Zorgstandaarden en ketenzorg : integrale zorg voor chronisch zieken

Transcriptie

1 Zorgstandaarden en ketenzorg : integrale zorg voor chronisch zieken Masterclass Eerstelijns Bestuurders 15 oktober 2010, Tulip Inn, Amersfoort Reinout van Schilfgaarde Kenmerken zorgstandaard Ziekte met generieke componenten Omvat complete zorgcontinuüm Gebaseerd op actuele inzichten ( wetenschap & praktijk ) Opgesteld vanuit perspectief van de patiënt Aanwijzingen voor het opstellen van individueel zorgplan Aanwijzingen voor het ondersteunen van zelfmanagement Beschrijft multidisciplinair zorgproces Functionele beschrijving van activiteiten : wat, niet wie Richtinggevend voor organisatie en kwaliteitsbevordering Geeft adequate prestatie-indicatoren Richtinggevend voor aanspraken en bekostiging Wordt vertaald naar een patiëntenversie 1

2 Zorgstandaard : definitie Een zorgstandaard geeft vanuit het patiëntenperspectief een op actuele en zo mogelijk wetenschappelijk onderbouwde inzichten gebaseerde functionele beschrijving Zorgstandaard : definitie Een zorgstandaard geeft vanuit het patiëntenperspectief een op actuele en zo mogelijk wetenschappelijk onderbouwde inzichten gebaseerde functionele beschrijving van de multidisciplinair georganiseerde individuele preventie, zorg en ondersteuning bij zelfmanagement 2

3 Zorgstandaard : definitie Een zorgstandaard geeft vanuit het patiëntenperspectief een op actuele en zo mogelijk wetenschappelijk onderbouwde inzichten gebaseerde functionele beschrijving van de multidisciplinair georganiseerde individuele preventie, zorg en ondersteuning bij zelfmanagement voor een bepaalde chronische ziekte gedurende het complete zorgcontinuüm, Zorgstandaard : definitie Een zorgstandaard geeft vanuit het patiëntenperspectief een op actuele en zo mogelijk wetenschappelijk onderbouwde inzichten gebaseerde functionele beschrijving van de multidisciplinair georganiseerde individuele preventie, zorg en ondersteuning bij zelfmanagement voor een bepaalde chronische ziekte gedurende het complete zorgcontinuüm, alsmede een beschrijving van de organisatie van de betreffende preventie en zorg 3

4 Zorgstandaard : definitie Een zorgstandaard geeft vanuit het patiëntenperspectief een op actuele en zo mogelijk wetenschappelijk onderbouwde inzichten gebaseerde functionele beschrijving van de multidisciplinair georganiseerde individuele preventie, zorg en ondersteuning bij zelfmanagement voor een bepaalde chronische ziekte gedurende het complete zorgcontinuüm, alsmede een beschrijving van de organisatie van de betreffende preventie en zorg en de relevante prestatieindicatoren. Zorgstandaard : gebruiksdoelen Een zorgstandaard dient tenminste de volgende gebruiksdoelen : het opstellen van een individueel zorgplan, de transparante communicatie tussen patiënten en zorgverleners, de informatievoorziening, en het voeren van een adequaat kwaliteitsbeleid. Bovendien is de zorgstandaard de leidraad bij het contracteren van ketenzorg door de zorgverzekeraar en bij het bepalen van de aanspraken in verzekerde zorg en de onderliggende bekostigingssystematiek. 4

5 Zorgstandaarden : stand van zaken feb 2009 LAN Zorgstandaard COPD autorisatie mei 2010 Zorgstandaard COPD mei 2020 Zorgstandaard COPD Patiëntenversie 5

6 Drie zorgstandaarden.. en meer in aantocht 2003 & 2007 actueel & compleet Hartfalen Obesitas Depressie Artrose Dementie Astma CVA Kanker andere (?) en : Zorgmodule Stoppen met roken Noodzaak tot afstemming Groot aantal ziektee zorgstandaarden Gevaar van verzuiling en fragmentatie Behoefte aan gemeenschappelijk raamwerk en structuur Dus : model voor zorgstandaarden ( meta-zorgstandaard ) Coördinatieplatform Zorgstandaarden In opdracht van VWS ingesteld door ZonMw Eindrapport : Zorgstandaarden in model ( feb 2010 ) Doorbreek de schotten 6

