwetse plee onderzoeken - Speeltuin - Spinnewiel Ambachten - Drukkerij bekijken - Spiegelschrift opdracht doen - Typen op oude typmachine - Kijken naar het werk van de smid - Radmakerij bekijken Bouwconstructie - Tramremise: constructie - Tramremise: reconstructie - Gebint richten Vervoer - Tram bekijken - Tramremise - Vélocipèdes - Vliegende Hollander - Steltlopen - Bootje varen
8 Werkblad 1: De mens als uitvinder De mens als uitvinder De mens is erg creatief. Als hij een probleem ziet, probeert hij daar een oplossing voor te vinden. Die oplossing bedenkt hij en maakt hij. De eerste mensen moesten jagen om aan eten te komen. Het probleem was dat ze de dieren moesten vangen en doden. Daarvoor bedacht de mens wapens, en maakte die. Opdracht 1 Geef antwoord op de volgende vragen. 1. Wat heeft de mens tot nu toe allemaal bedacht tegen de kou? 2. Wat heeft de mens tot nu toe allemaal bedacht om niet te hoeven lopen? 3. Schrijf hieronder de naam van een apparaat op en de reden waarom de mens het bedacht heeft. 4. Voor welk probleem is volgens jou nog geen goede oplossing bedacht? Alle voorwerpen om je heen zijn tot stand gekomen omdat de mens er behoefte aan had. Je gaat binnenkort naar het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Daar zie je een aantal oplossingen die mensen vroeger bedacht hebben om hun tijdrovende werkjes op te lossen. Men maakte daarbij gebruik van verschillende energiebronnen, zoals dieren, wind, water en stoom. In het museum zie je hiervan voorbeelden. Wat denk je van honden die de hele dag rondjes lopen om boter te maken?
9 Werkblad 2: Wind en water Wind en water Een ander probleem was het zagen van hout. Dat deed men vroeger met de hand. Er waren immers geen machines. In de 16e eeuw kwam men op het idee om wind als energiebron te gaan gebruiken. Er werden houtzaagmolens gebouwd waarbij de wieken die ronddraaiden ervoor zorgden dat de zaag ging bewegen. Zo ontstond de eerste zaagmachine. Natuurlijk moest men wel eerst bedenken hoe die draaiende beweging van de wieken omgezet moest worden in de beweging van de zaag. Bovendien, waait het altijd? Wat is dus een groot nadeel van een houtzaagmolen? Er waren vroeger heel veel verschillende molens. Ze gebruikten wind of water als energiebron. In de molens werd een ambacht uitgeoefend. De molens waren dus eigenlijk kleine fabrieken. In de molens zaten allerlei tandwielen die ervoor zorgden dat de juiste beweging gemaakt werd op de juiste plaats. Om te begrijpen hoe dat werkt ga je in het museum allerlei soorten molens bekijken.
10 Werkblad 3: Stoom en Elektriciteit Stoom In de tweede helft van de 18e eeuw werd de stoommachine uitgevonden. In de machine wordt water gekookt op een vuur. Dat vuur wordt gestookt met hout of steenkool. Als het water kookt komt er stoom vrij, net als bij de waterkoker thuis. Met die stoom wordt een machine in werking gezet. In het museum kun je in de zuivelfabriek een stoom machine zien. Met de komst van de stoommachine kwamen ook de fabrieken. De molens waren niet meer nodig en verdwenen langzaam. Elektriciteit Daarna komt het tijdperk van de elektriciteit. Veel werk dat je voorheen met de hand moest doen, kon nu door apparaten worden overgenomen. Vul hieronder in wat er bij jou thuis allemaal niet meer werkt als de stroom uitvalt! Welke apparaten werken nog wel? Tegenwoordig wordt wind weer gezien als nuttige energiebron. Wind is immers een milieuvriendelijke energiebron. De moderne windmolens zien er heel anders uit. Ze hebben een dynamo net zoals een fiets. De dynamo wordt aangedreven door de wieken en wekt zo elektriciteit op.
