Programma uur Introductie door de dagvoorzitter

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Programma uur Introductie door de dagvoorzitter"

Transcriptie

1

2 Programma uur Introductie door de dagvoorzitter uur Prof. Mr. Gerard van Solinge Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid uur Drs. Geomaly Martes RA Risk management en toezicht uur Pauze uur Ir. Ron Gomes Casseres Risk management is (also) a people-thing uur Paneldiscussie uur Afsluiting uur Borrel

3 Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid VanEps Kunneman VanDoorne Dag van het Commissariaat Curaçao, 1 december 2016 Prof.mr. Gerard van Solinge Radboud Universiteit Nijmegen / Allen & Overy LLP

4 Ondernemen kansen en risico s

5 Risico-management (COSO, Enterprise Risk Management-integrated framework 2004)

6 Bronnen Boek 2 Burgerlijk Wetboek Code Corporate Governance Curaçao Modelstatuten deelnemingen Land Curaçao (2011) Model bestuursreglement SBTNO

7 verbonden onderneming onderneming Wet Code vennootschap verbonden vennootschap

8

9

10

11 informatie Bestuur RvC Audit commissie toezicht Bedrijfsrisico s Bespreking in RvC Risk management systemen Externe toezichthouders Accountant Verslaglegging jaarrekening

12 Verantwoordelijkheid voor risico-management

13 Aansprakelijkheid en wanbeleid Aansprakelijkheid: intern: tegenover vennootschap extern: tegenover schuldeisers, aandeelhouders, curator, fiscus Aansprakelijkheid bestuurders:» voor falend bestuur Aansprakelijkheid commissaris:» voor falend toezicht en bestuursdaden Enquête: wanbeleid => opstapje naar aansprakelijkheid

14 Voorbeelden Staleman/Van de Ven (1997): rente mismatch Laurus (2005): risicovolle ombouwoperatie Ceteco (2008): onverantwoorde expansie Landis (2011): risicovolle overnamefinanciering Blauwhoed (2013): voorverkoopnorm (70%) bij aanneming

15

16 Dag van het commissariaat Risicomanagement en Toezicht Drs. Geomaly Martes RA 1 december 2016

17 Risicomanagement en Toezicht Onderwerpen Algemeen Wat is risicomanagement? Waarom risicomanagement? Hoe risicomanagement te voeren?

18 Risicomanagement en Toezicht Wat is risicomanagement? COSO: is a process, applied in strategy setting across the enterprise, designed to identify potential events that may affect the entity, and manage risk to be within its risk appetite, to provide reasonable assurance regarding the achievement of entity objectives

19 Risicomanagement en Toezicht Wat is risico? Risico = Kans x Effect

20 Risicomanagement en Toezicht Waarom risicomanagement? Maatschappelijke ontwikkelingen Ontwikkelingen op niveau van organisaties

21 RELEVANTIE CORPORATE GOVERNANCE VANDAAG Grote fraudezaken; Verlies van vertrouwen in toezichthouders en management Onduidelijkheid over rollen van management en toezichthouders Onvoldoende transparantie en accountability Onvoldoende internal controls Falen externe accountant

22 Risicomanagement en Toezicht Maatschappelijke ontwikkelingen - Cultuur en integriteit - Risicomanagement - Schriftelijke verantwoording - beloningsbeleid bestuurders

23 Risicomanagement en Toezicht Ontwikkelingen op organisatieniveau - inrichting governance - risicobereidheid ( risk appetite ) in relatie tot strategie

24 Risicomanagement en Toezicht Hoe zit risicomanagement in elkaar? - interne governancestructuur sterk - identificeren inherente risico s - financiele en niet financiele risico s - hard en soft controls

25 Risicomanagement en Toezicht Hard controls voorbeelden - meten en rapporteren - risk committee - audit processen

26 Risicomanagement en Toezicht Soft controls voorbeelden - risico bewustzijn - integriteit - kennis en vaardigheden - beloningen