7 Uitgangspunt zorgstandaard Drie aspecten vormen samen het totaal : Inhoud van de zorg ziektee en generieke elementen Organisatie van het zorgproces inrichting van de keten, communicatie Bewaking kwaliteit / resultaat kwaliteitsindicatoren, transparante feedback Zorgstandaard stelt de norm Dilemma s bij de zorgstandaard Model moet alle (!) chronische ziekten accommoderen Bestrijkt het complete zorgcontinuüm Ziektee vs. generieke elementen Combinatie / integratie van preventie en curatie Standaard en toch voldoen aan individuele zorgbehoefte Algemeen geldend en toch plaats voor differentiatie Grote lijn en toch voldoende detail Wel zorgstandaard, geen standaardzorg 7

8 Preventie cf. CVZ Collectieve preventie Universeel Selectief : algemene bevolking : (hoog) risico groepen Individu-gerichte preventie Geïndiceerd : individu met risico / symptomen Zorggerelateerd : individu met ziekte Preventie cf. CVZ Collectieve preventie Universeel Selectief : algemene bevolking : (hoog) risico groepen Individu-gerichte preventie Geïndiceerd : individu met risico / symptomen Zorggerelateerd : individu met ziekte 8

9 Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding Zorgstandaard : bestrijkt het complete zorgcontinuüm verdeeld in vier fasen Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 Ziekte

10 Opbouw subhoofdstukken Elk subhoofdstuk van het ziektee hoofdstuk bevat drie vaste onderdelen : Indicatie: op welke cliënten / patiënten van toepassing? Behandeling: welk advies / interventie / ondersteuning / begeleiding? Kwaliteitsinformatie: welke gegevens (data) worden elektronisch vastgelegd? Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte

11 Zorgmodules per definitie generiek Bestaand : Stoppen met roken Voorbeelden voor ontwikkeling : Bewegen Voeding en dieet Bevorderen gedragsverandering Laatste levensfase en palliatieve zorg Ondersteuning mantelzorg Ondersteuning dagactiviteiten en bijzondere aandacht voor : Bevordering / ondersteuning zelfmanagement Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 Organisatiestructuur van preventie en zorg 4 11

12 Organisatie zorgproces Multidisciplinaire organisatie : ketenzorg, integrale zorg Programmatische aanpak ( disease management ) Organisatorisch verband ( zorggroep ) Heldere verdeling van taken en verantwoordelijkheden Slimme organisatie ( o.a. taakherschikking ) Kwaliteitscyclus (!) Aantal zorggroepen > 100, veel variatie Zorggroep : contractant ( rechtspersoon ) Zorgstandaard : gebruiksdoelen Een zorgstandaard dient tenminste de volgende gebruiksdoelen : het opstellen van een individueel zorgplan, de transparante communicatie tussen patiënten en zorgverleners, de informatievoorziening, en het voeren van een adequaat kwaliteitsbeleid. Bovendien is de zorgstandaard de leidraad bij het contracteren van ketenzorg door de zorgverzekeraar en bij het bepalen van de aanspraken in verzekerde zorg en de onderliggende bekostigingssystematiek. 12

13 Zorgstandaard : gebruiksdoelen Een zorgstandaard dient tenminste de volgende gebruiksdoelen : het opstellen van een individueel zorgplan, de transparante communicatie tussen patiënten en zorgverleners, de informatievoorziening, en het voeren van een adequaat kwaliteitsbeleid. Bovendien is de zorgstandaard de leidraad bij het contracteren van ketenzorg door de zorgverzekeraar en bij het bepalen van de aanspraken in verzekerde zorg en de onderliggende bekostigingssystematiek. Inkoop bij individuele zorgaanbieders A Zorgaanbieder Cliënt Patiënt B Zorgaanbieder basis Zvw Zorgverzekeraar AWBZ C Zorgaanbieder D Zorgaanbieder aanvullend 13

