EFFICIENCYSCAN NOORDERZIJLVEST: TOELICHTING OP AANBEVELINGEN PENTASCOPE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EFFICIENCYSCAN NOORDERZIJLVEST: TOELICHTING OP AANBEVELINGEN PENTASCOPE"

Transcriptie

1 EFFICIENCYSCAN NOORDERZIJLVEST: TOELICHTING OP AANBEVELINGEN PENTASCOPE Betreft: Bijlage 1 bij rapportage aan Dagelijks Bestuur Noorderzijlvest Datum: 15 maart 2013 Onderstaand geven wij een nadere toelichting op de bevindingen en aanbevelingen van Pentascope uit de Analysefase van de Efficiencyscan Noorderzijlvest. Tevens hebben wij een aantal Powerpoint sheets opgenomen in een separate Bijlage 2. Verwijzingen naar deze sheets zijn opgenomen in de tekst hieronder. Aanpak: Voor het uiteindelijke implementatieresultaat geldt: Resultaat is kwaliteit maal acceptatie. Daarom hebben wij in de analysefase van de Efficiencyscan voor een tweeledige aanpak gekozen: 1. Mensen actief betrekken bij het onderzoek en hen op een gestructureerde manier laten bijdragen aan het identificeren van efficiencyverbeteringen. Wij hebben 15 interviews, twee workshops (21/1/2013 en 4/2/2013) en een terugkoppelingsbijeenkomst (11/2/2013) gehouden met directie, alle managers en een representatieve doorsnede van de teamleiders, coördinatoren en uitvoerders. 2. Objectivering door Pentascope op grond van een externe blik en eigen kwantitatieve analyses. Wij hebben de analyses geclusterd naar 3 typen processen en 4 analysegebieden (zie sheet 2 van Bijlage 2). Proces clustering: Primaire processen (Watersysteem, Waterveiligheid, Afvalwaterketenbeheer en Calamiteit) Inrichting & aansturing (Bedrijfsplanning & Verantwoording, Organisatie Ontwikkeling en Data, Informatie & Advies) Verantwoording aan stakeholders (Bestuur en Relatiebeheer) Analysegebieden: Procesverbeteringen (focus) Personele lasten (focus) Goederen en diensten (globaal) Projecten (globaal) Bevinding 1: Noorderzijlvest kan zich significant efficiënter organiseren, vooral door de toegevoegde waarde van alle indirecte taken tegen het licht te houden vanuit een heldere reductiedoelstelling Procesverbeteringen aan de hand van beschikbare documentatie, interviews en workshops: Uit de interviews en de eerste workshop zijn zes generieke verbeterclusters naar voren gekomen die de efficiency van Noorderzijlvest significant kunnen verhogen: Processamenhang & procesoptimalisatie: meer focus/minder processen, betere borging Relevante, toegankelijke en betrouwbare informatie: resultaten meetbaar maken. Betrouwbare informatie met de legger als basis. Administratie beperken, nut/noodzaak afwegen. 1

2 Verbeteren sturing: heldere verantwoordelijkheden, meer resultaatgerichtheid Verbeteren overleg: minder en kortere overleggen met minder mensen, heldere besluitvormingsprocessen. Strategisch HRM: de juiste persoon op de juiste plek. Vlootschouw. Naast instroom en doorstroom tevens uitstroom organiseren. DOEN! Focus, afmaken, dan volgende taak oppakken. Mandaat niet alleen krijgen maar ook resultaatverantwoordelijkheid nemen. Werken volgens afspraken. Het ophalen van deze generieke ideeën ging vlot en efficiënt (zie sheet 3 van Bijlage 2). Na de bredere verbeterclusters van workshop 1, stonden vervolgens in workshop 2 de processen zelf centraal, met als doel om tot een kwantificeerbaar efficiencypotentieel te komen. Dit ging moeizamer (zie ook sheet 4 van Bijlage 2). De procesarchitectuur werd verder verhelderd en aangescherpt. Tevens zijn veel gedetailleerde verbeterpunten per proces benoemd. Deze zijn vastgelegd en dienen als basis voor verdere procesverbetering in het vervolg. In veel gevallen gaat het daarbij om verbeterpunten die ook al in eerdere onderzoeken zijn geïdentificeerd. In de implementatie van aanbevelingen uit het verleden blijven blijkbaar belangrijke dingen liggen. In de primaire processen zijn uit de workshops verbetervoorstellen naar voren gekomen die optelden tot ruim 11 FTE s aan mogelijke besparingen. Deze besparingen zijn deels al opgenomen in de plannen vanaf FTE in Watersysteembeheer, 5 FTE (MuRa) in Waterveiligheid en ruim 3 FTE in Afvalwatersysteembeheer Daarnaast zijn relatief beperkte besparingen in inkoop goederen en diensten en indirecte FTE s ingebracht. Over de hele linie echter bleef in deze tweede workshop de doorvertaling naar concreet en kwantificeerbaar efficiency potentieel op procesniveau achter bij het generieke beeld uit de eerste workshop en uit de interviews, namelijk dat een significante efficiencyverbetering mogelijk is. De Munthoff observatie (2009) dat kaarten tegen de borst worden gehouden, is nog steeds actueel en wordt ook herkend als gedragspatroon. Zeker ook na confrontatie van deze uitkomsten met de door Pentascope uitgevoerde kwantitatieve analyses, die hieronder worden toegelicht. De personele lasten aan de hand van kwantitatieve analyses: Parallel aan de workshops heeft Pentascope analyses uitgevoerd op basis van interne en externe kwantitatieve gegevens. Deze hebben zich met name gericht op de indirecte activiteiten. Deze focus hebben wij aangebracht omdat de interviews en de workshops suggereerden dat het verbeterpotentieel vooral in het indirecte stuk zit. Daarbij hanteren wij de volgende definities (zie ook sheet 5 van Bijlage 2): Direct = Beheer&Onderhoud in de primaire processen plus Projecten in de primaire processen, met als primaire processen Watersysteem, Waterkeringen, Afvalwaterbeheer en Calamiteitenzorg. Al het andere is Indirect: dat zijn alle indirecte processen (DIA, Bedrijfsplanning & Verantwoording, Organisatie ontwikkeling, Bestuur en Relatiebeheer) plus de indirecte activiteiten in de primaire processen (de activiteiten Dienstverlening, Strategie & Ontwikkeling en Management binnen de genoemde primaire processen). Vervolgens is op naamsniveau van medewerkers een globale check gedaan om deze indeling te verifiëren. Hieruit is een beperkte bijstelling gevolgd. De analyses brachten grote inefficiënties aan het licht in de indirecte activiteiten: Laag aandeel directe uren. Slechts 41,5% van alle geschreven uren gaat op aan directe activiteiten: Beheer & Onderhoud en Projecten in de primaire processen (zie sheet 6 van 2

