Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Transcriptie

1 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2013 Financial control 17 december 2012

2 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 2

3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Aanleiding Inleiding Doelstellingen en wettelijke kaders Doelstellingen Wettelijke kaders Norm weerstandsvermogen en de risicohouding Norm Weerstandsvermogen beneden de norm Risicohouding Risicomanagement Planning & control cyclus Taken en bevoegdheden Vaststelling Bijlage Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 3

4 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 4

5 1 Samenvatting In deze nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen worden de kaders vastgesteld voor het integrale risicomanagement. In deze nota worden de volgende doelstellingen beoogd: Het voldoen aan wet- en regelgeving Inzicht krijgen in de strategische risico s Onderbouwing van het weerstandsvermogen Vermindering van het negatieve effect van risico s op het bestaande beleid en de kwaliteit van de bestaande voorzieningen Optimaliseren van interne beheersing als onderdeel van integraal management Op grond van de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) moet in de paragraaf weerstandsvermogen melding worden gemaakt van het beleid van de gemeente omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s. Met behulp van de ratio weerstandsvermogen wordt beoordeeld of de hoogte van het weerstandsvermogen op peil is. Het uitgangspunt is dat de ratio weerstandsvermogen tenminste de kwalificatie voldoende heeft (een ratio tussen de 1,0 en 1,4). Indien de ratio beneden de norm uitkomt dan geeft het college in een voorstel aan op welke wijze de beoogde kwalificatie wordt gehaald. De risicohouding van de gemeente Hoogeveen is behoudend, hetgeen betekent dat de gemeente als uitgangspunt heeft dat de houding ten opzichte van het nemen risico s als voorzichtig kan worden beschouwd. Het proces risicomanagement kent de volgende 5 stappen: inventariseren, analyseren, beheerstmaatregelen in kaart brengen, risico s beheersen en risico s monitoren en rapporteren. Door het risicomanagement te koppelen aan de planning & control cyclus wordt het proces van risicomanagement verankerd in de organisatie. De gemeenteraad wordt gedurende het jaar op 3 momenten geinformeerd over het risicomanagament en de relatie met het weerstandsvermogen: bij de programmabegroting, de tussentijdse rapportages en de jaarrekening. De gemeenteraad stelt de kaders vast. Het college voert het beleid uit binnen deze vastgestelde kaders. Het risicomanagement valt onder de integrale vernatwoordelijkheid van het college. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 5

6 2 Aanleiding De aanleiding voor het opstellen van deze nota is tweeledig: Het voldoen aan wet- en regelgeving; De toezegging aan de raad naar aanleiding van vragen. Op grond van de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) moet in de paragraaf weerstandsvermogen melding worden gemaakt van het beleid van de gemeente omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s. Tevens bevat de paragraaf een inventarisatie van de weerstandscapaciteit en de aanwezige risico s. Middels deze nota stelt u de kaders voor de weerstandscapaciteit en de risico s vast. Op basis van deze kaders kan periodiek worden getoetst of de beleidsuitgangspunten worden gehaald. De paragraaf weerstandsvermogen wordt jaarlijks opgenomen in de programmabegroting. In 2013 is deze paragraaf voor het eerst opgesteld conform de uitgangspunten van deze nota. In de paragraaf weerstandsvermogen wordt de beschikbare weerstandscapaciteit afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit. Met andere woorden wat is de capaciteit van de gemeente om aanwezige risico s te dekken zonder dat de beoogde doelstellingen gevaar lopen. Met het vaststellen van deze nota alsmede de opgenomen paragraaf weerstandsvermogen in de programmabegroting 2013 voldoen wij aan uw wens om inzichtelijk te maken welke risico s de gemeente loopt in relatie tot de aanwezige weerstandscapaciteit. De kaders in deze nota geven u voldoende handvaten om het beleid te toetsen alsmede om te beoordelen of het weerstandsvermogen op peil is. Het risicomanagement zal worden verankerd binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering. De gemeentelijke bedrijfsvoering valt onder de integrale verantwoordelijkheid van het college. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 6

