Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond

Transcriptie

1 Falend toezicht moet stoppen! Open Kennis Avond Gerard Mertens, hoogleraar financial management & governance Decaan Faculteit Management Wetenschappen Open Universiteit, Heerlen, The Netherlands

2 Wanbeleid & Fraude

3

4

5

6 Wat zijn de oorzaken van falend toezicht? slechte governance complexiteit gebrek aan kennis & competenties (on)afhankelijkheidsissues overcommitment ethiek

7 Ongebreidelde roep naar meer en strakkere regels: Grotere aansprakelijkheid van & verantwoordelijkheid voor organisaties Striktere regelgeving ten aanzien van Governance Codes Voorbeeld bedrijfsleven: Sarbanes-Oxley wet (VS) Aandachtsgebieden SOx: Aanscherping verantwoordelijkheid management en audit commissies Uitbreiding van de reikwijdte van de vereiste verslaggeving Aanscherping onafhankelijkheid Benoeming Toezichthouders (in profit sector, op financiële markten, bij overheid, in de gezondheidszorg, bij woningbouwcorporaties)

8 Overzicht verschillende codes Code Orgaan Branche Code Tabaksblat Nederlandse Corporate Governance Code Brochure Nederlandse Code voor Goed Openbaar Bestuur Commissie Tabaksblat Corporate Governance Code Monitoring Committee Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Beursgenoteerde Vennootschappen Beursgenoteerde Vennootschappen Overheid Code Cultural Governance Raad voor Cultuur Culturele Sector Naar Herstel van Vertrouwen Adviescommissie Toekomst Banken Banken Code Banken Nederlandse Vereniging van Banken Banken Handboek Corporate Governance Eumedion Institutionele Beleggers Governancecode Woningbouwcorporaties Aedes Woningbouwcorporaties Zorgbrede Governance Brancheorganisatie Zorg Gezondheidszorg Code goed bestuur PO, VO, HBO, WO Onderwijs

9 Toegenomen aandacht voor en aanscherping van kwaliteit ten aanzien van toezicht op: Samenstelling Onafhankelijkheid Expertise Transparantie c.q. verslaggeving activiteiten Beoordeling kwaliteit (financiële) informatie Beoordeling effectiviteit en financiële verslaglegging systemen

10 Zijn deze maatregelen effectief geweest? De financiële crises heeft belangrijke tekortkomingen van het toezicht in het bedrijfsleven aan het licht gebracht. Deze hebben betrekking op: Remuneratie Effectiviteit van risicomanagement systemen Het functioneren van bestuurders & het toezicht daarop De rol van aandeelhouders

11 CEO Pay versus Performance Veronderstelde pay-performance performance relatie CEO Pay Firm Performance 11

12 Average CEO compensation AEX % % % Basis STI LTI Bron: Shareholder Support (2009)

13 Source: The Economist

14 Determinanten van Toezicht Output RvC / RvT Proces Toewijding Input Compositie Autoriteit Resources (expertise, onafhankelijkheid) (verantwoordelijkheid, invloed) (toegang tot bestuur, externe & interne auditors) Bron: DeZoort, Hermanson, Archambeault, and Reed (2002) 14

15 Vier dimensies van toezicht 1. Composition: expertise, independence, integrity and objectivity 2. Authority: responsibilities, influence (derived from full board of directors, law and exchange listing requirements) 3. Resources: adequate number of members, access to management, external auditors and internal auditors 4. Diligence: incentive, motivation, perseverance 15

16 Effectiviteit toezicht hangt samen met 1. Aanwezige expertise bij leden (afzonderlijke commissies) 2. Mate van onafhankelijkheid leden 3. Omvang en samenstelling van rvc / rvt 4. Middelen ter beschikking voor uitvoeren toezicht 5. Kwaliteit van externe (financieel) toezicht 6. Transparantie inzake verslaggeving 7. Toegankelijkheid RvB 8. Rol van stakeholders (actief versus passief) 9. Rol van media Pagina 16 16

17 Wat moet gebeuren? 1. Toezichthouders moeten strenger op competenties worden geselecteerd. Bovendien moeten zij verplicht regelmatig(er) bijgescholen. Het verwerven en behouden van kennis is steeds belangrijker in een almaar complexer wordende omgeving. 2. Er zou een zwarte lijst moeten komen met namen van frauderende en incompetente bestuurders. Het is onverteerbaar dat bestuurders die miljoenen gemeenschapsgelden hebben verkwanseld, enkele maanden later weer aan slag kunnen als op een andere bestuurderspositie.

18 3. Toezichthouders moeten meer tijd aan hun functie besteden en zouden navenant moeten worden beloond voor deze functie. Toezichthouders zijn dikwijls overgecommiteerd door het stapelen van functies. Dat is onwenselijk en ongeloofwaardig. 4. De relatie tussen bestuur en toezicht verdient bijzondere aandacht. Er is een broos evenwicht tussen vertrouwen en kritisch toezicht. Vele bestuurders en toezichthouders blijken onvoldoende in staat deze balans te vinden.