Van Marskramer tot Muisklik 800 jaar winkelen in Haarlem

Transcriptie

1

2 Van Marskramer tot Muisklik 800 jaar winkelen in Haarlem Winkelen toen en nu. Wat is er in 800 jaar tijd allemaal veranderd of hetzelfde gebleven? Museum Haarlem laat tot en met 6 november 2016 zien hoe Haarlem zich in al die eeuwen als winkelstad heeft ontwikkeld in de tentoonstelling Van Marskramer tot Muisklik. Van middeleeuwse jaarmarkten tot het moderne online shoppen: hoe gaan de stad en haar bewoners om met al deze veranderingen? Speciaal voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs heeft het museum over dit onderwerp een educatief programma ontwikkeld, dat aansluit bij zowel de leerspecifieke kerndoelen wereldoriëntatie en taalverwerving, als de leergebied overstijgende kerndoelen werkhouding, werken volgens plan, sociaal gedrag, en samenwerken. Met name komen de volgende algemene kerndoelen in meer of mindere mate aanbod: 5 Leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: plezier verschaffen en overtuigen. 9 Leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen. 52 Leerlingen leren over kenmerkende aspecten van het tijdvak: steden en staten. 53 Leerlingen kunnen het verhaal bij het erfgoed plaatsen in de tijd en relateren aan hoe mensen in een bepaalde tijdsperiode woonden, leefden en werkten en daarbij verschillen en overeenkomsten noemen met nu. 54 Leerlingen leren taal en spel te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56 Leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Het programma bestaat uit een voorbereidende les op school, een bezoek aan het museum en een afsluitende les.

3 Voorbereidende les Leerdoelen De voorbereidende les is bedoeld om leerlingen: - kennis te laten maken met Museum Haarlem en te informeren over wat ze kunnen verwachten tijdens hun bezoek aan het museum; - kennis te laten maken met de geschiedenis van hun eigen stad; - na te laten denken en bezig te zijn met de geschiedenis van het winkelen. Als voorbereiding op uw bezoek vertelt u de kinderen dat zij een bezoek gaan brengen aan Museum Haarlem. Dit is het museum van de stad die de geschiedenis van Haarlem en omgeving vertelt. Op dit moment is er een tentoonstelling over winkelen. Hoe ze dat in de middeleeuwen deden en al die jaren daarna. U vraagt ze na te laten denken over hoe het leven in een stad vroeger was. Maak daarbij gebruik van informatie hieronder. Acht eeuwen winkelen in Haarlem De winkelgeschiedenis van Haarlem gaat ver terug. Goederen van buiten de stad werden eeuwenlang per schip of via de stadspoorten binnengebracht en in hallen of op markten verkocht. Ambachtslieden, die binnen de poorten woonden, maakten en verkochten hun producten direct aan hun klanten vanuit hun eigen huis of werkplaats. Winkels, zoals we die nu kennen, bestonden nog niet. Er waren vroeger heel strenge regels. Zo mochten alleen producten die in Haarlem zelf gemaakt werden hier verkocht worden. Elk brood had een stempel van de stad. Zat de stempel er niet op, dan kwam het brood van buiten de stadsmuren en mocht het niet verkocht worden. Eind 18e eeuw verandert dit en komen er luxe waren, meubeltjes en andere zaken van buiten naar de stad. Veelal vanuit Duitsland. Als de stad rond 1900 groeit, omdat er steeds meer mensen komen wonen, worden er nieuwe wijken gebouwd. Dat zijn alle buurten buiten het stadscentrum. Hier wordt op bijna elke hoek wel een winkeltje gebouwd: een slager, een bakker, een melkboer, een groenteboer, een kruidenier. En deze winkeliers verkopen hun spullen ook bij de mensen aan huis. Dit zien we nu weer terugkomen. Want supermarkten als Albert Heijn en de Dekamarkt en zaken als Fresh Box brengen hun (verse) producten weer bij de mensen thuis. Ondertussen zijn de kleine winkeltjes op de hoek van de straat bijna allemaal verdwenen en verdwijnen ook de grote winkels in de winkelstraat. Denk maar aan Vroom & Dreesmann. Veel mensen kopen tegenwoordig via internet. Wat gaat dit voor de stad betekenen? Hoe ziet de stad er over een aantal jaar uit? Optioneel: bespreek de geschiedenis van het ontstaan van steden. Maak daarbij gebruik van deze link over het ontstaan van middeleeuwse steden. Ga met de kinderen het gesprek aan bereid ze alvast voor op het bezoek aan het museum en de opdrachten die ze daar zullen doen.

