ICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010"

Transcriptie

1 ICAAP Alex Poel 18 mei 2010

2 Inhoud 1. ICAAP algemeen 2. De uitgangspunten (vertaald) 3. Het ICAAP uitvoeren 4. De risico s 5. Enkele voorbeelden 6. Wat kan ICAAP voor u betekenen

3 1. ICAAP algemeen (1) Doel van kapitaalakkoord Bazel II Bieden van richtlijnen waarmee kan worden vastgesteld hoeveel kapitaal minimaal opzij moet worden gezet om onverwachte verliezen op te vangen die voortvloeien uit hun financiële en operationele risico s Drie pijlers:

4 Bewust van uw risico; s 1. ICAAP algemeen (2) Risico-identificatie: welke risico s zijn relevant / materieel Risicometing en beheersing: wat is de impact op de bedrijfsvoering, wat is de waarschijnlijkheid dat risico s zich manifesteren en welke beheersmaatregelen worden genomen Kapitaalplanning: welk vermogen moet de onderneming als buffer aanhouden ter dekking van de resterende risico s die deze loopt. Bewustwording relatie risico kapitaal

5 2. De uitgangspunten (CEBS) 1 5: Verankering in de bedrijfsvoering 1. Kapitaaltoereikendheid moet gerelateerd zijn aan het risicoprofiel van de onderneming 2. Het ICAAP is de verantwoordelijkheid van de onderneming zelf 3. Het kapitaalbeleid van de onderneming moet zijn vastgelegd en het management moet de eindverantwoordelijkheid nemen voor het ICAAP 4. ICAAP moet een integraal onderdeel zijn van het management- en besluitvormingsproces van de onderneming 5. Het ICAAP moet regelmatig uitgevoerd worden 6 7: Relevante risico s 6. Het ICAAP moet risk based zijn 7. Het ICAAP dient alle relevante / materiële risico s te bevatten 8. Toekomstgericht 8. Het ICAAP dient toekomstgericht te zijn 9 10: Totstandkoming en resultaat 9. Het ICAAP is gebaseerd op adequate methoden en processen 10. De uitkomst van de ICAAP moet plausibel zijn

6 2. De uitgangspunten vertaald Verankering in de bedrijfsvoering 1. Leg verantwoordelijkheid voor ICAAP vast (functie/taakomschrijving) 2. Stel (eenvoudig) kapitaalbeleid vast 3. Leg ICAAP proces vast in AO/IC Relevante risico s 4. Identificeer minimaal jaarlijks de risico s door binnen het bedrijf te discussiëren over risico s, de getroffen maatregelen en het effect van deze maatregelen. Probeer hierbij ook buiten de kaders te denken. Toekomstgericht 5. Bezie de risico s vanuit de strategie van de onderneming, neem ontwikkelingen in wet- en regelgeving mee zowel als maatschappelijke trends Totstandkoming en resultaat 6 Wees consistent in de manier waarop de ICAAP wordt uitgevoerd (volgens de vastgelegde procedure) en beoordeel het risico, de kans en de impact op plausibiliteit. 7. Beoordeel de overall uitkomst van de ICAAP op plausibiliteit

7 3. Het ICAAP uitvoeren Identificeer de relevante risico s voor uw bedrijf. Bepaal de gevolgen als een risico zich zou voordoen en bepaal de kans dat een risico zich voordoet. Beoordeel of het huidige kapitaal toereikend is om een geïdentificeerd risico op te vangen. Het aan te houden kapitaal wordt bepaald door het hoogste risico tenzij de kans hierop zeer gering is. In dat geval moet u onderbouwen waarom u minder kapitaal aanhoudt voor dit risico. Bepaal vooraf wat u zou kunnen doen als een risico zich zou voordoen en u bijvoorbeeld onder het minimum vereiste kapitaal komt.

