Strategie van de FNV bij onderhandelingen over DC-regelingen en het onderbrengen van pensioenfondsen in een IORP België

Transcriptie

1 Aan Bestuurders FNV Bondgenoten Van Thérèse Schets, Penningmeester Hoofdbestuur T (lokaal tarief) F Datum Doorkiesnummer 2 oktober Onderwerp DC-pensioenregelingen Strategie van de FNV bij onderhandelingen over DC-regelingen en het onderbrengen van pensioenfondsen in een IORP België Management samenvatting De FNV werkt niet mee aan DC-pensioenregelingen omdat risico s niet eenzijdig bij de werknemers moeten worden neergelegd. De FNV werkt niet mee aan DC-regeling alleen voor nieuwe werknemers omdat dit leidt tot andere arbeidsvoorwaarden gebaseerd op de datum van in dienst treden. Dit zet druk op de pensioenregeling van de oude groep werknemers en kan leiden tot eerder ontslag omdat de pensioenregeling (door stijging van de leeftijd) duur wordt. FNV kan onder strikte voorwaarden instemmen met een CDC-regeling, deze regeling is een alternatief voor individuele DC-pensioenregelingen en ook de oplossing voor werkgevers die een IFRS verplichting op de balans willen vermijden. FNV werkt niet mee aan het onderbrengen van pensioenfondsen in België omdat de prudentie onvoldoende is, werknemers niet hoeven te worden opgenomen in het bestuur of het toezicht. Daarnaast willen we de uitzonderingspositie van Nederlandse pensioenfondsen in het Europese debat niet in de waagschaal stellen en zijn er macro economische gevolgen voor Nederland. Als de werkgever aangeeft dat de complexe regelgeving in Nederland de aanleiding is voor de België route, dan kan de oplossing worden gezocht in aansluiting bij een BPF of toetreden tot een APF met andere OPF-en, deze mogelijkheid komt binnenkort beschikbaar. 1. Analyse van voorstellen in cao onderhandelingen We worden geconfronteerd met werkgevers die pensioenregelingen in Nederland te duur vinden. Daarnaast vinden ze dat er teveel risico is, met name als er sprake is van een ondernemingspensioenfonds.

2 2 van 6 Zij stellen dan individuele pensioenregelingen voor, maar de laatste tijd worden we op de cao tafel ook geconfronteerd met de vraag of het pensioenfonds kan worden overgebracht naar België. 2. Beschikbare premie regelingen. (Defined Contribution: DC) Werkgevers willen steeds vaker individuele DC-regelingen invoeren. De FNV stemt daarmee niet in. In toenemende mate zien wij werkgevers minder fraaie routes bewandelen om toch de DC-regeling er door te drukken. Zo is bij Shell een nieuw pensioenfonds opgericht dat een DC-regeling uitvoert voor nieuwe werknemers die vanaf in dienst treden. Bij Du Pont is, nadat de cao is verlopen, ook voor nieuwe werknemers een DC-regeling ingevoerd. Bij Yara is een dergelijke DC-regeling voor nieuwe werknemers ook besproken, maar is door onze onderhandelaar aangegeven dat wij daar niet aan mee werken. Bij het doorvoeren van regelingen voor nieuw personeel beloven werkgevers dat voor het zittende personeel de bestaande regeling in tact blijft. Daarmee wordt een splijtzwam gecreëerd. Het blijkt dat leden moeilijk zijn te mobiliseren tegen de invoering van de dc-regeling voor alleen nieuw personeel. Akkoord gaan met een DC-regeling en ook een DC-regeling voor alleen nieuw personeel past niet binnen het beleid van de FNV. Ons uitgangspunt is dat de risico s die te maken hebben met pensioen niet eenzijdig bij de werknemers neergelegd kunnen worden. Als er een DC regeling voor alleen nieuwe werknemers wordt afgesproken treden in de oude pensioenregeling geen nieuwe (jonge) deelnemers meer in. Dit heeft tot gevolg dat deze regeling duurder wordt met het stijgen van de leeftijd van de werknemers, terwijl de jongere (goedkopere) werknemers in de nieuwe regeling gaan. Een DC regeling kan onder een aantal harde voorwaarden toch acceptabel worden: de beschikbaar gestelde premie is fiscaal maximaal op 3% rekenrente als de rekenrente onder de 3% zakt moet er een opslag voor de garantiekosten worden betaald. De garantiekosten betreffen de verschuldigde extra premie benodigd bij een marktrente lager dan een verzekeringstarief op basis van een 3% vaste rekenrente. Een werkgever wil vaak geen carte blanche afgeven voor deze garantie. Het is eventueel mogelijk om een begrenzing te zetten op deze procentuele opslag. Er kan worden afgesproken dat de garantiepremie niet zal uitgaan boven 30% van de som van de beschikbare premies. Dit betekent dat de rente tot 2-2,5% kan dalen, voordat er maatregelen moeten worden getroffen. De FNV kan akkoord gaan met deze begrenzing, omdat wij vinden dat een rente van 2-2,5% dermate laag is dat werkgevers en werknemers dit gezamenlijk moeten oppakken, door bijvoorbeeld premieverhoging en versobering van de pensioenregeling. Daarnaast moet in de regeling een bescherming worden opgenomen tegen een toevallige lage rentestand op de pensioendatum. Dit kan bijvoorbeeld door meerdere tijdstippen van inkoop van pensioenrechten te bieden, maar ook door het afdekken