4 Bezoek museum Bespreek hoe het bezoek verloopt (vervoer naar het museum en begeleiding in het museum) en hoe zij zich in het museum behoren te gedragen (afstand houden van de voorwerpen, met respect omgaan met de spullen van anderen, rustig lopen en zacht praten). Na binnenkomst krijgen de kinderen eerst een rondleiding over de tentoonstelling, daarna gaan zij in groepjes van vier met de opdrachten aan de slag. Begeleiding Uw groep wordt ontvangen door een gastheer/vrouw van het museum. Na de ontvangst gaan de leerlingen met de museumdocenten aan de slag. Het museum verwacht dat de school zelf voor één begeleider per 8 leerlingen zorgt. Tijd Het programma in het museum duurt een uur. Voor de voorbereidende les heeft u maximaal 30 minuten nodig en de verwerkingsles is afhankelijke van de keuze van de opdrachten die u de leerlingen verder laat uitwerken. Kosten Prijs voor het museumbezoek en de rondleiding is voor de groep van maximaal 30 leerlingen 40. Reserveren Voor meer informatie en beschikbaarheid voor een schoolbezoek kunt u contact opnemen met André Haan, info@museumhaarlem.nl of Bezoekadres Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem

5 Opdrachten museumbezoek Na ontvangst volgt een rondleiding over de tentoonstelling en uitleg over de opdrachten. Daarna gaan jullie in groepjes van vier aan de slag. De opdrachtenroute geeft je een beeld van hoe Haarlem zich in al die eeuwen als winkelstad heeft ontwikkeld. Van de middeleeuwse jaarmarkten tot het moderne online shoppen. Als je na de uitleg nog vragen hebt, kan je hiervoor altijd bij de museumdocent terecht. Maar denk eerst zelf na en overleg daarna je ingevingen, opmerkingen en antwoorden met je groepsleden. Samen komen jullie vast ook heel ver. LET OP: Vergeet niet voor de eindopdracht die je terug op school gaat maken zelf een blik/verpakking uit te zoeken (foto te maken) tijdens de route. Voor meer informatie hierover zie opdracht 3. Ga nu aan de slag. Probeer de andere groepen en bezoekers niet te storen. Dus niet te veel lawaai maken (zet je mobiel uit) of rennen. En denk eraan dat je in een museum nooit iets aan mag raken. Houd daarom altijd goed afstand, ook als je naar iets wijst. Ook is eten en drinken niet toegestaan in het museum. Nadat je alle opdrachten hebt beantwoord, lever je de ingevulde opdrachten in bij je docent. Vergeet niet je naam op de voorkant te schrijven. VEEL PLEZIER EN SUCCES

6 Opdracht 1 Schrijf je eigen soap Jullie weten wat een soap is? Dat is een televisieserie die eens per week of dagelijks op tv verschijnt. Denk aan GTST of Spangas. In zo n serie zitten verschillende verhalen die gaan over de dagelijkse belevenissen van een aantal vaste personages (mensen). Zoek in de eerste zaal drie prenten die jullie voor jullie soap kunnen gebruiken en bedenk welke rol deze afbeeldingen in jullie verhaal spelen. De volgorde mogen jullie zelf bepalen. Verzin nu een verhaal. Bedenk welke teksten de personages zeggen en wat de aanwijzingen van de regisseur zijn (waar speelt het verhaal zich af? hoe is het weer? hoor je achtergrondgeluiden? hoe is het stemgebruik van de acteur is hij/zij boos of juist blij?). Wat in ieder geval in het verhaal moet gebeuren is dat er gewinkeld wordt, maar verder mag er liefde in, verraad en wraak. Om het spannend te maken, zorgen jullie ervoor dat er aan het eind iets spannends gebeurt, zodat de kijker nieuwsgierig wordt naar de volgende aflevering. Wat jullie nu op papier gaan zetten heet een script met een cliffhanger. Het verhaal dat ontstaat moet zich in het verleden afspelen. Opdracht 2 De marskramer Ga op zoek naar de marskramer. Zien jullie dat hij heel anders gekleed is? Als jullie goed naar hem kijken zie je ook dat hij een eind heeft gelopen om zijn goederen op de markt of langs de huizen te verkopen. STEL: Deze marskramer komt door de poorten Haarlem binnen. Bedenk waar hij vandaan komt. Welke goederen hij heeft meegenomen. En waarom hij deze kleren draagt. Schrijf hieronder zijn levensverhaal en bedenk dat hij uit het verleden komt. Hij komt uit Hij verkoopt Hij draagt deze kleding omdat

7 Opdracht 3 Verzin een reclametekst Bekijk in de etalage in de andere zaal de ouderwetse blikken en trommels. Zoek een blik/verpakking van een product uit de etalage die jullie leuk vinden: 1. Wat is de naam van het product? 2. Om welk product gaat het? Waardoor trekt dit blik jullie aandacht?. 4. Wat vinden jullie je goed aan de vormgeving van dit blik? Wat vind je slecht aan de vormgeving? Goed: Slecht: 5. Have a break, have a Kitkat! Red Band, als je voor pret bent! Mc Donalds, I m lovin it! Snicker stilt stevige trek! Dit zijn geslaagde reclameslogans (zinnen), heel Nederland kan ze meebrullen. Verzin nu zelf zo n zin voor het product dat jullie hebben uitgekozen... Opdracht voor terug op school in de klas Bespreek met de leerlingen hoe het bezoek aan het museum geweest is en wat ze er geleerd hebben. Laat de leerlingen daarna, in de groepjes zoals ze in het museum gewerkt hebben, de reclame voor hun zelfgekozen blik verder afmaken door hier een advertentie, een radiocommercial of een reclamefilmpje van de maken.