Seeds&Services. Nagano RZ blijft ons verbazen Mooie grove paprika s met Sven RZ Pursuit RZ ook zonder voornacht voldoende grof. Paprika September 2012

Transcriptie

1 Paprika September 2012 Seeds&Services Nagano RZ blijft ons verbazen Mooie grove paprika s met Sven RZ Pursuit RZ ook zonder voornacht voldoende grof RZ S&S Paprika september 2012.indd :24

2 2 Seeds&Services Paprika September Inhoud 2 RZ Teeltblogs 3 Van Davos RZ komt meer af dan je denkt 4 Davos RZ is een turbo die blijft doorgaan 5 Ik krijg een kick van Davos RZ 6 Nagano RZ blijft ons verbazen 7 Nagano RZ blijft in de zomer mooi en grof 8 Alles klopt bij Nagano RZ 9 Sapporo RZ: niet te grof en niet te fijn 10 Falco RZ het beste ras met TM3-resistentie 11 Nieuwe stappen gezet in onderzoek opkweek 12 Met Stayer RZ is het gewoon heel makkelijk telen 13 Ik heb Stayer RZ nog nooit te groeierig gezien 14 Sven RZ valt vooral op door kwaliteit 15 Mooie grove paprika s met Sven RZ 16 Juiste teelwijze gevonden voor. Inzell RZ 17 Met Jorrit RZ houd ik vast aan mijn eigen lijn 18 Succesvolle overstap naar groen met Pursuit RZ 19 Pursuit RZ ook zonder voornacht voldoende grof 20 Meer duidelijkheid over mergnecrose Terug in de paprika s 21 Met Lovemysalad.com kunnen we ons verhaal vertellen 22 Redwing RZ kan prima tegen de hitte Snelle Redline RZ geeft hoge kwaliteit 23 Adressen en telefoonnummers Uitgelicht RZ Teeltblogs Voor drie kleuren paprika heeft Rijk Zwaan nu een RZ teeltblog: een digitale verzamelplaats voor bondige en actuele teelttips van onze teeltadviseurs. Eind 2010 begonnen we een pilot met de paprikablog rood, toen volgde geel en ook telers van groene paprika hebben nu hun eigen platform. Al snel bleek dat de blogs goed gelezen en gewaardeerd worden. Voor alle substraatgewassen van Rijk Zwaan zijn de blogs inmiddels dan ook de definitieve opvolgers van de nieuwsbrieven. Vanuit kantoor proberen we het gebruiksgemak en de mogelijkheden van de RZ teeltblogs verder te verbeteren. Vanaf volgend seizoen starten we met een nieuw, door Rijk Zwaan zelf ontwikkeld platform, dat beter geschikt is voor gebruik op een smartphone. Niet alleen is de informatievoorziening straks nog dynamischer en actueler, voor klanten van Rijk Zwaan wordt het systeem ook extra interactief. Ook als teler kunt u namelijk helpen de blogs waardevoller te maken. Heeft u inhoudelijke opmerkingen over een teelttip of suggesties voor een actueel onderwerp? Aarzel dan niet om te reageren. Zo kunnen we teeltinformatie met elkaar naar een hoger plan tillen. Voor algemene vragen, suggesties of opmerkingen over de blogs kunt u altijd contact met mij opnemen via , of natuurlijk met uw eigen teeltadviseur. Simone Zuidgeest Medewerker Marketing Communicatie Rijk Zwaan Nederland Van Davos RZ komt meer af dan je denkt Leo van der Valk focust vooral op kwaliteit en sorteert voor diverse deelmarkten. Omdat de vraag naar fijne soorten stilaan terugliep, is hij langzaam wat grovere rassen gaan telen. Vorig jaar combineerde hij Sapporo RZ met Nagano RZ, nu staat er voor het eerst Davos RZ. De teelt van Nagano RZ verliep vorig jaar eigenlijk perfect, maar Van der Valk wilde het ras ook nog wel eens in een hete zomer zien. Daarom teelt hij dit jaar voor de helft Davos. Door mergnecrose startte hij hierbij aanvankelijk met wat slappe takken en planten. Deze rassen zijn daar helaas wat gevoeliger voor, vindt Van der Valk. Ondanks dat dit probleem bij ons bekend was, hadden we toch te weinig inboeters achtergehouden. We hadden 1 procent reserveplanten en konden daardoor Davos RZ Leo van der Valk Teler te Vierpolders 1,8 ha Zaaidatum: 15 okt Plantdatum: 30 nov Stengeldichtheid: 6,7 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 24,4 kg/m² Leo van der Valk merkt dat Davos RZ qua snelheid niet veel onderdoet voor Nagano RZ. wat minder selectief zijn met het vervangen van achterblijvers. Snel Bij Davos was het eerste doel om hem op het derde oksel te laten zetten. Normaal gesproken is dat de sterkste knop. Maar nu rijpte het eerste zetsel door de koude februari traag af; daardoor hadden we soms een krimpscheurtje, terwijl het ras daar eigenlijk helemaal niet gevoelig voor is. Zoals verwacht toonde Nagano zich de snelste van de twee, maar Davos doet er niet veel voor onder. In het begin krijgt Davos best wat lengte en body: dan moet je hem generatief sturen. Maar op een gegeven moment slaat hij om naar generatief. Het typische is dat er altijd wat minder aan lijkt te hangen dan Nagano, terwijl er wel meer van afkomt. Omdat Van der Valk een 3-stengelsysteem heeft oogst hij niet heel grof. Al is 185 gram voor ons doen nog best zwaar. Een voordeel van Davos is ook dat hij vrij dikwandig is; dat geeft bij het sorteren wat extra flexibiliteit. Verder is het gewas vrij ruim geschakeld en draait het daardoor makkelijk in. Net als Nagano geeft hij weinig topwerk, al is dat bij het aanmaken van extra stengels, wat soms nodig is bij lege touwtjes, juist een nadeeltje. Schermen Als na een bewolkte ochtend de zon er even goed door komt wil de kop bij Davos wel eens een beetje flauw gaan, maar dat is volgens de teler vooral een voordeel. Het is beter dan dat hij het vocht onttrekt aan de vruchten; dan zou je risico lopen op neusrot. Omdat het ras hier niet gevoelig voor is, kan Van der Valk veel schermen: iets wat hij altijd graag doet. Een vast folie past echter minder goed. Door de vroege start komt dat net niet handig uit: als het koud wordt hebben wij altijd al een flinke plant staan. Ook volgend jaar zal de teler weer voor een vroege zaaidatum kiezen en twee verschillende rassen telen. Als ik dan weer Davos teel laat ik de eerste vrucht misschien een oksel hoger komen. Verder zal ik onder de kop wat meer gaan toppen: wat daar nog aan zetting komt geeft alleen maar extra werk en kans op slechte vruchten. En dat is nergens voor nodig, want binnenland geeft Davos normaal gesproken minimaal RZ S&S Paprika september 2012.indd :24

3 4 Seeds&Services Paprika September Davos RZ is een turbo die blijft doorgaan Ik krijg een kick van Davos RZ Wim Gubbels is geen man die snel in superlatieven spreekt. Een tuinder bovendien die niet schroomt om kritische kanttekeningen te plaatsen. Over Davos RZ is hij echter uitgesproken: volgens hem en bedrijfsleider Geert Colbers behoort het ras tot de beste. Teeltmanager Jeu Rutten van Wijnen Square Crops is iemand die van nature graag stookt. Bij Davos RZ past deze strategie uitstekend. Het devies is om bij de start met het licht mee te stoken: zo komt de snelheid van het ras volledig tot zijn recht. De gebroeders Pieter en Twan Wijnen maakten in 2009 de stap naar het nieuwe tuinbouwgebied Californië. Aldaar heeft Wijnen Square Crops 32 hectare paprika, op het moederbedrijf in Egchel staat nog eens 9 hectare. In 2004 kwam Jeu Rutten de gelederen versterken. Vorig jaar zag hij Davos in een proefvak en merkte dat het ras op alle fronten meekwam met het hoofdras. De grofheid, snelheid en groeikracht van het ras waren een aangename verrassing. Bovendien zagen we