3 3 van 6 van een lage rente in de opbouwfase zoals in de derde generatie DC-regelingen gebeurt. Neem hiervoor contact op met het pensioenteam. Het beleid van de FNV is dat wij geen zuivere individuele beschikbare premie regelingen afspreken, ook niet voor nieuwe werknemers. Wij kunnen onder voorwaarden akkoord te gaan met een CDC-regeling. CDC regelingen hebben wij vanaf 2004 ontwikkeld als antwoord op bedrijven die een individuele beschikbare premieregeling wilden invoeren vanwege de internationale boekhoudregels. Het kenmerk van een CDC regeling is dat aan de werknemers een middelloonregeling met voorwaardelijke indexatie wordt toegekend, voor de werkgever kwalificeert de regeling als een DC regeling omdat er sprake is van een vaste premie. De volgende voorwaarden zijn van toepassing: er wordt een extra premie gevraagd voor een indexatiedepot. er kan, indien de werkgever dit uitdrukkelijk eist, een maximum percentage worden vastgesteld. Dit maximum moet zo ruim mogelijk worden uit onderhandeld. Dit maximum kan voor de duur van 5 jaar worden vastgelegd, maar kan ook jaarlijks worden aangepast. Het is aan cao-partijen om daar afspraken over te maken. Dit maximum percentage moet wel toekomstbestendig worden vastgesteld. Hiermee wordt bedoeld dat als de totale premie stijgt enkel doordat het personeelsbestand ouder wordt, dit geen negatieve invloed mag hebben op het in te kopen pensioen. Een overschrijding van dit maximum wordt besproken met cao-partijen. Hierna kunnen de beschikbare premies voor alle deelnemers met een gelijk percentage worden verlaagd en/of wordt de deelnemersbijdrage voor alle deelnemers met een gelijk percentage verhoogd, zodanig dat het geldende vastgestelde maximum percentage weer wordt bereikt. Indien de werkgever wil overgaan naar een individuele DC regeling vanuit boekhoudkundige motieven (IFRS) dan is onze beleidslijn dat wij kiezen voor de Collectieve Defined Contribution regeling (CDC) waarin de werkgever een pensioenregeling toekent op basis van een middelloonregeling, maar dan tegen een vaste premie(systematiek). Ons uitgangspunt is dat dit alleen kan worden afgesproken indien wordt geregeld dat het pensioenfonds voldoende is gefinancierd (bruidsschat) én in de premie de extra risico s die de deelnemers lopen voldoende worden afgekocht.

4 4 van 6 3. Pensioenfonds onderbrengen in IORP in België Werkgevers hebben op een aantal cao tafels neergelegd dat zij het pensioenfonds naar België willen brengen. FNV wil daaraan niet meewerken omdat onderbrengen in België negatieven gevolgen heeft voor de economie, met name voor werkgelegenheid, voor de deskundigheid in Nederland en voor het verschaffen van (pensioen) geld aan het Fonds voor financiering van MKB, het Fonds voor hypotheken, Financiering van Nederlandse banken tegen een redelijke risico opslag. Ook zal de Nederlandse overheid inkomsten missen met name ook BTW. Ook gaat onderbrengen van de pensioenregeling in België in tegen ons eigen FNV beleid en staat het de Nederlandse lobby in Brussel in de weg om een uitzondering op de Europese regels te houden voor Nederlandse pensioenfondsen Gevolgen in verband met Solvency 2 Indien de vlucht naar België gemeengoed wordt, dan wordt de positie van Nederland in het Brusselse traject zwakker. Het Nederlandse pensioenstelsel valt niet onder de strenge regels van Solvency 2 die wel voor verzekeraars gelden. Elke Nederlandse vertegenwoordiger, zowel vanuit de overheid als werknemers en werkgevers, die betrokken is bij de lobby in Brussel, wil dat deze uitzondering voor ons pensioenstelsel behouden blijft. Als wij toestaan dat Nederlandsen bedrijven de uitvoering van hun pensioenregeling onderbrengen in België, zijn wij niet meer geloofwaardig en kan dat als een boemerang bij ons terugkomen. Waarom zou Brussel ons dan nog een uitzondering toestaan? Gevolgen in verband met prudentieel toezicht en governance in België. Het onderbrengen van pensioen in België heeft geen gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden, wel voor de hoogte van de reserve die moet worden aangehouden. De reserve die in België moet worden aangehouden is lager dan in Nederland waardoor de zekerheid voor de deelnemers lager is. Daarnaast mag binnen één pensioenfonds de regelingen van meerdere landen worden ondergebracht. De buffers van het Nederlandse pensioenfonds kunnen dan gebruikt worden om de tekorten van andere landen te voldoen. Voor werknemers is geen rol in de raad van bestuur (board of directors) of in het toezichthoudend orgaan wettelijk vastgelegd. Dit druist tegen het beleid in van FNV, wij geloven in een paritair bestuur van pensioengelden. De manier waarop het prudentieel toezicht geregeld is in België staat haaks op de wijze waarop wij dat in Nederland regelen en de uitgangspunten die wij als FNV hebben in de discussie over het nieuwe financieel toetsingskader. Nederlandse buffers mogen niet worden gebruikt om de tekorten van andere landen te financieren. Er is geen paritair toezicht op gelden bestemd voor pensioen.

