Geachte voorzitter, BSW/ RIS Aan de voorzitter van de Commissie Samenleving. J. van Loon. lennard Datum 21 februari 2017

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst Rabin S. Baldewsingh Wethouder van Sociale Zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport 030 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de Commissie Samenleving lennard Datum 21 februari 2017 Onderwerp Voortgangsrapportage wijkbanenplan RIS Contactpersoon J. van Loon Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten Afdeling Beleid Telefoonnummer adres Geachte voorzitter, Het doel van het Aanvalsplan Jeugdwerkloosheid is om in de jaren jongeren geheel of gedeeltelijk naar werk of school te begeleiden, waarvan minimaal jongeren uit de bijstand. Zoals beschreven in de commissiebrief Voortgang Aanpak Jeugdwerkloosheid die u gelijk met deze brief is gestuurd, hebben we in 2 jaar mooie resultaten geboekt. Het wijkbanenplan (RIS286870) heeft daar een belangrijke bijdrage aan geleverd. In deze voortgangsrapportage wordt ingegaan op de ervaringen en resultaten van het wijkbanenplan tot nu toe. Het wijkbanenplan is in het najaar van 2015 van start gegaan in de wijken Schilderswijk en Transvaal (RIS ). In juni dit jaar volgde Laak (RIS294376). Den Haag Zuidwest is de vierde en laatste wijk waar het wijkbanenplan zich op richt en waar een Servicepunt Arbeid (S.P.A.) geopend is (RIS295796). In deze vier wijken is de jeugdwerkloosheid het hoogst. Het wijkbanenplan richt zich op moeilijk bereikbare jongeren tot 27 jaar. Het gaat deels om een groep kwetsbare jongeren met een bijstandsuitkering, die door omstandigheden (nog) niet actief bemiddeld wordt. Meer nog is de aanpak gericht op het bereiken van jongeren die geen uitkering hebben. Deels vallen zij onder een groep die de jongeren buiten beeld wordt genoemd. Dat zijn jongeren die niet werken, niet naar school gaan en niet bij het UWV zijn ingeschreven als werkzoekend. In het hele land is er steeds meer aandacht voor deze groep, nadat het CBS vorig jaar publiceerde dat er in Nederland in het jaar 2013 ongeveer jongeren buiten beeld waren. Van ongeveer jongeren (49%) bleek na een uitgebreide bestandsanalyse niet te achterhalen waarom ze buiten beeld waren. Cijfers over 2014 en 2015 worden dit jaar gepubliceerd, maar cijfers over 2016 zullen nog niet beschikbaar zijn. In Den Haag waren in jongeren buiten beeld (ten opzichte van landelijk), deels zonder duidelijke reden. Als jongeren te lang thuis zitten, wordt de afstand tot de arbeidsmarkt steeds groter, stapelen problemen (zoals psychische problemen en schulden) zich op en wordt het risico groter dat de jongeren overlast gaan veroorzaken, in de criminaliteit belanden of radicaliseren. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 De outreachende aanpak vanuit de Servicepunten Arbeid, waarbij in multidisciplinaire teams wordt gewerkt vanuit verschillende wijken, heeft in 2016 steeds meer vorm gekregen en tot steeds meer resultaat geleid in het bereiken van en perspectief geven aan deze groep. Voortgang In de voortgangsrapportage Den Haag maakt werk! (RIS ) is kort verslag gedaan van de voortgang van het wijkbanenplan tot en met juni In deze brief gaan we uitgebreider in op de resultaten Naast het benoemen van de resultaten zal de doelgroep verder toegelicht worden en wordt ingegaan op de belangrijkste succesfactoren. De brief wordt afgesloten met een vooruitblik naar 2017, waarin aangegeven wordt op welke manier de aanpak dit jaar doorontwikkeld zal worden. Schilderswijk/Transvaal Het wijkbanenplan Schilderswijk/Transvaal had de ambitie om in 2016 circa 850 jongeren te spreken en om circa 500 jongeren naar werk, een leerwerkplek of school te begeleiden. Deze