3/30/2016. Het algemeen pensioenfonds enige aspecten van Wet- en regelgeving. Actualiteiten pensioenrecht 2016

Transcriptie

1 Actualiteiten pensioenrecht 2016 Mr. dr. R. de Greef Advocaat bij Houthoff Buruma Het algemeen pensioenfonds enige aspecten van Wet- en regelgeving 1

2 APF Het APF is ook de reddingsboei van de levensverzekeraars TPV 2015/19 30 maart 2016 Roland de Greef Stand van zaken Wetsvoorstel (34 117) 19 december 2014 aangeboden aan TK Instemming EK op 22 december 2015 Ingevoerd 1 januari maart - Volgens Klijnsma een reële datum waarop de eerste vergunning kan worden verleend Onderzoek KPMG % pensioenfondsen zegt bezig te zijn met of natedenken over het oprichten van een APF doelstelling Verbeteren keuzemogelijkheden: goed pensioen tegen scherpe prijs Schaalvoordelen vs. identiteit en solidariteit Kleine fondsen: logische stap tot verdere consolidatie en professionalisering (cie. Frijns, 2010) 2

3 Uitvoeringsmodel Karakteristiek: APF = pensioenfonds o Met gescheiden vermogens ( collectiviteitkringen ) en werkkapitaal ( weerstandsvermogen ) o Zonderdomeinafbakening Alleen stichting Governance o 5 bestuursmodellen i.p.v. alleen de 2 onafhankelijke modellen o Niveau van de instelling niveau van de regeling Bestuur - BO/VO o Intern toezicht: doorlopend Vergunningplicht Eerste ervaringen Uit de pers: Met name de 5 grote verzekeraars (Achmea, Aegon/TKP, ASR, Delta Lloyd en NN/AZL) Nog geen of nauwelijks aanvragen van ondernemingspensioenfondsen, bekende initiatieven zijn o Unilever (Progress en Forward) o Pensioenfondsen ING o PGGM Pas op de plaats: Opf-en financiële sector (GE Artesia, Equens, Kas Bank, Van Lanschot), onder meer om te kijken wat verzekeraars met hun apf kunnen bieden. Ook de financiering van het apf roept vragen op Verwachting eerste vergunning: rond 1 mei (ASR) Knelpunten - uit de pers De moeilijkheid is dat fondsen niet kunnen besluiten wat ze aan eigenheid willen behouden en opgeven. Dat heeft te maken met mannetjesputterij Je moet een eigen zak met geld (weerstandsvermogen RdG) meenemen en ook datweerhoudt pensioenfondsbestuurders van oprichting van een eigen apf Er gaat een verschuiving plaats vinden waarbij verzekeraars hun verzekerde portefeuille onderbengen in het eigen apf.( ) De solvabiliteitsopslag valt dan vrij. Dat is gunstig voor de financiele positie van verzekeraars ( ) Voorbeeld: Achmeasoptals eerste grote verzekeraar met verzekerd pensioen (FD, ) 3

4 Knelpunten - in praktijk (1) Kip of ei Model enkele-client - multi-client (MvT, p. 8) o Wet gaat de facto uit van not-for-profit - model Knelpunten - in praktijk (2) Naar een APF: Opf en Bpr, geen Bpf met verplichtstelling Driemanieren: o Onderbrenging pensioenregeling bij bestaande APF o Omvorming huidig Opf tot APF o Fusie tussen Opf-en tot APF Vergunningplicht (art. 112a PW, art. 40c Besluituitvoering PW en WBpr) CWO (art. 83/84, 220a, lid 11 PW, fusie, art. 2:309 BW) Instemming OR? (art. 27, lid 7 WOR) Risicotoepasselijkheid Mededingingswet(art. 1 onder f Mededingingswetjo. UitvoeringsregelingNma Pensioenfondsen) Knelpunten - in praktijk (3) Ringfencing: Collectiviteitkring (art. 123, lid 1 PW) Reikwijdte collectiviteitkring Telkens wijzigen statuten(art. 123, lid 2 PW) Goederenrechtelijke scheiding - is beoogd, maar werkt het? (art. 123, lid 3 en 4 PW, art. 20 FW, HR 6 februari 2015, X/Bepro) 4