27 Risicomanagement en Toezicht Vragen risicomanagement - governance - strategie en doelstellingen - risico-identificatie en assesment - interne beheersing - monitoring - rapportage

28 Risicomanagement en Toezicht SLOT

29

30

31 Programma uur Introductie door de dagvoorzitter uur Prof. Mr. Gerard van Solinge Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid uur Drs. Geomaly Martes RA Risk management en toezicht uur Pauze uur Ir. Ron Gomes Casseres Risk management is (also) a people-thing uur Paneldiscussie uur Afsluiting uur Borrel

32 Risk management is (also) a people-thing Ir. Ron Gomes Casseres

33

34 Paneldiscussie

35 Afsluiting

36

Het wat en hoe van risicomanagement. LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016

Het wat en hoe van risicomanagement. LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016 Het wat en hoe van risicomanagement LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016 Opbouw presentatie Introductie Douwe Meetsma Normvereisten uit ISO 15189 en context Wat is Risico management Operationeel

Nadere informatie

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017 Meerwaarde Internal Audit functie Even voorstellen: Jantien Heimel 2 Even voorstellen: Jeannette de Haan 3 Inhoud 1. Kennismaking 2. Hoe kijken commissarissen aan tegen Internal Audit? Filmpje 3. Wat is

Nadere informatie

NOG TE WEINIG INTEGRAAL RISICOMANAGEMENT IN DE GEZONDHEIDSZORG

NOG TE WEINIG INTEGRAAL RISICOMANAGEMENT IN DE GEZONDHEIDSZORG Risicomanagement: NOG TE WEINIG INTEGRAAL RISICOMANAGEMENT IN DE GEZONDHEIDSZORG De Nederlandse gezondheidszorg kenmerkt zich door ruime aandacht voor risicomanagement. De toepassing van integraal risicomanagement

Nadere informatie

De onbekende vijand. 25 september 2014 Roger J.M.G. Coenen M.Sc CFA

De onbekende vijand. 25 september 2014 Roger J.M.G. Coenen M.Sc CFA De onbekende vijand 25 september 2014 Roger J.M.G. Coenen M.Sc CFA 1 2 Introductie Risico: wat is risico? Risicosoorten Operationeel risico (OR): Definitie, soorten, gevolgen & voorbeelden van debacles

Nadere informatie

23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE

23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE 23 MAART 2016 MONITORING COMMISSIE CORPORATE GOVERNANCE PROF. DR. BARBARA BAARSMA AMSTERDAM, EUMEDION EN CLIFFORD CHANCE De huidige Code» Wat is de achtergrond van de Code?» Wat is het doel van de Code?»

Nadere informatie

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 5: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditing

Nadere informatie

Slide 1. Slide 2 Introduktie. Slide 3 Deze les: 2 onderwerpen. Les 1 Definities en belang Informatie Technologie. Intro docent Opzet/tentamenstof

Slide 1. Slide 2 Introduktie. Slide 3 Deze les: 2 onderwerpen. Les 1 Definities en belang Informatie Technologie. Intro docent Opzet/tentamenstof Slide 1 Les 1 Definities en belang Informatie Technologie IT A Basics en toepassing Informatie Technologie Versie 4.1 Sept 2014 Slide 2 Introduktie Intro docent Opzet/tentamenstof Stof/vraagstukken behandeld

Nadere informatie

Dag van het Commissariaat 2015

Dag van het Commissariaat 2015 Dag van het Commissariaat 2015 Corporate Governance en de rol van de commissaris op Aruba. Jossy Laclé 22 januari 2015 Wat is Corporate Governance Corporate Governance Curaçao Corporate Governance Aruba

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

Corporate Governance - de rol van de accountant

Corporate Governance - de rol van de accountant Corporate Governance - de rol van de accountant Corporate Governance Seminar Allen & Overy Okura Hotel, Amsterdam 26 augustus 2003 Jaap van Manen jaap.van.manen@nl.pwc.com Agenda Corporate Governance Uitspraken