7 3 Inleiding Binnen de private en publieke sector is sprake van toenemende aandacht voor de beheersing van risico s. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te wijzen, zoals rampen die hebben plaatsgevonden, kostenoverschrijdingen van grote projecten en een reeks van schandalen. Een andere ontwikkeling is dat van organisaties wordt geëist dat zij hun doelstellingen expliciet maken én realiseren, terwijl ze daarbij in toenemende mate met onzekerheden te maken krijgen. Om die reden is er behoefte aan een raamwerk, waarbinnen risico s kunnen worden geïdentificeerd, beoordeeld en beheerst. Door de veranderende wet- en regelgeving vanuit het Rijk (zoals decentralisatie van taken, Wet Hof, BTW compensatiefonds) zal het risicoprofiel van de gemeenten wijzigen. Belangrijk is om goed op de hoogte te zijn van de actuele risico s die zich binnen de gemeente afspelen. Risicomanagement is geen volledig nieuw begrip binnen de gemeente Hoogeveen. Ook nu wordt op een aantal plekken binnen de organisatie al dan niet impliciet of expliciet risico s geïdentificeerd en beheerst. Dit vindt alleen niet plaats vanuit een uniform kader. Binnen de gemeente Hoogeveen bestaat ook de behoefte aan het op een gestructureerde manier omgaan met risico s. Risicomanagement is één van de tools om in control te komen. Risicomanagement is een buitengewoon nuttig instrument dat ingezet kan worden om risico s efficiënter en effectiever te beheersen en om organisatiedoelstellingen te realiseren. Onbewust gebeurt er al veel op dit terrein binnen de gemeente Hoogeveen. Het bewust op de kaart zetten van risicomanagement draagt bij aan het risicobewustzijn van het management en geeft managers meer mogelijkheden proactief te kunnen sturen op risico s. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 7

8 4 Doelstellingen en wettelijke kaders In dit hoofdstuk worden de doelstellingen van deze nota kort benoemd. Tevens wordt het wettelijk kader beschreven die aan deze nota ten grondslag ligt. 4.1 Doelstellingen Met het vaststellen van deze nota worden de volgende doelstellingen beoogd: Het voldoen aan wet- en regelgeving De van toepassing zijnde wet- en regelgeving wordt in de volgende paragraaf nader toegelicht. Inzicht krijgen in de strategische risico s die de gemeente Hoogeveen loopt en daarmee het risicobewustzijn te stimuleren. Dit doel is gericht op het in kaart brengen van de risico s van de gemeente Hoogeveen die negatieve gevolgen met zich meebrengen. Het gaat hierbij niet alleen om risico s met financiële gevolgen maar ook om inzicht in niet-financiële gevolgen (bijvoorbeeld op politiek, imago of veiligheidsvlak). Inzicht in de risico s die de gemeente loopt, begint bij het risicobewustzijn van de medewerkers in de organisatie. Als zij risicobewust zijn in hun dagelijkse werkzaamheden kan proactief worden ingespeeld op de risico s door het op tijd nemen van passende beheersmaatregelen. Onderbouwing van het weerstandsvermogen Deze doelstelling richt zich op de wettelijke verplichting die voortvloeit uit het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De gemeente dient een inventarisatie van de risico s en de beschikbare weerstandscapaciteit te maken en bovendien beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s te voeren. Vermindering van het negatieve effect van risico s op het bestaande beleid en de kwaliteit van de bestaande voorzieningen Om dit doel te bereiken is eerst inzicht in de risico s noodzakelijk. Deze doelstelling hangt zodoende nauw samen met bovenstaande doelstelling. Pas als er inzicht is in de risico s kunnen deze ook beheerst worden zodat ze zo weinig mogelijk effect hebben op de uitvoering van het bestaande beleid en voorzieningen. Optimaliseren van de interne beheersing Risicomanagement is één van de instrumenten voor het managen en beheersen van risico s. Risicomanagement kan een bijdrage leveren aan het stellen van prioriteiten, het ondersteunen van een beslissing en/of het kwantitatief onderbouwen van de marges in een raming, planning of businesscase. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 8

