Bestuur en management in control

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bestuur en management in control"

Transcriptie

1 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E

2 Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: Paneldiscussie Emily Ras (Airport Aruba), Arthur Huits (Montae) en Alvin Zievinger (SETAR) David de Haseth (Isla), Farouk de Windt (ARCAS Partners) en Alvin Zievinger (SETAR) Einde: 17.00, aansluitend borrel 2

3 Inleiding in risicomanagement 3

4 Wat zegt de wet over risicomanagement? Pensioenrisico s prudent ingeschat Ten behoeve van transparantie en inzichtelijkheid opnemen en omschrijven: aanwezige risico s en beheersing van deze risico s Beleggingsbeleid moet bevatten: de aanwezige risico s en beheersing van deze risico s binnen fondsen (markt- en kredietrisico) 4

5 Wat zegt de wet over risicomanagement? Landsverordeningen geven alleen aan dat: Risico s prudent moeten worden ingeschat Beleggingsrisico s en de wijze waarop deze beheerst worden moeten worden vastgelegd En dus (nog?) niets over risicohouding Impliciet: beleid moet wel worden vastgesteld op basis van de pensioendoelstelling In Nederland moet onder het nftk de risicohouding expliciet worden bepaald, afgestemd met sociale partners en vastgelegd in beleidsdocumenten 5

6 Risicomanagement Er is geen hét risicomanagement Risicomanagement is geen uitontwikkelde wetenschap Er is geen het model voor risicomanagement COSO is een veel gehanteerd model voor pensioenfondsen is deze in de praktijk niet altijd goed bruikbaar COSO model is in de kern afgestemd op organisaties met meerdere divisies en vele afdelingen, is niet bij alle pensioenfondsen het geval 6

7 Verantwoordelijkheid risicomanagement Risicomanagement is uiteindelijk een verantwoordelijkheid van iedereen binnen de organisatie De directie of bestuur is altijd eindverantwoordelijk Risicomanager rapporteert aan de directie of het bestuur en heeft een directe escalatielijn met het toezichthoudend orgaan Risicomanager moet haar of zijn rol onafhankelijk kunnen uitvoeren kan een spanningsveld opleveren 7

8 Risicomanagement: financieel en niet financieel Financieel risicomanagement, bijv. markt krediet rente valuta liquiditeit verzekeringstechnisch Niet-financieel risicomanagement, bijv. strategisch omgeving uitbesteding IT juridisch integriteit 8

9 Gastspreker A LV I N Z I E V I N G E R 9

10 Alvin Zievinger Alvin Zievinger werkt 15 jaar bij SETAR en is verantwoordelijk voor Risk Management & Revenu Assurance Sinds 2015 als risk manager bij SETAR daarvoor diverse anders functies Voordat Alvin bij SETAR ging werken heeft hij 5 jaar bij de Rabobank in Nederland gewerkt 10

11 De tips van Alvin: risicobeheer Begin met de nulmeeting (wat gaat er goed, wat kan er beter) Geef aan waar je naar toe wilt Inventariseer alle risico s binnen de organisatie en analyseer of het een hoog risiconiveau heeft of niet Risicobeheer: Gemakkelijk in gebruik en praktisch zijn De hoeveelheid documentatie moet tot een minimum worden beperkt Betrokkenheid en ondersteuning van alle niveaus van de organisatie Beperk zoveel mogelijk bureaucratie, werk en rapporteer op een consistente manier Intentie (prioriteit) van management en bestuur is belangrijk 11

12 De tips van Alvin: de governance Definieer rollen en verantwoordelijkheden Formaliseer risicomanagement in een beleid Breng een gemeenschappelijke taal tot stand Plan en voer trainingen uit Communiceer Zet framework op Voer risicobeoordelingen uit 12

13 De tips van Alvin: risicobeheer de governance Maak mensen verantwoordelijk (ownership) De risicomanager is iemand die faciliteert Zet een risk manual op Creëer een risk cultuur Werk met simulaties zodat je kunt verbeteren 13

14 Paneldiscussie 14

15 Aruba panel: Emily Ras Sinds 2011 werkzaam bij de Aruba Airport Authority Afdeling Risk, Insurance & Compliance Verantwoordelijk voor het risk management (inclusief Insurance) van Aruba Airport Daarvoor werkzaam als auditor bij Banco di Caribe en ING Bank 15

