JAARVERSLAG Stichting Pensioenfonds ACF/Brocacef

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2010 Stichting Pensioenfonds ACF/Brocacef 28 juni 2011

2 Inhoudsopgave Jaarverslag Karakteristieken van het pensioenfonds 2 Profiel 2 Organisatie 2 Kerncijfers 5 Verslag Visitatiecommissie 6 Verslag Verantwoordingsorgaan 7 Verslag van het bestuur 8 Hoofdlijnen 8 Goed pensioenfondsbestuur 10 Pensioenparagraaf 14 Beleggingenparagraaf 18 Financiële paragraaf 21 Herstelplan 22 Actuariële paragraaf 23 Risicoparagraaf 25 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Bestemming van het saldo van baten en lasten 31 Kasstroomoverzicht over Toelichting behorende tot de jaarrekening Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van saldo van baten en lasten 61 Gebeurtenissen na balansdatum 61 Actuariële verklaring 62 Accountantsverklaring 64 (Alle bedragen luiden in duizenden euro s, tenzij anders vermeld) 1

3 Karakteristieken van het pensioenfonds Profiel Stichting pensioenfonds ACF/Brocacef, statutair gevestigd te Maarssen is opgericht op 23 augustus De stichting is een ondernemingspensioenfonds, aangesloten bij de koepelorganisatie OPF en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het pensioenfonds voert de pensioenregelingen voor de aangesloten ondernemingen van Brocacef Holding NV en ratiopharm bv uit. Dat betekent administreren en uitbetalen van de pensioenen evenals het beheren en beleggen van het fondsvermogen. Ultimo 2010 bedroeg het aantal verzekerden (2009: 3.632) en was het belegd vermogen 170,1 miljoen (2009: 158,4 miljoen). Organisatie Bestuur De samenstelling van het bestuur was op de datum van ondertekening als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Einde zittingsduur Mr. L.H.H.O. van Galen Plv. Voorzitter Werkgever N. van Esschoten RA Lid Werkgever Vacature Lid Werkgever J.P. Eeken Voorzitter Werkgever Mr. J de Wit Lid Gepensioneerde H. Kappert Lid Gepensioneerde Drs. M.P. Venema Lid Werknemers F. Huisman Lid Werknemers In 2010 hebben zich de volgende wijzigingen voorgedaan: Met ingang van 1 april 2010 is de heer Van Arnhem herbenoemd voor een vervolgperiode van 4 jaar en is de heer Venema benoemd als bestuurslid namens de werknemers. Per 31 mei 2011 heeft de heer Van Arnhem zijn dienstverband beëindigd waardoor hij vanaf die datum geen zitting meer heeft in het bestuur. In 2011 zijn de heren Eeken en Huisman herbenoemd voor een vervolgperiode van 4 jaar. Het bestuur van het pensioenfonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan de administratie van het pensioenfonds ACF/Brocacef. Het betreft vermogensbeheer, pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Overeenkomstig de Pensioenwet blijft het bestuur verantwoordelijk voor de juiste uitvoering van deze taken. 2

4 Dagelijkse leiding De dagelijkse leiding van het pensioenfonds is opgedragen aan de voorzitter en de pensioenfondsmanager. Het bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten en reglementen van het pensioenfonds, overeenkomstig de vastlegging in de Actuariële en bedrijftechnische nota (ABTN). Intern Toezicht Het intern toezicht wordt periodiek opgedragen aan een Visitatiecommissie bestaande uit drie onafhankelijke deskundigen. Tot de taken van de commissie behoren ondermeer het beoordelen van beleidsprocedures en bestuursprocedures en -processen, waaronder de checks and balances binnen het pensioenfonds, het beoordelen van de wijze waarop het pensioenfonds wordt aangestuurd en het beoordelen van de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de lange termijn. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan bestaat uit drie leden, die de deelnemers, de werkgever en de pensioengerechtigden vertegenwoordigen. Zij worden aangewezen door respectievelijk de Ondernemingsraad, de werkgever en de pensioengerechtigden. De samenstelling van het verantwoordingsorgaan was op de datum van ondertekening als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Einde zittingsduur J. Ruitenbeek AA Voorzitter Werkgever Drs. W.J. van den Bergh RA Secretaris Gepensioneerde A.A.C. Nahon Werknemer Het verantwoordingsorgaan geeft een oordeel over het gevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar, over de beleidkeuzes die op de toekomst betrekking hebben en over de naleving van de principes voor Goed Pensioenfondsbestuur. Uitvoeringsorganisatie Het bestuur laat zich in de uitoefening van zijn taken ondersteunen door de administratie van het pensioenfonds ACF/Brocacef onder leiding van de pensioenfondsmanager. Deze is verantwoordelijk voor het management van het pensioenfonds en het adviseren en ondersteunen van het bestuur bij de beleidsvoorbereiding en het toezicht op de uitvoering van het beleid, waaronder de pensioenadministratie en financiële administratie. De uitvoerende werkzaamheden betreffende het vermogensbeheer zijn uitbesteed aan ING Asset Management BV, BlackRock en Morgan Stanley Investment Management. Met deze beheerders zijn nadere afspraken in overeenkomsten en mandaten vastgelegd. Beleggingscommissie Het bestuur heeft een beleggingscommissie benoemd. De commissie is samengesteld uit twee leden van het bestuur en de pensioenfondsmanager. Daarnaast kunnen, indien dit noodzakelijk wordt geacht, externe deskundigen benoemd worden. De belangrijkste taken van de beleggingscommissie zijn: het monitoren van de vermogensbeheerders, het voeren van een beleggingsbeleid ten opzichte van de strategische benchmark en het adviseren van het bestuur in te nemen beslissingen. 3

5 Compliance Officer Als compliance officer is door het bestuur aangewezen mevrouw Mr. M. van der Meer, Juridische Zaken Brocacef Holding NV. Zij bewaakt dat het pensioenfonds voldoet aan de wet- en regelgeving en de gedragscode van het pensioenfonds. Zij geeft jaarlijks terugkoppeling over haar bevindingen op dit terrein. Externe ondersteuning Het pensioenfonds wordt bijgestaan door externe deskundigen voor actuariaat en risicobeheersing op korte en lange termijn. De adviserende actuaris van het fonds is de heer drs. M.R. Stok AAG van Towers Watson. De certificerend actuaris is mevrouw J. Wijckmans AAG werkzaam bij Towers Watson. Het bestuur heeft zich er van overtuigd dat er voldoende waarborgen zijn voor correcte uitoefening van beide functies binnen hetzelfde kantoor. Namens KPMG Accountants N.V. zal de heer H.P. van der Horst RA de controleverklaring ondertekenen. 4