11 Werkblad 4: Overbrengingstechnieken Overbrengingstechnieken Draaiende beweging Bij een draaiende beweging wordt de beweging in dezelfde richting doorgegeven: Rechtlijnige overbrenging Bij een rechtlijnige overbrenging wordt de beweging veranderd, bv. van een ronddraaiende beweging in een op- en neergaande beweging. Dit heet een krukas. Opdracht: Kijk naar deze tekening. Volg de bewegingen. Welke kant draait de molensteen aan de onderkant op? Haakse overbrenging Bij een haakse overbrenging wordt de beweging van horizontaal vlak naar een verticaal vlak overgebracht, of andersom.
12 Leerlingenmateriaal Werkblad 5: Brief van het museuma Hallo allemaal, Jullie gaan binnenkort naar het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem voor de museumgame SLA JE SLAG. De game gaat over oplossingen die mensen vroeger bedacht hebben voor allerlei problemen uit het dagelijks leven. Bijvoorbeeld: Hoe krijg ik water in mijn huis, hoe maal ik snel veel graan, hoe krijg ik de planken goed gezaagd en hoe doe ik de was? Bij het oplossen van problemen heeft men verschillende energiebronnen gebruikt, zoals dieren, wind, water en stoom. Ook hebben mensen allerlei manieren bedacht om het werk lichter te maken. In het museum zie je hiervan voorbeelden. Je moet ze alleen zelf vinden! In kleine groepjes gaan jullie proberen zoveel mogelijk opdrachten te doen door goed te kijken en van alles uit te proberen (bijvoorbeeld: hoeveel volt kun jij bij elkaar trappen op de fiets en hoeveel kilo kun jij tillen?). Wie de meeste opdrachten goed en snel uitvoert heeft gewonnen. De prijs wordt aan het eind van de game uitgereikt. Let op: Het gaat niet alleen om kracht, maar ook om slimheid! Dus stroop je mouwen op, doe goeie buitenkleding en stevige schoenen aan en: SLA JE SLAG. Veel succes en tot ziens in het museum! Groeten van de medewerkers van de afdeling Educatie.
13 Begeleidersmateriaal Werkblad 6: Begeleiding tijdens het museumbezoek, een game in het Nederlands Openluchtmuseum Hoe gaat het in z n werk? Leuk dat u meegaat als begeleider bij de museumgame. Hieronder een korte uitleg van wat u en de groep te wachten staat. Uw groep wordt op het Entreeplein bij de blauwe tulp ontvangen door een museummedewerker. Hij/zij is uw aanspreekpunt gedurende de museumgame en is altijd bereikbaar via een mobiele telefoon. Het park is voor deze game verdeeld in vijf gebieden. Bij aankomst hoort u in welke gebieden u de game gaat spelen. Uw taak Wij vragen vier schoolbegeleiders op 30 leerlingen. U doet actief mee bij dit project en wordt ingezet bij één van onderstaande taken: 1. Bezetting van een checkpoint: verdelen en innemen van de opdrachten. 2. Begeleiden van de doe-opdrachten. De museumbegeleider verdeelt samen met u de taken en locaties. U krijgt ter plekke een uitleg van wat u precies gaat doen. De museumbegeleider brengt of wijst u naar uw locatie. Let op: U blijft gedurende de hele game op deze post. Leerlingen De groep leerlingen wordt verdeeld over de gebieden. Zij gaan binnen zo n gebied zelf in groepjes van drie aan de slag. Ze krijgen ter plekke een scorekaart uitgedeeld. Hun opdrachten en punten komen op deze scorekaart te staan. De leerlingen veranderen tijdens het project één keer van gebied Hoge noorden 2. Zaanse buurt 3. Molens en Grutterij 4. Brabantse buurt 5. Gelderse hoek 4
14 Begeleidersmateriaal Werkblad 7: Checkpoint instructie voor schoolbegeleiders De leerlingen komen steeds bij u om hun opdrachten te halen en weer terug te brengen. U controleert de antwoorden, geeft punten en deelt nieuwe opdrachten uit. Vertel de leerlingen dit: Elk groepje van drie leerlingen heeft een eigen scorekaart. Daarop schrijven ze hun naam. Ze krijgen een opdracht en komen weer terug. Ze komen steeds bij u een nieuwe opdracht halen. De antwoorden hoeven niet opgeschreven worden: gewoon zeggen. Als je binnen de tijd terug bent krijg je 10 extra punten. Wie uiteindelijk de meeste punten heeft krijgt een prijsje. 