Zorg voor kennis II, 22 november 2012 Bezuinigen in de zorg: prikkels voor gepast gebruik

Transcriptie

1 Zorg voor kennis II, 22 november 2012 Bezuinigen in de zorg: prikkels voor gepast gebruik Richard van Kleef (EUR/iBMG) Erik Schut (EUR/iBMG) Petra Schout (NPCF)

2 Zorg voor kennis II, 22 november 2012 Gepaste eigen betalingen in de basisverzekering Richard van Kleef (EUR/iBMG)

3 Eigen betalingen remmen zorggebruik af Eigen betalingen reduceren het gebruik en de kosten van zorg ten opzichte van een volledige verzekeringsdekking. (deze reductie wordt ook wel het remgeldeffect genoemd) Newhouse (1993): remgeldeffect bij substantieel eigen risico (i.e. ER = 130% gemiddelde zorgkosten): 31%. Van Vliet (2004): remgeldeffect bij eigen risico van >1750 gulden (niveau 1996) in voormalige particuliere ziektekostenverzekering: 28%. Oortwijn et al. (2012): remgeldeffect bij verplicht eigen risico van 150 euro in de Zvw (2008): 2,6 7,3%

4 Nadelen uniform eigen risico Geen onderscheid hoge / lage ziektelast ongewenst met het oog op solidariteit. Geen onderscheid effectieve / niet-effectieve zorg remgeldeffect ook bij effectieve zorg (Newhouse, 1996) Geen onderscheid doelmatige / ondoelmatige zorg geen prikkel tot gepast gebruik

5 Oplossing Laat de eigen betaling in de basisverzekering variëren met de ziektelast van de aandoening, de effectiviteit en doelmatigheid van de behandeling en de doelmatigheid van zorgaanbieders.

6 QALY als maat voor ziektelast Gezondheidsverwachting kan worden uitgedrukt in voor kwaliteit van leven gecorrigeerde levensjaren (Quality Adjusted Life Years). Relatief lage ziektelast: verkoudheid, kalknagels en acute bronchitis. Relatief hoge ziektelast: kanker, nierfalen en zware reuma.

7 Eigen betalingen o.b.v. ziektelast Voorbeeld België (o.b.v. therapeutische waarde):

8 Effectiviteit en doelmatigheid van de behandeling Het criterium effectiviteit betreft de werkzaamheid van een behandeling en kan worden uitgedrukt in het aantal gewonnen QALY s. Het criterium doelmatigheid beschouwt de werkzaamheid in relatie tot de kosten en kan worden uitgedrukt in kosten per QALY. Cruciaal: effectiviteit/doelmatigheid beschouwen in relatie tot het relevante indicatiegebied!

9 Eigen betalingen o.b.v. effectiviteit en doelmatigheid van de behandeling Voorbeeld Verenigde Staten: Value-Based Insurance Design (VBID). Bijvoorbeeld: Relatief lage eigen betaling voor bètablokkers ter behandeling van hartfalen. Relatief hoge eigen betaling voor bètablokkers ter behandeling van faalangst.

10 Doelmatigheid van zorgaanbieders In vergelijking met de criteria ziektelast en werkzaamheid is doelmatigheid een meer dynamisch begrip. Doelmatigheid verschilt namelijk niet alleen tussen behandelingen en indicatiegebieden maar ook tussen zorgaanbieders. Voorstel: variëren van de eigen betaling over zorgaanbieders (bijvoorbeeld o.b.v. te krap / goed / te ruim voorschrijf/behandelbeleid).

11 Wie gaat dit systeem uitvoeren? Overheid: afstemmen van de eigen betaling op de ziektelast van de aandoening, de effectiviteit en doelmatigheid van de behandeling binnen het betreffende indicatiegebied. Zorgverzekeraars: afstemmen van de eigen betaling op de doelmatigheid van zorgaanbieders (bijvoorbeeld o.b.v. te krap / goed / te ruim voorschrijf/behandelbeleid).

12 Voordelen gepaste eigen betalingen Verfijnder pakketbeheer Minder solidariteit voor minder noodzakelijke, minder effectieve, minder doelmatige zorg Meer solidariteit voor zeer noodzakelijke, effectieve, doelmatige zorg Prikkels tot doelmatigheid voor aanbieders Prikkels tot gepast gebruik voor patiënten/verzekerden

13 Uitvoeringsaspecten Maximumbedrag aan WEB? Transactiekosten? Benodigde informatie? Transparantie? Effect op collectieve / private uitgaven? [ ]

14 Zorg voor kennis II, 22 november 2012 Passende bekostiging voor gepaste zorg Erik Schut

15 Nieuw zorgstelsel: maken zorgverzekeraars hun inkooprol waar? Zorgverzekeraars hebben wel grip op prijs generieke geneesmiddelen (preferentiebeleid) prijzen B-segment ziekenhuizen maar (nog) niet op volume onnodige praktijkvariatie indicatieverbreding aanbodgeïnduceerde vraag (upcoding) gebrekkige coördinatie van zorg tekortschietende substitutie van zorg Belangrijk knelpunt: wijze van bekostiging 2