16 Aruba panel: Arthur Huits Arthur werkt sinds 1995 in het pensioenvak Na gewerkt te hebben Nationale-Nederlanden, Buck Consultants en Willis Towers Watson heeft hij in 2004 heeft in Nederland Phenox Consultants opgericht Sinds eind 2012 woont Arthur op Curaçao en is managing partner bij Phenox Consultants Sinds 2019 zijn de adviespraktijken van Phenox Consultants en Montae Caribbean samengevoegd 16

17 Curaçao panel: David de Haseth Technical Services Manager by Refineria Isla Sinds een jaar bestuurslid van het Pensioenfonds van Refineria Isla Master in Applied Physics en MBA educatie 17

18 Curaçao panel: Farouk de Windt Managing Partner bij ARCAS Partners Meer dan 12 jaar ervaring met het auditen van controls, processen en systemen bij financiële instellingen Heeft verschillende banken en verzekeringsmaatschappijen gediend bij verschillende interne audit opdrachten en externe controleopdrachten en heeft uitgebreide ervaring met compliance audits voor de toezichthouders CBCS, CBA, DNB (NL) en AFM (NL) Farouk heeft verschillende certificeringen op het gebied van (IT) audit, interne audit, informatiebeveiliging, interne controles, risicobeheer en ISO Hij is ook bestuurslid van het Institute of Internal Auditors 18

19 Vraag aan ieder panellid Wat vindt u het grootste risico binnen uw bedrijf en wat heeft uw bedrijf gedaan om dit risico te beperken? Wat ziet u als grootste risico voor een pensioenfonds of verzekeraar? 19

20 STELLINGEN G A N A A R W W W. M E N T I. C O M 20

21 Vraag 1 Ik verzeker mij liever dubbel dan dat ik het risico loop niet goed verzekerd te zijn: Mee eens (hand omhoog) Mee oneens (hand naar beneden) 21

22 Stelling 2 Operationeel risicomanagement is onderbelicht in de financiële sector Ja (hand omhoog) Nee (hand naar beneden) 22

23 Vraag 3 Als ik een oordeel moet geven over de mate waarin ikzelf tijdens mijn werk bewust ben van de risico s binnen mijn werk dan geef ik mezelf A. Ruim onvoldoende B. Onvoldoende C. Voldoende D. Goed E. Zeer goed 23

24 Vraag 4 Hoe belangrijk is de cultuur binnen een bedrijf voor het uitvoeren van risicomanagement? A. Helemaal niet belangrijk B. Neutraal C. Zeer belangrijk 24

25 Vraag 5 Ik heb een raamwerk of standaard nodig voor het uitvoeren van risicomanagement Ja (hand omhoog) Nee (hand naar beneden) 25

26 Vraag 6 Welke stelling past het dichtst bij uw organisatie? A. Risicomanagement is een verantwoordelijkheid van iedereen binnen onze organisatie B. Risicomanagement is volledig belegd bij onze risicomanager C. Risicomanagement zijn we mee gestart maar is nog in ontwikkeling in onze organisatie D. Risicomanagement is bij ons niet nodig 26

27 Vraag 7 Welke stelling past het dichtst bij uw organisatie? A. Risicoanalyse doen we jaarlijks B. Risicoanalyse wordt per geval bekeken C. Risicoanalyse voeren wij (nog) niet uit 27

28 Vraag 8 We onderschatten de risico s van het gebruik van de cloud Mee eens (hand omhoog) Mee oneens (hand naar beneden) 28

29 Bedankt voor uw aandacht

Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen

Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen Sameer van Alfen PP Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen Pensioenfondsen moeten nu al aan de slag met de governance-eisen van IORP2 voor drie belangrijke sleutelfuncties binnen de

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter Programma 14.30-14.35 uur Introductie door de dagvoorzitter 14.35-15.10 uur Prof. Mr. Gerard van Solinge Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid 15.10-15.45 uur Drs. Geomaly

Nadere informatie

Towers Watson. Integraal risicomanagement

Towers Watson. Integraal risicomanagement Towers Watson Integraal risicomanagement Een helder perspectief op uw risicobeheersing 2 towerswatson.nl Als pensioenfondsbestuurder wordt er van u verwacht dat u volledig op de hoogte bent van alle risico

Nadere informatie

IORP II: De gevolgen

IORP II: De gevolgen Karel Bunte Februari 2018 Aanleiding De Europese Unie zet zich in voor de duurzame ontwikkeling van een economische en monetaire unie met een vrije interne markt. Binnen de wereld van pensioenen ontwierp

