seeds&sharing Adele RZ kanshebber voor opvolging Jaylo RZ Met Kaiser RZ het meest in balans Het maximale rendement uit Beyonce RZ

Transcriptie

1 seeds&sharing Productmagazine Aubergine September 2013 kanshebber voor opvolging Jaylo RZ Het maximale rendement uit Beyonce RZ

2 In deze uitgave bemoeilijkt rassenkeuze Jan van Duijn blijft in Terneuzen al vier seizoenen trouw aan hetzelfde hoofdras. De afgelopen jaren hield hij de nieuwe rassen van Rijk Zwaan echter nauwlettend in de gaten. Er is een lijn ingezet 4 opvolger Jaylo RZ? 3 bemoeilijkt rassenkeuze 6-7 Het maximale rendement uit Beyonce RZ Uitgelicht Nieuw U heeft weer een gloednieuw magazine over aubergines van Rijk Zwaan in handen. Met interviews en artikelen over nieuwe ontwikkelingen in de sector. Maar dit die steeds meer naar ons toekomt. Met overwegen we nu voor het eerst om op grote schaal om te schakelen! Net als zijn broers op de locaties in Steenbergen en Oosterland, levert Van Duijn zijn aubergines aan Purple Pride. We zoeken niet alleen naar kwaliteit, maar ook naar een wat fijnere vrucht. Een ras als Jaylo RZ is voor ons daarom te grof. Van Duijn volgt elk jaar nauwgezet de proeven bij collega Peter de meer doorgroeit op de scheuten. Bij de start geeft hij ook wat meer lengtegroei, maar in de loop van het seizoen wordt het verschil met het hoofdras steeds kleiner. Vroege productie 7 Contactgegevens keer ook met een nieuwe vormgeving, én nieuwe naam. Seeds & Sharing is de nieuwe titel van dit Jong en in de Rijk Zwaan demo in Zevenbergen, en leerde daar ook het ras Adele kennen. Dit ras toonde precies de verbetering die we nog zochten: een gelijkere plantopbouw en een mooier kelkje. Een opvallende eigenschap van Adele is ook nog de hoge vroege productie, die prijstechnisch een belangrijk voordeel kan zijn. In augustus ligt de productie nog steeds wat voor, zowel door de magazine. En die hebben we natuurlijk En natuurlijk een betere productie, want die kan hogere aanmaak als door het hogere soortelijk niet zomaar gekozen. De vorige naam was altijd beter. gewicht. Het gewas staat er ook nog prima bij. RZ Seeds & Services. Dit is en blijft een hele toepasselijke titel, want het is precies wat Stevige vruchten Het oogt wat donkerder en stugger dan het hoofdras: dat zou een teken van kracht kunnen we al jaren aan onze partners leveren. Na de drie proefrijen in 2012, beproeft Van Duijn zijn. Maar uiteindelijk gaat het niet om hoe het Aan die services verandert dan ook niets, het veelbelovende ras dit seizoen op een tralie aan gewas er uit ziet, maar hoe efficiënt suikers in 5 maar waarom dan toch een andere naam? Sharing staat voor delen. En zoals u weerszijden van het middenpad. De kwaliteit van Adele is ontzettend goed. Wat opvalt zijn onder meer de stevige vruchten en het mooie kroontje. Bij ons productie kunnen worden omgezet Over het algemeen denkt Van Duijn dit te bereiken weet doen we dat graag. Het delen van kennis, maar ook het delen van ambities. De ambitie om het maximale rendement hoofdras zijn de kelkslippen langer; als de vruchten daar in de sorteerder overheen rollen kan dat zorgen voor lichte beschadigingen. Met Adele speelt dat met een snelle teeltwijze. Bij die strategie temperatuur opzoeken in middag en avond blijkt ook Adele prima te gedijen. Afwachten is het nog uit onze rassen te halen, maar ook de niet. Qua vorm zit Adele op hetzelfde hoge niveau, of de voordelen van het ras groot genoeg zijn om ambitie om groenten met elkaar lekkerder, qua vruchtgewicht verwacht de teler iets lager uit te daadwerkelijk over te schakelen. Het zal nog een gezonder en makkelijker