Docentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs

Transcriptie

1 Docentenhandleiding Het leven in een kasteel Het leven in een kasteel Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs

2 Voorwoord este leerkracht, Een kasteel is meestal heel oud en er heeft zich in al die jaren vaak van alles afgespeeld. Dat zorgt ervoor dat leerlingen kastelen spannend en geheimzinnig vinden. En terecht, want een kasteel geeft ons een indruk hoe er vroeger geleefd werd en brengt ons terug in de sfeer van weleer. Om leerlingen voor te bereiden op het spannende bezoek aan het kasteel heeft het Gemeentemuseum Helmond een lespakket gemaakt, geschikt voor groep 1 tot en met 8 van het basisonderwijs. Deze leskist kan in de klas worden gebruikt. Het doel van het lespakket is dat leerlingen op worden voorbereid op en nieuwsgierig worden gemaakt naar het bezoek aan het kasteel. Ze maken in de klas kennis met het ontstaan van kastelen en hoe het leven er vroeger was. Want waarom zijn er kastelen gebouwd? En wat aten de mensen? Hoe zagen ze eruit? Hoe vermaakten de kinderen zich de hele dag? Tijdens de rondleiding in het kasteel herkennen de leerlingen verhalen die ze in de klas al gezien en gehoord hebben. Het lespakket bestaat uit informatie over het leven in een kasteel voor groep 1 t/m 4 of 5 t/m 8. Daarnaast worden in deze docentenhandleiding enkele lessuggesties aangereikt die je ter voorbereiding in de klas kunt uitvoeren zoals woordspelen, kleurplaten, handenarbeidopdrachtjes, een kasteelquiz etc. Het lespakket is een korte voorbereiding op het kasteelbezoek. Wilt u meer over het onderwerp kasteel in uw klas behandelen dan is de leskist: Kist vol kasteelgeheimen misschien iets voor u. Deze leskist bevat nog meer materiaal die u in de klas kunt gebruiken zoals voorleesverhalen, CD, video s, puzzels, memoryspelen, mallen voor het maken van ridderhelmen en prinsessenmutsen etc. Indien u nog vragen, opmerkingen of suggesties heeft over het lespakket, de leskist of rondleidingen kunt u contact opnemen met het Gemeentemuseum Helmond. Telefoonnummer Ik hoop u binnenkort met uw klas in het museum te ontvangen en wens u veel plezier toe met de voorbereiding in de klas. Rosie Lelivelt Medewerkster activiteiten en educatie Gemeentemuseum Helmond - 2

3 M useumprojecten voor het onderwijs Het Gemeentemuseum Helmond streeft ernaar om kinderen in een zo vroeg mogelijk stadium in contact te brengen met stadshistorie, cultureel erfgoed en beeldende kunst. Het museum wil het aanbod daarom zoveel mogelijk door middel van projecten, rondleidingen, educatieve toegankelijk maken voor kinderen en jongeren. Een bezoek aan het museum kan op verschillende manieren worden ingevuld. Zo kunt u kiezen voor een rondleiding of een speurtocht in het kasteel, maar ook voor een rondleiding door een tentoonstelling beeldende kunst. De museumprojecten die het Gemeentemuseum Helmond organiseert, vindt u terug op de website van het museum onder onderwijsprojecten. ij elk project staan de prijzen, duur, doelgroep en mogelijkheden beschreven. Maatwerk U wilt uw rondleiding nog net iets anders invullen? Schroom niet en vraag naar de mogelijkheden! Gegevens Gemeentemuseum Helmond Wilt u meer informatie of een reservering maken voor een museumbezoek of een educatief project, dan kunt u contact opnemen met de medewerkster educatie en activiteiten: Rosie Lelivelt telefoonnummer Informatie vindt u ook op de internetsite van het museum: Gemeentemuseum Helmond Kasteelplein PP Helmond T E info@gemeentemuseumhelmond.nl I 3

4 Informatie over het leven in een kasteel (2 versies) Kort verhaal over de geschiedenis van kastelen en het kasteel van Helmond Versie 1: Geschikt voor groep 1 t/m 4 Methode voorlezen in de klas Versie 2: Geschikt voor groep 5 t/m 8 Methode voorlezen in de klas of leerlingen laten (voor)lezen. Wie woonde er in het kasteel van Helmond? Wat deden de mensen daar? En wat aten ze dan? Hoe zagen ze er eigenlijk uit? Op al deze vragen wordt in het boekje Het leven in een kasteel antwoord gegeven. Het verhaal neemt de kinderen mee terug in de tijd, zo n 650 jaar geleden. Toen het kasteel van Helmond gebouwd is. Kleurplaten Geschikt voor groep 1 t/m 8 enodigdheden kleurpotloden Leerlingen vinden het altijd leuk om kleurplaten te maken. De kleurplaten vindt u achterin deze docentenhandleiding. U kunt de kleurplaten kopiëren voor uw leerlingen. Woordspel kasteel Geschikt voor groep 3t/m 8 Schrijf het woord kasteel op het bord. Laat de leerlingen woorden noemen waarvan zij denken dat die met een kasteel te maken hebben. Schrijf deze naast het woord kasteel. Wat betekenen deze woorden precies? Net als in een huis kan er in een kasteel ook gewoond worden. Laat leerlingen de overeenkomsten noemen tussen een huis en een kasteel. Wat zijn de verschillen tussen een huis en een kasteel? - 4