Nadere informatie

Commitment without understanding is a liability

Commitment without understanding is a liability Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 16 januari 2018 1 Welkomstwoord Leen Paape - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 2 Corporate Governance code 3 Programma 13:30 13:40 Welkom - Leen

Nadere informatie

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS NYENRODE. A REWARD FOR LIFE INLEIDING De leergang is bedoeld voor iedereen die vanuit

Nadere informatie

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Docent Risicomanagement /Onderzoeker IFC Haagse Hogeschool Even voorstellen: Peter

Nadere informatie

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies Voorstellen herziene Corporate Governance Code De voorstelllen voor de nieuwe corporate governance code Compliance versus impact Zeist, 8 juni 2016 Commissie Peters

Nadere informatie

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen

Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015. Algemeen Verantwoordingsdocument Code Banken over 2014 Hof Hoorneman Bankiers NV d.d. 18 maart 2015 Algemeen Mede naar aanleiding van de kredietcrisis en de Europese schuldencrisis in 2011 is een groot aantal codes,

Nadere informatie

De sociaal- psychologische aspecten van risicomanagement

De sociaal- psychologische aspecten van risicomanagement De sociaal- psychologische aspecten van risicomanagement Door: drs. Jan Otten, partner bij Auditing & Consulting Services (ACS) te Driebergen. Voorts is hij kerndocent van de pdo Internal/Operational Auditing

Nadere informatie

Masterclass Corporate Governance Curaçao

Masterclass Corporate Governance Curaçao Masterclass Corporate Governance Curaçao MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Curaçao (22 e editie) Een praktisch professionaliseringsprogramma voor register

Nadere informatie

Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants t.a.v. Adviescollege voor Beroepsreglementeting Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM

Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants t.a.v. Adviescollege voor Beroepsreglementeting Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM E Ernst & Young Accountants LLP Telt +31 88 407 1000 Boompjes 258 Faxt +31 88407 8970 3011 XZ Rotterdam, Netherlands ey.corn Postbus 2295 3000 CG Rotterdam, Netherlands Nederlandse Beroepsorganisatie van

Nadere informatie

Training risicomanagement bedrijfsleven

Training risicomanagement bedrijfsleven Training risicomanagement bedrijfsleven Robert t Hart robert.t.hart@risicomanagement.nl 14 november 2013 1www.risicomanagement.nl Nederlands Adviesbureau Risicomanagement Enschede & Baarn Totaalleverancier

Nadere informatie

Strategisch Risicomanagement

Strategisch Risicomanagement Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement

Nadere informatie

Monitoring Commissie Corporate Governance T.a.v. Prof. dr. J.A. van Manen Postbus EK DEN HAAG. Rotterdam, 6 april 2016

Monitoring Commissie Corporate Governance T.a.v. Prof. dr. J.A. van Manen Postbus EK DEN HAAG. Rotterdam, 6 april 2016 Ernst & Young Accountants LLP Boompjes 258 3011 XZ Rotterdam Postbus 2295 3000 CG Rotterdam Tel: +31 88 407 10 00 Fax: +31 88 407 89 70 ey.com Monitoring Commissie Corporate Governance T.a.v. Prof. dr.

Nadere informatie

Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond

Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond Gerard Mertens, hoogleraar financial management & governance Decaan Faculteit Management Wetenschappen Open Universiteit, Heerlen, The Netherlands Wanbeleid

Nadere informatie

Commissarissen Symposium

Commissarissen Symposium Commissarissen Symposium Wijzigingen Corporate Governance Code Rollen Internal Audit Functie en Commissarissen 13 september 2016 1 1 Uw dagvoorzitter Wim Eysink RA CIA Senior Partner Governance Services,

Nadere informatie

RISICO S VOORKOMEN. De hoofdrolspelers in het corporate governance INTERNE AUDIT IS HÉT INSTRUMENT VOOR GOED TOEZICHT - VINCENT MOOLENAAR.