3 Bijlage 2, met sheet 7 als gedetailleerde onderbouwing daarbij). Los van verlof en ziekte geldt dat tegenover elke 60 minuten besteed aan directe activiteiten 56 minuten worden besteed aan indirecte activiteiten. Dit is scheef. Noot: De bron van deze getallen is het urenregistratiesysteem in 2012, dat niet op uniforme wijze werd ingevuld door medewerkers. De bovenstaande getallen geven daarmee een sterke indicatie, die overeenkomt met het beeld dat mensen inbrachten. De getallen zijn echter geen absoluut gegeven. Sterke achterblijver in de benchmark indirecte FTE s. In 2012 zijn er bij Noorderzijlvest op basis van de huidige inzichten 183 directe FTE s en 92 indirecte. Het aandeel indirecte FTE s is dus 92/(183+92) = 34%. Het gemiddelde aandeel indirecte FTE s bij alle waterschappen is 26%, zie sheet 8 van Bijlage 2. Om op het gemiddelde in de branche uit te komen en gegeven het aantal directe FTE s, zou het aantal indirecte FTE s bij Noorderzijlvest op 65 moeten liggen, want 65/(183+65) = 26%. Dat is een reductie van 27 FTE s. Als we echter daarenboven rekening houden met de eerder genoemde reductie van ruim 11 directe FTE s, heeft dit in de benchmark een additioneel effect van 4 indirecte FTE s en zou volgens de benchmark de totale reductie van indirecte FTE s op termijn op 31 uitkomen. Uiteraard zijn er ook waterschappen met een aandeel indirecte FTE s beneden het gemiddelde van 26%. Echter, deze als referentie nemen lijkt op dit moment een brug te ver. Noot: Een benchmark geeft een globaal beeld van waar de efficiency mogelijkheden liggen. Nader onderzoek naar welke indirecte activiteiten binnen NZV geschrapt zouden kunnen worden zonder de eindresultaten van het waterschap in gevaar te brengen, moeten een concrete onderbouwing geven van het besparingspotentieel op indirecte FTE s. Zeer veel tijd gaat op aan overleg. Met hun toestemming zijn de agenda s geanalyseerd van alle deelnemers aan de tweede workshop. Dit betreft de directie, alle managers en een doorsnede van teamleiders, coördinatoren en uitvoerders. Gemiddeld werd door deze mensen in de eerste 5 weken van % van de werktijd in overleg doorgebracht. (Zie sheet 9 van Bijlage 2.) Hierbij is overigens niet gekeken naar de inhoud van het overleg. Deze kwantitatieve gegevens stroken met de kwalitatieve resultaten uit de interviews en de eerste workshop en geven aan dat er significant meer efficiency potentieel in de organisatie zit dan door mensen is aangegeven in de tweede workshop. Denken buiten bestaande kaders is noodzakelijk maar blijkbaar niet vanzelfsprekend. Overige analyses: Gezien de beperkte beschikbare tijd hebben we de analyses van de categorieën Goederen & Diensten en Projecten/Investeringen beperkt tot de hoofdlijnen. Goederen & Diensten: Hier hebben wij kort gekeken naar inkoopkosten en inkoopbedragen. Het totaal bedrag aan inkoopkosten bedraagt ruim euro, voor de afhandeling van ongeveer inkomende facturen per jaar. De top 10 aan leveranciers zijn goed voor een inkoop van ruim 15 mln euro: > 40% van de inkopen. Al in eerdere LEAN analyses is naar voren gekomen dat het inkoopproces goedkoper kan, onder meer door in overleg met belangrijke leveranciers het aantal facturen te beperken en het crediteuren proces te stroomlijnen. Voor de inkoopbedragen is al in eerdere analyses een bedrag genoemd van ten minste 1 mln euro aan potentiële besparing op de inkoop van goederen en diensten. Wij hebben dit bedrag in de analysefase niet nader getoetst. Wij verwachten dat er met name in de inkoop van goederen en diensten sprake kan zijn van significante en relatief snel te realiseren quick wins bovenop het FTE reductie potentieel en adviseren Noorderzijlvest om dit onderwerp in de implementatiefase zeer gericht op te pakken. Projecten/investeringen: Hiervan zijn meerdere onderzoeken en analyses gemaakt. Deze hebben wij bestudeerd en getoetst in de workshops en aan eigen observaties. Zie sheets van Bijlage 2. 3

4 De kwaliteit van het projectmanagement laat te wensen over. Dit leidde er onder meer toe dat slechts 46% van de geplande maatregelen is voltooid (Audit Investeringen van november 2012). Oorzaken: Onduidelijke besluitvorming en besturing, veel afstand tussen management en projectteam De bemensing van projecten loopt nog niet lekker in de rolverdeling tussen procesmanager en unitmanager; de projectleider heeft niet altijd voldoende invloed op de samenstelling en de beschikbaarheid van het projectteam Aansturing door meerdere managers functioneert niet altijd De houding t.a.v. projectmatig werken eigenaarschap nemen - schiet tekort Er ontstaan overdrachtsproblemen vanwege de afstand tussen Projecten en Beheer (de eindgebruiker) Wel worden er verbeterstappen gemaakt, met als resultaat onder meer dat in het jaar 2012 de begrote investeringen voor het eerst wel zijn gehaald. Transparantie over de projectvoortgang is verbeterd dankzij voortgangsrapportages voor 2 hoofdprocessen en dankzij MIS Actievere omgang met afwijkingen en wijzigingen Nadere afspraken gemaakt over rolverdeling tussen PCM en UM Niettemin zijn de onderliggende oorzaken nog niet weggenomen. In essentie draait het om eigenaarschap, het echt nemen van verantwoordelijkheid Ben ik (als opdrachtgever of opdrachtnemer) resultaatverantwoordelijk, of is dit diffuus? Ben ik aanspreekbaar? NEEM ik die resultaatverantwoordelijkheid, ook als ik daarvoor soms anderen op de tenen sta? Ben ik gecommitteerd? (houding) Op grond van deze analyses kunnen we vaststellen dat ook in de directe activiteiten sprake is van inefficiënties, die vooral kwalitatief inzichtelijk zijn geworden: Diffuse verantwoordelijkheden en de afwezigheid van resultaatgerichte outputsturing met behulp van inzichtelijke KPI s leiden tot sub-optimale performance in Beheer en Onderhoud Ook in projectmanagement/investeringen en in de inkoop van goederen en diensten kunnen en moeten veel zaken beter en scherper Hoewel de harde kwantitatieve onderbouwing ontbreekt, gaat het ook hier om significante bedragen aan verbeterpotentieel. Aanbeveling 2: Eenduidige sturingslijnen aanbrengen door het doorkantelen naar een procesgestuurd organisatiemodel Wij hebben op basis van de interviews en workshops en aanvullende observaties, een eigen overzicht gemaakt van de resultaten van de kwalitatieve analyse, zie daarvoor sheets 13 t/m 17 van Bijlage 2. De kern hieruit is dat procesmatig werken weliswaar is geaccepteerd als een essentiële stuurlijn, maar dat deze nog niet consequent is doorgevoerd. Juist op de scheidslijnen met de andere stuurlijnen ontstaan grijze gebieden en vallen verantwoordelijkheden tussen wal en schip. Als resultaten niet gehaald worden, zijn er voor alle betrokkenen excuses te over. Daarnaast is er sprake van een grotere interne dan externe gerichtheid. Wij stellen vast dat het huidige organisatiemodel van drie stuurlijnen (processen, units en programma s) onvoldoende functioneert. Verantwoordelijkheden zijn niet altijd helder en er is veel afstemming nodig op de overlappende gebieden. Het huidige model kan op zichzelf best beter werkend gemaakt worden, maar niet als je daarbij de FTE s sterk wil reduceren. Een verdienste van het huidige model is wel dat procesgericht werken in de organisatie is geaccepteerd en dat vanuit deze basis nu een volgende ontwikkelstap kan worden gemaakt. 4

