NATUURRAMPEN DICHTBIJ HUIS: het verdronken landschap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NATUURRAMPEN DICHTBIJ HUIS: het verdronken landschap"

Transcriptie

1 NATUURRAMPEN DICHTBIJ HUIS: het verdronken landschap Concept titel lesbrief GEO-LOGICAL door Sjoerd Kluiving Overleg werkgroep Brabantse Wal Noord Halsteren

2 Aanleiding het verdronken landschap van West-Brabant te ontsluiten voor de regionale (en provinciale) schoolgaande jeugd. Wie: laatse groepen Basisonderwijs (groepen 7 en 8) en de eerste groepen Voortgezet Onderwijs (VWO 1-2, HAVO-VWO 1-2, VMBO 1-2-3)

3

4 Leerdoelen Te bereiken doelen aan het einde van het doorlopen lespakket: De lerende kan begrijpen en uitleggen dat er een landschap onder de grond zit met dorpen, kastelen en kloosters, welke bedekt wordt door een meter klei De lerende kan bronnen vinden met basale achtergrondinformatie over de geschiedenis van de regio. De lerende kan inzien wat de contrasten in het landschap zijn: zoals hoog tegenover laag, nat tegenover droog, oud tegenover jong, recht tegenover krom. De lerende kan enkele basisvaardigheden toepassen uit de aardrijkskunde en de archeologie

5 Waarom leerdoelen? geven richting aan van je cursus; waar wil je uitkomen? >> relatie met theorie, oefening, toetsing! hulpmiddel bij de keuzes die je maakt (sturen leeractiviteiten, kiezen werkvormen, selecteren inhoud) transparantie voor docenten die de lesbrief gaan uitvoeren, afstemming, overdraagbaarheid

6 Taxonomie van Bloom Evaluatie Synthese Inzicht denk niveau Analyse Toepassing Begrip Kennis Verbanden buiten de stof Verbanden binnen de stof Geheugen

7 Samenvattend 1. in termen van waarneembaar gedrag 2. op een zo hoog mogelijk niveau 3. gedragscomponent én inhoudscomponent Formuleer zodanig (specifiek) dat je zeker weet dat degene die het van je overneemt doet wat je met het leerdoel hebt bedoeld

8 Onderwijs geven is niet alleen: Hoe kan ik deze stof zo goed mogelijk overdragen? maar vooral: Hoe kan ik de juiste leeractiviteiten uitlokken? Wie doet het werk?

9 Stappenplan 1. leerdoelen 2. leeractiviteiten 3. werkvorm 4. docentactiviteiten 5. evt. benodigdheden

10 Stappenplan 1. leerdoelen: het gewenste gedrag dat je bij de student wilt bereiken (o.m. kennis, inzicht, vaardigheden) 2. leeractiviteiten: activiteiten die een student onderneemt om zich kennis, inzichten, vaardigheden eigen te maken 3. werkvorm: structuur die de gewenste leeractiviteiten uitlokt 4. docentactiviteiten: ondersteuning die daarbij nodig is

11 w.b. werkvorm: Leerpiramide Bales Gem. retentie Uitleg docent 5 % Lezen 10 % Audiovisueel materiaal 20 % Demonstratie 30 % Discussiegroep 50 % Zelf doen, praktijkoefening 75 % Elkaar uitleggen 80 %

12 Leerdoelen De cursustekst zal de leerling inleiden in de aardkundige en cultuurhistorische geschiedenis van de regio met een nadruk op het verdronken landschap van West-Brabant. Te bereiken doelen aan het einde van het doorlopen lespakket: De lerende kan begrijpen en uitleggen dat er een landschap onder de grond zit met dorpen, kastelen en kloosters, welke bedekt wordt door een meter klei De lerende kan bronnen vinden met basale achtergrondinformatie over de geschiedenis van de regio. De lerende kan inzien wat de contrasten in het landschap zijn: zoals hoog tegenover laag, nat tegenover droog, oud tegenover jong, recht tegenover krom. De lerende kan enkele basisvaardigheden toepassen uit de aardrijkskunde en de archeologie

13 Voorbeeld Opstellen Vragen Hoofdvragen: Waarom kunnen delen van ons land zomaar overstromen? Welke delen van ons land overstromen gemakkelijk en waarom? Kan ook het gebied bij jou in de buurt zomaar overstromen? Wat gebeurt er tijdens een overstroming? Zijn er verschillen en overeenkomsten tussen rampen toen en rampen nu? Hoe kunnen (overstromings)rampen in de toekomst worden voorkomen?