16 Zorgkosten en bekostigingssystematiek EUROPEAN AVERAGE Netherlands United States % BBP Budgettering Prestatiebekostiging Jarenr 19 Oktober

17 Zorgkosten en bekostigingssystematiek EUROPEAN AVERAGE Netherlands United States % BBP Lange wachtlijsten Korte wachtlijsten Jarenr 19 Oktober

18 Groei uitgaven ziekenhuizen en medisch specialisten (in %) 16,0 Boter bij de vis 14,0 Afschaffing lumpsum Betaling per DBC 12,0 10,0 8,0 Lopende prijzen (nominale uitgavengroei) Constante prijzen (reele uitgavengroei) 6,0 4,0 2,0 0, Bron: CBS Statline

19 6 Knelpunten huidige bekostigingssystematiek houdt fragmentatie in stand afzonderlijke bekostiging per type zorgverlener frustreert coördinatie afstemming niet beloond belemmert substitutie aparte budgettaire deelkaders bevordert overproductie betaling per verrichting / DBC heeft geen relatie met uitkomsten zorg

20 7 Ingrediënten betere bekostigingsmethoden Zoveel mogelijk integraal: dus inclusief preventie, eerstelijnsen tweedelijnszorg Afhankelijk van adherente verzekerdenpopulatie Basisbudget afhankelijk van risicoprofiel populatie op basis van risicovereveningssysteem? Mede gebaseerd op betrouwbare uitkomstindicatoren Waarbij risico s en doelmatigheidswinsten met alle betrokkenen worden gedeeld: shared risks en shared savings

21 8 Voorwaarden integrale uitkomstbekostiging Voldoende organisatiegraad, professionaliteit en transparantie bij hoofdcontractanten ergo: starten met goed presterende zorgorganisaties Goede en effectief op elkaar aangesloten informatiesystemen Voldoende relevante en betrouwbare prestatieindicatoren Adequate risicoverevening

22 9 Openstaande vragen Wie neemt het initiatief / wie investeert? zorgaanbieders? ziekenhuizen? zorggroepen? zorgverzekeraars? overheid? Welke mate van standaardisatie? Welke mate van organisatorische integratie? Hoe free-rider en mededingingsproblemen voorkomen? Wat is de rol van de patiënt? Hoe positie patiënt waarborgen?.?

23 Stimuleren gepast gebruik Via de vraagzijde of via de aanbodzijde? Petra Schout

24 Gepast gebruik: waar ligt het probleem? 2

25 Vraagzijde: - Overvragen? - Therapietrouw? - Leefstijl? Aanbodzijde: - Overbehandeling? - Versnippering? - E-health? 3

26 Impact gepaste eigen betalingen In theorie: remeffect op minder effectieve en minder doelmatige zorg Werkt alleen als mensen weten wat minder effectief/minder doelmatig is Werkt alleen als mensen vooraf overzien wat ze zelf moeten betalen Risico dat het systeem te complex wordt Risico hoge uitvoeringskosten Waarom zouden mensen kiezen voor minder effectieve en minder doelmatige zorg? Beïnvloed je dat met eigen betalingen of met informatie & advies? 4

27 Impact via integrale bekostiging en inkoop In theorie: sturen op kwaliteit en doelmatigheid Maar sturing via inkoop komt nog onvoldoende van de grond Werkt alleen als keuze verzekeraar dicht bij de keuze van de patiënt blijft. Werkt alleen als kwaliteit en doelmatigheid onlosmakelijk met elkaar verbonden worden Medisch-technische kwaliteit Functionele kwaliteit Organisatorische kwaliteit Relationele kwaliteit 5

28 Gepast gebruik: waar ligt de oplossing? In de spreekkamer! 6

29 Patiënt: - Informatie zorg - Informatie zorgaanbieders - Preferenties Arts: - Opties voorleggen - Voordelen en risico s bespreken - Ondersteunen waar nodig 7

30 Informatie is essentieel Een aantal voorbeelden: Nederland: Zorgkaart Nederland en keuzehulpen Duitsland: inzicht in en duiding van praktijkvariatie Amerika: verstandig kiezen 8

31 9

32 10

33 11

34 When to say Whoa! to doctors A guide to common tests and treatments you probably don t need EKGs and exercise stress tests Imaging tests for headaches Treating sinusitis Imaging tests for lowerback pain Bone-density tests Pap tests Treating heartburn and GERD 12

35 Stellingen (Gepaste) eigen betalingen: te complex om remeffect te bewerkstelligen Probleem moet aangepakt worden in de spreekkamer: komt alleen van de grond met betere informatie over zorg en zorgaanbieders Sturen op kwaliteit en doelmatigheid via zorginkoop: komt alleen van de grond met betrokkenheid patiënten Wat vindt u? 13