5 Aanbeveling 3: De doorkanteling naar processen als primaire stuurlijn dient gepaard te gaan met de invoering van resultaatgericht sturen In de cultuur van Noorderzijlvest is het stevig aanspreken van collega s als afspraken niet worden nagekomen, niet heel gebruikelijk. Daarbij zijn de afspraken vaak niet erg helder, zodat er aan meerdere kanten excuses zijn waarom het gaat zoals het gaat. In plaats van afspraken scherp maken en aanspreken, zien we vaker compenserend gedrag: als de ander niet levert dan doe ik het zelf wel waarbij de lieve vrede wordt bewaard. Met dit goedbedoelde compenseren leert die ander echter niet welke eisen er worden gesteld en blijven onderprestatie en compensatie in stand. Tevens ontstaan er inefficiënties, want hetzelfde werk wordt op meerdere plaatsen uitgevoerd of volgens te hoge zelfopgelegde kwaliteitsnormen. Voorbeeld van een concrete invulling: in de ogen van Pentascope dient de taak die door Programmamanagement wordt vervuld, niet los te staan van Bedrijfsplanning en Verantwoording. Dit separaat organiseren is geïnstitutionaliseerd compenserend gedrag. Waar het om gaat is dat mensen echt verantwoordelijk worden voor resultaten en dat die verantwoordelijkheid wordt aanvaard. Als volgt: Processen hebben outputs. Over deze outputs worden doelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen moeten met een zo doelmatig mogelijke inzet van publieke middelen worden bereikt. En voor dit alles is per proces één manager verantwoordelijk. Die aanvaardt die verantwoordelijkheid en is hierop aanspreekbaar. Hij/zij vertaalt de output- en doelmatigheidsdoelstellingen door naar teamleider-, projectmanager- en medewerker niveau, die op hun beurt verantwoordelijk zijn en aanspreekbaar. Op die verantwoordelijkheid worden zij in het dagelijkse werk aangesproken en in het HR proces, waar de resultaten consequenties hebben voor doorstroom of uitstroom. Dat is de kern van resultaatgericht sturen. Zonder dat doorbreek je niet de huidige cultuur van excuses en compenserend gedrag. Met resultaatgericht sturen delegeer je tevens de verantwoordelijkheid voor efficiency naar de individuele managers en medewerkers, in plaats van dat deze van buitenaf moet worden aangebracht. Aanbeveling 4: De realisatie van de efficiencyverbeteringen, de doorkanteling naar procesgericht werken als primaire stuurlijn en de invoering van resultaatgericht sturen dienen te worden gerealiseerd in een proces waarbij het lijn management werkelijke verantwoordelijkheid neemt voor de te behalen doelstellingen en de voortgang daarop. Bij Noorderzijlvest zijn veel rapporten in de la beland. De implementaties zijn niet doorgezet. Die plannen hebben een zeer laag rendement gehad. Deze valkuil moet worden vermeden. De implementatie aanpak is daarom van groot belang. Geen enkele organisatie is onveranderbaar. Geen enkele verandering is vooraf gedoemd te mislukken. Maar de wetenschappers zijn het erover eens: de wijze van implementeren is bepalend voor succes of falen van een grote verandering. De essentiële kenmerken van succesvol implementeren: Eigenaarschap Om management echt verantwoordelijkheid te kunnen laten nemen, is het van belang dat de te behalen doelstellingen niet alleen worden opgelegd, maar ook worden begrepen en aanvaard. Pas dan kan management zich echt als eigenaar opstellen en doen wat nodig is om het wederzijds gecontracteerde doel te bereiken. Voor zover wij dit hebben geobserveerd tijdens het MT van 11 februari 2013, onderschrijft het management de hoofdlijnen van onze aanbevelingen en wil zij daarvoor verantwoordelijkheid nemen. Zie ook sheet 18 in Bijlage 2. Wel is er enige twijfel over de haalbaarheid van de genoemde bezuinigingen. 5

6 Door samen met hen, vanuit een heldere besparingsdoelstelling en denken buiten bestaande kaders te komen tot een sterk reductie van (in)directe taken en FTE s, wordt de onduidelijkheid opgelost en het eigenaarschap van begin af aan bij hen neergelegd. Congruentie Om de medewerkers achter het doel van een gewenste verandering te krijgen, is het van belang om te laten zien dat het traject logisch en samenhangend in elkaar zit. Is de veranderaanpak congruent met het veranderdoel? Dus laat je in het verandertraject al de dingen zien die je ook als doel voor ogen hebt? Ook dient het gedrag van managers congruent te zijn met hun woorden. Praten over efficiency wordt ontkracht als allerlei inefficiencies (bijvoorbeeld ellenlange vergaderingen met te veel mensen) ondertussen gewoon in stand blijven. Aansluiting Sluit de aanpak aan op de huidige situatie binnen het bedrijf? Kunnen mensen aanhaken of is de verandering te hoog over? Onderstroom En misschien het belangrijkste: heb je oog voor wat de mensen in de onderstroom vinden van de verandering? Bevat de aanpak voldoende interventies om dat met elkaar te delen en te zoeken naar de aansluiting op het uiteindelijke doel? VAT: Versterken, Afscheid nemen en Toevoegen In een verandering, hoe groot ook, wordt het voor de medewerkers moeilijk als ze het gevoel krijgen dat in de oude situatie blijkbaar niets goed was. En dat gevoel ontstaat vaak onder de druk van projectmatige veranderingen die veel nieuwe dingen toevoegen. Het is juist belangrijk om duidelijk te markeren wat tot op heden bereikt is, wat van het bestaande goed is en verder versterkt kan worden. Van daaruit kan men worden meegenomen naar de zaken die stoppen of die nieuw worden toegevoegd. Het gaat om de juiste mix tussen versterken wat goed is, afscheid nemen van wat voorbij is en nieuwe elementen toevoegen. De juiste mix zet medewerkers in hun kracht. Integrale aanpak Voor een goede verankering van impactvolle veranderingen is een integrale aanpak noodzakelijk. Veel programma s of projecten richten zich alleen op nieuwe processen, systemen, organisatiestructuren etc: de tastbare veranderingen rechtsonder in de matrix hiernaast. Maar als je die hebt gerealiseerd, is er nog geen sprake van verandering. Dat komt pas als mensen ook een nieuw gedrag vertonen dat gericht is op de nieuwe eindsituatie (rechtsboven in de matrix). En daarvoor moeten de persoonlijke intenties en waarden van de medewerkers, die bepalend zijn voor hun gedrag, meegenomen worden in het veranderproces (linksboven). De cultuur, de collectieve waarden en gedragspatronen, triggert doorgaans het feitelijke gedrag wat mensen laten zien in de samenwerking (linksonder). Het doorbreken van 6

