Docentenhandleiding. Webquest: Sinkholes in Zuid-Limburg en Florida. Aardrijkskunde 3 VWO (de Geo)

Transcriptie

1 Docentenhandleiding Webquest: Sinkholes in Zuid-Limburg en Florida Aardrijkskunde 3 VWO (de Geo) Krijn-Dirk Verbruggen (krijndirk.verbruggen@student.hu.nl) Iréne Haver (irene.haver@student.hu.nl) 1

2 2

3 Inhoudsopgave Algemene introductie 4 Waar gaat de Webquest over? Afbakening regio Koppeling met de methode en doelgroep Kerndoelen (onderbouw VWO) Leerdoelen Didactische verantwoording 6 Waarom een webquest? Verdiepingsmateriaal 7 Fysische geografie Sociale geografie Organisatie 10 Opbouw van de webquest Werkwijze van de webquest Tips voor de uitvoering Antwoorden op de deelopdrachten 12 Antwoordenmodel werkblad deel 1 Antwoordenmodel werkblad deel 2 Evaluatie 21 Beoordelingsschema Literatuurlijst 24 3

4 Algemene informatie Waar gaat de Webquest over? Sinkholes behoren tot de groep geologische natuurrampen. Het fenomeen staat vooral bekend om de vele indrukwekkende foto`s die op internet te vinden zijn. Daarbij speelt het onvoorspelbare aspect een grote rol in de mate van fascinatie. In 2012 werd Heerlen opgeschrikt door een enorme sinkhole onder een winkelcentrum. Oorzaak: een ingestorte mijngangen onder het winkelcentrum. In Florida ontstaan jaarlijks ook meerdere sinkholes. Deze hebben voornamelijk een fysische oorzaak. Maar hoe ontstaan sinkholes nu eigenlijk? Waar ontstaan ze? En hoe gaan mensen om met deze natuurrampen? Afbakening regio De gebieden die in deze webquest worden geanalyseerd zijn Zuid-Limburg en Florida. We spreken van een uniforme regio, aangezien we een deel van het verspreidingsgebied van één verschijnsel (sinkholes) bekijken (de Pater, 2011). Dit doen we zowel met een fysisch geografisch bril als met een sociaal geografische bril. Dat het verschijnsel in beide gebieden onderling verschilt zullen de leerlingen nader gaan ontdekken. Koppeling met de methode en doelgroep De webquest is gemaakt als verdieping op de methode de Geo voor VWO jaar 3. Hoofdstuk 5 gaat in de op landschappen van Nederland. Paragraaf 7 zoomt daarbij in op het Krijt-Löss landschap van Zuid-Limburg. In dit onderdeel leren de leerlingen hoe dit landschap is ontstaan en welke veranderingen de mens heeft aangebracht aan dit landschap. Deze webquest is daarop een directe verdieping, aangezien sinkholes in Zuid-Limburg een direct gevolg is van de aangebrachte veranderingen. Kerndoelen (onderbouw VWO) In de webquest komen verschillende kerndoelen aan bod. De kerndoelen zijn onderdeel van `Mens en Natuur` en `Mens en Maatschappij`. (slo, 2015: - Kerndoel 31: Processen in de natuur De leerling leert o.a. door praktisch werk kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in processen uit de levende en niet-levende natuur en hun relatie met omgeving en milieu. - Kerndoel 38: Geografische basiskennis De leerling leert een eigentijds beeld van de eigen omgeving, Nederland, Europa en de wereld te gebruiken om verschijnselen en ontwikkelingen in hun eigen omgeving te plaatsen. - Kerndoel 39: Onderzoek leren doen De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren. - Kerndoel 41: Omgaan met atlas en kaarten De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden. Leerdoelen Wat moeten de leerlingen na afloop kennen: - de leerlingen weten dat de sinkholes in Zuid-Limburg voornamelijk een menselijke oorzaak hebben. - de leerlingen weten dat de sinkholes in Florida voornamelijk een fysische oorzaak hebben. - de leerlingen weten dat sinkholes ontstaan in kalksteengebieden. 4