9 4.2 Wettelijke kaders Hieronder is het formele kader opgenomen waarbinnen deze nota is opgesteld. Het kader bestaat uit externe regelgeving (het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten) en interne regelgeving (verordeningen) Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) In 2003 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten vastgesteld. Het doel van dit besluit is het verbeteren van de te leveren informatie naar de raad, burgers en maatschappelijke organisaties en de toezichthouder. In het besluit zijn richtlijnen opgenomen voor de begroting (inclusief meerjarenraming) en de jaarrekening en verslag. De paragraaf weerstandsvermogen is één van de verplichte paragrafen in begroting en jaarrekening (art. 9 BBV). In art. 11 BBV is vastgelegd welke onderwerpen minimaal in de paragraaf weerstandsvermogen aan de orde komen. BBV- Artikel Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de provincie onderscheidenlijk gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; b. alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. 2. De paragraaf betreffende het weerstandsvermogen bevat ten minste: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico s; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s Financiële verordening In de financiële verordening van de gemeente Hoogeveen zijn de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie, vastgesteld. Deze verordening waarborgt dat aan de eisen van rechtmatigheid, verantwoording en controle wordt voldaan. Financiële Verordening- Artikel 11. Financieringsfunctie 1. Het college draagt bij de uitoefening van de financieringsfunctie zorg voor: b. het beheersen van de risico s verbonden aan de financieringsfunctie zoals renterisico s, koersrisico s en kredietrisico s. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 9

10 Hoewel de financiele verordening beperkt is tot de financieringsfunctie is de doelstelling van deze nota is om ons niet alleen te beperken tot deze risico s, maar alle risico s in beeld te hebben die van materiële betekenis zijn. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 10

11 5 Norm weerstandsvermogen en de risicohouding Naast de beoogde doelstellingen van deze nota is het van belang om vast te stellen of het weerstandsvermogen op voldoende niveau is. Dit wordt uitgewerkt in de volgende paragraaf. Daarnaast is het van belang om te weten wat de risicohouding van de gemeente Hoogeveen is. Met andere woorden hoeveel risico wil de gemeente lopen. 5.1 Norm De relatie die wordt gelegd tussen de risico s en de weerstandscapaciteit wordt het weerstandsvermogen genoemd. Het weerstandsvermogen geeft een indicatie in de mate waarin de gemeente in staat is om onvoorziene tegenvallers op te vangen. Inzicht in het weerstandsvermogen is van belang om de continuïteit van de organisatie te kunnen garanderen. Om te kunnen bepalen of de hoogte van het weerstandsvermogen voldoende is, moet worden bepaald welk uitgangspunt de gemeente Hoogeveen hanteert. Om het weerstandsvermogen te beoordelen kan een ratio weerstandsvermogen worden bepaald. Hiervoor kan de onderstaande vergelijking worden gehanteerd. Ratio weerstandsvermogen = beschikbare weerstandscapaciteit benodigde weerstandscapaciteit Figuur 1: berekening ratio weerstandsvermogen Als hulpmiddel voor het beoordelen van de ratio van het weerstandsvermogen, geldt onderstaande tabel Waardering Ratio weerstandsvermogen Betekenis A < 2,0 Uitstekend B 1,4 < > 2,0 Ruim voldoende C 1,0 <> 1,4 Voldoende D 0,8 <> 1,0 Matig E 0,6 <> 0,8 Omvoldoende F < 0,6 Ruim onvoldoende Tabel 1: tabel betekenis ratio weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 11