1. Opdrachten uitgeven: Geef het eerste groepje een opdrachtkaart. Let op: geef altijd eerst de doeopdrachten uit (geel) en als die op zijn pas de kijk-opdrachten (groen). Schrijf het nummer van de opdracht op hun scorekaart en schrijf de tijd op wanneer ze bij u terug moeten zijn. (De duur van de opdracht staat vermeld op de opdrachtkaart). Dit groepje kan op pad. Doe dit zo bij alle groepjes. 2. Opdrachten innemen: Als een groepje bij u terugkomt, haalt u de antwoordkaart erbij (kijk naar het nummer). Als ze binnen de tijd terug zijn krijgen ze: 10 punten extra. Als het antwoord helemaal goed is, krijgen ze punten. Zie de blauwe antwoordkaarten. Schrijf de behaalde punten op de scorekaart van de leerlingen. Neem het opdrachtkaartje in en geef een nieuwe. 3. Doorsturen naar een nieuw gebied. Na de afgesproken tijd (museumbegeleider) stuurt u de leerlingen per groepje door naar een nieuw checkpoint in een ander gebied. De routekaartjes daarvoor zijn rood of roze en geeft u aan de leerlingen mee. U blijft op uw post. 4. Er komen nieuwe leerlingen uit een ander gebied, waar u bovenstaande stappen weer mee herhaalt. 5. Vanaf uur (of uur) geeft u geen nieuwe opdrachten meer uit. Om uur (of uur) is iedereen terug bij de blauwe tulp op het Entreeplein. Werkblad 9: Plattegrond 1 Parkeren bussen, toiletten 2 Betalen bij kassa 3 Entreepaviljoen: kaartcontrole 4 Blauwe tulp, ontvangst museummedewerker 5 Lekker snacken 6 Speeltuin, Doolhof en Zaanse Buurt
15
16 Overzicht van ons aanbod per groep groepen Educatieve projecten Kenmerkende thema s Keuterboeren Waar komt jouw eten vandaan? Opa & Oma, groeien, de boerderij, dieren, de supermarkt, koken, eten Wat wil je later worden? Wat kon je vroeger worden? Beroepen, ambachten, dit ben ik! Bakkers en Boeren Hoe zie jij een ander? Feest, weet wat je viert Wat vieren we in Nederland en waarom? Canonvenster*: Veelkleurig Nederland Brood! Dat koop je toch in de winkel? Discriminatie, pesten, jezelf en elkaar leren kennen, respect en tolerantie, samenwerken Feesten van alle culturen Waar komt ons voedsel vandaan, eten, land bewerken, de bakker, de boerderij vanaf 1 sept Dossier Bouwen Bouwen in de 18e en 19e eeuw Dingenliefde Hoe en wat bewaart een museum? Architecten gezocht Ontwerp je eigen woonboerderij Dossier Kinderarbeid Canonvenster*: Verzet tegen Kinderarbeid Nieuw in Nederland Waar moet je aan wennen? Canonvenster*: Veelkleurig Nederland Bouwen, huisvesting, uitvindingen, hout- en vlecht constructies, vloeren, muren, daken Sparen, verzamelen en bewaren, presenteren en filmpje maken Ontwerpen, bouwen, huis en wonen, inrichten, van boerderij tot woonhuis, samenwerken Opa en Oma, werkervaringen opdoen, derde wereld, kleding, de rechten van het kind, meningsvorming Waar kom ik vandaan, multiculturele samenleving, Nederlands-Indië en dekolonisatie, kleding, samen koken en eten, respect en tolerantie Elfstedentocht Winterschoolreisje Friesland, wintertradities, bewegen * tien tijdvakken van de rooy en canon van Nederland Het Nederlands Openluchtmuseum gaat de Canon van Nederland presenteren. De presentatie bevat de Tien Tijdvakken van De Rooy en de 50 Canonvensters. In het museum zijn vanaf 2017 de nieuwe presentaties in meerdere zalen te zien. Kinderen kunnen nu al kennismaken met twee vensters die juist hen zullen aanspreken: Verzet tegen Kinderarbeid en Veelkleurig Nederland. Nederlands Openluchtmuseum Hoeferlaan 4, Arnhem Reserveringen: Schoolreisjes: educatie@openluchtmuseum.nl
Nederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem Dingenliefde LESPAKKET Wat kon je vroeger worden? Een project over school en beroepen van vroeger Voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs Over dit lespakket: U heeft
Nadere informatieSla je slag LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Sla je slag. Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een museumgame over techniek in het dagelijks leven Voor klas 1 en 2 van het vo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over dit lespakket: U heeft gekozen
Nadere informatieLESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET 1. Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Een project over tolerantie en vooroordelen Voor groep 3, 4, 5 en 6 van het basisonderwijs
Nadere informatiewat wil je later worden?
Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal wat wil je later worden? een project over school en beroepen van vroeger Daar maak je geschiedenis mee voor groep 3 & 4 van het basisonderwijs over dit lespakket
Nadere informatieDocentenhandleiding & leerlingenmateriaal architecten. van functie veranderen. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs
Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal architecten GEZOCHT Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs over dit lespakket
Nadere informatieLESPAKKET. Bakkers en Boeren. Nederlands Openluchtmuseum. Rare Jongens, bakkers en boeren. Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET 1. Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Een project over tolerantie en vooroordelen Voor groep 3, 4 en 5 van het basisonderwijs
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem Rare Jongens, bakkers en boeren LESPAKKET Een project over waar eten vandaan komt Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over
Nadere informatiekeuter Een project over waar eten vandaan komt Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs
Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal keuter BOEREN Een project over waar eten vandaan komt Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs over dit lespakket U heeft gekozen
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over waar eten vandaan komt Voor groep 1 en 2 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over
Nadere informatieDocentenhandleiding & leerlingenmateriaal. bakkers. & boeren. Daar maak je geschiedenis mee. Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs
Een project over tolerantie en vooroordelen Docentenhandleiding & leerlingenmateriaal bakkers & boeren Daar maak je geschiedenis mee Voor groep 3, 4, 5 & 6 van het basisonderwijs over dit lespakket U heeft
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET Een project over hoe gebouwen van functie veranderen Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal
Nadere informatieDingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een project over sparen en verzamelen. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over
Nadere informatieSTOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieWijchense Molen. Lesbrief
Wijchense Molen Lesbrief Lesbrief de Wijchense Molen Inleiding In het kader van het bezoek aan Wijchense Molen is deze lessenserie ontwikkeld. Tijdens het project maken de leerlingen kennis met de molen
Nadere informatieDE RODE DRAAD VAN TWENTE
groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieSCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN
SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN Daar maak je geschiedenis mee VOORTGEZET ONDERWIJS 2016 2 DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE! Stap in de Nederlandse geschiedenis tijdens een schoolreis of museumles in het Nederlands
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum. ontdekken. verwonderen. Basisonderwijs 2015 De leukste dag uit met het hele stel. uitdagen.
Nederlands Openluchtmuseum ontdekken verwonderen Basisonderwijs 2015 De leukste dag uit met het hele stel uitdagen verrassen proeven welkom Genieten, ontdekken, samen je weg vinden in een veilig park Uit
Nadere informatieSCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN
SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN Daar maak je geschiedenis mee VOORTGEZET ONDERWIJS 2016 DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE! Stap in de Nederlandse geschiedenis tijdens een schoolreis of museumles in het Nederlands
Nadere informatieDingenliefde LESPAKKET. Nederlands Openluchtmuseum. Dingenliefde. Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem LESPAKKET Een project over sparen en verzamelen. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het vmbo Docentenhandleiding en leerlingenmateriaal Over
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatiewww.praktischtechniek.nl
D. Bekijk nu de andere zaklampen. Vul de tabel in. Werken alle zaklampen? Ja / nee Omdat: Welke zaklamp schijnt het langst? Techniekkit: Noord Nederland Domein: Energie omzetting Competentie: Ontwerpen
Nadere informatieLESBRIEF NR 1 OPDRACHT 1 FEEST! SAMSAM = 40 JAAR! VOOR GROEP 7 + 8 +
LESBRIEF NR 1 VOOR GROEP 7 + 8 + DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over wereldburgerschap en kinderrechten. Het doel van Samsam is leerlingen te
Nadere informatieSCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN
SCHOOLREIZEN & MUSEUMLESSEN Daar maak je geschiedenis mee BASISONDERWIJS 2016 DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE! Stap in de Nederlandse geschiedenis tijdens een schoolreis of museumles in het Nederlands Openluchtmuseum.