6 KERNCIJFERS Aantal verzekerden Actieve deelnemers Arbeidsongeschikten Gewezen deelnemers Pensioentrekkenden Reglementvariabelen Toeslagpercentage actieven 1,51% 3,00% 2,76% 1,65% 1,25% Toeslagpercentage inactieven 0,00% 0,00% 0,00% 1,29% 0,86% Pensioenuitvoering Ontvangen premie ( in ) Kostendekkende premie (in ) n.v.t. Gedempte premie (in ) n.v.t. Minimaal te ontvangen premie (in ) n.v.t. Pensioenuitvoeringskosten (in ) Uitkeringen (in ) Kengetallen volgens FTK Vermogen (in ) Technische voorziening (in ) Aanwezige dekkingsgraad (in %) 106,0 106,5 95,60 134,20 126,30 Gehanteerde rekenrente (gem.) (in %) 3,40 3,80 3,60 4,85 4,25 Vereist vermogen volgens FTK (in ) Minimaal vereist vermogen (in ) Reservepositie (in ) (19.264) (17.543) (25.795) Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen (in ) n.v.t. n.v.t. Aandelen (in ) Vastrentende waarden (in ) Derivaten 429 (105) (51) - - Overige beleggingen (in ) Beleggingsperformance Beleggingsrendement (in %) 9,9 16,2 (16,2) 1,7 6,9 Kenmerken actieven einde boekjaar Gemiddelde leeftijd (ongewogen) 45,2 45,1 44,6 44,2 44,0 TV actieven als % van totale TV einde boekjaar 26,0 27,0 31,0 28,0 28,0 5

7 Verslag Visitatiecommissie De visitatiecommissie heeft eind 2009 en begin 2010 een onderzoek ingesteld en daarover op een zodanig tijdstip gerapporteerd, dat de samenvatting van het verslag nog in het jaarverslag 2009 van het Pensioenfonds kon worden opgenomen. Volledigheidshalve verwijzen wij daarnaar. De aanbevelingen van de visitatiecommissie zijn in 2010 door het bestuur in behandeling genomen. De belangrijkste aanbevelingen waren: - Een grondiger inzicht verwerven in de financiële en niet financiële risico s. - Beleggingskennis van het bestuur te vergroten. 6

8 Verslag Verantwoordingsorgaan Stichting Pensioenfonds ACF/Brocacef (VO) Door het defungeren van Dr. R.H.A. Sorel (uitdiensttreding per 1 augustus 2010) en het overlijden van Mr. Drs. Ing. J.C.M.J. Koreman (per 9 juni 2010) en de benoeming van mw A. Nahon (per 1 april 2010) en de heren J. Ruitenbeek AA en Drs. W.J. van den Bergh RA (beide per 1 november 2010) heeft in 2010 geen formeel overleg plaatsgevonden van het verantwoordingsorgaan met het bestuur. Wel heeft ultimo 2010 een uitvoerig introductie-gesprek plaats gevonden, waarin een toelichting is gegeven inzake de werkwijze van het bestuur en het pensioenfonds. Ten behoeve van haar taken als verantwoordingsorgaan is alle schriftelijke relevante informatie ter beschikking gesteld. Mede gebaseerd op het verslag van de visitatiecommissie, alsmede de ALM studie en de verklaringen van actuaris en accountant zijn wij van oordeel dat het bestuur op adequate wijze het beheer van het pensioenfonds heeft gevoerd. Ook uit de (beperkte ) overdracht van de vorige leden van het verantwoordingsorgaan zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen. Oordeel Op grond van het bovenstaande zijn wij van oordeel dat - het bestuur zich voldoende rekenschap heeft gegeven van de situatie op de financiële markten en daarop haar beleid voor de nabije en de verdere toekomst heeft afgestemd. - het bestuur de ontwikkelingen met betrekking tot de veranderende omgeving van de pensioen nauwlettend volgt - Het bestuur veel aandacht schenkt aan de deskundigheid en de daarvoor benodigde kennis van de afzonderlijke bestuursleden - het bestuur het afgelopen jaar heeft gehandeld in overeenstemming met de statuten en de reglementen van het Pensioenfonds Tot slot wil het verantwoordingsorgaan het bestuur bedanken voor de open sfeer in de eerste contacten en hoopt dat de goede samenwerking de komende jaren zal blijven bestaan. Maarssen, mei 2011 Het verantwoordingsorgaan Mw A. Nahon Drs. W.J. van den Bergh RA J. Ruitenbeek AA 7

9 Verslag van het bestuur Hoofdlijnen Belangrijke ontwikkelingen Net als in het jaar 2009 was er in het verslagjaar sprake van positieve beleggingsresultaten. Als gevolg van de invoering van de nieuwe overlevingstafel en de lagere marktrente daalde de dekkingsgraad ultimo 2010 desondanks naar 106% (2009: 106,5%), waarmee er ultimo 2010 nog sprake was van een reservetekort. Wel is er daarmee sprake van een hogere dekkingsgraad dan ultimo 2010 is voorzien in het herstelplan. Dat betekent dat de dekkingsgraad hoger is dan de in het herstelplan vastgelegde 103,3%. Voor informatie over het herstelplan, de oorzaak en de gevolgen daarvan, verwijzen wij naar het hoofdstuk Herstelplan van dit verslag. Gelet op de ontwikkeling van de dekkingsgraad heeft het bestuur moeten besluiten om per 1 januari 2011 geen toeslag (indexering) te verlenen voor gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Ons belegd vermogen nam toe van 158,6 miljoen op 31 december 2009 naar 170,5 miljoen per 31 december Over 2010 heeft het fonds een positief resultaat behaald van 0,04 miljoen ( 2009: 16,3 miljoen). Het rendement op beleggingen bedroeg over ,9% (2009:16,2%). Het resultaat kwam ten gunste van het stichtingskapitaal en reserves. In 2010 hebben ING Asset Management BV en BlackRock de benchmark verslagen. Morgan Stanley bleef wat achter op de benchmark. In 2010 heeft een ALM (Asset Liability Management) studie plaatsgevonden. Hierbij wordt strategisch langetermijnbeleid in verschillende economische scenario s gesimuleerd, teneinde een daarop gebaseerd beleggingsbeleid te kunnen formuleren. De ALM studie heeft het bestuur geen aanleiding gegeven om aanpassingen te doen in het geldende beleggingsbeleid. Tegelijkertijd is een rente risicoanalyse door Towers Watson uitgevoerd. Deze analyse geeft duidelijkheid over de gevoeligheid per looptijd, de rentegevoeligheid uitgedrukt in Euro en in dekkingsgraad. Op grond van de lage rentestand heeft het bestuur in 2010 besloten vooralsnog niet over te gaan tot een verdere afdekking van het renterisico dan voor 50%. Het uiteindelijke doel is om op termijn 75% van het renterisico af te dekken. Naast het renterisico is het gehele risicomanagement in 2010 een belangrijk item geweest. In eerste instantie hebben wij de risico s in kaart gebracht en vastgelegd. Vervolgens heeft er in december 2010 een toetsing van deze risicoanalyse plaatsgevonden door een onafhankelijk partij, namelijk Montae Pensioen. Ondanks de positieve feedback van Montae Pensioen over het risico bewust zijn van het bestuur, kunnen we daar nog verbeteringen aanbrengen. In 2011 zal er dan ook een vervolg aan het risicomanagement worden gegeven. Het verantwoordingsorgaan is in 2010 geheel gewijzigd in verband met het verloop van de drie leden. Ook dit jaar is regelmatig informatie verschaft aan het verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid. Het verslag van het verantwoordingsorgaan is elders in dit jaarverslag opgenomen. De fundamentele ontwikkelingen op het gebied van pensioenen en de recente ontwikkelingen van de financiële markten stellen hoge eisen aan de kennis en kunde van het bestuur. In 2010 hebben we belangrijke stappen gemaakt om onze kennis op deskundigheidsniveau 2 te brengen met behulp van een gericht opleidingsplan. Daarnaast hebben wij ons specifiek verdiept in vermogensbeheer en de specifieke beleggingsportefeuilles van het fonds. Wij hebben om administratieve overwegingen besloten de afkoop van kleine pensioenen ( pensioenen < dan 420,69 per jaar) mogelijk te maken. Het ging om 403 gewezen deelnemers met een totale afkoopsom van 0,8 mln. Mede hierdoor is het aantal verzekerden in 2010 gedaald van ultimo 2009 naar ultimo