14 Specifieke vragen over de ramp Bijvoorbeeld: Wat zijn overstromingen? Welke overstromingen ken je? Is elke overstroming een ramp waar mensenlevens door bedreigd worden? Hoe plosteling werden de mensen in Zeeland en West-Brabant in 1953 verrast toen de dijken doorbraken? Wat weet je van de Ramp van 1953? Kun je mensen uit je familie of omgeving interviewen die je ietsmeer kunnen vertellen over de Ramp van 1953?

15 Opzet Voorbereiding: verzamelen bronmaterialen, kaarten, literatuur Opstellen leerdoelen voor educatief programma, gespecificeerd naar niveau onderwijs, kader, inhoud Schrijven cursustekst en oefenmateriaal Maken afbeeldingen, filmmaterialen, animaties Ontwerpen excursie Ontwerpen Powerpointpresentaties Ontwerpen Webquests

16 Inhoud lesbrief Inleiding/instructie docenten Hoofdstukken: Rivieroverstromingen Zeeoverstromingen Het West-Brabantse landshap vorming van het natuurlijke landschap Het Middeleeuwse landschap Overstromingen uit het verleden: het verdronken landschap Ons klimaat verandert (Nederland leeft met water) Webquests Excursie

17

18

19

20 Webkwesties

21 NATUURRAMPEN DICHTBIJ HUIS: het verdronken landschap Concept titel lesbrief GEO-LOGICAL door Sjoerd Kluiving Overleg werkgroep Brabantse Wal Noord Halsteren Vragen?

Educatief arrangeren rond LOB

Educatief arrangeren rond LOB Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig

Nadere informatie

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas WikiKids Atlas Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas 1. Inhoudsopgave. 1. Inhoudsopgave. p. 43 2. Inleiding. p. 44 3. Uitleg en kerndoelen WikiKids Atlas. p. 46 3.1. Inleiding. p. 46 3.2. Uitleg WikiKids.

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES?

HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES? OPDRACHT HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES? In deze opdracht doorloop je in vogelvlucht alle stappen die je kunt zetten om van leerdoelen te komen tot een goede les voor de leerlingen. Het betreft

Nadere informatie

Titel Nederlandse troepen in Srebrenica

Titel Nederlandse troepen in Srebrenica Nederlandse troepen in Srebrenica Hoe zorg je voor vrede in moeilijke tijden? Korte lesomschrijving Leerlingen verwerven in deze les informatie over de burgeroorlog in Joegoslavië. Ook onderzoeken ze de

Nadere informatie

Begrijpend lezen, lessenserie. voor het VO

Begrijpend lezen, lessenserie. voor het VO Begrijpend lezen, lessenserie voor het VO Handleiding Antwoorden Jeltje Harnmeijer Hedy van Hemert Voorwoord en Handleiding Inleiding Voor u ligt de lessenserie Begrijpend lezen, ontwikkeld door Jeltje

Nadere informatie

Profielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk

Profielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk Ben je op zoek naar een onderwerp voor je profielwerkstuk? Dan is het Woudagemaal misschien interessant voor je. Profielen Volg je het profiel Natuur & Techniek, dan zit je goed! Want in dit stappenplan

Nadere informatie

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde

Nadere informatie

Wat is een sectorwerkstuk?