Nadere informatieEEN BELEVENIS DIE OGEN OPENT!
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem schoolprogramma onderbouw vmbo, havo, vwo 2015 EEN BELEVENIS DIE OGEN OPENT! Jongeren zijn geïnteresseerd in hun wortels, maar willen zelf graven, hun weg vinden. Als
Nadere informatieLesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school
Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene informatie 3. Opbouw van de les 4. Voorbereiding en lestips 1 Door het stof kruipen De gemeente Hoogezand-Sappemeer
Nadere informatieWie gaat dat betalen? LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum
Ontdek de waarde van Nederland Belasting & Douane Museum LESPROGRAMMA: Wie gaat dat betalen? Klas 1 en 2 VMBO / MBO Bestemd voor leraren Klas 1 en 2 VMBO / MBO Wie gaat dat betalen? Geschikt voor klassen
Nadere informatieKasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland.
Kasteel Ammersoyen Kasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland. Het kasteel werd gebouwd door de familie van Herlaer om
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Ontwerpen Natuur In Nederland vind je verschillende natuurgebieden. Een voorbeeld van een natuurgebied is De Biesbosch. Het gebied
Nadere informatie1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Nadere informatieTe veel, te rijk, te weinig. Waterpark Lankheet
Waterpark Lankheet Erfgoed/NME project voor groep 8 Handleiding leerkracht Opdrachtgever: Waterpark Lankheet en Commissie Culturele Vorming Haaksbergen Bronmateriaal: Waterpark Lankheet/Historische Kring
Nadere informatieRijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les
Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING
Nadere informatieDocentenhandleiding Buitenspel
Docentenhandleiding Buitenspel Museumles bij de tentoonstelling De heksen van Bruegel (19 september 2015 t/m 31 januari 2016) Museum Catharijneconvent Utrecht Museum Catharijneconvent, 2015 Inleiding U
Nadere informatieMuseumles Tureluurtje. Docentenhandleiding
Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles
Nadere informatieDraaiboek. Boerderijmuseum De Bovenstreek. Handleiding
Draaiboek Boerderijmuseum De Bovenstreek Handleiding Inhoudsopgave Inleiding 3 Bezoek aan Boerderijmuseum De Bovenstreek 4 2 Inleiding In de leerlijn erfgoededucatie brengt groep 5 een bezoek aan het boerderijmuseum
Nadere informatieWaar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn
Leerlijn Waar halen ze de ENERGIE vandaan? Inleiding De lesmethode van Solarkids heeft een doorgaande leerlijn voor het basisonderwijs. De leerlijn is gebaseerd op de kerndoelen die zijn opgelegd door
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieSpeklappen en rookworsten
Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Nodig: A3-papier, zwarte stift. Om vlees te kunnen eten, worden er dieren geslacht. In jouw gemeente waren er vanaf 1850 veel slachterijen en vleesfabrieken
Nadere informatieMENSEN ZIJN LUI ONDERBOUW
MENSEN ZIJN LUI ONDERBOUW Thijs Goverde 1 Mensen zijn lui Het was de eerste koude dag van de herfst. Iedereen die ademde, blies rook uit als een draak. Alles in de wei was nat en koud. Behalve Bles. Bles
Nadere informatieKasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland.