een zeer snelle herzetting. Jeu Rutten vindt de kwaliteit van Davos RZ verbazingwekkend. Na de ervaringen in de proef, zette het bedrijf dit seizoen zo n 13 hectare Davos. De plantgrootte viel tegen. Ik had graag een plant met iets meer body gehad. Nu moesten we wat rustiger van start gaan en was het lastig om vier gelijke stengels te krijgen. Ondanks het 4-stengelsysteem wist de teler de plant vroeg te laten zetten, op het vierde oksel. Tegenvallende weersomstandigheden deden hem besluiten het eerste zetsel groen te oogsten. Zo kregen we uiteindelijk de plant die we graag wilden. Geweldige kwaliteit In de beginperiode werden vooral vruchten van 200 gram geoogst. Het derde zetsel was een vrij zwaar zetsel, zodat het gewicht terugliep naar 160 tot 170 gram. Overwegend ging het hierbij nog om 85 ers. De vrucht is wat breedgeschouderd. Van onderen zou hij net wat grover mogen zijn, maar de kwaliteit is geweldig. Je ziet niks; geen stippen of kopscheuren, echt verbazingwekkend. Van collega s hoorde de teler dat de plant bij het indraaien wel eens flauw wil gaan. Zelf zag hij dat in veel mindere mate. Actief telen is wat hem betreft het beste, met behulp van de buizen en de luchtramen. In het begin van de teelt geven we net Davos RZ Wijnen Square Crops Telers te Egchel en Californië 13 ha Zaaidatum: 23 okt Plantdatum: 11 en 12 dec stengels Stengeldichtheid: 6,75 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 23,6 kg/m² voldoende water om sterke wortels te maken, in de zomer gieten we flink. Soms wel 2,8 à 3 keer de instraling. Afhankelijk van de intering geven we in de nacht nog een aanvulbeurt. Tomaatachtig sturen In het algemeen kiest Rutten voor een tomaatachtige sturing. Op een lichte dag mag de temperatuur er flink op, maar is het donker, dan is het een kwestie van rustig blijven. In de voornacht gaan we dan nog wel eens naar 15 à 16 graden, terwijl anderen op 17 à 18 graden blijven. Dit teeltbeleid werpt bij Wijnen duidelijk vruchten af: het gewas staat volledig in balans. Niet te vet en niet te generatief. Davos heeft echt de turbo erop gezet en blijft doorgaan. Ik heb nog geen enkele keer meer dan 50 vruchten geteld. Hij legt ze aan, maar je bent er ook weer heel snel vanaf. Wim Gubbels en zijn zoon Erik telen op 2,5 hectare paprika s in Baarlo en op 13 hectare in tuinbouwgebied Siberië in Maasbree. Dit jaar kozen ze op 4 hectare voor Davos, omdat een vorig ras te weinig kilo s gaf. De groeikracht van Davos past goed bij het 4-stengelsysteem van Gubbels en ook arbeidsspreiding speelde mee bij de rassenkeuze. De snelle Davos past goed bij de langzamere rassen die ook door het bedrijf worden geteeld. Zo komt tijdens de oogst niet alles tegelijk. Het eerste zetsel lieten we bij Davos rond het vijfde oksel komen, vertelt Geert Colbers. We hebben iets gedund en zo n 4 à 5 vruchten per vierkante meter aangehouden. De plant bleef goed in balans en we hebben dan ook niet groen geoogst. Een enkele stengel bleef aanvankelijk wat achter, misschien doordat we in het begin wat te hard hebben doorgestookt. Vanaf maart kwam de groei er echter op en uiteindelijk is die stengelongelijkheid volledig bijgetrokken. Davos RZ Gubbels Siberië Teler te Baarlo en Maasbree 4 ha Zaaidatum: 20 okt Plantdatum: 14 dec stengels Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 23,5 kg/m² Arbeidsvriendelijk ras Davos bewijst zich als een arbeidsvriendelijk ras: topwerk was er in het begin weinig. Nu zijn het de normale top- en draaiwerkzaamheden. Doordat hij in balans staat, heb je geen echte groeiexplosies tussendoor. Hij blijft continu zetting geven en de vruchtkwaliteit is super. Alleen rond Pinksteren hadden we wat last van neusjes, maar dat zag je toen overal. Net als andere telers ondervond ook Colbers dat Davos relatief veel water vraagt. Vergeleken met ons andere ras beginnen we vaak een half uurtje eerder en gaan we een half uurtje langer door. Als de mat té hard inteert geven we 1 of 2 nachtbeurten. Vooral na de langste dag proberen we wel elke nacht 10 procent in te teren. Makkelijkste zetter Doordat er flinke etmaaltemperaturen worden gedraaid, was de eerste oogst Geert Colbers is erg tevreden met de vruchtkwaliteit van Davos RZ. (week 12) in de ogen van de telers wat aan de fijne kant. Maar toch ging het voor 75 procent om 85 ers. Fijne 85 ers, dat wel. Daarna oogstten we twee weken vruchten van 175 gram en lager is het gewicht eigenlijk niet geweest. Met een voornacht van 17 à 18 graden krijg je makkelijk wat meer grofheid. Bij mooi weer gaven we dan ook nog een nachtbeurtje. Aan het eind van het interview schuift Gubbels nog even aan: Van alle rassen die we hebben is Davos de makkelijkste zetter. De grofheid valt me 100 procent mee dit jaar. Het gewas staat goed te groeien: niet te vegetatief en niet te generatief. De kwaliteit is geweldig, voor het model geef ik een 10. Als het blijft groeien zoals het nu doet, dan is het gewoon een schitterend ras. Eindelijk weer eens één waar ik als teler een kick van krijg RZ S&S Paprika september 2012.indd :24

4 6 Seeds&Services Paprika September Nagano RZ blijft ons verbazen Nagano RZ blijft in de zomer mooi en grof Ron Jansen vindt vruchtkwaliteit heel belangrijk. Arie Jongeleen houdt bij Nagano RZ het etmaal op niveau. Een goede arbeidsprestatie en een snelle doorkleuring. Dat zijn voor Jansen Paprika de belangrijkste redenen om een ras te kiezen. Nagano RZ voldeed vorig jaar al prima aan deze voorwaarden. En dit jaar zijn de resultaten zelfs nog beter. Samen met broer Ivo en vader Theo startte Ron Jansen in 2007 een nieuw bedrijf in het Noord-Hollandse Andijk. Na drie jaar verdubbelden ze hun teeltoppervlak, zodat nu op 15 hectare rode paprika s worden geteeld. De kwaliteit van de vruchten staat hierbij voorop. Op een groot bedrijf is dat nóg belangrijker, weet de teler. Als je veel klasse II hebt stroopt alles op. Je hebt dan bijvoorbeeld oogstkarren te weinig of komt in de knoop met sorteren. Want dat doen we hier zelf. Nagano RZ Jansen Paprika Telers te Andijk 7,5 ha Zaaidatum: 8 okt Plantdatum: 17 nov Stengeldichtheid: 6,7 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22,1 kg/m² Eerste aan de markt In 2011 teelde Jansen het ras Nagano voor het eerst. Toen hebben we nog wat laten liggen, realiseert hij zich. We zaaiden vroeg, maar door het wat moeilijkere West-Friese klimaat kwam de eerste zetting pas laat aan de plant. Het gevolg was een vette plant: daar hebben we toen nog best lang last van gehad. In 2012 ging het beter. Het bedrijf zaaide vier dagen vroeger en hield de eerste vruchten al aan op het derde oksel. Met één vrucht per tak waren we als één van de eersten in Nederland aan de markt. Het tweede zetsel kwam weliswaar wat laat, maar qua productie gaat het hartstikke goed. Waar we vorig jaar nog achter lagen, doen we nu netjes mee met de rest van de groep. Verantwoordelijk voor die hoge opbrengst zijn de grote bollen die al het hele seizoen worden geoogst. Mede door het weer gaat het voor 90 procent om 85 ers. Het gemiddeld vruchtgewicht