5 - de leerlingen weten dat de wetenschap eerste ontdekkingen heeft gedaan om sinkholes te kunnen voorspellen. - de leerlingen leren wat de gevolgen van sinkholes voor de maatschappij kunnen zijn. Wat moeten de leerlingen na afloop kunnen: - de leerlingen kunnen op kaarten aflezen waar op de wereld kalksteengebieden liggen. - de leerlingen kunnen gebieden waar sinkholes voorkomen met elkaar vergelijken (verschillenanalyse maken). - de leerlingen kunnen met Google Earth werken. - de leerlingen kunnen een risicoanalyse maken. - de leerlingen kunnen opgedane kennis verwerken in een eigen stripverhaal. 5

6 Didactische verantwoording Waarom een webquest? Het aanbod van digitale leermiddelen voor in het onderwijs groeit verder. Digitale leermiddelen bieden een hele hoop mogelijkheden en voordelen. Daarnaast voldoen de meesten ook aan een heleboel leerdoelen, zowel vakdidactische als sociaal-emotioneel. Een goede webquest sluit aan bij de zogeheten `first principles of instruction` (Merrill, 2012). In deze webquest worden de leerlingen actief betrokken bij het probleem rondom sinkholes, is het een verdieping op de leerstof, wordt de nieuwe informatie helder weergegeven en zullen de leerlingen in de eindopdracht alle verkregen informatie moeten toepassen. Omdat de webquest voorgestructureerd is en er veel bruikbare bronnen worden aangeboden leren de leerlingen op een goede manier omgaan met informatie verzamelen en op de juiste manier toepassen. Een vaardigheid die, doordat veel informatie ten aller tijden voor handen is, erg van belang is. (Martens, 2007) Daarnaast wordt met deze webquest meerdere intelligenties vanuit de theorie van `Meervoudige Intelligentie` aangesproken (Gardner, 1993). De leerlingen worden aangesproken op hun; - naturalistische intelligentie: ze onderzoeken een geologische natuurramp. - visueel-ruimtelijke intelligentie: door de vele beelden, video`s en kaarten die worden gebruikt. Ook de eindopdracht sluit aan op deze intelligentie. - logisch-mathematische intelligentie: er moeten verschillende verbanden worden gelegd. Onder andere met het maken van een verschillenanalyse en een risicoanalyse. - interpersoonlijk intelligentie: leerlingen werken in tweetallen. - verbaal linguïstische intelligentie: leerlingen zullen veel moeten lezen en beschrijven. - intrapersoonlijke intelligentie: de leerlingen zullen moeten nadenken over oplossingen en moeten hun mening kunnen geven. Deze webquest is een langlopende webquest. Dit betekent dat de webquest langer dan 3 lessen zal duren. Het doel van de webquest is om leerlingen te leren dat sinkholes zowel een fysische als een menselijke oorzaak hebben. De verschillen gaan de leerlingen verder onderzoeken. Daarnaast gaan de leerlingen, met behulp van de theorie harzard management, onderzoeken of sinkholes voorkomen kunnen worden en wat mogelijke oplossingen zouden kunnen zijn om sinkholes te voorkomen. Uiteindelijk geven de leerlingen hun mening over de stelling: zijn sinkholes nu een natuurramp? Meerwaarde voor de leerlingen is dat de webquest zeer gestructureerd is en daardoor dus goed zelfstandig te maken is. Daarbij is de webquest een verdieping op de lesstof. Voornamelijk voor leerlingen die graag meer verdieping willen is de webquest zeer geschikt. Echter is het onderwerp door de vele indrukwekkende foto`s voor veel leerlingen fascinerend en dus interessant. Doordat de leerlingen worden aangesproken op verschillende leerstijlen zal de webquest zinvol zijn voor hun algehele ontwikkeling. Meerwaarde voor de docenten is dat de webquest een verdieping biedt op eerder behandelde lesstof. De webquest kan daardoor zowel aan de gehele klas worden aangeboden, als aan enkele leerlingen. Hierdoor kan er recht worden gedaan aan individuele behoeften van leerlingen en. Doordat de webquest eigenlijk geheel voorgestructureerd is zal de benodigde inbreng van de docent minimaal zijn. Ook zullen sommige opdrachten prima als huiswerkopdracht opgegeven kunnen worden. Daardoor is de webquest ook gezien tijd zeer goed inzetbaar. Hoewel de webquest is gemaakt als verdieping op de lesstof van methode de Geo, is de webquest ook te gebruiken als verdieping op andere aardrijkskunde methode. 6