5 Schrijf je eigen kasteelverhaal of toneelstuk Geschikt voor groep 4t/m 8 Methode groepsopdracht Deze opdracht kan het beste uitgevoerd worden wanneer de leerlingen al veel informatie gekregen hebben over bewoners en gebeurtenissen op een kasteel. Op basis van deze informatie kunnen leerlingen hun eigen ideeën of indrukken schrijven, vertellen of uitbeelden. Verdeel de klas in groepjes en laat ze een eigen verhaal schrijven over gebeurtenis op een kasteel. Voorbeelden zijn: een riddertoernooi een bezoek van een kasteelheer een bruiloft een aanval op het kasteel een feestdag schildknaap wordt tot ridder geslagen. De verhalen worden om de beurt aan de klas voorgelezen. Toneelstukje Het verhaal kan in plaats van voorgelezen ook in een toneelstukje worden opgevoerd. Elk groepje voert dan om de beurt het stukje op voor de klas. Handenarbeid Geschikt voor groep 1 t/m 8 Methode individueel of in groepjes Voorbeelden van handenarbeidopdrachten: Een kijkdoos maken met daarin het kasteel en het leven er omheen Een kasteel van karton maken. Individueel of in groepjes. Drinknappen, potjes, bordjes kleien en eventueel verven (met een wapenembleem) en glazuur Wapenschilden van karton maken en die beschilderen met een zelf verzonnen wapenembleem met betekenis, bijvoorbeeld van eigen familie. 5

6 Kasteelquiz Geschikt voor groep 5 t/m 8 Methode verdeel de klas in groepjes. Het groepje dat de meeste antwoorden goed heeft wint. De quiz vindt u op de volgende pagina. De quiz kan op verschillende manieren gespeeld worden. De klas kan in groepjes verdeeld worden en het groepje dat de meeste antwoorden goed heeft wint. Ook kan de quiz gekopieerd worden en worden uitgedeeld aan de groepjes. U kunt zelf bepalen hoeveel vragen er gespeeld gaan worden. In het museum staat een kruisboogspel waarbij ook enkele vragen uit de quiz gesteld worden. Op deze manier kunnen de leerlingen checken of ze de goede antwoorden hebben onthouden. Goede antwoorden Vraag 1: Vraag 2: Vraag 3: Vraag 4: Vraag 5: Vraag 6: Vraag 7: Vraag 8: Vraag 9: Vraag 10: Vraag 11: Vraag 12: C C A A A A C - 6

7 Kasteelquiz 1 Hoe heette het eerste kasteel van Helmond? A t Oude kasteel De oude toren C t Oude Huys 2 Hoe heette de keizerin die in het eerste kasteel woonde? A Helena Maria van rabant C Annamaria van Ruyschenberg 3 Wanneer werd begonnen met de bouw van dit kasteel? A 25 jaar geleden rond 1650 C in Hoe lang duurde het voordat het kasteel helemaal af was? A 224 jaar 89 jaar C 1 jaar en 3 maanden 5 Waarom heeft dit kasteel schietgaten? A voor de frisse lucht je hebt goed uitzicht en wordt zelf niet gezien door de vijand. C voor daglicht 6 Hoe heette de laatste kasteelheer van dit kasteel? A Jonkheer Carel Frederik Wesselman Heer van Arberg C Heer van Cortenbach 7 Waarom is het kasteel van steen en niet van hout gemaakt? A voor betere verdediging, minder brandgevaar het cement werd net uitgevonden C dat was toen de mode 8 Hoe oud werden mensen in de Middeleeuwen gemiddeld? A 20 jaar 40 jaar C 80 jaar 9 De eerst ridders droegen maliënkolders, waarvan zijn deze gemaakt? A kleine ijzeren ringetjes van stevige wol C van plastic 10 Hoe oud was Isabelle Felicité toen zij trouwde met kasteelheer Albert van Arberg? A 20 jaar 9 jaar C 39 jaar 11 Waarom zijn de muren van het kasteel een meter dik? A om de warmte binnen te houden ter verdediging voor kanonskogels C voor de stevigheid 12 Waarom is er een gracht om het kasteel gelegd? A om in te plassen en in te wassen om eenden en vis te kweken voor de bewoners 7 C ter verdediging en afvalplaats

8

9