8 ICAAP 4. De risico s Maatschappelijke ontwikkelingen Technologie Strategie Funding mogelijkheden Governance Wet- en regelgeving Risicohouding Marktrisico Concurrentie Kredietrisico Matching / renterisico Politiek Verzekeringstechnisch risico Juridisch risico Integriteitsrisico Financiële markten Uitbestedingsrisico Liquiditeit/Solvabiliteit Media Mensen Systemen (natuur) Rampen Processen

9 5. Enkele voorbeelden Verdienmodel (strategisch risico) Weten welke veranderingen in regelgeving eraan zitten te komen en welke maatschappelijke discussies gaande zijn. Bepalen wat de mogelijke impact op het verdienmodel kan zijn? Liquiditeitsplanning (liquiditeits risico) Hebben we voldoende liquiditeit (achter de hand) om bijvoorbeeld een terugval in inkomsten op te vangen? Claim risico Kennen we en snappen we de producten waarin we voor cliënten beleggen (bijv. CDO s, garantieproducten, Madoff)? Zijn we voldoende op de hoogte van het profiel van onze klanten en passen onze beleggingen bij dat profiel. (profiel is niet statisch!) Depotbank (uitbestedingsrisico, tegenpartij risico) orderrouting, solvabiliteit, liquiditeit, vermogensscheiding

10 6. Wat kan ICAAP voor u betekenen? 1. Risicobewust ondernemen is minstens zo belangrijk als het aanhouden van veel kapitaal. Dit betekent dat de (beleggings)onderneming uiteindelijk zélf een inventarisatie en analyse van haar huidige en toekomstige materiële risico s moet maken. 2. Inzicht in uw risico s en informatie uit het ICAAP proces kan ingezet worden voor strategische beslissingen en het verbeteren van de kwaliteit van de organisatie 3. Er is veel documentatie beschikbaar dat als leidraad kan dienen voor het identificeren en omschrijven van risico s. (zie ondermeer documenten van CEBS en SREP handleiding van DNB)

11 Contactgegevens Charco & Dique IJburglaan 634G 1087 CE Amsterdam / Alex Poel Deze presentatie en de informatie hierin bevat is vertrouwelijk en zal niet in zijn geheel of in delen zonder onze uitdrukkelijk geschreven toestemming mogen worden gereproduceerd of verspreid.

Risico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012

Risico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012 Risico s identificeren Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012 Integraal risicomanagement 2 Integraal risicomanagement 3 Risicomanagement proces 4 Risicomanagement proces 5 6 Risico identificatie

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling Wft. Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012

Vrijstellingsregeling Wft. Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012 Vrijstellingsregeling Wft Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012 In deze brochure leest u óf u iets moet doen en wat Charco & Dique

Nadere informatie

Het doet het bestuur veel genoegen dat wij u, na de MiFID implementatie, wederom een handreiking kunnen doen, dit maal inzake de ICAAP.

Het doet het bestuur veel genoegen dat wij u, na de MiFID implementatie, wederom een handreiking kunnen doen, dit maal inzake de ICAAP. Geachte leden, Het doet het bestuur veel genoegen dat wij u, na de MiFID implementatie, wederom een handreiking kunnen doen, dit maal inzake de ICAAP. Zoals aangekondigd op de ledenbijeenkomst van 12 februari

Nadere informatie

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs 23 september 2014 Alex Poel Beleggingsbeleid 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 VBA Discussion Paper 5 Kanttekeningen discussion

Nadere informatie

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering De Handreiking Kwaliteit Beleggingsbeleid in de praktijk 26 maart 2015 Alex Poel Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 Handreiking beleggingsbeleid

Nadere informatie

Na raadpleging van de betrokken representatieve organisaties;

Na raadpleging van de betrokken representatieve organisaties; Beleidsregel van De Nederlandsche Bank N.V. van [PM datum] betreffende het Internal Capital Adequacy Assessment Process, bedoeld in artikel 3:17, tweede lid onderdeel c van de Wet op het financieel toezicht

Nadere informatie

CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars

CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars Good Practice van De Nederlandsche Bank N.V. van [DATUM] 2014, houdende een leidraad met betrekking tot het kapitaalbeleid

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs

Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs 18 maart 2014 Alex Poel Kwaliteit van Beleggingsdienstverlening Agenda 1. Achtergrond 2. Voorbeelden, waar ging het mis? 3. Dienstverleningscyclus 4. Klantbeeld

