leerprocessen is toch ons basisaxioma? Remember!

Transcriptie

1 De centrale rl van leerprcessen is tch ns basisaxima? Remember! Dirk Hermans C t L h l i E i t l Centrum vr Leerpsychlgie en Experimentele Psychpathlgie, KU Leuven, België

2 Back t basics?

3 Enrm jnge wetenschap Term Behavir Therapy vreerst gebruikt in 1953 (Skinner). Geen vast beginpunt: Skinner (USA) 1961 The analysis f behavir: A prgram fr self-instructin Wlpe (Zuid-Afrika) 1958 Psychtherapy by reciprcal inhibitin Rachman / Eysenck / (UK) 1964 Experiments in behavir therapy Slechts een gede 50 jaar ud. Ter vergelijking: Mderne Westerse chemie: 400 jaar ud Wiskunde: 2500 jaar ud

4 Meten we al teruggrijpen naar de basics? Zeer veel gewijzigd in die 50 jaar Bijznder spannende ntwikkelingen Uitbreiding: behandelbare prbleemdmeinen (van angst en depressie naar alle mgelijke types prblemen, inclusief persnlijkheidsstrnissen) (evidence-based) technieken (van aversietherapie en flding naar een veelheid van interventies) tepassingsdmeinen i (van ziekenhuizen en RIAGG naar eerste-lijnszrg, cunseling, bedrijven, ) van curatie naar preventie aspecten van menselijk gedrag (van handelingen naar cgnitie, emties, waarden, ).

5 Meten we al teruggrijpen naar de basics? Heel erg spannende tijden! Nit eerder z n sterke ntwikkelingen in het begrijpen en behandelen van psychische prblemen Onmgelijk de klinische literatuur bij te huden en bij te schlen in al de nieuwe klinische vaardigheden. Ontwikkelingen gaan zeer snel. Te weinig tijd vr integratie ti!! Dit leidt tt identiteits-crississen. Jaren 90: Verhuding cgnitieve therapie en gedragstherapie. Jaren 00: Is EMDR, ACT, mindfulness, gedragstherapie?

6 Meten we al teruggrijpen naar de basics? Wrstelen met identiteit van de gedragstherapie vergeten wat de basis/kern is van de (cgnitieve) gedragstherapie. dus ja, we meten al teruggrijpen naar de basics! Wat zijn dan die basics?

7 De axima s van de GT Axima = een niet bewezen, maar als grndslag aanvaarde stelling. Axima s van Euclides Twee punten kunnen verbnden wrden dr een rechte lijn. Elke rechte lijn kan eindels als rechte lijn uitgebreid wrden. Ok in de gedragstherapie bestaan deze axima s (benieuwd welke dat zullen zijn )

8 De axima s van de GT Axima 1: Leerprcessen liggen aan de basis van alle gedrag.

9 Expanding the cmplexity f human respnding hard geluid pschrikreflex Watsn, J.B. and Rayner, R. (1920). Cnditined emtinal reactins. Jurnal f Experimental Psychlgy, 3, 1, pp wit ratje

10 De axima s van de GT Axima 1: Leerprcessen liggen aan de basis van alle gedrag. Axima 2: Dezelfde leerprincipes liggen aan de basis van gewn gedrag zwel als van prbleemgedrag (= afwezigheid van discntinuïteit). Axima 0: Gedrag is een zinvlle respns p een betekenisvlle stimulus/situatie (inclusief cgnitieve respnsen; i.t.t. reflexen).

11 Leren is de basis van al ns gedrag Angstige vermijding Depressief rumineren Alchlverslaving Prblematische jalezie Wanen Negatief zelfbeeld, Waarden, delen,. Niet verwnderlijk dat leerpsychlgie van udsher basis was vr de gedragstherapie. De mtr, de drijvende d kracht.

