Bijstand en werk in 2016 De WWB doelgroep in cijfers. Tekst Marlijn Migchels April 2016

Transcriptie

1 Bijstand en werk in 2016 De WWB doelgroep in cijfers Tekst Marlijn Migchels April 2016

2 Bestandsanalyse laat zien: bijstandsgerechtigden kunnen en willen vaak werken Hoe gedegen matching bijdraagt aan duurzame instroom Ik hoor vaak terug dat mensen uit de bijstand maar moeilijk aan het werk te krijgen zijn. In het ene geval heeft de werkzoekende bijvoorbeeld niet de juiste papieren of zijn er te veel belemmeringen qua gezondheid of belastbaarheid. Aan de andere kant lijken werkgevers niet altijd bereid te zijn om iemand uit de bijstand in dienst te nemen. Blijkbaar is het dus lastig om een juiste match te vinden tussen de werkgever en een werkzoekende. Maar ligt dit aan de doelgroep of aan de arbeidsmarkt? Inmiddels hebben wij een database met duizenden (N > ) klanten die een vragenlijst hebben ingevuld. De cijfers in dit stuk zijn gebaseerd op de bevindingen van de klantmanager naar aanleiding van een vragenlijst ingevuld door de klant en een gesprek hierover. De informatie uit deze bronnen verwerkt de klantmanager in een vragenlijst die we vervolgens geanalyseerd hebben. Nieuwe instroom en zittend bestand Tijd om eens wat specifieker naar de WWB doelgroep te kijken. Uit een eigen analyse hebben we een onderscheid gemaakt in mensen die zich nieuw melden bij de Sociale dienst (Nieuwe instroom) en de mensen die al langere tijd in de bijstand actief zijn (het zogenaamde zittende bestand). Uit deze analyse valt een aantal zaken meteen op: zo zie je beduidend meer jongeren (tot 27 jaar) instromen in de bijstand ten opzichte van het aantal jongeren dat al langer in de bijstand zit. Daarnaast heeft de groep Nieuwe instroom over het algemeen iets meer mogelijkheden als het enkel gaat om opleidingsniveau. Een startkwalificatie is natuurlijk mooi, maar geen garantie voor passend werk. Daarom berekenen we het arbeidspotentieel van de doelgroep: een combinatie van kwaliteiten en uitdagingen die bepalend zijn voor iemands mogelijkheid om te kunnen werken op de reguliere arbeidsmarkt. Dit arbeidspotentieel staat los van de vraag naar arbeid. Dus of het nu een April De WWB doelgroep in cijfers 2

3 Zittend bestand: 57% van de doelgroep is vrouw Leeftijd: o 0 27 jaar: 8% o jaar: 46% o jaar: 46% Een groot aantal (40%) woont alleen Percentage met kinderen: 70% In bezit startkwalificatie: 32% Nieuwe instroom: 51% van de doelgroep is vrouw Leeftijd: o 0 27 jaar: 19% o jaar: 43% o jaar: 38% Een groot aantal (38%) woont alleen Percentage met kinderen: 58% In bezit startkwalificatie: 37% ruime of krappe arbeidsmarkt is, het arbeidspotentieel van de betreffende deelnemer blijft hetzelfde. Kunnen werken Uit de analyse van het arbeidspotentieel blijkt dat bijna de helft van de klanten die nieuw instromen een arbeidspotentieel van hoog of zeer hoog heeft. En ook van de klanten uit het zittend bestand heeft twee op de vijf een arbeidspotentieel van (zeer) hoog. Het valt echter ook op dat een kwart van de nieuwe instroom en meer dan een derde van het zittend bestand een laag arbeidspotentieel heeft. Dit betekent dat er ook een relatief grote groep is die meerdere, zwaarwegende problemen ervaart die van invloed zijn op de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Willen werken Een ander belangrijk aspect voor het wel of niet werken, is de motivatie van de betrokkenen. Uit onze analyse valt op dat veel bijstandsklanten graag willen werken (Nieuwe instroom: 46,3%; Zittend bestand: 38,5%). Daarnaast zijn er nog tal van klanten die aangeven graag te willen Uit onze analyse valt op dat veel bijstandsklanten graag willen werken. werken, maar wel de nodige obstakels hierin ervaren. Kortom er zijn veel mensen ook uit de bijstandspopulatie die graag willen werken, maar hierbij wel gerichte ondersteuning kunnen gebruiken. En ook van de klanten uit het zittend bestand heeft twee op de vijf een arbeidspotentieel van (zeer) hoog. 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 25,9% 20,9% Nieuwe instroom Zittend bestand 22,6% 18,4% 22,4% 23,8% 25,5% 34,6% 3,5% 2,4% Nieuwe instroom: 46% wil graag werken 29% wil graag werken, maar ervaart obstakels Zittend bestand: 39% wil graag werken 36% wil graag werken, maar ervaart obstakels April De WWB doelgroep in cijfers 3

4 Arbeidsmarktkansen Samenvattend kan gesteld worden dat er wel degelijk potentie aanwezig is onder de bijstandsgerechtigden. En ook aan motivatie geen gebrek. Wel zien we hierin verschillen tussen klanten die nieuw instromen en klanten die al langer in de bijstand zitten. De vraag die dan opkomt, is of het probleem eigenlijk wel ligt bij de uitkeringsgerechtigde. Of is het niet veel meer de vraag of werkgevers wel bereid zijn om klanten uit de bijstand in dienst te nemen, zeker nu we zien dat de vraag vanuit de arbeidsmarkt toeneemt. Uit de arbeidsmarktprognose van het UWV is bijvoorbeeld af te leiden dat door de economische groei er ook meer vraag naar arbeid komt. Meer vraag naar arbeid leidt automatisch tot meer kansen op werk. Daarnaast hebben we te maken met een groot aanbod van mensen die werk zoeken. Het lijkt er daarmee op dat een kwetsbare groep als de WWB hier last van heeft. Een gemiste kans kijkende naar de mogelijkheden die deze groep heeft. Volgens mij zouden wij dus met elkaar veel specifieker moeten kijken naar een gedegen matchingsproces. Aan de ene kant goed de vraag van de werkgever uitvragen en aan de andere kant inzicht hebben in de De vraag die dan opkomt, is of het probleem eigenlijk wel ligt bij de uitkeringsgerechtigde. Of is het niet veel meer de vraag of werkgevers wel bereid zijn om klanten uit de bijstand in dienst te nemen. bijstandspopulatie. Vanuit dit inzicht kunnen enerzijds passende interventies gedaan worden voor diegenen die niet direct naar werk kunnen en anderzijds passende banen gezocht worden voor diegenen die wél direct aan het werk kunnen. Want alleen met inzicht creëren we duurzame uitstroom. April De WWB doelgroep in cijfers 4

5