Gemeenteraad van Leiden

Transcriptie

1 Gemeenteraad van Leiden Gewijzigd vastgesteld verslag van de vergadering van de raadscommissie Ruimte en Bereikbaarheid, gehouden op dinsdag 12 mei 2009 in het stadhuis te Leiden. Verslag vastgesteld in de vergadering van de commissie Ruimte en Bereikbaarheid op 11 juni Aanwezig: Leden commissie RB: Leden college: Raadsadviseur: Insprekers: Notulist: De heer B. Blankenstein (LL), de heer J. Boer (SLO), de heer A. Bonestroo (CDA), de heer P. Bootsma (D66), mevrouw C. Broeyer (PvdA, voorzitter), mevrouw J. Clement (CU), mevrouw M. van Dongen (PvdA), de heer A. Flippo (CDA), de heer G. Holla (PvdA), de heer H. Keereweer (PvdA), de heer P. Kos (GL), de heer J. van der Kraats (SP), de heer P. Laudy (VVD), de heer L. Rademaker (SP) en de heer F. Zevenbergen (VVD) De heer J. Steegh (wethouder voor Verkeer en Milieu), de heer M. Witteman (wethouder voor Economische Zaken en Toerisme, Sport, P & O en Ruimtelijke Ontwikkeling van Parkeergarages, alleen agendapunt 6) en de heer P. van Woensel (wethouder voor Ruimtelijke Ordening, Binnenstad en Publiekszaken) Mevrouw A. M. Slink Geen De heer C. de Bouter (Notuleerservice Nederland) 1. Opening en vaststellen agenda De voorzitter opent de vergadering om uur en heet de aanwezigen welkom. Zij deelt mee dat PvdA en CDA een motie vreemd aan de orde van de dag hebben voorgesteld inzake weesfietsen bij het station Lammenschans. Het presidium adviseert deze motie aan de agenda toe te voegen na punt 8. De commissie gaat hiermee akkoord. 2. Burger aan het woord + regionale aangelegenheden De voorzitter deelt mee dat er geen aanmeldingen van insprekers zijn. Gisteren heeft een vergadering van de regiowerkgroep plaatsgevonden. Daarin is gerapporteerd over het portefeuillehoudersoverleg. De inbreng van de Leidse raad over de regionale structuurvisie is in grote lijnen overgenomen, de inbreng van Leiden over de openbaarvervoervisie voor een deel. Dit betekent dat het mogelijk is om amendementen in te dienen of commentaar te leveren als dit onderwerp in het algemeen bestuur aan de orde komt. Naar aanleiding van een vraag van de heer Holla zegt de voorzitter dat het te veel tijd gaat kosten om nu aan te geven op welke punten de Leidse inbreng voor de openbaarvervoervisie niet is overgenomen. Zij stelt voor dat de inbreng voor het algemeen bestuur in de commissie aan de orde komt. Verder heeft de regiowerkgroep voorgesteld een bijeenkomst te beleggen over de gebiedsontwikkeling rond RijnlandRoute, RijnGouwelijn en andere projecten. Het voorstel is om zo n bijeenkomst op een vrijdagmiddag eind mei of in juni te houden. Als de commissie instemt, zal de regiowerkgroep iemand van de provincie uitnodigen, bij voorkeur de directeur Verkeer en Vervoer, om aan de leden te vertellen wat er speelt, zodat zij vragen kunnen stellen en beter kunnen weten op welke punten zij invloed uit kunnen uitoefenen. Er komt nog een datumvoorstel. Zij constateert dat de leden in principe

2 2 positief tegenover dit idee staan. 3. Mededelingen en rondvraag De voorzitter attendeert de leden op de hoorzitting over het beleidskader Vastgoed op donderdag 14 mei. De leden van de commissie Ruimte en Bereikbaarheid zijn hiervoor uitgenodigd. Er zijn geen meldingen voor de rondvraag. 4. Toezeggingenlijst d.d. 7 april 2009 De voorzitter deelt mee dat per ongeluk één van de toezeggingen van de lijst is verdwenen. Naar aanleiding van een werkbezoek aan De Sleutels van Zijl en Vliet op 30 januari 2009 heeft het college toegezegd in de eerstvolgende commissievergadering aan te geven wanneer het de nota van uitgangspunten voor de plannen voor de Oude Kooi aan de raad zal voorleggen. Dat zouden de uitgangspunten zijn aan de hand waarvan de plannen van De Sleutels beoordeeld kunnen worden. De wethouder heeft toen toegezegd dit in juni te zullen doen. Die toezegging wordt weer aan de lijst toegevoegd. De Sleutels van Zijl en Vliet heeft aangekondigd op 3 juli a.s. te komen met een stedenbouwkundig ontwerp. Daarom herhaalt spreekster de vraag aan de wethouder of hij met zijn uitgangspunten kan komen voordat De Sleutels met een plan komt. De heer Van Woensel deelt mee dat de tijd hiervoor te kort is. Hij weet ook niet wat De Sleutels gaat presenteren. Het lijkt hem goed dat het college de plannen van De Sleutels toetst aan criteria van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, stedenbouw, monumentenzorg, milieu, duurzaamheid, energie, klimaat, economie en sport en zijn gedachten over deze plannen aan de commissie ter discussie voorlegt. Hij denkt overigens dat dit een lang traject zal zijn. De voorzitter betreurt dit, omdat in januari nadrukkelijk was gevraagd om die plannen te becommentariëren, maar ook om een visie te geven op wat het college met dit gebied wil gaan doen en om de plannen van De Sleutels daaraan te toetsen. Zij vraagt of de leden hier nog iets aan willen toevoegen. Mevrouw Van Dongen wijst erop dat zij dit verzoek zelf heeft ingebracht. Het ging niet alleen om het gebied van De Sleutels, maar ook om het eigen woningbezit en de huurwoningen van Portaal. Het ging er ook om te kunnen bezien wat de consequenties zijn als daar straks het een en ander gaat veranderen. Dan kunnen college en raad zo n stedenbouwkundig plan goed met elkaar bespreken. De voorzitter verzoekt de wethouder nadrukkelijk toch een poging te wagen. Het hoeft geen gedetailleerd plan te zijn. De heer Van Woensel geeft aan dat hij het gemakkelijk zou kunnen toezeggen, maar dat hij weet dat de raad erg ontevreden zal zijn als hij die toezegging niet nakomt. Als de raad in juni een dergelijk stuk zou willen bespreken, zou het nu al ongeveer klaar moeten zijn. Het opstellen van een nota van uitgangspunten kost veel tijd. Het doet een aanslag op de ambtelijke organisatie. Er ligt nog weinig