10 In 2010 hebben wij gebruikgemaakt van T & T Compet&T B.V. voor wat betreft de koppeling met het Pensioenregister. Eind 2010 waren wij klaar met het samenstellen van de bestanden deelnemers en gewezen deelnemers en konden wij deze invoeren bij T & T Compet&T B.V. Tevens bleek uit de door ons gedane test door in te loggen op het Pensioenregister, dat wij zowel technisch als voor de pensioengegevens klaar waren om 4 januari 2011 de lucht in te gaan. In de per 1 mei 2010 afgesloten CAO is de werkgever met vakorganisaties overeengekomen dat de onvoorwaardelijke toeslag voor deelnemers wordt vervangen door een voorwaardelijke toeslag. Wij zijn met de werkgever overeengekomen dat de vrijval van de kosten voor de jaarlijkse toeslagverhoging wordt omgeslagen in een hoger doorsneepremie percentage namelijk 33% in plaats van 24,1%. Door het wijzigen van het toeslagbeleid en premiebeleid dienen de volgende fondsdocumenten per 1 januari 2011 aangepast te worden: Pensioenreglement, Actuariële en bedrijfstechnische Nota en de uitvoeringsovereenkomst. Tenslotte spreken wij onze dank en waardering uit jegens iedereen die zich over 2010 heeft ingezet voor het fonds. 9

11 Goed pensioenfondsbestuur Integere bedrijfsvoering Wettelijk is geregeld dat een pensioenfonds maatregelen dient te treffen, die goed pensioenfondsbestuur waarborgen. Met de invoering van de Pensioenwet zijn de STAR-principes voor goed pensioenfondsbestuur verankerd in het wettelijk kader. Deze 32 principes betreffen de onderdelen zorgvuldig bestuur, transparantie, openheid en communicatie, deskundigheid, verantwoording en intern toezicht. Het beleid van het pensioenfonds is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in: Adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) en risicobeheersing Analyse en beheersing van integriteitrisico s Voorkomen van belangenverstrengeling Duurzame beheersing van (financiële) risico s Eenmaal per drie jaar een continuïteitsanalyse Toezicht Op beleid en uitvoering wordt door verschillende partijen vanuit een eigen verantwoordelijkheid toezicht gehouden. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan is een interne instelling, die sinds 2008 aan ons pensioenfonds is verbonden en waarin gepensioneerden, actieve deelnemers en de werkgever zijn vertegenwoordigd. Ze moet jaarlijks beoordelen of het bestuur bij afweging van de betrokken belangen in redelijkheid tot de vaststelling van het beleid en de besluitvorming op de verschillende terreinen had kunnen komen. Het bestuur verstrekt daarvoor alle benodigde schriftelijke en mondelinge informatie. De beoordelingsperiode valt samen met de verslagperiode van het fonds. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan over 2010 en onze reactie daarop is in dit jaarverslag opgenomen. Visitatiecommissie De visitatiecommissie is een commissie van externe deskundigen, aan wie het bestuur eens per 3 jaar opdraagt het fonds door te lichten. De visitatie is ingericht conform het bepaalde in de Pensioenwet en in de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur, zoals opgesteld door de Stichting van de Arbeid. Het doel van de visitatie is: het beoordelen van beleids- en bestuursprocedures en -processen en de checks and balances binnen het fonds; het beoordelen van de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd; het beoordelen van de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn. Een dergelijke visitatie hebben wij in 2009 opgedragen aan de PensioenCoöperatie. Een drietal deskundigen hebben de eerste maanden van 2010 een onderzoek ingesteld. Hun bevindingen zijn opgenomen het jaarverslag De aanbevelingen van deze commissie, zoals bijvoorbeeld meer aandacht voor risicomanagement, vergroting beleggingskennis en zelfevaluatie bestuur, zijn al in 2010 voor het grootste deel ook uitgevoerd. 10

12 De Nederlandsche Bank Het afgelopen jaar zijn aan het pensioenfonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door De Nederlandsche Bank geen aanwijzingen aan het pensioenfonds gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is de bevoegdheidsuitoefening van de organen van het pensioenfonds gebonden aan toestemming van de toezichthouder. 11

13 Deskundigheidsbevordering Niet voor niets heeft De Nederlandsche Bank deskundigheidsbevordering binnen pensioenfondsbesturen tot één van de speerpunten van beleid bestempeld. Zaken waarover een bestuur van een pensioenfonds moet beslissen, worden steeds complexer en vragen van bestuur en de individuele bestuursleden een ruime mate van kennis en inzicht. Deskundigheidsbevordering maakt deel uit van de Principes van Goed Pensioenfonds Bestuur. Het bestuur stelt een procedure vast voor een periodieke evaluatie van het functioneren van het bestuur als geheel en van de individuele bestuursleden. Indien naar het oordeel van het bestuur sprake is van een bestuurslid dat onvoldoende functioneert, kan het bestuur, conform de statuten, de benoemende partij vragen een ander bestuurslid te benoemen. Wij hebben in 2010 een herzien plan van aanpak opgesteld, dat begint bij de inventarisatie van de feitelijke en gewenste situatie vanuit het perspectief van het fonds, om vervolgens vast te stellen hoe in lacunes kan worden voorzien. Regelmatige individuele en bestuursbrede evaluaties worden gebruikt om vast te stellen hoe door opleiding deskundigheid kan worden bevorderd. Daarnaast wordt opleiding ingezet om het bestaande kennisniveau op peil te houden. Binnen het bestuur geldt een taakverdeling op basis van de specialisatie en ingebrachte kennis van het individuele bestuurslid. In die taakverdeling gaan wij uit van de gangbare deskundigheidsgebieden en hanteren wij per gebied de eisen, die door de pensioenkoepels in het rapport van juni 2010 zijn vastgelegd. In 2010 heeft het bestuur zijn eigen functioneren geëvalueerd. Daarnaast werden met individuele bestuursleden evaluatiegesprekken gehouden. Op grond daarvan hebben wij besloten om in dit jaar de verschillende bestuursleden op hun deskundigheidsgebied een verdiepende opleiding (Opleiding Besturen van Ondernemingspensioenfondsen, niveau 2) te laten volgen. Naleving wet- en regelgeving Aan het bestuur zijn geen overtredingen van wet- en regelgeving met betrekking tot pensioenfondsen bekend. Gedragscode De gedragscode is ingesteld ter voorkoming van conflicten tussen het belang van het pensioenfonds en de privébelangen van betrokkenen, alsmede ter voorkoming van het gebruik van vertrouwelijke informatie van het pensioenfonds voor privédoeleinden. Jaarlijks wordt door de bestuursleden en alle door het bestuur aan te wijzen betrokkenen de gedragscode getekend. Dit is ook dit jaar gebeurd. Met deze ondertekening verklaart men de gedragscode in het voorgaande jaar te hebben nageleefd. De compliance officer heeft hierop toegezien en geen incidenten geconstateerd. 12