Nadere informatie

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten IORP en sleutelfuncties Ervaringen Unilever APF Montae kennissessie 4 juli 2018 Rob Kragten Agenda Unilever APF Governance model Integraal risicomanagement Sleutelfuncties IORP Slide 2 Agenda Unilever

Nadere informatie

Risico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012

Risico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012 Risico s identificeren Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012 Integraal risicomanagement 2 Integraal risicomanagement 3 Risicomanagement proces 4 Risicomanagement proces 5 6 Risico identificatie

Nadere informatie

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Hoofdindeling: Leidraden Opgesteld door: Commissie Enterprise Risk Management (ERM) Vastgesteld door: Commissie Enterprise Risk Management (ERM)

Nadere informatie

Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? www.dnvba.nl/informatiebeveiliging. DNV Business Assurance. All rights reserved.

Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? www.dnvba.nl/informatiebeveiliging. DNV Business Assurance. All rights reserved. 1 Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? Mike W. Wetters, Lead Auditor DNV Albertho Bolenius, Security Officer GGzE Informatiebeveiliging. Noodzakelijk kwaad of nuttig? 3 Wat is informatiebeveiliging?

Nadere informatie

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II

Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II Risicomanagement functie verzekeraars onder Solvency II AG Commissie ERM Leidraad: overzicht wetgeving en vereisten Introductie In dit document is een overzicht opgenomen van de vereisten aan de risicomanagement

Nadere informatie

5-daagse bootcamp IT Risk Management & Assurance

5-daagse bootcamp IT Risk Management & Assurance 5-daagse bootcamp IT Risk Management & Assurance Verhoog het niveau van uw risicomanagement processen vóór 1 juni naar volwassenheidsniveau 4! ISO31000 DAG 1 DAG 2 DAG 3 OCHTEND NIEUW ISO27005 DAG 3 MIDDAG

Nadere informatie

Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin

Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin www.pwc.nl Privacy in de Audit IIA PAS conferentie 2016 November 2016 Maurice Steffin Even voorstellen Maurice Steffin Maurice is Manager Privacy binnen het Privacy team. Hij combineert zijn privacy kennis

Nadere informatie

WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER

WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 14 september 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Bestuur... 4 3.2. Taken- en rolverdeling...

Nadere informatie

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW

Nadere informatie

Doel van de rol Iedere Compliance Officer heeft als doel het beheersen van de risico s die BKR loopt in haar strategische en operationele processen.

Doel van de rol Iedere Compliance Officer heeft als doel het beheersen van de risico s die BKR loopt in haar strategische en operationele processen. FUNCTIEPROFIEL Opdrachtgever: Functienaam: BKR Compliance Officer Security & Risk BKR is een onafhankelijke stichting met een maatschappelijk doel. BKR streeft sinds 1965, zonder winstoogmerk, een financieel

Nadere informatie

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Profielschets risicomanager Datum: 25 juli 2016 vergunning van De Nederlandsche Bank voor het uitoefenen van het bedrijf van algemeen pensioenfonds als bedoeld in

Nadere informatie

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Agenda 1) Algemeen Internal Audit 2) Waarom frequenteren van onderzoeken 3) Totstandkoming en inhoud Missie Internal

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

Inleiding over het Thema:

Inleiding over het Thema: Inleiding over het Thema: Solvency II VSAE Actuariaat congres Ester Lamerikx 20 september 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Agenda Solvency I Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen

Nadere informatie

Hoe in- en extern toezicht elkaar kunnen versterken

Hoe in- en extern toezicht elkaar kunnen versterken Hoe in- en extern toezicht elkaar kunnen versterken Olaf Sleijpen Divisiedirecteur Toezicht Pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Oprichtingssymposium, VITP Amsterdam, 9 mei 2012 Agenda Waarom intern

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT DIVISIE PENSIOEN & LEVEN Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van 2013

Nadere informatie

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe

Nadere informatie

Toezicht op beleggingen

Toezicht op beleggingen Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn Telefoon (055) 579 39 48 www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van

Nadere informatie

Belang van het wetgevend kader voor accountants (COS 250 / Handreiking 1104) Jeroen Preijde Partner EY Accountants

Belang van het wetgevend kader voor accountants (COS 250 / Handreiking 1104) Jeroen Preijde Partner EY Accountants Belang van het wetgevend kader voor accountants (COS 250 / Handreiking 1104) Jeroen Preijde Partner EY Accountants Agenda Het wetgevend kader COS 250 Handreiking 1104 Voorbeeld organisatorische en engagement