12 Kanfer & Philips (1970) p ( ) Learning fundatins f Behavir Therapy

13 Maar is dat nu dan anders?? Is er nu minder aandacht vr de leerpsychlgie? Men geeft de band met de leerpsychlgie tch ng steeds aan als een belangrijke waarde. Vb. ABCT 2012: Hnderden presentaties en meer dan 1400 psters. Slechts 6!! presentaties gaan ver cnditinering!! Niet veral ng sterk vertegenwrdigd in pleidingen. In heel wat handbeken ver gedragstherapie wrdt niet In heel wat handbeken ver gedragstherapie wrdt niet meer gesprken ver de leerpsychlgie.

14 Human fear cnditining (laatste 20 jaar) [(human fear learning/cnditining) i in tpic]

15 Craske, Hermans & Vansteenwegen (2006) Fear and Learning: Frm Basic Prcesses t Clinical Implicatin

16 Spannende ntwikkelingen Overstijgen van basiskennis. We beginnen het leren van mensen en de rl er van in psychpathlgie heel ged te verstaan. Enkele vrbeelden

17 Integratie kennis leerprcessen en anatmische en mleculaire substraten + nieuwe behandelmethden (DCS, prpranll)

18 Kennis ver individuele verschillen in leren Rl van trekangst Deficit in leren veiligheidssignalen Rl van piekeren Interne herhaling van CS-US assciatie

19 Predictieve validiteit bijv. verminderde extinctie bij PTSD dit deficit vrspelt ntwikkeling en ernst van PTSD klachten (tt 24 maanden later) Vergelijkbare bevindingen uit Utrecht (Lmmen, Engelhardt, van den Hut) bij sldaten p missie

20 Kennis ver klinisch relevante fenmenen Generalisatie!! Fcus p Generalisatie

21 Kennis ver klinisch relevante fenmenen

22 Tepassingsdmeinen Fbieën, paniekstrnis, GAD, Depressie (zie reeds Ferster & Skinner, 1973; B.A.) Eetstrnissen (bijv. Davidsn & Benit) Alchlisme, drugrblemen (Christpher Cunningham; Hgarth) Schizphrenie (Mran & Ruse) Turette syndrme (Nelsn, Kantini & Cassaday; Hgduin) Agressie (Bandura, ) Zelverwnding (Claes) Walging (de Jng)

23 O Dnhue (1998) ( ) Learning and Behavir Therapy

24 Haselgrve & Hgarth (2011) g g ( ) Clinical applicatins f learning thery

25 Operante traditie Prachtige ntwikkelingen!! Relatinal Frame Thery (Skinneriaans mdel) Ondergewaardeerd Helpt.m. begrijpen van rl van taal in pathlgie! Basis van ACT Betere vertaling ndig van fundamentele inzichten. Ramnerö & Törneke Advances in Relatinal Frame Thery (Dymnd & Rche)

26 Ramnerö & Törneke (2011) ( ) The ABCs f human behavir

27 Besluit Gedrag, k prbleemgedrag, is gewrteld in leerervaringen. Pstulaat van in beginjaren kern van de (C)GT De aandacht vr leerprcessen neemt af binnen de (C)GT. Dit is mgekeerd evenredig met de tename in kennis Is dit wat we willen? Is dit waar de gedragstherapie g vr staat?? Vermanende vinger!

28 Beste gedragstherapeuten, t niet vergeten de leerpsychlgie ged bij te huden, hé!!!

29 Besluit Gedrag, k prbleemgedrag, is gewrteld in leerervaringen. Pstulaat van in beginjaren kern van de (C)GT De aandacht vr leerprcessen neemt af binnen de (C)GT. Dit is mgekeerd evenredig met de tename in kennis Is dit wat we willen? Waar de gedragstherapie g vr staat?? We staan hier p een belangrijk kruispunt. Op een bepaald mment valt deze klkk niet meer terug te draaien. Welke keuzes zullen we daar in maken? Opleiding, bijschling, Beleid berepsverenigingen Task frces,...