7 Verdiepingsmateriaal Fysische geografie Sinkholes, oftewel dolines of zinkgaten, ontstaan in kalksteengebieden, het is een onderdeel van karst. Met de term karst worden alle verschijnselen bedoeld die te maken hebben met de oplossing van kalksteen in water. Karst komt voornamelijk voor in vochtige gebieden, maar je kunt ook karstverschijnselen, en dus ook sinkholes, tegenkomen in droge gebieden. Deze sinkholes zijn dan al ontstaan in tijden dat er in het betreffende gebied nog een ander klimaat heerste. We kunnen het geografische verschijnsel in 3 soorten onderverdelen; Solution sinkhole (oplossingsdoline), Collapse sinkhole (instortingsdoline) en Cover-subsidence sinkhole (een bedekte verzakking). De leerlingen zullen voornamelijk voorbeelden van de solution sinkholes en collapse sinkholes tegenkomen. (Christopherson, 2012) Solution sinkholes Solution sinkholes ontstaan wanneer de bedrock van kalksteen zich direct aan het aardoppervlak, of onder een dunne laag waterdoorlatende grond bevindt. Regenwater sijpelt in spleetjes en scheurtjes in de bedrock en hierdoor verweert de kalksteenformatie langzaam. Op een plek van zo n scheur in de bedrock ontstaat na verloop van tijd een kuil/verzakking. Wanneer er een kuil ontstaat kan het gebeuren dat er materiaal van de hellingen van de kuil op de bodem van de kuil wordt gelegd waardoor er een waterdichte/slecht waterdoorlatende laag ontstaat. Wanneer de kuil dan volloopt met water ontstaat er een vijver/meertje. (afb. solution sinkhole: sinkhole.org) Collapse sinkholes De collapse sinkhole is de variant die regelmatig het nieuws haalt, omdat deze sinkhole zich heel plotseling openbaart en ogenschijnlijk zomaar kan ontstaan met verwoestende gevolgen. Boven de bedrock van kalksteen ligt een dikke grondlaag. Deze grondlaag is redelijk stevig, dit in tegenstelling tot het losse materiaal boven een cover-subsidence sinkhole. In de kalksteenformatie is een grot of holte. Dit kan bijvoorbeeld komen door een ondergronds lopende rivier zoals je ook kunt zien op het plaatje op dia 2. Het materiaal boven deze grot valt stukje bij beetje in de holte waardoor er een leegte ontstaat in de bodem boven de bedrock. Wanneer de spanning op het bovenliggende materiaal te groot wordt stort dit met veel geweld in, dit kan bijvoorbeeld komen na hevige regenval of nadat het grondwaterpeil is verlaagd. (afb. collapse sinkhole: Kentucky Geological Survey) Cover-subsidence sinkhole Een cover-subsidence sinkhole ontstaat eigenlijk 7

8 hetzelfde als de solution sinkhole met als groot verschil dat de bedrock zich nu niet direct aan de oppervlakte bevindt, maar onder een dikke laag, poreus en los materiaal (bijvoorbeeld zand). Water kan makkelijk door deze laag heen sijpelen en komt zo bij de kalksteenformatie terecht waar het verwering middels oplossing teweegbrengt. In zo n spleet of scheur valt vervolgens het zand wat bovenop de kalksteen ligt. Dit gaat heel geleidelijk, hierdoor ontstaan aan de aardoppervlakte ook heel geleidelijk een kuil/verzakking. (afb. cover-subsidence sinkhole: sinkhole.org) Sociale geografie Sinkholes kunnen echter ook door menselijk handelen ontstaan. Bijvoorbeeld door oude mijnengangen en lekkende waterleidingen. Het wegzakken van een deel van het winkelcentrum in Heerlen in een sinkhole kwam doordat een oud gedeelte van de steenkoolmijn onder de grond volledig instortte. Ondergronds ontstond zo een hele grote open ruimte. De bodem had geen houvast meer en zakte in. De wetenschap heeft inmiddels een methode ontdekt waarmee sinkholes waarschijnlijk van te voren kunnen worden voorspeld. Na onderzoek is gebleken dat de bodem vlak voor het ontstaan van een sinkhole wat vervormd. Vanuit de ruimte wordt de wereld in grote vlakken verdeeld en ieder vlak wordt om de 6 dagen gescreend. Op deze beelden zijn de vervormingen van de aarde te zien. We spreken pas van een ramp als er schade is. Schade aan economie, de mens of het ecologisch systeem. Met het At Risk model kunnen we onderzoeken wat het risico van een natuurramp is. Dit model bevat een formule, namelijk: het risico = de ramp x de kwetsbaarheid. De ramp houdt dan in dat je o.a. kijkt naar hoe vaak het verschijnsel voorkomt, hoe snel de ramp zich voltrekt, en de ruimtelijke spreiding van de ramp. De kwetsbaarheid zegt iets over hoe goed de mens zich heeft beschermd tegen de ramp, of zich veel kostbaarheden bevinden op de plek van de ramp etc. 8

