Ons kenmerk MO10/ Datum uw brief -

Transcriptie

1 Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 18 oktober 2016 Ons kenmerk MO10/ Contactpersoon János Betkó Onderwerp Antwoord motie Werk is het beste reintegratie-instrument naar werk Datum uw brief - Geachte leden van de raad, U heeft op 13 juli gesproken over de motie Werk is het beste re-integratie-instrument naar werk. Daarbij heeft wethouder Economie en Werk toegezegd om een uitwerking van de inhoud van de motie aan te bieden aan de raad. Bij deze sturen wij u de toegezegde uitwerking. De motie bevat het volgende verzoek aan ons: 1. Bijverdienen vanuit de bijstand als een volwaardig re-integratieinstrument te beschouwen en deze als zodanig op te nemen in de standaard DVO voor 2017 met het Werkbedrijf. 2. Om een voorstel uit te werken waarin het mogelijk gemaakt wordt vanuit een bijstandsuitkering maximaal 50 procent van de bijverdienste zelf te houden. Dit met een maximum van 500 euro gedurende twee jaar. Dit kan door de bijstandsuitkering te stoppen, om vervolgens de betaling van een aan de toepasselijke bijstandsnorm gerelateerde toeslag bovenop het (bij)verdiende bedrag aan de (bij)werkende bijstandsgerechtigde te laten verzorgen door het Werkbedrijf. 3. Waar deze mogelijkheid gerealiseerd is, het Werkbedrijf opdracht te geven de exbijstandsgerechtigde administratief te ontzorgen totdat deze is ingestroomd in een reguliere baan, zich anderszins zelfstandig kan voorzien in het bestaan, of totdat deze weer in een situatie belandt dat er weer sprake is van een volledige bijstandsuitkering. Nadat deze motie is aangenomen, is contact met de indieners van deze motie opgenomen om op een paar punten verduidelijking te vragen. Uit deze afstemming kwamen de volgende twee vragen naar voren: Is het mogelijk om als gemeente een eigen re-integratieinstrument te ontwikkelen, conform punt 1 en 2 van deze motie? Waarbij de mensen waar het om gaat een maandelijkse premie krijgen ter hoogte van de bijstandsnorm, zodat ze uit de uitkering zijn, zonder dat we deze mensen zelf in dienst nemen. En waarbij ze de verruimde bijverdienmogelijkheden en ontzorging genieten, conform punt 2 en 3 van de motie.

2 1 Wanneer dit wettelijk niet mogelijk zou blijken, kunnen we onderzoeken wat de mogelijkheden en kosten zijn, wanneer we ze in dienst nemen door middel van een detacheringsconstructie? Met deze brief willen wij u informeren over de (on)mogelijkheden van bovenstaande. Ontwikkelen eigen re-integratieinstrument Het is in principe mogelijk om een eigen re-integratieinstrument te ontwikkelen. Een technisch punt daarbij is dat de re-integratieverordening wordt vastgesteld in regionaal verband. Wanneer we iets willen veranderen in de verordening, moeten we dat binnen de MGR regelen. De vraag is in hoeverre het juridisch mogelijk is om dit specifieke instrument te ontwikkelen. Wanneer het gaat om uitkeringen en re-integratie is ons belangrijkste wettelijke kader de Participatiewet. Beleid dat we zelf ontwikkelen, dient in lijn te zijn met letter en geest van deze wet. Belangrijk doel van de Participatiewet is dat mensen uitstromen uit de uitkering, naar werk. Wanneer wij beleid ontwikkelen waarvan dat niet het doel is, kunnen repercussies volgen vanuit het ministerie van SZW 1. Wanneer het belangrijkste doel is dat mensen meer geld overhouden aan hun bijbaan, kan dat worden aangemerkt als inkomenspolitiek, waartoe wij als gemeente niet bevoegd zijn. Van het in de motie voorgestelde re-integratieinstrument schatten we in dat het juridisch niet mogelijk is. Bijverdienmogelijkheden zijn expliciet geregeld in de Participatiewet, en deze benutten we maximaal. Het is dan ook niet de bedoeling dat de gemeente de wettelijke mogelijkheden met een eigen constructie omzeilt (en in dit geval: verruimt). Het is niet voor niets dat gesprekken tussen gemeenten en Rijk over het verruimen van de bijverdienmogelijkheden, gevoerd worden in de context van het experimenteerartikel in de Participatiewet. Ook uw raad heeft daar twee moties over aangenomen. Om hier mee aan de slag te kunnen, is een Algemene Maatregel van Bestuur nodig, op basis van het experimenteerartikel van de Participatiewet, voor gemeenten die af willen wijken van de wet en ruimere bijverdienmogelijkheden toe willen staan. Onze inschatting is dat dit re-integratieinstrument onmogelijk is, gegeven de huidige regelgeving. Om hier zekerheid over te verkrijgen hebben wij de motie voorgelegd aan het ministerie van SZW. Mochten zij de motie wel inschatten als haalbaar, komen wij daar uiteraard bij u op terug. Een ander probleem bij het in de motie voorgestelde instrument is de status van het inkomen. Wanneer iemand uit de uitkering is, en in plaats daarvan een maandelijkse premie krijgt (ter hoogte van het bijstandsbedrag), is dit geen nettobedrag meer, zoals de bijstandsuitkering. Voor de belastingdienst is dit loon, ook als wij het bijvoorbeeld een toeslag of premie noemen. Om deze reden zou een dergelijke constructie, als deze al wettelijk zou mogen, extra geld kosten. Wanneer we willen dat mensen van die maandelijkse premie net zo veel overhouden als van de bijstandsuitkering, moet die premie hoger liggen. 1 Bijvoorbeeld: wanneer een gemeente een aanwijzing krijgt van de minister, op basis van artikel 76 van de Participatiewet, kan deze gemeente worden uitgesloten van de vangnetregeling van het BUIG-model.

