Samen op weg naar een fixatie-arme zorgpraktijk

Transcriptie

1 Samen op weg naar een fixatie-arme zorgpraktijk Studievoormiddag 3 februari 2017 Kwaliteit in het woonzorgcentrum: een zaak van iedereen Anja Dyck en Ellen Moermans

2 GZA Zorg en Wonen Essen en Kalmthout Antwerpen Kontich en Schelle Groep in groei (van 4 naar 10 zorgcampussen) regio Antwerpen breed aanbod aan zorgvormen grote diversiteit aan zorgbehoevenden

3 Interne benchmark D1 : % bewoners met dagelijkse fysieke beperkende maatregelen overdag Benchmark sector

4 Indicator = trigger tot verdere analyse

5 PREstatiemodel in de ZOrg Prestatie = verwijst naar de doelstelling die men wil bereiken voor de cliënt en die medewerkers én organisatie aanzetten tot het uitvoeren van bepaalde activiteiten om deze doelstelling te halen. Prestatie mbt vrijheidsbeperkende maatregelen DOEL : De cliënt krijgt minimaal te maken met vrijheidsbeperkende maatregelen; toepassing hiervan wordt vermeden. Indien vrijheidsbeperkende maatregelen als laatste middel toch nodig zijn om gevaar te voorkomen, dan worden deze maatregelen zo toegepast dat ze zo min mogelijk ingrijpen in de vrijheidsbeleving van de cliënt 5