9 Kwetsbaarheid speelt een belangrijke rol in de omvang van een natuurramp. Om de kwetsbaarheid te verlagen kunnen er verschillende maatregelen worden genomen. In de afbeelding zie je deze maatregelen. Plaatje 1 geeft de mogelijkheden van hazardmanagement aan, oftewel preventief handelen. Op plaatje 2 is te zien dat de bevolking kan worden beschermd voor een ramp. Hierdoor zijn mensen minder blootgesteld aan het gevaar. Plaatje 3 toont de mogelijkheid voor een waarschuwingssysteem, waardoor mensen voortijdig geëvacueerd kunnen worden. En plaatje 4 vermindert de kans op een natuurramp door het adequaat kunnen aanbieden van noodhulp. (Wisner, Blaikie, Cannon, & Davis, 2003) 9

10 Organisatie Opbouw van de webquest De webquest is volgens de regels van een webquest opgebouwd. Dat betekent dat de webquest de volgende indeling heeft: - Inleiding; introductie van het onderwerp - opdracht; korte uitleg over de opbouw van de webquest en de opdrachten - werkwijze; de opdrachten zelf - bronnen; bruikbaar materiaal om de webquest te kunnen maken - beoordeling; informatie over de eisen en de manier van beoordelen van de webquest - terugblik; korte samenvatting over wat de leerlingen hebben geleerd - docent; informatie voor de docent De leerlingen kunnen vanuit iedere pagina de andere pagina`s bezoeken. De werkwijze van de webquest Deel 1 van de webquest bestaat uit 3 opdrachten en een summatieve toetsing. In dit deel van de webquest onderzoeken de leerlingen eerst hoe de sinkholes in Zuid-Limburg ontstaan (opdracht 1). Dit doen ze doormiddel van Google Earth, een uitzending van SchoolTV over zinkgaten en door verschillende bronnen te lezen. Vervolgens gaan de leerlingen op dezelfde manier sinkholes in Florida onderzoeken (opdracht 2). De gevonden informatie passen ze toe in de bijbehorende opdracht, waarbij ze een verschillenanalyse maken. Vervolgens onderzoeken ze waar op de wereld nog meer sinkholes voorkomen (opdracht 3). Na dit alles te hebben gedaan maken de leerlingen een formatieve toetsing. Dit zijn 10 meerkeuze vragen. Deel 2 van de webquest begint met een google earth opdracht, waarbij de leerlingen verschillende sinkholes gaan zoeken en bekijken op google earth. Daarna wordt de opgedane kennis even kort herhaald (opdracht 4) en vervolgens gaan de leerlingen onderzoeken wat de invloed is van sinkholes op de maatschappij. Daarbij leren leerlingen een risicoanalyse te maken (opdracht 5). In de eindopdracht (summatieve toetsing) maken de leerlingen een strip waarbij ze ingaan op de manier waarop sinkholes ontstaan en hoe de mens daarbij het beste mee kan omgaan. Hieronder volgt een mogelijke opzet voor de lessen. Nogmaals; dit is geen vaststaand feit. Houd er wel rekening mee dat je als docent een maximaal aantal lessen opgeeft. Wij hebben rekening gehouden met lessen van 50 min. Les 1 (deel 1): - opdracht 1 - opdracht 2 Les 2 (deel 1): - opdracht 3 - meerkeuze toets (formatieve toetsing) Les 3 (deel 2): - Google Earth opdracht - opdracht 4 - opdracht 5 Les 4 (deel 2): - eindopdracht (summatieve toetsing) 10