Nadere informatie

Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol

Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol Mike de Bruijn roduct Owner Agenda Inleiding Over CompLions GRCcontrol management software Risicomanagement Uitdagingen Dynamisch risicomanagement

Nadere informatie

Welkom bij de kennissessie IORP II! 13 en 14 september Liesbeth Goverse, Annemarie van Dijk, Jurgen Willemsen

Welkom bij de kennissessie IORP II! 13 en 14 september Liesbeth Goverse, Annemarie van Dijk, Jurgen Willemsen Welkom bij de kennissessie IORP II! 13 en 14 september 2018 Liesbeth Goverse, Annemarie van Dijk, Jurgen Willemsen 1 Doel van vandaag Aanleiding: vanaf 13 januari 2019 wordt wet- en regelgeving IORP II

Nadere informatie

InAudit Opleidingskalender 2019

InAudit Opleidingskalender 2019 InAudit Opleidingskalender 2019 Beste relatie, Organisaties zijn net sportteams. Alle medewerkers dragen bij aan het succes van uw organisatie. Zonder goed getrainde, gemotiveerde en vakbekwame medewerkers

Nadere informatie

Corporaties In Control

Corporaties In Control Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid

Nadere informatie

ICT-Risico s bij Pensioenuitvo ering

ICT-Risico s bij Pensioenuitvo ering ICT-Risico s bij Pensioenuitvo ering Seminar Instituut voor Pensioeneducatie 13 juni 2018 Introductie en kennismaking Ali Alam + Senior Consultant bij KPMG IT Assurance & Advisory + Ruime ervaring met

Nadere informatie

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Opdrachtgeverschap 2.0 Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Doel van deze presentatie Zelf een mening hebben over welke certificering/ verklaring het beste past bij een af te nemen dienst

Nadere informatie

PH Presentatie 28 mei 2018

PH Presentatie 28 mei 2018 PH 1104 Presentatie 28 mei 2018 1 AGENDA 1. Inleiding vernieuwing PH 1104 2. Meldingsplicht 3. Verantwoordelijkheid accountant in relatie tot COS 250 4. Mogelijke gevolgen niet naleven wet- en regelgeving

Nadere informatie

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers De onmisbare actuaris VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers Eigenaar van de Black Box Inhoud Introductie Ontwikkelingen in S2 Waar we vandaan komen Waar we heen gaan Waarom we onmisbaar zijn En

Nadere informatie

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws.

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Geen ISO 27001 zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Agenda Introductie Beveiligingsproces Framework (ISO 27001) IB organisatie en processen ISMS informatiesysteem Lessons learned

Nadere informatie

Verkenning inrichting sleutelfuncties Saskia Bezoen, Annemarie van Dijk, Lisanne Maas, Albert van der Meer, Valerie Smeets, Jurgen Willemsen

Verkenning inrichting sleutelfuncties Saskia Bezoen, Annemarie van Dijk, Lisanne Maas, Albert van der Meer, Valerie Smeets, Jurgen Willemsen Workshop IORP II Verkenning inrichting sleutelfuncties Saskia Bezoen, Annemarie van Dijk, Lisanne Maas, Albert van der Meer, Valerie Smeets, Jurgen Willemsen Agenda 1. IORP II kort overzicht 2. Quiz 3.

Nadere informatie

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds PROFIELSCHETS NIET UITVOEREND BESTUURDER Stichting Stichting behoort tot de grootste ondernemingspensioenfondsen van Nederland met een belegd vermogen van bijna 18 miljard euro. Het pensioenfonds voert

Nadere informatie

ICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010

ICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010 ICAAP Alex Poel 18 mei 2010 Inhoud 1. ICAAP algemeen 2. De uitgangspunten (vertaald) 3. Het ICAAP uitvoeren 4. De risico s 5. Enkele voorbeelden 6. Wat kan ICAAP voor u betekenen 1. ICAAP algemeen (1)

Nadere informatie

De houdbaarheid van ons pensioenstelsel

De houdbaarheid van ons pensioenstelsel Seminar Curaçao 29 oktober vanaf 12.00 uur De houdbaarheid van ons pensioenstelsel Op het seminar zal het thema de houdbaarheid van ons pensioenstelsel worden behandeld aan de hand van een plenaire sessie

Nadere informatie

InfoPaper ǀ Maart Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit

InfoPaper ǀ Maart Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit InfoPaper ǀ Maart 2017 Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit INLEIDING Steeds meer organisaties in de verzekeringsbranche innoveren met datagestuurde-toepassingen en de mogelijkheden van Big Data.