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Na raadpleging van de betrokken representatieve organisaties;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Na raadpleging van de betrokken representatieve organisaties; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 21650 24 juli 2015 Beleidsregel van De Nederlandsche Bank N.V. van 30 juni 2015 betreffende het Internal Capital Adequacy

Nadere informatie

Charco & Dique. Compliance en risk management voor trustkantoren. Risk Management & Compliance

Charco & Dique. Compliance en risk management voor trustkantoren. Risk Management & Compliance Compliance en risk management voor trustkantoren Wij helpen trustkantoren om in een dynamische omgeving een goede reputatie te houden of op te bouwen Charco & Dique Risk Management & Compliance Charco

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in

Nadere informatie

Strategisch Risicomanagement

Strategisch Risicomanagement Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement

Nadere informatie

RISK MANAGEMENT. Hinrich Slobbe

RISK MANAGEMENT. Hinrich Slobbe RISK MANAGEMENT Hinrich Slobbe Info@wizfiz.nl 11-05-19 Wat is een risico? Wat is Risk Management? Case De Efteling Risico analyse model Risicobeheersing en - financiering Risk Management versus verzekeren

Nadere informatie

Aanvraagformulier voor het gebruik van een interne modellenmethode voor de berekening van de solvabiliteitseisen voor het kredietrisico

Aanvraagformulier voor het gebruik van een interne modellenmethode voor de berekening van de solvabiliteitseisen voor het kredietrisico - 1 - Aanvraagformulier voor het gebruik van een interne modellenmethode voor de berekening van de solvabiliteitseisen voor het kredietrisico MEI 2008 - 2 - De aanvraag DNB kan een financiële onderneming

Nadere informatie

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23 Inhoud Inleiding 11 Risicomanagement, een selectie van toepassingen in ondernemingsbestuur 13 Theorie? 15 Bekende toepassingen 17 Risicomanagement in de financiële sector 18 Risico s in verband met ondernemingsbestuur

Nadere informatie

Nota risicomanagement 2014

Nota risicomanagement 2014 Nota risicomanagement 2014 Opgesteld door: Afdeling concerncontrol D.d.: Februari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Wettelijk kader en doelstellingen... 6 2.1 BBV... 6 2.2 Doelstellingen... 6 3 Risicomanagement...

Nadere informatie

Hoofdlijnen inhoud INTEGRITEITPLAN

Hoofdlijnen inhoud INTEGRITEITPLAN Hoofdlijnen inhoud INTEGRITEITPLAN Mei 2009 Hoofdlijnen inhoud integriteitplan De wettelijke verplichting voor integer handelen bij een pensioenfonds is opgenomen in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit

Nadere informatie

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Introductie tot FIRM. 2.1 Inleiding

Hoofdstuk 2: Introductie tot FIRM. 2.1 Inleiding Hoofdstuk 2: Introductie tot FIRM 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij het hoe en waarom van risicoanalyse. Hiervoor wordt gekeken naar de doelstellingen die de onder ons toezicht staande

Nadere informatie

Aon Actualiteitenseminar

Aon Actualiteitenseminar Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016 Inspiratiedag Workshop 1: Risicogestuurde interne controle 15 september 2016 Programma Inleiding Risicomanagement Interne beheersing Relatie met de externe accountant Van interne controle naar beheersing

Nadere informatie

Risk Management Charter

Risk Management Charter Rapport Risk Management Charter Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl Contactpersoon H.R. Noordam / A. Graafland T 070 3750 811/471 hans.noordam@ bngbank.nl agnes.graafland@

Nadere informatie

Deelnemersvergadering

Deelnemersvergadering Deelnemersvergadering Venray, 8 november 2018 Breukelen, 15 november 2018 Stichting Pensioenfonds Xerox Agenda 1. Opening 2. Wijzigingen Xerox Pensioenbureau 3. Financiële positie/beleggingen 4. Risicomanagement

Nadere informatie

RISICO- EN PRODUCT- ONTWIKKELING COMMISSIE REGLEMENT

RISICO- EN PRODUCT- ONTWIKKELING COMMISSIE REGLEMENT RISICO- EN PRODUCT- ONTWIKKELING COMMISSIE REGLEMENT REGLEMENT RISICO- EN PRODUCTONTWIKKELING COMMISSIE BINCKBANK N.V. Dit reglement ('Reglement') is, na verkregen goedkeuring door de raad van commissarissen

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II AG Commissie ERM Leidraad: overzicht wetgeving en vereisten Introductie In dit document is een overzicht opgenomen van de vereisten aan de risicomanagement

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2013 Financial control 17 december 2012 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting... 5 2 Aanleiding... 6 3 Inleiding...

