Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse"

Transcriptie

1 Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Docent Risicomanagement /Onderzoeker IFC Haagse Hogeschool

2 Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing Docent en onderzoeker Haagse Hogeschool Risicomanagement, Compliance, Corporate Governance en Ethiek. Research: witwassen en terrorisme financiering

3 Agenda 1. Introductie risicomanagement 2. Compliance risicomanagement 3. Risicostandaarden: ISO en COSO 4. Het Risk Assessment Proces 5. Casus 6. Valkuilen en ontwikkelingen 7. Sira en FOCUS 8. Terugblik en afsluiting

4 Aanpak 1. Leerdoelen 2. Combinatie van theorie en casuïstiek 3. Werkvorm: interactief voldoende gelegenheid tot het stellen van vragen

5 Het belang van risicomanagement prhcyu4tafw

6 Risico: Wat is risico Kansen, bedreigingen en doelstellingen 4 dimensies van risico s Heatmaps en beheersmaatregelen

7 Wat is Compliance Risico* Het risico op juridische- en sancties van toezichthouders, financiele- en reputatieschade als gevolg van het niet voldoen aan wet- en regelgeving * Basel Comittee on Banking Supervision

8 Risks & Opportunities Risk Negative Positive Threat Opportunity

9 Risk versus Return

10 De 4 Kernvragen 1. Risk Appetite: hoeveel risico WIL de organisatie nemen om de doelen te bereiken? 2. Risk Tolerance: hoeveel risico is de organisatie bereid te accepteren? 3. Risk Capacity: hoeveel risico KAN de organisatie dragen? 4. Risk Exposure: wat is nu de feitelijke blootstelling aan risico? 10

11 Waarom risico management? Een risico ontstaat door niet te weten wat je aan het doen bent risico s bewust nemen! Focus op de key risks beslissingen Waarborg voor mate waarin de organisatie het bereiken van haar doelstellingen beheerst Waardecreatie voor organisatie Zorgt voor verbetering van processen, zelfreinigende organisatie Element van good governance, geeft redelijke mate van zekerheid dat risico s beheerst worden

12 Waarom compliance risico management? o Eisen vastgelegd in Wet financieel toezicht o Integriteit is één van de pijlers van vertrouwen o Verplichting: Opzetten van een beheerskader gericht op beheersing van integriteitsrisico s o Norm vastgelegd in: art 3:10 en 3:17 Wft en nader uitgewerkt in Bpr

13 (Compliance) Risk Assessment in 5 stappen: 1. Maak een heatmap 2. Bepaal kans en impact 3. Analyseren en waarderen 4. Bepaal risk profiel 5. Bepaal de controls 6. Implementeren, monitoren en reviewen

14 Heatmap: Risico is kans maal gevolg

15 Kinney Value Kans Zeer hoog Hoog Gemiddeld Laag Zeer laag Gevolg

16 De 4 T s : Wat doen we met de risico s? Treat Transfer Terminate Take

17 Van Bruto naar Netto Risico Bruto= inherent risico Voor beheersmaatregelen Netto risico = residu risico Na beheers maatregelen

18 Impact Impact Heatmap voor en na: Impact van controls Voor de invoering van beheersmaatregelen Na de invoering van beheersmaatregelen 10 (2;6) (3) 10 (2;6) 9 (14) (1) (7) (11) 9 8 (16) (4;5;9;1 3) (10) (12) 8 (16) (10) (5) 7 (18) (17) 7 (14;18) (17) 6 (8) 6 (13) (8) 5 5 (4) (9) 4 (15) 4 (7;11) 3 3 (12;15) 2 2 (3) 1 1 (1) Kans Kans

19 Casus: Banking Bras In subgroepen Lees de casus Bediscussieer de vragen met elkaar Oplossing op basis van consensus Uitwerken en presenteren aan de groep Voorbereidingstijd: 45 minuten

20

21 Eisen compliance risico assessment: Bron: leidraad Wwft Sancties (april 2015)

22 Eisen compliance risico assessment Uit leidraad DNB WWFT/ Sanctie april 2015 De methode die de instelling hiervoor kiest hangt af van de specifieke kenmerken van de organisatie. Zo spelen onder meer de omvang en structuur van de instelling, de (internationale) markten waarop zij zich begeeft en de activiteiten die ze verricht een rol. De systematische integriteitrisicoanalyse houdt in ieder geval in dat de instelling deze periodiek uitvoert volgens een vooraf vastgestelde methodiek. Daarnaast legt de instelling de uitkomsten schriftelijk vast.