11 Tips voor de uitvoering De webquest is opgedeeld in 2 delen met daarin verschillende opdrachten. Dit betekent dat de webquest niet direct lesgebonden is. Advies is om aan ieder deel twee lessen te besteden. Maar er is alle ruimte voor zowel de docent als de leerlingen om hierin te differentiëren. Belangrijk is wel dat de leerlingen eerst om een beoordeling vragen als ze klaar zijn met deel 1. Als docent kun je daarvoor het beoordelingsschema gebruiken. Dit geeft zowel de docent als de leerling inzicht in hoeverre de informatie voldoende is verzameld en begrepen. Ook voor het tweede gedeelte is een beoordelingsschema. Wanneer beide delen zijn beoordeeld is de eindbeoordeling ook meteen inzichtelijk. De leerlingen kunnen zelf alle werkbladen en beoordelingen inzien en printen. Natuurlijk is het ook mogelijk om dit als docent zelf van te voren te doen. Wij adviseren om de webquest in tweetallen te laten maken. Daarbij is het belangrijk om van te voren te checken of Google Earth op alle beschikbare computers is geïnstalleerd. 11

12 Antwoorden op de opdrachten Antwoordenmodel bij de werkbladen Hieronder is als eerste het antwoordenmodel van werkblad deel 1 te vinden. Daarna het antwoordenmodel van werkblad deel 2. Wellicht is het altijd nog mogelijk dat leerlingen met andere correcte antwoorden komen dan vermeld. Dit kan dan altijd naar eigen inzicht worden beoordeeld. 12

13 Werkblad bij deel 1 Opdracht 1 en 2: Zuid-Limburg en Florida Bekijk de filmpjes en lees de bronnen en vul vervolgens onderstaande tabel in. Wees zo volledig mogelijk in je antwoorden. Oorzaken voor het ontstaan van sinkholes. Zuid-Limburg Voornamelijk een menselijke oorzaak. In voormalige steenkoolmijnen is erg veel steenkool afgegraven. Nu zijn de vele gangstelsels gevaarlijk, omdat ze kunnen instorten. Hierdoor kan plotseling de bodem wegzakken. Ook door karstverschijnselen zijn er dolines ontstaan, deze zijn alleen niet zo spectaculair. Florida Voornamelijk een fysische oorzaak. Kartverschijnselen in kalksteenlaag. Eventueel in combinatie met veranderingen in de grondwaterspiegel. Sinkholes komen vaker voor en zijn in omvang groter. Ook menselijke oorzaak: Bijvoorbeeld door gesprongen waterleidingen. Overeenkomsten in de oorzaak. In beide gebieden zowel menselijke als natuurlijke oorzaak. Verschillen in de oorzaak. Fysische oorzaak: In Zuid-Limburg oplossingsdolines. In Florida voornamelijk ook instortingsdolines. Deze gevolgen heeft het ontstaan van een sinkhole voor de mensen. Verzakkingen in de tuin. Instorten van bijv. winkelcentra. Maar de grond zakt langzaam in. Mensen hebben de tijd om maatregelen te nemen. Grote gevolgen, omdat het onverwachts gebeurd. Mensen kunnen plotseling in de grond verdwijnen. Huizen kunnen instorten. 13

14 Nu je de oorzaken van een aantal sinkholes hebt onderzocht en de verschillende oorzaken hebt gezien kun je 2 soorten onderscheiden. In welke twee groepen zouden we sinkholes kunnen verdelen als we naar de oorzaak kijken? Menselijke oorzaken en fysische oorzaken. Opdracht 3: Waar nog meer? Teken in onderstaande lege wereldkaart de sinkholes van het filmpje in. Vergelijk jouw kaart met sinkholes met de kaart hieronder. Wat valt op? De meeste van de sinkholes liggen op plekken waar kalksteengebieden voorkomen. Welke conclusie kun je trekken? Sinkholes komen voor in kalksteengebieden. Is er een of zijn er meerdere sinkholes die niet passen in bovenstaande conclusie? Wellicht hebben ze sinkholes gevonden die op plekken voorkomen waar geen kalksteengebieden voorkomen. Hoe kun je deze sinkholes verklaren? Het zijn sinkholes die een menselijke oorzaak hebben. 14