bereidbaar komen. Het ras is namelijk net wat gevoeliger voor moeilijke keuze worden. Sowieso zijn we blij dat te maken. En zo bij te dragen aan een roodverkleuring. Daardoor ga je vaak toch wat fijner er uit het veredelingsprogramma van Rijk Zwaan verhoging van de wereldwijde groenteconsumptie. Bij die gezonde ambitie, knippen. Opvallend is dat er de eerste hete periode van dit jaar half juli maar weinig roodverkleuring telkens weer verbeterde rassen blijven komen, die steeds beter aan onze wensen voldoen. Jan van Duijn hoort ook een nieuwe vormgeving: fris optrad in Adele, begin augustus nam het probleem en eigentijds. toe. Dan is het vooral zaak de medewerkers goed te instrueren. Wat het gewas betreft valt op dat dit wat Natuurlijk blijft het ook in dit nieuwe jasje opener is, door het fijnere blad, en tegelijkertijd wat gaan om de inhoud. Daarom wens ik u met deze eerste Seeds & Sharing aubergine vooral weer veel leesplezier en inspiratie. Jan van Duijn Locatie Westdorpe Marcel Barten Managing Director Rijk Zwaan Nederland Teeltoppervlakte 7,8 ha Zaaidatum 5 okt Plantdatum 19 nov Stengeldichtheid 5 stengels/m 2 Gem vruchtgewicht 350 g 2 3

3 Teeltadviseur Rudy van den Berg (links) en Henk van Gurp bespreken samen de resultaten uit de Rijk Zwaan demo. Greenbrothers teelt al jarenlang Jaylo RZ; een ras dat qua productie, grofheid en kwaliteit prima bij de wensen van het bedrijf past. Toch blijft de zoektocht naar een opvolger, om net weer een stapje extra te maken. In de Rijk Zwaan-demo wordt dit jaar met veel interesse nieuwkomer gevolgd. Aubergineteler Martijn van Onselen neemt de keuze van een onderstam zeer serieus. Elk jaar doet hij diverse proeven en daarbij voert hij ook de nodige registraties uit. We zoeken altijd naar een onderstam die past bij ons cultuurras, én bij ons bedrijf. kanshebber voor opvolging Jaylo RZ Lange tijd waren er met Maxifort en Beaufort eigenlijk maar twee onderstammen beschikbaar, vertelt Martijn. Qua groeikracht zijn die twee als dag en nacht, dus het is logisch dat je met een andere onderstam waar een wat generatiever aubergineras wordt geteeld, lijkt meer potentie voor tussenoptie Kaiser te zijn. We hebben daar dit jaar bewust al gekozen voor 2 hoofd-onderstammen, die allebei op de helft van de oppervlakte staan. Martijn van Onselen is blij met de steeds bredere keuze in onderstammen. De laatste drie maanden zijn echter nog belangrijk bij de beoordeling van een onderstam, weet Martijn. We blijven het volgen. Sowieso is het goed dat de keuze in onderstammen steeds breder dan soms een beter resultaat zou Beide lijken het echter net niet te zijn, wordt. Door daar serieuze proeven De eerste keer dat bedrijfsleider Henk van Gurp De belangrijkste conclusie was in de loop moeten kunnen halen. Het wisselen de een heeft net teveel, de ander net te mee te doen denk ik dat er nog stappen het ras Adele zag was in 2011, in selectieproeven van het seizoen dat Adele grover te knippen van onderstam kan soms behoorlijk weinig groeikracht. kunnen worden gezet! bij een collegateler. Opvallend was toen de meerproductie, al was daar een jaar later in een is zonder productie in te leveren. Kijk maar, hier is het duidelijk te zien, wijst hij op de invloed hebben op de gewasstand en/ of de gewasopbouw, en eventueel een In balans eigen proefrij minder sprake van. Maar sowieso proefcijfers. Op 1 augustus hadden we in de meerproductie of fijnere sortering tot In het proefvak met Kaiser lijkt de balans vonden we het een interessant ras, mede door grove paden 38,6 kilo geoogst met een vrucht- gevolg hebben. Martijn maakt hierbij voorlopig