23 risicoassessment thema s Hangt af van specifieke kenmerken van organisatie: Analyse vanuit perspectief organisatie, medewerker, klant Bijvoorbeeld: Klantintegriteit (zorgplicht) FEC (KYC/CDD, Sanctie, AML) Anti-corruptie / belangenverstrengeling Marktmisbruik Mededinging / Privacy Beloningen, gedrag & cultuur

24 Vraag: Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een slecht werkende risicomanagement systeem? Werkvorm: analyseer en werk uit in tweetallen (ca 10 minuten)

25 Compliance risico assessment risico standaarden en systemen ISO 31000: principes, framework en proces COSO ERM Simons: Levers of Control De Caluwe: Verandermanagement in kleuren

26 Het ISO Framework

27 Standaard COSO-IC en COSO ERM

28 COSO-ERM: definitie en scope

29 COSO in control

30 Relatie Risk en Control

31 Simons levers of control: Een Alternatieve benadering van compliance risk.

32 Andere risico-assessment systemen De Caluwé en veranderen EkS9GSFfag

33 Valkuilen bij risicomanagement: Men is te positief over eigen organisatie Men denkt vanuit controls in plaats vanuit risico s Men schat risico s te laag in (m.n. de impact) Onvoldoende betrokkenheid van management Onvoldoende diepgang van de analyse

34 Valkuilen, vervolg: Risicomanagement verwordt tot rituele dans Onderschatting van staartrisico s (zwarte zwanen) Illusion of control/ pseudo control/ pressure Focus op enkel beleid en procedures Silobenadering van risico s Verkeerde verwachtingen

35 Waarom Holistische Risk management aanpak? Silo-benadering van risico s heeft aantoonbaar niet gewerkt Toezichthouder: Gebrekkig functioneren en deskundigheid van bestuur Gebrek aan overzicht / transparantie Onvoldoende zijn risico s in onderlinge samenhang beoordeeld door organisaties

36 Tenslotte: Ontwikkelingen en issues Veel aandacht van toezicht (mede) gedreven door internationale rapporten, cruciale rol pensioenfondsen Risico en in control staan op voorgrond (na Frijns) Veel/alle rapporten dateren van ná de crisis Relatie met governance Proportionaliteitsbeginsel RM voorspellend over toekomst of gaat het over beheersing van risico door te kijken naar toekomst? Noodzaak voor aanwezigheid CRO?

37 Aandacht voor Black Swans

38

39 Focus: Het vernieuwde toezicht van DNB

40 Focus in een notendop 1. Lessen uit de crisis van Instellingoverstijgend 3. Aandacht voor kwaliteit en strategie 4. Indringend en vasthoudend toezicht 5. Betere in en externe toetsing en verantwoording

41 Focus in een notendop (2) 1. Indeling in 5 toezichtklassen 2. Analyse van risk drivers (prudentieel en integriteitsrisico s) 3. Risicoprofiel vertalen naar kapitaal en liquiditeitseisen 4. Risicomitigatie met nadruk op effect en snelheid 5. Actuele risico analyses per instelling

42 De toezichtscyclus van Focus

43 Focus in een notendop 1. Lessen uit de crisis van Instellingoverstijgend 3. Aandacht voor kwaliteit en strategie 4. Indringend en vasthoudend toezicht 5. Betere in en externe toetsing en verantwoording