materiaal. Het gaat niet alleen om die ene grote corporatie, maar ook om de rest van het gebied. Het lijkt hem verstandiger te kijken naar wat De Sleutels gaat presenteren. Daarover zal het college zich beraden op basis van een aantal uitgangspunten. Maar aan de gemeente vragen een stedenbouwkundige visie te ontwikkelen om een plan van De Sleutels daaraan te toetsen, doet geen recht aan de publiekrechtelijke rol van de gemeente en is niet waar te maken op deze termijn. De heer Flippo vraagt hoe de wethouder de kadergevende rol van de raad ziet. Het gaat hier om een heel grote woonwijk waarin niet alleen de belangen van De Sleutels spelen. Spreker moet nog zien dat deze corporatie voor de zomer met iets komt, want de corporatie kondigt dit al jaren aan. Hij vraagt de wethouder toe te zeggen dat hij begin juli met de visie van het college komt als De Sleutels niet met een plan komt. De heer Van Woensel gaat dit niet toezeggen. Hij is het ermee eens dat de raad kaders wil stellen. De gemeente moet op basis van stedenbouwkundige en ruimtelijkeordeningsaspecten een oordeel hebben en beslissen of zij wel of niet toestemming moet geven. Maar hij vindt het het paard achter de wagen spannen om een stedenbouwkundige visie op te stellen terwijl de plannen van de corporatie er

3 3 nog niet zijn. Het college gaat in de tweede helft van dit jaar nadenken over wat het voor dit gebied wil. Maar het is onmogelijk nu toe te zeggen dat er binnen vijf tot zes weken een stedenbouwkundige visie of een nota van uitgangspunten ligt. De heer Flippo merkt op dat de wethouder spreekt over vijf tot zes weken. De toezegging dateert van januari. Hij constateert dat er niets is gebeurd. De heer Van Woensel stelt dat dan de geluidsband moet worden beluisterd. Hij heeft niet toegezegd in juni met een nota te komen. Hij heeft wel gezegd dat college en raad de discussie moeten gaan voeren en over uitgangspunten na moeten denken. Het gaat erom of de gemeente al moet komen met een programma van eisen en een stedenbouwkundig plan voor de hele wijk nog voordat De Sleutels met een plan is gekomen. In de komende jaren zullen raad en college moeten bespreken wat de gemeente wil met dit gebied en daarover besluiten moeten nemen. Maar het is gewoon niet te realiseren om voor het reces nu even een programma van eisen op te stellen. Mevrouw Van Dongen wijst erop dat zij deze wens destijds naar voren heeft gebracht omdat er echt een versnelling in de activiteit van De Sleutels is. Er is een recent bestemmingsplan voor heel Leiden- Noord inclusief De Kooi in de afgelopen raadsperiode vastgesteld. Zij herinnert zich dat de commissie heeft gevraagd te kijken naar de gevolgen van die plannen, ook voor het gedeelte tussen de Kooilaan, de Hoge Rijndijk, Sumatrastraat en Javastraat. Het lijkt haar sterk als een ambtenaar er een half jaar over zou doen om aan te geven wat de plannen van De Sleutels betekenen voor de rest van de woningen. Zij stelt voor om na de zomer hier toch over te gaan praten om te voorkomen dat het hele proces voor de huurders van De Sleutels onnodig moet worden uitgesteld. De heer Blankenstein heeft de indruk dat het college het paard achter de wagen spant als de raad eerst de plannen van De Sleutels ter beoordeling krijgt en het kader daarvoor enkele weken later. Hij is het op dit punt eens met mevrouw Van Dongen. De heer Van Woensel merkt op dat mevrouw Van Dongen vraagt wat de gemeente vindt van de plannen van De Sleutels. Voor de beantwoording van die vraag moet het college de raad de stukken geven, zodat hij een oordeel kan vellen. Dat hangt er overigens wel vanaf of de gemeente iets van De Sleutels verneemt. Het college heeft enige tijd geleden een brief aan de raad gestuurd over de capaciteitsverdeling met daarbij een lange lijst van onderwerpen die het college gaat aanpakken en veel onderwerpen die het college niet kan oppakken. Daarvoor heeft het college geen mensen. Het college gaat natuurlijk met dit onderwerp aan de slag later in het jaar en in de komende jaren. Spreker zal de raad stukken verstrekken zodat deze kan beoordelen wat er gaat gebeuren in De Kooi in de komende tien jaar. In die stukken zal het college niet alleen ingaan op het aspect duurzaamheid, maar ook op het volkshuisvestingsaspect, de hoeveelheid sociale woningbouw en de architectuur. Er komt een uitgebreide discussie, maar hij kan niet toezeggen dat hij voor het zomerreces met een nota van uitgangspunten komt. De voorzitter stelt voor de discussie over dit onderwerp te beëindigen. Mevrouw Van Dongen is toch niet tevreden. Het is zeker dat er voor de zomer plannen liggen. Zij verzoekt de griffie na te gaan of de commissie externe deskundigheid ter ondersteuning van eigen initiatieven kan krijgen. De heer Boer verbaast zich al enige tijd over de kadergevende rol van de raad. Een groep ambtenaren onder leiding van de wethouder blijkt nu te gaan voorschrijven wat de raad moet goedkeuren. Als de commissie over kaderstellend wil praten, dan zou hij een extra vergadering bijeenroepen met een paar ambtenaren erbij. Maar het is natuurlijk geklets, want niemand heeft er tijd voor. In feite zitten de commissieleden zichzelf in de maling te nemen. De voorzitter concludeert dat het college geen gelegenheid heeft om vooraf de gewenste gebiedsvisie te leveren, dat er een verzoek ligt om ondersteuning voor het organiseren van een bijeenkomst om in ieder geval een visie voor dit gebied op poten te zetten. Zij zal dit verzoek meenemen naar het presidium. Zij is het geheel eens met de heer Boer dat de raad het ook kan doen. De fracties kunnen het ook doen. In de volgende vergadering komt de brief van het college over de capaciteitsplanning op de agenda. De commissie kan dan haar opmerkingen daarover geven, zij hoeft die brief niet voor kennisgeving aan te nemen.