7 ingesleten collectieve gedragspatronen is nodig om nieuwe manieren van besturen en resultaatgericht samenwerken daadwerkelijk te implementeren. Het belang van de integrale aanpak neemt toe naarmate de verandering fundamenteler van karakter is. Voor het ontwikkelen van zo n aanpak is een goed beeld nodig van de impact van de verandering. Op basis daarvan dienen interventies ingezet te worden, die werken aan de veranderingen op al deze kwadranten. Dus: Mensen een nieuwe focus, werkprocessen, besturingsmechanisme en hulpmiddelen bieden (rechtsonder), maar tegelijkertijd er voor zorgen dat zij zich die nieuwe situatie ook eigen maken (de andere drie kwadranten). De stappen van het implementatietraject Er moet sprake zijn van een helder veranderproces. Het gesprek met de Stuurgroep over dit onderwerp is gaande. Wij stellen een aanpak voor in drie werkstromen; de eerste twee gaan over herontwerp van de organisatie en de derde, parallelle lijn gaat over het aanleren en inslijten van resultaatgericht sturen en continu verbeteren in het dagelijks werk : Besturing: doorkanteling naar een procesgerichte organisatie, inclusief de consequenties voor omvang en samenstelling van het MT. In deze werkstroom moet het commitment aan resultaten en het eigenaarschap van het beoogde MT zo vroeg mogelijk ontstaan om de benodigde maatregelen vanuit de lijn door te kunnen zetten. Deze werkstroom start zo spoedig mogelijk. Indirecte FTE s: reductiepotentieel concreet invullen door indirecte producten te schrappen of efficiënter uit te leveren. Vervolgens bepalen van het tempo van afbouw. Over het tempo merken wij op dat de afbouw van FTE s binnen het ambtenarenrecht slechts langzaam gaat in vergelijking met het (private) arbeidsrecht. Het te kiezen afbouwscenario dient hiermee rekening te houden. De voorbereiding van deze lijn kan op korte termijn starten. Procesoptimalisatie: beter continu verbeteren. Binnen deze werkstroom kunnen allerlei grote en kleinere verbeterinitiatieven worden opgepakt op een gestructureerde en ordelijke manier en wordt de reductie van directe FTE s gerealiseerd. Resultaatgericht sturen en continu verbeteren worden zo onderdeel van de dagelijkse manier van werken. Deze werkstroom start zodra de beide andere werkstromen op tempo zijn. Ook de quick wins in de inkoop van goederen en diensten moeten in deze werkstroom worden ondergebracht en hiermee kan al eerder worden gestart. Sheet 19 van Bijlage 2 geeft het overzicht. Het inpassen van deze drie werkstromen in een overkoepelend implementatieplan dat tevens rekening houdt met ondernemingsraad, ambtenarenrecht en formele besluitvormingsprocedures en termijnen wordt gedaan door Noorderzijlvest zelf. Aanbeveling 5: Werk het efficiencypotentieel bottom-up uit volgens een strakke methodologie en met een heldere doelstelling vooraf Zoals gezegd onderschrijft het management de aanbevelingen, maar is er sprake van schrik en/of twijfel bij sommigen over de haalbaarheid van de genoemde getallen. Daarom is het van belang om de exacte te behalen reductie doelstellingen bottom up in kaart te brengen in nog één nadere analysestap. Echter, we hebben in de workshops gemerkt dat managers niet graag het achterste van hun tong laten zien als het gaat over het benoemen van efficiencyverbeteringen. Bij de bottom-up onderbouwing dient vooraf helder te zijn dat de exacte getallen weliswaar nader kunnen worden ingevuld, maar dat een al te grote afwijking van de uitkomsten ten opzichte van de top down analyse niet acceptabel is. Tevens moet daarbij een strakke, objectieve methodologie worden 7

8 gebruikt. Een vis merkt pas dat-ie in het water zit, als hij eruit wordt gehaald. Op dezelfde manier moet het verantwoordelijke management er voor open staan om de toegevoegde waarde van allerlei indirecte activiteiten vanuit een nieuw gezichtspunt te beoordelen. Dat gaat niet vanzelf. 8

Bijlage 2: Powerpoint sheets bij DB Rapportage Efficiencyscan Waterschap Noorderzijlvest (CONCEPT)

Bijlage 2: Powerpoint sheets bij DB Rapportage Efficiencyscan Waterschap Noorderzijlvest (CONCEPT) Bijlage 2: Powerpoint sheets bij DB Rapportage Efficiencyscan Waterschap Noorderzijlvest (CONCEPT) Groningen, 8 maart 2013 Pentascope BV Utrechtseweg 47 1213 TL Hilversum T 088 567 00 00 F 088 567 00 99

Nadere informatie

Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency

Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency Gemeenten behalen soms zeer grote efficiencywinsten en kwaliteitsverbeteringen in de herontworpen processen

Nadere informatie

Whitepaper implementatie workflow in een organisatie

Whitepaper implementatie workflow in een organisatie Whitepaper implementatie workflow in een organisatie Auteur: Remy Stibbe Website: http://www.stibbe.org Datum: 01 mei 2010 Versie: 1.0 Whitepaper implementatie workflow in een organisatie 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence Lean Six-Sigma HealthRatio Operational Excellence De zorg werkt in een roerige omgeving Veel veranderingen leggen extra druk op zorginstellingen om goedkoper, efficiënter en transparanter te kunnen werken.

Nadere informatie

Het PMO van PostNL IT

Het PMO van PostNL IT Het PMO van PostNL IT WIN PMO Congres Blik op een kleurrijk PMO Alex Palma, manager IT Projecten 13-03-2014 Wat willen we jullie vertellen? Positionering van projectenorganisatie Waarom een PSO? Implementatiestrategie

Nadere informatie

Toelichting hoofdstructuur Pré Wonen

Toelichting hoofdstructuur Pré Wonen Toelichting hoofdstructuur Pré Wonen Alles lijkt lichter en makkelijker te gaan: iedereen kent zijn of haar rol, beleid- en besluitvorming verloopt één keer goed en er is veel minder behoefte aan afstemming.

Nadere informatie

Project Dijkversterking Krimpen

Project Dijkversterking Krimpen Project Dijkversterking Krimpen Dijkversterking & UAV-gc Samenwerken met de opdrachtnemer Huub Verbruggen Projectmanager Dijkversterking Krimpen Even voorstellen Huub Verbruggen Projectmanager van beroep

Nadere informatie

ROAD MAP VOOR HET CONCRETISEREN EN HET IMPLEMENTEREN VAN DE STRATEGIE Strategisch performance management

ROAD MAP VOOR HET CONCRETISEREN EN HET IMPLEMENTEREN VAN DE STRATEGIE Strategisch performance management De road map is erop gericht om het beoogde succes van een organisatie (de strategische ambitie) te helpen maken. De road map gaat in op hoe de weg naar het succes expliciet en concreet te maken Jan Scheffer

Nadere informatie

1.0 Inleiding 2.0 Verantwoordelijk 3.0 Communicatie 3.1 Website

1.0 Inleiding 2.0 Verantwoordelijk 3.0 Communicatie 3.1 Website Communicatie plan Inhoud 1.0 Inleiding... 3 2.0 Verantwoordelijk... 3 3.0 Communicatie... 3 3.1... 3 4.0 Duurzaamheid Beleid... 4 5.0 Stuurcyclus... 5 6.0 Betrokken doelgroepen... 8 6.1 Ketenanalyse...

Nadere informatie

Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie

Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie De voordelen van de P4P aanpak: Grotere klanttevredenheid Beheersbare werkprocessen Continu verbeteren van prestaties Grotere betrokkenheid

Nadere informatie

Project-, Programma- en AdviesCentrum. Resultaten die eruit springen PPAC

Project-, Programma- en AdviesCentrum. Resultaten die eruit springen PPAC Project-, Programma- en AdviesCentrum Resultaten die eruit springen PPAC Binnen Veiligheid en Justitie groeit het belang van projectmatig en programmatisch werken. Ook neemt de behoefte toe om medewerkers

Nadere informatie

Zaakgericht samenwerken. Visie en Koers

Zaakgericht samenwerken. Visie en Koers Zaakgericht samenwerken Visie en Koers 2009032816 We staan voor diverse ambities en knelpunten Burgers 7x24 inzicht in status aanvragen Efficiënter werken Borgen rechtmatigheid Inzicht bij medewerkers

Nadere informatie

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version Introductie Quickscan De financiële organisatie moet, net zo als alle andere ondersteunende diensten, volledig gericht zijn

Nadere informatie

Samenvatting F-Scan. Onderzoek naar de effectiviteit en efficiency van de kerntaken binnen NOC*NSF. April 2011

Samenvatting F-Scan. Onderzoek naar de effectiviteit en efficiency van de kerntaken binnen NOC*NSF. April 2011 Samenvatting F-Scan Onderzoek naar de effectiviteit en efficiency van de kerntaken binnen NOC*NSF 1 Inhoud 1. Achtergrond en doelstelling 2. Effectiviteit NOC*NSF 3. Organisatie- en efficiency analyse

Nadere informatie

Een eigentijdse HRM- scan door Gidsen HR advies WAT IS HET DOEL EN INHOUD VAN DEZE SCAN?