44 5 toezichtsklassen

45 Analyse van macro naar micro

46 Beoordelingskaders

47 Risicoscores

48 Risicomitigering in 4 stappen

49 Sluitstuk: interventie keuze DNB

50 Tenslotte.. Terugblik Vragen Afsluiting

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Monitoren van Compliance Risk

Monitoren van Compliance Risk Monitoren van Compliance Risk ACHMEA Zeist, 21 april 2016 Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditor Docent en onderzoeker Haagse Hogeschool Risk Management,

Nadere informatie

Compliance risicoanalyse

Compliance risicoanalyse Compliance risicoanalyse Leergang Compliance Professional 10 januari 2018 dr. mr. ir. Richard Hoff 1 2 3 4 Organisatie - een geheel van mensen en middelen dat bepaalde doelen wenst te bereiken doelen stellen

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut BizPlan SIRA & Risicomonitoring Asya Oosterwier Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut 2 Programma 1. Introductie 2. Leerdoelen 3. SIRA 4. Risicomonitoring 5. CASUS 6. Afsluiting 3 Leerdoelen Lorem

Nadere informatie

Compliance risicoanalyse

Compliance risicoanalyse Compliance risicoanalyse Leergang Compliance Professional 1 november 2017 Mr drs. P. Steenwijk RO 1 2 3 4 Organisatie - een geheel van mensen en middelen dat bepaalde doelen wenst te bereiken doelen stellen

Nadere informatie

Project integriteitrisicoanalyse

Project integriteitrisicoanalyse Project integriteitrisicoanalyse en de DNB guidance Maud Bökkerink Waarom opeens dit project? De systematische analyse van integriteitrisico s is al een eis sinds 2001 Uit diverse toezichtonderzoeken blijkt

Nadere informatie

LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018

LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018 LCOZ M2 Monitoring & handhaving Cora Wielenga, 8 februari 2018 Programma Compliancecyclus: terugblik op CRM Compliancecyclus: Monitoring Compliancecyclus :Handhaving Casuïstiek Compliancecyclus Regels

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord Stichting Pensioenfonds Ecolab Compliance Charter Voorwoord Het Compliance Charter beschrijft de definitie, doelstellingen, scope, en taken en verantwoordelijkheden van de betrokkenen in het kader van

Nadere informatie

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC Compliance Charter Pensioenfonds NIBC Vastgesteld in bestuursvergadering 9 december 2016 Inleiding Pensioenfonds NIBC voert de pensioenregeling van NIBC Bank N.V. uit. Het pensioenfonds is een stichting

Nadere informatie

Onder redactie van M.Jurgens R. Stijnen. Compliance in het financieel toezichtrecht

Onder redactie van M.Jurgens R. Stijnen. Compliance in het financieel toezichtrecht Onder redactie van M.Jurgens R. Stijnen Compliance in het financieel toezichtrecht INHOUDSOPGAVE Woord vooraf De bijdrage van de compliancefunctie aan verandering 1. Inleiding/11 2. De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink Workshop Pensioenfondsen Gert Demmink 13 november 2012 Integere Bedrijfsvoering Integere bedrijfsvoering; Bas Jennen Bestuurderstoetsingen; Juliette van Doorn Integere bedrijfsvoering, beleid & uitbesteding

Nadere informatie

Anti-corruptie beleid de Volksbank N.V.

Anti-corruptie beleid de Volksbank N.V. Anti-corruptie beleid de Volksbank N.V. RISK POLICY Versie: 1.0 / Datum vaststelling: 1 juli 2016 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 2 1.1 Doelstelling en scope... 2 1.2 Naleving... 2 2. BELEIDSUITWERKING...

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in

Nadere informatie

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter Programma 14.30-14.35 uur Introductie door de dagvoorzitter 14.35-15.10 uur Prof. Mr. Gerard van Solinge Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid 15.10-15.45 uur Drs. Geomaly

Nadere informatie

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer Compliance Charter Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer September 2008 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 2 Definitie en reikwijdte 2 3 Missie van compliance 6 4 Belangrijkste

Nadere informatie

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie.