6 Vrijheidsbeperkende maatregelen PLAN De cliënt krijgt minimaal te maken met vrijheidsbeperkende maatregelen; toepassing hiervan wordt vermeden. Indien vrijheidsbeperkende maatregelen als laatste middel toch nodig zijn om gevaar te voorkomen, dan worden deze maatregelen zo toegepast dat ze zo min mogelijk ingrijpen in de vrijheidsbeleving van de cliënt DO Activiteiten medewerker. De medewerker: 1 2 signaleert tijdig situaties waarin de cliënt een gevaar voor zichzelf oplevert of waarin het risico bestaat dat ernstig nadeel voor de cliënt zelf of voor anderen ontstaat; bespreekt met de cliënt en/of zijn naasten wat hij zelf kan doen om deze situaties te voorkomen (eigen mogelijkheden en beperkingen van de cliënt) en welke (andere dan vrijheidsbeperkende) maatregelen dit gevaar of nadeel kunnen afwenden; 3 bespreekt in het zorgteam de situaties aan de hand van het beleid vrijheidsbeperkende maatregelen en vraagt zo nodig advies; maakt afspraken met de cliënt en/of zijn naasten met betrekking tot het inzetten van 4 preventieve en/of alternatieve maatregelen; neemt preventieve en/of alternatieve maatregelen, zodat de toepassing van 5 vrijheidsbeperkende maatregelen kan worden voorkomen; heeft daarbij specifiek aandacht voor het voorkomen van vallen en voor het medicatiebeleid; communiceert met derden (andere disciplines, vrijwilligers) over het toepassen van deze 6 preventieve en/of alternatieve maatregelen; overlegt wanneer het toepassen van een vrijheidsbeperkende maatregel als laatste middel toch nodig is; tot een vrijheidsbeperkende maatregel kan alleen worden besloten: - in een interdisciplinair team, waarin een verpleegkundige is vertegenwoordigd; 7 - als relevante alternatieven in overweging zijn genomen en gemotiveerd zijn afgewezen; - alleen het toepassen van een vrijheidsbeperkende maatregel nog ernstig nadeel voor de cliënt of zijn omgeving kan voorkomen of afwenden; - als de duur van de maatregel en de datum van evaluatie is vastgelegd; heeft specifiek aandacht voor informatie aan en toestemming van de cliënt of zijn 8 vertegenwoordiger met betrekking tot de vrijheidsbeperkende maatregelen, en naleven van de rechten van de cliënt; is erop gericht bij te dragen aan de kwaliteit van leven, zoals ervaren door de cliënt, door een 9 zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vakbekwaam handelen en de wensen, voorkeuren en gebruiken van de cliënt; legt in het woonzorgplan de gemaakte afspraken vast (welke preventieve of alternatieve maatregelen worden genomen en waarom; indien van toepassing legt de medewerker in het woonzorgplan vast welke vrijheidsbeperkende maatregel wordt genomen met bijbehorende afspraken; daarbij wordt beschreven welk ernstig nadeel door de vrijheidsbeperking (gedeeltelijk) wordt vermeden), komt de afspraken na en verantwoordt desgevallend in het woonzorgplan waarom wordt afgeweken van de afspraken, richtlijnen en protocollen; registreert de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen (type en duur); bespreekt in het zorgteam op welke wijze de vrijheidsbeperkende maatregelen bij de cliënt kunnen voorkomen of toegepast worden, noteert de afspraken in het woonzorgplan en ziet erop toe dat die regelmatig worden geëvalueerd en bijgestuurd; signaleert veranderingen in de (gezondheids)situatie van de cliënt, bespreekt ze met relevante disciplines en maakt zo nodig nieuwe afspraken over de zorg; evalueert regelmatig met de cliënt en/of zijn naasten, het zorgteam en relevante disciplines de afspraken, de toegepaste maatregelen en bevindingen, en heeft daarbij specifiek aandacht voor de situaties waarin wordt afgeweken van de afspraken; past zo nodig de afspraken en maatregelen aan, legt ze vast in het woonzorgplan en communiceert de nieuwe afspraken aan het zorgteam en de relevante disciplines. score nee nee ja soms ja ja ja nee soms soms ja soms nee soms nee toelichting: blijkt uit 25 % Kan zeker beter. Personeel moet zich meer bewust zijn van situaties die een gevaar betekenen voor de resident. 25% Dit is sterk persoonsgebonden. Niet elk personeelslid bespreekt maatregelen met de resident. 75% Vrijheidsbeperkende maatregelen worden steeds opgenomen in de bewonersbespreking. Indien nodig wordt advies gevraagd bij externen. 50% er is aandacht voor preventieve maatregelen, waarbij de resident zoveel mogelijk betrokken is. 75% een fixatiearm beleid wordt nagestreefd. In samenspraak met andere disciplines worden preventieve maatregelen genomen. 75% kine, artsen,ergo, externen worden betrokken in het toepassen van preventieve maatregelen. 100% fixatiebeperkende maatregelen worden steeds in overleg met het team en met de arts genomen. Er wordt steeds aandacht gegeven aan andere minder ingrijpende maatregelen. Fixatiebeleid wordt steeds genoteerd en ondertekend door betrokken partijen. 0% vrijheidsbeperkende maatregelen worden te vaak opgelegd zonder toestemming van de persoon zelf. 50% is sterk persoonsafhankelijk. We trachten rekening te houden met de resident zijn voorkeuren, maar elk personeelslid zou hiervan doordrongen moeten zijn. 50% Afspraken worden in Geracc genoteerd, maar steeds door dezelfde mensen die hun verantwoordelijkheid opnemen. 75% registratie wordt steeds ingevuld Nakijken of het verplicht is deze ook te laten tekenen door nasten of bewoner??? afhankelijk wie de leiding neemt en personeelsleden aanzet om mee na te denken, te registreren, te evalueren en bij te sturen. 25% sterk persoonsgebonden 50% dit wordt steeds geevalueerd en bijgestuurd. Op bewonersbespreking wordt dit uitgebreid opgenomen. 25% persoonsgebonden/ teveel info gaat verloren met briefen Briefing moet meer gestructureerd aangepakt worden. 6