14 Inkoop bij zorggroep A Zorgaanbieder Cliënt Patiënt B Zorgaanbieder basis Zvw Hoofdaannemer Zorgverzekeraar AWBZ C Zorgaanbieder D Zorgaanbieder aanvullend Vroege onderkenning & preventie Geïndiceerde preventie Vier fasen in het zorgcontinuüm Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Relevante indicatoren voor kwaliteit 14

15 Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Relevante indicatoren voor kwaliteit Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Kwaliteitsindicatoren : proces, uitkomst / resultaat, organisatie 15

16 Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Kwaliteitsindicatoren : proces, uitkomst / resultaat, organisatie Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Kwaliteitsindicatoren : proces, uitkomst / resultaat, organisatie 16

17 Vier fasen in het zorgcontinuüm Vroege onderkenning & preventie Diagnostiek Individueel zorgplan & behandeling Begeleiding, revalidatie, re-integratie, participatie & relapspreventie Geïndiceerde preventie Zorggerelateerde preventie, behandeling en begeleiding 1 2 Generieke componenten Zorgmodules relevant voor de ziekte 3 4 Organisatiestructuur van preventie en zorg Kwaliteitsindicatoren : proces, uitkomst / resultaat, organisatie Kwaliteit & resultaat Prestatie-indicatoren - doorgaans fracties ( percentages ) : proces uitkomst / resultaat organisatie / structuur Zorgstandaard bevat indicatoren en dus (!) aanwijzingen m.b.t. parameters die elektronisch worden vastgelegd ( epd! ) klinische parameter set ( vgl. MDS ) Verwerking data tot kwaliteitsindicatoren : intern? centrale instantie? trusted third party ( TTP )? 17

18 Implementatie Educatie- en instructieprogramma s Bevorderen zelfmanagement & individueel zorgplan Kwaliteitsindicatoren Feed-back & spiegelinformatie naar zorggroepen Nationaal Actieprogramma Diabetes Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten (? ) andere benaderingen? Integrale bekostiging Coördinatieplatform zorgstandaarden Eindrapport : Zorgstandaarden in model ( feb 2010 ) Advies : Bestuurlijke organisatie van zorgstandaarden ( mrt 2010 ) 18

19 Coördinatieplatform zorgstandaarden Eindrapport : Zorgstandaarden in model ( feb 2010 ) Advies : Bestuurlijke organisatie van zorgstandaarden ( mrt 2010 ) - ontwikkel-en onderhoudsgroep met alle betrokken partijen - autorisatie : door alle partijen ( consultatie & accorderen ) - doorzettingsmacht? nu nog niet, streef naar consensus Doorbreek de schotten Coördinatieplatform zorgstandaarden Vervolg ( aangepaste samenstelling ) start najaar 2010 Nieuwe opdracht, globaal werkplan o.a. thematische werkbijeenkomsten ( info ophalen ) doorontwikkelen model zorgstandaarden ontwikkeling generieke modules opstellen landelijk ontwikkel- en onderhoudsprogramma Doorbreek de schotten 19

20 Wind mee & barrières Toenemend volume chronisch zieken Behoefte aan integrale zorg. Substitutie (2e 1e lijn) is reële verwachting Ontwikkelproces wekt verwarring en ergernis Bestaande en nieuwe regelgeving vaak belemmerend Medisch specialisten niet altijd enthousiast Huisartsen trappen op de rem Med specialisten en huisartsen hebben andere argumenten Integrale bekostiging Zorgstandaarden & ketenzorg : sterk toekomstgericht (!) Integrale bekostiging Zorgstandaard : wil integrale zorg bevorderen georganiseerd als ketenzorg Integrale zorg : daarbij past integrale bekostiging want compleet integraal product wordt ingekocht Relatie tussen implementatie en integrale bekostiging Maar: zorgstandaard gaat niet over integrale bekostiging 20