4 4 Mevrouw Van Dongen wijst er voor de notulen op dat het niet haar bedoeling was een bijeenkomst te organiseren. Het ging er haar om dat de commissie deskundigen kan inhuren. De voorzitter stelt voor deze vraag in overleg met de leden die daarvoor belangstelling hebben op papier te zetten. 5. Vaststellen verslagen commissie RB d.d. 7 april 2009 en 16 april 2009 De voorzitter deelt mee dat er geen opmerkingen over de verslagen zijn ontvangen. De leden gaan akkoord met de vaststelling van beide verslagen bij hamerslag. 6. Kadernota Bereikbaarheid De voorzitter wijst op de hoorzitting over dit onderwerp op 7 mei De commissie heeft zestien insprekers gehoord. Vanavond zijn aan de orde debat en prebesluitvorming. De spreektijd in eerste en tweede termijn is voor de grotere fracties zes minuten, voor de kleinere fracties vier minuten en voor het college twintig minuten. De heer Holla geeft aan hoe volgens zijn fractie Leiden er in 2025 uitziet. Leiden is dan een schone en mooie stad waar Leidenaren graag wonen met werkgelegenheid voor iedereen. Maar ook een stad met veel groen, met veel culturele activiteit en met volop mogelijkheden om te winkelen. Naar aanleiding van een opmerking van de heer Laudy zegt de heer Holla dat hij gewoon doorgaat met het ontwikkelen van zijn visie. Vaak wordt gezegd dat politici teveel ad hoc handelen en achter de media aanlopen. Hij wil laten zien waar Leiden in 2025 staat. Alleen zo kan iemand een zo veelomvattend plan beoordelen. In 2025 genieten niet alleen de Leidenaren van hun stad, maar ook de andere inwoners van Holland Rijnland. Op zaterdag komen zij met het hoogwaardig openbaar vervoer naar de Leidse markt, de Stadsgehoorzaal of het Rembrandtfestival of gaan na een fietstocht naar een zonnig terras op de Aalmarkt of de Nieuwe Rijn. Inwoners van Groningen en Maastricht komen voor een weekend Leiden, Japanners komen na de Keukenhof naar het Sieboldmuseum en Amerikanen komen kijken waar de voorouders van president Obama gewoond hebben. De heer Holla gaat niet in op reacties van de heren Bootsma en Boer en zet zijn betoog voort. Dit Leiden heeft zijn fractie voor ogen: een stad die in vijftien jaar van een ruwe diamant een prachtige parel in het Hollandse land is geworden. Wie Leiden in de toekomst op deze manier wil ontdekken, moet de stad wel kunnen bereiken met alle vormen van vervoer. Sprekers fractie denkt dat de voorstellen in de kadernota Bereikbaarheid, veelal eerder genomen besluiten op basis van het GVVP of de tweede bestuursovereenkomst, de juiste voorstellen zijn om die toekomst te bereiken. Verder vindt de PvdA dat de onderdelen logisch samenhangen. Zijn fractie steunt dan ook de in de nota beschreven hoofdlijnen. Hij gaat slechts op enkele onderdelen van de nota wat dieper in. De PvdA kan instemmen met het bij wijze van experiment instellen van blauwe zones, maar acht het wel gewenst dat de precieze tijden in overleg met de buurt worden vastgesteld. De inzet moet niet zijn om tot één uniform regime voor de hele stad te komen. De ene wijk heeft op andere tijden last van vreemd parkeren dan de andere. De PvdA zal pas een definitieve keuze voor een variant van de RijnlandRoute maken als de uitkomsten van de MER bekend zijn. Dat heeft ook de wethouder gezegd. Instemming met de kadernota Bereikbaarheid betekent niet dat zijn fractie instemt met het N11-Westtracé, ook al is dat met een lijntje ingetekend. In antwoord op vragen van de heer Van der Kraats zegt de heer Holla dat hij dit lijntje niet bij amendement uit de nota wil halen. Hij ziet het als indicatief en wacht de uitkomsten van de MER af. Wellicht kan de wethouder hier duidelijkheid verschaffen. Naar aanleiding van een opmerking van de heer Bootsma merkt de heer Holla op dat ook zijn fractie grote twijfels heeft over de verbindingsweg die in de variant N11-West als optie achter de hand wordt gehouden, de verbindingsweg langs het spoor achter de Haagweg. Als uit de MER de N11- Westvariant er als beste uitkomt, dan heeft die voor hem gewoon een verbinding met de Voorschoterweg en natuurlijk met de Plesmanlaan.

5 5 In antwoord op een vraag van de heer Van der Kraats geeft de heer Holla aan dat hij goed overleg met zijn fractie zal gaan voeren als de aansluiting op de Voorschoterweg niet mogelijk zou zijn. Na het sluiten van de stadsring met een tunnel onder de Zijl dient de verkeerscirculatie binnen de ring te worden bekeken en zonodig te worden aangepast in nauwe samenwerking met de wijk- en buurtverenigingen. De PvdA is ervan overtuigd dat de verkeerscirculatie zo kan worden uitgevoerd dat alle wegen binnen de ring minder autoverkeer hoeven te verwerken doordat het doorgaand verkeer ontmoedigd wordt om door de Leidse binnenstad en de buitenwijken te rijden. Ook moet de gemeente goed bekijken hoe de verkeersveiligheid tegelijk met de aanpassing van de verkeerssituatie kan worden verbeterd. In reactie op een vraag van de heer Blankenstein merkt de heer Holla op dat het hem erom gaat de verkeerscirculatie binnen de stadsring zo af te wikkelen dat het verkeer niet meer door de wijken rijdt, maar via de stadsring. Naar aanleiding van een opmerking van de heer Boer erkent de heer Holla dat er in de stadsring inderdaad een stuk ontbreekt. Dat is de Ringweg-Oost. Daarom is zijn fractie voorstander van de aanleg daarvan met een tunnel onder de Zijl. Reagerend op een opmerking van de heer Bootsma deelt de heer Holla mee dat hij de laatste tijd niet met de heer Van Wijngaarden heeft gesproken over diens opvattingen over het verkeer in het oostelijke deel van de binnenstad. Spreker ziet de tekeningen in de kadernota Bereikbaarheid als indicatief. De raad heeft twee weken geleden geld beschikbaar gesteld voor de aankoop van een dynamische verkeersmodule. Met behulp van die module kan het college de beste verkeerscirculatie ontwikkelen, samen met de wijk- en buurtverenigingen. Deze zijn vaak beter dan de gemeente op de hoogte van hoe de gemeente zoiets kan aanpakken in hun wijk of buurt. Hij realiseert zich terdege dat de wegen van de stadsring meer verkeer te verwerken krijgen en dat de bewoners daar meer hinder van het verkeer zullen ondervinden. De gemeente moet daar goed naar kijken, maar het zal niet mogelijk zijn alle hinder weg te nemen. De gemeente moet daar duidelijk over zijn. De PvdA is en blijft voorstander van de Morspoortgarage omdat zijn fractie kiest voor een locatie aan de rand van de binnenstad. Op die manier hoopt zijn fractie minder auto s in een autoluwe binnenstad te krijgen. Het college moet wel goed kijken naar de plaats waar de ingang van de Morspoortgarage komt. Hoe dichter deze bij het voormalige belastingkantoor komt, hoe minder