doelstelling is nagenoeg gehaald, er zijn 485 jongeren begeleid naar werk, school of een project (leerwerkplek, arrangement bij een werkgever of vrijwilligerswerk). Het gaat hier zowel om nieuwe instroom als klanten die al in beeld waren bij de dienst SZW. S.P.A. Schilderswijk 2016 Gestart met project 25 Gestart met school 132 Gestart met werk (incl. BBL) 328 totaal 485 In de eerste helft van 2016 was er sprake van een achterstand in de realisatie, omdat in de beginperiode vooral is geïnvesteerd in de organisatie en samenwerking met de partners in de wijk. Gaandeweg het jaar kwam de bemiddeling en doorstroom steeds beter op gang en steeg de inloop in het S.P.A. Met de inzet van een extra BBL-makelaar, extra accountmanagers en matchmakers is het aantal plaatsingen op werk verhoogd. Naast het inzetten van extra mankracht en het inzetten van zwaardere begeleiding voor diegenen die dat nodig hebben, is er ook geïnvesteerd in extra matchingsbijeenkomsten vanuit het S.P.A. Daarnaast worden jongeren uit de wijk, die al langer dan een jaar geleden zijn uitgevallen op school, actief benaderd. Verschijnen ze niet op hun afspraak, dan volgen er huisbezoeken. Deze interventies hebben ertoe geleid dat 328 jongeren een baan gevonden hebben, 132 jongeren gestart zijn met school en 25 jongeren gestart zijn op een project. Laak De wijkaanpak in Laak is in juni 2016 gestart met de ambitie om minimaal 500 jongeren te spreken, met als doel om deze collegeperiode tenminste 260 jongeren succesvol te begeleiden naar school, werk of een leerwerkplek. Vanaf juni 2016 zijn 120 jongeren zijn begeleid naar werk of school. S.P.A. Laak 2016 Gestart met project - Gestart met school 28 Gestart met werk (incl. BBL) totaal 120 Net als bij wijkbanenplan Schilderswijk en Transvaal geldt dat het tijd gekost heeft om de organisatie op te bouwen, bekendheid te krijgen in de wijk, de samenwerking met partners in de wijk op te bouwen en vertrouwen te winnen van de jongeren zelf. Inmiddels is de bemiddeling goed op gang gekomen en we verwachten daarom dat de uitstroom net als bij wijkbanenplan Schilderswijk / Transvaal het komende halfjaar zal toenemen. Op het S.P.A. in Laak zijn ook een BBL-Makelaar en matchmakers actief om zoveel mogelijk jongeren te matchen op BBLbanen en reguliere banen. 92 2/6

3 Den Haag Zuidwest Het S.P.A. in Den Haag Zuidwest is in december 2016 geopend. Er kunnen daarom nog geen resultaten genoemd worden. Uit bovenstaande resultaten blijkt dat we er in korte tijd in zijn geslaagd om een integrale manier van werken, dicht op de jongeren, in te voeren en daarmee meer jongeren te bereiken en fors meer jongeren te kunnen helpen om de weg terug naar school of naar werk te vinden. Hierdoor zijn er in 2016 in totaal ca jongeren naar school of aan het werk gegaan; dat is ca. 750 meer dan de doelstelling. De doelgroep 78% van de jongeren die via de wijkbanenplannen bereikt wordt, heeft geen uitkering. 1 Dit zijn voor een groot deel de jongeren buiten beeld. De overige 22% was al wel in beeld van de gemeente. De doelgroep is zeer divers. Er worden jongeren bereikt zonder vaste woon- en verblijfplaats, jongeren die zwart werken, jongeren met MBO 4 of HBO opleiding die het niet lukt om een baan te vinden, jongeren die recent of langer geleden zijn uitgevallen op school, jongeren die een stageplek of BBLplek zoeken om een opleiding te kunnen starten of afronden, jongeren met tijdelijke of 0-uren contracten die een baanverbetering willen, statushouders, alleenstaande moeders, jongeren met schulden, (ex-) gedetineerden en jongeren die op straat dreigen te komen staan. Het gaat deels om een kwetsbare groep met ernstige multiproblematiek. Jongeren die bij een S.P.A. binnenlopen hebben vaak via