Wat is een sectorwerkstuk? Het sectorwerkstuk Wat is een sectorwerkstuk? Bij het sectorwerkstuk gaat het om een vakoverstijgende thematiek die past binnen de sector. Het onderwerp moet gaan over een maatschappelijk relevant thema

Nadere informatie

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar

Nadere informatie

Sectoren. Inhoud. 1. Het sectorwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Sectorwerkstuk

Sectoren. Inhoud. 1. Het sectorwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Sectorwerkstuk Ben je op zoek naar een onderwerp voor je sectorwerkstuk? Dan is het misschien interessant voor je. Sectoren Volg je de sector Techniek, dan zit je goed! Want in dit stappenplan kijken we vooral naar de

Nadere informatie

Te veel, te rijk, te weinig. Waterpark Lankheet

Te veel, te rijk, te weinig. Waterpark Lankheet Waterpark Lankheet Erfgoed/NME project voor groep 8 Handleiding leerkracht Opdrachtgever: Waterpark Lankheet en Commissie Culturele Vorming Haaksbergen Bronmateriaal: Waterpark Lankheet/Historische Kring

Nadere informatie

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen

Nadere informatie

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Ontwerponderzoek Naam auteur Mariëlle Kruithof Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Het toewijzingsprobleem, een kijkje in de wiskunde buiten de middelbare school. Het behandelen van de Hongaarse

Nadere informatie

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen

Nadere informatie

Vak: Nederlands Klas: 6 vwo 2015-2016 Blok: I

Vak: Nederlands Klas: 6 vwo 2015-2016 Blok: I Vak: Nederlands Klas: 6 vwo 2015-2016 Blok: I WEEK STOFOMSCHRIJVING 35 Literatuur: uitleg wat je dit jaar moet doen. De komende weken (tot week 42) werken aan ondergenoemde punten via opgave en in afspraak

Nadere informatie

Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren

Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren Dit format is bedoeld voor docenten die onderzoekend-lerenopdrachten gaan maken voor het gebruik in hun eigen groep en/of voor gebruik door

Nadere informatie

Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding

Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding Internet is niet meer weg te denken uit het huidige onderwijs en biedt bovendien een bijna onuitputtelijke bron aan informatie en hulpmiddelen. Dit document

Nadere informatie

Module H4-3 DE MIDDELEEUWEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Module H4-3 DE MIDDELEEUWEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). Module H4-3 DE MIDDELEEUWEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). WERKSCHEMA (alle leerroutes) 4 lesweken Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw docent heeft met

Nadere informatie

Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen

Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen De Middeleeuwen kennen verschillende stijlen en uitingsvormen van religieuze thema s Om de leerlingen hier een goed inzicht in te geven en zelf mee aan te slag

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Je oefent deze vaardigheid in het praktijklokaal aan de hand van het handelingsformulier Voorlichting geven.

Je oefent deze vaardigheid in het praktijklokaal aan de hand van het handelingsformulier Voorlichting geven. OPDRACHTFORMULIER Voorlichting geven Naam student: Datum: Opdracht Je geeft voorlichting aan een of meer zorgvragers. Voordat je gaat oefenen Je oefent deze vaardigheid in het praktijklokaal aan de hand

Nadere informatie

De Taxonomie van Bloom Toelichting

De Taxonomie van Bloom Toelichting De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog

Nadere informatie

Bijeenkomst 1. Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij voorkennins en ervaring van studenten.

Bijeenkomst 1. Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij voorkennins en ervaring van studenten. Bijeenkomst 1 Leerdoelen: Studenten kunnen Uitleggen waarom sommige informayie makkelijk vergeten wordt en welke factoren een rol spelen Expliciteren hoe hij zelf leert Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij

Nadere informatie

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER LESBESCHRIJVINGSFORMULIER Beroepstaak 1 Omgaan met kinderen in een leersituatie Stageschool Plaats Stagementor Stagegroep Aantal kinderen Gegevens Stageschool Datum Naam student Groep Vakgebied Gegevens

