Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

Transcriptie

1 Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1

2 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten: 1. Vanuit wettelijk kader: strengere regelgeving 2. Vanuit de omgeving: toenemende publieke controle en veranderende technologische landschappen 3. Eigen wens ten behoeve van verbetering van de beheersing. Wet- en regelgeving SBF-code Goed Bestuur (art 3.3): Degene die de fondsenwervende/vermogensinstelling bestuurt, is verantwoordelijk voor het professioneel functioneren van de instelling en een adequate beheersing van risico s. RJ : Artikel 2:391 lid 1 BW bepaalt dat in het bestuursverslag een beschrijving is opgenomen van de voornaamste risico s en onzekerheden: strategie (inclusief reputatie), operationele activiteiten (inclusief fraude risico en IT), financiële risico s (koersrisico s, liquiditeitsrisico s, valutarisico s, renterisico's, financiële verslaggeving (RJ650, betrouwbaarheid interne- en externe verslaggeving) en wet- en regelgeving Een beschrijving van de bereidheid risico s en onzekerheden al dan niet af te dekken (de zogenoemde risicobereidheid of risk appetite ). Een beschrijving van de verwachte impact op de resultaten en/of financiële positie; Op welke wijze het systeem van risicomanagement is verankerd in de organisatie en welke maatregelen de rechtspersoon heeft genomen ( soft controls ) ter beïnvloeding van de cultuur, het gedrag en de motivatie van zijn werknemers. 2

3 Risico s maatschappelijke organisaties: In control of in de krant: voorkomen van (negatieve) publiciteit Zogenaamd welmenende NGO s zijn verantwoordelijk voor duizenden doden. De veerdienst die zij hebben gecreëerd verleidt talloze Afrikaanse gelukszoekers op de meest wrakke vlotjes de oversteek naar Italië te maken. Gisterenavond werd Idil Eser, directeur van Amnesty Turkije, en zeven andere mensenrechtenverdedigers en twee trainers gearresteerd. Voortaan kan bij collectanten ook met de pin worden betaald. Een groep van 21 goede doelen investeert gezamenlijk in vijfhonderd collectebussen met ingebouwde pinautomaten. 3

4 Fase 1: In de fase Risk Governance wordt de inrichting van risicomanagement binnen de organisatie bepaald Vaststellen Governancestructuur Risicobereidheid of risk appetite Risicobeleid van belang voor richting risicomanagement (risico s opzoeken of vermijden) Relevante issues zijn o.a.: Risico management strategie en risico- bereidheid bepalen Planning van de activiteiten om risicomanagement te gaan implementeren en risicocategorieën vaststellen Benoemen taken en verantwoordelijkheden voor het proces van risicomanagement Vereisten aan risicomanagement systeem 4

5 Fase 2: Worden de risico s in beeld gebracht Identificeren en analyseren van de risico s Fase risico-assessment Identificeren van risico s Bedrijfsdoelstellingen vormen het uitgangspunt. Vaststellen van doelstellingen(documentstudie (businessplan, afdelingsplannen, etc.) Inventariseren van de kwaliteit van de bestaande risicomanagement activiteiten Workshops om (strategische) risico s te identificeren en de prioriteiten vast te stellen (interviews sleutelfunctionarissen) Toelichting op de toprisico s Benoemen van risico-eigenaren 5

6 Fase 2: Worden de risico s geanalyseerd Het prioriteren en analyseren van risico s Met directie/management team de kans en impact van de geïdentificeerde (strategische) risico s vaststellen. Resultaat is: een discussie over de uitkomsten van de risicoanalyse resulterend in een uniform beeld van de risico s binnen het directie/management team een overzichtelijk inzicht in de belangrijkste (strategische) risico s van MO een gestructureerd beeld van de oorzaken en gevolgen van de risico s een actieplan om de risico s op het gewenste niveau te gaan beheersen de basis voor een control framework 6

7 Fase 3: In de fase Risk Quantification worden de risico s geanalyseerd en de beheersmaatregelen gedefinieerd RISICO CONTROLE MATRIX Nr. Risico Oorzaken Gevolgen Beheersmaatregel Effectiv iteit (opzet) Kans Impact Risico Aanvullende maatregel Afdeling Ja Middel Hoog Hoog Nee Middel Hoog Middel Nee Middel Hoog Middel Ja Hoog Middel Middel Nee Middel Middel Middel Nee Middel Hoog Hoog 7

8 Fase 4: In de fase Risk Monitoring wordt een blijvende verbetering geborgd Controleren en monitoren Risico-eigenaren rapporteren zij over de getroffen maatregelen en/of managementacties en de (tussentijdse) resultaten. Mogelijke issues: Monitoren opvolging van management acties Rapportage over top- risico s en werking van maatregelen door risico-eigenaren Inbedding in planning & control cyclus Uitvoeren van aanvullende self assessments. Uitvoeren van internal audits om aanvullende zekerheid te verkrijgen over de impact van risico s en de kwaliteit van werking van getroffen beheersmaatregelen Beheren van het risicoregister 8

9 Fase 5: In de fase Risk and Control Optimization wordt de oplossing verder uitgewerkt en geïmplementeerd Optimale balans Evaluatie en bijsturen van risicomanagementproces Optimaliseren balans tussen risico s en maatregelen binnen de organisatie (t.o.v. benchmarks), het ambitieniveau en de risicobereidheid (appetite) van uw organisatie in het kader van risicomanagement. Mogelijke issues: Kennisdeling binnen uw organisatie. Training voor afdelingsmanagers. Benoemen van champions voor beheersvraagstukken. Agendering van risicomanagement in de reguliere overlegstructuur. Verbeteren balans tussen kosten van risico s en kosten van beheersing Behoefte om regelniveau verder terug te dringen. 9