familie, vrienden, een jongerenwerker of een organisatie in de wijk van het S.P.A. gehoord. Veel van hen waren tot dan toe niet goed bekend met de dienstverlening van de gemeente, sommigen hebben er slechte ervaringen mee. Voor een deel van de jongeren geldt dat ook hun ouders niet goed bekend zijn met de mogelijkheden op het gebied van onderwijs en werk en hen dus moeilijk kunnen ondersteunen bij het maken van keuzes en regelen van zaken. Daar komt bij dat veel jongeren het gevoel hebben gediscrimineerd te worden en/of geen perspectief te hebben. Wanneer deze situatie te lang aanhoudt, jongeren keer op keer uitvallen en verschillende problemen zich opstapelen, wordt de afstand tot de arbeidsmarkt groter en de situatie van deze jongeren steeds kwetsbaarder. Ook kan door het langdurig niet deelnemen aan onderwijs of werk de aansluiting met het normale dagelijkse leven verloren gaan. Het ministerie van Sociale Zaken heeft het wijkbanenplan als goed voorbeeld opgevoerd in hun onderzoek naar de jongeren buiten beeld. (Bron: Kennisplatform Integratie en Samenleving (2016), Jongeren buiten beeld achter de cijfers.) Ook hieruit blijkt dat de jongeren onder andere vaak teleurgesteld zijn in eerdere contacten met de overheid, nauwelijks ondersteunend en eenzijdig netwerk hebben en last hebben van een negatief zelfbeeld. Het onderzoek raadt gemeenten aan om outreachend te werken, contact te leggen met de jongeren via hun ontmoetingsplekken, aan te sluiten bij de belevingswereld van de jongeren, rolmodellen in te zetten en de jongeren mede verantwoordelijk te maken. Op die manier zouden ze op weg geholpen kunnen worden naar een opleiding of de arbeidsmarkt, zoals in het wijkbanenplan. Succesfactoren 1 Outreachend werken Het outreachend werken in de wijken levert veel op. De gemeente is beter zichtbaar en bereikbaar geworden voor jongeren, werkgevers en organisaties in de wijken. De ervaringen uit 2016 laten zien dat er meer en beter wordt samengewerkt tussen de verschillende partijen om jongeren te bereiken, motiveren en begeleiden. 1 Dit percentage is gebaseerd op de cijfers van wijkbanenplan Schilderswijk / Transvaal. 3/6

4 Er zijn spreekuren op locatie bij welzijnspartners, er worden huisbezoeken afgelegd wanneer men niet op een andere manier met de jongere in contact kan komen en jongerenwerk wordt regelmatig ingeschakeld. Omdat de S.P.A. s laagdrempelig zijn en in de wijken gevestigd zijn, lopen jongerenwerkers gemakkelijk met een jongere binnen, even als winkeliers die een vacature hebben. Naast de welzijnsorganisaties hebben ook kleinere organisaties en stichtingen een groot bereik onder jongeren en sturen zij steeds vaker jongeren door naar de Servicepunten. Zo wordt er samengewerkt met stichtingen zoals Multicultureel Jongeren Geluid, El Moustaqbal en To the Point, adviesbureau 4ward Consultancy en het project Samen werken aan je toekomst van studie- en loopbaanbegeleider Dervin Sno. Allemaal partners met een netwerk in de wijk die vanuit de leefwereld van de jongeren samen optrekken met de professionals van de gemeente in het begeleiden van jongeren. Vanuit de wijken worden er ook banenmarkten georganiseerd, waar de Servicepunten op aansluiten. Het concept van de wijkbanenmarkten komt van de werkgroep tolerantie in Den Haag Zuidwest. Samen met deze werkgroep zullen ook in 2017 weer wijkbanenmarkten georganiseerd worden. Om het bereik nog groter te maken, wordt er verder gewerkt aan het opstellen van een sociale kaart die inzicht geeft in het netwerk van informele organisaties onder jongeren buiten beeld. Dit is een pilot op initiatief van het ministerie van SZW. 2 Multidisciplinaire teams Naast de samenwerking met partners in de wijk zijn ook de korte lijnen