zit tot week 24 op 220 gram en daardoor zijn de normen uitstekend. Bovendien is de kwaliteit om door een ringetje te halen. Als er al eens binnen- land in zit, gaat het meestal om een messneetje of een butsje. Nauwelijks topwerk Naast Nagano teelt Jansen nog een ander ras, qua gewastypes zijn het uitersten van elkaar. Het gewas van Nagano is véél korter, waardoor we nauwelijks topwerk hebben. Wel blijven we eens in de twee weken draaien, want met die zware vruchten in de kop willen we niet het risico lopen dat er koppen breken. Als je aan het begin van de week nog niets ziet, kunnen er aan het eind van de week al knikkers van 1,5 centimeter zitten. Het blijft me verbazen hoe makkelijk dit ras zet Hoewel het compleet andere gewassen zijn, stuurt hij de beide rassen niet heel anders. In theorie moet je het bij Nagano niet te heet laten worden, maar vocht vind ik ook belangrijk. Zolang ik geen neusrot zie gaat het goed: en daar is hij heel sterk op. Echt zwaar heeft het ras het echter nog niet te verduren gehad: net als vorig jaar werden er voor de langste dag nog geen temperaturen van 30+ gemeten. Jansen ziet dat soort omstandigheden echter met vertrouwen tegemoet. Je moet er gewoon voor zorgen dat hij aan de groei blijft en het naar zijn zin heeft. Zetten doet hij toch wel. Mts. Jongeleen-v.d. Berg teelt op de helft van het bedrijf Nagano RZ. Het snelle ras draagt bij aan een goede spreiding van productie en arbeid en geeft mooie, grove vruchten. Alleen bij de start was het nog even zoeken naar de juiste lijn. Maar sinds we gas geven gaat het hartstikke goed. Ik heb Nagano dit jaar bewust in de nieuwe kas gezet, daar heb ik met een V-systeem wat makkelijker groei, begint Arie Jongeleen zijn verhaal. De teler zaaide vroeg en zag al op het derde en vierde oksel zetting ontstaan. Blij dat er wat aan kwam, besloot hij deze te laten zitten. In combinatie met de kou van dat moment, werd de plant wat te generatief en kwamen er aan het tweede zetsel teveel vruchtjes. Daardoor werden Nagano RZ Mts. Jongeleen-v.d. Berg Telers te Dongen 2 ha Zaaidatum: 7 okt Plantdatum: 22 nov Stengeldichtheid: 6,75 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22,8 kg/m² die ook wat fijner. Om de plant wat te sparen, moesten we continu vertragen met diepe voornachten. Kou Door het koude voorjaar werden de ingestelde voornachten ook daadwerkelijk gerealiseerd, zag de teler. Bovendien hadden we een AC-folie liggen met een te dichte performatie: daardoor moesten we dat alweer relatief vroeg verwijderen. Ook dat is een leerpuntje voor volgend jaar: dan zal ik een andere perforatie kiezen en hoop ik in een koude periode meer profijt van het folie te hebben, zonder het nadeel van een te hoge RV. Inmiddels weet Jongeleen hoe het werkt bij Nagano: een voornacht kan prima, maar het etmaal moet op niveau blijven. Vanaf mei zijn we meer tempo gaan maken en kwam het gewas beter in balans te staan. Daardoor zien we ook weer de grofheid terug die we vorig jaar bij collega s zagen. Sinds het gas er op ging denkt Jongeleen voor ongeveer 75 procent 85 ers te oogsten. De produc- tie gaat nu hard en dat zit vooral in de snelheid van het ras. Hij maakt heel snel plek voor nieuwe vruchten. Strakke vorm De kwaliteit heeft onder de snelheid niets te lijden, ziet de teler. Klasse II geeft hij maar weinig en dat zit onder meer in zijn strakke vorm: je ziet duidelijk minder kromme vruchten. Opvallend is dat de paprika s ietsje langgerekter lijken maar wel voldoende breed geschouderd zijn. Verder kleuren ze mooi egaal rood en is het niet zo erg als je een vrucht een keer wat langer laat hangen: Nagano is minder gevoelig voor rijpheidsstippen. In de zomer van 2010 had Jongeleen gedurende de zeer hete weken veel last van kwaliteitsproblemen. Daarom liet hij dit jaar een diffuse coating aanbrengen. Sindsdien is er echter geen sprake meer geweest van lange, hete periodes en zijn de rassen dus nog niet volledig op de proef gesteld. Wat hij volgend jaar gaat telen weet Jongeleen dan ook nog niet. Een combinatie van twee rassen bevalt me in ieder geval prima; het oogsten verloopt nu minder hozerig. Als ik weer voor Nagano ga, dan kies ik in ieder geval voor een andere start. Niet te vroeg zetting en geen hele diepe voornachten meer, zeker niet in het begin van de teelt! RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

5 8 Seeds&Services Paprika September Alles klopt bij Nagano RZ Sapporo RZ: niet te grof en niet te fijn Arwoud Klop probeert Nagano RZ constant aan de groei te houden. Het eerste jaar Nagano RZ verliep bij Klop Paprika super: de productie, de kwaliteit, de grofheid: alles ging goed. Dit jaar was de start wat minder, maar Nagano blijft voor Jan-Willem en Arwoud Klop het perfecte ras. Zijn combinatie van hoge plantbelasting en hoog vruchtgewicht is uniek! Klop Paprika levert aan Veiling Hoogstraten en oogst dan ook het liefst grove paprika s: die brengen in België immers het meeste op. Normaal gesproken wordt Nagano niet zo met grofheid geassocieerd, maar Arwoud Klop kent het geheim: beginnen met een groeizaam, sterk gewas. In 2011 wilde het gewas aanvankelijk wat moeilijk zetten. Daardoor startten we met een vrij grof gewas en dat pakt prima uit. Het hele seizoen hebben we meer 95 ers dan 75 ers geoogst. Wat hierbij hielp is dat we vrij groeizame telers zijn. Grof Dit jaar verhuisde Nagano van de nieuwe naar de oude kas, waarmee het aantal stengels van 2 naar 3 ging. Ik weet zeker dat Nagano het op 4 stengels ook goed zou doen, dat zien we nu ook in een proefpad, maar omdat wij voor grofheid gaan heb ik het toch niet aangedurfd, verklaart Arwoud. Het doel was om ook op weer te starten met een krachtig gewas, maar dat pakte toch wat anders uit. We hebben het eerste zetsel op 2 in plaats van op 1 gedund. In combinatie met het donkere weer stond het gewas in de eerste helft van de teelt daardoor net wat minder lekker dan in De grofheid en kwaliteit hebben er echter niet onder geleden en begin augustus begint het gewas weer de vorm van 2011 aan te nemen. Hij komt nu echt weer los en de herzetting ziet er supergoed uit. Deze week gaan we in de oude kas over de productie van vorig jaar heen. Vroeg Door de snelheid van Nagano, is Klop met alle zetsels gemiddeld 4 dagen vroeger dan andere rassen. Naast de meerprijs van deze vroegheid, probeert Klop met Nagano ook zoveel mogelijk financieel voordeel te halen uit de grofheid. Dat lukt prima, want naast de 85 ers oogst hij voor ongeveer 15 pro- Nagano RZ Klop Paprika Telers te Haaften 2 ha Zaaidatum: 26 okt Plantdatum: 12 dec Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 20 kg/m² cent 95 ers. Om die grofheid te bereiken stellen we standaard een voornacht van 16 graden in. Verder vinden we activiteit heel belangrijk: we luchten op tijd en hebben er bijna altijd een buis bij. Je moet Nagano gewoon altijd aan de groei houden. Ook het arbeidsplaatje is voor Arwoud Klop een belangrijk pluspunt van Nagano. Omdat de vruchten hoog in de kop zitten draaien we gewoon elke twee