14 Uitbesteding Het bestuur heeft de beleggingsadministratie, de werkzaamheden inzake actuariële berekeningen en de beleggingen van het vermogen van het pensioenfonds uitbesteed aan externe deskundigen. Het bestuur heeft in 2010 KPMG als extern accountant aangesteld. Deze controleert jaarlijks de staten voor De Nederlandsche Bank en vervolgens doet de accountant verslag van zijn werkzaamheden in de vorm van een controleverklaring, een management letter en verslag aan het bestuur. De keuze om voor KPMG te kiezen is gebaseerd op de kennis en ervaring die KPMG heeft met controles bij pensioenfondsen. Het bestuur heeft Towers Watson als extern certificerend actuaris aangesteld. De actuaris beoordeelt de financiële positie van het pensioenfonds volgens de eisen van De Nederlandsche Bank. De certificerend actuaris rapporteert éénmaal per jaar aan het bestuur door middel van een actuarieel rapport en actuariële verklaring. Rapportage vindt plaats uiterlijk 1 juli van het jaar volgend op het kalenderjaar waarop de rapportage betrekking heeft. Het bestuur is uitvoerig geïnformeerd door de vermogensbeheerders over hun werkwijze en hun prestaties ten opzichte van de benchmark. Het bestuur heeft kunnen concluderen dat alle partijen conform de uitvoeringsovereenkomst hun diensten uitvoeren. Het overlijdensrisico is door het bestuur herverzekerd en wel bij Swiss Re. In 2010 heeft het bestuur al haar externe dienstverleners beoordeeld op effectiviteit, kwaliteit en prijs. Communicatie Als bestuur willen wij de deelnemers een beter inzicht geven in pensioenzaken. Niet in de laatste plaats de ontwikkeling van hun eigen pensioen. Het boekjaar 2010 was daarvoor een hectisch jaar. Landelijke media gaven veel aandacht aan pensioenfondsen, dekkingsgraden en de toekomst van het Nederlandse pensioen systeem. In een aantal gevallen hebben wij daarop vanuit ons perspectief in onze berichtgeving aan deelnemers en gepensioneerden ingehaakt. Verder werd melding gemaakt van ons toeslagbeleid, ons herstelplan en de ontwikkeling van onze dekkingsgraad. Na het versturen in 2010 van de uniforme pensioenoverzichten aan de deelnemers zijn er op elke vestiging inloopsessies gehouden, waardoor met name de actieve deelnemers de mogelijkheid kregen om vragen te stellen op pensioengebied. Onze website met pensioenplanner is daarbij een belangrijk communicatiemiddel. Toch blijft over het geheel genomen de respons op onze uitingen nog vaak minimaal. De communicatiecommissie komt na elke bestuursvergadering bij elkaar. De belangrijkste onderwerpen waren dit jaar het herstelplan en toeslagbeleid. Bestuursvergadering Het afgelopen jaar hebben wij zesmaal vergaderd. De belangrijkste onderwerpen waren: het beleggingsbeleid, verdere verdieping van het beeld van de financiële en niet-financiële risico s, de herstelplannen, de deskundigheid en evaluatie van het bestuur en het opleidingsplan. 13

15 Pensioenparagraaf De pensioenregeling, een geïndexeerde middelloonregeling, heeft het karakter van een uitkeringsovereenkomst conform artikel 10 van de Pensioenwet. Per 1 januari 2010 is de volgende wijziging doorgevoerd : Factoren in verband met uitstel, vervroeging en hoog/laag. Het pensioenfonds en de werkgevers hebben een uitvoeringsovereenkomst afgesloten. Deze overeenkomst is per 1 januari 2009 in werking getreden voor onbepaalde tijd. In de uitvoeringsovereenkomst worden de volgende onderwerpen geregeld: Wijze van premievaststelling en herstelpremie voor zolang er een reservetekort is. Wijze waarop en de termijnen waarin de premie moet worden voldaan. Informatie die door de werkgever aan het pensioenfonds wordt verstrekt. Procedures bij het niet nakomen van de premiebetalingsverplichting door de werkgever. Procedures voor het opstellen of wijzigen van het pensioenreglement. Voorwaarden waaronder toeslagverlening plaatsvindt. Procedures en uitgangspunten voor besluitvorming over vermogensoverschotten en vermogenstekorten. Basis pensioenregeling Regeling : Middelloon (geïndexeerd). Pensioendatum : De eerste dag van de maand waarin de (gewezen) deelnemer de leeftijd van 65 jaar bereikt. Het pensioen dat ingevolge het reglement wordt opgebouwd gaat alsdan in, mits het dienstverband met de werkgever per die datum reeds is dan wel wordt beëindigd. Maandsalaris : Onder maandsalaris wordt verstaan het fulltime bruto basissalaris per maand, zoals dat per 1 januari van het betreffende jaar door de werkgever is vastgesteld, vermeerderd met een eventueel toegekende persoonlijke toeslag, op basis van de normaal bij de werkgever geldende arbeidstijd. Franchise : De maandelijkse franchise bedraagt 1.057,52 (niveau 1 januari 2010). Per 1 januari van ieder kalenderjaar vindt aanpassing van de franchise plaats op basis van de procentuele stijging van de AOW uitkering voor gehuwden/ samenwonenden gemeten over de periode 1 januari van het voorafgaande kalenderjaar tot en met 1 januari van het kalenderjaar. Maximum maandsalaris: Pensioengrondslag: Ouderdomspensioen: Het maximum maandsalaris bedraagt 3.860,90 per maand (niveau 1 januari 2010 op fulltime basis), waarbij jaarlijks per 1 januari een aanpassing plaatsvindt aan het maximum maandsalaris geldend voor de hoogste CAO salaristabel (functiegroep K) geldend bij Brocacef BV cs. Het maandsalaris minus de franchise. In de periode van het deelnemerschap vindt voor het ouderdomspensioen per maand van deelname een pensioenopbouw plaats 2,25% van de in dat jaar vastgestelde pensioengrondslag. 14