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING. Kompas voor risicosturing

EIGEN RISICO BEOORDELING. Kompas voor risicosturing EIGEN RISICO BEOORDELING Kompas voor risicosturing BELANG VAN RISICOSTURING Focus congres 2019 - Grip op risico 2 INTRODUCTIE Eigen Risico Beoordeling (ERB) Gebaseerd op artikel 28 van IORP II Richtlijn

Nadere informatie

Risicomanagementbeleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Risicomanagementbeleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Signalering en inschatten risico s In de onderstaande tabel worden de financiële en niet financiële risico s en de mate van beheersing benoemd zoals relevant geacht voor het beleid van het PVL. Interpretatie

Nadere informatie

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Hoofdindeling: Leidraden Opgesteld door: Commissie Enterprise Risk Management (ERM) Vastgesteld door: Commissie Enterprise Risk Management (ERM)

Nadere informatie

Risicomanagement niet-financiële risico s

Risicomanagement niet-financiële risico s Risicomanagement niet-financiële risico s De vier ingrediënten voor een tastbare aanpak Arjan van de Griend CaPAs Openingsseminar - 28 oktober 2015 Inhoud Inleiding: Risicocategorieën 1 e ingrediënt: het

Nadere informatie

Good practice. Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt

Good practice. Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt Good practice Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt Agenda 1) Overkoepelende resultaten 2) Aandachtspunten & good practices per element Samenvatting, organisatieomschrijving & doel Governance Indicatoren

Nadere informatie

Charco & Dique. Trustkantoren. Risk Management & Compliance. DNB Nieuwsbrief Trustkantoren

Charco & Dique. Trustkantoren. Risk Management & Compliance. DNB Nieuwsbrief Trustkantoren Trustkantoren DNB Nieuwsbrief Trustkantoren Sinds 2012 publiceert De Nederlandsche Bank (DNB) drie keer per jaar de Nieuwsbrief Trustkantoren. Zij publiceert de Nieuwsbrief Trustkantoren om de wederzijdse

Nadere informatie

Wie zorgverzekering zegt, zegt solidariteit

Wie zorgverzekering zegt, zegt solidariteit Wie zorgverzekering zegt, zegt solidariteit Actuariaatcongres VSAE, 27 februari 2013 Dagmar van Ravenswaay Claasen Afdelingshoofd toezicht zorgverzekeraars Programma 0. Vooraf / introductie 1. Blik op

Nadere informatie

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2012-2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding a. Aanleiding en kader b. Proces 2. Risicomanagement a. Risico's en risicomanagement b. Invoering van risicomanagement

Nadere informatie

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe

Nadere informatie

Towers Watson. Integraal risicomanagement

Towers Watson. Integraal risicomanagement Towers Watson Integraal risicomanagement Een helder perspectief op uw risicobeheersing 2 towerswatson.nl Als pensioenfondsbestuurder wordt er van u verwacht dat u volledig op de hoogte bent van alle risico

Nadere informatie

VERDIEPING BUSINESS RISK - UITLEG 24 BUSINESS RISK VRAGEN

VERDIEPING BUSINESS RISK - UITLEG 24 BUSINESS RISK VRAGEN VERDIEPING BUSINESS RISK - UITLEG 24 BUSINESS RISK VRAGEN 1 Meer informatie over de Risks? Deze presentatie biedt een structuur ter ondersteuning van de leesbaarheid van de uitwerking van de business risk

Nadere informatie

Toezicht)in)Zicht)!!!)) Sjako)Weering)

Toezicht)in)Zicht)!!!)) Sjako)Weering) De adviserende compliance officer Toezicht)in)Zicht)!!!)) Sjako)Weering) CP dag 3 oktober 2013 Debby van der Leest & Sjako Weering Agenda) 1. Verwachtingen van Compliance 2. Discussie 3. Compliance zo

Nadere informatie

In deze nieuwsbrief. Het belang van Strategisch Risico Management

In deze nieuwsbrief. Het belang van Strategisch Risico Management In deze nieuwsbrief Het belang van Strategisch Risico Management Van Videoanalyse naar Nieuwe Fabrieksinrichting Spelenderwijs de risico s voor een Woningcorporatie bespreken en oplossen Een Team samenstellen?