3 2 Mensen in dienst nemen voor detachering Het is mogelijk om aan uitkeringsgerechtigden een detacheringsovereenkomst aan te bieden. Als een werkgever een vacature heeft die kan worden ingevuld met een van onze kandidaten, kunnen wij aan de werkgever aanbieden dat de loonbetaling loopt via een detacheringsbedrijf (een marktpartij, het Werkbedrijf voert dit niet zelf uit). Het betrokken bedrijf is dan formeel niet de werkgever en hoeft geen salarisadministratie en dergelijke te voeren. Het detacheringsbedrijf stuurt een factuur naar het bedrijf waar het werk plaatsvindt. Als, op basis van kenmerken van de kandidaat (een afstand tot de arbeidsmarkt, zowel volgens de wettelijke eisen voor loonkostensubsidie, als volgens de criteria die wij toepassen voor de tijdelijke loonkostensubsidie), een (tijdelijke) loonkostensubsidie nodig is, betaalt het Werkbedrijf deze uit aan het detacheringsbedrijf. De kosten die in rekening worden gebracht bij de inlener, zijn dan ook lager. De kosten voor de dienstverlening van het detacheringsbedrijf zijn altijd voor rekening van de inlener. Een bijstandsuitkering kost ons ongeveer per jaar. Wil iemand in een detacheringsconstructie dat netto overhouden, dan moet er een bruto loon betaald worden dat enkele duizenden euro s hoger ligt. Daarnaast zijn er nog werkgeverslasten, zoals sociale premies, die er bij komen. Ook komen er de kosten bij voor de diensten van het detacheringsbedrijf. Als iemand ongeveer 30 uur per week werkt, voor het minimumuurloon, verdient hij of zij net zoveel als een uitkering (we gaan hierbij uit van de norm voor alleenstaanden, de meest voorkomende situatie). De kosten van een detacheringsconstructie, uitgaande van een 36-urige cao en het wettelijk minimum loon en een 30-urige werkweek komen uit op per jaar (loon, belastingen, premies en de kosten van de diensten van het detacheringsbedrijf). Een van de doelen van de motie is het bieden van ruimere mogelijkheden om bij te verdienen. De detacheringsconstructie wordt in de praktijk vaak gebruikt voor parttime werk (minder dan 30 uur per week, ofwel de uitkeringsnorm voor een alleenstaande). Mensen houden dan een uitkering, en dan gelden de wettelijke regels voor bijverdienen. Zoals bekend passen wij die wettelijke regeling maximaal toe. Zou iemand zoveel uren werken, of zoveel per uur verdienen, dat hij of zij boven de uitkeringsnorm verdient, is hij of zij geen uitkeringsgerechtigde meer. Iemand mag dan per definitie alles wat hij of zij verdient houden. Ook een tweede baan of eigen bedrijf is denkbaar. Een soort toelage, om iemand geld beschikbaar te stellen bovenop de arbeidsovereenkomst, is niet mogelijk (zoals we eerder in deze brief hebben aangegeven is dat inkomenspolitiek, waar de gemeente niet toe bevoegd is). Ons uitgangspunt is hierbij de ontzorging van de werkgever; we zetten deze constructie niet in om (op grote schaal) banen te creëren, maar om werkgevers die iemand in hun bedrijf willen laten werken, maar niet de formele werkgever willen zijn, te ontzorgen. Het vertrekpunt is dus altijd een vacature. Deze constructie is niet opgezet om mensen een arbeidsovereenkomst aan te bieden, ongeacht de vraag of er een vacature is. Als we dat wel zouden doen, kunnen we niet garanderen dat er werk is, waar een inlener een kostendekkend tarief voor betaalt. De kans is dan reëel dat de constructie meer geld kost dan een uitkering. Om die constructie mogelijk te maken zouden extra middelen beschikbaar moeten worden gesteld.