weken, maar op topwerk kun je veel besparen. Twee man in de kas met Nagano zijn nog eerder klaar dan drie man in de andere kas, die even groot is. Hoewel hij over het stengelsysteem nog eens goed gaat nadenken, weet Arwoud al zeker dat Nagano volgend jaar weer terugkeert. Ik heb het nú al bij de plantenkweker aangekondigd: dan wil ik een forse, sterke plant waar ik gelijk mee aan de slag kan. Jos van der Meijs profiteert het hele seizoen van de grofheid van Sapporo RZ. Het telen voor deelmarkten als Engeland en Japan is niet zo eenvoudig. Met grove rassen doe je vaak concessies aan de vorm en bij echt fijne types valt de productie al snel tegen. Stuksteler Jos van der Meijs weet nu dat Sapporo RZ uitkomst biedt. Al in 2010 hebben we Sapporo voor het eerst beproefd, vertelt de teler. Zijn kwaliteit viel meteen positief op: hij is uniform en heeft een mooie glans. Dat laatste vind ik erg belangrijk, omdat het voor een belangrijk deel de eerste indruk van het product bepaalt. Omdat de zetting in de proef van 2010 nog niet optimaal was, keek hij het vorig seizoen nog een tweede proefjaar aan. Onder generatieve omstandigheden ging het beter. Dat gaf me vertrouwen dat ik er met de juiste sturing een goed resultaat mee kan halen. Vroeg aan de markt Omdat de kas van Van der Meijs relatief makkelijk vegetatief kan staan, bouwde de teler met een voornacht wat extra zekerheid in. De eerste vruchten kwamen vooral op het vierde oksel en kleurden zoals verwacht razendsnel door. Vergeleken met vorig jaar waren we 3 weken eerder aan de markt en meteen met behoorlijke hoeveelheden. Bovendien hadden we ook weer vroeg herzetting; van die vroegheid profiteer je het hele seizoen. Zoals heel tuinbouw Nederland had ook Van der Meijs vervolgens last van het donkere voorjaar. Toch kreeg hij uiteindelijk een evenwichtig gewas. Belangrijk is om de kop het hele jaar generatief te houden en dat met voldoende blad. Omdat Sapporo van zichzelf wat grover is dan mijn vorige ras, kun je er meer tempo in houden. Al hoeft hij met Sapporo nauwelijks dunrondjes te maken, waakt de teler wel voor een te hoge plantbelasting. De vrucht kan dan wat langwerpiger worden, en dat willen we voorkomen. Om een mooie schouder op de vrucht te krijgen blijven we werken met een voornacht. Gelijkmatig Sapporo heeft volgens de teler een beheerste scheutgroei en normale lengtegroei. Hij is heel gelijkmatig: altijd 6 of 7 centimeter per week. Hij topt prettig en groeit niet van het touw af. Ook de oogstprestatie is goed, vooral omdat de vruchten net wat zwaarder zijn. 140 tot 180 gram is het doel en daar voldoet hij goed aan. Alleen in week 22 tot 24 waren ze even wat zwaarder, toen oogstten we van een klein zetsel dat veel licht had gehad. Al met al bevalt Sapporo de teler tot nu toe prima. Er staat een mooi groen en gezond gewas in de kas met vruchten die precies de goede sortering en kwaliteit geven. Tot en met week 24 hebben we minder dan 1 procent binnenland uitgesorteerd. Een aandachtspunt is nog wel het plantmateriaal: tot maart kwam er af en toe mergnecrose voor en soms was er een wilde tak. Hoewel de start daardoor niet optimaal was, maakt de vroegheid veel goed. Daarmee hopen we straks ook nog een extra zetsel te kunnen oogsten. Sapporo RZ Mts Van der Meijs- Van Schie Telers te De Lier 2,1 ha Zaaidatum: 18 okt Plantdatum: 30 nov Stengeldichtheid: 7,5 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 25,2 kg/m² RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

6 10 Seeds&Services Paprika September Falco RZ het beste ras met TM3-resistentie Toen Toon en Kees van Tuijl in 2007 net hun bedrijf hadden uitgebreid kregen ze meteen te maken met tabaksmozaïekvirus. Sindsdien nemen ze geen risico en planten ze rassen met TM3 -resistentie. In die jaren werd het niveau van deze rassen steeds hoger, met als voorlopig hoogtepunt nieuwkomer Falco RZ. In de jaarlijkse proeven van vader en zoon Van Tuijl viel Falco vorig jaar direct positief op. Vooral zijn uniformiteit is een sterk punt, weet Kees. Hij blijft constant 85 ers geven met een gewicht van minimaal 190 gram. Omdat ook de productie prima was besloten de telers dit jaar de nieuwste van hun twee kassen vol te planten. Op 4 stengels, zoals ze dat gewend zijn op die tuin. Achteraf had ik hem beter op kunnen zetten, zoals in de proef op de oude tuin, zegt Kees nu. Falco heeft namelijk een generatief gewas en reageert sterk op licht. Gewas houden is de uitdaging! Geen kunstgrepen Om op de generatieve eigenschappen van het ras in te spelen kozen de telers vanaf de start voor een vegetatieve Kees van Tuijl hoeft bij Falco RZ geen kunstgrepen uit te halen. sturing. We zijn meteen al begonnen met plant maken, waarbij ons vaste folie goed van pas kwam, vertelt Kees. Verder heeft het ras geen diepe voornacht nodig en gaan we s middags niet hoger dan 26 graden. Onze vorige rassen waren vaak groeizaam en moesten we nog wel eens een beetje pesten, door s avonds bijvoorbeeld nog even een buis te geven. Bij Falco hoef je dat soort kunstgrepen niet uit te halen: zetten doet hij toch wel. De eerste oogst viel in week 14 en was prima. Hij is kort geblokt en erg uniform: daarmee onderscheidt hij zich van andere rassen. Verder is het ras niet gevoelig voor neusrot of rijpheidsstippen. Met name dat laatste is een groot voordeel ten opzichte van ons vorige ras. Daar moesten we er dicht op Falco RZ A. Van Tuijl Telers te Zaltbommel 2,8 ha Zaaidatum: 21 okt Plantdatum: 5 dec stengels Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 21,3 kg/m² zitten met oogsten en dat ging ten koste van de efficiëntie. Sowieso is Falco een arbeidsvriendelijk ras, vindt Kees. Qua scheutgroei is hij vergelijkbaar met Nagano RZ en Davos RZ: er zit weinig topwerk in. Verder is het gunstig dat de meeste vruchten op de hoofdstengel zitten: dat komt ook de kwaliteit ten goede. Productiewinst Halverwege juni ligt Kees met Falco een halve kilo voor op vorig jaar, terwijl de omstandigheden toen gunstiger waren. Eén conclusie heb ik al getrokken: een beter ras met TM3 is er niet, zegt hij dan ook. Of het ras terugkeert hangt echter ook af van andere factoren. Na 2007 hebben we geen virus meer gezien, dus de risico-afweging wordt toch wat anders. In de andere kas telen we nu al Nagano en ook Davos heeft onze interesse. Hoewel hij nu nog gelijk ligt met Falco, denk ik dat daar nog iets meer productie inzit. Bovendien heeft Davos zich al op grote schaal bewezen. Daar staat echter tegenover dat Kees met Falco nog verbetering ziet. Als hij terugkeert zou ik hem sowieso op zetten en wat makkelijker dunnen. Met dezelfde kwaliteit valt er dan misschien nóg meer uit te halen. Nieuwe stappen gezet in onderzoek opkweek Belichting en voeding staan in verband met koploosheid. In de opkweek van de rassen Nagano RZ, Sapporo RZ en Davos RZ ontstond de afgelopen jaren een relatief groot aantal afwijkende planten. Nadat onderzoekers van Rijk Zwaan hier de afgelopen jaren al veel kennis over hadden vergaard, heeft een recent afstudeeronderzoek weer nieuwe inzichten gegeven. Uit eerder onderzoek bleek al dat koploosheid kan optreden bij een overmaat aan kunstmatige belichting en dat ook de voedingswaarde een rol speelt. Vierdejaars student Chemie Vera Vermeulen heeft hier het afgelopen jaar in haar afstudeeronderzoek bij Rijk Zwaan op voortgeborduurd. De stage begon in 2011 en startte met een serie interviews onder vertegenwoordigers van plantenkwekers. 