12 Als gemeente streven we na om de impact van de risico s te minimaliseren. Dit betekent dat we een weerstandsvermogen beogen dat tenminste voldoende is. Dat komt overeen met een waardering C en een ratio weerstandsvermogen tussen de 1,0 en 1,4. Tabel 1 is ontleend aan de Waarderingstabel weerstandsvermogen van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagemant (bron: Weerstandsvermogen beneden de norm Indien het weerstandsvermogen voldoet aan de gestelde norm dan is uiteraard géén verdere actie nodig. Op het moment dat de gewenste norm niet wordt gehaald dan zal het weerstandsvermogen moeten worden aangepast naar het wenselijk geachte niveau (tenminste voldoende zoals beschreven in paragraaf 4.1). Hiertoe bestaan twee mogelijkheden: Het aanpassen van de beschikbare weerstandscapaciteit Het aanpassen van de benodigde weerstandscapaciteit Het aanpassen van de beschikbare weerstandscapaciteit kan door middel van bijvoorbeeld meevallers of gerichte acties zoals bezuinigingen toe te voegen aan de Algemene Reserve. Het aanpassen van de benodigde weerstandscapaciteit gaat via het risicomanagement. Risico s kunnen worden verminderd of vermeden door bepaalde onderdelen niet of een een project in zijn geheel niet meer uit voeren. Het college komt in een dergelijk geval met een voorstel op welke wijze het gewenste niveau weer wordt bereikt. 5.3 Risicohouding Een ander belangrijk uitgangspunt bij de risicomanagement is de bepaling van de risicohouding van de organisatie. Hiermee wordt aangegeven wat de houding van de gemeente is ten aanzien van risico s. Is de gemeente daarin (zeer) behoudend of juist (zeer) vooruitstrevend? Dit uitgangspunt is van belang voor het toepassen van de verschillende beheersmaatregelen. Indien de gemeente behoudend is in het nemen van risico s dan kan de overweging zijn om bij bv verzekeringen lage eigen risico s af te sluiten met daarbij behorende hogere premies, bij een vooruitstrevende houding zou het eigen risico kunnen worden verhoogd met een lagere premie of zelfs een verzekering achterwege laten. Uiteraard blijven kosten-baten-analyses ook een rol spelen bij de beoordeling. Een risicohouding wordt ook wel uitgedrukt in termen als hoog, gemiddeld en laag. Bij een hoge risicohouding is sprake van een grote mate van bereidheid tot het nemen van risico s. Bij een gemiddelde risicohouding is deze bereidheid een stuk minder. Risico s mo- Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 12

13 gen worden gelopen maar dient binnen bepaalde kaders te blijven. Bij een lage risicohouding gaat men risico s niet uit de weg, maar blijven risico s tot een minimum beperkt. Een hoge risicohouding komt overeen met een vooruitstrevende attitude, een lage risicohouding past bij een behoudende opstelling. Gezien het karakter van een gemeentelijke organisatie is het uitgangspunt dat de gemeente Hoogeveen behoudend is met het aangaan van risico s. Publieke middelen brengen met zich mee dat het nemen van risico s binnen aanvaardbare normen dienen plaats te vinden. Hierbij past géén vooruitstrevende risicohouding. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 13

14 6 Risicomanagement Organisaties willen iets bereiken. Het proces om de beoogde doelstellingen te realiseren is onzeker. Er zijn risico s die realisatie van doelstellingen in de weg kunnen staan. Van een professionele organisatie mag worden verwacht dat zij de risico s tijdig onderkent en zo goed mogelijk probeert te analyseren en te beheersen. Risicomanagement is het nemen van maatregelen die gericht zijn op het voorkomen of minimaliseren van de nadelig effecten die het optreden van risico s met zich mee kunnen brengen. De risico s die worden gelopen zijn zeer divers. In het ene geval is er kans op imagoschade, in het andere geval op financiële schade. Wanneer de risicoanalyse (incl. vervolgstappen) regelmatig herhaald worden en de hieruit voortvloeiende maatregelen een integraal onderdeel worden van de planning & control cyclus, is sprake van risicomanagement. Het proces risicomanagement kent de volgende 5 stappen: Risico s identificeren/inventariseren Risico s beoordelen/kwantificeren Beheersmaatregelen in kaart brengen Risico s beheersen Rapporteren en monitoren Het model van integraal risicomanagement wordt binnen de gemeente Hoogeveen aan de hand van de bovengenoemde elementen vorm gegeven en ziet er schematisch ziet dat er als volgt uit: Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 14