Nadere informatie

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink Workshop Pensioenfondsen Gert Demmink 13 november 2012 Integere Bedrijfsvoering Integere bedrijfsvoering; Bas Jennen Bestuurderstoetsingen; Juliette van Doorn Integere bedrijfsvoering, beleid & uitbesteding

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Raad van commissarissen

Raad van commissarissen Raad van commissarissen Samenstelling en deskundigheid Samenstelling 2.1.1. De raad van commissarissen is zodanig samengesteld, dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal

Nadere informatie

Educatiesessie. 18 september 2019 BEHEERSING VAN IT- I N N O VAT I E I N D E P E N S I O E N S E C T O R

Educatiesessie. 18 september 2019 BEHEERSING VAN IT- I N N O VAT I E I N D E P E N S I O E N S E C T O R Educatiesessie 18 september 2019 BEHEERSING VAN IT- I N N O VAT I E I N D E P E N S I O E N S E C T O R Peter Paul Solkesz D R M I C T S O L U T I O N S 2 https://prezi.com/view/mmodwh9jcl6qvisk5ojb/ 3

Nadere informatie

Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist

Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist IORP II -> waar gaat het over? De Three Lines of Defence: 1. Bestuur (1st line) 2. Risicobeheer & Actuariële

Nadere informatie

Certified ISO Risk Management Professional

Certified ISO Risk Management Professional Certified ISO 31000 Risk Management Professional informatie over de driedaagse training inclusief examen organisatie MdP Management, Consulting & Training website email mobiel KvK www.mdpmct.com info@mdpmct.com

Nadere informatie

HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ

HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ 16 FEBRUARI 2011 PENSIOEN ASSET MANAGEMENT GOVERNANCE Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Procedures voor beheersing matchings- / renterisico... 6 2.1. Cashmanagement...

Nadere informatie

I T S X. Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie

I T S X. Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie I T S X Understanding the Tools, the Players and the Rules Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie Voorwoord Ralph Moonen Arthur Donkers Mijn naam

Nadere informatie

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level! 1! 1. Introductie Agenda! 2. Stand van zaken in de Cyber Security wereld 3. Verschillende soorten

Nadere informatie

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Docent Risicomanagement /Onderzoeker IFC Haagse Hogeschool Even voorstellen: Peter

Nadere informatie

RiskTransparant, deel 4. Wat is uw risicohouding en risicobereidheid op het gebied van beleggingsbeleid?

RiskTransparant, deel 4. Wat is uw risicohouding en risicobereidheid op het gebied van beleggingsbeleid? RiskTransparant, deel 4 Wat is uw risicohouding en risicobereidheid op het gebied van beleggingsbeleid? In deze vierde serie uit een reeks van zeven delen, delen wij graag onze kennis met u over risicomanagement.

Nadere informatie

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER DNB SEMINAR UITBESTEDING Door: Oscar van Angeren I. Regulatory framework en II. Algemene contractuele aspecten 1 I. Regulatory framework Uitbestedingsregels pensioenfondsen: artikel 34 Pw en 12-14 BuPw.

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Aon Actualiteitenseminar

Aon Actualiteitenseminar Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.

Nadere informatie

Vragenlijst onderzoek

Vragenlijst onderzoek Vragenlijst onderzoek Compliance in de zorg KPMG, VCZ en Erasmus Februari 06. HOEVEEL MEDEWERKERS (FTE) TELT HET ZIEKENHUIS?. IN WAT VOOR TYPE ZIEKENHUIS BENT U WERKZAAM? Algemeen 9 Topklinisch 50-000

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen STICHTING PENSIOENFONDS RECREATIE Mei 2011 INHOUDSOPGAVE 0. Introductie 3 1. Doelstelling van het beleggingsbeleid 4 2. Organisatie en risicobeheerprocedures 5 3. Beleggingsbeginselen 7 Mei 2011 Pagina

Nadere informatie

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance De auditfunctie bij trustkantoren Trustkantoren zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om een auditfunctie in te voeren. In deze brochure geven wij een toelichting op de auditfunctie, een overzicht van alle

Nadere informatie

Risicomanagementbeleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Risicomanagementbeleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Signalering en inschatten risico s In de onderstaande tabel worden de financiële en niet financiële risico s en de mate van beheersing benoemd zoals relevant geacht voor het beleid van het PVL. Interpretatie

Nadere informatie

Transparantiedocument

Transparantiedocument Transparantiedocument Stichting Pensioenfonds Ahold (versie: 28 april 2015) Hoofdstuk 1 - Inleiding 1.1 Voorwoord Stichting Pensioenfonds Ahold is de financiële dienstverlener voor Koninklijke Ahold N.V.