75 procent van de plantenkwekers werkten hier aan mee en gaf uitgebreid informatie over onder meer kiemomstandigheden, belichtingstijden en type verwarming. Op basis van de uitkomsten is er vervolgens een zogenaamde ringproef uitgevoerd. Zaden uit dezelfde partij werden op drie verschillende data gezaaid op vier verschillende plekken: bij Rijk Zwaan en bij drie plantenkwekers. Bij Rijk Zwaan werd de ringproef bovendien uitgevoerd onder vier verschillende lichtomstandigheden: telkens met een ander aantal uren kunstmatige belichting. Bevestiging Zowel de interviews als de ringproef bleken heel nuttig. Hoewel het niet gelukt is de opkweekmethode verder te optimaliseren, heeft er wel een belangrijke bevestiging van eerdere conclusies plaatsgevonden. Het eerder door Rijk Zwaan opgestelde zaaiadvies blijft van kracht: in de eerste drie weken van de opkweek is hiermee het aantal afwijkende paprikaplanten te minimaliseren. Voor Rijk Zwaan heeft het onderzoek bovendien nog een ander belangrijk resultaat opgeleverd. Vera heeft namelijk ook onderzoek gedaan naar de rasgevoeligheid bij koploosheid. Hieruit is gebleken dat er genetische verschillen zijn tussen koploos en niet koploos gevoelige rassen die mogelijk in verband kunnen staan met het optreden van koploosheid. Voor de veredelaars van Rijk Zwaan zijn dit belangrijke aanknopingspunten om in de toekomst rassen te kunnen selecteren waarin het risico op koploosheid geminimaliseerd kan worden. Dank aan plantenkwekers Vera Vermeulen is inmiddels afgestudeerd op de specialisatie Life Sciences en kijkt met veel plezier terug op haar onderzoek. Het was heel interessant om het probleem koploosheid te bekijken met verschillende invalshoeken: zowel vanuit Rijk Zwaan als vanuit de plantenkwekers. Ook de combinatie van het theoretische, op genetica gericht onderzoek en het praktijkonderzoek in de kas was heel waardevol. Ik wil de betreffende plantenkwekers ten slotte bedanken voor hun tijd, inzet en openheid tijdens het onderzoek. Vera Vermeulen studeerde af op een onderzoek naar koploosheid RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

7 12 Seeds&Services Paprika September Met Stayer RZ is het gewoon heel makkelijk telen Al toen het ras nog G7 heette zagen Loek en André Enthoven het helemaal zitten met Stayer RZ. Het ras komt perfect tot zijn recht onder het gematigde Monsterse klimaat, vlakbij de kust. Inmiddels telen ze het ras al voor het derde jaar; veel hebben ze in die tijd niet hoeven veranderen. Stayer RZ Gebroeders Enthoven Telers te Monster Ik heb Stayer RZ nog nooit te groeierig gezien De broers Enthoven zetten hun paprika s af via telersvereniging Best of Four. Een deel van de vruchten gaat in kleinverpakkingen naar Duitsland, dus wat fijnere vruchten zijn geen probleem. In eerste instantie richten ze zich echter op een grove paprika, om makkelijk aan kilo s te komen. De productie is één van de belangrijkste redenen dat we Stayer zijn gaan telen, vertelt Loek Enthoven. Daarnaast zagen we in de proef hoe sterk hij is tegen fusarium: dat éne groene pad tussen ons hoofdras viel duidelijk op. Late start De broers kiezen altijd voor een relatief late start: planten doen ze pas na Nieuwjaar. Krenten hoeft daarom niet. We halen alleen de scheve en de dubbele weg. Soms zitten er wel 7 of 8 vruchten aan een plant, maar Stayer maalt daar niet om. Natuurlijk is het wel een beetje geluk hebben dat op het juiste moment het licht komt. Dit jaar ging dat perfect! Door de donkere periode die erop volgde werd de herzetting wel uitgesteld, maar hij zet daarna gewoon méér in korte tijd. 24 vruchten in twee weken is geen probleem. De productie wordt wel hozerig, zoals overal dit jaar, maar de plant blijft in balans. Vanaf het eerste jaar loopt het al gesmeerd met Stayer vindt Loek. Vergeleken met ons vorige ras zitten we op een 10 procent hogere productie en daarnaast is het gewoon heel makkelijk telen. Hij is groeierig zat, dus het is wel belangrijk om hem in het voorjaar meteen generatief weg te zetten. Dat doen we vooral door een voldoende dag/nachtverschil aan te houden. Opvallend is trouwens dat het ras veel kali en mangaan verbruikt. Qua arbeid bevalt het ras ook prima. Hij groeit recht omhoog, waardoor het makkelijk draaien is, en in het voorjaar zit er duidelijk minder topwerk in. Waar we vroeger nog ruim een uur in een pad zaten, zijn we er nu soms in 50 minuten al weer uit. Loek en André Enthoven komen met Stayer RZ makkelijk aan de kilo s. 1,86 ha Zaaidatum: 12 nov Plantdatum: 3 jan Stengeldichtheid: 6,8 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22 kg/m² Sterke wortels De laatste jaren besteden de telers bewust wat meer aandacht aan de wortels, via plantversterkers en het meedruppelen van Previcur. Wellicht dat dit de vruchtkwaliteit nog eens ten goede komt, want die is volgens de telers uitstekend: Bij voldoende koele nachten blijft de vorm prima en anthocyaan geeft hij niet meer dan andere rassen die we geteeld hebben. Misschien dat de sterke wortels hier wel een positieve rol in spelen. Bovendien is hij sterk tegen neusrot. En dat komt goed uit, want schermen doen we hier zo min mogelijk. Waarom zouden we? Met de forse kop die er op staat kan het gewas heel wat hebben! Alfons Slaman is tevreden over de kwaliteit van Stayer RZ. Voor het eerst kwam Alfons Slaman vorig jaar met Stayer RZ uit op een productie boven de 33 kilo. Hij heeft een dikkere wand en aan elke tak zit een volwaardig zetsel: zó kom je aan je kilo s! Met de leerpunten van het eerste seizoen weet hij de teelt dit seizoen verder te optimaliseren. Slaman zaaide dit jaar een paar dagen later dan vorige jaren. Ik heb altijd veel groei in mijn kas, mede door het V-systeem. Daarom heb ik dit jaar een folieschermpje aangebracht en de eerste vrucht al vanaf het derde oksel laten komen. Hoewel in de praktijk de meeste vruchten op het vierde kwamen, pakte de strategie goed uit. Het eerste zetsel was behoorlijk groot en kwam lekker gespreid: we oogstten drie à vier weken 7 ons per m 2. Het vruchtgewicht lag rond de 185 gram en de kwaliteit was super. Gewas houden In het vervolg van de teelt richtte de teler zich vooral op groei. Het beste is op tijd opstoken en de middagtemperatuur in de zomer niet te hoog laten oplopen. Zo houden we voldoende gewas en voorkomen we een té massale zetting of herzetting. Ook met het toppen probeert de teler het gewas een beetje te sparen. Er zit niet veel gewaswerk in Stayer, juist daardoor is het de kunst om er af te blijven. Ik heb één proefpaadje waar ik helemaal niet top: een eye-opener voor mijn personeel. Het gewas is daar wel erg wild, maar