16 Jaarlijkse verhoging actieven: Partnerpensioen : Eigen bijdrage: Voor zolang het deelnemerschap voortduurt, wordt op 1 januari van ieder kalenderjaar het reeds opgebouwde ouderdomspensioen verhoogd op basis van de algemene loonontwikkeling conform de CAO in het voorafgaande jaar. Vanaf 2011 wordt deze onvoorwaardelijke toeslag een voorwaardelijke toeslag. Voor meer informatie zie toeslagbeleid. Het levenslang partnerpensioen per jaar ten behoeve van de nabestaande partner bedraagt 60% van het ouderdomspensioen dat zou zijn vastgesteld indien de deelnemer niet voor de pensioendatum zou zijn overleden, doch tot de pensioendatum deelnemer zou zijn gebleven, met een pensioengrondslag die het laatst voor de deelnemer heeft gegolden. De jaarlijkse verhoging betrekking hebbend op de toekomst blijft hierbij buiten beschouwing. De bijdrage bedraagt 6% van de pensioengrondslag voor het levenslang ouderdomspensioen, met dien verstande dat wanneer de overeengekomen arbeidstijd afwijkt van de voor de betreffende functie gebruikelijke arbeidstijd een dienovereenkomstige evenredige bijdrage verschuldigd is. In aanvulling hierop is door de deelnemer tot 1 januari 2012 een extra bijdrage van 1% van het maandsalaris verschuldigd. Per genoemde datum wordt de extra bijdrage verlaagd naar 0,5% van het maandsalaris en is alsdan verschuldigd tot 1 januari Excedentregeling Regeling: Premiegrondslag: Hoogte beschikbare premie Hoogte pensioenen op pensioendatum: Eigen bijdrage: Beschikbare premieregeling. De premiegrondslag in enig jaar is gelijk aan het ongemaximeerde maandsalaris in dat jaar ingevolge artikel 15 van het pensioenreglement verminderd met het maximum maandsalaris ( 3.860,90 per maand; niveau 1 januari 2010 op fulltime basis). Jaarlijks vindt een aanpassing plaats op basis van het maximum maandsalaris geldend voor de hoogste CAO salaristabel (functiegroep K) geldend bij Brocacef BV cs. In de periode van het deelnemerschap tot de pensioendatum bedraagt de maandelijkse beschikbare premie een percentage van de premiegrondslag. Het percentage is leeftijdsafhankelijk. Het tot de pensioendatum gevormde pensioenkapitaal wordt op actuariële en voor mannen en vrouwen gelijke wijze aangewend voor en daarmee vervangen door levenslang ouderdomspensioen en een aanspraak op levenslang partnerpensioen van 70% van het ouderdomspensioen. De bijdrage bedraagt, naast de bijdrage in het pensioenreglement, 6% van de premiegrondslag, met dien verstande dat wanneer de overeengekomen arbeidstijd afwijkt van de voor de betreffende functie gebruikelijke arbeidstijd een dienovereenkomstige evenredige bijdrage verschuldigd is. 15

17 Toeslagbeleid Voorwaardelijke toezegging De mate van toeslagverlening wordt jaarlijks door het bestuur vastgesteld en is afhankelijk van de financiële positie van het pensioenfonds. Er bestaat geen recht op toeslagen. Bovendien houdt het pensioenfonds geen reserve, om in de toekomst toeslagen te kunnen toekennen, aan. Toeslagen worden derhalve gefinancierd uit de groei van het vermogen ten opzichte van de verplichtingen, overeenkomend met variant D1 uit de Beleidsregel toeslagenmatrix. Voor toekenning hanteren wij de onderstaande beleidsstaffel als uitgangspunt; bij de jaarlijkse besluitvorming zullen wij alle relevante omstandigheden (zoals economische vooruitzichten en verwachte bestandsontwikkeling) in aanmerking nemen. Deze beleidsstaffel luidt als volgt: Indien het vermogen van het pensioenfonds hoger is dan het vereist vermogen plus 10% extra reserve wordt een volledige toeslag toegekend. Indien het vermogen van het pensioenfonds lager is dan het minimaal vereist vermogen plus 4,3% extra reserve wordt geen toeslag verleend. Indien de hoogte van het vermogen van het pensioenfonds zich tussen deze grenzen bevindt, wordt de toeslag naar rato toegekend. Feitelijke toekenning van toeslagen geschiedt op basis van een expliciet genomen bestuursbesluit. In lijn met de toeslagenmatrix is het (voorwaardelijke) toeslagbeleid vastgelegd in het pensioenreglement. In alle berichtgeving over de rechten van de deelnemers zullen wij, zowel als het gaat over de inhoud van de pensioenregeling als ook over de toekenning van toeslagen de volgende formulering gebruiken: Stichting Pensioenfonds ACF/ Brocacef streeft er naar dat het pensioen van de pensioengerechtigden en gewezen deelnemers de prijsindex volgt. Het prijsindexcijfer is gelijk aan de consumentenprijsindex alle huishoudens (afgeleid) zoals vastgesteld door het CBS. De eventuele aanpassing van pensioen aan de lonen en prijzen door Stichting Pensioenfonds ACF/ Brocacef vindt plaats middels het toekennen van toeslagen. Stichting Pensioenfonds ACF/ Brocacef heeft geen geld gereserveerd om uw pensioen in de toekomst te verhogen, maar zal de toekomstige verhogingen uit extra behaalde rendementen (groei van het vermogen ten opzichte van de verplichtingen) betalen. De toekenning van toeslagen is voorwaardelijk, dus geen automatisme. Per jaar beoordeelt het bestuur van Stichting Pensioenfonds ACF/ Brocacef of de pensioenen de ontwikkeling van de prijzen kan volgen en in welke mate. Het toekennen van een toeslag is alleen verantwoord als het bestuur van Stichting Pensioenfonds ACF/ Brocacef vindt dat de financiële positie van het pensioenfonds dit toestaat. Bij een gunstige financiële positie kan het bestuur overigens besluiten om gemiste toeslagen in het verleden in te halen. Daar bovenstaande tekst afwijkt van de standaard tekst conform de toeslagenmatrix hebben wij in 2009 aan de AFM toestemming verzocht en verkregen om de afwijkende tekst te gebruiken in al onze correspondentie met betrekking tot toeslagen. Met ingang van 1 januari 2011 heeft de indexering van het pensioen van de actieve deelnemers een voorwaardelijk karakter gekregen. Daarbij is het streven er op gericht dat het pensioen de loonontwikkeling in het voorafgaande kalenderjaar conform de CAO van de werkgever volgt. Het reglement van het pensioenfonds en de Actuariële en bedrijfstechnische nota zullen in verband daarmee in het jaar 2011 worden aangepast. Ook de hiervoor genoemde beleidsstaffel toeslagen zal in 2011 worden gewijzigd. Het bestuur houdt zich het recht voor om het toeslagbeleid aan te passen. Toekomstige wijzigingen zijn bindend voor alle (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. 16

