JURIDISCHE BESCHOUWINGEN

Transcriptie

1 JURIDISCHE BESCHOUWINGEN Medezeggenschap bij de keuze voor een APF Wie heeft het voor het zeggen in een APF? Wie bepaalt het vertrek uit het APF? 20 juni 2016 Ruud Derksen / Margriet Adema

2 Inhoud Naar een APF In het APF Uit een APF 3 belangrijke inzichten op juridisch vlak 2

3 De keuze voor een APF 3

4 Overstappen Stopzetten huidige overeenkomst Let op opzegtermijn van huidige overeenkomst. Beoordeel beëindigingsvoorwaarden. Welke kosten lopen door (bijv. beleggingskosten). Wie betaalt bijbetaling voor waardeoverdrachten. Effect aanpassing grondslagen (bijv. levensverwachting). Vrijwaringsclausules (art. 5 PW). Beoordeel effect van beëindiging op. Verzekering nabestaandenpensioen. Dekking arbeidsongeschiktheidsrisico. Winstdeling (t.b.v. indexatie). Beleggingsmix. 4

5 Overstappen Aansluiten bij APF Standaard-zaken in uitvoeringsovereenkomst met APF (iedere werkgever eigen uovk). Premie (termijnen, hoogte). Toeslagverlening. Informatieverplichtingen. Beëindigingsvoorwaarden en wijze van beëindigen. 5

6 Overstappen Aansluiten bij APF APF-specifieke zaken in uitvoeringsovereenkomst Welke diensten + kwaliteit (ISO-norm/NEN-norm). Welke kosten worden uit premie of uit vermogen betaald? Administratiekosten. Vermogensbeheerkosten. Transactiekosten. Toezichtkosten. Bijdrage aan weerstandsvermogen Toetreding en uittreding uit collectiviteitskring Gevolgen van intrekking van vergunning 6

7 Overstappen Waardeoverdracht? Beslis of de elders opgebouwde aanspraken overgaan naar het APF (collectieve waardeoverdracht)? Alleen van huidige werknemers? Ook van ex-werknemers en/of pensioengerechtigden? Beoordeel gevolgen van niet overdragen: Indexatiepotentieel oude regeling daalt meestal. Mogelijk niet in overeenstemming met verwachtingen van werknemers claimrisico. 7

8 Overstappen Nieuwe regeling, instemming? Is de APF-regeling hetzelfde als de oude regeling? Ja: geen actie nodig (komt bijna niet voor). Nee: Werknemer moet instemmen met wijziging: 1. (Via cao). 2. Tweezijdige wijziging. 3. Eenzijdige wijziging. 4. (Via de rechter). 8

9 Overstappen Nieuwe regeling Instemming OR OR heeft instemmingsrecht indien eerst bij verzekeraar (art. 27 lid 1 sub a). Bij vaststellen of intrekken pensioenovereenkomst bij OPF Art. 27 WOR ook van toepassing bij PPI (art. 23 lid 4 PW). Met ingang van 1 juli 2016!? (thans wetsvoorstel) Ook instemming ten aanzien van regeling bij APF (elke uitvoerder). - Met betrekking tot invloed op de pensioenovereenkomst. Instemming van OR bindt werknemers niet, maar kan wel een rol spelen bij de belangenafweging ihkv eenzijdige wijziging. 9

10 Overstappen Nieuwe regeling Indien oude regeling bij verzekeraar: altijd sprake van wijziging: Verzekeraar: garantie, geen kortingsmogelijkheid. APF: kortingsmogelijkheid. Indien oude regeling bij OPF/BPF: meestal sprake van wijziging: APF biedt modelregelingen aan. Afwijking vaak niet toegestaan met oog op schaalvoordelen (uitz. Single client). 10

11 Rechtsgeldig wijzigen Tweezijdig Goede/volledige/duidelijke communicatie en bewustzijn is essentieel. Optimaal: uitdrukkelijke instemming: Schriftelijk en ondertekende instemming. Praktisch vaak niet haalbaar. Alternatief: stilzwijgende instemming Alle werknemers informeren over wijziging. - Brieven, brochure, bijeenkomsten etc. Aangeven wat de gevolgen van wijziging zijn. Bieden van negatieve optie. NB. Goede documentatie vereist met oog op bewijslast. Halliburton-arrest, CZ-arrest. 11

12 Rechtsgeldig wijzigen Eenzijdig Eenzijdige wijziging van pensioenovereenkomst mogelijk onder strenge voorwaarden: Bevoegdheid tot eenzijdige wijziging moet al schriftelijk in pensioenovereenkomst of arbeidsovereenkomst zijn opgenomen. Zwaarwichtig belang van werkgever. Waarvoor belang van werknemer naar maatstaven van r&b moet wijken. 12