Nadere informatie

De netwerkvraag: een goede voorbereiding is het halve werk. - Ik ben op zoek naar iemand die mij iets kan vertellen over wat het verschil is tussen de

De netwerkvraag: een goede voorbereiding is het halve werk. - Ik ben op zoek naar iemand die mij iets kan vertellen over wat het verschil is tussen de Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUKBOEKJE

PROFIELWERKSTUKBOEKJE PROFIELWERKSTUKBOEKJE HAVO/ATHENEUM 2012/2013 Naam: Klas: HET PROFIELWERKSTUK LEERLINGENBOEKJE HAVO4/ATHENEUM 5 2012-2013 Een van de onderdelen van het examen is het profielwerkstuk (PWS). In dit werkstuk

Nadere informatie

RSC PROFIELWERKSTUK 2008 / 2009 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK

RSC PROFIELWERKSTUK 2008 / 2009 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK Beste leerling, RSC PROFIELWERKSTUK 2008 / 2009 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK Voor je ligt het Logboek dat je gaat gebruiken bij het maken van je profielwerkstuk. Aan het eind van de komende 2 weken lever

Nadere informatie

Instructie en opzet werkvorm onderwerp opdracht: organen en cellen.

Instructie en opzet werkvorm onderwerp opdracht: organen en cellen. Lesplan ontwerpen 1 Docent: Janneke Visser Datum: 23 nov. 2011 Tijd: 1 e uur (70 ) Klas: 1h Aantal lln: 27 Instructie en opzet werkvorm onderwerp opdracht: organen en cellen. Leerlingen.. hebben de vragenlijst

Nadere informatie

Begeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat. Frans Ottenhof

Begeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat. Frans Ottenhof Begeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat Frans Ottenhof De rol van de mentor * Wat is motiverend voor leerlingen? * Aan welke studievaardigheden kun je werken? Welke niet? * Wat heb je nodig

Nadere informatie

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op

Nadere informatie

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen

Nadere informatie

Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs.

Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs. Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs Beknopte versie 1 Inhoudsopgave Doelgroep... 2 Algemene leerdoelen...2 Opzet van

Nadere informatie

stofomschrijving 4 012 tt 100 SE leesvaardigheid en examenidioom. 3 3 n

stofomschrijving 4 012 tt 100 SE leesvaardigheid en examenidioom. 3 3 n Programma van Toetsing en Afsluiting 04-05 Vak: Duits 3 0 tt 00 Kurzgeschichten. Het beantwoorden van vragen en vertalen van tekstpassages n.a.v. een aantal korte Duitse verhalen en bijbehorende literatuurgeschiedenis.

Nadere informatie

Wat is een sectorwerkstuk?

Wat is een sectorwerkstuk? Het sectorwerkstuk Wat is een sectorwerkstuk? Bij het sectorwerkstuk gaat het om een vakoverstijgende thematiek die past binnen de sector. Het onderwerp moet gaan over een maatschappelijk relevant thema

Nadere informatie

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek Dossier opdracht 12 Vakproject 2: Vakdidactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 12 november, 2007 Samenvatting Dit document is onderdeel van mijn

Nadere informatie

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1) Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad

Nadere informatie

Opdracht Inhoud Hoe uitvoeren? Inleveren? Becijfering 1. Onthouden Leswijsopdrachten

Opdracht Inhoud Hoe uitvoeren? Inleveren? Becijfering 1. Onthouden Leswijsopdrachten Geschiedenis Klas 2 Havo/Vwo H1 Leswijs Tijd van Ontdekkers & Hervormers Leerdoel Je kunt op basis van een zelf gemaakte tijdbalk (bestaande uit bronnen) de continuïteit en verandering tijdens de Tijd

Nadere informatie

docent-leerling* vaksectie school tevredenheid over de DTT

docent-leerling* vaksectie school tevredenheid over de DTT Modelbeschrijving Interventies DTT implementatie gericht op: docent-leerling* vaksectie school levert: bekendheid met de DTT * van toepassing op deze interventie 1 Naam interventie: tevredenheid over de