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie. en werkwijze BPM awareness Inzicht in de toepassing van BPM op strategisch niveau in het algemeen en binnen de eigen organisatie. Kennismaken met BPM vanuit een strategisch perspectief Nut en toegevoegde

Nadere informatie

Compliance Charter. Voor uitvoeringsorganisaties

Compliance Charter. Voor uitvoeringsorganisaties Compliance Charter Voor uitvoeringsorganisaties September 2008 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 2 Definitie en reikwijdte 2 3 Missie van compliance 6 4 Belangrijkste taken en verantwoordelijkheden compliance

Nadere informatie

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23 Inhoud Inleiding 11 Risicomanagement, een selectie van toepassingen in ondernemingsbestuur 13 Theorie? 15 Bekende toepassingen 17 Risicomanagement in de financiële sector 18 Risico s in verband met ondernemingsbestuur

Nadere informatie

Post Transactie Monitoring NOREA round table

Post Transactie Monitoring NOREA round table Post Transactie Monitoring NOREA round table 3 april 2019 Karel Veerkamp Introductie en agenda Introductie: Karel Veerkamp 1 st line Non Financial Risk team at Bank Mendes Gans (BMG) Focus op Customer

Nadere informatie

Commitment without understanding is a liability

Commitment without understanding is a liability Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Bent u 100% in Compliance?

Bent u 100% in Compliance? Themabijeenkomst TQC Bent u 100% in Compliance? 6 december 2011 KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Robin Sinke 21 december 2011-1 Doel van deze bijeenkomst het brede speelveld van Compliance de praktische invulling

Nadere informatie

Good practice Integrity Risk Appetite

Good practice Integrity Risk Appetite Good practice Integrity Risk Appetite Inhoud Inleiding 3 1 SIRA als basis voor risicobeheersing 4 2 Vormgeving van de integrity risk appetite 5 3 De-risking 8 4 Status van deze good practice 9 Good practice

Nadere informatie

Toezicht op beleggingen

Toezicht op beleggingen Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in

Nadere informatie

CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars

CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars Good Practice van De Nederlandsche Bank N.V. van [DATUM] 2014, houdende een leidraad met betrekking tot het kapitaalbeleid

Nadere informatie

LCP Customer Due Diligence Module 3 7 juni mr. Musa Elmas CCP

LCP Customer Due Diligence Module 3 7 juni mr. Musa Elmas CCP LCP Customer Due Diligence Module 3 7 juni 2018 mr. Musa Elmas CCP Aanbod Klantintegriteit Integriteitsrisico s: Witwassen Financiering van terrorisme Belastingontduiking Corruptie Voorwetenschap Benadeling

Nadere informatie

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers De onmisbare actuaris VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers Eigenaar van de Black Box Inhoud Introductie Ontwikkelingen in S2 Waar we vandaan komen Waar we heen gaan Waarom we onmisbaar zijn En

Nadere informatie

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015 Algemeen Mede naar aanleiding van de kredietcrisis en de Europese schuldencrisis in 2011 is een groot aantal codes,

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

1.7 Impact van digitale ontwikkelingen op de markten

1.7 Impact van digitale ontwikkelingen op de markten DSI Integriteitsmodule April 2019 Retail advies Hoofdstuk Paragraaf Leerdoelen 1. Historie van financiële dienstverlening Na het doorlopen van deze paragraaf kan de deelnemer 1.1 - Historie van bankieren

Nadere informatie

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017 Meerwaarde Internal Audit functie Even voorstellen: Jantien Heimel 2 Even voorstellen: Jeannette de Haan 3 Inhoud 1. Kennismaking 2. Hoe kijken commissarissen aan tegen Internal Audit? Filmpje 3. Wat is

Nadere informatie

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten

Nadere informatie

Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1

Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1 Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur 06-03-2019 VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1 Kennistafel Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur Carolien Merkens Marlène Jans Aan de slag met de

Nadere informatie

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies Voorstellen herziene Corporate Governance Code De voorstelllen voor de nieuwe corporate governance code Compliance versus impact Zeist, 8 juni 2016 Commissie Peters

Nadere informatie

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW

Nadere informatie

RiskTransparant, deel 6. Wat is het bestaansrecht van ons fonds? Visie, strategie en toekomstbestendigheid als kernbegrippen.