last de Morsweg ervan zal hebben. Hij hecht eraan dat de gemeente op de Morsweg eenrichtingsverkeer invoert als de definitieve Morspoortgarage er is. Alleen op die manier wordt dit een normale straat. De ambities in de nota op het gebied van het fietsen vindt hij wel mager. Hij mist bijvoorbeeld de extra fietsenstalling bij de HOV-haltes. Hij wil graag een reactie van de wethouder op dit punt. In de antwoorden (antwoord 84) stelt het college dat het een onderzoek wil naar het weghalen van de bussen uit de Breestraat. In dezelfde passage staat ook dat er een onderzoek moet komen naar het weghalen van de bussen van de Nieuwe Beestenmarkt. Sprekers fractie vindt het interessant ook te bekijken of het mogelijk is de bussen uit de Steenstraat en de Stationsweg te halen, waarbij het westelijke deel van de binnenstad via de Turfmarkt bereikbaar moet blijven. Hij vraagt ook dit te onderzoeken. Spreker vindt dat er genoeg integrale visies zijn vastgesteld. Eerst het GVVP, daarna het herziene GVVP en nu de kadernota Bereikbaarheid. Hij vraagt om van nu af aan alleen nog maar met concrete uitvoeringsbesluiten te komen. De heer Van der Kraats is minder positief over de nota dan de heer Holla. De uitgangspunten in de kadernota Bereikbaarheid zijn helemaal verkeerd. Dat is niet zo verwonderlijk als het college niet luistert naar de mensen in de stad. Deze nota is sowieso het resultaat van het in de wind slaan van de uitslag van het referendum over de RGL. De belangrijkste uitgangspunten van de nota zijn in feite geen uitgangspunten, maar gewoon een aantal grote en in de stad controversiële projecten, zoals de RGL, de RWO en de RijnlandRoute. De SP zet daar een vijftal heel andere uitgangspunten tegenover: 1. De uitslag van het referendum moet leidend zijn. Er moet dus geen RGL komen. 2. Het college moet alleen betaalbare plannen maken. Keer op keer loopt de gemeente stuk op te grote ambities en de politiek weigert daaruit lering te trekken. Tegelijkertijd is er te weinig aandacht voor de kleine problemen in de stad. 3. Het college moet luisteren naar de mensen in de stad, niet alleen om te weten welke problemen opgelost moeten worden, maar ook om aan ideeën te komen om die problemen aan te pakken. Die problemen verdwijnen niet door even een paar megaprojecten uit te

6 6 voeren, zoals de heer Holla suggereert. De Leidse politiek kijkt niet op of om als er weer een buslijn verdwijnt of de aanpak van onveilige situaties bijna stil komt te liggen 4. Leiden is meer dan alleen de binnenstad. Er is veel te weinig aandacht voor de problemen in de buitenwijken. Natuurlijk is een goede bereikbaarheid van de binnenstad belangrijk, zowel voor de bewoners als voor de bezoekers. Maar er zijn ook problemen in de rest van de stad, zoals afbrokkelend busvervoer en onveilige situaties voor fietsers. 5. Duurzaamheid moet uitgangspunt zijn voor alle verkeersplannen. Het kan niet zo zijn dat vanaf 2009 meer dan 100 miljoen euro naar nieuw asfalt gaat en niets naar beter openbaar vervoer, fietsvoorzieningen en schoner verkeer in de stad. In antwoord op vragen van de heer Holla zegt de heer Van der Kraats dat hij sprak over beter en betaalbaar openbaar vervoer. Als iemand het hele plaatje van het openbaar vervoer bekijkt en ziet dat er in het busvervoer geschrapt gaat worden, dan vindt spreker de RGL geen doelmatige investering. Hij ziet een afbrokkeling van het openbaar vervoer. De politiek doet hier niets aan. Leiden pleit niet voldoende voor het openbaar vervoer bij de provincie. In 2010 of in 2012 loopt de concessie af. Hij heeft nog niet gehoord hoe Leiden ervoor gaat zorgen dat al die verdwijnende lijnen weer terugkomen. Het college is alleen maar bezig met de RGL en hoogwaardig openbaar vervoer en bundeling van lijnen, waardoor de stad op termijn nog minder haltes krijgt. Naar aanleiding van een opmerking van de heer Bonestroo wijst de heer Van der Kraats erop dat de onderwerpen van de nota en de ontwikkeling in het openbaar vervoer nauw samenhangen. Als de gemeente pleit voor hoogwaardig openbaar vervoer en bundeling van lijnen, dan verdwijnen de haltes. Bovendien sprak hij over de uitgangspunten die voor de SP vooropstaan. In antwoord op opmerkingen van de heer Holla deelt de heer Van der Kraats mee dat hij nooit een amendement heeft ingediend om HOV-lijnen op de Hooigracht te bundelen. Hij is in de tijd toen PvdA en SP nog samen in het college zaten daarmee akkoord gegaan, maar het was niet zijn idee. Hij is er toen mee akkoord gegaan, maar nu staat hij vrij ten opzichte van dit standpunt. Hij spreekt nu over de plannen waar de SP de verkiezing mee ingaat. Hij hoopt die uit te voeren als de SP weer in het college zit, met of zonder de PvdA. Het is mogelijk om nu vele stappen te zetten op de weg naar een duurzamer en schoner Leiden. Hij vreest dat zijn betoog in deze commissie grotendeels aan dovemansoren is gericht. De SP heeft daarom een alternatief verkeers- en vervoersplan gemaakt op basis van de door spreker genoemde uitgangspunten. Over dat plan kunnen de burgers zich het komende half jaar uitspreken via de website van de SP. Zijn fractie zal wel luisteren naar kritiek en naar goede ideeën, zodat er over een half jaar een goed en gedegen plan ligt. In antwoord op vragen van de heer Holla zegt de heer Van der Kraats dat zijn fractie liever had gezien dat het geld voor de Morspoortgarage was geïnvesteerd in een parkeerdak op het Haagwegterrein. 450 plaatsen daar is veel te weinig. Hij denkt ook dat het park- and ridesysteem een veel betere manier is om mensen naar de Leidse binnenstad te krijgen. Hij heeft al eens een voorstel hierover in deze commissie ingediend. De SP ziet wel de voordelen van de Morspoortgarage, maar denkt dat het geld beter geïnvesteerd kan worden. Spreker geeft niet meer zoals in juli 2007 de prioriteit aan een garage bij de Morspoort. Hij vindt het beter te investeren in het Haagwegterrein, omdat daar te weinig plaatsen zijn. Hij herinnert zich niet meer waarom hij destijds een amendement heeft ingediend. De heer Bonestroo is blij met het feit dat na dertig jaar nietsdoen nu eindelijk iets gaat gebeuren. Zijn fractie is ook verheugd over het vertalen van de hoofdlijnen van het coalitieakkoord in de kadernota Bereikbaarheid. De wethouder verdient lof hiervoor. Hij beperkt zich tot enkele aandachtspunten. Op pagina 10 van de nota wordt de parkeerproblematiek teruggebracht tot een belevingsprobleem door te stellen dat Leiden voldoende parkeerplaatsen heeft, maar dat er sprake is van versnippering. Hij vindt dit jammer. De raad moet de problemen serieus nemen en ze niet wegdefiniëren. In de nota staat dat de parkeergarages vooral gesitueerd moeten worden aan de randen van het centrum. Daarmee worden de singels bedoeld. Onlangs heeft de raad een motie aangenomen om te onderzoeken of op de locaties Kaasmarkt, Garenmarkt en Lammermarkt een of meer parkeergarages mogelijk zijn. Het CDA heeft voor zichzelf daaraan de ambitie verbonden om daar vijfhonderd parkeerplaatsen te creëren. Spreker heeft drie vragen: 1. Hoe verhoudt de onderzoeksopdracht zich tot de visie in de kadernota Bereikbaarheid? Welke redenering hanteert de wethouder daarvoor, want de locaties liggen binnen de ring. 2. Op welke manier zullen die garages worden beheerd: in eigen beheer, in een publiekprivate