7 De medewerker: [ ] Is erop gericht bij te dragen aan de kwaliteit van leven, zoals ervaren door de cliënt, door een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vakbekwaam handelen en de wensen, voorkeuren en gebruiken van de cliënt; heeft specifiek aandacht voor informatie aan en toestemming van de cliënt of zijn vertegenwoordiger met betrekking tot de vrijheidsbeperkende maatregelen, en naleven van de rechten van de cliënt; is erop gericht bij te dragen aan de kwaliteit van leven, zoals ervaren door de cliënt, door een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vakbekwaam handelen en de wensen, voorkeuren en gebruiken van de cliënt; legt in het woonzorgplan de gemaakte afspraken vast (welke preventieve of alternatieve maatregelen worden genomen en waarom; indien van toepassing legt de medewerker in het woonzorgplan vast welke vrijheidsbeperkende maatregel wordt genomen met bijbehorende afspraken; daarbij wordt beschreven welk ernstig nadeel door de vrijheidsbeperking (gedeeltelijk) wordt vermeden), komt de afspraken na en verantwoordt desgevallend in het woonzorgplan waarom wordt afgeweken van de afspraken, richtlijnen en protocollen; nee soms soms

8 Activiteiten organisatie. De organisatie schept voorwaarden door: score toelichting: blijkt uit 1 te zorgen voor voldoende en deskundige medewerkers met een correcte attitude; deels meer bijscholing is noodzakelijk 2 te zorgen voor een adequate werkwijze voor informatie en communicatie; deels meer bijscholing is noodzakelijk het organiseren van een cyclisch geborgd woonzorgplansysteem, waarin het toepassen, Het woonzorgplan is er, maar mensen zijn onvoldoende vertrouwd 3 evalueren en opheffen van de vrijheidsbeperkende maatregel terug te vinden is; deels met het systeem. 4 te zorgen voor een geïmplementeerde visie en (afspraken naar) beleid inzake het voorkomen en/of toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, waarin vrijheidsbeperkende maatregelen worden gezien als een laatste middel; nee Er is wel een visie in onze voorziening, maar hoe is de visie van GZA? Hoe in praktijk integreren in praktiijk? Bijscholingen voorzien. 5 te zorgen voor een ethisch advies met betrekking tot vrijheidsbeperkende maatregelen; nee Wordt nooit gehanteerd 6 te zorgen voor alternatieve maatregelen voor vrijheidsbeperkende maatregelen zoals vormen van domotica (chip in de schoen, belmatje, dwaaldetector), het inzetten van (extra) vrijwilligers, het creëren van gezellige hoekjes met voldoende afleiding, snoezelmogelijkheden. nee Geen alternatieven zoals aangegeven. (gesloten afdeling in ontwikkeling, wel andere creatieve oplossingen ) CONCLUSIE samenvatting toelichtingen in termen van sterktes, zwaktes en hoe deze werden vastgesteld (organisatieniveau) CHECK Indicatoren referentiekader D1 = % cliënten met dagelijkse fysieke vrijheidsbeperkende maatregelen tijdens de dag (meting: 18-20/2/2014; doorgeven: 31/7/2014). D2 = % cliënten bij wie de dagelijkse fysieke vrijheidsbeperkende maatregelen tijdens de dag alleen het gebruik van bedhekken is (meting: 18-20/2/2014; doorgeven: 31/7/2014). D3 = % cliënten bij wie de dagelijkse fysieke vrijheidsbeperkende maatregelen tijdens de dag, ondersteund is met een fixatiedocument (meting: 18-20/2/2014; doorgeven: 31/7/ OPTIONEEL) score in % voldoet aan norm 6,80 ja 6,80 ja 100,00 ja toelichting 8

9 ACT Evaluatie V/B voldoet V/B toelichting Wat kunnen we beter doen? Hoe kunnen we ons doel beter bereiken? verbeterprojecten en acties

10 Overkoepelende kwaliteitswerking Centrale stuurgroep kwaliteit Wat kunnen we doen om de bewoner meer te betrekken in de opmaak van het zorgplan? Wat zit er achter de verschillen in cijfers? 10