de productie ligt er het hoogst. Door groei te houden aborteert het gewas ook makkelijker een zijvruchtje, weet Slaman. Normaal gesproken moet dat leiden tot een mooie stapeling aan de hoofdstengel. Al maakt het wisselende weer van dit jaar het vrijwel onmogelijk om enige regelmaat te krijgen. Toch valt de productieachterstand op vorig jaar nog best mee, vertelt Slaman. Half augustus liggen we ongeveer 1 kilo achter. Hoewel het vruchtgewicht onder zomerse omstandigheden en met een hoge plantbelasting wel wat weg kan zakken, zijn er ook periodes dat we juist grover oogsten dan vorig jaar. Mooie glans Over de kwaliteit van de vruchten is Slaman tevreden. Ze zijn lekker stevig en hebben een prima vorm. Een nadeeltje is hooguit dat de wat langere vruchtstelen makkelijk breken. Ik lever aan Japan, dus dan is het wel extra belangrijk om voorzichtig te oogsten. Door het gewas aan de groei te houden verkleint de teler het risico op brandplekken en anthocyaanverkleuring. Ik zie nu minder anthocyaanverkleuring dan vorig jaar, al kan dat ook aan het krijt liggen dat dit jaar op de kas ligt. Verder hebben de vruchten een mooie glans en kleuren ze lekker snel door. Voor het najaar zijn de verwachtingen goed. In mijn vorige ras eindigde ik nog wel eens met een dun gewas en kwaliteitsproblemen. En zeker in de zomer van 2010 was er soms sprake van een wortelprobleempje. Met Stayer ben ik in 2011 met een heel gezond gewas geëindigd. Dat vind ik belangrijk, want ook bij mindere prijzen geldt: de kosten ervoor heb je toch al gemaakt. Stayer RZ VOF A.W. Slaman Teler te Zevenhuizen 4 ha Zaaidatum: 22 okt Plantdatum: 6/7 dec Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 23,5 kg/m² RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

8 14 Seeds&Services Paprika September Sven RZ valt vooral op door kwaliteit Mooie grove paprika s met Sven RZ René Duijnisveld oogst met Sven RZ dikwandige 85 ers met een mooie gele kleur. Eigenlijk kwam Zuidgeest Paprika s om de verkeerde reden terecht bij Sven RZ, maar na het eerste jaar bleek het gewoon een heel goed ras te zijn. Bedrijfsleider René Duijnisveld heeft sindsdien geen betere meer gezien. In veel opzichten zit Sven een beetje tussen andere rassen in. Al jarenlang teelt Zuidgeest paprika s voor de Engelse markt. In 2010 stapte het bedrijf daarom over op Sven, een ras dat de naam had om relatief fijne vruchten te geven. In de praktijk bleek Sven toch wat grover dan gedacht, herinnert Duijnisveld zich. Een andere conclusie was echter dat de productie en kwaliteit gewoon heel goed waren. Bovendien past het compacte gewas prima in onze relatief lage kas. Hoewel de afzet naar Engeland niet verder uitbreidde, zijn we Sven gewoon blijven telen. Vlak telen Nu hij het ras voor het derde jaar teelt, weet Duijnisveld precies hoe de plant moet worden weggezet. We planten half december en laten de temperatuur al vanaf de kerst rustig zakken; dat is beter dan in januari in één keer omlaag te gaan om zetting te forceren. Lager dan 18 graden gaan we eigenlijk nooit, want zetten doet hij makkelijk. Als je Sven bij de start aan de groei houdt, dan blijft hij de rest van het seizoen in balans. Dat zag je ook in maart, toen we best een hoge plantbelasting hadden. Ondanks dat het licht toen uitging, hield het gewas zich toch goed. Ook de warme pinksterdagen kwam Zuidgeest prima door. Neusrot hebben we niet gezien: daar lijkt hij echt minder gevoelig voor. Sowieso is de kwaliteit heel goed: de vruchten zijn mooi compact vierhokkig en lekker dikwandig. Voor 75 procent gaat het om 85 ers en het vruchtgewicht ligt lang rond de 200 gram. In de zomer zakt dit weliswaar, maar niet beneden de 175 gram. Ook de mooie gele kleur vindt Duijnisveld een voordeel. Hij is niet oranjeachtig en anthocyaan is bij Sven geen probleem. Het enige nadeeltje is dat hij niet supersnel doorkleurt: daarin is het ras gemiddeld. Dat gemiddelde is iets dat vaker terugkomt in het verhaal van Duijnisveld. Dit weliswaar in positieve zin, want Sven RZ Zuidgeest Paprika s Telers te Maasdijk 2,5 ha Zaaidatum: 25 okt Plantdatum: 14 dec Stengeldichtheid: 6,8 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22 kg/m² het maakt Sven vooral een constant ras om te telen. Hij is niet supergeneratief maar ook niet te groeierig: daardoor houd je makkelijk balans met een gemiddeld energieverbruik. Verder is het gewas niet te lang voor onze relatief lage kas, maar ook weer niet te kort geschakeld. Draaien gaat daardoor prima en topwerk geeft hij niet meer of minder dan de meeste andere rassen. Niet slopen Hoewel Zuidgeest Paprika s elk jaar meerdere rassenproeven doet, heeft de teler tot nu toe nog geen beter ras gevonden. De kwaliteit en makkelijke teeltbaarheid zijn nog niet te overtreffen. Sven past gewoon heel goed bij ons. Niet alleen door het compacte gewas, maar ook omdat we van huis uit geen warme telers zijn. We houden er niet van om een ras te slopen, en daar is Sven ook niet voor bedoeld. Het gemiddeld vruchtgewicht ligt bij Peter Cox rond de 200 gram. Een perfecte presentatie en liever een paar 95 ers dan een paar 75 ers. De belangrijkste wensen van de Belgische paprikamarkt in een notendop. Omdat er ook nog eens een strenge beoordeling plaatsvindt door de proeftuinen, ligt de lat hoog. Peter Cox kan er met Sven RZ echter prima aan voldoen. Het voormalige hoofdras van Varico, het bedrijf van Cox, had een mooie vorm maar was gevoelig voor krimpscheuren. Vanwege het zacht worden van deze vruchten in het handelskanaal, wilde de teler graag overschakelen naar een ander ras. Twee jaar op rij beproefde hij Sven RZ: Dit ras heeft helemaal geen krimpscheuren en ook gewoon een prima vorm: alleen aan het einde van een zetsel kan hij wel eens een kromme vrucht geven. Een extra pluspunt is dat Sven bij warm weer minder last heeft van oranjeverkleuring. Bovendien kleurt hij mooi gelijkmatig door. Groeikracht Met Sven op grote schaal volgde Cox dit seizoen zijn beproefde strategie: vanaf het vierde oksel makkelijk zetting toelaten tot een maximum van 10 vruchten per m 2. Sven kon dit makkelijk aan: het is een groeikrachtig ras en we profiteerden hiermee goed van zijn vroegheid. Hij zou ook best een hogere plantbelasting aankunnen, maar dan ben je met het tweede zetsel weer een stuk later. 