Nadere informatie

Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding. Programma Oudercursus VO. Bijeenkomst 1

Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding. Programma Oudercursus VO. Bijeenkomst 1 Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding Programma Oudercursus VO Bijeenkomst 1 - Naar het VO, wat verandert er allemaal voor kind en ouder? - Wederzijdse verwachtingen

Nadere informatie

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht 1 Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht Hoe ontwikkelt het begrip van dit theoretisch kader zich bij docenten, en op welke wijze helpt het ze cultuuronderwijs vorm te geven? Emiel Copini e.j.copini@rug.nl

Nadere informatie

RSC PROFIELWERKSTUK 2015 / 2016 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK

RSC PROFIELWERKSTUK 2015 / 2016 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK Beste leerling, RSC PROFIELWERKSTUK 2015 / 2016 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK Voor je ligt het Logboek dat je gaat gebruiken bij het maken van je profielwerkstuk. Na de PWS-weken lever je een geschreven werkstuk

Nadere informatie

Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY)

Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY) Universitaire Pabo van Amsterdam Nieuwe Prinsengracht 130 1018 VZ Amsterdam E-mail: upva@uva.nl www.student.uva.nl/upva Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY)

Nadere informatie

Ontdek het verborgen verleden van Schokland

Ontdek het verborgen verleden van Schokland Ontdek het verborgen verleden van Schokland Methodelink bij het lespakket Archeoroute Schokland De culturen en landschappen op Schokland vormen een veelzijdig onderwerp voor uw les in de groepen 6, 7 en

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Module H4-4 DE TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Module H4-4 DE TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS (OVERZICHT EN KENMERKEN). Module H4-4 DE TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS (OVERZICHT EN KENMERKEN). WERKSCHEMA (alle leerroutes) 2 lesweken Onderdeel van toets T3 in toetsweek 2 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw

Nadere informatie

Archeologie op school. Handleiding voor de leerkracht

Archeologie op school. Handleiding voor de leerkracht Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar

Nadere informatie

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.

Nadere informatie

Dossier opdracht 4. Vakproject 2: Vakdidactiek

Dossier opdracht 4. Vakproject 2: Vakdidactiek Dossier opdracht 4 Vakproject 2: Vakdidactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 26 september, 2007 Samenvatting Dossier opdracht 3 bevat een uitgebreid

Nadere informatie

Hoe tevreden zijn leerlingen over de school in , uitgesplitst naar onderwijssoort? Hoe tevreden zijn leerlingen over de school in ?

Hoe tevreden zijn leerlingen over de school in , uitgesplitst naar onderwijssoort? Hoe tevreden zijn leerlingen over de school in ? Hoe tevreden zijn leerlingen over de school in 2015-2016? De vergelijking met de landelijke gegevens is uiterlijk op 1 september 2016 beschikbaar. Aantal leerlingen: 376 (op 1 oktober) - Aantal respondenten:

Nadere informatie

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012 Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. De tijdlijn 3. De verschillende fasen 4. Onderwerp zoeken 5. Informatie zoeken 6. Nog 10 tips 7. De beoordeling

Nadere informatie

Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een profielwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een profielwerkstuk

Nadere informatie

Criteria selectie educatiemateriaal (zwerf)afval

Criteria selectie educatiemateriaal (zwerf)afval Criteria selectie educatiemateriaal (zwerf)afval Standaard Quickscan (versie november 2018) Inleiding Voor het project Afval op School heeft SME een lijst met Topproducten van educatieve materialen samengesteld

Nadere informatie

Opdracht Feedback Feed up Feed forward

Opdracht Feedback Feed up Feed forward Opdracht Feedback Feed up Feed forward In deze workshop ga je aan de slag met het inbouwen van verschillende feedbackmomenten in je les. In deze workshop leer je het verschil tussen: - feedback, feed up

Nadere informatie

Onderwijsassistent. Kenmerken. Werkzaamheden. Na deze opleiding:

Onderwijsassistent. Kenmerken. Werkzaamheden. Na deze opleiding: Onderwijsassistent Een leraar of lerares komt soms handen tekort in de klas. Als onderwijsassistent zorg je er samen met de leerkracht voor dat alle leerlingen de aandacht krijgen die ze verdienen. In

Nadere informatie

Leerplan/lessenserie Cultuur in de Spiegel:

Leerplan/lessenserie Cultuur in de Spiegel: kernteam Leerplan/lessenserie Cultuur in de Spiegel: Docent(en): Bestemd voor groep(en): Vak(ken)/vakgebied(en): Aantal leerlingen: Aantal weken/lessen Onderwerp Omschrijving Verantwoording keuze (Nr.

Nadere informatie

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po. Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd

Nadere informatie

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt

Nadere informatie

Doel Het vergroten van de motivatie en het zelfvertrouwen van de leerlingen, het bevorderen van de effectieve leertijd en sociale vaardigheden.

Doel Het vergroten van de motivatie en het zelfvertrouwen van de leerlingen, het bevorderen van de effectieve leertijd en sociale vaardigheden. Ontwikkelingslijn: Ontwikkelingsveld 2: Eigenaar: Coöperatief leren Tandemleren Inge Kiers Doel Het vergroten van de motivatie en het zelfvertrouwen van de leerlingen, het bevorderen van de effectieve

Nadere informatie

Flipped classroom: hoger onderwijs op zijn kop?

Flipped classroom: hoger onderwijs op zijn kop? Flipped classroom: hoger onderwijs op zijn kop? Wilfred Rubens http://www.wilfredrubens.com LEARNING LAB 1 Sessieleider: Wilfred Rubens 14.15 17.15 uur / zaal E-1.20 http://www.slideshare.net/wrubens http://www.wilfredrubens.com

Nadere informatie

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 Inhoud Inleiding 9 Deel 1 Theorie 13 1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 2 Gespreksvaardigheden 28 2.1 Communicatiewetmatigheden 28 2.2 Luisteren

Nadere informatie

Algemene gegevens Safrien van de Leemkolk Montessori Lyceum Herman Jordan Leerlingen leren correct formuleren in het genre vergelijken

Algemene gegevens Safrien van de Leemkolk Montessori Lyceum Herman Jordan Leerlingen leren correct formuleren in het genre vergelijken LESPLANNEN AK: Vergelijking twee Europese landen in de brugklas Algemene gegevens Docent Safrien van de Leemkolk School Montessori Lyceum Herman Jordan Titel lessenserie Leerlingen leren correct formuleren

Nadere informatie

Weet jij iets van mode?

Weet jij iets van mode? Lesbrief Koloniaal verleden Weet jij iets van mode? Context Nederland heeft, net als andere Europese landen, te maken met een koloniaal verleden. In het Rijksmuseum zijn hiervan genoeg voorbeelden te vinden.

Nadere informatie

Respectvol reageren op gevoelens

Respectvol reageren op gevoelens OPDRACHTFORMULIER Respectvol reageren op gevoelens Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

EVALUATIE IMPLEMENTATIE EN GEBRUIK VAN EDPUZZLE ALS ANALYSETOOL VAN TOETSEN.

EVALUATIE IMPLEMENTATIE EN GEBRUIK VAN EDPUZZLE ALS ANALYSETOOL VAN TOETSEN. EVALUATIE IMPLEMENTATIE EN GEBRUIK VAN EDPUZZLE ALS ANALYSETOOL VAN TOETSEN. De afgelopen periode heeft mijn doelgroep twee toetsen gemaakt. In beide gavllen heb ik Edpuzzle gebruikt om de leerlingen in

Nadere informatie

8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën

8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën 8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een sectorwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een sectorwerkstuk

Nadere informatie

Handleiding. Pagina 1 van 9

Handleiding. Pagina 1 van 9 Begeleiding De website is opgebouwd uit stappen. De stappen op de website volgen elkaar logisch op en alle opdrachten staan duidelijk op de website beschreven. De informatie op de website is voor iedere