4 3 Belang bijverdienen vanuit de bijstand In lijn met de aangenomen motie vinden wij het belangrijk dat mensen in de bijstand tijdelijk of parttime werk doen. Het hebben van tijdelijk of parttime werk kan helpen bij het uitstromen naar fulltime en vast werk. De gemeente heeft hier tevens een financieel belang bij. We vullen een inkomen immers aan tot de bijstandsnorm en hoe hoger het (zelf verdiende) inkomen is, hoe minder de gemeente hoeft aan te vullen. Overigens is het wel goed om te bedenken dat het vinden van werk, al dan niet parttime of tijdelijk, in principe geen vrijblijvende keuze is van een bijstandsgerechtigde, maar een verplichting. Mensen moeten dus parttime of tijdelijk werk aanvaarden (omstandigheden daargelaten), het is geen individuele afweging of het wel iets oplevert. Om bijverdienen vanuit de bijstand te stimuleren hebben wij het afgelopen jaar een aantal maatregelen genomen. - Begin 2016 zijn de beleidsregels Inkomen aangepast. Daarin is vastgelegd dat de maximaal wettelijk mogelijke vrijlating wordt toegepast bij iedereen met bijverdiensten die in aanmerking komt voor vrijlating. - De vrijlating wordt automatisch toegepast, op basis van de statusformulieren die mensen inleveren, om hen zoveel mogelijk administratieve last te besparen. - We hebben deze nieuwe regeling onder de aandacht gebracht, onder andere via de nieuwsbrief die bijstandsgerechtigden krijgen, en via reguliere media. We blijven parttime en tijdelijk werken in de bijstand stimuleren. We zullen de komende maanden onderzoeken of we hier nog meer in kunnen doen, en u hierover informeren bij de jaarbrief Inkomen over 2016, die begin 2017 verschijnt. Concluderend: het voorgestelde re-integratieinstrument is juridisch niet mogelijk en een alternatief vraagt extra budget. Er is een detacheringsconstructie beschikbaar, maar die is bedoeld om werkgevers te ontzorgen (als middel om uiteindelijk meer plaatsingen op werk te realiseren). Wellicht is het kansrijker om aan te sluiten bij de landelijke experimenten participatiewet. Die lijken de mogelijkheid te bieden voor bijstandsgerechtigden om meer over te houden van hun bijverdiensten, en tevens bijstandsgerechtigden enigszins te ontlasten omdat ze worden vrijgesteld van re-integratieverplichtingen. Hierover ontvangt u separaat een brief, die u kan agenderen voor bespreking in een raadskamer.