Een eigentijdse HRM- scan door Gidsen HR advies WAT IS HET DOEL EN INHOUD VAN DEZE SCAN? Een eigentijdse HRM- scan door Gidsen HR advies WAT IS HET DOEL EN INHOUD VAN DEZE SCAN? Met behulp van deze scan wordt de stand van zaken van het Personeelsbeleid in kaart gebracht. De HRM - scan is met

Nadere informatie

Projectmatig veranderen in de bank

Projectmatig veranderen in de bank Projectmatig veranderen in de bank Maandag 21 september 2009 Ronald Janssen Implementatiemanager Even geen Prince2... of toch?! Aanpak LPM Materie Houding & Vaardigheden Lokale bankenkennis Project- management

Nadere informatie

Gemeenten Gelderland. Nieuwe perspectieven 1. Naar een duurzaam begrotingsevenwicht. Frank van der Lee & Anton Revenboer partners BDO Advisory

Gemeenten Gelderland. Nieuwe perspectieven 1. Naar een duurzaam begrotingsevenwicht. Frank van der Lee & Anton Revenboer partners BDO Advisory Gemeenten Gelderland Naar een duurzaam begrotingsevenwicht Nieuwe perspectieven 1 Frank van der Lee & Anton Revenboer partners BDO Advisory Wat gaan we doen? 1. Inleiding en verwachtingen 2. Bevindingen

Nadere informatie

Resultaatgericht werken

Resultaatgericht werken Resultaatgericht werken Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 De afsprakencyclus...4 Stap 1. De voorbereidingsfase...4 Stap 2. Het planningsgesprek...5 Stap 3. Het voortgangsgesprek...5 Stap 4. Het waarderingsgesprek...5

Nadere informatie

Bijlage 1 Suggesties voor informatievoorziening

Bijlage 1 Suggesties voor informatievoorziening Bijlage 1 Suggesties voor informatievoorziening In deze bijlage doet de rekenkamer enkele suggesties voor de informatievoorziening aan de gemeenteraad over de voortgang van de bezuinigingen. Bij de voorbereiding

Nadere informatie

Change. Making Change Happen!

Change. Making Change Happen! Change MANaGEMENT Making Change Happen! 2 Uw organisatie verandert. Vaak onder druk van de markt, aandeelhouders of belanghebbenden. Maar soms gewoon omdat u zelf gelooft dat het beter kan. Het merendeel

Nadere informatie

DE KRACHT VAN INTERACTIEF IMPLEMENTEREN

DE KRACHT VAN INTERACTIEF IMPLEMENTEREN DEKRACHTVAN INTERACTIEF IMPLEMENTEREN PlanB II iseencompletemethodevoorhetimplementerenvanoperationalexcellenceinorganisaties.hetis integraalonderdeelvanhetoperationalexcellenceframeworkenwordtgebruiktvoorhetimplementerenvan

Nadere informatie

Energiemanagement Actieplan

Energiemanagement Actieplan 1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Samenwerking & Bedrijfsvoering

Samenwerking & Bedrijfsvoering Samenwerking & Bedrijfsvoering Plan van Aanpak Plan van aanpak: Themaonderzoek Samenwerking en Bedrijfsvoering Bestuurlijk opdrachtgever Ambtelijk opdrachtgever Naam projectleider T.C.C. den Braanker C.A.

Nadere informatie

DO S EN DON TS RONDOM KAIZEN EVENTS IN HET ZIEKENHUIS

DO S EN DON TS RONDOM KAIZEN EVENTS IN HET ZIEKENHUIS DO S EN DON TS RONDOM KAIZEN EVENTS IN HET ZIEKENHUIS Ervaring op basis van meer dan 50 gefaciliteerde en uitgevoerde Kaizen events door KALCIO Healthcare. Tekst: L. Romeijn Op het gebied van procesverbetering

Nadere informatie

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of

Nadere informatie

DAP Toepassing in de Praktijk

DAP Toepassing in de Praktijk DAP 3.0 - Toepassing in de Praktijk Hoewel de Doelgerichte Activiteiten Planning (DAP MDFnl) in zijn geheel bestaat uit 12 elkaar opvolgende stappen, blijkt in de praktijk dat er vele toepassingsmogelijkheden

Nadere informatie

De impact en implementatie van de outsourcing op de bedrijfsvoering is als één van de 6 deelprojecten ondergebracht binnen het project outsourcing.

De impact en implementatie van de outsourcing op de bedrijfsvoering is als één van de 6 deelprojecten ondergebracht binnen het project outsourcing. Bijlagen 1 en 2: Aanbevelingen en opvolging Gateway Reviews (corsa 2018017934) Bijlage 1: Aanbevelingen en opvolging Gateway Review 2018 Aanbeveling Opvolging Status Opmerking 1. Richt een apart project

Nadere informatie

Elementair Project Management

Elementair Project Management Elementair Project Management Impressie van de sheets 15 juni 2018 Versie 1.1 Projectmanagement in de Zorg Projectmanagement in de Zorg Elementair Project Management 2 Algemene trend LIJN PROJECTEN Toename

Nadere informatie

Inleiding. Inleiding. Een goede Missie, Visie en Strategie (MVS) bestaat uit twee gedeelten: Strategie Ontwikkeling en Strategie Implementatie.

Inleiding. Inleiding. Een goede Missie, Visie en Strategie (MVS) bestaat uit twee gedeelten: Strategie Ontwikkeling en Strategie Implementatie. Inleiding Inleiding Veel bedrijven hebben wel eens een Visie, Missie en Strategie uitgewerkt. Maar slechts weinig bedrijven hebben er ook daadwerkelijk voordeel van. Bij veel bedrijven is het niet meer

Nadere informatie

De Netwerkvitaliteitsmeter Een korte toelichting op het meten van de netwerkvitaliteit

De Netwerkvitaliteitsmeter Een korte toelichting op het meten van de netwerkvitaliteit De Netwerkvitaliteitsmeter Een korte toelichting op het meten van de netwerkvitaliteit Aad Zoeteman, Sigrid Fiering en Linda van der Lans Eenheid Audit en Advies (tel. 070 441 75 78) Provincie Zuid-Holland

Nadere informatie

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 splan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 Gemeente Groningen Oktober 2017-1 - 1. Algemeen Op grond van artikel 213a Gemeentewet moet ons college periodiek onderzoek doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid

Nadere informatie

Technische Vragen. Fractie: D66. Vragensteller: J. Vos

Technische Vragen. Fractie: D66. Vragensteller: J. Vos Technische Vragen Fractie: D66 Vragensteller: J. Vos # Pagina nummer Vraag 1 42 Het PGB voor jeugdigen voor 2015 gaat uit van een totaal van 642keuro. In de begroting was opgenomen ca 308Keuro. Kunt u

Nadere informatie

Unitmanager EAD. Resultaatgebieden: 1. Organisatie 2. Maatschappelijke omgeving 3. Bedrijfsvoering 4. Leiderschap 5. Planning en control

Unitmanager EAD. Resultaatgebieden: 1. Organisatie 2. Maatschappelijke omgeving 3. Bedrijfsvoering 4. Leiderschap 5. Planning en control Unitmanager EAD Organisatiecontext Het Baken wil een werkomgeving bieden die plezierig, inspirerend en lerend is. Wij zien onze medewerkers als mensen met talenten, competenties, passie en ambities, die