13 Rechtsgeldig wijzigen Eenzijdig Weging belang van werkgever bij wijziging t.o.v. belang van werknemer bij instandhouding: Casuïstisch. Instemming OR kan zwaarwegend gezichtspunt zijn dat de werkgever in redelijkheid tot wijziging kon overgaan. Bij belangenafweging komt veel gewicht toe aan compensatiemaatregelen: Via compensatie kan het veroorzaakte nadeel van de werknemer (deels) worden weggenomen. Compensatie kan zowel binnen als buiten pensioenregeling worden gevonden Compensatie kan tijdelijk/langdurig, open/gesloten groep. 13

14 Eenmaal in het APF- wie gaat waar over? Uitgaande van een onafhankelijk bestuursmodel met RvT 14

15 In het APF- verdeling van bevoegdheden (1) Bestuur Besturen en beheren van het APF. Bepalen dagelijks beleid. Vertegenwoordigen van het APF. Aangaan van overeenkomsten met derden (w.o. uitbesteding). Vaststellen doelstellingen en uitgangspunten van het APF, waaronder risicohouding. Formele opdrachtaanvaarding. Wijzigen van APF-documenten (w.o. statuten en reglementen). Bepalen strategisch vermogensbeheer (beleggingscategorieën (voor de gedeelde kringen), richtlijnen en kaders, risicobeheersing, rapportages). Monitoren van uitbestede werkzaamheden. Zorgen voor een evenwichtige belangenafweging in de verschillende kringen. Benoemen leden bestuur, RvT en BO en externe adviseurs/certificeerders. Contact met de toezichthouders (zoals DNB en AFM). 15

16 In het APF- verdeling van bevoegdheden (2) Raad van toezicht (RvT) Toezien op beleid bestuur en algemene gang van zaken APF, ten minste toezien op: - adequate risicobeheersing. - evenwichtige belangenafweging door het bestuur. Gevraagd en ongevraagd advies geven. Overleg hebben met bestuur over vaststelling doelstellingen, uitgangspunten en risicohouding. Belangrijke stem bij benoeming en ontslag bestuursleden: - kan benoeming beletten indien kandidaat afwijkt van profielschets. - kan bestuursleden ontslaan/schorsen wegens disfunctioneren. Wettelijke goedkeuringsrechten: - Bestuursverslag en jaarrekening (van alle kringen). - Profielschets bestuursleden. - Beloningsbeleid, m.u.v. beloning RvT. - Gehele/gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het APF of overname van verplichtingen door het APF. - Liquidatie, fusie of splitsing van het APF. - Beleid m.b.t. aangaan en beëindigen van uitvoeringsovereenkomsten door het APF. 16

17 In het APF- verdeling van bevoegdheden (3) Belanghebbendenorgaan (BO) BO heeft uitsluitend de onderstaande taken en bevoegdheden voor zover deze betrekking hebben op de collectiviteitkring van het betreffende BO. Oordeel geven over het handelen van het bestuur a.d.h.v. bestuursverslag, de jaarrekening en andere informatie, w.o. bevindingen RvT, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, evenals over beleidskeuzes voor de toekomst. Overleg hebben met bestuur over vaststelling doelstellingen, uitgangspunten en risicohouding Wettelijke goedkeuringsrechten (zie 19). Wettelijke adviesrechten (zie 20). 17

18 In het APF- verdeling van bevoegdheden (4) Belanghebbendenorgaan (2) Wettelijke goedkeuringsrechten: Gehele/gedeeltelijk overdracht verplichtingen van APF of overname verplichtingen door het APF. Liquidatie, fusie of splitsing van het APF. Omzetten APF in een andere rechtsvorm (n.v.t. APF moet altijd een stichting zijn). Wijziging van de collectiviteitkring. Strategische beleggingsbeleid. De premie, waaronder mede wordt begrepen de samenstelling van de feitelijke premie en de hoogte van de premiecomponenten. Vaststellen en wijzigen van het toeslagbeleid. Vaststelling van een herstelplan. Terugstorten van premie of geven van premiekorting. Vermindering van de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten. 18

19 In het APF- verdeling van bevoegdheden (4) Belanghebbendenorgaan (2) Wettelijke adviesrechten: Nemen van maatregelen van algemene strekking. Wijziging statuten en reglementen van het APF. Vaststelling bestuursverslag, de jaarrekening en de ABTN. Sluiten, wijzigen of beëindigen uitvoeringsovereenkomst. Uitbestedingsovereenkomst. Beloningsbeleid. Vorm en inrichting intern toezicht. Profielschets leden RvT. Vaststellen en wijzigen interne klachten- en geschillenprocedure. Vaststellen en wijzigen communicatie- en voorlichtingsbeleid. Adviseren van het bestuur n.a.v. de melding door RvT van disfunctioneren van het bestuur. 19