18 Bedraagt het vermogen van het pensioenfonds meer dan het vereist vermogen plus 20% extra buffer van de verplichtingen, dan kan het bestuur besluiten de in de aan het kalenderjaar voorgaande tien jaren niet verleende toeslagen alsnog te verlenen. Dit alleen indien het vermogen van het pensioenfonds na toekenning van de niet verleende toeslagen niet lager zal uitkomen dan het vereist vermogen plus 20% extra reserve. Ambitie Het pensioenfonds streeft er met het toeslagbeleid naar om premievrije en ingegane pensioenen jaarlijks (maximaal) te verhogen met de stijging van het prijsindexcijfer (gedefinieerd als het consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens (afgeleid) zoals gepubliceerd door het CBS) over de periode juli tot juli. Verwachte realisatie Op basis van de in 2009 uitgevoerde continuïteitsanalyse is gebleken dat een toeslag van gemiddeld 51% ten opzichte van het ambitieniveau op de lange termijn realistisch is. Op basis van deze analyse, die is uitgevoerd conform voorschriften van de toezichthouder, mag daarom verwacht worden, dat op de lange termijn periode van 15 jaar circa 51% van de hierboven beschreven maximale toeslagen kunnen worden toegekend. Wij zullen periodiek een continuïteitsanalyse laten uitvoeren, om de waarschijnlijkheid van de toeslagverlening vast te stellen. Op basis van de in 2011 uitgevoerde aanvulling op de continuïteitsanalyse is gebleken dat een toeslag van gemiddeld 50% ten opzichte van het ambitieniveau op de lange termijn realistisch is. Hierover zullen wij in het verslag 2011 berichten. Verhoging vrijblijvende toeslag 2010/2011 Op 24 september 2010 hebben wij besloten om de ingegane en premievrije pensioenaanspraken per 1 januari 2011 niet te verhogen met de toeslag van 1,38%. Deze toeslag is vastgesteld door vergelijking van het Consumentenprijsindexcijfer (CPI afgeleid) juli 2010 met dat van juli De toeslag wordt op 0 gesteld. De niet gegeven toeslag van 1,38% zal bij een eventuele toekomstige inhaaltoeslag worden meegenomen. De gepensioneerden zijn middels de in januari 2011 verstuurde toeslagbrief op de hoogte gesteld van bovenstaande beslissing. In het verleden verleende toeslagen Berekende toeslag Verleende toeslag In te halen toeslag 1,38% -0,10% 2,95% 1,29% 1,72% 1,38% 0,65% 1,98% 3,37% 0,00% 0,00% 0,00% 1,29% 0,86% 0,69% 0,33% 1,00% 0,00% 1,38% -0,10% 2,95% 0,00% 0,86% 0,69% 0,32% 0,98% 3,37% Voor 2002 zijn alle vastgestelde toeslagen toegekend. Vanaf 2002 was er sprake van een herstelplan waardoor er in 2002 geen toeslag is toegekend en vanaf %. In 2007 is het herstelplan komen te vervallen waardoor er weer volledige toeslagverlening mogelijk was gezien de financiële positie van het pensioenfonds. In 2009 hebben wij te maken met een nieuw herstelplan, waardoor het waarschijnlijk is dat de komende jaren weinig of geen toeslagen aan de gewezen deelnemers zullen worden gegeven. De tien jaar, waarover bij voldoende vermogen (zie hiervoor) niet-verleende toeslagen alsnog ingehaald zouden kunnen worden, zou nu gelden voor de periode van 2002 tot en met

19 Beleggingenparagraaf Beleid Het bestuur voert in kader van het beheren en beleggen van het fondsvermogen een eigen beleggingsbeleid. Dat richt zich op het behalen van een zo hoog en stabiel mogelijk lange termijn rendement binnen de vastgestelde risicoparameters. Daarbij houden wij rekening met de lang- en kortlopende verplichtingen van het pensioenfonds en de solvabiliteitseisen, die aan het pensioenfonds worden gesteld. Het beleid is vastgesteld op basis van de Asset Liability Management studie. Deze studie, voor het laatst in februari 2010 uitgevoerd, geeft inzicht in mogelijke toekomstige financiële risico s, bepaalt de strategische asset allocatie en wordt op meer frequente basis vertaald in de tactische asset alllocatie. In 2013 zal een nieuwe ALM studie worden uitgevoerd. Tot de uitgangspunten van het beleggingsbeleid behoort het uitbesteden van de uitvoering bij externe vermogensbeheerders. Daarbij wordt voornamelijk in beleggingsfondsen belegd. Om de prestaties van de externe vermogensbeheerders te kunnen meten aan objectieve maatstaven maken wij gebruik van benchmarks. Een benchmark wordt specifiek gerelateerd aan een onderdeel van de portefeuille met vergelijkbare kenmerken. Daarmee wordt beoogd dat over het beheerde vermogen een gelijkwaardig of hoger rendement wordt behaald dan het rendement volgens de benchmark. In de strategische asset allocatie worden de te beleggen middelen gealloceerd naar beleggingscategorieën. Deze allocatie wordt door bandbreedtes nader ingevuld. De strategische normverdeling en de daarbij behorende bandbreedtes worden in tabel 1 weergegeven. Wij maken gebruik van de volgende vermogensbeheerders: ING Asset Management BV, beheerder Vastrentende Waarden BlackRock, voorheen Barclays Global Investors, beheerder Aandelen Morgan Stanley Investment, beheerder Vastgoed In 2010 hebben wij 3,4 mln geïnvesteerd in de Vastgoed portefeuille. In verband met de positieve ontwikkeling in deze markt en het voornemen om meer conform beleggingsmandaat te gaan beleggen is er nu een eerste stap gezet. In 2011 zal worden gekeken in hoeverre we onze Vastgoed portefeuille verder gaan uitbreiden. 18

20 Het boekjaar 2010 is afgesloten met een totaal belegd vermogen van 170,5 miljoen dit is exclusief liquiditeit. Beleggingscategorie 2010 Tabel 1 Norm Minimum Maximum Vastrentende waarden 60% 50% 70% Aandelen 30% 25% 35% Vastgoed 10% 5% 15% Liquiditeiten 0% 0% 5% Beleggingsklimaat Het beursjaar 2010 liet een geleidelijke stijging van de koersen voor aandelen en vastgoed zien. De waarde van onze vastrentende waarden portefeuille werd in de loop van 2010 lager doordat de koers van ons ING Long Duration fonds daalde. Dit kwam doordat de rente aantrok, wat weer positief was voor onze verplichtingen. De totale waarde van onze beleggingsportefeuille heeft dan ook in 2010 een hoogte bereikt die ver boven die van voor de kredietcrisis ligt. In tabel 2 is de feitelijke marktwaarde en verdeling ultimo 2010 en 2009 weergegeven. Tabel 2 Marktwaarde per % Marktwaarde per % Vastrentende waarden ,4 % ,1 % Aandelen ,5 % ,7 % Vastgoed ,8 % ,0 % Derivaten % - - Liquiditeiten 198 0,1% 271 0,2 % Totaal % % 19