Nadere informatie

SERVICECODE AMSTERDAM

SERVICECODE AMSTERDAM SERVICECODE AMSTERDAM Inleiding Stadsdeel Zuidoost heeft de ambitie om tot de top drie van stadsdelen met de beste publieke dienstverlening van Amsterdam te horen. Aan deze ambitie wil het stadsdeel vorm

Nadere informatie

Evaluatie paragraaf Personeelsbeleid uit Collegeprogramma

Evaluatie paragraaf Personeelsbeleid uit Collegeprogramma Evaluatie paragraaf Personeelsbeleid uit Collegeprogramma 2003-2007 Realisatie inrichtingsplannen Directie Beleid Utrecht, 12 januari 2006 Inhoud 1. Inleiding 2. Kwantitatieve doelstellingen 3. Kwalitatieve

Nadere informatie

Presentatie 4 februari 2010

Presentatie 4 februari 2010 Presentatie 4 februari 2010 Een snelle, efficiënte en effectieve locale overheid met behulp van Lean Thinking Methodiek om bedrijfsprocessen snel, efficiënt en effectief in te richten Erik Faber Inhoud

Nadere informatie

WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN

WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN EEN NIEUW SOORT ONDERNEMERSCHAP RESULTAAT KOERS VISIE PERSOONLIJK LEIDERSCHAP MEERWAARDE & RENDEMENT WAARDEN BEWUST WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN ANNO 2013 Waarden Bewust Ondernemen

Nadere informatie

Energiemanagementsysteem

Energiemanagementsysteem Energiemanagementsysteem BVR Groep B.V. Roosendaal, 20-06-2014. Auteur(s): H. Schrauwen, Energie & Technisch adviseur. Geaccordeerd door: M. Soenessardien,Manager KAM, Personeel & Organisatie Pagina 1

Nadere informatie

Whitepaper. Processen identificeren. Procesmanagement = procesgericht organiseren!

Whitepaper. Processen identificeren. Procesmanagement = procesgericht organiseren! Whitepaper Processen identificeren Procesmanagement = procesgericht organiseren! Er zijn vele redenen te bedenken waarom u uw bedrijfsprocessen in kaart wilt brengen. Certificering, efficiencyverbetering,

Nadere informatie

Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden

Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden STUDIEDAG Projectmatig werken in lokale overheden LEUVEN 27 oktober 2011 Projectmatig werken in de lokale sector Katlijn Perneel, Partner, ParFinis Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden 1 Inhoud

Nadere informatie

opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil

opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil Workshop Derk K. Kremer Derk Kremer Even voorstellen. TUD Civiele Techniek en Bedrijfskunde Directeur Eestum Management, een onafhankelijk adviesbureau

Nadere informatie

Inkoopsamenwerking. Samen ambities realiseren Harco Bouwman, Partner, Trevian

Inkoopsamenwerking. Samen ambities realiseren Harco Bouwman, Partner, Trevian Inkoopsamenwerking Samen ambities realiseren Harco Bouwman, Partner, Trevian WIE IS TREVIAN? HET ONTSTAAN TREVIAN HEEFT HAAR WORTELS IN DE CORPORATIE SECTOR EN IS IN 2009 ONDER DE NAAM TREVIN OPGERICHT

Nadere informatie

gemeente HEEZE-LEENDE

gemeente HEEZE-LEENDE V Cranendonck r^-j ^2 gemeente HEEZE-LEENDE V GEMEENTE VALKEN SWA A R D SAMENWERKING A2-CEMEENTEN Curtepdonfif I Hecje-ltertdt;! Valkeniwaatd Aan de leden van de Ondernemingsraden van de gemeente Cranendonck,

Nadere informatie

Informatie en organisatie. Specialisten in dienstverlening, bedrijfsvoering en informatiemanagement bij lokale overheden

Informatie en organisatie. Specialisten in dienstverlening, bedrijfsvoering en informatiemanagement bij lokale overheden Informatie en organisatie Specialisten in dienstverlening, bedrijfsvoering en informatiemanagement bij lokale overheden De organisatie moet meer nadruk op efficiency dan op nieuwe uitdagingen leggen De

Nadere informatie

UWV Testservice. Resultaatgerichte invoering van een adaptief procesmodel

UWV Testservice. Resultaatgerichte invoering van een adaptief procesmodel UWV Testservice Resultaatgerichte invoering van een adaptief procesmodel Rob Passage Karin Boons UWV Gegevensdiensten Sogeti Software Control Agenda 11e SPIder conferentie, 29 september 2008 De werkende

Nadere informatie

Openbaar ja. * Indien openbaar vertrouwelijke feiten opnemen in afzonderlijke bijlage.

Openbaar ja. * Indien openbaar vertrouwelijke feiten opnemen in afzonderlijke bijlage. Behandeld door: gem secr Datum: 24-6-2013 Openbaar ja Control akkoord Adviesnota Verantw. Portefeuillehouder J.C. Westmaas Maak keuze s w w w b Besluit conform d.d Afdeling Akkoord Bespreken Besluit d.d.

Nadere informatie

Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland

Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland OVER OOSTZAAN Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland WORMERLAND. GESCAND OP 13 SEP. 2013 Gemeente Oostzaan Datum : Aan: Raadsleden gemeente Oostzaan Uw BSN : - Uw brief van :

Nadere informatie

RESULTAATGERICHT ORGANISEREN

RESULTAATGERICHT ORGANISEREN RESULTAATGERICHT ORGANISEREN Hoe de beste resultaten te halen uit uw organisatie, managers en medewerkers. Wat is resultaatgericht organiseren? Resultaatgericht organiseren heeft als doel om organisaties

Nadere informatie

het Randstad implementatietraject: uw wensen, onze belofte randstad.nl/implementatie

het Randstad implementatietraject: uw wensen, onze belofte randstad.nl/implementatie het Randstad implementatietraject: uw wensen, onze belofte randstad.nl/implementatie Stapt u binnenkort over naar een andere HR-dienstverlener? Wilt u een professionele implementatie en minimale belasting

Nadere informatie

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling De verdiepingsfase In de verdiepingsfase gaat u, samen met uw partners, de haalbaarheid en kansrijkheid van het door u voor ogen staande warmte-uitwisselingsproject

Nadere informatie

Nadere offerteaanvraag DCMR via Dynamisch Aankoopsysteem, functie: Implementatieleider transitie organisatie naar Continue Verbeteren

Nadere offerteaanvraag DCMR via Dynamisch Aankoopsysteem, functie: Implementatieleider transitie organisatie naar Continue Verbeteren Nadere offerteaanvraag DCMR via Dynamisch Aankoopsysteem, functie: Implementatieleider transitie organisatie naar Continue Verbeteren Aanbestedende dienst Contact Tender (Dynamisch aankoopsysteem): Functie

Nadere informatie

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland september 13 Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. (Albert Einstein, 1879-1955) M e r k c o a

Nadere informatie

Flamingo, een open source geo viewer. De doorbraak: een nieuw beheermodel

Flamingo, een open source geo viewer. De doorbraak: een nieuw beheermodel Flamingo, een open source geo viewer De doorbraak: een nieuw beheermodel Flamingo Flamingo is eenvoudig door gebruikers zelf te configureren. Flamingo is veelzijdig in het bieden van eenvoudige toegang

Nadere informatie

Strategisch plan. Opdrachtgever. Auteur. NBB-groep D. Doornenbal. C. Everaars, Dé CO 2 Adviseurs