15 Impact Risico s identificeren 5. Risico s monitoren en rapporteren 2. Risico s beoordelen/ kwantificeren Kans & Impact Kans 4.risico s beheersen 3. Beheersmaatregelen in kaart brengen Figuur 2: cyclus risicomanagement De stappen in deze cyclus moeten bij elk mogelijk risico en bij elke actualisatie ( p&c cyclus) worden doorlopen om een bestendig risicomanagement binnen de gemeente te waarborgen. Indentificatie Periodiek worden de risico s geïnventariseerd. Alle risico s worden opgenomen in een risicoregister met een daarbij behorende toelichting en bijbehorende beheersmaatregelen. Aangezien het risicoregister omvangrijk is, worden in de paragraaf weerstandsvermogen niet alle risico s afzonderlijk vermeld. De verschillende risico s worden ingedeeld in categorieën. De volgende indeling wordt in de paragraaf weerstandsvermogen gehanteerd: Algemene Uitkering Bedrijfsvoering (Schade)claims Externe factoren Grondexploitatie Kapitaalgoederen Open-einde regelingen Projecten Verbonden partijen Overige categorieen Algemeen (restrisico s) Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 15

16 Beoordeling Nadat de risico s zijn geïnventariseerd dienen de risico s te worden beoordeeld of beter gezegd nader te worden geanalyseerd. Het eindresultaat van deze analyse is dat van de relevante risico s de kans en de maximale omvang van de schade zijn vastgesteld. In een formule: Risico = Kans x Gevolg. De kans dat een gebeurtenis zich voordoet ligt tussen de 0 en 100%. Het gevolg wordt uitgedrukt in het (maximale) verlies per jaar als het risico zich voordoet. Aangezien voor de bepaling van het weerstandsvermogen de risico s, waar mogelijk, in geld worden uitgedrukt, worden de kans- en gevolgklassen gebaseerd op de kwantitatieve methode in geldbedragen. Om de kansscore te bepalen wordt de onderstaande tabel gehanteerd: Kansscore Omschrijving Toelichting 1 Minder dan of 1 keer per 10 jaar Zeer onwaarschijnlijk 2 1 keer per 5-10 jaar Onwaarschijnlijk 3 1 keer per 2-5 jaar Waarschijnlijk 4 1 keer per 1-2 jaar Mogelijk 5 1 keer of meer per jaar Vrijwel zeker Tabel 2: scorekaart Aan de hand van de bepaling van de kansscore en het maximale gevolg kan het risicobedrag per jaar worden bepaald. Aan de hand van deze score kan tevens de gevolgscore worden bepaald aan de hand van onderstaande tabel. Klasse Financieel gevolg Imagobeeld Referentiebeeld 1 < Zeer klein (Lokaal - Geen bedreiging incident individuele voor de doelstellingen burgers/ personen) < X > Klein (Lokaal incident Minimale bedreiging groep burgers; voor de doelstellin- lokale pers) gen < X > Midden (Regionaal - Bedreiging voor de nalatigheid; regionale doelstellingen pers) < X > Groot (Landelijk - Ernstige bedreiging mismanagement;landelijke pers) voor de doelstellingen of meer Zeer groot (landelijk Zeer ernstige bedreiging voor de opzet; internationale pers) doelstellingen. Tabel 3: Gevolgklasse Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 16

17 Risicomatrix Met behulp van de risicoscore (kans x gevolg) kunnen risico s worden geprioriteerd en wordt inzichtelijk welke risico s de grootste invloed hebben op het realiseren van de doelstellingen en het meest belangrijk zijn om te worden beheerst. De risicoscore wordt bepaald door de klassen van kans en gevolg te vermenigvuldigen. Het gaat dus om een score van minimaal 1 en maximaal 25. Dit levert onderstaande risicomatrix op. Impact Kans Tabel 4: Risicomatrix Risicokans Laag Gemiddeld Hoog Tabel 5: Toelichting bij tabel 4 risicomatrix Hierbij geldt hoe hoger de score, hoe hoger de potentiële impact van het risico en hoe hoger de prioriteit om het risico aan te pakken. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 17

18 De risicomatrix (= de risicoscore: kans x gevolg) wordt vervolgens gebruikt om de risico s te kunnen uitdrukken in geld. De volgende % worden gehanteerd op basis van het nettorisico. Risicokans Score Risicokans in % Laag 1 of 2 10% Laag 3 of 4 15% Laag 5 of 6 20% Gemiddeld 4, 8 of 9 40% Gemiddeld 10 of 12 50% Hoog 5 of 10 50% Hoog 15 of 16 60% Hoog 20 75% Hoog 25 90% Tabel 6: Risicokans in % op basis van de risicoscore Op basis van tabel 6 kan aan de hand van het berekende maximale bedrag de risicokans in geld worden uitgedrukt. In de paragraaf weerstandsvermogen wordt zowel het maximale bedrag vermeld alsmede de inschatting van het bedrag waarvoor de gemeente risico loopt. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 18