RiskTransparant, deel 6. Wat is het bestaansrecht van ons fonds? Visie, strategie en toekomstbestendigheid als kernbegrippen. RiskTransparant, deel 6 Wat is het bestaansrecht van ons fonds? Visie, strategie en toekomstbestendigheid als kernbegrippen. In deze zesde serie uit een reeks van zeven, delen wij graag onze kennis met

Nadere informatie

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Data Protection Impact Assessment (DPIA) Data Protection Impact Assessment (DPIA) van Theorie naar Praktijk [ 28 januari 2015 ] 2 Data Protection Impact Assessments: agenda 1. Wat zegt de Algemene Verordening Gegevensbescherming? 2. Hoe productief

Nadere informatie

Geleerde lessen Compliance. Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E. Agenda

Geleerde lessen Compliance. Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E. Agenda Geleerde lessen Compliance Toegepast op WP 29: Guideline DPO Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E Agenda Kennismaken met VCO Ontwikkeling van Compliance in NL WP 29 Triggers Lessons learned

Nadere informatie

BNG Compliance Charter

BNG Compliance Charter BNG Compliance Charter Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bng.nl Contactpersoon Compliance, Integriteit en Veiligheidszaken T 070 3750 677 N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair

Nadere informatie

Academy. pen inschrijving NAJAAR. Programma. Ons Open Inschrijving cursusaanbod voor najaar 2018 bestaat uit: Beheersing van uitbesteding.

Academy. pen inschrijving NAJAAR. Programma. Ons Open Inschrijving cursusaanbod voor najaar 2018 bestaat uit: Beheersing van uitbesteding. Programma NAJAAR 2018 Solutional Academy heeft als doelstelling onze kennis en expertise zoveel mogelijk te delen met mensen die werkzaam zijn in de asset management- en pensioensector. Hierbij treft u

Nadere informatie

De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk

De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk Compliance praktijk NCI module 2 december 2017 Joyce van Tuyl Manager CDD Klantsignalen Rabobank Nederland Programma Inleiding Compliance De functie Compliance

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord Wat witwassen is. 2 De strijd tegen witwassen. 3 De FATF

Inhoudsopgave. Voorwoord Wat witwassen is. 2 De strijd tegen witwassen. 3 De FATF Inhoudsopgave Voorwoord 13 1 Wat witwassen is 1.1 Inleiding 17 1.2 Definitie van witwassen 18 1.3 Misdaad mag niet lonen 21 1.4 Het witwasproces 23 1.5 Witwassen en zwart geld 33 1.6 Terrorismefinanciering

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

LCOZ Risicomanagement

LCOZ Risicomanagement LCOZ Risicomanagement Denise Lejeune, 11 mei 2017 Programma Inventarisatie kennis van deelnemers met risicomanagement Definitie risicomanagement Compliance risicomanagement model Compliance risicomanagement

Nadere informatie

EIOPA ontwierp een vliegtuig

EIOPA ontwierp een vliegtuig FOTO EIOPA ontwierp een vliegtuig Van Solvency II naar IORP II Van ORSA naar ERB Utrecht, 14 november 2018 CPI Governance Jeroen Breen Partner CPI Risk, Finance & Governance 1 Onderwerpen EIOPA ontwierp..