15 Carbonate Rocks = Kalksteen 15

16 Werkblad bij deel 2 Opdracht 4: Voorkennis ophalen Je hebt in de vorige les veel geleerd over sinkholes en hoe ze ontstaan. Ook zijn er in deze les veel begrippen naar voren gekomen. Schrijf bij het stripje wat er precies gebeurt en gebruik daarbij in ieder geval de volgende woorden: karst, kalksteen, water, oplossen, sinkhole/doline. In het antwoord moet het volgende naar voren komen: je ziet in dit stripje hoe een sinkhole/doline ontstaat. In de laag kalksteen, die onder de oppervlak ligt, zitten scheuren. Hier druppelt water in. Dit water zorgt ervoor dat de kalksteen langzaam verweert doordat kalk oplost in water. Dit verschijnsel wordt karst genoemd. Doordat de kalksteen oplost ontstaat er een holte, hier zakt vervolgens het bovenliggende materiaal in. Zo ontstaat een sinkhole/doline. 16

17 Opdracht 5: Hoe om te gaan met het gevaar van sinkholes? Onderstaand model laat zien welke mogelijkheden mensen hebben om het risico op een ramp te voorkomen. Dit betekenen de plaatjes. Plaatje 1: Het risico op een ramp verminderen en de ramp voorkomen Plaatje 2: De kwetsbaarheid verminderen, mensen beschermen Plaatje 3: De voorbereiding op een ramp, een alarmsysteem Plaatje 4: De mogelijkheid tot het snel en vakkundig kunnen ingrijpen na een ramp Vul het schema in voor de natuurramp sinkholes. Gebruik hierbij al het geleerde uit de bronnen die je hebt gezien en gelezen tijdens het doorlopen van de webquest. 1. Risico verminderen/ramp voorkomen 2. De kwetsbaarheid verminderen De holte onder het aardoppervlak opvullen. Bijvoorbeeld met beton. De fundering op palen leggen die in de bedrock worden bevestigd. De fundering op palen leggen die in de bedrock worden bevestigd. 3. Waarschuwing/voorbereid zijn op de ramp 4. Mogelijkheid tot herstel Op dit moment worden het waarschuwingssystemen ontwikkeld waarbij satellieten de kleinste beweging van de bodem kunnen registreren en waaruit specialisten een sinkholevorming kunnen afleiden. Helaas is het nog niet nodig om de plek exact vast te stellen. Er ontstaan scheuren in de vloer of muren. De tuin verzakt.. Wanneer een instortingsdoline is ontstaan kun je er weinig aan veranderen. Je kunt het gat dichten met materiaal, maar aangezien het proces onder de grond gewoon doorgaat kan er later weer een instorting plaatsvinden. Wanneer een doline eenmaal ingestort is is het gevaar geweken op die plek. Er kan echter in de nabije omgeving wel weer een nieuwe doline ontstaan. 17

18 Nu je dit allemaal hebt bekeken wat kunnen mensen dan volgens jou het best doen als ze te maken krijgen met een sinkhole in de tuin of onder hun huis? Mogelijke antwoorden zijn: Verhuizen, het gat dichten met beton, het huis op palen laten zetten Om het risico op een natuurramp te berekenen bestaat er een formule: Het risico = de ramp x de kwetsbaarheid. Het maakt veel uit hoe de ramp is en hoe kwetsbaar de mensen, menselijke activiteiten en het gebied waar de ramp plaatsvindt zijn. De natuurramp - Komt deze natuurramp vaker voor in dit gebied? - De kans op herhaling van een ramp in de toekomst - De snelheid waarmee een ramp begint - De omvang van de ramp - De duur van de ramp - De ruimtelijke omvang van de ramp Kwetsbaarheid van de omgeving - Wonen er mensen? - Is er veel economische activiteit in het gebied? - Hoe wordt het land gebruikt? - Is er veel infrastructuur en zijn er faciliteiten? - Is er waardevolle cultuur in het gebied? - Hoe is het Ecosysteem? - Hebben mensen de mogelijkheid, grondstoffen en de wil om te verhuizen, reageren, voorbereiden en herstellen als er een ramp dreigt of al heeft plaatsgevonden. Als je al deze zaken tegen elkaar wegzet kun je het risico op een natuurramp berekenen. We hebben echter niet de beschikking over concrete cijfers dus gaan we het risico niet berekenen, maar beredeneren. 18