5 4 We vinden het wel belangrijk dat mensen in de bijstand bijverdienen en parttime werken, we stimuleren dit en zullen naar aanleiding van deze motie onderzoeken wat we verder op dit punt kunnen doen. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls mr. drs. A.H. van Hout

6 SP-fractie Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen T fractie@sp.nijmegen.ni Agendapunt 9: Raadsvoorstel Inzet maat- en meerwerk Werkbedrijf 2016 (81/2016) Eerste indiener: M. Sweep, SP-fractie Motie: Werk is het beste re-integratie-instrument naar werk De gemeenteraad van Nijmegen bijeen op 13 juli 2016 Overwegende dat: Het college begin dit jaar besloten heeft, de mogelijkheid vanuit de Participatiewet om bij te verdienen in de bijstand, maximaal te laten benutten. Deze mogelijk uiterst beperkt is, 25% van het bij te verdienen bedrag met een maximum van 198 euro gedurende 6 maanden. Voor veel bijstandsgerechtigden op deze manier het middel erger dan de kwaal is. Immers alle administratieve rompslomp, die het verrekenen van het verdiende loon met de resterende uitkering met zich mee brengt -vaak zelfs nog met grote vertraging-, blijkt voor de bijstandsgerechtigde een vaak niet te nemen hobbel. Bovendien het eveneens vaak voorkomt dat bij eventueel stoppen van de bijstandsuitkering en daarna weer terugval in de bijstand men enige weken zonder geld zit. Dit voor juist deze groep mensen een niet aanvaardbaar risico is. Dit verlammend werkt waardoor kansen die zich aandienen niet genomen kunnen worden. Er met enige creativiteit constructies denkbaar zijn die een ruimere en gemakkelijkere bijverdienregeling mogelijk maken. Deze mogelijkheid bij uitstek de bijstandsgerechtigde in zijn/haar kracht zet, immers het gaat weer lonen om werk te maken van werk. Al dan niet tijdelijk en al dan niet in de vorm van een qua contracturen klein contract. Juist dit soort contracten vaak de opstap naar een vaste en reguliere baan kunnen vormen. Constaterende dat: De in het dictum voorgestelde mogelijkheid aangemerkt kan worden als een nieuw reintegratie-instrument, waardoor de uitvoering thuishoort bij het werkbedrijf Rijk van Nijmegen. De administratieve ellende voor de bijstandsgerechtigde bij het aanvaarden van kleine, al dan niet tijdelijke arbeidscontracten, te voorkomen is door het werkbedrijf de opdracht te geven de betaling van een aan de toepasselijke bijstandsnorm gerelateerd bedrag aan de (bij)werkende bijstandsgerechtigde over te nemen. Om vervolgens deze administratief te ontzorgen. Dit tot dat bij eventuele terugval in de bijstand de reguliere uitkering weer "gewoon" loopt. De bijstandsuitkering uiteraard gelijktijdig gestopt kan worden.

7 Dit voorstel financieel dus geen consequenties zal hebben, immers wat betaald moet worden door het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen hoeft niet meer betaald te worden door de gemeentelijke sociale dienst. Sterker nog het voorstel zal geld opleveren omdat de bijverdiensten voor de helft terugvloeien in de gemeente kas. Ook andere Gemeenten die gebruik maken van het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen, bij succes van de maatregel, zich van dit re-integratie-instrument kunnen gaan bedienen. Verzoekt het college: 1. Bijverdienen vanuit de bijstand als een volwaardig re-integratie instrument te beschouwen en deze als zodanig op te nemen in de standaard DVO voor 2017 met het Rijk van Nijmegen. 2. Om een voorstel uit te werken waarin het mogelijk gemaakt wordt, vanuit een bijstandsuitkering maximaal 50 procent van de bijverdienste zelf te houden Dit met een maximum van 500 euro gedurende twee jaar. Dit kan door de bijstandsuitkering te stoppen, om vervolgens de betaling van een aan de toepasselijke bijstandsnorm gerelateerde toeslag bovenop het (bij)verdiende bedrag aan de (bij)werkende bijstandsgerechtigde te laten verzorgen door het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen. 3. Waar deze mogelijkheid gerealiseerd is, het Werkbedrijf opdracht te geven de ex bijstandsgerechtigde administratief te ontzorgen totdat deze is ingestroomd in een reguliere baan, zich anderszins zelfstandig kan voorzien in het bestaan, of tot dat deze weer in een situatie belandt dat er weer sprake is van een volledige bijstandsuitkering. En gaat over tot de orde van de dag. GroenLinks PvdA DNF VSP D66 VVD CDA GN LN