Kasteel Ammersoyen Kasteel Ammersoyen ligt in Ammerzoden en is 700 jaar oud! Het is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland. Het kasteel werd gebouwd door de familie van Herlaer om
Nadere informatieLesbrief Op zolder bij oma Aletta
Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Nadere informatieACHTERGRONDINFORMATIE VOOR DE DOCENT OVER DE NOORDMOLEN
ACHTERGRONDINFORMATIE VOOR DE DOCENT OVER DE NOORDMOLEN U leest meer informatie over de Noordmolen en slim gebruik van duurzame energie. Verder vindt u ook algemene informatie over molens: - Geschiedenis
Nadere informatieEnergieopwekkers van vroeger en nu
Energieopwekkers van vroeger en nu De leerlingen krijgen bouwbeschrijvingen van verschillende opwekkers aangereikt en bouwen zelf een eenvoudige versie van duurzame opwekkers. Ze onderzoeken de toepassingen
Nadere informatieDocentenhandleiding. Jij als onderzoeker. Groep 4 t/m 8. mei 2017
Docentenhandleiding Jij als onderzoeker Groep 4 t/m 8 1 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Jij als onderzoeker. In
Nadere informatieLeerkrachtenhandleiding Peperduur
Leerkrachtenhandleiding Peperduur Geachte mevrouw/meneer, Voor u ligt de leerkrachtenhandleiding bij het onderwijsprogramma Peperduur. In deze handleiding vindt u informatie over het museumbezoek. Het
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Met blingbling het verleden in' horende bij de tentoonstelling Het oudste goud van de wereld. Schatten uit Varna. Primair Onderwijs groep 6 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts
Nadere informatieSaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les?
SaNdWiCh RoBoT leer programmeren zonder een computer te gebruiken! Bij deze les speelt de leraar of gastdocent de rol van een robot. Een robot die boterhammen maakt met boter en hagelslag. De leerlingen
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieprimair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding
primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding Inhoud Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie 3 Leerdoelen 6 Voorbereiding op het museumbezoek 7 De museumles Mijn verhaal
Nadere informatieEnergie. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Naam: Klas: Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In de klas versie 04-2014 1
Energie Jouw werkbladen In de klas Naam: Klas: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In de klas versie 04-2014 1 Energie op aarde Energie, fossiele brandstoffen, groene
Nadere informatieEen goede vangst! Een goede vangst 2014 - http://omwb.braintrigger.nl
Een goede vangst! Om fijn te leven maak je veel gebruik van energie. Bijvoorbeeld om eten te koken, of om te spelen met een spelcomputer. Maar ook om het huis te verwarmen of jezelf te vervoeren. Voor
Nadere informatieLESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?
SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:
Nadere informatieInhoudsopgave. Routekaarten voor het museumbezoek 17 Handleiding 17 Molenzaal 18 Ketelhuis 19 Waterschapszaal 20 Machinekamer 21
Inhoudsopgave Blz. Educatief rollenspel in Museum De Cruquius 3 Inhoud 3 Materiaal 3 Doelgroep en groepsgrootte 3 Aansluiting op het onderwijs 3 Voorbereiding in de klas 4 Inhoud 4 De strijd tegen de Waterwolf
Nadere informatieDoe-het-zelfpakket: geschiedenis
Zelfstandig bezoek groep 3-4 Kunnen de leerlingen de overeenkomsten en verschillen ontdekken met het heden? Wat is er zo bijzonder dat het voor altijd in het museum moet worden bewaard? En wat vinden de
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieRed met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld
Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Kom op, trek je jas aan. 't Is tijd dat er een stap wordt gezet. In regen en zonnestralen.
Nadere informatieKennis over Kinderarbeid
Kennis over Kinderarbeid Context onderzoek Naam: Daniël Seton Klas: G&I 1D Datum: 13 Maart 2016 Docent: Harald Warmelink Module: Pr.Context: Research Opdracht: Context Onderzoek Inleiding Uit vooronderzoek
Nadere informatieDocentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele
Docentenhandleiding Cultuurmenules Haags Historisch Museum Help de grote Den Haag Man Groennie Gele 1 Beste Leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 3 het Haags Historisch Museum. De
Nadere informatieWat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin.