Nadere informatie

1 MANAGEMENT SUMMARY Management summary Nieuw in deze versie Geaccepteerde (rest)risico s Toekomstige verbeterpunten...

1 MANAGEMENT SUMMARY Management summary Nieuw in deze versie Geaccepteerde (rest)risico s Toekomstige verbeterpunten... INHOUDSOPGAVE 1 MANAGEMENT SUMMARY... 2 1.1 Management summary... 2 1.2 Nieuw in deze versie... 2 1.3 Geaccepteerde (rest)risico s Toekomstige verbeterpunten... 2 2 BELEIDSUITWERKING... 3 2.1 Onderwerp

Nadere informatie

DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014

DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014 DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014 In het kader van de integere bedrijfsvoering is een trustkantoor met ingang van 1 januari 2015 verplicht om zorg te

Nadere informatie

OEFENEXAMEN INTEGRITEITSMODULE DSI FINANCIEEL ADVISEUR

OEFENEXAMEN INTEGRITEITSMODULE DSI FINANCIEEL ADVISEUR OEFENEXAMEN INTEGRITEITSMODULE DSI FINANCIEEL ADVISEUR NIBE-SVV 1. Op welke wijze is te zien of een financieel adviseur professioneel handelt? A. Hij opereert dan onbaatzuchtig en deskundig. B. Hij behaalt

Nadere informatie

TOEKOMSTGERICHT VERZEKEREN

TOEKOMSTGERICHT VERZEKEREN TOEKOMSTGERICHT VERZEKEREN Prof. dr. R.J. Schotsman November 2014 BELANGRIJKE WETGEVINGSONTWIKKELING De inzet op een versterking van de kwaliteit van de personen werkzaam in de sector via het financieel

Nadere informatie

Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst!

Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst! Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst! Montae Educatiesessie Maarten Heikoop 1 De wereld verandert 2 Visie op toezicht 2018-2022 Thema s 2018 1. Evenwichtige financiële keuzes

Nadere informatie

Pensioenen. DNB in gesprek met de sector over duurzaam beleggen

Pensioenen. DNB in gesprek met de sector over duurzaam beleggen Nieuwsbrief oktober 2015 Pensioenen DNB in gesprek met de sector over duurzaam beleggen Binnen een beheerst beleggingsbeleid past ook aandacht voor duurzaamheid. Vanuit het oogpunt van risicomanagement,

Nadere informatie

Integriteitbeleid. December 2011

Integriteitbeleid. December 2011 Integriteitbeleid December 2011 1 Inhoudsopgave A. Inleiding A.1 Waarom Integriteitbeleid A.2 Doelgroep Integriteitbeleid A.3 Definitie Integriteitrisico B. Doel en methodiek analyse integriteitrisico

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Leergang Compliance Officer in de Zorg. Dé Leergang Compliance Officer in de Zorg

Leergang Compliance Officer in de Zorg. Dé Leergang Compliance Officer in de Zorg Leergang Compliance Dé Leergang Compliance Leergang Compliance Dé Leergang Compliance Weet u wat het woord compliance betekent? Misschien herkent u het woord direct en weet u wat de betekenis is, maar

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

Planning toezichtthema s verzekeraars

Planning toezichtthema s verzekeraars Planning toezichtthema s verzekeraars 2014 dec Q1 jan feb mrt Q2 apr mei jun 2015 jul Q3 Q4 aug sept okt nov dec jan 2016 Q1 feb mrt De Nederlandse financiële sector voldoet tijdig en adequaat aan nieuwe

Nadere informatie

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws.

Geen ISO zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Geen ISO 27001 zonder pragmatiek! Implementeren van een ISMS, niets nieuws. Agenda Introductie Beveiligingsproces Framework (ISO 27001) IB organisatie en processen ISMS informatiesysteem Lessons learned

Nadere informatie

DPO Opleiding Considerati

DPO Opleiding Considerati DPO Opleiding Considerati De DPO opleiding richt zich op de twee volgende kennisgebieden en biedt de cursist de mogelijkheid hierin blijvende inzichten te verkrijgen. Kennisgebied De Algemene Verordening

Nadere informatie

Uitvoering Plan van aanpak cultuurverandering toezicht DNB

Uitvoering Plan van aanpak cultuurverandering toezicht DNB VAN ANALYSE NAAR ACTIE Uitvoering Plan van aanpak cultuurverandering toezicht DNB 1 Inleiding Dit document geeft de stand van zaken weer met betrekking tot de uitvoering van het in augustus 2010 gepubliceerde

