Juni Onderwerp: stand van zaken jeugdwerkloosheid. Geachte heer, mevrouw,

Transcriptie

1 Juni 2017 Onderwerp: stand van zaken jeugdwerkloosheid Geachte heer, mevrouw, Met deze brief informeren wij u over de stand van zaken op het gebied van de aanpak jeugdwerkloosheid, zowel op het niveau van de arbeidsmarktregio Werk In Zicht, als ook binnen de subregio noord Groningen (7 gemeenten). Binnen het project Samen naar een werkende toekomst van Werk In Zicht, werken wij samen met 27 andere gemeenten, RMC s, werkgevers, onderwijsinstellingen en diverse andere partners aan een effectieve aanpak van jeugdwerkloosheid. Ontwikkeling positie jongeren op de arbeidsmarkt De economie trekt aan en de werkgelegenheid neemt toe. Jongeren met de juiste opleiding, netwerk en vaardigheden vinden weer sneller dan voor de crisis een baan. Het CBS meldde onlangs dat er op dit moment sprake is van het laagste jeugdwerkloosheidspercentage in Nederland in vijf jaar tijd. De jeugdwerkloosheid piekte in september toen was bijna 14 procent van de jongeren werkloos. Daarna daalde de werkloosheid onder jongeren en kwam in januari 2017 uit op 9,8 procent. Nederland heeft na Duitsland de laagste jeugdwerkloosheid in Europa (EU-28). Volgens cijfers van het UWV waren er bij de start van het laatste Actieplan jeugdwerkloosheid in juli 2015 in onze arbeidsmarkregio zo n niet-werkende werkzoekende jongeren en is de jeugdwerkloosheid in 2 jaar tijd gedaald tot ongeveer Er zijn echter jongeren die niet profiteren van deze aantrekkende economie en het toegenomen aantal vacatures. Hier gaat het met name om jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten en in de bijstand terecht komen of thuis zitten zonder werk of opleiding. Sinds de invoering van de Participatiewet in 2015 stromen daarnaast ook jongeren met een gedeeltelijke arbeidsbeperking de bijstand in, die niet meer in aanmerking komen voor de Wajong. De ziektes en handicaps van deze groep bestaan onder andere uit ASS (autisme spectrum stoornis), lichamelijke beperkingen, verstandelijke beperkingen en psychische problematiek zoals depressies en paniek. Deze beperkingen komen tot uiting in houding en gedrag van de jongere die door sociale problematiek vaak niet gecorrigeerd zijn of worden. Hen ondersteunen richting onderwijs en arbeidsmarkt, in samenwerking met CJG en WMO, is een van de grootste uitdagingen waar wij op dit moment voor staan als het gaat om de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Kansen benutten Om optimaal gebruik te maken van de kansen die het herstel van onze economie biedt, is het zaak om de werkloze jongeren zo goed mogelijk toe te rusten op de zich snel ontwikkelende arbeidsmarkt die steeds meer vraagt van jongeren als het gaat om sociale vaardigheden, kritisch kunnen denken en vakkennis. Inzetten op kansrijke sectoren zoals techniek, bouw, zorg, ICT en transport is van groot belang. Daar liggen de kansen die wij willen benutten om zoveel mogelijk jongeren aan het werk te krijgen. Naast 1 Niet-werkende werkzoekende jongeren zijn jongeren die staan ingeschreven als werkzoekende, in het bezit zijn van een WW- uitkering, bijstandsuitkering en niet-uitkeringsgerechtigden. Het CBS meet de jeugdwerkloosheid door enquêtes te houden onder de beroepsbevolking. Als je in de vragenlijst aangeeft dat je geen werk hebt, actief op zoek bent naar werk en beschikbaar bent voor werk, dan ben je werkzoekend. Bij de cijfers van het CBS tellen dus ook veel studerenden mee. Dit geeft een ander beeld dan de cijfers van het UWV van de niet-werkende werkzoekende jongeren.