5 Knelpunten - in praktijk (4) Weerstandsvermogen: Altijd aanwezig (art. 112a PW, 40b Besluit uitvoering PW) Schenking Achtergestelde lening (art. 5 en 8 Besluit ftk) Uit collectiviteitkringen en (deels) uit technische voorzieningen Wie betaalt, bepaalt? DNB - je moet er maar op vertrouwen (art. 2:31 en art. 3:17 Wft!?) Knelpunten - in praktijk (5) Governance: Zeggenschap en medezeggenschap - afbakeningsvraagstuk o Niveau van de instelling -niveau van de regeling (art. 115b lid 3 115c PW) Samenstelling BO (VO), CBO (art. 115b, lid 1 en 2 jo. artt PW) Bevoegdheidbenoeming, schorsing en ontslag(par. 3.1 Code Pensioenfondsen) conclusie Knelpunten vooral: Vergunningaanvraag: APF moet up-and-running zijn Ringfencing: wijzigen statuten, goederenrechtelijke scheiding Verschaffing weerstandsvermogen Zeggenschap medezeggenschap Benoeming/ontslag Mannetjesputterij VU PENSIOENACTUALITEITEN 5

6 Kan ik misschien iets verhelderen? Contactgegevens Mr. Dr. Roland M.J.M. de Greef T: VU PENSIOENACTUALITEITEN AMSTERDAM ROTTERDAM BRUSSEL LONDEN NEW YORK Gustav Mahlerplein MA Amsterdam Nederland T +31 (0) Weena AL Rotterdam Nederland T +31 (0) Boulevard de l Empereur Brussel België T +32 (0) Sun Street EC2M 2PY Londen Verenigd Koninkrijk T +44 (0) West 45 th Street 19 th floor NY New York Verenigde Staten T

7 Mr. T. Dimmendaal Adviseur bij Sprenkels & Verschuren Eerste ervaringen met Apf en Actualiteitenlezingen Pensioenrecht Tom Dimmendaal 30 maart 2016 Copyright 2011 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document mag worden gekopieerd, verspreid, geciteerd tenzij Sprenkels & Verschuren schriftelijke toestemming heeft verleend. Agenda Belangrijke pensioenontwikkelingen voor Apf en Kort overzicht commerciële Apf en Premiestelling bij Apf en Eerste conclusies 21 7

8 Belangrijke pensioenontwikkelingen voor Apf en Wat is een Algemeen Pensioenfonds (Apf) Nieuwe soort pensioenfonds als pensioenuitvoerder, naast: Levensverzekeraar Ondernemingspensioenfonds (Opf) Bedrijfstakpensioenfonds (Bpf, verplicht of vrijwillig) Premiepensioeninstelling (PPI) Buitenlandse pensioenuitvoerder (IORP): bijvoorbeeld Belgische OFP Multi-ondernemingspensioenfonds (multi-opf) tijdelijk 22 Belangrijke pensioenontwikkelingen voor Apf en Twee meest positieve externe stimulansen voor Apf Garantie verzekeraars is te duur Veel oudere verzekeringscontracten lopen na 10 jaar af Premiestijging DB-regeling door toename levensverwachting: ± 10% Premiestijging DB-regeling door daling rente: ± 50 á 60% Verzekeringsgarantie in de regel onbetaalbaar geworden Bij Apf (a) zachter pensioen + (b) mogelijkheid gedempte premie Steeds minder pensioenfondsen door toename uitvoeringskosten en tijdbeslag Striktere FTK-eisen Toenemende eisen governance Beperkte beschikbaarheid geschikte bestuurders Steeds verdergaande eisen communicatie 24 8

9 Agenda Belangrijke pensioenontwikkelingen voor Apf Kort overzicht commerciële Apf en Premiestelling bij Apf en Eerste conclusies 27 9