Nadere informatie

Risicomanagementfunctie

Risicomanagementfunctie Risicomanagementfunctie Good practices uit de praktijk Martin van der Pot en Petra Kleine Verzekeringsmiddag Bussum, 25 april 2018 Inhoud 1. Beeld uit DNB onderzoeken 2. Stellingen en DNB Good practices

Nadere informatie

Reglement risk committee van de raad van commissarissen

Reglement risk committee van de raad van commissarissen Reglement risk committee van de raad van commissarissen Vaststelling en wijziging reglement. Artikel 1. 1.1. Dit reglement is vastgesteld door de raad van commissarissen met ingang van 1 januari 2016.

Nadere informatie

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK 16-3-2017 Michel Kee 10e Nationale Dag van Commissarissen en Toezichthouders Doorn Discussie over hoe risicomanagement waardevol vorm te geven aan de hand van praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

Scenario analyse bij pensioenfondsen IVP seminar Beheersen van niet- financiële risico s. Ronald Hamaker 13 juni 2018

Scenario analyse bij pensioenfondsen IVP seminar Beheersen van niet- financiële risico s. Ronald Hamaker 13 juni 2018 Scenario analyse bij pensioenfondsen IVP seminar Beheersen van niet- financiële risico s Ronald Hamaker 13 juni 2018 Triple A Risk Finance ONZE MEDEWERKERS Circa 90 medewerkers Achtergrond: financiële

Nadere informatie

Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds

Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Module 1 Wetgeving en beleid Dag 1: donderdag 3 april 2014 09.00 09.30 uur Ontvangst 09.30 10.00 uur Inleiding

Nadere informatie

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2014 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,

Nadere informatie

Compliancerapportageformat

Compliancerapportageformat Compliancerapportageformat voor middelgrote fondsen en uitvoeringsorganisaties Mei 2009 1 Inleiding In deze periodieke compliancerapportage over de periode rapporteert de Compliance

Nadere informatie

How to make Compliance fit for the future? June 2019

How to make Compliance fit for the future? June 2019 ABN AMRO Compliance René Kleine How to make Compliance fit for the future? June 2019 Introductie René Kleine Head of Compliance Risk Management ABN AMRO Bank NV Part-time teaching at post graduate education

Nadere informatie

Symposium Uitbesteding & Cloud computing. De Nederlandsche Bank. Amsterdam, 14 juni 2012

Symposium Uitbesteding & Cloud computing. De Nederlandsche Bank. Amsterdam, 14 juni 2012 Symposium Uitbesteding & Cloud computing De Nederlandsche Bank 1 Amsterdam, 14 juni 2012 Agenda symposium uitbesteding & cloud computing 13.30-14.00 Ontvangst met koffie 14.00-14.15 Welkomstwoord door

Nadere informatie

4 e AntiWitwas Richtlijn

4 e AntiWitwas Richtlijn 4 e AntiWitwas Richtlijn Impact voor Nederland Ad Kuus 26 mei 2016 Agenda FATF Europa -> 4 e AML richtlijn Implementatie planning Integriteitsrsico s, analyse en beheersing PEP UBO Registers De Risico

Nadere informatie

DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?

DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht

Nadere informatie

Uitbesteding in de pensioensector:

Uitbesteding in de pensioensector: Uitbesteding in de pensioensector: Bevindingen vanuit de toezichtspraktijk Prof. Dr. O.C.H.M. Sleijpen EYe on Pensions 14 januari 2014 Uitbesteding in de Pensioensector Topics: A. Wettelijke bepalingen

Nadere informatie

Aan de leden van de FOV. Geachte dames en heren,

Aan de leden van de FOV. Geachte dames en heren, CFL 27.086, 16 juni 2009 Aan de leden van de FOV Geachte dames en heren, Hierbij zend ik u informatie over een drietal externe bijeenkomsten/cursussen op het gebied van bovenmatige/passende provisie, beheerst

Nadere informatie

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1 Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je

Nadere informatie

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:

Nadere informatie

Hoezo dé nieuwe ISO-normen?