2 jongeren toe (of terug) leiden naar het onderwijs is het zaak om te zorgen dat we de match maken tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Voor de groep jongeren in kwetsbare posities die ver af staat van de arbeidsmarkt en het niet redt op basis van marktwerking, zetten wij in onze regio in op maatwerktrajecten samen met onze SW-bedrijven, onderwijs en werkgevers. Daarnaast werken we in de arbeidsmarkregio samen aan instrumenten en aanpakken voor jongeren in de hele arbeidsmarktregio, waaronder Gildes, Wijkleerbedrijven, Werkcarroussel. Tussenstand Aanpak Jeugdwerkloosheid: Samen naar een werkende toekomst Binnen het tweejarig project Samen naar een werkende toekomst, dat loopt van juli 2015 tot juli 2017 en onderdeel is van de landelijke Aanpak Jeugdwerkloosheid van het ministerie van SZW en OCW, staat de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt centraal. De focus ligt op jongeren zonder startkwalificatie die geen arbeidsbeperking hebben en niet worden toegelaten tot het doelgroepenregister voor een afspraakbaan. Deze groep heeft het, zoals u hierboven heeft kunnen lezen, buitengewoon zwaar op de huidige arbeidsmarkt. Ambities De Aanpak Jeugdwerkloosheid Samen naar een werkende toekomst heeft de volgende ambities: Samenwerking versterken tussen de vier Regionale Meld- en Coördinatie punten (RMC-regio s), het UWV en 27 gemeenten door regionaal en subregionaal meer af te stemmen en te komen tot afspraken. Jongeren (duurzaam) matchen naar betaald werk (dat houdt in minimaal 24 uur p/w aan het werk, voor tenminste 6 maanden) o Ambitie 1e projectperiode : 260 jongeren aan het werk krijgen o Ambitie 2e projectperiode : 1000 jongeren aan het werk krijgen Jongeren die buiten beeld zijn weer in beeld krijgen (extra afspraak medio 2016 gemaakt met het Rijk). Samenwerking versterken Jongeren tot 23 jaar, zonder een afgeronde opleiding die geldt als startkwalificatie, worden als voortijdig schoolverlater aangemerkt. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft als doelstelling de schoolverlaters zonder startkwalificatie terug te krijgen in de schoolbanken om (jeugd)werkloosheid tegen te gaan. Een startkwalificatie is een diploma van havo, vwo, of Mbo-niveau 2 of hoger. De Rijksoverheid wil dat zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie halen. Het aantal uitvallers daalt nu al. In vielen jongeren uit. In 2002 waren dit er nog In 2021 mogen maximaal nieuwe scholieren uitvallen zonder diploma. De 39 Regionale Meld- en Coördinatiepunten hebben hier een belangrijke opdracht in en werken hierin samen met de Werkpleinen en scholen. In noord Groningen hebben we al een lange traditie van samenwerking rond jongeren. RMC, Werkpleinen en scholen in de regio en de stad Groningen zorgen al jaren voor een sluitende aanpak. Via dit project is ook de samenwerking met UWV rond jongeren versterkt. Jongeren zitten maar kort in de WW (meestal maximaal 3 maanden). Om te voorkomen dat ze van daaruit doorstromen naar de bijstand wordt vroegtijdig samengewerkt tussen UWV en Werkpleinen om dit te voorkomen. Voor deze jongeren worden bv. ook alvast vouchers ingezet in de WW-periode om werkgevers over de streep te trekken om ze in dienst te nemen voor minimaal 6 maanden. Match op werk In het eerste jaar (juli 15-juli 16) was de ambitie om 260 jongeren te matchen op betaald werk; dit is ruimschoots behaald. Inmiddels zijn er binnen dit eerste projectjaar al 913 matches gemaakt, waarvan 130 in noord Groningen (hierbij worden alle niet werkende werkzoekende jongeren meegenomen).