11 Decentrale kwaliteitswerking met overkoepelende ondersteuning Q-anker Heide Velden Q-anker De Bijster Q-anker De Hazelaar Q-anker Sint Gabriël Q-anker Cadiz Stuurgroep kwaliteit Q-anker Sint Camillus Q-anker Goud blomme Q-anker De Zavel Q-anker Sint Vincentius Q-anker Sint Bavo Werkgroep fixatie Werkgroep valpreventie Werkgroep wondzorg Werkgroep elektronisch bewoners dossier Werkgroep VZP.

12 Zelf-evaluatie beleid en praktijk beschermende maatregelen Activiteiten medewerker. De medewerker: DE GB SC SG SB DZ DB signaleert tijdig situaties waarin de cliënt een gevaar voor zichzelf oplevert of waarin het risico bestaat dat ernstig nadeel voor de cliënt zelf of voor anderen ontstaat; bespreekt met de cliënt en/of zijn naasten wat hij zelf kan doen om deze situaties te voorkomen (eigen mogelijkheden en beperkingen van de cliënt) en welke (andere dan vrijheidsbeperkende) maatregelen dit gevaar of nadeel kunnen afwenden; bespreekt in het zorgteam de situaties aan de hand van het beleid vrijheidsbeperkende maatregelen en vraagt zo nodig advies; is erop gericht bij te dragen aan de kwaliteit van leven, zoals ervaren door de cliënt, door een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vakbekwaam handelen en de wensen, voorkeuren en gebruiken van de cliënt; legt in het woonzorgplan de gemaakte afspraken vast (welke preventieve of alternatieve maatregelen worden genomen en waarom; indien van toepassing legt de medewerker in het woonzorgplan vast welke vrijheidsbeperkende maatregel wordt genomen met bijbehoren bespreekt in het zorgteam op welke wijze de vrijheidsbeperkende maatregelen bij de cliënt kunnen voorkomen of toegepast worden, noteert de afspraken in het woonzorgplan en ziet erop toe dat die regelmatig worden geëvalueerd en bijgestuurd; Waar zitten de grootste knelpunten? 13 signaleert veranderingen in de (gezondheids)situatie van de cliënt, bespreekt ze met relevante disciplines en maakt zo nodig nieuwe afspraken over de zorg; 14 evalueert regelmatig met de cliënt en/of zijn naasten, het zorgteam en relevante disciplines de afspraken, de toegepaste maatregelen en bevindingen, en heeft daarbij specifiek aandacht voor de situaties waarin wordt afgeweken van de afspraken; 15 past zo nodig de afspraken en maatregelen aan, legt ze vast in het woonzorgplan en communiceert de nieuwe afspraken aan het zorgteam en de relevante disciplines. Activiteiten organisatie. De organisatie 1 te zorgen voor voldoende en deskundige medewerkers met een correcte attitude; het organiseren van een cyclisch geborgd woonzorgplansysteem, waarin het toepassen, evalueren en opheffen van de vrijheidsbeperkende maatregel terug te vinden is; te zorgen voor een geïmplementeerde visie en (afspraken naar) beleid inzake het voorkomen en/of toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, waarin vrijheidsbeperkende maatregelen worden gezien als een laatste middel; te zorgen voor een ethisch advies met betrekking tot vrijheidsbeperkende maatregelen; 6 te zorgen voor alternatieve maatregelen voor vrijheidsbeperkende maatregelen zoals vormen van domotica (chip in de schoen, belmatje, dwaaldetector), het inzetten van (extra) vrijwilligers, het creëren van gezellige hoekjes met voldoende afleiding, snoezel

13 Noden en acties? 1. Visie vrijheidsbeperkende maatregelen 2. Vertaling in procedure 3. Inventaris alternatieve maatregelen 4. Vorming uitwerking Traject fixatie-arm beleid