Nadere informatie

Masterclass: Van visie op talentontwikkeling. Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012

Masterclass: Van visie op talentontwikkeling. Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012 Masterclass: Van visie op talentontwikkeling tot ingebed beleid Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012 Dabrowski: overexcitabilities productief gevoelig scherpe waarneming Dweck: FIXED vs growth mindset

Nadere informatie

FAQ DE GEO BOVENBOUW HAVO/VWO 5 E

FAQ DE GEO BOVENBOUW HAVO/VWO 5 E FAQ DE GEO BOVENBOUW HAVO/VWO 5 E EDITIE De onderwerpen die in deze FAQ aan bod komen: Arrangement Planning PTA Inhoudelijk ARRANGEMENT Wat is het verschil tussen een combipakket en een abonnement? Abonnement

Nadere informatie

CST: Leergroep rond samenwerkend leren via on line discussiegroepen

CST: Leergroep rond samenwerkend leren via on line discussiegroepen CST: Leergroep rond samenwerkend leren via on line discussiegroepen Tammy Schellens & Bram De Wever Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent Hoe gebruiken we online discussiegroepen als didactische werkvorm?

Nadere informatie

Training. Voorlichting, advies en instructie

Training. Voorlichting, advies en instructie Training Voorlichting, advies en Inhoudsopgave Voorlichting, advies en 4 Oriëntatie 7 Preventie 8 Gezondheid, ziekte, gedrag en leefstijl 12 Afstemmen op de cliënt 16 Voorlichting en advies 18 Instructie

Nadere informatie

Understanding Design WG04! Begrijpen wat ontwerpen is > Gericht vragen

Understanding Design WG04! Begrijpen wat ontwerpen is > Gericht vragen Understanding Design WG04! Begrijpen wat ontwerpen is > Gericht vragen WG 04: woorden en woorden verbeelden Oefening woorden: interview Oefening: karakteristiek tekenen Oefening: woorden verbeelden Feedback

Nadere informatie

Module H4-2 DE TIJD VAN GRIEKEN EN ROMEINEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Module H4-2 DE TIJD VAN GRIEKEN EN ROMEINEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). Module H4-2 DE TIJD VAN GRIEKEN EN ROMEINEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). WERKSCHEMA (alle leerroutes) 2 lesweken Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw docent

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: Klussen in en om het huis Praktijkkern e: Assisteren bij fietstechniek Thema 7 Praktijkkern e Overkoepelend doel Klussen

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie

Nadere informatie

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl Deel je kennis www.focusoptekst.nl PROGRAMMA 1. Het ontwerp: je inhoud, je doelen, je groep, je werkvormen 2. Je presenta0e: de 1e vijf minuten, interac;e, presenta;etechnieken, powerpoint, zenuwen 3.

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Maak de leerling actief

Maak de leerling actief Maak de leerling actief Diep leren en zelfsturing in het voortgezet onderwijs Dr. Maaike Koopman Eindhoven School of Education NRO kortlopend praktijkgericht onderwijsonderzoek Dossiernummer 405-16-505

Nadere informatie

Studieprogramma MH1

Studieprogramma MH1 Studieprogramma 2018-2019MH1 ProgrammavoorToetsingOnderbouw Bevorderingsnormen Studieprogramma Beste leerling, Je kijkt nu naar het studieprogramma van MH1, afgekort het PTO (Programma van Toetsing Onderbouw).

