Optimale valorisatie van tuinbouwreststromen

Transcriptie

1 Optimale valorisatie van tuinbouwreststromen Dr. ir. Bart Van Droogenbroeck Urban mining: de jacht op grondstoffen in Vlaanderen, 12 november 2013 Nieuwe kansen voor biomassa-reststromen Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Technologie & Voeding Beleidsdomein Landbouw en Visserij

2 Tuinbouw-reststromen Belgische tuinbouwsector genereert 28% van de totale productiewaarde op slechts 8% van de landbouwgrond ( ha) = intensieve, dynamische en innovatieve sector Vlaanderen is verantwoordelijk voor 90% van de Belgische tuinbouwproductiewaarde = kwaliteitsvolle biomassa lokaal beschikbaar Bron: Landbouwrapport (2012) 2

3 Tuinbouw-reststromen Belgische tuinbouwsector genereert 28% van de totale productiewaarde op slechts 8% van de landbouwgrond ( ha) = intensieve, dynamische en innovatieve sector Vlaanderen is verantwoordelijk voor 90% van de Belgische tuinbouwproductiewaarde = kwaliteitsvolle biomassa lokaal beschikbaar Relevante subsectoren: o o Groenten: ha - 1,39 miljoen ton - versmarkt, diepvries, 4de gamma export! Fruit: ha ton - sterk gericht op versmarkt, minder verwerking Groenten Fruit Bron: Landbouwrapport (2012) 3

4 Tuinbouw-reststromen Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. Bron: Wageningen World, 2012 (1),

5 Tuinbouw-reststromen Reststromen Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. Nevenstromen = oogstresten, snijresten verwerkende industrie, Rijk aan functionele antioxidantia, voedingsvezels, vitamines, mineralen Oogstresten: snelle vrijstelling nutriênten nitraatuitspoeling. 5

6 Tuinbouw-reststromen Reststromen Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. Nevenstromen = oogstresten, snijresten verwerkende industrie, Voedselverlies = niet geschikt voor versmarkt & niet verwerkt, niet geoogst/geplukt EHEC crisis marktinterventie overproductie 6

7 Tuinbouw-reststromen Reststromen Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. Nevenstromen = oogstresten, snijresten verwerkende industrie, Voedselverlies = niet geschikt voor versmarkt & niet verwerkt, niet geoogst/geplukt EHEC crisis Pukkelpopstorm marktinterventie overproductie Reststroom = nevenstromen + voedselverlies Raming groenten: ton beschikbaar (vers gewicht) Raming Fruit: ton beschikbaar 7

8 Optimale valorisatie óf Valorisatie vandaag óf óf Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. 8

9 Optimale valorisatie Doel ILVO onderzoek: ontwikkeling van praktisch & economisch haalbare, geïntegreerde valorisatieroutes (= bioraffinage!), gedragen door de sector, én mikkend op optimale, duurzaame meerwaarde creactie Doel ILVO: én én én Bron: OVAM (2012) Voedselverlies in ketenperspectief. 9

10 Zoektocht naar generiek traject Valoriseren G&F reststromen = stabilseren! Breed inzetbaar: harde/zachte texturen; groenten/fruit; vezels, antioxidantie, eiwitten,. Mobiel, verplaatsbaar: maximale toegang tot beschikbare reststromen Thermisch/ Enzymatisch Verkleinen Vaste fractie Fermentatie Biomassa reststroom Wassen Vermalen Persen Vl. fractie Drogen Stabiele fractie 10

11 Zoektocht naar generiek traject Thermisch/ Enzymatisch Verkleinen Biomassa reststroom Wassen Vermalen Persen Vaste fractie Vl. fractie Fermentatie Drogen Stabiele fracties Innovatieve fasescheider: Zuurstofvrije spiraalfilterpers Innovatieve droogtechniek(en): Refractance Window Drying TM Microgolfdrogen, Vacuumdrogen 11

12 Fractioneren met spiraalfilterpers Zuurstofvrij persen = maximaal behoud functionele componenten Verbeterde valorisatiekansen voor vloeibare én vaste fractie Case studie rebut conference peer: directe valorisatie tot lekker én gezond sap Kwaliteitsvolle vrucht, géén tot beperkte verwerking Export naar instabiele markten Peren > appelen ton/jaar 12

13 % of amount in feedstock Fractioneren met spiraalfilterpers Zuurstofvrij persen = maximaal behoud functionele componenten Verbeterde valorisatiekansen voor vloeibare én vaste fractie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% pomace juice lost Bioactive x Maximaal behoud bioactives tijdens persen Sap rijker dan huidige sappen in de markt Hoger gehalte in vaste fractie dan in sap valoriseren! 13

14 Stabiliseren met innovatie droogtechnologie Refractance window drogen = gebaseerd op IR straling van warm water, zelfregulerend Lage product temperatuur tijdens droogpoces, snel, energie-efficient, milieuvriendelijk Dunne laag, homogene brij MCD technologies. 14

15 Amount of bioactives Stabiliseren met innovatie droogtechnologie 160 Refractance Window vs. Freeze-drying FD RWD FD RWD Apple Pear Goed behoud oorspronkelijke diversiteit aan bioactives Ideaal voor stabiliseren van natte biomassa zoals groenten en fruitpersresidu s = eerste stap in nevenstroom valorisatie Valoriseerbaar als functioneel, clean label ingrediënt, grondstof voor extractie van specifieke componenten. 15

16 Recente & lopende projecten ILVO PhD project Optimale valorisatie prei ILVO-VITO PhD project Optimale valorisatie pitfruit ILVO GENESYS project PhDs Systeeminnovatie nevenstroomvalorisatie + cases: Plantaardige/Bijvangsten visserij/ Compostering NOWaste G&F reststromen: Bioactives & pectine, food & feed NOSHAN G&F& zuivel reststromen: Bulk & bioactives voor feed 16

17 Conclusies Het valoriseren van biomassa reststromen, is net zoals de gehele bioeconomie, een verhaal van kansen Heel wat specifieke kennis is al aanwezig bij Vlaamse producenten, verwerkers en onderzoekscentra Nieuwe kennis, technologieën en processen maken bioraffinage & innovatieve valorisatiepistes in de toekomst mogelijk wel economisch rendabel Nauwe samenwerking tussen producenten, verwerkers, onderzoekers & potentiële afnemers van bio-gebaseerde producten leidt tot sneller resultaat én breed gedragen innovatie aan einde van de rit! Ons 'schaalnadeel' moeten we ombuigen tot een schaalvoordeel: meerwaarde creëren door het uitbouwen van kleinere ketens met kleinere volumes, maar met hoogwaardigere toepassingen. Dirk Carrez, 17 sept 2013, TransEAT sessie - Landbouw voor transitie naar groene/duurzame economie 17

18 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? 18

19 Contactgegevens : Bart.VanDroogenbroeck@ilvo.vlaanderen.be & Marc.DeLoose@ilvo.vlaanderen.be (coördinatie) Katleen.Coudijzer@ilvo.vlaanderen.be (manager Food Pilot) Nathalie.Bernaert@ilvo.vlaanderen.be (prei & coördinator GeNeSys) Domien.DePaepe@ilvo.vlaanderen.be (pitfruit) Geert.VanRoyen@ilvo.vlaanderen.be en Tine.Rysman@ilvo.vlaanderen.be (natuurlijk AOX vlees) Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke, BELGIUM tel. +32(0) fax. +32(0) Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Technologie & Voeding Beleidsdomein Landbouw en Visserij