3 Hier gaat het zoals gezegd om werk voor minimaal 24 uur per week gedurende minimaal een half jaar. Wat opvalt in noord Groningen is dat relatief veel jongeren via uitzendbureaus aan een baan komen. Binnen WiZ wordt binnen het deelproject Keuzecarrousel kansrijke beroepen bouw & techniek voor laagopgeleide jongeren gewerkt aan de match op werk. Jongeren oriënteren zich binnen tien beroepsrichtingen in de praktijk in de bouw & techniek (o.a. metselen, metaal, stukadoor) om te kijken of het iets voor ze is. De jongeren werken een halve dag in de praktijk mee en als het hen aanspreekt wordt er een daadwerkelijke match gemaakt met een werkgever. Er wordt op dit moment gekeken naar welke branches deze werkwijze uitgebreid kan worden. Buiten beeld jongeren in beeld krijgen In het project Samen naar een werkende toekomst zijn ook extra bestuurlijke afspraken gemaakt inzake jongeren Buiten Beeld. Dit zijn jongeren van 18 tot 23 jaar, zonder startkwalificatie, niet op school, niet werkend, geen uitkering en niet ingeschreven als werkzoekende. In totaal gaat het om 848 jongeren in onze Arbeidsmarktregio. In de regio noord Groningen ging het per 1 februari 2016 om 106 jongeren volgens het Ministerie. Deze zijn gescreend door het RMC. Na screening bleek dat het RMC met 39 van deze jongeren nog contact had en met 67 al meer dan een jaar geen contact meer had gehad. De situatie van al die 67 jongeren is weer in kaart gebracht in de zomermaanden middels telefonisch of persoonlijk contact. Daaruit blijkt dat de groep in beweging is, 51 jongeren zijn weer zichtbaar doordat ze zich hebben ingeschreven bij een opleiding, werk hebben of een uitkering hebben aangevraagd. De overige jongeren zijn buiten bereik vanwege verhuizing of detentie. Jongeren zonder startkwalificatie en zorgproblematiek Het aantal jongeren zonder startkwalificatie en met zorgproblematiek in de Participatiewet is op dit moment relatief hoog. De afgelopen periode is door RMC en Werkpleinen hard gewerkt aan het intensiveren en optimaliseren van de dienstverlening voor deze groep. Er is geïnvesteerd in het leggen van de verbinding met de CJG- en WMO-teams zodat werk, onderwijs en zorg goed op elkaar aansluiten. Voor een deel gaat het hier over multi-probleem jongeren. Zij hebben vaak te maken met psychiatrische problemen in combinatie met schulden, verslaving en/of een moeilijke thuissituatie. Het kan zijn dat een jongere nog zoveel zorg nodig heeft, dat hij nog niet klaar is om een stap richting werk te maken. Samen met de CJG- en WMO-teams zorgen we ervoor dat we deze jongere zo goed mogelijk ondersteunen. Deze aanpak vraagt meer tijd dan voor jongeren die dichter bij de arbeidsmarkt staan. Zoals hiervoor beschreven, neemt de groep met meervoudige ondersteuningsvragen toe. Jongerenwerkcoaches hebben een caseload van ongeveer jongeren, waarvan dus een steeds groter deel overleg en afstemming vraagt met andere partijen. Stand- en stroomcijfers jongeren < 27 jaar - 7 gemeenten in 2016 Uit de stand- en stroomcijfers blijkt dat het aantal jongeren dat gebruik maakt van dienstverlening van beide Werkpleinen is toegenomen vorig jaar (na in- en uitstroom 46 extra). Er stroomt een grote groep in (289) en ook een grote groep uit (230), ongeveer 30% van de jongeren die uitstroomt stroomt uit richting werk en 25% terug naar school. Voor de jongeren in kwetsbare posities die instromen is een uitgebreid vooronderzoek nodig om te beoordelen of en welke kansen er zijn op de arbeidsmarkt. Contacten met diverse scholen in de provincie, behandelaars, begeleiders, Pleegzorg, CJG, WMO en ouders of verzorgers kosten veel tijd. Vaak is ook een aanvullend belastbaarheidsonderzoek nodig om een passend traject richting de arbeidsmarkt te ontwikkelen, voor de jongeren die afkomstig zijn van het Praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs.