Nadere informatie

1. Inleiding. 2. Code Verzekeraars op hoofdlijnen

1. Inleiding. 2. Code Verzekeraars op hoofdlijnen GOVERNANCEVERSLAG 1. Inleiding Met ingang van 1 januari 2011 dienen verzekeraars te voldoen aan de door het Verbond van Verzekeraars vastgestelde Governance Principes Verzekeraars (hierna: Code Verzekeraars

Nadere informatie

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance De auditfunctie bij trustkantoren Trustkantoren zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om een auditfunctie in te voeren. In deze brochure geven wij een toelichting op de auditfunctie, een overzicht van alle

Nadere informatie

kpmg Internal Audit Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl

kpmg Internal Audit Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl kpmg Internal Audit Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl De Internal Audit Masterclass voor pensioenfondsen is bij uitstek de training voor de professional in de pensioensector die

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in

Nadere informatie

Artikel 1. Reglement 1.1 Dit reglement is vastgesteld door het bestuur van Stichting Pensioenfonds Notariaat (SPN).

Artikel 1. Reglement 1.1 Dit reglement is vastgesteld door het bestuur van Stichting Pensioenfonds Notariaat (SPN). Artikel 1. Reglement 1.1 Dit reglement is vastgesteld door het bestuur van Stichting Pensioenfonds Notariaat (SPN). 1.2 Dit reglement kan worden gewijzigd bij besluit van het bestuur na afstemming met

Nadere informatie

2014 KPMG Advisory N.V

2014 KPMG Advisory N.V 02 Uitbesteding & assurance 23 Overwegingen bij uitbesteding back- en mid-office processen van vermogensbeheer Auteurs: Alex Brouwer en Mark van Duren Is het zinvol voor pensioenfondsen en fiduciair managers

Nadere informatie

Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014

Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014 Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014 Kris Winters Marcel de Bruijn Jürgen van Dueren den Hollander Maurits Dekker Improving performance, reducing risk Wie is Lloyd s Register,

Nadere informatie

VERANTWOORDINGSTEKST CORPORATE GOVERNANCE

VERANTWOORDINGSTEKST CORPORATE GOVERNANCE VERANTWOORDINGSTEKST CORPORATE GOVERNANCE 1. Inleiding De (internationale) politiek heeft de afgelopen jaren vergaande maatregelen van banken en verzekeraars geëist om een transparante structuur en verantwoording

Nadere informatie

ACIS-Symposium Uitbesteding publiekrechtelijk kader. 17 mei 2019 Pien Kerckhaert

ACIS-Symposium Uitbesteding publiekrechtelijk kader. 17 mei 2019 Pien Kerckhaert ACIS-Symposium Uitbesteding publiekrechtelijk kader 17 mei 2019 Pien Kerckhaert Inhoud 1. Publiekrechtelijk kader verzekeraars / pensioenfondsen 2. Wat is uitbesteding? 3. Kritieke / belangrijke activiteiten

Nadere informatie

Nationale IT Security Monitor 2015. Peter Vermeulen Pb7 Research

Nationale IT Security Monitor 2015. Peter Vermeulen Pb7 Research Nationale IT Security Monitor 2015 Peter Vermeulen Over het Onderzoek Jaarlijks terugkerende vragen Organisatie en beleid Investeringen en groei 2015 Thema s Databeveiliging (incl. Algemene Data Protectie

Nadere informatie

Internal Audit Univé en de relatie met de Auditcommissie(s) Janneke Dijsselhof. PAS-conferentie Close the Gap 3 december 2015

Internal Audit Univé en de relatie met de Auditcommissie(s) Janneke Dijsselhof. PAS-conferentie Close the Gap 3 december 2015 Internal Audit Univé en de relatie met de Auditcommissie(s) Janneke Dijsselhof PAS-conferentie Close the Gap 3 december 2015 De relatie met de auditcommissie(s) 1. Introductie 2. Doelstelling 3. Univé