in de multidisciplinaire teams een belangrijke succesfactor. Accountmanagers van het Werkgeversservicepunt, medewerkers voortijdig schoolverlaten en consulenten van participatie zijn goed op elkaar ingespeeld. Ook wordt op locatie hulp geboden om de financiële situatie van de jongere in beeld te brengen en komen sociaal casemanagers op afspraak langs indien er sprake is van multiproblematiek. Omdat alles in huis is, kunnen de medewerkers breed kijken naar de jongere en snel de juiste dienstverlening inschakelen. Deze dienstverlening kan gemakkelijker gelijktijdig worden ingezet en wanneer er overgedragen moet worden, is er sprake van korte opvolgperiodes en soepele overdrachten, zodat het contact niet verwatert. De jongere staat centraal en wordt snel en adequaat geholpen. Wanneer een vsvcasemanager bijvoorbeeld in gesprek is met een jongere over school, kan de accountmanager van WSP er vaak direct bij geroepen worden wanneer de periode tot de start van de opleiding nog overbrugd moet worden met een tijdelijke baan. Ook de aanwezigheid van de BBL-makelaar zorgt dat er voor jongeren die uitgevallen zijn op school vaak een oplossing gevonden kan worden in de vorm van een BBL-plek. Om de jongeren buiten beeld zonder startkwalificatie beter te kunnen bedienen hebben de ministers Asscher en Bussemaker vorig jaar de gemeenten opgeroepen om bestuursafspraken te maken en de aanpak van voortijdig schoolverlaten beter aan te laten sluiten op de aanpak jeugdwerkloosheid. Via de Sluitende aanpak was de aansluiting al gemaakt, maar via de multidisciplinaire teams in de wijkbanenplannen is de samenwerking nog verder geïntensiveerd. 3. Intensieve begeleiding Een ander kenmerk van het wijkbanenplan is de intensieve begeleiding die geboden wordt door het team Jongeren en Participatie. Voor ongeveer één derde van de jongeren geldt dat de belemmeringen zodanig groot zijn, dat eerst de basis op orde moet worden gebracht. De methodiek van het project onderscheidt zich van de reguliere aanpak doordat er sprake is van persoonlijke aandacht met een intensieve één-op-één begeleiding en wekelijks contact. Waar nodig worden de jongeren aan de hand meegenomen naar hulpverlening en activeringsmogelijkheden. 4/6

5 Huisbezoeken en het betrekken van het gezin behoren tot de mogelijkheden. Er wordt zoals in de hele aanpak wijkbanenplannen gefocust op de mogelijkheden en behoeften van de jongeren. Bewustwording van de eigen situatie en het nemen van verantwoordelijkheid staat centraal. Door middel van motiverende gespreksvoering en actieve coaching wordt gewerkt aan het behalen van concrete doelen, zodat jongeren alsnog terug kunnen naar school of aan het werk kunnen gaan. Ook binnen de andere onderdelen van het wijkbanenplan wordt waar nodig extra begeleiding geboden om te komen tot goed en duurzaam resultaat. 4. Nazorg Tot slot wordt er om uitval te voorkomen nazorg geleverd aan jongeren die vanuit de wijkbanenplannen aan het werk gegaan zijn of gestart zijn met een opleiding. Dit betekent dat jongeren nagebeld worden en het contact met de jongere en de werkgever onderhouden wordt. Jongeren kiezen soms voor een korte termijnoplossing omdat zij snel geld willen verdienen, terwijl dit geen recht doet aan hun talenten en ambities. Soms blijkt pas nadat ze gestart zijn met een baan dat er belemmerende problemen zijn. Die moeten worden opgelost om te voorkomen dat zij na korte tijd weer uitvallen. Door in contact te blijven en te gaan voor duurzaam resultaat kan in tweede instantie een opleiding of aanvullende hulpverlening alsnog worden ingezet. Werkgeversbenadering Het Werkgeversservicepunt heeft een breed netwerk van werkgevers in de betreffende wijken en daarbuiten, waar jongeren geplaatst