het beste te zijn. Dat zie je zijn vruchtkwaliteit en mooie, kleine kroontje, gewicht van 337 gram, in de andere paden was onderscheid tussen groeikracht en de duidelijk als je door de paden loopt. vertelt Henk. Dit jaar volgt de teler het ras dan dat 37,9 kilo met 293 gram. Een verschil van verhouding generativiteit/vegetativiteit. Bijvoorbeeld aan de mate van vergeling ook intensief in de demoproeven, die Henk begeleid 0,7 kilo. Het ideaalbeeld van Greenbrothers is Een groeikrachtige onderstam hoeft bij de zwakkere onderstam. Maar ook als samen met teeltadviseur Rudy van den Berg van starten met fijne vruchten, die dan goed betaald dus niet per se vegetatief te zijn. In onze een gewas te mooi staat hoeft dat niet Rijk Zwaan. Door 2 paden fijn te knippen en 2 worden, en in de zomer de omschakeling te maken proeven kijken we dan ook heel breed. altijd een goed teken te zijn. Bij Kaiser ziet paden wat grover, proberen we de grenzen van het naar een grovere aubergine. Bij Rihanna zien We registreren de productie en het het gewas er op dit moment goed uit, en vruchtgewicht op te zoeken en zo de mogelijkheden we dat het moeilijk is om uit een ritme te komen, vruchtgewicht, maar kijken ook naar qua productie heeft hij een voorsprong van het ras in kaart te brengen. die wordt in de zomer eigenlijk te fijn. Adele zou de opbouw van het gewas. op de andere twee onderstammen. Fijne bloem wel eens een ras kunnen zijn dat aansluit bij de marktvraag én een hoge productie mogelijk maakt. Vruchtbare inslag Vergeleken met onze standaardrassen Jaylo en Rihanna RZ startte Adele iets trager en groeide hij wat ongelijk weg, vertelt Henk. Verder viel op Generatief telen Typerend voor Adele is verder zijn redelijk Dit jaar besloot de teler onderstam Kaiser RZ intensief te testen. Op papier is dit ook zo n onderstam die In het midden Opener gewas dat hij wat fijner blad had en een wat fijnere open gewas met voldoende scheuten. Hij zou qua groeikracht tussen Maxifort en Wij zijn dit jaar met Beyonce RZ Dit jaar hebben wij bloem. Vanaf de eerste oogst zagen we dat het eigenlijk nog wat generatiever mogen worden Beaufort inzit, en dan met een vruchtbare overgestapt naar de iets minder op het hele bedrijf voor de gewas gemiddeld genomen wat generatiever stond, weggezet, dan kun je nog wat op arbeid besparen, inslag. Natuurlijk is het dan wel nog krachtige onderstam Efialto. Het gewas onderstam Kaiser RZ gekozen. en hij toont wat meer paars in de kop; normaal denkt Henk. Door zijn kracht mag je best wel afwachten hoe het uitpakt. Iedere teler staat nu inderdaad beter, maar met Vorig jaar stond hij als proef, en zagen gesproken wijst dat erop dat hij wat over heeft. de extremen opzoeken. In dat opzicht is hij wel heeft immers zijn eigen plantdatum, 2 nieuwe proeven blijven we zoeken we vooral in het tweede deel van het vergelijkbaar met Beyonce RZ, terwijl de kwaliteit klimaatomstandigheden en teeltstrategie. naar verbetering. Kaiser RZ zorgt voor jaar een opener gewas en minder dan weer lijkt op die van Rihanna. Verder lijkt hij Wij telen bijvoorbeeld op 3 stengels in een wat extra generativiteit ten opzichte vegetatieve groei. Wat ook opviel was Greenbrothers Locatie Oppervlakte Zevenbergen 6 rijen Plantdatum 22 nov Oogsten Fijn Grof - Gem. vruchtgewicht 291 gr 334 gr vergeleken met Jaylo meer productiepotentie te hebben, geeft hij minder 4 tjes en 5 jes en lijkt hij minder gevoelig voor mucor. Wel moet je oogstpersoneel goed geïnstrueerd worden, want hij kan wat meer roodverkleuring tonen. Henk zal de nieuwkomer kritisch blijven volgen, maar is voorzichtig positief. Hij