21 Rendement Beleggingen en opbrengsten per Balanswaarde Gemiddeld belegd vermogen Rendement op gemid. belegd vermogen Rendement op gemid. belegd vermogen Opbrengst Incl. indir beleggingsopbrengsten Rendement Vermogensbeheerders Rendement Benchmark Ultimo Vastrentende waarden ,4% ,9% 9,8% 7,2% 5,0% Aandelen ,5% ,7% 30,2% 21,3% 21,0% Vastgoed ,8% ,1% 36,2% 25.3% 26,1% Leningen op schuldbekentenis 0 0,0% ,3% 7,9% - - Derivaten 429 0,2% Subtotaal ,9% ,9% 16,1% 12,7% 11,3% Liquiditeiten 198 0,1% ,0% 17,3% - - Totaal % ,9% 16,2% 12,7% 11,3% Naast het door ons berekende rendement op basis van gemiddeld belegd vermogen zijn ook de berekende rendementen volgens opgaven van de vermogensbeheerders en de benchmark opgenomen. Over 2010 blijkt het totaal rendement van 12,7% van de vermogensbeheerders hoger te zijn dan de 11,3% van de benchmark. Met name het rendement van de vastrentende waarden is in 2010 goed en verslaat ruimschoots de benchmark. Aandelen hebben een kleine plus, wat op zich goed is daar dit passief belegd is en de benchmark volgt. Vastgoed heeft het wat minder gedaan, dit heeft met name te maken met het feit dat Morgan Stanley overwogen in UK zat en het herstel van de vastgoedmarkt hier wat langer duurt. Vooruitblik 2011 Het herstel van de wereldeconomie verloopt goed. Het lijkt zelfs duurzaam. Bedrijven staan er beter voor en de arbeidsmarkt trekt weer aan, waardoor de consument ook weer durft te investeren. Tegelijkertijd is er weer veel onzekerheid waardoor de financiële markten worden gedrukt. Zo is er de politieke onrust in het Midden Oosten, de aardbeving in Japan en dan nog de voortslepende staatschuld van Spanje, Griekenland, Ierland en Portugal. Hoe een en ander zich gaat ontwikkelen voor onze beleggingsportefeuille in 2011 is niet duidelijk. Wij houden de ontwikkelingen op de markt nauwlettend in de gaten. Aan de andere kant ontwikkelt de rente zich positief waardoor de waarde van onze verplichtingen afneemt. 20

22 Financiële paragraaf De financiële positie van het pensioenfonds en ontwikkelingen gedurende het jaar kunnen als volgt worden samengevat. Pensioenvermogen Technische voorzieningen Dekkingsgraad Stand per 1 januari ,5% Beleggingsresultaten ,7% Premiebijdragen ,2% Uitkeringen (7.972) (7.973) 0,2% Diversen (1,6) Stand per 31 december ,0% De dekkingsgraad per 31 december 2010 lag weliswaar boven de in de ABTN vastgestelde minimumgrens van 104,3%, maar nog onder de vereiste dekkingsgraad van 117,6%. Dat betekent dat het herstelplan nog steeds van kracht is. De daling van de dekkingsgraad wordt veroorzaakt door de lagere marktrente en gestegen levensverwachting en hogere solvabiliteitseisen. De waardestijging van de beleggingsportefeuille kon dit niet compenseren. Het saldo van baten en lasten over de afgelopen jaren kan als volgt worden geanalyseerd: Premieresultaten Intrestresultaten (50.946) Wijzing grondslag (3.764) (6.527) Overig resultaat (200) 222 (510) (147) Winst / (Verlies) (49.009) Ultimo 2010 bedraagt de marktrente circa 3,40% ( 2009: 3,80%). De dekkingsgraad per 31 december heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: Dekkingsgraad per 31 december 106,0% 106,5% 95,6% 134,2% 128,2% De vereiste dekkingsgraad zoals die voortvloeit uit de solvabiliteitsvoorschriften volgens de Pensioenwet bedraagt 118,0%. Op basis van de werkelijke beleggingsmix ultimo 2010 zou de vereiste dekkingsgraad uitkomen op 116,3%. Ultimo 2010 is er derhalve nog steeds sprake van een reservetekort. Binnen ons toeslagbeleid bestaat er ruimte voor toeslagverlening indien de reële dekkingsgraad hoger is dan 109,3%. Ultimo 2010 was de dekkingsgraad 106,0%. Wij hebben dan ook besloten geen toeslag te verlenen. De gepensioneerden zijn in januari 2011 middels de toeslagbrief hiervan op de hoogte gebracht. Wij verwijzen voor verdere informatie over het herstelplan naar het Hoofdstuk Herstelplan in dit verslag 21

23 Herstelplan In 2009 hebben wij in verband met de daling van de dekkingsgraad (95,73% op 1 januari 2009; vereiste dekkingsgraad 117,6%) een herstelplan zowel voor de korte (3 jaar) als voor de lange termijn (15 jaar) ingediend bij De Nederlandsche Bank. Deze herstelplannen werden na aanpassing op 11 mei 2009 goedgekeurd. In het korte termijn herstelplan gaven wij aan dat wij met de voorgestelde maatregelen verwachten dat het pensioenfonds in 2011 een dekkingsgraad van 106,3% zal bereiken en daarmee uit de situatie van het dekkingstekort zal geraken. Volgens het lange termijn herstelplan zal het pensioenfonds ultimo 2015 uit de situatie van het reservetekort geraken bij een dekkingsgraad van 118,0% en daarmee zal voldaan zijn aan de voorwaarden voor het vereist eigen vermogen. Het herstelplan is van toepassing vanaf De sturingsmiddelen die daarvoor zo nodig - gehanteerd zullen worden zijn: het niet toekennen van voorwaardelijke toeslagen (indexatie van ingegane pensioenen), zolang de dekkingsgraad lager is dan 109,3%. Conform het vastgelegde beleid kan boven een dekkingsgraad van 109,3% een gedeeltelijke toeslagverlening en boven de 128,0% een volledige toeslagverlening worden toegepast; het verhogen van de premie. Dit vind plaats door het invoeren van de tijdelijke premietoeslag van 1,4%; het tijdelijk afwijken van het strategisch beleggingsbeleid door de beleggingen niet te herbalanceren tot de wereldwijde beurzen weer enig herstel vertonen. Daarbij zal steeds worden getoetst of deze sturingsinstrumenten wel de gewenste ontwikkeling van de dekkingsgraad opleveren. Blijft herstel achter bij de prognose, dan zullen wij extra maatregelen treffen. In de periode dat de financiële crisis uitdiepte tot een economische crisis, ontwikkelde de dekkingsgraad zich van 106,5% eind 2009 tot 106,0% eind Hierin zijn de gevolgen van de hogere levensverwachting en de dienovereenkomstige verhoging van de voorziening verwerkt. Renteontwikkeling en koersontwikkeling zijn de belangrijkste factoren bij de ontwikkeling van de dekkingsgraad Dekkingsgraad per 31 december 106,0% 106,5% Dekkingsgraad per 31 december conform ingediend herstelplan 103,3% 99,7% 22