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van Pension Fund Governance

Nadere informatie

Certified ISO Risk Management Professional

Certified ISO Risk Management Professional Certified ISO 31000 Risk Management Professional informatie over de driedaagse training inclusief examen organisatie MdP Management, Consulting & Training website email mobiel KvK www.mdpmct.com info@mdpmct.com

Nadere informatie

Functieprofiel sleutelfunctionarissen (zowel sleutelfunctiehouders als sleutelfunctievervullers)

Functieprofiel sleutelfunctionarissen (zowel sleutelfunctiehouders als sleutelfunctievervullers) Functieprofiel sleutelfunctionarissen (zowel sleutelfunctiehouders als sleutelfunctievervullers) 1. Inleiding Stichting Pensioenfonds Notariaat ( SPN ) kent de volgende drie sleutelfuncties: - de risicobeheerfunctie;

Nadere informatie

Onderlinge Verzekering Maatschappij Twente U.A. Wierden GOVERNANCEVERSLAG

Onderlinge Verzekering Maatschappij Twente U.A. Wierden GOVERNANCEVERSLAG GOVERNANCEVERSLAG 1. Inleiding Met ingang van 1 januari 2011 dienen verzekeraars te voldoen aan de door het Verbond van Verzekeraars vastgestelde Governance Principes Verzekeraars (hierna: Code Verzekeraars

Nadere informatie

IORP II Meer toegevoegde waarde uit sleutelfuncties

IORP II Meer toegevoegde waarde uit sleutelfuncties www.pwc.nl IORP II Meer toegevoegde waarde uit sleutels August, 2018 Vanaf 13 januari 2019 is de IORP-II richtlijn van kracht. Het onderwerp dat daarbij voor de meeste hoofdbrekens zorgt bij is de inrichting

Nadere informatie

WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS

WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS PROJECT VOLLEDIG LEVERINGSPROGRAMMA IN RELATIE TOT ISO 9001 & ISO 14001 INFORMATIE, E-LEARNING, TRAINING, E-GAP ANALYSIS,

Nadere informatie

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK 16-3-2017 Michel Kee 10e Nationale Dag van Commissarissen en Toezichthouders Doorn Discussie over hoe risicomanagement waardevol vorm te geven aan de hand van praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

IORP II: KANSEN EN UITDAGINGEN VOOR INTERNE AUDIT FUNCTIE (IAF)

IORP II: KANSEN EN UITDAGINGEN VOOR INTERNE AUDIT FUNCTIE (IAF) IORP II: KANSEN EN UITDAGINGEN VOOR INTERNE AUDIT FUNCTIE (IAF) Instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening (IBPV Pensioenfonds ) Voor discussiedoeleinden De term IBPV uit de IORP II richtlijnen is in

Nadere informatie

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2014 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de algemene vergadering van Nederlandse Waterschapsbank N.V. Verklaring over de jaarrekening 2014 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2014 van

Nadere informatie

Doel Samenstelling en vergaderingen Taken en bevoegdheden Rapportage aan de RvC Diversen Herzieningstermijn...

Doel Samenstelling en vergaderingen Taken en bevoegdheden Rapportage aan de RvC Diversen Herzieningstermijn... Doel... 3 Samenstelling en vergaderingen... 3 Taken en bevoegdheden... 4 Rapportage aan de RvC... 4 Diversen... 5 Herzieningstermijn... 5 Doel De Risicocommissie is een permanente commissie van de RvC.

Nadere informatie

Een enerverend en inspirerend gesprek met Hans Nieuwlands. door Alina Stan en Marieta Vermulm

Een enerverend en inspirerend gesprek met Hans Nieuwlands. door Alina Stan en Marieta Vermulm Een enerverend en inspirerend gesprek met Hans Nieuwlands door Alina Stan en Marieta Vermulm Op 1 augustus spraken Alina Stan en Marieta Vermulm, beiden lid van de Commissie Young Professionals met Hans

Nadere informatie

theorie praktijk certificering Certified ISO Risk Management Professional informatie over de training MdP Management, Consulting & Training

theorie praktijk certificering Certified ISO Risk Management Professional informatie over de training MdP Management, Consulting & Training theorie praktijk certificering MdP Management, Consulting & Training informatie over de training Certified ISO 31000 Risk Management Professional 2017.08.06 Certified ISO 31000 Risk Management Professional

Nadere informatie

On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen. Martin van der Pot. Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht

On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen. Martin van der Pot. Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen Martin van der Pot Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht Agenda Wat gaan we doen 1. On-site onderzoeken what to expect 2. Risicomanagement

Nadere informatie

Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten

Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Richtlijn Abtn Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten 9 augustus 2013 2 Agenda Aanleiding Wat is een Abtn en waartoe dient het Wat staat er in de Richtlijn Abtn Punten vanuit de sector Status van de

Nadere informatie

Beoordelingskader Dashboardmodule Claimafhandeling

Beoordelingskader Dashboardmodule Claimafhandeling Beoordelingskader Dashboardmodule Claimafhandeling I. Prestatie-indicatoren Een verzekeraar beschikt over verschillende middelen om de organisatie of bepaalde processen binnen de organisatie aan te sturen.

Nadere informatie

Beoordelingskader Informatiebeveiliging DNB

Beoordelingskader Informatiebeveiliging DNB Beoordelingskader Informatiebeveiliging DNB NBA LIO en NOREA symposium 'Volwassen Informatiebeveiliging' 4 februari 2019 Derek Dijst, Expertisecentrum Operationele en IT Risico s Agenda Toezicht door DNB

Nadere informatie

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving

Nadere informatie

EIOPA ontwierp een vliegtuig

EIOPA ontwierp een vliegtuig FOTO EIOPA ontwierp een vliegtuig Van Solvency II naar IORP II Van ORSA naar ERB Utrecht, 14 november 2018 CPI Governance Jeroen Breen Partner CPI Risk, Finance & Governance 1 Onderwerpen EIOPA ontwierp..

Nadere informatie

Grip op diversiteit aan beveiligingseisen: Compliant zijn en blijven, maar hoe? VIAG themadag Drs. D.J. van der Poel RE RA 21 maart 2014

Grip op diversiteit aan beveiligingseisen: Compliant zijn en blijven, maar hoe? VIAG themadag Drs. D.J. van der Poel RE RA 21 maart 2014 1 Grip op diversiteit aan beveiligingseisen: Compliant zijn en blijven, maar hoe? VIAG themadag Drs. D.J. van der Poel RE RA 21 maart 2014 Inhoud 2 Inleiding: enige trends in de markt In het speelveld

Nadere informatie

Nieuwsflits over IORP II Top 10 meest gestelde vragen: deel 1 van 3

Nieuwsflits over IORP II Top 10 meest gestelde vragen: deel 1 van 3 Nieuwsflits over IORP II Top 10 meest gestelde vragen: deel 1 van 3 Terwijl het aftellen is begonnen voor de Europese Privacywetgeving naar 25 mei a.s., staat de volgende Europese wetgeving al voor de

Nadere informatie

Onderlinge Waarborg Maatschappij Achterhoek U.A.

Onderlinge Waarborg Maatschappij Achterhoek U.A. CORPORATE GOVERNANCE 1. Inleiding Met ingang van 1 januari 2011 dienen verzekeraars te voldoen aan de door het Verbond van Verzekeraars vastgestelde Governance Principes Verzekeraars (hierna: Code Verzekeraars

Nadere informatie

Profielschets 2 Bestuurslid voor de vacature namens de pensioengerechtigden

Profielschets 2 Bestuurslid voor de vacature namens de pensioengerechtigden Profielschets 2 Bestuurslid voor de vacature namens de pensioengerechtigden In het kort Per 1 juli 2018 verloopt de zittingstermijn van de huidige bestuurder namens de pensioengerechtigden in het bestuur

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Controlling & Accounting De cursus Controlling & Accounting duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

BELEIDSDOCUMENT INTEGRAAL RISICOMANAGEMENT STICHTING SPORTFONDSEN PENSIOENFONDS

BELEIDSDOCUMENT INTEGRAAL RISICOMANAGEMENT STICHTING SPORTFONDSEN PENSIOENFONDS BELEIDSDOCUMENT CONCEPT 10 JANUARI 2019 INHOUD 1. Inleiding... 1 2. Uitgangspunten van het risicomanagement... 2 Risicocultuur... 2 Risicostrategie... 2 Risicomanagementbeleid... 3 Risicomanagement bij

Nadere informatie

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 Wat brengt het ons om de ISO 19011 aan te sluiten op de HLS? Koninklijke NEN - Delft 7 juli 2016 - ing. Edwin Martherus MSc UW INLEIDER 20 jaar gewacht

Nadere informatie