heeft de potentie om Jaylo te gaan vervangen. traditioneel 2-rijensysteem, en hebben daardoor normaal gesproken wat meer kracht over. Op de grootste locatie teelt Martijn al een aantal jaren Jaylo RZ op de minder krachtige onderstam Beaufort. Kaiser geeft hier inderdaad meer groeikracht, maar eigenlijk net wat teveel. In de andere kas van Van Onselen, van de standaard in de kas, maar is wel groeikrachtiger dan de proef met onderstam Estamino. Tot nu toe zit hij dus echt in het midden. Arjan Vedder (Kwekerij Vedder) dat het wortelgestel wat meer vertakt was. Gevoelsmatig is dit een voordeel: liever veel kleine worteltjes in de mat dan een paar dikke kabels. Henk van Gurp (Greenbrothers) 4 5

4 Het maximale rendement uit Beyonce RZ Contactgegevens Na drie jaar praktijkervaring is steeds duidelijker wat de beste teeltwijze is voor Teeltadviseur Disclaimer Beyonce RZ. In dit artikel zetten we de belangrijkste aandachtspunten voor dit hoogproductieve aubergineras nog eens op een rijtje. De grootste uitdaging bij Beyonce is een topproductie smaakvolle aubergines te halen, door het voorkomen van teveel groei in het gewas en het sturen op snelle en fijne bloemen. Van het begin tot het eind van de teelt moet daarom generatief gestuurd worden. Een manier om het gewas generatiever te krijgen is de juiste onderstam kiezen. Omdat Beyonce een groeikrachtig ras is, kan gekozen worden voor een meer generatieve onderstam. Zo blijft het gewas gedurende het gehele jaar makkelijker in balans. Beheersing laten volgen door een diepere voornacht. Met andere woorden: creëer grotere dag-nachtverschillen. Een hogere nachttemperatuur kan hierbij horen, om het etmaal niet te veel te laten zakken en grove bloemen te voorkomen. Ook de voeding is van belang. Tijdens de start moet met een EC-gehalte van ca. 4,0 m/s in de mat worden gestuurd. De EC-gift is dan minimaal 3,5 m/s. Dit geldt wederom zeker voor een gewas dat geteeld wordt onder een extra foliescherm. Let vooral op het kalicijfer, dit moet voldoende hoog zijn Zowel bij 3- als bij 4-stengelsystemen adviseren wij de hartvrucht aan te houden, ook bij de vroegste zaaidata. We noemen dit een stuurvrucht, de plant kan ermee beheerst worden. Het is dus niet per definitie een productievrucht, met donkere weersomstandigheden kan het nodig zijn deze vrucht als 100-tje weg te oogsten. Snel reageren Beyonce is een ras dat de vruchten razendsnel laat uitgroeien, zeker met mooi weer. De plant reageert snel op vruchtbelasting en hierop moet zeker gestuurd worden. In het voorjaar zal een te lichte plantbelasting bijvoor- Gewasonderhoud Het is aan te raden om vrij snel na het aanmaken van de 3 of 4 stengels enkele blaadjes vlak onder de kop te verwijderen. Zeker wanneer de balans in de plant dreigt om te slaan naar te vegetatief. Het weghalen van blaadjes houdt het gewas open en het microklimaat actief. Hierdoor verzwakken de bloemen niet en krijgen schimmels minder kans om toe te slaan. Wanneer u de beschikking heeft over een groeibuis, kan deze ook bijdragen aan een actief klimaat in het najaar. Laat de groeibuis als hoofdnet fungeren en het ondernet als bijnet, om zo de kop Rudy van den Berg Mobiel: +31 (0) r.van.den.berg@rijkzwaan.nl Ben Zwinkels Mobiel: +31 (0) b.zwinkels@rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan 40 Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland Telefoon +31 (0) sales@rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai Merksem, België Telefoon +32 (0) Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van derge lijke specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes. Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode. Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio s van pathogenen kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken. Immuniteit Een plantenras wordt niet aangetast door een specifieke plaag of ziekte. Resistentie Het vermogen van een plantenras om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziekte symptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd Hoge resistentie (HR) plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vat bare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Beyonce moet dus vanaf het begin van de teelt beheerst worden, zeker voor een sterke celopbouw. Zorg ervoor dat het stikstofcijfer juist niet beeld leiden tot (te)veel groei; ga in deze situatie snel grover knippen en van de plant te activeren en het microklimaat in het gewas gezond te houden. info@rijkzwaan.be Vatbaar Het onvermogen van plantenrassen om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken. wanneer bij de start van de teelt gebruik gemaakt wordt van een extra vast foliescherm. Dit doen we door sneller dan andere rassen temperatuur op te zoeken in de middag, en dit te te hoog oploopt; stikstof zorgt voor makkelijke en welige groei. Ook het doseren van CO 2 is een generatieve actie en draagt bij aan de balans tussen productie en gewasgroei. zoek meer extremen op qua temperatuur. Andersom: omdat Beyonce de vruchten in een zonnige periode zo snel oppompt, werkt dit door tijdens een weersovergang naar donker weer. Er moet dan flink doorgeoogst worden, Zeker in nieuwere kassen zien we dat de afstand tussen ondernet en de kop richting zomer-najaar te groot wordt. Balans De afgelopen drie teeltjaren hebben ons Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde plaag of ziekte. Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde niet nader gespecificeerde biotypen of stammen. om te voorkomen dat op donkere dagen de plantbelasting ineens te hoog is. Een aandachtspunt in het voorjaar is de stevigheid van de vruchten en het soortelijk gewicht. Door Beyonce voldoende generatief te telen neemt het soortelijk gewicht toe en is de geleerd dat Beyonce generatief geteeld moet worden: zo kan de kracht van dit ras worden omgezet in productie en kwaliteit. Balans houden in de plant is hierbij het sleutelwoord. Balans houden door snel in te springen op veranderende weersomstandigheden, de plantbelasting te reguleren en actief Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geval aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie. De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. stevigheid bij het oogsten goed. Dit gaat bij Beyonce overigens niet ten koste van de goede smaak van de vruchten! te telen met een open en luchtig gewas. Gevleugelde uitspraken als licht en lucht geeft vrucht en eraf is eraan zijn op deze productietopper echt van toepassing! Opname van een ras in deze uitgave betekent niet automatisch dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan ( De foto's in deze uitgave demonstreren de types waartoe de genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze foto s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet, t.a.v. de prestaties van het gewas. 6 7

5 heeft de potentie om Jaylo RZ te gaan vervangen. Henk van Gurp Greenbrothers Wilt u reageren op artikelen uit deze RZ Seeds & Sharing? Stuur dan een naar m.de.veen@rijkzwaan.nl. Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld. Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan KX De Lier Nederland Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai Merksem België