4 Totaal aantal jongeren (met en zonder uitkering) Aantal ingestroomde jongeren in Aantal uitgestroomde jongeren in Redenen van uitstroom: Uitstroom naar werk 82 Terug naar het onderwijs 56 Uitstroom overig, bv. partner werk, verhuizing etc. 92 Route Arbeid Ook op andere terreinen werken wij nauw samen met het onderwijs als het gaat om het ondersteunen van jongeren naar werk. Voor jongeren uit het Praktijkonderwijs (PrO) en Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) die niet in staat zijn op basis van hun vermogens een startkwalificatie te behalen maar wel kunnen werken, is in 2015 en 2016 Route Arbeid ontwikkeld. 22 PrO- en VSO-scholen en 27 gemeenten in de arbeidsmarktregio Groningen & Noord-Drenthe hebben uitgesproken om in ieder geval tot 2020 gezamenlijk verantwoordelijk te zijn voor de begeleiding van deze jongeren naar werk. Binnen dit verband werken de genoemde partners samen op basis van één kind- één plan, zij delen kennis en maken zo veel mogelijk uniforme arbeidsmarktregio brede afspraken over aanpak en inzet van instrumenten. De doelgroep van Route Arbeid betreft jongeren vanaf het derde leerjaar die door de school zijn ingedeeld in uitstroomperspectief Arbeid. Het is een werkwijze waarin PrO- en VSO-jongeren vanaf 14 jaar toegerust en begeleid worden naar een afspraakbaan. Dankzij Route Arbeid wordt voorkomen dat jongeren thuis zitten en de op school opgedane kennis en vaardigheden dreigen te verliezen. In noord Groningen zijn in de afgelopen 2 schooljaren 30 jongeren aansluitend aan school geplaatst op een afspraakbaan. De komende periode komen er daar nog een aantal bij die dit schooljaar van school af gaan. Doorontwikkeling Route Arbeid We gaan de komende tijd de aanpak Route Arbeid verbreden naar alle jongeren in kwetsbare posities waarmee we een sluitend netwerk rondom de jongere willen realiseren. Wij willen de aanpak en samenwerking continueren, door-ontwikkelen en verbreden naar de andere groepen jongeren in een kwetsbare positie: doelgroep Dagbesteding en doelgroep MBO-Entree naar arbeid. De methodiek Route Arbeid ligt in uw College ter besluitvorming / ter kennisgeving voor om als regulier te worden aangemerkt en wordt in de hele arbeidsmarkt regio gevolgd, omdat het als zeer succesvol wordt gezien. Tot slot Concluderend stellen we dat de economische groei weer kansen en perspectieven biedt voor jongeren. Vooral jongeren met een diploma en de juiste vaardigheden redden het op eigen kracht of met een zetje in de goede richting. Er blijft echter een harde kern van kwetsbare jongeren over die het niet op eigen kracht redt en daarom onze onverminderde aandacht verdient. De MBO-raad riep onlangs via NOS.nl op tot extra inspanningen voor de groep jongeren zonder opleiding en baan omdat er een verloren generatie dreigt. Ook wij ervaren hier een knelpunt en zouden met meer middelen veel meer kunnen bereiken voor deze kwetsbare doelgroep aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Maar dat laat onverlet, dat we ook zelf een steentje bij kunnen dragen aan het oplossen van de problematiek. In onze regio

5 doen we dat middels het stimuleren van werkgelegenheid voor de doelgroep aan de onderkant van de arbeidsmarkt door het toepassen van SROI op de aanbestedingen bij lokale en regionale overheid. Samen met werkgevers creëren we op die manier extra werkgelegenheid waar deze jongeren ook van kunnen profiteren. Wij gaan ervan uit u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Betrokkenen zijn graag bereid om in een gezamenlijke bijeenkomst met de 7 Gemeenteraden een nadere toelichting te geven. We horen graag via de griffiers of u daar gebruik van wilt maken. Met vriendelijke groet, Hans Ronde - Coördinerend wethouder RMC Meindert Joostens coördinerend wethouder WiZ