14 Affiches Screensaver Personeelsblad Teaser

15 Sensibiliserende vorming 2016 Fixatiearm beleid? Een kwestie van fixeren op het welbevinden van de bewoner INHOUD VORMING Overzicht gevaren van fixatie Visie GZA Zorg en Wonen Menu van alternatieven voor fixatie

16 Welke gevolgen heeft fixatie? Bloedvatenstelsel Zenuwstelsel Ademhalingstelsel Spijsverteringstelsel skelet Spierstelsel

17 Visie GZA Zorg en Wonen Vertrekken vanuit probleem ipv fixatie als de oplossing - Minst ingrijpende maatregel - Fixeren = geen solobeslissing van VPK - Belang van registratie

18 Alternatieven voor fixatie Standaardoverzicht met alternatieven voor - verhoogd valrisico - dwaalgedrag - prutsen aan incomateriaal Oplijsting van eigen mogelijke alternatieven disciplinegebonden instellingsgebonden talentgebonden bewonersgebonden Bron : Vilans

19 Implementatiegids voor het WZC Thermo-fixatiemeter Folder voor bewoner/familie Brochure voor medewerkers: FAQ en casussen Communicatiemateriaal Uitwerking fixatie toolbox

20 Thermo-fixatie-meter obv e-learning tool Karel De Grote Hogeschool Fixatie toolbox

21 Ethische werkgroep : Parallel ethische reflectie vanuit welke waarden komt de vraag naar fixatie? hoe conflicterende waarden afwegen? Utrechts stappenplan

22 Implementatie op de vloer 10 woonzorgcentra, 10 werkwijzen vanuit zelfde visie en doelstelling op eigen tempo, vertrekkende vanuit eigen realiteit en praktijk

23 1 praktijkvoorbeeld : WZC Cadiz Een bestaand huis in een nieuw kleedje : Gloednieuwe infrastructuur op Eilandje in Antwerpen voor voormalig WZC De Eeckhof 120 woongelegenheden 1 afdeling voor personen met jongdementie 48 assistentiewoningen

24 1 praktijkvoorbeeld : WZC Cadiz D4 : % bewoners met fysieke beperkende maatregel overdag % mediaan alle WZC : tussen 11 en 31,4 % Cijfer D 4 De Eeckhof 2016 : 10 %

25 Praktijkvoorbeeld : hoe implementeren? Registratie van beschermende maatregelen? = geen geïsoleerde handeling = vervat in de procedure

26 Praktijkvoorbeeld : hoe implementeren? Belang van sensibiliserende vorming cijfers zeggen onvoldoende awareness creëren rond impact van fixatie aanvullen met concrete richtlijnen en sturing in de praktijk nuance! Fixatie = geen zwart/wit verhaal Belang van betrekken familie ondersteunende visie en folder

27 Belang van consequent beleid Praktijkvoorbeeld : hoe ook in keuze infrastructuur implementeren? vb. bewuste keuze voor nieuwe bedden zonder sponden in WZC Cadiz vermijden van automatisme

28 Verder op weg naar fixatie-arme zorgpraktijk D4 : % bewoners met fysieke beperkende maatregel overdag % mediaan 25 alle WZC : tussen 11 en 31,4 % Cijfer D 4 Zorg en Wonen 2016 : gemiddeld 14,2 %

29 Verder op weg naar fixatie-arme Publicatie cijfers Intranet Beleidsniveau zorgpraktijk Aansluitende trajecten Valpreventie Persoonsgerichte zorg Dementiezorg Praktijkuitwisseling en -evaluatie Rol van arts in beslissing Beschikbare alternatieven : slimme technologie

30 Lessons learned Zorg voor een achterliggende visie en beleid : WAAROM? Vertrek vanuit waarden en expliciteer ze bij elke beslissing Leg alternatieven bloot : draai de wereld eens om