Opdracht 1 Deze opdracht maak je in een groepje van vier. Nodig: 1 vel A3-papier, zwarte en een rode stift Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin. Je doet het zo:
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieWat een vreemde bromfiets!
Wat een vreemde bromfiets! Waarom rijden er nu geen paarden meer met karren? Reed er vroeger een tram in ons dorp?! Met die bus zou ik ook wel eens willen rijden! 1. Voetgangers baas! Opdracht Lees het
Nadere informatieHandleiding docent Waar komt ons eten vandaan?
Waar komt ons eten vandaan? Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15
Nadere informatieEerste hulp bij jouw CV met ouders!
Heb jij al een CV? Daarin zet je alle belangrijke dingen die je hebt gedaan: bijvoorbeeld je opleiding(en) en baantjes. Hiermee laat je aan werkgevers zien wie je bent en wat je kunt: dat is dus heel belangrijk
Nadere informatieDocentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4
Docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3-4 1 Inhoud 1. Over deze lesbrief p. 2 2. Over het Zaans Museum p. 3 3. Praktische informatie p. 4 3.1 Verloop van het programma p. 4 3.2 Bereikbaarheid p. 4
Nadere informatieHandleiding docent De koe in de kringloop
De koe in de kringloop Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15 deelnemende
Nadere informatiePROJECTBESCHRIJVING SCHATTIG SPELEN
PROJECTBESCHRIJVING SCHATTIG SPELEN Leerlijn Cultureel Erfgoed Thema Identiteit Groep 1 en 2 Maart 2016 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Cultureel Erfgoed Thema Identiteit Groep 1 en 2 Maart 2016
Nadere informatieSPEELGOED LESBRIEF VOOR DE GROEPEN 1 EN 2 VAN DE BASISSCHOOL EDUCATIEVE DIENST HISTORISCH MUSEUM DE BEVELANDEN GOES
SPEELGOED LESBRIEF VOOR DE GROEPEN 1 EN 2 VAN DE BASISSCHOOL EDUCATIEVE DIENST HISTORISCH MUSEUM DE BEVELANDEN GOES INHOUDSOPGAVE DEEL I VOOR DE LEERKRACHT 1. Achtergrondinformatie voor de leerkracht blz.
Nadere informatieH.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI
H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.
Nadere informatieEducatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing
Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Inhoud Welkom Doelen Profielschetsen Materialen Bijlagen Met het Solly Systeem worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld
Nadere informatieLeergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Geschiedenis Mensen bouwen al duizenden jaren huizen om in te wonen. In de prehistorie woonden de mensen in Limburg al
Nadere informatieWERKBLADEN. Lessenserie prehistorie Groep 5/6
WERKBLADEN Lessenserie prehistorie Groep 5/6 Op school: Beste jongens en meisjes, Hallo Jongens en meisjes, Handvaardigheid Kleding maken van vroeger en nu Als je kleding van nu, gaat vergelijken met de
Nadere informatieWAT LEER JIJ VAN LEER?
ONDERZOEKSVRAAG 1. WAT VERANDERDE ER DOOR DE KOMST VAN HET STATION IN RIJEN? Denk daarbij aan de fabrieken en aan de bewoners van Rijen en omgeving. - hoe reisden mensen in de 19e eeuw, voor de komst van
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieElektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit
Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt
Nadere informatieBruggen. elsmarlon smithuis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60956
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres elsmarlon smithuis 30 april 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/60956 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieDe meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier
Marlies Huijzer verzorging wat wil jouw dier? De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier om te vertroetelen. Ze denken niet zo na over wat een dier zelf leuk vindt
Nadere informatieJonge Stedenbouwkundigen
herontwerp de stad Amsterdam Lesmateriaal PO Museum Het Grachtenhuis Lesmateriaal PO herontwerp de stad Amsterdam Lesmateriaal ter voorbereiding of verwerking van een bezoek aan museum Het Grachtenhuis
Nadere informatieWat krijgen de leerlingen te zien? Het Spetterlab Oude kunst Prehistorie
Museumles groep 1-2 Overgisteren De leerkracht heeft een koffer gevonden, zomaar op straat. Ze besluiten de koffer open te maken om te kijken wat er in zit. Samen komen ze er achter dat de koffer van een
Nadere informatieBoer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4
Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten
Nadere informatieSCHOOL VAN VROEGER LESBRIEF VOOR DE GROEPEN 5 EN 6 EDUCATIEVE DIENST HISTORISCH MUSEUM DE BEVELANDEN SINGELSTRAAT 13, 4461 HZ GOES
SCHOOL VAN VROEGER LESBRIEF VOOR DE GROEPEN 5 EN 6 EDUCATIEVE DIENST HISTORISCH MUSEUM DE BEVELANDEN SINGELSTRAAT 13, 4461 HZ GOES INHOUDSOPGAVE DEEL I VOOR DE LEERKRACHT: DOCENTENHANDLEIDING I Achtergrondinformatie
Nadere informatieWerkblad Introductieles Eneco EnergieLab
Werkblad Introductieles Eneco EnergieLab Naam: Datum: Fossiele brandstoffen Energie laat apparaten werken. Veel apparaten gebruiken energie. Bijvoorbeeld de waterkoker, je telefoonoplader en het digibord.