Strategisch plan. Opdrachtgever. Auteur. NBB-groep D. Doornenbal. C. Everaars, Dé CO 2 Adviseurs Strategisch plan Opdrachtgever NBB-groep D. Doornenbal Auteur C. Everaars, Dé CO 2 Adviseurs Inhoud Inhoud... 2 1 Inleiding... 3 2 Reductiedoelstelling scope 3 emissies... 4 2.1 MAATREGELEN... 4 3 Scope

Nadere informatie

Het project heeft de volgende doelen. De doelen worden gefaseerd opgepakt:

Het project heeft de volgende doelen. De doelen worden gefaseerd opgepakt: Projectplan Implementatie Kwaliteitskader maatwerkvoorziening maatschappelijke ondersteuning (IMKWA) Uitwerking Fase 1 inhoudelijke verdieping kwaliteitskader Opsteller: Thijs Terlouw en Ingrid Hildenbrant

Nadere informatie

Succesvol implementeren

Succesvol implementeren Succesvol implementeren Waarom begeleiding bij implementeren? Idealiter wordt een verandering op een school ingezet vanuit de onderwijsvisie. Deze veranderingen zijn veelal geformuleerd in het schoolplan

Nadere informatie

Medisch specialist 2015 Sharing = caring

Medisch specialist 2015 Sharing = caring Medisch specialist 2015 Sharing = caring Regionale informatiebijeenkomst De kaarten zijn geschud, de medisch specialist is aan zet Op dit document zijn de Algemene Voorwaarden van LOGEX, gedeponeerd bij

Nadere informatie

Presentatie Managementinformatie en Managementcontracten Gemeente Castricum 1...met de bocht mee. 14 februari 2013 Lars Schotel Fred Hulst

Presentatie Managementinformatie en Managementcontracten Gemeente Castricum 1...met de bocht mee. 14 februari 2013 Lars Schotel Fred Hulst Presentatie Managementinformatie en Managementcontracten Gemeente Castricum 1 Sturen..met de bocht mee 14 februari 2013 Lars Schotel Fred Hulst Agenda Introductie Doel en verwachtingen Managementinformatie

Nadere informatie

Visiedocument Regie over informatie: BIM voor woningcorporaties

Visiedocument Regie over informatie: BIM voor woningcorporaties Visiedocument Regie over informatie: BIM voor woningcorporaties (januari 2015) Uitgever: Aedes vereniging van woningcorporaties Aedes verwijst u graag naar de volgende bijbehorende documenten: Leidraad

Nadere informatie

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013 ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN code: B1308 3 oktober 2013 datum: 3 oktober 2013 referentie: lak code: B1308 blad: 3/8 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Onderdelen van het energiemanagement actieplan 5 2.1

Nadere informatie

OVER SPP DOEL VAN SPP

OVER SPP DOEL VAN SPP OVER SPP DOEL VAN SPP Strategische PersoneelsPlanning (SPP) heeft tot doel het bieden van inzicht in de toekomstige arbeidsvoorzieningsvraagstukken van uw organisatie c.q. een onderdeel van uw organisatie.

Nadere informatie

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat Meer waarde creëren Assetmanagement op maat Zo maken wij assetmanagement toepasbaar Met de toolbox Zeven bouwstenen van professioneel assetmanagement maken we de ISO55000 toepasbaar voor u. Belanghebbenden

Nadere informatie

Projectmanagement 2.0

Projectmanagement 2.0 Projectmanagement 2.0 Inleiding In ieder bedrijf waar in projecten wordt gewerkt liggen scopechanges op de loer. Zo ook bij het CrossOverteam Projectmanagement 2.0. De eerste dag van het project is gelijk

Nadere informatie

Onderwerp: Stand van zaken Verbeterplan Norbert de Blaay (programmamanager) Datum: 8 november 2017

Onderwerp: Stand van zaken Verbeterplan Norbert de Blaay (programmamanager) Datum: 8 november 2017 Onderwerp: Stand van zaken Verbeterplan Opsteller: Norbert de Blaay (programmamanager) Datum: 8 november 2017 Inleiding Gedurende de doorlooptijd van het Verbeterplan wordt over de voortgang periodiek

Nadere informatie

6. Project management

6. Project management 6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,

Nadere informatie

Scenario s samenwerking in de regio

Scenario s samenwerking in de regio Scenario s samenwerking in de regio Opmerkingen vooraf: * Drie varianten naast elkaar gezet; 1. Gemeente blijft zelfstandig verder gaan; 2. Samenwerking BCH met 3D brede blik (dus vizier is vanuit gehele

Nadere informatie

Energiemanagementprogramma HEVO B.V.

Energiemanagementprogramma HEVO B.V. Energiemanagementprogramma HEVO B.V. Opdrachtgever HEVO B.V. Project CO2 prestatieladder Datum 7 december 2010 Referentie 1000110-0154.3.0 Auteur mevrouw ir. C.D. Koolen Niets uit deze uitgave mag zonder

Nadere informatie

Stroomopwaarts. Bedrijfsvoering in het sociale domein. Generiek of specifiek?

Stroomopwaarts. Bedrijfsvoering in het sociale domein. Generiek of specifiek? Stroomopwaarts Bedrijfsvoering in het sociale domein Generiek of specifiek? opbouw Introductie Wat is Stroomopwaarts Visie op bedrijfsvoeringsvraagstukken Desiree Curfs 12 jaar onderwijs (van docent tot

Nadere informatie

Beste HRM Dienstverlener voor de Overheid

Beste HRM Dienstverlener voor de Overheid Sociale Zaken Creëren van Participeren Het kabinet wil de Participatiewet per 1 januari 2014 in werking laten treden. Er wordt nog gedebatteerd over onderdelen van de wet. Echter, de kern staat vast. Het

Nadere informatie

Resultaten GeoMonitor Water. Geanonimiseerd

Resultaten GeoMonitor Water. Geanonimiseerd Resultaten GeoMonitor Water Geanonimiseerd Versie: 0.4 13-10-2015 1 Inleiding... 3 2 Vergelijking GIS / Geo voorziening... 4 2.1 GIS / Geo personeel... 4 2.2 Gebruik... 6 2.3 Kwaliteit... 8 2.4 Kosten...

Nadere informatie

The Road to Working Capital Excellence. Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal

The Road to Working Capital Excellence. Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal The Road to Working Capital Excellence Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal The road to Working Capital Excellence Vraag Aanpak Toepassing Resultaat Quick

Nadere informatie

Koers naar De Bedoeling met Haarlemmermeer. Tekst: Martine van Dijk, A+O fonds Gemeenten/ Fotografie: Kees Winkelman

Koers naar De Bedoeling met Haarlemmermeer. Tekst: Martine van Dijk, A+O fonds Gemeenten/ Fotografie: Kees Winkelman Koers naar De Bedoeling met Haarlemmermeer Tekst: Martine van Dijk, A+O fonds Gemeenten/ Fotografie: Kees Winkelman De gemeente Haarlemmermeer is gestart met een nieuwe koers. Een koers waarbij klantgerichtheid

Nadere informatie

Energiemanagement actieplan. Van Schoonhoven Infra BV

Energiemanagement actieplan. Van Schoonhoven Infra BV BV Leusden, oktober 2013 Auteurs: G.J. van Schoonhoven D.J. van Boven Geaccordeerd door: D.J. van Boven Directeur eigenaar INLEIDING Ons bedrijf heeft een energiemanagement actieplan conform NEN-ISO 50001.

Nadere informatie

Toelichting leerervaringen, conclusies en aanbevelingen Experiment de Toegang d.d. 20 juni 2014

Toelichting leerervaringen, conclusies en aanbevelingen Experiment de Toegang d.d. 20 juni 2014 RIS.6685 Toelichting leerervaringen, conclusies en aanbevelingen Experiment de Toegang d.d. 20 juni 2014 In algemene zin kan gesteld worden dat zorg- welzijnsorganisaties en de EOP s in Angelslo en Emmerhout

Nadere informatie

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit.