7 7 samenwerking of particulier? 3. Welke ambitie heeft de wethouder voor de parkeergelegenheid in het centrum? In de nota worden grote mogelijkheden toegedicht aan parkeergelegenheden aan de rand van de stad, de zogenaamde transferia, vanwaar bezoekers met openbaar vervoer de stad in kunnen gaan. Er wordt hier niet gesproken over de rol van het Stadsparkeerplan. Spreker wil de visie van de wethouder daarop horen. Het CDA ondersteunt de gedachte van transferia, maar op dit punt is het eerst zien en dan geloven. Er liggen ook grote kansen in parkeerovereenkomsten met derden zoals Achmea, de universiteit en het ROC. Spreker vraagt waarom er nog geen overeenkomsten met deze partijen zijn gesloten. In de nota wordt opgemerkt dat de parkeerproblemen in de Bockhorst en in de Merenwijk verminderd moeten worden. Het CDA wil ook de grote parkeerproblemen in de wijk Roomburg aanpakken. Sprekers fractie ondersteunt de passages over de invoering van blauwe zones en van betaald parkeren in de nota. Zij vermeldt daarbij wel dat dergelijke maatregelen moeten worden ingevoerd op het moment dat dit leidt tot een verbetering van de voorzieningen voor de bewoners van een wijk, zoals een vermindering van de parkeerdruk. Die koppeling wordt in de nota niet gelegd. Wat betreft het dynamisch verkeersmodel, het CDA is niet tegen invoering van eenrichtingsverkeer, maar kan de gevolgen daarvan onvoldoende overzien. Eenrichtingsverkeer is voor het CDA een middel om te komen tot optimalisatie van de verkeerscirculatie en geen doel. Hij gaat ervan uit dat de wethouder ook de mogelijkheid van tweerichtingsverkeer openhoudt bij het dynamisch verkeersmodel. In antwoord op vragen van mevrouw Clement merkt de heer Bonestroo op dat zij hem een vraag stelt over het resultaat van het werken met het dynamisch verkeersmodel. Maar hij kent op dit ogenblik de resultaten niet. In de nota wordt gesteld dat de gemeente eenrichtingsverkeer gaat invoeren en dat zij met een model de verkeersafwikkeling gaat optimaliseren. Hij wil het tweerichtingsverkeer niet bij voorbaat afschrijven, omdat hij niet weet wat dit oplevert. Volgens hem is het doel van het invoeren van eenrichtingsverkeer niet geweest het verkeer uit de binnenstad te weren. Het was wel de opzet het doorgaand verkeer over de Hooigracht te weren in verband met de komst van de RGL. Het CDA heeft eerder zijn zorg geuit over de onzekerheden waarmee de bewoners van De Kooi te maken hebben: de RWO, de sloop of renovatie van een deel van de wijk en de plannen voor het Kooiplein. In antwoord op vragen van de heer Boer geeft de heer Bonestroo aan dat het goed is dat de heer Boer wijst op de noodzaak om de plannen voor het doorgaande verkeer in de goede volgorde uit te voeren. Anders ontstaan grote problemen. Hij ondersteunt dit van harte. Maar spreker vindt het niet prematuur om in de kadernota Bereikbaarheid in te gaan op de routes voor het doorgaande verkeer. Hij roept de wethouder op om uiterlijk in oktober of november de bewoners van De Kooi duidelijkheid te verschaffen over de tunnel richting Zijldijk. Hij begrijpt dat de wethouder zich in verband met de onderhandelingen nu niet wil vastleggen op een datum, maar hij begrijpt ook de gevoelens van onzekerheid in De Kooi. Het college moet daaraan aandacht besteden. Naar aanleiding van opmerkingen van de heer Blankenstein vraagt de heer Bonestroo hoe deze erbij komt dat de tunnelvariant zou zijn afgeschoten. Waarschijnlijk doelt deze op het plan voor de tunnel bij de Hoge Rijndijk. Van het college heeft hij tot heden een ander geluid gehoord. De wethouder kan er zelf op ingaan in zijn beantwoording. Volgens spreker ging het om een reactie van de VVD in Leiderdorp en zeker niet van de hele raad. In reactie op vragen van de heer Laudy bevestigt de heer Bonestroo dat het CDA na de zomer een knoop wil doorhakken. Hij wil niet tot Oud en Nieuw wachten omdat de bewoners van deze wijk en vooral die van de Sumatrastraat wel heel lang in grote onzekerheid verkeren. Zijn fractie heeft een voorkeur voor de tunnel, maar heeft de twee varianten opengehouden. Hij vindt het te kort door de bocht om te stellen dat het CDA met een variant zonder tunnel akkoord gaat als het college na de zomer zegt dat het nog niet in staat is de tunnel te financieren. Het CDA heeft een voorkeur voor de tunnel. Spreker kan nu nog niet overzien wat de stand van zaken is op dat moment, maar vindt wel dat de gemeente op een goede manier met onzekerheid van mensen moet omgaan. De gemeente kan hen niet eindeloos in onzekerheid laten. Spreker heeft al eerder aangegeven dat het busvervoer niet alleen op het Centraal Station moet zijn geconcentreerd, maar op het hele centrum. Dit moet uit alle wijken bereikbaar zijn. Dit zou ook in de nota moeten staan. Een groene golf op de Churchilllaan zou ook milieuvoordelen opleveren. Tijdens de hoorzitting heeft de commissie uitleg gekregen over het alternatief voor de RijnlandRoute via de

8 8 Churchilllaan van de heer Van der Pol. Dit alternatief is ook in de MER opgenomen. Spreker vraagt of de wethouder dit als een serieus alternatief ziet. Naar aanleiding van een vraag van mevrouw Clement merkt de heer Bonestroo op dat wat het busvervoer betreft de Breestraat voor hem niet heilig is. Waar het om gaat is dat niet alle busvervoer op het Centraal Station moet zijn geconcentreerd, maar op het hele centrum. Hoe de gemeente dat precies invult is een tweede. De voorzitter wijst erop dat de heer Bonestroo vele vragen heeft gesteld. Zij weet niet of het college die alle binnen de twintig minuten kan beantwoorden. Hij had een aantal vragen ook als technische vragen van tevoren in kunnen dienen. De heer Bonestroo merkt op dat het ook wel een heel brede nota is. De heer Bootsma wil zich niet richten op de inhoud van de kadernota Bereikbaarheid, maar op de kwaliteit van de besluitvorming over de nota. D66 maakt zich daar grote zorgen over. De besluitvorming rond de financiering van een aantal onderzoeken die samenhangen met deze nota in de raadsvergadering van 21 april 