10 Kort overzicht commerciële apf en Oprichter(s) + datum vergunningaanvraag Naam APF + marktbenadering Syntrus Achmea: vergunningaanvraag op 13 januari 2016 Centraal Beheer APF, officieel Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds (SAAPF): gericht op pensioenfondsen + verzekerde regelingen Aegon en TKP: vergunningaanvraag ingediend: ja Stap (Stichting algemeen pensioenfonds): gericht op pensioenfondsen + verzekerde regelingen NN Investment Partners (NN IP) en AZL: vergunningaanvraag op 25 januari 2016 De Nationale Algemeen Pensioenfonds: gericht op pensioenfondsen en verzekerde regelingen PGGM: vergunningaanvraag: n.n.b. PGGM APF: vooral gericht op liquiderende pensioenfondsen: Opf en en kleinere Bpf en nieuwe opbouw per en opgebouwde aanspraken per Delta Lloyd: vergunningaanvraag op 27 januari 2016 Delta Lloyd APF: gericht op pensioenfondsen en verzekerde DB-regelingen; vanaf 50 deelnemers; ook internationaal A.S.R.: vergunningaanvraag ingediend: ja Het nederlandse pensioenfonds: gericht op pensioenfondsen en verzekerde regelingen Zwitserleven: vergunningaanvraag op n.n.b. (komt waarschijnlijk pas veel later) Zwitserleven APF: alleen voor eigen portefeuille, waarschijnlijk pas vanaf Kort overzicht commerciële apf en APF Centraal Beheer APF Aantal multi-cliëntkringen 4 multi-cliënt kringen: Voor DB (middelloon en eindloon) en CDC low risk, medium risk en high risk, waarbij premievaststelling, beleggingprofiel en toeslagambitie verschillen Voor DC een aparte collectiviteitkring; ook voor nettopensioen Voor single cliënt collectiviteitkring: extra kosten Stap 3 multi-cliënt kringen, alleen voor DB-middelloon (CDC niet helemaal duidelijk): Verschillende toeslagambities en beleggingsprofielen; premiesystematiek steeds hetzelfde Tijdelijke single cliënt kring mogelijk: ingroeikring De Nationale Algemeen Pensioenfonds PGGM APF Delta Lloyd APF Het nederlandse pensioenfonds 4 multi-cliënt kringen: Middellloon DB, DC, CDC en nettopensioen mogelijk binnen één collectiviteitkring Gericht op 3 verschillende dekkingsgraden: van lage dekkingsgraad met lage premie naar een hogere dekkingsgraad met hoge premie; dynamisch proces Kosten single cliënt collectiviteitkring op basis van staffel afhankelijk van aantal deelnemers 2 multi-cliënt kringen voor CDC Zonder doelgericht toeslagbeleid of op basis van toeslagambitie CPI 3 multi-cliënt kringen: DB-regelingen met verschillende toeslagambitie en beleggingsprofiel: geen eindloon en CDC Premievaststelling in alle kringen op basis van eenzelfde systematiek Single client mogelijk als premie > 10 miljoen of assets > 100 miljoen Voorlopig 1 multi-cliënt kring voor middelloonregelingen, eventueel in CDC-vorm Premiesystematiek uniform, maar wel differentiatie naar bestand, etc. Mogelijkheid van premie- en toeslagendepots binnen collectiviteitkring 30 10

11 Kort overzicht commerciële apf en Essentiële keuzes vooraf Solidariteit + kostenvoordelen bij één collectiviteitkring tegenover maatwerk, hogere kosten en mindere bestuurbaarheid bij meerdere collectiviteitkringen Hoever gaat de solidariteit binnen één collectiviteitkring Soort regeling: DB, DC, CDC, hybride, wel of geen aparte depots mogelijk, premie wel/niet mede afhankelijk van gemiddelde leeftijd deelnemersbestand, hoog of laag opgeleid, verhouding man/vrouw, etc. Risicohouding binnen collectiviteitkring moet ± gelijk zijn a. premiesystematiek: zuiver (RTS) óf gedempt (gemiddelde RTS óf verwacht rendement) b. indexatie-ambitie c. zekerheid pensioenresultaat (haalbaarheidstoets) DNB zet vraagtekens als er grote verschillen bestaan binnen collectiviteitkring 31 Agenda Belangrijke pensioenontwikkelingen voor Apf Kort overzicht commerciële Apf en Premiestelling bij Apf en Eerste conclusies 32 Twee vormen van kostendekkende premie Premiestelling bij Apf Zuivere kostendekkende premie (ZKDP) Leidt nu tot (erg) hoge premie door (nog steeds) dalende marktrente Volatiel Hogere premiedekkingsgraad; kleinere kans op herstelplan bij start Gedempte kostendekkende premie (GKDP) Op basis van gemiddelde rentevoet (GR) of verwacht rendement (VR) Leidt (op dit moment) tot duidelijk lagere premies Premie is minder volatiel Lagere premiedekkingsgraad; grotere kans op herstelplan bij start Alleen aan te bevelen bij inbreng opgebouwde pensioenen? 33 11

12 Premiestelling bij Apf Samenstelling kostendekkende premie Kosten (KDP) actuariele inkoop zuivere RTS, gemiddelde RTS, verwacht rendement of afgeleide hiervan Risicopremies overlijdensrisico en arbeidsongeschiktheidsrisico Opslag VEV: afhankelijk van risicoprofiel collectiviteitkring (niet bij verwacht rendement) Opslag uitvoeringskosten Besturingskosten, advies- en controlekosten, administratiekosten, vermogensbeheerkosten Nominaal, procentueel en al dan niet afhankelijk van de toekomstige ontwikkelingen Opslag vorming kostenvoorziening Opslag weerstandsvermogen Vrijwel altijd 0,2% 34 Agenda Wat is een commerciële Apf Kort overzicht commerciële Apf en Premiestelling bij Apf en Eerste conclusies 36 12

