Twee facetten van perfectionisme: Implicaties voor de behandelingsstrategie

Transcriptie

1 Twee facetten van perfectinisme: Implicaties vr de behandelingsstrategie Kathleen De Cuyper, PhD LUCAS Centrum vr Zrgnderzek en Cnsultancy, KU Leuven

2 Twee dimensies van perfectinisme Prestatiegerichte dimensie: Erg hge standaarden stellen vr zichzelf ver verschillende dmeinen heen Zelf-kritische dimensie: Zelfwaardegevel laten bepalen dr de mate waarin de hge standaarden wrden bereikt, vlgens de persn zelf, f vlgens wat de persn denkt dat anderen daarvan vinden Beide dimensies verlappen gedeeltelijk tt sterk: 29% bij studenten, 50% bij mensen met een eetstrnis die pgenmen zijn (De Cuyper, 2014)

3 He maladaptief zijn deze twee dimensies? De zelf-kritische dimensie = maladaptieve dimensie van perfectinisme Vrspelt tename in depressieve symptmen (Hewitt et al., 1996) Vrspelt tename in suicidale ideatie en suicidepgingen (O Cnnr, 2007) Vrspelt tename in autmutilatie (O Cnnr et al., 2010) Is geasscieerd met verschillende persnlijkheidsstrnissen (Ayearst et al., 2012) Vrspelt tename in risic m een eetstrnis te ntwikkelen (Wade et al., 2015)

4 De prestatiegerichte dimensie Vrspelt tename in risic m anrexia nervsa te ntwikkelen Is geasscieerd met negatieve gevelens en cgnities vral na cnfrntatie met stress f met een faalervaring (bvb. Besser et al., 2004; Flett & Hewitt, 2006; Steber et al., 2013a)

5 De prestatiegerichte dimensie MAAR is k geasscieerd met psitieve utcme variabelen: Meer intrinsieke werkmtivatie (Steber et al., 2013b) Meer actieve cping (Steber & Ott, 2006) Minder gezndheid-gerelateerd risicgedrag (Mlnar et al., 2012) Betere sprtprestaties en schlprestaties (Steber, 2012; De Cuyper et al., 2013, De Cuyper, 2014)!! Wanneer gecntrleerd wrdt vr de verlap met de zelf-kritische dimensie!!

6 Invled van de twee dimensies van perfectinisme p utcme bij mensen met een eetstrnis die pgenmen (De Cuyper, 2014) T1 n = 41 2 maanden T2 5 maanden n = 39 T3 n = 36 Prestatiegerichte dimensie Zelf-kritische dimensie Eetstrnissymptmen Eetstrnissymptmen Psychisch welbevinden Depressieve symptmen

7 Hgere scres p de zelf-kritische dimensie vrspelt méér eetstrnis- en depressieve symptmen en een lager psychisch welbevinden na 7 maanden. Hgere scres p de prestatiegerichte dimensie vrspelt minder eetstrnis-symptmen na 7 maanden, MAAR enkel vr zver het zelfwaardegevel niet afhankelijk is van de mate waarin de hge standaarden wrden bereikt.

8 Prbleem: de dimensies van perfectinisme verlappen vr 50% bij deze mensen met een eetstrnis. Bijgevlg is het zeer meilijk vr deze mensen m in het dagdagelijks leven beide dimensies uit elkaar te huden. Welke gevlgen heeft dit vr de klinische praktijk?

9 Aanpak van perfectinisme Perfectinisten zijn regelmatig niet gemtiveerd m hun perfectinisme aan te pakken Ze willen sms liever niet zien f tegeven he perfectinistisch ze zijn Dit kmt drdat de prestatiegerichte dimensie k vrdelen met zich meebrengt

10 Werken aan mtivatie Multi-dimensinal Perfectinism Scale van Hewitt Self-riented perfectinism, scially-prescribed perfectinism, ther-riented perfectinism Versie vr zichzelf (Nederlandse gevalideerde versie: De Cuyper, Claes, Hermans, Pieters, & Smits, 2015) Versie in te vullen dr een gede bekende Discrepantie tussen eigen scres en diegene van de gede bekende bekijken, en met deze persn bespreken

11 Werken aan mtivatie Vr- en nadelen van het perfectinistisch gedrag valideren (lijsten maken) Tnen he perfectinistisch gedrag zichzelf nderhudt via het mechanisme van experiëntiële vermijding (< Acceptance and Cmmitment Therapy)

12 Meilijke gedachten, gevelens: He met dit verder? (wanhp, angst, depressieve gevelens) Afgunst Gaat mama me ng wel graag zien als ik haar niet meer zveel help? Experiëntiële vermijding Perfectinistisch gedrag: Uren blijven studeren Uren kledij blijven kiezen en vr de spiegel staan De badkamer tt in de puntjes petsen JE KOMT VAST TE ZITTEN Vrdelen van het perfectinistisch gedrag: Cmplimenten krijgen ver uiterlijk Mama zegt dat ik haar ged help. Ik vel me zekerder ver mezelf: ik kan dit, anderen niet Nadelen van het perfectinistisch gedrag: Geen tijd m met het gezin mee p uitstap te gaan Zich uitputten Het met altijd beter kunnen, nit tevreden

13 Vlgende delstellingen in de therapie (< ACT) Hge delen stellen: vermijding versus waarde? Gevelens leren nderscheiden van feiten Vrbeeld: Mensen met een eetstrnis werken trager tijdens een lange letter-detectietaak, maar zijn niet accurater in vergelijking met studenten (De Cuyper, 2014). Tch denken perfectinisten vaak dat ze dr hun perfectinistisch gedrag k accurater te werk gaan. Overeenkmen ver gedragsexperimenten In cntact kmen met andere waarden buiten hge delen willen bereiken

14

15

16

17 Op basis van het lijstje van waardegericht gedrag wrdt een gedragsexperiment pgesteld (waardegerichte expsure). Bij het evalueren van de gedragsexperimenten helpt de Matrix k ged m een nderscheid te maken tussen gedachten en feiten: He is het echt gegaan versus he vreest de patiënt dat het gegaan is? Medegrepsleden kunnen ged helpen bij het bedenken van andere waarden i.p.v. enkel het bereiken van een erg ged resultaat

18

19 Bedankt vr jullie aandacht!