Hoezo dé nieuwe ISO-normen? De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal

Nadere informatie

Risk Management Charter

Risk Management Charter Rapport Risk Management Charter Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl Contactpersoon H.R. Noordam / A. Graafland T 070 3750 811/471 hans.noordam@ bngbank.nl agnes.graafland@

Nadere informatie

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Program Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Voorwoord 1 1.2 Definitie

Nadere informatie

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance

Charco & Dique. De auditfunctie bij trustkantoren. Risk Management & Compliance De auditfunctie bij trustkantoren Trustkantoren zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om een auditfunctie in te voeren. In deze brochure geven wij een toelichting op de auditfunctie, een overzicht van alle

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

Compliance Charter. a.s.r

Compliance Charter. a.s.r Compliance Charter a.s.r Status: definitief Versie: 4.0 Datum opgesteld: 19 september 2013 Goedgekeurd door: Raad van Bestuur op 29 november 2013 Goedgekeurd door: Audit & Risicocommissie op 9 december

Nadere informatie

Beloningsbeleid Maart 2015

Beloningsbeleid Maart 2015 Beloningsbeleid Maart 2015 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Relevante wet- en regelgeving... 2 4. Bestuur (directie)... 3 5. Raad van Commissarissen... 3 6. Medewerkers... 3 7. Publicatie... 5 8. Governance

Nadere informatie

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) wil uw aandacht vragen voor de integriteitsrisico s die accountantsorganisaties lopen.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) wil uw aandacht vragen voor de integriteitsrisico s die accountantsorganisaties lopen. NeeV.J.M.MVtDr-17111938 - Aandacht voor integriteitsrisico's Datum 7 november 2017 Pagina 1 van 5 Email AOintegriteit@afm.nl Aandacht voor integriteitsrisico's Betreft Geacht bestuur, De Autoriteit Financiële

Nadere informatie

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe

Nadere informatie

PH Presentatie 28 mei 2018

PH Presentatie 28 mei 2018 PH 1104 Presentatie 28 mei 2018 1 AGENDA 1. Inleiding vernieuwing PH 1104 2. Meldingsplicht 3. Verantwoordelijkheid accountant in relatie tot COS 250 4. Mogelijke gevolgen niet naleven wet- en regelgeving

Nadere informatie

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern Programma 13.30 uur Opening 13.40 uur Risicomanagement in het onderwijs door Marien Rozendaal RA 14.30 uur Pauze 15.00 uur Risicomanagement

Nadere informatie

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V.

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Voorwoord Dit remuneratierapport geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen in het beloningsbeleid van Loyalis N.V. over het jaar 2015. Met dit rapport wil Loyalis

Nadere informatie

Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet. CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen.

Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet. CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen. Mogelijkheden zien waar niemand ze ziet CPI Governance: pragmatische en transparante governance-oplossingen. Risicobeheersing begint aan de top CPI Governance CPI (Corporate, Public en Internal) Governance

Nadere informatie

O R M Wat is een risico? Retail 2

O R M Wat is een risico? Retail 2 Wat is een risico? 2 ORM Retail Wat is een risico? 3 ORM Retail Wat is een risico? 4 ORM Retail Wat is een risico? 5 ORM Retail Waarom risicomanagement? Dreigingen Virussen Eisen Sarbanes Oxley Act (SOX)

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Verzekeringsmiddag 16 december 2014. Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling. Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg

Verzekeringsmiddag 16 december 2014. Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling. Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg Verzekeringsmiddag 16 december 2014 Breakout sessie: Eigen Risico Beoordeling Annemieke Hartendorp, Leo Pijnenburg Agenda De Eigen Risico Beoordeling in het kort Hoe komt u tot een goede ERB/ORSA? Ingestuurde

Nadere informatie