24 Actuariële paragraaf De actuariële analyse van het saldo van baten en lasten kan als volgt worden weergegeven: Actuariële analyse Premieresultaat Premiebijdragen Pensioenopbouw (3.445) (4.688) Onttrekking uit VPV voor pensioenuitvoeringskosten Kosten (560) 560 (555) 555 Interestresultaat Beleggingsresultaat Rentetoevoeging VPV (1.943) (3.699) Toeslagverlening (Indexering) en overige toeslagen Wijziging Marktrente - (12.376) Overig resultaat Resultaat op waardeoverdrachten (saldo) Resultaat op kansstelsels (118) 255 Wijziging grondslagen Overige baten Wijziging herverzekeringsdeel technische voorzieningen Overige lasten (3.764) (6.527) 6 - (342) Resultaat per boekjaar Zuiver kostendekkende premie Gedempte premie Minimaal te ontvangen premie (incl. extra premies) Ontvangen premie Op grond van bovenstaande kan worden vastgesteld dat de ontvangen pensioenpremie hoger is dan de gedempte premie, die conform actuariële en bedrijfstechnische nota is vastgesteld. Er is derhalve sprake van een kostendekkende premie. Tevens blijkt dat de toeslagverlening voor premievrijen en gepensioneerden niet kan worden gefinancierd vanuit de beleggingsresultaten. Uitkomsten van de solvabiliteitstoets De actuaris van het pensioenfonds heeft het aanwezige vermogen getoetst aan het vereist vermogen. Het vereist eigen vermogen is per vastgesteld op mln. Dit resulteert in een minimaal vereiste buffer van 17,6% over de technische voorziening inclusief beschikbare premie. De uitkomst van de toets is opgenomen in onderstaande tabel. Solvabiliteitstoets Bedrag In % van de TV Aanwezig vermogen ,0% Af: TV volgens FTK-methode ( ) 100,0% Af: Minimaal vereist eigen vermogen (MVEV) 4,3% (6.978) (4,2%) Dekkingspositie ,7% Af: Vereist eigen vermogen (exclusief MVEV) (22.155) (13,4%) Reservepositie (19.264) (11,7%) Er was sprake van een reservetekort per 31 december Een dekkingstekort was er niet meer ultimo Aangezien deze situatie zich nog geen 3 achtereenvolgende kwartaaleindes heeft voorgedaan is de situatie van dekkingstekort formeel nog niet opgeheven en is het kortetermijnherstelplan nog van kracht. 23

25 Actuariële beoordeling van de financiële positie Uit de berekening van het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen blijkt dat sprake is van een reservetekort. Het minimaal vereist eigen vermogen bedraagt 104,3% van de technische voorziening exclusief beschikbare premieregeling wat overeenkomt met 4,2% van de technische voorziening inclusief verplichting uit de beschikbare premieregeling. Het vereist eigen vermogen bedraagt 117,6% van de technische voorziening (116,3% op basis van de beleggingsmix ultimo 2010, wat aangeeft dat er eind 2010 iets minder risicovol belegd werd dan het mandaat toeliet) inclusief beschikbare premieregeling. Dit betekent dat het pensioenfonds naar verwachting voldoende vermogen heeft om de nominale pensioenaanspraken en pensioenrechten te dekken, maar dat het eigen vermogen lager is dan het vereist eigen vermogen. Dit vereist eigen vermogen is het eigen vermogen, waarbij de kans dat er na één jaar onvoldoende middelen aanwezig zijn om de nominale pensioenen te dekken conform het standaardmodel gelijk is aan 2,5%. De dekkingsgraad is gelijk aan 106,0% van de technische voorziening. 24

26 Risicoparagraaf Risico- en Beheersingsbeleid Het pensioenfonds heeft te maken met risico s van uiteenlopende aard. Behalve bewust gekozen beleggingsrisico s die een fonds loopt om een optimaal rendement te genereren, zijn er ook operationele en compliance risico s. Al deze risico s kunnen de doelstelling van het fonds, het uitvoeren van een solide pensioenregeling, in meer of mindere mate in gevaar brengen. Het tijdig onderkennen van deze risico s en het nemen van de bijbehorende maatregelen is een kerntaak van het bestuur. Het beleid is vastgelegd in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN). Beleidsinstrumenten Voor het beleggingsbeleid maken wij gebruik van Asset Liability Management (ALM) studie, waarin de toekomstige verplichtingen van het fonds bij een consistent premie-, financierings- en toeslagbeleid worden afgezet tegen verschillende beleggingsopbrengstvarianten. Deze studie is een hulpmiddel bij de optimale verdeling van de beleggingscategorieën van het fonds en wordt in principe om de drie jaar gedaan. Daarnaast wordt voor de langere termijn een continuïteitsanalyse uitgevoerd. De analyse maakt onder andere de solvabiliteitsontwikkeling en de indexatieverwachtingen voor een periode van vijftien jaar zichtbaar. Het bevat ook een beoordeling van de beschikbare beleidselementen. Daarbij wordt ingegaan op het premie-, indexatie- en beleggingsbeleid met het bijbehorende risicomanagement. Omdat het pensioenfonds een voorwaardelijke indexatie kent, moet de continuïteitsanalyse inzicht geven in de zogenaamde consistentie-eis. Beleggingsrisico s Het beleggingsbeleid heeft tot doel op de lange termijn een zo hoog mogelijk rendement te realiseren uitgaande van de strategische asset allocatie bij een geaccepteerd beleggingsrisico. Voor het bereiken van de beleggingsdoelstelling is zorgvuldige uitvoering van het beleid van belang, evenals een gedegen risicobeleid en evaluatie van de behaalde resultaten. Om het risicobeleid verder in te vullen hebben wij Montae Pensioen gevraagd om een risicoanalyse te maken en deze af te zetten tegen de reeds door het bestuur genomen maatregelen. Daaruit bleek dat - met uitzondering van het renterisico, waarvan wij al besloten hadden dit verder te beperken - er slechts enkele verbeterpunten/aanbevelingen naar voren kwamen. De uitkomst van het rapport mag dan ook gezien worden als een bevestiging van een solide beleggingsbeleid. 25