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit. Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief Verbeteren kan alleen van binnenuit. Onze visie, missie en strategie Visie: dat er in alle organisaties een

Nadere informatie

WHITEPAPER Nl-ANALYSE

WHITEPAPER Nl-ANALYSE WHITEPAPER Nl-ANALYSE Inhoudsopgave: 1. Wat is een Next Level-analyse? 2. Waarom een Next Level-analyse en wat is de toegevoegde waarde? 3. Hoe komt een Next Level-analyse tot stand? 4. Dan is er en analyse,

Nadere informatie

Communicatieplan CO2-prestatieladder

Communicatieplan CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2-prestatieladder T.b.v. certificering CO2-prestatieladder Pennings Groenvoorziening B.V. Geffen, 25 oktober 2018 Wim Pennings Akkoord namens directie Handtekening: Wim Pennings Inhoud

Nadere informatie

FAST CLOSE IMPROVED. Het belang van leiderschap en management bij een succesvolle fast close implementatie. Kennisbijeenkomst 24 September 2009

FAST CLOSE IMPROVED. Het belang van leiderschap en management bij een succesvolle fast close implementatie. Kennisbijeenkomst 24 September 2009 FAST CLOSE IMPROVED Het belang van leiderschap en management bij een succesvolle fast close implementatie Kennisbijeenkomst 24 September 2009 Agenda Introductie Fast Close een definitie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Brug tussen strategie en realisatie. Herfst 2014

Brug tussen strategie en realisatie. Herfst 2014 Herfst 2014 Waarom is het realiseren van de strategie vaak zo lastig? Het ontwikkelen van een goede strategie is al niet eenvoudig, laat staan de realisatie ervan Het blijkt in de praktijk dat veel organisaties

Nadere informatie

Eis 3.B.1 CO2 Reductiebeleid

Eis 3.B.1 CO2 Reductiebeleid CO2 Reductiebeleid 1 INLEIDING Ons bedrijf wil concreet en aantoonbaar maken dat we ons inspannen om CO 2 te reduceren. Daarvoor hebben wij dit reductiebeleid opgesteld. 2 HET CO 2 REDUCTIE BELEID VAN

Nadere informatie

Nieuw! Office Improvement Expert in administratie en dienstverlening

Nieuw! Office Improvement Expert in administratie en dienstverlening Nieuw! Office Improvement Expert in administratie en dienstverlening Stroomlijnen van processen & organiseren van resultaatgerichte teamwerking Waarom deze opleiding? Ondanks de toenemende complexiteit

Nadere informatie

Bilthoven, 9 november

Bilthoven, 9 november Bilthoven, 9 november 2011 1 Onze visie is dat er in alle organisaties een groot onbenut potentieel aanwezig is dat geïncasseerd kan worden door de bestaande middelen zoals processen, machines, informatie,

Nadere informatie

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie

Nadere informatie

Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs.

Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs. Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs. Inhoud presentatie De Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs Implementatie norm en ISO-certificering bij de Ambelt Meerwaarde voor de Ambelt Rol van de externe

Nadere informatie

Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur. 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox

Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur. 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox Bedrijfsantropologie Toepassen van antropologische theorieën

Nadere informatie

Communicatieplan CO2-prestatieladder

Communicatieplan CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2-prestatieladder T.b.v. certificering CO2-prestatieladder. Winssen, 11 februari 2019 Luuk Bruisten Akkoord namens directie Datum: 11 februari 2019 Handtekening: Luuk Bruisten Inhoud

Nadere informatie

Energiemanagement Actieplan

Energiemanagement Actieplan 1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie DIENST Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie Advies over en ondersteuning bij het initieel inrichten/optimaliseren

Nadere informatie

FUGRO GEOSERVICES B.V.

FUGRO GEOSERVICES B.V. FUGRO GEOSERVICES B.V. CO 2 Prestatieladder - Energiemanagement Aktieplan Bijlage C - Transparantie Datum: 21 april 2017 Versie 1.0 Versie 1.0 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 3 2. BEHEERSMAATREGELEN... 4

Nadere informatie

Procesmanagement Examennummer: 19646 Datum: 19 november 2011 Tijd: 15:00 uur - 16:30 uur

Procesmanagement Examennummer: 19646 Datum: 19 november 2011 Tijd: 15:00 uur - 16:30 uur Procesmanagement Eamennummer: 19646 Datum: 19 november 2011 Tijd: 15:00 uur - 16:30 uur Dit eamen bestaat uit 8 pagina s. De opbouw van het eamen is als volgt: - 40 meerkeuzevragen (maimaal 40 punten)

Nadere informatie

Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Heras

Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Heras Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Heras 15 Mei 2012 Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Heras Inhoud: 1. Inleiding 1.1 Ambitie 1.2 Aansluiting op de marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen en

Nadere informatie

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Intern MVO-management Verbetering van motivatie, performance en integriteit Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Regels, codes en integrale verantwoordelijkheid...4

Nadere informatie

❿ de nieuwe werkwijze ❿ en bezuinigingen ❿ gevolgen voor organisatie en formatie. ❿ Afdelingshoofden SDD 14 juni 2011

❿ de nieuwe werkwijze ❿ en bezuinigingen ❿ gevolgen voor organisatie en formatie. ❿ Afdelingshoofden SDD 14 juni 2011 ❿ de nieuwe werkwijze ❿ en bezuinigingen ❿ gevolgen voor organisatie en formatie ❿ Afdelingshoofden SDD 14 juni 2011 Innovatie en reorganisatie van werk en inkomen 1 innovatie van de sociale dienst 2009:

Nadere informatie

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan Bureau Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan CULEMBORG, DECEMBER 2014, VERSIE 1 BUREAU WAARDENBURG B.V. Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Belanghebbenden (stakeholders) 3 2.1 Interne doelgroepen

Nadere informatie

Sturen of Avonturen. Nieuwegein 30 November 2010

Sturen of Avonturen. Nieuwegein 30 November 2010 Sturen of Avonturen Nieuwegein 30 November 2010 1 Agenda Inleiding Projectbesturing Workshop Sturen of Avonturen BREAK Conclusies Workshop De workshop in de praktijk Afronding BORREL 2 Productvernieuwing

Nadere informatie

Toelichting bij de vragen uit de Veranderplanner. 1. Verkennen van het probleem

Toelichting bij de vragen uit de Veranderplanner. 1. Verkennen van het probleem Toelichting bij de vragen uit de Veranderplanner Bij iedere vraag uit de veranderplanner is hier een korte toelichting gegeven. Dit kan helpen bij het invullen van de vragen van de Veranderplanner. 1.

Nadere informatie

BPM OD Maturity Model

BPM OD Maturity Model BPM OD Maturity Model VISION PAPER Vanuit de basis op orde naar samenwerken in de keten BPM Consult presenteert u 8 groeifasen richting succes voor uw omgevingsdienst Volwassenheid Omgevingsdienst Hoe

Nadere informatie

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI Auteur René Speelman Versie V1.0 Plaats Vianen Kenmerk Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur V 1.0 09-03-2015 Aangepast

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

FASE 0 VOORBEREIDING VERDIEPING

FASE 0 VOORBEREIDING VERDIEPING FASE 0 VOORBEREIDING VERDIEPING DOEL VAN SPP Strategische PersoneelsPlanning (SPP) heeft tot doel het bieden van inzicht in de toekomstige arbeidsvoorzieningsvraagstukken van uw organisatie c.q. een onderdeel

Nadere informatie