RISICO S VOORKOMEN. De hoofdrolspelers in het corporate governance INTERNE AUDIT IS HÉT INSTRUMENT VOOR GOED TOEZICHT - VINCENT MOOLENAAR. Interview RISICO S VOORKOMEN INTERNE AUDIT IS HÉT INSTRUMENT VOOR GOED TOEZICHT - VINCENT MOOLENAAR Binnen het corporate governance framework is de interne auditfunctie onderbelicht. Toch is informatie

Nadere informatie

Bestuurdersaansprakelijkheid. Jaap van der Meer advocaat

Bestuurdersaansprakelijkheid. Jaap van der Meer advocaat Bestuurdersaansprakelijkheid Jaap van der Meer advocaat Turnaround Advocaten Turnaround Advocaten is een klein en modern gespecialiseerd advocaten kantoor. Digitaal dossier. Wij bieden de inzet van zeer

Nadere informatie

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:

Nadere informatie

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING 4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING VERGROOT JE KENNIS EN KUNDE IN 4 DAGEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING In een reeks van 4 afzonderlijke dagdelen verspreid over het hele jaar verbinden we samen

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART 2015 13.30-15.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 MAART 2015 B / 7 2015 Stichting ENS B / 7 Opgave

Nadere informatie

over cultuur .10 toezichtsvragen

over cultuur .10 toezichtsvragen .10 toezichtsvragen over cultuur Muel Kaptein 3 e Commissarissensymposium NBA & IIA Cultuur en Gedrag en de rol van de internal audit functie 9 oktober 2017 1. In hoeverre dragen de kernwaarden bij aan

Nadere informatie

Een andere blik op fraude en integriteit: zicht op geld- en goederenstromen

Een andere blik op fraude en integriteit: zicht op geld- en goederenstromen Een andere blik op fraude en integriteit: zicht op geld- en goederenstromen Hans Schoolderman Building trust in food Food Supply and Integrity Services October 2015 VMT congres, 13 oktober Hans Schoolderman

Nadere informatie

MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie)

MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie) MASTERCLASS Professionaliseringsprogramma De Authentieke en Effectieve Commissaris Aruba (19 de editie) Een praktisch professionaliseringsprogramma voor register accountants (RA/AA), commissarissen en

Nadere informatie

Grip op fiscale risico s

Grip op fiscale risico s Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een

Nadere informatie

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Ondernemen dankzij 3 lines of defense Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Introductie Allebei Bedrijfskundige achtergrond Brede ervaring met non-financial risicomanagement.

Nadere informatie

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23 Inhoud Inleiding 11 Risicomanagement, een selectie van toepassingen in ondernemingsbestuur 13 Theorie? 15 Bekende toepassingen 17 Risicomanagement in de financiële sector 18 Risico s in verband met ondernemingsbestuur

Nadere informatie

Wijze van implementatie door de Volksbank

Wijze van implementatie door de Volksbank De Volksbank past de Code Banken toe. We hebben alle principes van de Code Banken vertaald naar ons Manifest en ingebed in onze bedrijfsprocessen. Hieronder beschrijven we op welke manier wij dit doen.

Nadere informatie

VAN PAPIER NAAR PRAKTIJK

VAN PAPIER NAAR PRAKTIJK VAN PAPIER NAAR PRAKTIJK Bestuurders en commissarissen over de Corporate Governance Code De herziene Corporate Governance Code benadrukt het belang van lange termijn waardecreatie en cultuur. Uit een onderzoek

Nadere informatie

REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN

REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN 24 november 2017 INHOUD HOOFDSTUK 1: Rol en status van het Reglement 1 HOOFDSTUK 2: Samenstelling RAC 1 HOOFDSTUK 3: Taken RAC 2 HOOFDSTUK

Nadere informatie

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern Programma 13.30 uur Opening 13.40 uur Risicomanagement in het onderwijs door Marien Rozendaal RA 14.30 uur Pauze 15.00 uur Risicomanagement