Nadere informatie

Elektronische leeromgeving en didactiek. Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens

Elektronische leeromgeving en didactiek. Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens Elektronische leeromgeving en didactiek Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens Programma Wat is een ELO? Voorbeelden Didactiek en ELO Voorbeelden leeractiviteiten in een ELO Functionaliteiten

Nadere informatie

LA KOL Bijeenkomst

LA KOL Bijeenkomst LA KOL Bijeenkomst 1 12-13 Verkennen LA KOL op N@tschool Verkennen themadossiers Planning Subjectief concept leren Bekijken LA op N@tschool Trigger: straks bekijken Competenties m.b.t. leren: Vakinhoudelijk

Nadere informatie

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 1 Inhoud Inleiding Deel A Achtergronden 1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 2 Doen en denken 2.1

Nadere informatie

Module H4-6 DE TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Module H4-6 DE TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). Module H4-6 DE TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN (OVERZICHT EN KENMERKEN). WERKSCHEMA (alle leerroutes) 2 lesweken (max. 6 lessen) Onderdeel van toets T3 in toetsweek 2 Alle informatie over deze module vind

Nadere informatie

Bloom. Taxonomie van. in de praktijk

Bloom. Taxonomie van. in de praktijk Bloom Taxonomie van in de praktijk De taxonomie van Bloom kan worden toegepast als praktisch hulpmiddel bij het differentiëren in denken en doen. Het helpt je om in je vraagstelling een plaats te geven

Nadere informatie

Rekenen bij Moderne Wiskunde

Rekenen bij Moderne Wiskunde Moderne Wiskunde Rekenen: een volledig doorlopende leerlijn rekenen voor alle leerjaren en alle niveaus! Rekenen bij Moderne Wiskunde 1 Verplichte rekentoets Vanaf schooljaar 2013/2014 Voor alle leerlingen

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

Vak: Nederlands Klas: 4 vwo Blok: I a

Vak: Nederlands Klas: 4 vwo Blok: I a Vak: Nederlands Klas: 4 vwo 2016-2017 Blok: I a WEEK 34 STOFOMSCHRIJVING ACTIVITEIT LEERLING tijdens les en buiten lestijd Uitleg methodes en werkwijze Aanmelden Beter spellen.nl niveau 3F en woordpost.nl,

Nadere informatie

Titel De gasbel onder Nederland

Titel De gasbel onder Nederland De gasbel onder Nederland Het ontstaan van gas en zout in de Nederlandse bodem Korte lesomschrijving In deze les maken leerlingen kennis met het ontstaan van de gasbel onder Slochteren in de provincie

Nadere informatie

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen 1 Repons en achtergrondkenmerken van studenten 2 2 Gebruik van ict door studenten 4 3 Competentie op ict-gebied 5 4 Opvattingen over leerlingen

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen?

PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen? PROFIELWERKSTUK Hoe kunnen wij je helpen? Inleiding Voor je eindexamen moet je een profielwerkstuk, een PWS, schrijven. Misschien zijn jullie op jouw school nu al met de voorbereidingen hiervoor bezig,

Nadere informatie

Leeromgeving en organisatie

Leeromgeving en organisatie Leeromgeving en organisatie Lesdoel Ik kan een les voorbereiden a.d.h.v. het lesplanformulier van Geerligs. Hoe word ik een goede leraar? Kunst of kunde? Kun je het leren: Ja/Nee Wat doe je hier dan nog?

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Module H3-2 DE GROTE OORLOG VAN EUROPA

Module H3-2 DE GROTE OORLOG VAN EUROPA Module H3-2 DE GROTE OORLOG VAN EUROPA WERKSCHEMA (alle leerroutes) 3 lesweken (max. 6 lessen) Onderdeel van toets T1 in toetsweek 1 Alle informatie over deze module vind je hier: Jouw docent heeft met

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

DIFFERENTIËREN IN DE KLAS. 9 JUNI 2015 OTTO DE LOOR, O.DELOOR@APS.NL

DIFFERENTIËREN IN DE KLAS. 9 JUNI 2015 OTTO DE LOOR, O.DELOOR@APS.NL DIFFERENTIËREN IN DE KLAS. 9 JUNI 2015 OTTO DE LOOR, O.DELOOR@APS.NL Differentiëren en klassenmanagement - klein - groot Afstemmen begeleidingsstijl begeleidingsbehoefte INTERNE DIFFERENTIATIE het nemen

Nadere informatie