Fosfor in de landbouw

Transcriptie

1 Fosfor in de landbouw Fien Amery Bart Vandecasteele 9 oktober 2014 CriNglooP-Collectief Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant

2 ortho-p concentratie (mg P/l) Fosforproblematiek Eindigheid van de fosforbron Eutrofiëring 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 MAP-meetnet Operationeel meetnet (grotere waterlopen) gemiddelde norm in waterlopen 0,10 0, jaar Bron: VMM

3 Aandeel landbouw Aandeel verschillende sectoren in fosforuitvoer naar water industrie 31% landbouw 35% huishoudens Landbouw: diffuus 34% Ook puntbronnen zijn risicovol voor algenbloei: Relatief belangrijkst in zomer (kritische periode voor algenbloei) Groot aandeel opgeloste fosfor (meest beschikbaar voor algen) Coppens et al. 2013

4 Fosforverliezen uit landbouwbodems P is relatief immobiel Kleine verliezen (1-2 kg P 2 O 5 /ha) kunnen reeds normoverschrijding veroorzaken Verschillende verliesroutes: Afspoeling Uitspoeling Interflow grondwaterspiegel Ondiep lateraal grondwatertransport Artifiële drainage oppervlaktewater Diep lateraal grondwatertransport

5 Fosforverliezen uit landbouwbodems Grootte van de verliezen afhankelijk van: Bodemfosforgehalte Recente bemesting Bodemeigenschappen Helling Connectiviteit Neerslag risico op P-verlies bodemfosforgehalte

6 opbrengst Fosforbeschikbaarheid voor de plant Voldoende bodemfosfor nodig voor het gewas Gewas neemt maar 5-15% van recente P- bemesting op Bodemfosforgehalte is resultaat van bemestingsgeschiedenis risico op P-verlies bodemfosforgehalte

7 Fosforbeschikbaarheid voor de plant Hoe het plantbeschikbare P-gehalte bepalen? Chemische extracties Voordeel: snel, goedkoop Nadeel: afhankelijk van bodemeigenschappen, geen dynamisch proces Alternatieven Dubbele extractie Sink-methodes Bron: BLGG

8 opbrengst Streefzone voor bodemfosforgehalte Optimale opbrengsten + beperkte verliezen Hoe streefzone bereiken? Bodem A: bemesting > gewasexport Bodem B: bemesting < gewasexport Uit lange termijn experimenten: bij rijke P-bodems pas na enkele decennia met A gereduceerde bemesting opbrengstverminderingen streefzone (snelst: aardappelen, P-gehalte gras) 2 hulpmiddelen B bodemfosforgehalte risico op P-verlies

9 1. Fosforbemestingsadviezen Grote variatie in Europa (zeer) laag streefzone (zeer) hoog

10 opbrengst 2. Fosforbemestingsnormen Bemestingsnormen bij voldoende P-gehalte: Amery & Schoumans 2014 Land/regio Gras Maïs Granen Aardappel Suikerbiet Vlaanderen Bretagne of P-export of P-export of P-export of P-export of P-export Duitsland P-export + 20 P-export + 20 P-export + 20 P-export + 20 P-export + 20 Ierland Nederland Geen normen/wetgeving in Wallonië, Engeland, Wales, Schotland, Polen, Spanje, Normen in Nederland en Ierland A zijn hoger bij lage bodem-p en lager bij hoge bodem-p Streefzone gemakkelijker bereikbaar streefzone B risico op P-verlies bodemfosforgehalte

11 fosforoverschot (kg P/ha) ortho-p concentratie (mg P/l) Resultaten? In Vlaanderen netto P-onttrekking ,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 MAP-meetnet Operationeel meetnet (grotere waterlopen) gemiddelde norm in waterlopen jaar 0, jaar Aan het huidig tempo: > 100 jaar om hoge P-bodem in streefzone te krijgen Daarbij: lange nalevering mogelijk uit bufferstroken, riviersedimenten, (fosforerfenis) Haalbaarheid goede ecologische toestand van Vlaamse waterlichamen tegen 2015, 2021 of 2027?

12 Nood aan verder onderzoek? Evaluatie meetmethode fosforbeschikbaarheid in de bodem Fosforbemestingsadviezen: goed voor landbouw én milieu Gevolgen nulbemesting op lange termijn Minder P in mest Alternatieven voor reductie P-concentratie in oppervlaktewater

13 P Bedankt voor uw aandacht Fien Amery Bart Vandecasteele Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant Onderzoeksdomein Teelt en Omgeving Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke Tel