Nadere informatie

FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE

FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE GOVERNANCE VOOR MANAGEMENT ASSISTANTS & EXECUTIVE ASSISTANTS NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING De ontwikkeling rond Corporate Governance staat de laatste jaren

Nadere informatie

Het meten van de effectiviteit van internecontrolemaatregelen

Het meten van de effectiviteit van internecontrolemaatregelen Compact 2004/1 Het meten van de effectiviteit van internecontrolemaatregelen A.A. van Dijke, R.A. Jonker RE RA en ir. R. Ossendrijver Mede door de invoering van de Sarbanes-Oxley Act en de Code Tabaksblat

Nadere informatie

Beheerste en integere bedrijfsvoering

Beheerste en integere bedrijfsvoering De Volksbank past de Code Banken toe. We hebben alle principes van de Code Banken vertaald naar ons Manifest en ingebed in onze bedrijfsprocessen. Hieronder beschrijven we op welke manier wij dit doen.

Nadere informatie

De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief.

De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief. De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief. In de Code van Commissie Peters De Veertig Aanbevelingen (juni 1997) staat in zeer algemene termen iets over risicobeheersing.

Nadere informatie

Corporaties In Control

Corporaties In Control Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Profielschets van de Raad van Commissarissen van FMO

Profielschets van de Raad van Commissarissen van FMO ENGLISH TRANSLATION IS IN THE MAKING AND WILL BE PUBLISHED SHORTLY In case of questions, please contact FMO s Corporate Secretary, Mrs. C. Oosterbaan Vastgesteld door RvC: 14 maart 2016 Besproken in AVA:

Nadere informatie

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2014 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,

Nadere informatie

COMPLIANCE MET DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE

COMPLIANCE MET DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE COMPLIANCE MET DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE Corporate Governance Novisource streeft naar een organisatiestructuur die onder meer recht doet aan de belangen van de onderneming, haar klanten,

Nadere informatie

Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen

Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen Spotlight Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen Jan Driessen - Risk Assurance Services, Assurance Bas Wakkerman - Risk Assurance Services, Assurance Commissarissen hebben steeds meer

Nadere informatie

Toezicht Woningcorporaties. Albert Kerssies, directeur VTW

Toezicht Woningcorporaties. Albert Kerssies, directeur VTW Toezicht Woningcorporaties Albert Kerssies, directeur VTW 16-3-2017 Corporatiesector 335 corporaties 2,4 miljoen vhe Corporatiegrootte: 30 83000 vhe 1600 toezichthouders Aedes brancheorganisatie VTW Sinds

Nadere informatie

Reglement. Auditcommissie Raad van Commissarissen Mn Services N.V.

Reglement. Auditcommissie Raad van Commissarissen Mn Services N.V. Reglement Auditcommissie Raad van Commissarissen Mn Services N.V. 1 Definities In dit reglement wordt verstaan onder: - Auditcommissie: de auditcommissie van de raad van commissarissen van de vennootschap;

Nadere informatie

Governancestructuur WonenBreburg. januari 2012, geactualiseerd augustus 2015

Governancestructuur WonenBreburg. januari 2012, geactualiseerd augustus 2015 Governancestructuur WonenBreburg januari 2012, geactualiseerd augustus 2015 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Bestuur 3 2.1 Taak en werkwijze 3 2.2 Rechtspositie en bezoldiging bestuur 4 2.3 Tegenstrijdige belangen

Nadere informatie

Compliance Charter. a.s.r

Compliance Charter. a.s.r Compliance Charter a.s.r Status: definitief Versie: 4.0 Datum opgesteld: 19 september 2013 Goedgekeurd door: Raad van Bestuur op 29 november 2013 Goedgekeurd door: Audit & Risicocommissie op 9 december

Nadere informatie

Compliance met CDR IV artikel 88 t/m 95

Compliance met CDR IV artikel 88 t/m 95 Compliance met CDR IV artikel 88 t/m 95 Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl BNG Bank is een handelsnaam van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair gevestigd te Den Haag,

Nadere informatie

Remuneratierapport 2017 Loyalis N.V.