Nadere informatie

Kwaliteit Beleggingsdienstverlening. Value of Risk 5 juni 2014. Kwaliteit van Beleggingsdienstverlening. Sjako Weering

Kwaliteit Beleggingsdienstverlening. Value of Risk 5 juni 2014. Kwaliteit van Beleggingsdienstverlening. Sjako Weering Kwaliteit Beleggingsdienstverlening Value of Risk 5 juni 2014 Sjako Weering Kwaliteit van Beleggingsdienstverlening Agenda 1. Wettelijke verplichtingen 2. Bevindingen AFM 3. Kifid 4. Dienstverleningscyclus

Nadere informatie

vormen voor een adequaat toezicht op de naleving van de bij of krachtens het Deel prudentieel toezicht financiële ondernemingen van de Wft bepaalde.

vormen voor een adequaat toezicht op de naleving van de bij of krachtens het Deel prudentieel toezicht financiële ondernemingen van de Wft bepaalde. 1 Q&A Volmachten Q Onder welke voorwaarden staat het een verzekeraar vrij om een volmacht te verlenen aan een gevolmachtigde agent (GA) voor het namens en voor rekening van de verzekeraar sluiten van verzekeringen?

Nadere informatie

Beheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein

Beheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt

Nadere informatie

Januari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance

Januari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance Januari 2011 Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties - Governance, Risk & Compliance Agenda Bespreken ontwikkelingen Governance, Risk & Compliance Invloed op bestuurdersaansprakelijkheid

Nadere informatie

De Nadere regeling gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft wordt als volgt gewijzigd:

De Nadere regeling gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft wordt als volgt gewijzigd: CONSULTATIEVERSIE Besluit van ( datum), houdende wijziging van de Nadere regeling gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft van 15 november 2006 in verband met regels met betrekking tot de bescherming

Nadere informatie

Doel Samenstelling en vergaderingen Taken en bevoegdheden Rapportage aan de RvC Diversen Herzieningstermijn...

Doel Samenstelling en vergaderingen Taken en bevoegdheden Rapportage aan de RvC Diversen Herzieningstermijn... Doel... 3 Samenstelling en vergaderingen... 3 Taken en bevoegdheden... 4 Rapportage aan de RvC... 4 Diversen... 5 Herzieningstermijn... 5 Doel De Risicocommissie is een permanente commissie van de RvC.

Nadere informatie

InAudit Opleidingskalender 2019

InAudit Opleidingskalender 2019 InAudit Opleidingskalender 2019 Beste relatie, Organisaties zijn net sportteams. Alle medewerkers dragen bij aan het succes van uw organisatie. Zonder goed getrainde, gemotiveerde en vakbekwame medewerkers

Nadere informatie

Datum 8 april 2010. Betreft: Liquiditeitstoezicht. Geachte heer/mevrouw,

Datum 8 april 2010. Betreft: Liquiditeitstoezicht. Geachte heer/mevrouw, Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam Drs. H.J. Brouwer Directie Aan de instellingen zoals bedoeld in de artikelen 2:11, 2:12 en 2:13, eerste lid, artikel 2:19, artikel 3:111, eerste lid, en artikel 2:96

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

Testen en BASEL II. Dennis Janssen. Agenda. Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen

Testen en BASEL II. Dennis Janssen. Agenda. Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen Testen en BASEL II Dennis Janssen Test Research Centre LogicaCMG 1 Agenda Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen BASEL II als hulpmiddel om positie testen te versterken Samenvatting 2 1 Basel

Nadere informatie

JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN.

JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN. JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN. VERMOGENSBEHEER VOOR 0,10% PER MAAND (MET EEN MINIMUM VAN 20) KOEN belegt voor jou. Koen betekent dapper en bekwaam, dat is waar KOEN voor staat. Gewapend met de beste

Nadere informatie

Planning toezichtthema s verzekeraars

Planning toezichtthema s verzekeraars Planning toezichtthema s verzekeraars 2014 dec Q1 jan feb mrt Q2 apr mei jun 2015 jul Q3 Q4 aug sept okt nov dec jan 2016 Q1 feb mrt De Nederlandse financiële sector voldoet tijdig en adequaat aan nieuwe

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij

Nadere informatie

Wat was de aanleiding voor de AFM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding?

Wat was de aanleiding voor de AFM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding? & wijzigingen Nrgfo Wft op het vlak van vermogensscheiding Wat was de aanleiding voor de FM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding? Nationale ontwikkelingen in combinatie met nieuwe regelgeving als

Nadere informatie

Toezicht op beleggingen

Toezicht op beleggingen Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in

Nadere informatie

Wat mag van accountants verwacht worden? Gaan accountants ver genoeg in hun controles?

Wat mag van accountants verwacht worden? Gaan accountants ver genoeg in hun controles? Impact nieuwe ontwikkelingen op AO/IB: rol voor externe accountant of eigen verantwoordelijkheid van fondsbeheerder? Wat mag van accountants verwacht worden? Gaan accountants ver genoeg in hun controles?

Nadere informatie

Amsterdam, 3 juli 2015. Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II. Geachte heer, mevrouw,

Amsterdam, 3 juli 2015. Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II. Geachte heer, mevrouw, Amsterdam, 3 juli 2015 Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II Geachte heer, mevrouw, Namens de Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs (hierna: VV&A ) willen wij graag van de gelegenheid

Nadere informatie

IORP II. Risk Governance voor pensioenfondsen

IORP II. Risk Governance voor pensioenfondsen IORP II Risk Governance voor pensioenfondsen ONTWIKKELING VAN WETGEVING Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Basel 2 Wtk/ Wtv PSW (1954) - Kapitaalvereisten - Rapportageverplichtingen toezichthouder IORP I (2005)

Nadere informatie

Verzekeringsmiddag 16 december 2014. Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling. Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg

Verzekeringsmiddag 16 december 2014. Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling. Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg Verzekeringsmiddag 16 december 2014 Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg Agenda De Eigen Risico Beoordeling in het kort Hoe komt u tot een goede ERB/ORSA? Ingestuurde

Nadere informatie

SSM-SREP-Methodiek voor LSI's. Uitgave van 2018

SSM-SREP-Methodiek voor LSI's. Uitgave van 2018 SSM-SREP-Methodiek voor LSI's Uitgave van 2018 Inhoud 1 2 3 SSM-SREP voor LSI's Inleiding SSM-SREP voor LSI's Methodiek SSM-SREP voor LSI's Transparantie en communicatie 2 1. SSM-SREP voor LSI's Inleiding

Nadere informatie

Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst!

Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst! Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst! Montae Educatiesessie Maarten Heikoop 1 De wereld verandert 2 Visie op toezicht 2018-2022 Thema s 2018 1. Evenwichtige financiële keuzes

Nadere informatie

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance De auditfunctie bij trustkantoren Trustkantoren zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om een auditfunctie in te voeren. In deze brochure geven wij een toelichting op de auditfunctie, een overzicht van alle

Nadere informatie

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW

Nadere informatie

Marktrisico Non-life risico Tegenpartij kredietrisico Operationeel risico Correlatie effecten totaalniveau 500,0% 400,0% 300,0% 200,0% 100,0% 0,0%

Marktrisico Non-life risico Tegenpartij kredietrisico Operationeel risico Correlatie effecten totaalniveau 500,0% 400,0% 300,0% 200,0% 100,0% 0,0% Aan: Van: Directie, XYZ verzekeraar Arcturus Datum: 25 oktober 2010 Betreft: Rapportage QIS 5 op basis boekjaar 2009 (FICTIEF) Management Samenvatting DNB heeft in augustus 2010 verzekeraars gevraagd om

Nadere informatie

Gelet op de artikelen 3:17, tweede lid, aanhef en onderdeel c, 3:18a, en 3:111a van de Wet op het financieel toezicht;