19 7 Planning & control cyclus Voor een effectieve verankering van het risicomanagement in de organisatie is goede communicatie van belang. De inhoudelijke communicatie over de risico s en het weerstandsvermogen zal plaatsvinden middels de planning & control cyclus. Door de koppeling van het risicomanagement aan de planning & control cyclus wordt het proces van risicomanagement in de organisatie verankerd. Puntsgewijs ziet de planning & control cyclus met betrekking tot het risicomanagement er als volgt uit: Risico s inventariseren Risico s analyseren Benodigde weerstandscapaciteit koppelen aan de aanwezige weerstandscapaciteit Deze 3 componenenten komen samen in de paragraaf weerstandsvermogen behorende bij de programmabegroting Beheersmaatregelen treffen Risico s beheersen Monitoren en rapporteren van risico s Deze 3 componenten komen terug in de tussentijdse rapportages alsmede in de jaarrekening. In de tussentijdse rapportages worden alleen die risico s gemeld die ten opzichte van de begroting nieuw zijn of significant afwijken. In de jaarrekening vindt verantwoording plaats van de risico s zoals benoemd in de programmabegroting en die gedurende het jaar bij de tussentijdse rapportages zijn gemeld. Vervolgens beginnen we weer met de 1 e stap en worden de genoemde stappen wederom afgehandeld. Het risicomanagement zal worden aangesloten op het interne controle proces binnen de gemeente Hoogeveen. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 19

20 8 Taken en bevoegdheden De gemeenteraad stelt de kaders en het college voert het beleid uit binnen de gestelde kaders. De gemeenteraad controleert vervolgens in hoeverre de uitvoering van het beleid door het college binnen de vastgestelde kaders heeft plaatsgevonden en of hierin voldoende rekening is gehouden met de aanwezige risico s. Net als de verantwoordelijkheid voor de gemeentelijke bedrijfsvoering valt ook risicomanagement onder de integrale verantwoordelijkheid van het College. Het College van B&W is uiteindelijk verantwoordelijk voor alle gemeentelijke doelstellingen en de risico s die hiermee gepaard gaan en de bijbehorende acties die worden ondernomen om deze te beheersen. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 20

21 9 Vaststelling De nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen treedt in werking op 1 januari 2013 en geeft de kaders weer voor het te voeren beleid inzake het risicomanagement. Vastgesteld door de raad van de gemeente Hoogeveen in zijn vergadering van 31 januari De griffier, De voorzitter, J.P. Wind K.B. Loohuis Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 21

22 Bijlage Definities Beheersmaatregelen zijn activiteiten die de kans op het optreden van risico s dan wel de gevolgen van risico s beïnvloeden. Onder nettorisico wordt verstaan de risicoscore (kans x gevolg) met inbegrip van de al genomen beheersmaatregelen. Het brutorisico is de risicoscore (kans x gevolg) zonder enige vorm van beheersmaatregelen. Een risico is het gevaar van schade of verlies door een onzekere gebeurtenis. Een risico kan worden gedefinieerd als de kans van optreden in een periode maal het gevolg bij optreden: risico = kans x gevolg De risicohouding is de wijze waarop een individu of een organisatie bereid is risico te nemen. Risicomanagement is het continue proces van risico s identificeren en kwantificeren, het ontwikkelen van optimale maatregelen om risico s te beheersen, (het toezien op) de naleving van de getroffen maatregelen en het regelmatig actualiseren van risico s en de bijbehorende risicobeheersing. De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente kan beschikken om niet begrote kosten, die onverwachts en substantieel zijn, te dekken, zonder dat de begroting en het beleid aangepast hoeven te worden. Het weerstandsvermogen is de beschikbare weerstandscapaciteit afgezet tegen de nodigde weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de begroting is. Wat is de capaciteit van de gemeente om de aanwezige risico s te kunnen dekken. Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 22