10 vruchten is een mooie middenweg. Vanwege de Belgische voorkeur voor grovere paprika s, stelt Cox een behoorlijke voornacht in: 16 graden. Sven kan dat makkelijk hebben. Hij kan wel eens grotere bloemen geven, maar problemen levert dat niet op. Normaal gesproken zou deze strategie bij Sven vooral 85 ers geven, dit seizoen zijn ze nog wel eens wat fijner. Door dat lastige weer is dat bijna niet te voorkomen. Het gemiddeld vruchtgewicht ligt over het hele jaar trouwens wel rond de 200 gram. De vruchten zijn lekker dikwandig: dat verkleint ook de kans op oogstof sorteerschade. Goed beschermd Sven is gewoon best een arbeidsvriendelijk en makkelijk te telen ras, vindt de teler. Er zit wel wat topwerk in, maar qua lengtegroei is hij gemiddeld en een voordeel is dat de koppen niet zo broos zijn: die breken daarom minder snel dan bij sommige andere rassen. Doordat hij een goede bladbedekking heeft zitten de vruchten bovendien goed beschermd. Schermen doen we weinig en een coating is niet nodig. Sven RZ Varico Teler te Loenhout (B) 1,2 ha Zaaidatum: 20 okt Plantdatum: 6 dec Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22 kg/m² Na een hete periode toont de kop wel eens een beetje gelig, maar dat trekt altijd weer snel bij. Tijdens de eerste proef in 2010 had de teler nog wat last van mergnecrose: vlak na het planten ging een deel van de planten slap. Inmiddels heeft hij hier echter geen angst meer voor. Het tweede jaar zagen we het al een stuk minder en dit jaar was het aantal probleemplanten nihil. In overleg met de plantenkweker is het gewoon goed te voorkomen. Sven zal volgend jaar dan ook zeker weer terugkeren bij Varico, al zal dat misschien wel in combinatie zijn met een ander geel ras. De productie die Stayer RZ nu in onze proef laat zien is wel erg indrukwekkend RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

9 16 Seeds&Services Paprika September Juiste teeltwijze gevonden voor Inzell RZ Met Jorrit RZ houd ik vast aan mijn eigen lijn Normaal gesproken wisselt Kwekerij De Westhoek niet zo snel van ras, maar dit jaar werd er een uitzondering gemaakt. Het proefpad met Jorrit RZ gaf het bedrijf een zodanig goed gevoel, dat dit jaar in één keer 3,5 hectare vol werd geplant. Wijnand Bos (rechts) met teeltadviseur Kees de Jong. Wijnand Bos teelt nu drie jaar Inzell RZ. Met zijn speciale afzetmarkten komt de kwaliteit van dit ras goed tot zijn recht. Bovendien leerde de teler het ras de afgelopen jaren steeds beter kennen. We zijn hem steeds schraler gaan telen: we weten dat hij altijd makkelijk herstelt. Bos belevert diverse deelmarkten. Of het nou om bootdozen voor Amerika gaat of fijnere paprika s voor Japan en Engeland, nee zeggen doet hij liever niet. Je moet je nu eenmaal op de klant richten: daar zit de toekomst in. Omdat Bos ook nog eens zelf sorteert, is kwaliteit ontzettend belangrijk. Met Inzell kunnen we die leveren. De vruchten hebben een goede vorm, een mooie gele kleur en een prima houdbaarheid. Verder geeft Inzell zowel fijne 80 ers als grove 80 ers; we kunnen er dus alle kanten mee op. Kleine plant Hoewel hij daarmee niet de makkelijkste weg bewandelt, kiest Bos voor een vroege zaaidatum. Omdat Inzell zoveel kracht heeft, is de uitdaging om snel vrucht aan het gewas te krijgen. We starten dan ook met een kleine plant en zetten deze de eerste 12 dagen naast het gat. Zo wordt de plant extra generatief. Ook het AC-folie heeft een goede invloed: dat zorgt voor vegetativiteit, maar stimuleert óók de zetting! Die zetting wil Bos dan ook al in week 1 toelaten op het tweede oksel. Dit jaar ging dat perfect: het licht kwam precies op het goede moment. Bos vindt Inzell geen moeilijk ras om te telen. Alleen vlak na de eerste zetting behoeft het ras even wat extra aandacht. Inzell kan dan wat grovere bloemen geven, al hoeft dat geen probleem te zijn. Vóór de eerste zetting zakken we in de nacht wel naar 15 graden, maar niet te lang. Nadat het eerste zetsel eraan zit gaan we heel snel naar een gemiddelde nachttemperatuur van 19 à 19,5 graden. Met deze strategie oogst Bos het hele seizoen mooie, dikwandige vruchten met een goed vruchtgewicht. Over het hele jaar zitten we gemiddeld op 180 tot 190 gram. Vanaf het tweede zetsel profiteren we bovendien goed van de vroegheid van Inzell. Balans Inzell heeft een lang, open en gerekt gewas, vervolgt Bos. Door zijn lengte zit er wat meer draaiwerk in en het ras geeft ook relatief veel topwerk, al is het overzicht juist weer een voordeel. De lengtegroei is bovendien een goede indicatie voor de balans in het gewas. Als hij maar blijft groeien zit je goed: Inzell teel je niet snel te schraal. Op het bedrijf van Bos staat ook 1 hectare met Jorrit RZ. Dit ras lijkt wat sterker op de wortels en is nóg uniformer dan Inzell. Op dit moment zit er echter wel nog wat meer werk in en lijkt hij wat minder makkelijk te zetten. Qua productie ligt Inzell nog een kilo voor, maar bepalend wordt hoe het laatste zetsel uitkomt. Inzell is wat lichtgevoeliger en dat kan aan het einde een nadeel zijn. Een goede optie voor volgend jaar lijkt om beide rassen te blijven telen. Maar uiteindelijk bepaalt de afnemer: we willen vooral dat onze producten aan hun eisen blijven voldoen. Inzell RZ Wijnand Bos Teler te Bergschenhoek 2,65 ha Zaaidatum: 20 okt Plantdatum: 25 nov Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22,3 kg/m² Vóór het interview loopt teler Leon van der Stel nog even een rondje door de kas. Kijk, dit is nou typisch voor Jorrit, wijst hij op een opvallend vol geladen stengel. Ook bij een hoge plantbelasting blijven de vruchten mooi. Vooral de uniformiteit van dit ras is opvallend. Om een mogelijke reden te laten zien trekt hij een steenwolmat open met zo blijkt een flink wortelpakket. Ondanks de hoge belasting blijven er nieuwe, witte pennen bijkomen. Krijten doen we hier dan ook niet, het krachtige gewas en het relatief grote bladoppervlak bieden voldoende bescherming. Zonder dat het overigens een vol of onoverzichtelijk gewas wordt, want ik zou Jorrit zeker geen arbeidsintensief ras noemen. Moeilijke winter Eenmaal plaatsgenomen in de kantine legt de teler uit dat het bedrijf te maken heeft met een zeer generatieve kas. Stayer vinden we hier daarom minder geschikt en telen we op een ander bedrijf aan de overkant van de weg. Daar doet hij het overigens prima, maar Jorrit RZ Kwekerij De Westhoek Teler te Maasland 3,5 ha Zaaidatum: 17 okt Plantdatum: 2 dec Stengeldichtheid: 7 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 22,8 kg/m² Leon van der Stel probeert met Jorrit RZ altijd op de groei te telen. hier kunnen we met Jorrit een betere kwaliteit bereiken. In eerste instantie verliep de teelt niet vlekkeloos. De weggroei was nog uitstekend, maar toen kwamen de zeer zachte januari en de koude februari. Het eerste zetsel kwam er daardoor moeizaam aan en in het tweede zetsel ontstonden wat knoperige vruchten. Dat was echter maar van korte duur, want vanaf het derde oksel ging het uitstekend en hadden we nauwelijks binnenland. Hoewel de teler er voor had kunnen kiezen om op de lastige winter in te spelen met een lagere voornacht, hield Kwekerij De Westhoek bewust vast aan haar eigen lijn. Door relatief warm te blijven telen hebben we een vitaal gewas neergezet waar we nog steeds van profiteren! We proberen altijd op groei te telen, want die zetting komt vanzelf wel. Ook in het voorjaar, toen de planten vol hingen en het licht uitging, week de teler niet van deze strategie af. Door groei op de plant te houden krijg je een snelle doorkleuring en op tijd weer nieuwe zetting. In periodes met weinig aanvoer, kun je daardoor soms net een paar onsjes meer oogsten. Dikwandig Aangezien het pas de tweede week van juni is, zal het bedrijf Jorrit de rest van het seizoen kritisch blijven volgen. Zo zal bijvoorbeeld nog moeten blijken of het gewas niet te lang wordt voor deze kas. De laatste weken zijn in ieder geval veelbelovend: in de schuur staan de oogstkarren vol met super uniforme en lekker dikwandige vruchten. Het gemiddeld vruchtgewicht zit nu al een paar weken boven de 200 gram. De vruchten hebben een opvallend frisse kleur, al zit er best een streepje groen op. Om de eerder genoemde groei erop te houden zit de teler er met oogsten dan ook dicht op. Het zijn dan wel mooie paprika s, maar het hoeft geen museum te worden RZ S&S Paprika september 2012.indd :25