Gelet op de artikelen 3:17, tweede lid, aanhef en onderdeel c, 3:18a, en 3:111a van de Wet op het financieel toezicht; DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Beleidsregel maximering ratio deposito s en uitzettingen Wft Beleidsregel van de Nederlandsche Bank N.V. van [PM] 2013, houdende maximering van de ratio van deposito s en de

Nadere informatie

Versie Pagina 1

Versie Pagina 1 Stress test Onderlinge Waterland U.A. opgesteld : penningmeester, december 2016, aangepast 6 januari 2017 vastgesteld: RvC, d.d. 10 januari 2017 goedgekeurd 5 pagina s. Verantwoording Deze stress test

Nadere informatie

Analysemodel Ambulancezorg. Bernd van der Hulst, januari 2015

Analysemodel Ambulancezorg. Bernd van der Hulst, januari 2015 Analysemodel Ambulancezorg Bernd van der Hulst, januari 2015 Inhoud Context en aanleiding Aanloop naar Analysemodel Ambulancezorg Het analysemodel versie 1.0 Stappenoverzicht risicoanalyse Wat zijn de

Nadere informatie

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1 Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management

LEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management LEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management Beschrijving van de leeractiviteit De docent biedt de leerlingen leesmateriaal en inspirerende video s over het aantrekken van investeringen

Nadere informatie

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Provincie Groningen December 2014 1. Inleiding Op basis van de Financiële Verordening Provincie Groningen dienen Gedeputeerden Staten (GS) ten minste eenmaal

Nadere informatie

Handleiding Beheerst Beloningsbeleid. Vereniging van Vermogensbeheerders & Commissionairs

Handleiding Beheerst Beloningsbeleid. Vereniging van Vermogensbeheerders & Commissionairs Handleiding Beheerst Beloningsbeleid Vereniging van Vermogensbeheerders & Commissionairs 27 maart 2011 Voorwoord Geachte leden, Op 1 januari 2011 is het Besluit beheerst beloningsbeleid Wft van kracht

Nadere informatie

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Heeft u vragen? Neemt u dan telefonisch contact op met Triodos Bank Private Banking via 030 693 65 05. Of stuur een e-mail naar private.banking@triodos.nl.

Nadere informatie

Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Risicomanagement en Weerstandsvermogen Risicomanagement en Weerstandsvermogen Boxmeer, 28 september 2010 tbo . Inhoudsopgave Risicomanagement en weerstandsvermogen 1. Inleiding...3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Doelstelling en reikwijdte... 3 1.3.

Nadere informatie

Handreiking Risicomanagement voor beleggingsinstellingen en beleggingsondernemingen

Handreiking Risicomanagement voor beleggingsinstellingen en beleggingsondernemingen Handreiking Risicomanagement voor beleggingsinstellingen en beleggingsondernemingen DUFAS, maart 2011 1 Copyright DUFAS 2011 In geval van distributie of reproductie van informatie afkomstig uit deze publicatie

Nadere informatie

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Program Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Voorwoord 1 1.2 Definitie

Nadere informatie

Compliance risicoanalyse

Compliance risicoanalyse Compliance risicoanalyse Leergang Compliance Professional 10 januari 2018 dr. mr. ir. Richard Hoff 1 2 3 4 Organisatie - een geheel van mensen en middelen dat bepaalde doelen wenst te bereiken doelen stellen

Nadere informatie

investment academy BNPP IP Campus Welkom bij de Investment Academy

investment academy BNPP IP Campus Welkom bij de Investment Academy investment academy Welkom bij de Investment Academy OpleIdIngen voor pensioenfondsbestuurders In 2013 investment academy Investment Academy Kennis en deskundigheid met u delen BNP Paribas Investment Partners

Nadere informatie

MiFID II: vergunningverlening

MiFID II: vergunningverlening MiFID II: vergunningverlening Consultation paper MiFID II/MiFIR: ESMA/2014/1570 Maaike Been Agenda 1. Vergunningverlening 2. Europese paspoorten 3. Derde landen Pagina 2 Vergunningplicht voornaamste wijzigingen

Nadere informatie

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut BizPlan SIRA & Risicomonitoring Asya Oosterwier Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut 2 Programma 1. Introductie 2. Leerdoelen 3. SIRA 4. Risicomonitoring 5. CASUS 6. Afsluiting 3 Leerdoelen Lorem

Nadere informatie

Valkuilen bij aanvragen voor vergunningen. en verklaringen van geen bezwaar. Toezichthouder beleggingsondernemingen en -instellingen.