2009 was al een slecht voorteken. Hij heeft het nog nooit meegemaakt dat een wethouder in het weekeinde rechtstreeks naar de leden van een commissie mailt met een kopie aan een aantal ambtenaren. Met de kadernota Bereikbaarheid wordt het er niet beter op. Het lijkt erop dat de nota als het bredere kader voor een aantal projecten wordt vastgesteld na die projecten zelf. RGL en RWO worden weer genoemd in deze nota. Is dit een poging om te komen tot een soort impliciete besluitvorming bij herbevestiging, en als dat zo is, wil de raad dat dan? D66 wil proberen vanavond over de voor de afgelopen jaren zo kenmerkende gepolitiseerde sfeer rond de verkeersdossiers heen te stappen. Spreker verwijst naar het rapport van de commissie Van Egdom. Hij had gehoopt dat er geen oneigenlijke verknopingen meer zouden plaatsvinden, maar dit lijkt toch weer plaats te vinden. Ambities worden op elkaar gestapeld, rijp en groen door elkaar, zoals een inspreker zei. Spreker vindt dat de raad alleen de voor besluitvorming rijpe voorstellen moet behandelen. In antwoord op een vraag van de heer Laudy zegt de heer Bootsma dat de oneigenlijke verknopingen beginnen met de wens van het college de RGL aan te leggen. Dan moet ook de RWO er komen en dan moet de RijnlandRoute worden aangelegd. Het college moet ook een opvatting hebben over het parkeren en dan kan het alleen een besluit nemen als het een besluit over alles tegelijk neemt. In reactie op een vraag van de heer Laudy over het hebben van een brede visie op bereikbaarheid vraagt de heer Bootsma hem te luisteren naar de rest van zijn verhaal en dan vragen te stellen. Wat betreft de RijnlandRoute zijn er nog diverse opties open voor tracés en technieken. De provincie voert nog allerlei onderzoeken uit, maar toch moet de raad er al over besluiten. In het voorstel staan zinledige besluiten, zoals dat om te overleggen met eigenaren van particuliere parkeergarages over openstelling op zaterdagmiddag. De raad vraagt dat al jaren. Spreker beveelt de wethouder aan dit gewoon te doen en met een uitgewerkt voorstel naar de raad te komen in plaats van het in deze nota op te nemen. Cynisch gesteld zou spreker kunnen zeggen dat de wethouder zich bij dit gepolariseerde dossier toch wel gesteund voelt door de coalitie en zo beloond wordt voor het aanleveren van een besluit van bar slechte kwaliteit. Het gaat er niet om dat D66 in deze nota niet een aantal zinnige voorstellen kan ontdekken. Zijn fractie ziet op zich de noodzaak van instelling van blauwe zones, waar in de wijken om wordt gevraagd. Daar kan de raad best een besluit over nemen. Hij roept de wethouder op terug te komen met een aantal uitgewerkte, concrete voorstellen die rijp zijn voor besluitvorming en dit raadsvoorstel terug te nemen. Naar aanleiding van een vraag van de heer Holla geeft de heer Bootsma aan dat zijn fractie na het zien van het filmpje op de site van wethouder Witteman tegenstander van de Morspoortgarage is geworden. D66 heeft onlangs schriftelijke vragen gesteld. De laatste daarvan was: waarom doet het college niets aan een aantal kleinschalige maatregelen waar een wijk al jaren op wacht en waarom wil het college dingen, zoals deze foeilelijke garage met klimop bekleed, die een wijk niet wil? Als D66 het antwoord op die vraag krijgt, heeft de heer Holla ook zijn antwoord. In reactie op opmerkingen van de heer Bonestroo wijst de heer Bootsma erop dat deze zelf heeft gezegd dat de raad al twee samenhangende visies heeft ontvangen in twee jaar en dat dit de derde is. Hij had gehoopt dat de heer Bonestroo daar een conclusie aan zou verbinden. Voor het overige

9 9 verwijst hij naar het verkiezingsprogramma van D66. Leiden zou kunnen beginnen met het niet aanleggen van de RGL en het anders uitvoeren van de Ringweg-Oost. De heer Laudy deelt mee dat de VVD overweegt met de kadernota Bereikbaarheid in te stemmen omdat zijn fractie de belangrijkste ontwikkelingen die erin worden geschetst, zoals de RGL, de RWO en de RijnlandRoute kan ondersteunen. Hij zegt tegen het college: mooi en ga zo voort. Hij merkt wel op dat de verkeerscirculatie een punt van zorg blijft voor zijn fractie. De heer Bonestroo heeft zinvolle dingen gezegd over het eenrichtingsverkeer. Op het moment dat de gemeente de ring realiseert, creëert zij al een stuk doorstroming en een meer autoluwe binnenstad. Of de gemeente dan nog extra maatregelen nodig heeft, valt nog te bezien. Naar aanleiding van een vraag van mevrouw Clement zegt de heer Laudy dat hij in zijn betoog in zal gaan op de tariefverhoging voor parkeren op straat. Spreker wijst op de VVD-motie over het open moeten blijven van de winkel, ook als het gaat om de bereikbaarheid van de binnenstad. Hij wil op één thema ingaan, het parkeren. Hij ziet in deze nota veel winst. Het is te zien dat de VVD weer in het college zit. Leiden gaat meer parkeerplaatsen realiseren. Er komt eindelijk een parkeerboekhouding met stortingen in het parkeerfonds en onttrekkingen daaraan, er komt een Leidse parkeernorm en er komen blauwe zones als vorm van parkeerregulering. Spreker denkt aan het verzet dat zijn fractie heeft geëntameerd tegen betaald parkeren in Leiden-Noord. Hij is blij dat het college nu andere maatregelen overweegt om het parkeren te reguleren. Wel adviseert hij het college enige fasering toe te passen bij de invoering van de blauwe zones. In reactie op een vraag van mevrouw Clement merkt de heer Laudy op dat hij altijd voor creatieve oplossingen is. Hij leest met mevrouw Clement in de nota dat de raad nog vijftien jaar de tijd heeft om over het financiële resultaat van de parkeergarage op het Kooiplein na te denken. Hij deelt mee dat de VVD overweegt met een motie of een amendement te komen om op voorhand vast te leggen dat de raad bij de evaluatie van de blauwe zones niet alsnog een andere vorm van parkeerregulering gaat invoeren. Naar aanleiding van een opmerking van mevrouw Clement geeft de heer Laudy aan dat hij haar vraag begrijpt, maar de proef uit een iets andere invalshoek benadert. De proef met de blauwe zones moet de stad een beter parkeerbeeld verschaffen. Dat betekent niet dat als blijkt dat het experiment niet werkt, de gemeente dan op een ander systeem moet overgaan. De raad zou ook kunnen besluiten er dan van af te zien. Hij wil hierop in de raad terugkomen. In antwoord op een vraag van de heer Holla wijst de heer Laudy erop dat zijn fractie verbaasd was over het voorstel om parkeerrestricties in Transvaal in te voeren. Hij heeft ook geen enkele reële onderbouwing van dit voornemen gezien en daagt het college uit hierover vanavond iets te zeggen. De VVD is vooralsnog niet van het nut overtuigd. Hij overweegt, afhankelijk