10 18 Seeds&Services Paprika September Succesvolle overstap naar groen met Pursuit RZ Pursuit RZ ook zonder voornacht voldoende grof Vorig jaar stond Pursuit RZ bij Peter Verberne nog op één afdeling; daar waar zijn vorige hoofdras wat te fijn en lang werd. Het ras beviel zó goed dat teeltchef Frans-Jan van Heijst er nu een hele locatie mee vol heeft gezet. De productie is hetzelfde, de kwaliteit en grofheid zijn beter en per saldo zit er niet meer gewasarbeid in. De overgang naar groene paprika is Harry Vermeulen 100 procent meegevallen. De helft van de paprikaoogst lopend binnenhalen. Het lukte Harry Vermeulen met Pursuit RZ. De vruchten die van de plant komen, voldoen aan al zijn verwachtingen. Ik ben een kwaliteitsteler en kan met Pursuit de mooie paprika s produceren die ik wil. De paprikateler Vermeulen bouwde in 1993 een bedrijf in het Limburgse Velden. Hij teelt daar nu op 2,2 hectare paprika s en voor het eerst oogst hij dit seizoen groene vruchten. Vanwege de enorme productiegroei in rood koos hij eieren voor zijn geld. Zijn verlanglijst voor een groen ras luidde: een niet te lang gewas, grove vruchten en een hoge kwaliteit. Bij andere rassen bespeurde Vermeulen een voor groen wat te snelle doorkleuring. Daarom koos hij voor Pursuit. Als een speer van start Een kenmerk van Pursuit is dat hij zich heel vegetatief ontwikkelt en na de eerste zetting omslaat naar generatief. Vermeulen zag de plant inderdaad als een speer van start gaan. Hij groeide hard, maar maakte wel snel veel massa. Ik besloot de rem er wat op te zetten. In plaats van op het vierde oksel, liet ik op het derde oksel al zetting toe. De eerste vruchten werden geoogst in week 11. Dat waren nog niet de grofste paprika s, maar de plant stond mooi in balans en is toen ook korter gaan schakelen. Daarna heb ik geprobeerd om strekking te bewerkstelligen, met name door vroeg op temperatuur te komen. De zetsels kwamen door de lichtomstandigheden wat hozerig tot stand. Vermeulen zag het vruchtgewicht tijdens zo n productiehausse wel wat teruglopen, maar met gemiddeld 80 procent 85 ers en een gewicht van 160 tot 170 gram is hij toch dik tevreden. Er waren zelfs periodes met 95 procent 85 ers. Vanwege het donkere seizoen zal het qua productie geen topjaar worden, maar Vermeulen merkt dat hij goed scoort. Bovendien voldoet de kwaliteit aan zijn verwachtingen. Die is hartstikke mooi. Alleen toen het even te vochtig was in de kas had ik last van wat drukkers. Maar nu ik continu een kiertje lucht houd, heb ik daarvan geen last meer. Glad in zijn vel De overgang naar groen telen is Harry 100 procent meegevallen. We hebben er heel lang weinig werk aan gehad: alleen maar oogsten. Iedere twee weken maken we een ronde door de kas om in te draaien en wat te toppen. Vanwege het korte gewas hebben we de eerste 16 kilo lopend kunnen oogsten. Op die manier heb je de beste prestatie. De vrucht is goed als deze mooi glad in zijn vel zit, zo heeft hij gemerkt. Een makkelijke vuistregel, eerder hoef je hem er niet vanaf te halen. En als we nog s een echte zomer krijgen? Vermeulen is ervan overtuigd dat ook dan het gewas heel goed meekomt, het heeft immers voldoende blad. Vooralsnog denkt hij volgend jaar voort te gaan borduren op het huidige teeltregime. Naast de rassenkeuze is het elk jaar weer de kunst om zo min mogelijk fouten te maken. Wie dat doet, haalt het beste resultaat. Pursuit RZ Harry Vermeulen Teler te Velden 2,2 ha Zaaidatum: 16 nov Plantdatum: 11 jan stengels Stengeldichtheid: 7 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 26,2 kg/m² Frans-Jan van Heijst start elke teelt met hetzelfde uitgangspunt: vóór 1 april wil hij snijden. Om half februari zetting te hebben laat ik de eerste bloem op het vierde oksel komen. Met Pursuit ging dat dit seizoen prima. Het werd een mooi en groot eerste zetsel. Het tweede zetsel verliep helaas minder voorspoedig; om onduidelijke reden viel de groei tijdelijk wat weg. Met het ras had het niets te maken, ik denk eerder aan externe factoren: misschien kwam het door het oude drainwater of de CO 2 van de WKK. Gelukkig bleef het tempo er gewoon in en herstelde het gewas in de loop van het derde zetsel. Natuurlijke dip Van Heijst volgt, los van welk ras hij teelt, altijd zijn eigen strategie; ingrijpen doet hij puur op basis van de gewasstand. Het dag/nachtverschil is bij Pursuit wel belangrijk voor de strekking van het gewas, maar ligt niet significant hoger dan bij andere rassen. Van een Pursuit RZ Peter Verberne Teler te Melderslo en Hegelsom 4,5 ha Zaaidatum: 10 nov Plantdatum: 4 jan stengels Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2 Productie t/m wk 35: 27,2 kg/m² geforceerde voornacht houdt de teler sowieso niet. Ik heb liever een natuurlijke dip: daar wordt Pursuit al grof genoeg van. Ongeveer 85 procent van de vruchten zijn 85 ers, tegenover 60 procent vorig jaar. De kwaliteit is daarbij prima. Ze kleuren niet zo snel door als mijn vorige ras en je laat ze niet makkelijk te lang hangen. Het enige nadeeltje is dat je bij grote zetsels wel eens een kromme ziet. Die zijn dan bekneld geraakt in het gedrongen gewas van Pursuit. Dat compactere gewas zorgt er ook voor dat er in Pursuit iets meer draaiwerk zit. De vruchten zitten vrij hoog in het gewas. Om te voorkomen dat de draad lastig tussen de vruchten door te draaien is, moet je per jaar 3 of 4 rondjes meer maken. Het extra draaiwerk wordt echter goed gemaakt door het mindere topwerk, weet de teler. Zeker in het begin geeft hij niet zoveel scheutgroei: daarom is het ook belangrijk om hem voorzichtig op 4 stengels te zetten. Ook later in het seizoen moet je goed kijken wat je weghaalt, om voldoende bladbedekking te houden. Actief telen Om de vruchten extra te beschermen laat de teler wat makkelijker dan bij een ander ras het scherm dichtlopen. Neusrot is bij Pursuit ook teelttechnisch deels te voorkomen. Je moet gewoon voldoende buis inzetten, zodat hij in de avond met een weersomslag zijn vocht kwijt kan. Qua productie kan Pursuit tenslotte mee met de grootste productierassen. Hij lijkt het best te presteren Ook Peter Verberne zelf is erg te spreken over Pursuit RZ. met veel licht, maar sowieso denk ik wel aan 36 kilo te komen. Dan ben ik tevreden, want meer zit er dit jaar niet in. De waarde van Pursuit zit vooral in de meerprijs van de grovere vruchten. Dat duppie per kilo extra kunnen we in deze tijden goed gebruiken RZ S&S Paprika september 2012.indd :25