19 Vul het schema hieronder in voor sinkholes in Zuid-Limburg, gebruik hiervoor de kennis die je hebt opgedaan tijdens de eerdere opdrachten in de webquest. Je kunt ook de bronnen raadplegen. De natuurramp Kwetsbaarheid van de omgeving Komt deze natuurramp vaker voor in dit gebied? Wonen er mensen? Is er kans op herhaling van de ramp in de toekomst? Is er veel economische activiteit in het gebied? Redelijk Hoe is de snelheid waarmee de ramp begint? Langzaam Hoe wordt het land gebruikt? Wonen, landbouw, economisch Hoe lang duurt de ramp? Kort Is er veel infrastructuur en zijn er faciliteiten? Hoe is de ruimtelijke grootte van de ramp? Een aantal meter in doorsnede Is er waardevolle cultuur in het gebied? Hebben mensen de mogelijkheid, grondstoffen en de wil om te verhuizen, reageren, voorbereiden en herstellen als er een ramp dreigt of al heeft plaatsgevonden? Beredeneer nu, op basis van je hierboven gegeven antwoorden hoe groot de kans is op een natuurramp als gevolg van een sinkhole in Zuid-Limburg. De kans op een ramp als gevolg van een sinkhole is in Zuid-Limburg erg klein. De dolines ontstaan langzaam en zijn klein in omvang. De mensen hebben de mogelijkheid en het geld om voorzorgsmaatregelen te nemen. 19

20 Vul dit schema ook in voor sinkholes in Florida. De natuurramp Kwetsbaarheid van de omgeving Komt deze natuurramp vaker voor in dit gebied? Wonen er mensen? Is er kans op herhaling van de ramp in de toekomst? Is er veel economische activiteit in het gebied? Hoe is de snelheid waarmee de ramp begint? Plotseling en snel Hoe wordt het land gebruikt? Wonen, landbouw, economische activiteit Hoe lang duurt de ramp? Kort Is er veel infrastructuur en zijn er faciliteiten? Hoe is de ruimtelijke grootte van de ramp? Variërend van enkele tot tientallen meters. Is er waardevolle cultuur in het gebied? Hebben mensen de mogelijkheid, grondstoffen en de wil om te verhuizen, reageren, voorbereiden en herstellen als er een ramp dreigt of al heeft plaatsgevonden? Beredeneer nu, op basis van je hierboven gegeven antwoorden hoe groot de kans is op een natuurramp als gevolg van een sinkhole in Florida. De kans op een natuurramp als gevolg van een sinkhole is in Florida redelijk groot. Ondanks het feit dat de mensen de mogelijkheid hebben om voorzorgsmaatregelen te nemen kan de sinkhole zo plotseling ontstaan dat de mensen erdoor verrast worden. Als een collapse-sinkhole eenmaal optreedt is er niets meer aan te doen. Je hebt inmiddels veel geleerd over sinkholes. Je weet hoe en waar ze ontstaan, je kent de risico s op en van een sinkhole. Beantwoord nu de laatste vraag: Vind jij een sinkhole een natuurramp? Waarom wel/niet? Eigen antwoord, mits goed onderbouwd. 20

21 Evaluatie Beoordeling van de webquest Hieronder is het totale beoordelingsschema te zien. Het beoordelingsschema is hetzelfde opgedeeld als de gehele webquest. Zo kunt u per deel een beoordeling geven. Beide beoordelingen samen opgeteld is dan de definitieve beoordeling. 21