5 5 van 6 Indien een onderneming aangeeft dat ze problemen heeft met de uitvoering van zijn pensioenregeling binnen zijn eigen ondernemingspensioenfonds dan ligt de oplossing voor ons voor de hand: Aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds (geldt ook voor een direct verzekerde regeling) Meedoen met een APF (deze oplossingsrichting komt naar verwachting ter beschikking vanaf 1 juli 2015) 4. Checklist voor ondernemingsraden. De FNV heeft een voorkeur om de pensioenregeling én de pensioenuitvoering op de caotafel te bespreken. Dit is echter niet altijd geregeld en werkgevers kiezen er soms voor om dit op de OR tafel te houden. Dat zal zeker zo zijn als wij vanuit onze FNV uitgangspunten besluiten om niet mee te werken aan het overbrengen van een pensioenregeling in België, Het kan zijn dat de werkgever dit dan toch met de OR wil regelen. Wanneer een OR zich bij ons meldt en om ondersteuning vraagt hierbij, zal onze eerste reactie moeten zijn dat wij tegen deze België route zijn. Dit zullen wij met de argumenten die wij daarvoor hebben goed moeten uitleggen. Het kan dan nog zo zijn dat een OR besluit het gesprek met de werkgever door te zetten. Als dat het geval is dan moeten naar de mening van de FNV de volgende punten tenminste geregeld zijn: Governance Opnemen van werknemersvertegenwoordigers in de raad van bestuur. Financieel kader Afspreken van expliciete rekenregels voor het vaststellen van de kostendekkende premie inclusief opslagen voor kosten en buffers, rekening houdend met toeslagen. Rekenregels voor de verdiscontering van de verplichtingen, dus de rekenrente. Dit heeft de volgende aandachtspunten: o Houd rekening met de volatiliteit van die rekenrente. o Het kiezen van verschillende rekenrentes voor de premie en de verplichtingen kan leiden tot ongewenste verliezen of winsten. o Het handhaven van een fictieve rekenrente, dus een rente die niet markt gerelateerd is, houdt in dat het fonds het renterisico waarschijnlijk niet kan hedgen (afdekken). Afspraken maken omtrent bijstortverplichtingen. Afspraak wat er moet gebeuren indien de financiële afspraken niet nagekomen kunnen worden.

6 6 van 6 Wat er moet gebeuren indien het fonds in onderdekking verkeert. Hoeveel risico er genomen mag worden, indien de deelnemers dit risico moeten dragen. Instemmingsrecht bij het wijzigen van het financieel kader. Waarderingsregels voor de beleggingen. Wijze van ringfencen van het vermogen van het Nederlandse deel van het fonds o Hierin zijn binnen de Belgische wet veel vrijheidsgraden. Op het moment van inbrengen van de opgebouwde aanspraken uit Nederland Voor het verdelen van opbrengsten / verliezen in de toekomst Solidariteit In welke mate en op welke wijze is er op biometrische risico s solidariteit tussen de populaties binnen de IORP. Exit voorwaarden wat gebeurt er als de onderneming besluit om de regeling in België niet voort te zetten of als de onderneming failliet gaat. DB karakter moet in ieder geval bewaard blijven tegen aanvaardbare prudentie We raden daarbij ondersteuning vanuit ons pensioenteam aan.