Remuneratierapport 2017 Loyalis N.V. Remuneratierapport 2017 Loyalis N.V. Voorwoord Dit remuneratierapport geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen in het beloningsbeleid van Loyalis over het jaar 2017 en gaan we in op de belangrijkste

Nadere informatie

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders www.esaa.nl/governance Erasmus Governance Institute Erasmus School of Accounting & Assurance Programma voor Commissarissen en Toezichthouders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Raad en daad Bestuurders

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een

Nadere informatie

Symposium De gereedschapskist van de Compliance Officer. Vrije Universiteit, 1 juni 2017

Symposium De gereedschapskist van de Compliance Officer. Vrije Universiteit, 1 juni 2017 Symposium De gereedschapskist van de Compliance Officer Vrije Universiteit, 1 juni 2017 Welkom Prof. dr. R.J.M. Dassen RA (Deloitte) Vrije Universiteit, 1 juni 2017 Agenda 14.15u Welkom en Introductie

Nadere informatie

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2015 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,

Nadere informatie

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel

Nadere informatie

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart Corporate presentation Risicomanagement Jeroen Baart Leading specialist in safe, productive and innovative solutions for working at height Since 1968, 48 years experience Offices in 16 countries, 57 depots

Nadere informatie

GOOD CORPORATE GOVERNANCE

GOOD CORPORATE GOVERNANCE LEERGANG GOOD CORPORATE GOVERNANCE NIEUW LEERGANG GOOD CORPORATE GOVERNANCE PROFESSIONALISERINGSPROGRAMMA In 2017 start The University of the Dutch Caribbean (UDC) in samenwerking met partners uit Nederland

Nadere informatie

REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V.

REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V. REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V. Datum: 11 mei 2015 Artikel 1. Definities AvA: Commissie: Reglement: RvB: RvC: Vennootschap: de algemene vergadering van aandeelhouders

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

Onderwijsrisico s in beeld

Onderwijsrisico s in beeld 28 Onderwijsinstellingen moeten rapporteren over de organisatiebrede risico s die ze lopen en de wijze waarop ze die risico s beheersen. Nieuwe verslagleggingregels stellen hieraan sinds 2008 nadere specifieke

Nadere informatie

Auditen van softcontrols: Waar staan we?

Auditen van softcontrols: Waar staan we? Auditen van softcontrols: Waar staan we? RO Masterclass Muel Kaptein 24 November 2016 Vragen voor dit gedeelte Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van het auditen van soft-controls? Wat doen organisaties

Nadere informatie

Workshop Compliance Officers. Gert Demmink

Workshop Compliance Officers. Gert Demmink Workshop Compliance Officers Gert Demmink 13 november 2012 2 AML/CFT Wat was het ook weer? Capaciteitsbezetting; Prijsstellingskwestie; Voorhanden hebben; Welke maatregelen ook weer beschikbaar? En hoe

Nadere informatie

Integraal risicomanagement

Integraal risicomanagement Samenvatting Integraal risicomanagement in 40 Nederlandse ziekenhuizen Inhoud Inleiding 3 Onderzoeksvragen 3 Integraal risicomanagement onvoldoende beschreven 4 Aanbevelingen 5 Over VvAA 7 2 VvAA Risicomanagement

Nadere informatie

Prof dr Philip Wallage 2 JUNI 2010 AMSTERDAM SEMINAR EUMEDION, NIVRA EN VBA

Prof dr Philip Wallage 2 JUNI 2010 AMSTERDAM SEMINAR EUMEDION, NIVRA EN VBA Wat is de feitelijke rol van de accountant ten aanzien van het jaarverslag en elders opgenomen niet financiële informatie? In hoeverre matcht deze rol met de verwachtingen van beleggers? Prof dr Philip