22 Beoordeling Deel 1: opdracht 1, opdracht 2, opdracht 3 en de deeltoets Opdracht 1 en opdracht 2 Opdracht 3 Deeltoets Onvoldoende Matig Voldoende Goed Opdrachten zijn niet gemaakt (0p) Opdrachten zijn niet gemaakt (0p) Opdrachten zijn wel gemaakt, maar bevatten veel fouten en de antwoorden zijn erg kort. (1p) Opdrachten zijn wel gemaakt, maar bevatten veel fouten en de antwoorden zijn erg kort. (1p) De deeltoets is onvoldoende: 5 vragen of minder zijn goed beantwoord. (0p) Opdrachten zijn bijna allemaal goed beantwoord en/of de antwoorden zijn uitgebreid genoeg beschreven. (3p) Opdrachten zijn bijna allemaal goed beantwoord en/of de antwoorden zijn uitgebreid genoeg beschreven. (3p) De deeltoets is voldoende: 6 of 7 vragen zijn goed beantwoord. (2p) Opdrachten zijn goed gemaakt. De vragen zijn correct en uitgebreid beantwoord. (5p) Opdrachten zijn goed gemaakt. De vragen zijn correct en uitgebreid beantwoord. (5p) De deeltoets is goed gemaakt: meer dan 8 vragen zijn goed beantwoord. (4p) Let op: om door te mogen naar Deel 2 van de webquest moet je minstens 10 punten hebben gescoord. Waarbij de Deeltoets tenminste voldoende is afgerond. 22

23 Beoordeling Deel 2: opdracht 4, opdracht 5 en de eindopdracht Opdracht 4 Opdracht 5 Eindopdracht Onvoldoende Matig Voldoende Goed Opdrachten zijn niet gemaakt (0p) Opdrachten zijn niet gemaakt (0p) Opdrachten zijn wel gemaakt, maar bevatten veel fouten en de antwoorden zijn erg kort. (1p) Opdrachten zijn wel gemaakt, maar bevatten veel fouten en de antwoorden zijn erg kort. (1p) De Eindopdracht is niet gemaakt of voldoet niet aan de eisen (0p) Opdrachten zijn bijna allemaal goed beantwoord en/of de antwoorden zijn uitgebreid genoeg beschreven. (3p) Opdrachten zijn bijna allemaal goed beantwoord en/of de antwoorden zijn uitgebreid genoeg beschreven. (3p) De eindopdracht voldoet aan de eisen (5p) Opdrachten zijn goed gemaakt. De vragen zijn correct en uitgebreid beantwoord. (5p) Opdrachten zijn goed gemaakt. De vragen zijn correct en uitgebreid beantwoord. (5p) De eindopdracht is in één woord: perfect! (7p) Eisen aan de Eindopdracht: - Minimaal 8 afbeeldingen - Er wordt correct uitgelegd hoe sinkholes ontstaan in Zuid - Limburg - Er wordt beschreven wat de gevolgen kunnen zijn van een sinkhole voor de samenleving - De strip ziet er keurig verzorgd uit Let op: om de webquest geheel af te ronden moet je bij de beoordeling van Deel 2 minstens 10 punten hebben gescoord. Waarbij de Eindopdracht tenminste voldoende moet zijn beoordeeld. Je uiteindelijke cijfer zijn de punten van beoordeling Deel 1 en de punten van beoordeling Deel 2 bij elkaar opgeteld gedeeld door het aantal punten wat je kon halen. Je behaalde aantal punten : 21 = je cijfer 23

24 Literatuur Boeken: Christopherson, R. (2012). Geosystems. New Jersey: Pearson. Gardner, H. (1993). Multiple Intelligences: The Theory in Practice. New York: Basic Books Pater, B de. (2011). Denken over regio`s geografische perspectieven. Bussum: uitgeverij Coutinho Wisner, B., Blaikie, P., Cannon, T., & Davis, I. (2003). At Risk natural hazards, people`s vulnerability and disasters (2 e ed. ) Routledge. Websites Martens, R. (2007). Positive learning met Multimedia. Open Universiteit Heerlen Merrill, M. D. (2012). First principles of instruction. John Wiley & Sons of+instruction&ots=spqzgwrgbh&sig=ioauyyqyazduwtbcohc5zaxogea#v=onepage&q&f=false slo, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. (2015). kerndoelen voor de onderbouw nderbouw.pdf/ Alle bronnen die de leerlingen wordt aangeraden te gebruiken staan vermeld in de webquest. 24