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieLesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8. Behorend bij de tentoonstelling. Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN
Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8 Behorend bij de tentoonstelling Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN 23 november 2012-19 mei 2013 Inhoudsopgave 1. Tijdelijke tentoonstelling Anton Heyboer De Haarlemse
Nadere informatiemolenaarsles Opdracht 1 Welkom in één van de Schatkamers van de wereld. In deze lessen leer je meer over de molens van Kinderdijk. Wat gebeurt daar?
Naam: Klas: Datum: Welkom in één van de Schatkamers van de wereld. In deze lessen leer je meer over de molens van Kinderdijk. Wat gebeurt daar? Rik is 16 jaar en woont in een van de molens van Kinderdijk.
Nadere informatieInleiding. Blz. In deze handleiding vindt u tips voor deze drie lessen.
Mol ens Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Molens 3 2. De website www.molens4u.nl 4 3. Het oerwerp molens in uw oerwijsprogramma 5 4. Drie lessen maken één project 7 5. De opdrachten op de website 10 Inleiding
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatieProfielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk
Ben je op zoek naar een onderwerp voor je profielwerkstuk? Dan is het Woudagemaal misschien interessant voor je. Profielen Volg je het profiel Natuur & Techniek, dan zit je goed! Want in dit stappenplan
Nadere informatieSpeel-ontdekboek bij De Molenmuis
Speel-ontdekboek bij De Molenmuis Inhoud 1. En toen en toen... 2. Achter elkaar aanjgen 3. Kat begint met een K... 4. Wat zegt de molen? 5. Pas op gevaar! 6. En toen stak de muis zijn tong uit... 7. Mmm
Nadere informatie5 manieren om Samsam te gebruiken
Vraag de leerlingen waarom dit zeepje de vorm van een waterdruppel heeft.* Vertel dat handen wassen de makkelijkste manier is om te voorkomen dat bacteriën en ziektes zich verspreiden. Kinderen die regelmatig
Nadere informatieVentilator les 3 Leerkrachthandleiding. groep 5/6
Ventilator les 3 Leerkrachthandleiding groep 5/6 Inleiding Tijdens deze les maken de leerlingen hun eigen ventilator. Ze ontdekken via de app hoe ze een ventilator kunnen programmeren. Lesdoelen De leerlingen
Nadere informatieTechniekaanbod De Spelerij
Kennis laten maken met techniek Techniekaanbod De Spelerij Ontdekkend en onderzoekend leren: dat is waar De Uitvinderij voor staat. In het grootste technieklokaal van Nederland kunnen leerlingen zélf aan
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieChina. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les
China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep
Nadere informatieEducatief pakket 4-5 jaar
Educatief pakket 4-5 jaar Beste leerkracht Kinderen en verkeer: geen gemakkelijke combinatie. Daarom neemt de Plopsa-groep het initiatief om de verkeerskennis van kinderen bij te spijkeren via de K3-verkeersklas.
Nadere informatieDrents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Nadere informatie