kunnen worden. Dit biedt voldoende vacatures. Toch wordt via de wijkbanenplannen de werkgeversbenadering geïntensiveerd en wordt het MKB door middel van jobhunting benaderd om kansen te bieden aan jongeren uit de wijk. In de tweede helft van 2016 is een jobhunter aangesteld in Schilderswijk / Transvaal die proactief zoekt naar vacatures en deze ontsluit voor de jongeren. De jobhunter zal zich ook gaan richten op het acquireren van werkontwikkeltrajecten 2 voor jongeren in de wijk. Daarnaast biedt de jobhunter advies en ondersteuning aan werkgevers, bijvoorbeeld met betrekking tot informatie over subsidies. Vooruitblik 2017 In 2016 is veel bereikt via het wijkbanenplan, maar de aanpak kan en zal in 2017 nog verder versterkt worden. We zullen blijven investeren in het outreachend werken en het versterken van de samenwerking met diverse partners in de wijken, zodat meer werkloze jongeren bereikt en begeleid kunnen worden. Om het bereik verder te vergroten willen we volgend jaar ook meer gebruik gaan maken van ongeorganiseerde netwerken in de wijk, zoals ouders en bewoners in de omgeving van de jongeren. Daarnaast zal er meer aandacht besteed worden aan het bereiken van jonge vrouwen, omdat tot nu toe is gebleken dat het bereik onder jonge vrouwen achterblijft bij het aantal jonge mannen dat bereikt is. Verder is er een groep jongeren buiten beeld tussen de 23 en 27 jaar, waarover de gemeenten vanaf het najaar 2017 vanuit het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meer informatie zullen ontvangen. Net als de jongeren tot 23 jaar zal dan ook deze groep pro-actief benaderd kunnen gaan worden. Door een bredere groep van werkloze jongeren te bereiken en begeleiden richting werk en school, wordt voorkomen dat bij een deel van de werkloze jongeren zich mogelijk grotere problemen zullen gaan voordoen, zoals het creëren of verhogen van schulden, het in aanraking komen met criminaliteit, het ontstaan of verergeren van psychische problemen en/of radicalisering. 2 In januari 2017 is er een nieuwe aanpak voor de leerwerktrajecten gepresenteerd: werkontwikkeltrajecten voor jongeren bij of in nauwe samenwerking met werkgevers. Daarom wordt vanaf dit moment gesproken over werkontwikkeltajecten in plaats van leerwerktrajecten. Zie RIS /6

6 Verder zullen we in 2017 volop aan de slag gaan met het wijkbanenplan in Den Haag Zuidwest en gaan we werkgevers in de wijk nog meer betrekken bij jeugdwerkloosheid in hun omgeving. De campagne rond de Servicepunten die rond de jaarwisseling van start is gegaan, is daar onder meer op gericht. Ook jobhunting in de wijk zal verder worden versterkt. Ten aanzien van de begeleiding van jongeren blijven we inzetten op een intensieve begeleiding, waarbij verschillende dienstverlening zoveel mogelijk gelijktijdig wordt ingezet. Vooral voor kwetsbare jongeren zal bekeken worden of de inzet van schuldhulp, coaching en arbeidsbemiddeling meer in elkaar vervlochten kunnen worden. Conclusie Door integraal en outreachend te werken hebben we meer jongeren weten te verbinden aan kansen die er zijn. In 2017 zullen we in toenemende mate te maken krijgen met jongeren die ook met de aantrekkende arbeidsmarkt niet eenvoudig aan het werk kunnen. Met hen zullen we intensief aan de slag gaan. Vanuit voortijdig schoolverlaten en de gemeente zal er steeds nauwer samengewerkt moeten worden om het aantal jongeren buiten beeld verder terug te brengen. De Wijkbanenplannen zijn aanvullend op het reguliere aanbod van het Werkgeversservicepunt waardevol gebleken om hier resultaat in te behalen en daarom gaan we vol energie een nieuw jaar in, waarin de aanpak verder zal worden neergezet, versterkt en geborgd. Met vriendelijke groet, Rabin Baldewsingh wethouder 6/6