Nadere informatie

LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018

LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018 LCOZ M2 Monitoring & handhaving Cora Wielenga, 8 februari 2018 Programma Compliancecyclus: terugblik op CRM Compliancecyclus: Monitoring Compliancecyclus :Handhaving Casuïstiek Compliancecyclus Regels

Nadere informatie

Presentatie mr. C.G. (Cees) Klomp. 25 mei 2016

Presentatie mr. C.G. (Cees) Klomp. 25 mei 2016 Presentatie mr. C.G. (Cees) Klomp 25 mei 2016 De commissaris: de controle en het vertrouwen Cees Klomp Introductie Advocaat/curator Bierman Advocaten Commissaris bij Euretco Holding te Hoevelaken Commissaris

Nadere informatie

Corporate Governance Code

Corporate Governance Code Corporate Governance Code Van korte- naar langetermijnwaardecreatie De Nederlandse Corporate Governance Code heeft een grote herziening ondergaan. De Monitoring Commissie heeft deze op 8 december 06 gepubliceerd,

Nadere informatie

Implementatie Code Banken

Implementatie Code Banken Implementatie Code Banken Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl BNG Bank is een handelsnaam van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair gevestigd te Den Haag, KvK-nummer

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn Telefoon (055) 579 39 48 www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van

Nadere informatie

NYENRODE COMMISSARISSENCYCLUS DÉ CYCLUS VOOR DE PROFESSIONELE COMMISSARIS/TOEZICHTHOUDER

NYENRODE COMMISSARISSENCYCLUS DÉ CYCLUS VOOR DE PROFESSIONELE COMMISSARIS/TOEZICHTHOUDER NYENRODE COMMISSARISSENCYCLUS DÉ CYCLUS VOOR DE PROFESSIONELE COMMISSARIS/TOEZICHTHOUDER NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING De commissaris/toezichthouder heeft een grote verantwoordelijkheid en

Nadere informatie

Profielschets van de Raad van Commissarissen Alliander N.V.

Profielschets van de Raad van Commissarissen Alliander N.V. Profielschets van de Raad van Commissarissen Alliander N.V. Versiedatum 13 december 2017 Deze profielschets vormt een bijlage bij het Reglement Raad van Commissarissen Alliander N.V. 1. Omvang en samenstelling

Nadere informatie

Soft-controls: 2018, 2030 en morgen. Huck Chuah en Muel Kaptein 3 Juli 2018

Soft-controls: 2018, 2030 en morgen. Huck Chuah en Muel Kaptein 3 Juli 2018 Soft-controls: 2018, 2030 en morgen Huck Chuah en Muel Kaptein 3 Juli 2018 Dr Muel Kaptein Partner KPMG Professor Bedrijfskunde Erasmus Universiteit Vanaf 1991 werkzaam op het gebied van auditen van cultuur

Nadere informatie

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers

De onmisbare actuaris. VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers De onmisbare actuaris VSAE congres 20 september 2011 Sabijn Timmers Eigenaar van de Black Box Inhoud Introductie Ontwikkelingen in S2 Waar we vandaan komen Waar we heen gaan Waarom we onmisbaar zijn En

Nadere informatie

Tax is a Black Box.* Kwalitatief onderzoek over fiscaliteit bij beursgenoteerde ondernemingen

Tax is a Black Box.* Kwalitatief onderzoek over fiscaliteit bij beursgenoteerde ondernemingen Tax is a Black Box.* Kwalitatief onderzoek over fiscaliteit bij beursgenoteerde ondernemingen Bij PricewaterhouseCoopers Nederland werken ruim 4.500 professionals samen vanuit drie verschillende invalshoeken:

Nadere informatie

Aan dtkv. 2019/ Uw brief van: 12 juni 2019 Ons nummer: Willemstad, 27 juni 2019

Aan dtkv. 2019/ Uw brief van: 12 juni 2019 Ons nummer: Willemstad, 27 juni 2019 Aan dtkv De Raad van Ministers De Minister van Algemene Zaken De heer E.Ph. Rhuggenaath Fort Amsterdam z/n Curaçao Uw nummer (letter): 2019/023228 Uw brief van: 12 juni 2019 Ons nummer: Willemstad, 27

Nadere informatie

De Code Banken. Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk?