13 37 APF Governance Centraal Beheer APF Onafhankelijk bestuursmodel: bij aanvang 3 bestuurders Bestuursbureau Raad van Toezicht: 3 leden BO per kring met professional + onafhankelijk BO als kringoverstijgende problematiek Stap Onafhankelijk bestuursmodel: 4 personen Bestuursbureau Raad van toezicht: 3 leden BO per kring + vergadering van voorzitters BO als kringoverstijgende problematiek De Nationale Algemeen Pensioenfonds One tier board: 2 uitvoerende leden (1,0 FTE) en 3 niet-uitvoerende leden (0,2 FTE) BO per kring. Bij voorkeur met 4 leden per BO: via lijst met onafhankelijke kandidaten Geen bestuursbureau (voorlopig); wel actuaris, pensioenjurist, secretaris en APF regisseur PGGM APF Onafhankelijk bestuursmodel PGGM in Raad van Toezicht BO per kring Delta Lloyd APF Onafhankelijk bestuur: 3 leden Raad van Toezicht: 3 leden BO: Professionele bezetting vanuit vakbonden, werkgeversorganisaties, ouderenbond Het nederlandse pensioenfonds Onafhankelijk bestuursmodel, ten minste 2 bestuurders + manager bestuursbureau Raad van Toezicht Voorlopig één BO, want 1 collectiviteitkring; maximaal 8 leden; leden kunnen zich verkiesbaar stellen 38 Zeggenschap en medezeggenschap Onafhankelijk bestuursmodel en onafhankelijk gemengd bestuurdmodel Onderneming heeft geen (directe) invloed op bestuur Zeggenschap loopt via belanghebbendenorgaan Verwatering eigen inspraak bij grotere collectiviteitkring In ieder geval bij Centraal Beheer Apf en Delta Lloyd Apf bestaande uit professionals Bepaalde advies- en instemmingsrechten Bij bepaalde Apf en ook (getrapt) kiezen van bestuurders Bestuur kan beleid wijzigen: contractuele binding en vertrouwen Risicohouding Contractduur en exitvoorwaarden 39 13

14 APF Verzekeraar Administratie, pensioenbeheer en communicatie Vermogensbeheer Centraal Beheer APF Centraal Beheer Syntrus Achmea Pensioenbeheer Achmea Investment Management Stap Aegon TKP TKP Investment Management De Nationale algemeen pensioenfonds elipslife AZL NN Investment Partners PGGM APF? PGGM Pensioenbeheer Delta Lloyd APF Delta Lloyd Delta Lloyd PGGM Vermogensbeheer Delta Lloyd Investement management Het nederlandse pensioenfonds ASR ASR ASR Nederland Beleggingsbeheer 40 Onafhankelijkheid Apf Is geen doelstelling op zich; gaat om zakelijkheid verhoudingen met derden waaraan wordt uitbesteed Ook gratis ondersteunende diensten verlenen door oprichter is toegestaan Apf gaat (meerjarige) uitbestedingsovereenkomsten aan met derden In uitvoeringsovereenkomsten sluitende afspraken over uitvoeringskosten die op de kring kunnen worden verhaald + over dienstverlening Transparantie Banden met oprichters: uitbesteding + beschikbaar stellen weerstandsvermogen Bedrijfsplan: welke kritieke massa + inhoud afwikkelplan Verdienmodel Aansluiten bij sociale doelstelling stichting in het algemeen: volledige transparantie 41 Agenda 1 Wat is een commerciële Apf Kort overzicht commerciële Apf en Premiestelling bij Apf en Eerste conclusies 42 14

15 Eerste conclusies Complex proces om naar een Apf toe te gaan (Mede)zeggenschap bij wijziging pensioenovereenkomst Werkgever, (C)OR, werknemers, pensioencommissies en/of vakbonden Is overgang van hard naar zacht wijziging pensioenovereenkomst? Collectieve waardeoverdracht (eventueel) Verzekeraar en werkgever beslissen, tenzij deelnemer bezwaar maakt Van hard nominaal en gegarandeerd naar zacht met enig indexatieperspectief Transitiemanagement met bijbehorende kosten Liquidatie pensioenfonds (eventueel) Communicatie achterban 43 Eerste conclusies Vrij brede keuze aan oplossingen binnen Apf en Essentiële infomatie Apf en ontbreekt nog bij alle Apf en Niets staat nog vast: vergunningaanvragen lopen allemaal nog Beperkte transparantie en vergelijkbaarheid proposities: a. risicohouding en hardheid pensioenen b. uitvoeringskosten en service c. governance, onafhankelijkheid en professionaliteit d. doorkijk naar bedrijfsplan en verdienmodel Wat is gegarandeerd en voor hoe lang Wel of geen Wft-advies Vergelijking is complex: niet louter financieel en vaak appels en peren Wachten op ongelukken? 44 De heer R. van Dijk Senior Pensioenspecialist a.s.r. bij Het Nederlandse Pensioenfonds 15

16 16

17 Stellingen / Discussie 17