van de reactie van het college, een amendement in te dienen op dit punt. Hij kent de enquête van de wijkvereniging Transvaal. Spreker vindt dit een mooie nota met goede maatregelen. De VVD blijft echter nadenken over bereikbaarheid, zoals zijn fractie vorige week heeft laten zien met het voorstel voor gratis buggy s. Een aantal maatregelen waar de VVD om heeft gevraagd is niet in de nota opgenomen. Spreker vraagt de wethouder hoe deze daartegenaan kijkt nu hij er een tijdje over heeft kunnen nadenken. Ook ten aanzien van die punten overweegt zijn fractie om via moties of amendementen deze goede nota nog beter te maken. In antwoord op een vraag van mevrouw Clement zegt de heer Laudy dat het hierbij gaat om de volgende, ook bij mevrouw Clement bekende punten: - Een einde aan de zonering. - Twee kentekens op één vergunning, zodat mensen een auto buiten de singels kunnen laten staan en de andere kunnen parkeren in het vergunningsgebied. - De ondernemersvergunning (de klusbus) voor de kleine ondernemer die zich blauw betaalt aan betaald parkeren. - Taxi s op de busbaan. Dit is een oude toezegging van de wethouder. Hij hoort graag hoe het ermee staat. Misschien kan de wethouder het punt nog verwerken in de nota. Spreker is verheugd over de ontwikkelingen bij de parkeergarages en bij Stadsplan. Wel vraagt de VVD zich af hoever het college is met de beloofde optimalisatie op het Haagwegterrein. Hoe staat het

10 10 met de Morspoortgarage en met de aanschaf van de parkeerkooi? Ten slotte gaat hij in op de motie over een extra parkeergarage en meer parkeerplaatsen. De VVD is hier nog steeds voorstander van. In een van de ingekomen stukken voor de vergadering van vandaag las hij tot zijn verbazing dat de Garenmarkt, een van de genoemde locaties, een probleem is door eerder met het ROC aangegane verplichtingen. Hij vindt het zeer teleurstellend te lezen dat de Garenmarkt afvalt. Hij wil van het college weten wat de achtergrond is van deze afspraak en met welk mandaat deze is gemaakt. Naar aanleiding van een vraag van mevrouw Clement brengt de heer Laudy naar voren dat de VVD niet staat te juichen bij een verhoging van de parkeertarieven, Hij zou hier eerder willen spreken van een indexering die een aantal jaren niet heeft plaatsgehad. Hij kan zich daar iets bij voorstellen op het moment dat de raad afspraken maakt over het storten van gelden in het parkeerfonds en het onttrekken van gelden daaraan uitsluitend voor parkeren. Dan moet hij gaan afwegen en ziet hij zoveel winstpunten dat hij accepteert dat zijn fractie hier een veer moet laten. Mevrouw Clement vraagt zich af of zij wel kan spreken van een kadernota. Een aantal onderwerpen, zoals RGL, RWO en RijnlandRoute, hebben hun eigen spoor gevolgd en hebben niet gewacht op deze nota. Ten aanzien van deze drie onderwerpen heeft de CU andere uitgangspunten dan deze nota. Zij zou dus snel klaar kunnen zijn, maar wil toch een aantal punten oppakken. De kadernota Bereikbaarheid is opgebouwd rond een aantal thema s. Het belangrijkste daarvan is parkeren. Het valt op dat het weer een codificatie is van al bestaande afspraken, zoals de parkeergarage Morspoort, het Haagwegterrein en de parkeerboekhouding. Op enkele punten zit er licht tussen de nota en het raadsvoorstel. In de nota staat dat de tarieven voor straatparkeren worden verhoogd met 2,40 per uur, maar in het raadsvoorstel staat onder 2, lid d, dat de tarieven worden verhoogd en dat een apart raadsvoorstel daarover volgt. Neemt de raad nu een besluit of niet? Hetzelfde geldt voor de tarieven in de parkeergarages. In de nota staat dat die gelijk worden getrokken met die voor het straatparkeren, maar in het raadsvoorstel staat onder 2, lid e dat er een raadsvoorstel komt voor de optimalisatie van de exploitatie. Ook hier de vraag: wat besluit de raad? De CU mist ook een onderbouwing voor de stelling dat de verhoging van de tarieven nodig is. In het raadsvoorstel staat dat de dotaties uit het parkeerfonds worden afgebouwd, maar het is onduidelijk hoeveel investeringsgelden in de komende jaren nodig zijn voor welke initiatieven en waarom het huidige tarief alleen maar wordt opgehangen aan de inflatiecorrectie. Kan de wethouder een beknopte begroting van het parkeerfonds geven, waardoor de raad een inhoudelijke onderbouwing krijgt voor de verhoging van de parkeertarieven en waardoor spreekster aan bezoekers van de stad kan uitleggen waarom de parkeertarieven hier hoger zijn dan in Den Haag? De CU heeft op zich niet zo n probleem met een proef met een blauwe zone in enkele wijkdelen van de binnenstad en met de invoering van parkeerregulering in Transvaal, maar stoort zich wel aan de manier waarop het proces is verlopen. Dit voorstel is naar boven gekomen na de inspraak. Bewoners hebben amper tijd gehad om te reageren. Nu moet de raad er zomaar een besluit over nemen. Evenals de PvdA vindt de CU het ronduit teleurstellend wat er in de nota staat over verkeersveiligheid en met name fietsverkeersveiligheid. De analyse deugt wel, maar initiatief en urgentie ontbreken. Er wordt verwezen naar toekomstige wegaanpassingen en het lopende programma Verkeersveiligheid voor Scholen. Maar waarom heeft de wethouder dan door het bureau Via onderzoek laten doen naar de verkeersveiligheid? Moet de ambitie voor de komende jaren niet groter zijn? Zij wil een andere toelichting, omdat zij niet wijzer wordt van wat er in de nota staat. In antwoord op een vraag van de heer Van der Kraats deelt mevrouw Clement mee dat zij weet dat het programma Verkeersveiligheid rond Scholen stilligt. Dit is ook voor haar een punt van zorg, als zij kijkt naar bijvoorbeeld de fietsroutes. Zoals bekend deelt haar fractie de visie van het college over de aanleg van de RGL niet. Nu de nota een verzameling lopende initiatieven is geworden, mist zij daarin wel de lobbyactiviteit voor verdubbeling van het spoor naar Utrecht. Is de wethouder bereid dit alsnog als concreet actiepunt op te nemen? Spreekster weet niet wat zij met het raadsbesluit aan moet. Het is een grote verzameling algemeenheden. Waarover beslist de raad nu eigenlijk? De echte keuzes moeten nog komen. Spreekster vindt dit jammer voor het ambitieniveau dat deze nota uit zou moeten stralen. In reactie op een vraag van de heer Laudy erkent mevrouw Clement dat er ten aanzien van het parkeren wel concrete voorstellen in de nota staan, maar dat zijn zaken waar de raad zich al over heeft uitgesproken. Al jaren geleden heeft de raad een toezegging gehad over de invoering van een parkeerboekhouding. Het enige nieuwe dat zij ziet is het verhogen van de parkeertarieven en het gelijktrekken van de tarieven van straatparkeren en parkeren in garages.