De Code Banken. Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk? De Code Banken Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk? Een onderzoek naar de naleving van de Code Banken in het

Nadere informatie

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK

RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK RISICOMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK 16-3-2017 Michel Kee 10e Nationale Dag van Commissarissen en Toezichthouders Doorn Discussie over hoe risicomanagement waardevol vorm te geven aan de hand van praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink Workshop Pensioenfondsen Gert Demmink 13 november 2012 Integere Bedrijfsvoering Integere bedrijfsvoering; Bas Jennen Bestuurderstoetsingen; Juliette van Doorn Integere bedrijfsvoering, beleid & uitbesteding

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V.

Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Remuneratierapport 2015 Loyalis N.V. Voorwoord Dit remuneratierapport geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen in het beloningsbeleid van Loyalis N.V. over het jaar 2015. Met dit rapport wil Loyalis

Nadere informatie

Drie raden balans tussen strategie en toezicht. WissemaGroup

Drie raden balans tussen strategie en toezicht. WissemaGroup Drie raden balans tussen strategie en toezicht 9 december 2015 Doelstellingen Achtergrond schetsen van de relaties in de gouden driehoek Ideeën presenteren voor de intensivering van de relaties in de gouden

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.minfin.nl

Nadere informatie

Inleiding in de geschiedenis, achtergrond en kernbepalingen van de nieuwe Code 13

Inleiding in de geschiedenis, achtergrond en kernbepalingen van de nieuwe Code 13 Voorwoord 11 Inleiding in de geschiedenis, achtergrond en kernbepalingen van de nieuwe Code 13 1 Lange termijn waardecreatie 27 1.1 Lange termijn waardecreatie 27 1.1.1 Strategie voor lange termijn waardecreatie

Nadere informatie

STEDIN HOLDING N.V. REGLEMENT REMUNERATIE/SELECTIE- EN BENOEMINGSCOMMISSIE

STEDIN HOLDING N.V. REGLEMENT REMUNERATIE/SELECTIE- EN BENOEMINGSCOMMISSIE STEDIN HOLDING N.V. REGLEMENT REMUNERATIE/SELECTIE- EN BENOEMINGSCOMMISSIE Vastgesteld door de RvC op 17 maart 2017 1 INLEIDING 0.1 Dit Reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het Reglement

Nadere informatie

IIA Congres Bad Governance, wat kunnen we leren? Willem Jan van Andel. 10 juni 2016

IIA Congres Bad Governance, wat kunnen we leren? Willem Jan van Andel. 10 juni 2016 IIA Congres 2016 Bad Governance, wat kunnen we leren? Willem Jan van Andel 10 juni 2016 Vijf niveau s (verdedigingslinie s) management risicobeheersing en compliance functie interne auditfunctie RvC/Auditcommissie

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek 1 Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe

Nadere informatie

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Agenda 1) Algemeen Internal Audit 2) Waarom frequenteren van onderzoeken 3) Totstandkoming en inhoud Missie Internal

Nadere informatie

Corporate Governance en aansprakelijkheid van commissarissen in de financiële sector

Corporate Governance en aansprakelijkheid van commissarissen in de financiële sector Corporate Governance en aansprakelijkheid van commissarissen in de financiële sector PAO-intensief Masterclass Toezich op en in de financiële sector Curaçao, 22 maart 2019 Prof.mr. Gerard van Solinge Radboud

Nadere informatie

Nieuwe governance-eisen voor commissarissen?

Nieuwe governance-eisen voor commissarissen? Nieuwe governance-eisen voor commissarissen? prof. mr. Louis Houwen Toezicht houden in coöperaties NCR Symposium, Hoevelaken 10 maart 2016 Programma 1. Meavita: nachtmerrie of wake up call? 2. Tendens:

Nadere informatie