Valkuilen bij aanvragen voor vergunningen. en verklaringen van geen bezwaar. Toezichthouder beleggingsondernemingen en -instellingen. Valkuilen bij aanvragen voor vergunningen en verklaringen van geen bezwaar Jacques Visser Toezichthouder beleggingsondernemingen en -instellingen Inhoud Introductie. Rol van de accountant. Aandachtspunten

Nadere informatie

Good Practice Afwikkelplan voor een premiepensioeninstelling

Good Practice Afwikkelplan voor een premiepensioeninstelling DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Afwikkelplan voor een premiepensioeninstelling Good Practice van De Nederlandsche Bank N.V. ( DNB ) van 27 februari 2015, houdende een leidraad om invulling te

Nadere informatie

Beleidsregel uitgangspunten beoordeling risicobeheer van alternatieve beleggingen

Beleidsregel uitgangspunten beoordeling risicobeheer van alternatieve beleggingen DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Beleidsregel uitgangspunten beoordeling risicobeheer van alternatieve beleggingen Beleidsregel van De Nederlandsche Bank N.V. van 1 augustus 2007, nr. Juza/2007/01410/IH, houdende

Nadere informatie

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Profielschets risicomanager Datum: 25 juli 2016 vergunning van De Nederlandsche Bank voor het uitoefenen van het bedrijf van algemeen pensioenfonds als bedoeld in

Nadere informatie

Privacy aspecten van apps

Privacy aspecten van apps Privacy aspecten van apps mr. Peter van der Veen Senior juridisch adviseur e: vanderveen@considerati.com t : @pvdveee Over Considerati Considerati is een juridisch adviesbureau gespecialiseerd in ICT-recht

Nadere informatie

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 1 Inleiding Rosita Mares Voorzitter KVK 2 Hoe veilig zijn levensverzekeringen? Wim Aurousseau Verantwoordelijke Asset Management, Delta Lloyd Life Tak

Nadere informatie

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:

Nadere informatie

Herstel- en exitplannen betaalinstellingen. Workshop DNB Irene Staal & Maartje Dijt 28 februari 2017

Herstel- en exitplannen betaalinstellingen. Workshop DNB Irene Staal & Maartje Dijt 28 februari 2017 Herstel- en exitplannen betaalinstellingen Workshop DNB Irene Staal & Maartje Dijt 28 februari 2017 Agenda 10:00 Opening 10:15 Herstelplan en vragen 11:15 Exitplan en vragen 12:00 Afsluiting Tijdlijn Deadline:

Nadere informatie

Risicomanagementbeleid Gemeente Medemblik IO

Risicomanagementbeleid Gemeente Medemblik IO Risicomanagementbeleid 2015-2018 Gemeente Medemblik IO-14-18168 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Wat is Risicomanagement?... 4 1.1 Risico...4 1.2 Risicomanagement...4 1.3 Risicoprofiel...4 2. Doelstellingen

Nadere informatie

Toezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013

Toezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013 Toezicht op Financiën Wim Touw 17 april 2013 Agenda OMGEVING FINANCIEEL MANAGEMENT SOFT CONTROLS DE ROL VAN DE ACCOUNTANT SPECIFIEKE VRAGEN 1 OMGEVING 2 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Nadere informatie

BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT

BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT WHITEPAPER BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT RISICOMANAGEMENT IN BALANS Ondernemen betekent risico s nemen om de

Nadere informatie

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13

Nadere informatie

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO Financiering in een reguliere bancaire omgeving Miti ganten Jaar verslag Basel 3 kosten van financiering Basel 3 Wat houdt

Nadere informatie

RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag

RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag Ten geleide In de jaareditie 2013 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving is hoofdstuk 400 Jaarverslag opgenomen met geringe aanpassingen in de

Nadere informatie