11 11 In antwoord op een vraag van de heer Holla zegt mevrouw Clement dat zij wat genuanceerder staat ten opzichte van de Morspoortgarage dan de vorige sprekers. Zij heeft op zich geen moeite met de locatie Morspoort, maar zet wel een vraagteken bij de duizend parkeerplaatsen. Haar fractie vindt het belangrijk dat er een toekomst blijft voor het Haagwegterrein omdat die een specifiek achterland bereikt. De gemeente kan volstaan met een kleinere Morspoortgarage als de voorziening aan de Haagweg blijft bestaan. De heer Boer is er blij mee dat voor het eerst sinds dertig tot veertig jaar over bereikbaarheid wordt gesproken. Maar wie de bereikbaarheid wil bevorderen, zal toch eerst moeten formuleren welke problemen hij op wil lossen en niet moeten blijven stilstaan bij de knelpunten. De nota is een opsomming van een aantal losstaande projecten die niets te maken hebben met een samenhangende visie, laat staan met verkeerskundige uitgangspunten. Hoofddoel van een bereikbaarheidsbeleid moet zijn de bevordering van de doorstroming van het verkeer, die op vijf punten stagneert. De gemeente moet nastreven dat doorgaand verkeer niet dezelfde route moet gebruiken als het lokale en het bestemmingsverkeer. Doorgaand verkeer moet eerder links of rechts af kunnen slaan zodat het niet in het verkeersdoolhof van de Leidse binnenstad terechtkomt, maar op de doorgaande routes die Leiden nog moet proberen te creëren. Dan blijft in de binnenstad alleen bestemmingsverkeer en lokaal verkeer over. Dan kan de gemeente een deel van de binnenstad autoluw maken. Het bedienend verkeer zal er natuurlijk altijd vrij moeten kunnen in- en uitrijden. Eerst zal de gemeente een oplossing moeten vinden voor het bewonersparkeren omdat de bewoners zorgen voor het meeste verkeer in de binnenstad. Dan is het ook niet meer nodig het verkeer in de binnenstad te hinderen met een verkeerscirculatieplan, dat de binnenstad onbereikbaar maakt en dat het verkeer verdrijft naar de doorgaande routes met alle gevolgen van dien. Dit is een belachelijk idee en het is slecht voor de luchtkwaliteit. Ook de oplossing voor het bezoekersparkeren deugt niet. Bezoekers benaderen de binnenstad via vijf invalswegen. Om dit verkeer te beperken moet de gemeente zorgen voor parkeergelegenheid aan die routes. In deze nota is er geen structurele oplossing voor het bezoekersparkeren. Er is duidelijk niet over nagedacht. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een groot deel van de bevolking deze kadernota Bereikbaarheid via een referendum naar de prullenbak wil verwijzen. De mensen voelen zich niet serieus genomen. Voor de SLO is een referendum niet nodig. Deze nota kan zo wel de prullenbak in. De heer Blankenstein biedt zijn excuses aan de heer Bonestroo aan voor zijn opmerking over de tunnel. Hij had het stuk niet goed gelezen en veronderstelde dat de Hoge Rijndijk de Lage Rijndijk was en dat is niet het geval. In tegenstelling tot de heer Holla gaat hij niet op de mooie toekomst in, maar beperkt hij zich tot de hoofdlijnen van de nota. LL is teleurgesteld over de plannen in de nota, net als vele bewoners van de wijken buiten de singels die wel worden geconfronteerd met de gevolgen van dit beleid. Voor zijn fractie staat het als een paal boven water dat het gedrocht RGL als een rode draad door de voorgestelde maatregelen loopt. Het is niet juist dat dit heldhaftige college besluiten hierover heeft genomen. Met voorbijgaan aan de uitslag van het referendum was de interventiemacht van de provincie nodig. De bestuurders van de provincie zijn nog niet in staat om op de markt een stuk chocolade te verkopen, maar achten zich wel capabel om de infrastructurele en financiële situatie van Leiden te beoordelen. Het was duidelijk dat de RWO er moest komen. Zijn fractie vindt het zeer triest dat de tunnelvariant nog niet zeker is. De 20% verkeersaanbod die spreker abusievelijk noemde, zal zich ook manifesteren bij de Lage Rijndijk en komt bij al het verkeer in de nu al propvolle Sumatrastraat, die op geen enkel punt voldoet aan de huidige milieueisen. Deze route zal werken als een splijtzwam tussen de delen van een drukbevolkte wijk. Geen weldenkend mens haalt het in zijn hoofd om een ringweg door een woonwijk aan te leggen. Daarom is LL groot voorstander van de tunnelvariant. De Morspoortgarage ziet zijn fractie niet als de beste oplossing omdat daar leefbaarheids- en infrastructuurproblemen zullen ontstaan. Spreker vindt de Garenmarkt en molen De Valk meer geschikte locaties. Over de Kaasmarkt wordt al jaren gesproken, maar het is voor spreker een raadsel hoe je daar moet komen met een lightrail op de Hooigracht. Deze plek is volgens de planning pas in 2020 aan de orde. Positief is dat de SLS blijft bestaan. Wat hem betreft mogen de faciliteiten hiervan worden uitgebreid. Op enkele uitzonderingen na wordt in de beantwoording van de vragen uit de inspraak bij de vraag of een reactie tot aanpassing van de kadernota moet leiden aangegeven geen. Dit is ook een duidelijke indicatie van hoe deze gemeente omgaat met initiatieven van burgers. Het zal duidelijk zijn hoe LL over deze kadernota denkt. De heer Kos zegt dat GL de kadernota Bereikbaarheid een goede start vindt voor een allesomvattende visie op de bereikbaarheid in Leiden. Projecten die de raad al kent of die hij in de