20 Belanghebbendenorgaan nader bezien Hoe wordt dat orgaan bemenst? WG, WN en PG (gekozen uit eigen achterban of uit lijst van professionals): Uitgangspunt pariteit. WG max. 50% totaal aantal zetels. PG max. 25% totaal aantal zetels. PG max. 50% totaal aantal zetels WN + PG samen. WN en PG o.b.v. onderlinge getalsverhoudingen. NB Bij collectiviteitskring waarvan de pensioenregeling is beëindigd kan afgezien worden van werkgeversvertegenwoordiging in BO (mits betrokken partijen in BO hiermee instemmen). Wat is de verhouding met een centraal belanghebbendenorgaan? 2 varianten: BO s zijn samengevoegd tot 1 centraal BO: Centraal BO heeft de taken en bevoegdheden van de afzonderlijke BO s Centraal BO stelt i.o.m. het APF-bestuur een regeling vast t.a.v. deze taken en bevoegdheden. 1 centraal BO naast BO per kring. Bevoegdheidsverdeling tussen de BO s is aandachtspunt; in dat geval is het centrale BO geen wettelijk orgaan. 20

21 Belanghebbendenorgaan nader bezien (3) Welke zaken en bevoegdheden zijn nog wat onduidelijk? Statutenwijziging (wanneer heeft een wijziging uitsluitend betrekking op de eigen kring?). Gaat het APF bij elke toetreding de statuten wijzigen? Hoe ga je bij de start van een APF of bij de start van een kring om met het nog ontbreken van een BO? Moet er perse gewerkt worden met verkiezingen of mag het bestuur ook zonder verkiezing leden BO aanwijzen? 21

22 Praktijkvoorbeelden Wat als er een nieuwe klant bij komt? Wat als het bestuur naar een ander risicohouding wil overstappen? Wat als het BO een andere uitvoerder wenst? Wat als cao-partijen naar een wat andere regeling willen? 22

23 Stel nieuwe klant in dezelfde kring (1) Raad van toezicht: Goedkeuringsrecht acceptatie en vertrekbeleid: - Markt. - Prijs. - Medezeggenschap/invloed. BO : Adviesrecht over statuten (die in beginsel gewijzigd moeten worden bij elke nieuwe toetreding/uittreding). Goedkeuringsrecht bij wijziging kring. Adviesrecht ten aanzien van sluiten nieuwe uitvoeringsovereenkomst. Effecten op samenstelling BO helder vaststellen. 23

24 Stel nieuwe klant in dezelfde kring (2) Bestuur sluit de uitvoeringsovereenkomst: Indien naar oordeel bestuur passend bij doelstellingen en uitgangspunten (waaronder acceptatiebeleid) op APF-niveau. Indien naar oordeel bestuur passend bij risicohouding van de kring. Indien bestuur duidelijkheid hierover heeft gekregen van de achterliggende sociale partners. Indien evenwichtig voor zittende deelnemers (105 PW). Indien BO goedkeuring heeft gegeven. Vastlegging in: Statutenwijziging. Sluiten uitvoeringsovereenkomst; - opdrachtaanvaarding daarvan onderdeel of apart. Evt. aanpassen BO-reglement. 24

25 Stel nieuwe klant in andere kring Je zit in kring A; er komt een nieuwe klant in kring B. Bevoegdheid van het bestuur om nieuwe klant in B aan te sluiten. Indien passend binnen beleid etc. Welke invloed hierop vanuit kring A? Verantwoording in een centraal BO (voor zover aanwezig). Bestuur ongevraagd adviseren vanuit decentraal BO voor zover kan worden betoogd dat kring A wordt geraakt door dit besluit. 25

26 Stel bestuur wil andere risicohouding (1) Ligt niet voor de hand; immers in het besluit om aan te sluiten zal de risicohouding een belangrijke rol hebben gespeeld. In de opdrachtaanvaarding ligt vast dat zowel APF als de aansluitende partij (werkgever) elkaar goed begrepen hebben als het gaat om de risicohouding en het effect daarvan op pensioenresultaat. Wat is er over in de uitvoeringsovereenkomst zijn opgenomen? Bestuur moet aantonen dat de wijziging evenwichtig is. BO heeft een goedkeuringsrecht (uitgaande van de aanname dat dit onderdeel is van het strategisch beleggingsbeleid) Bestuur dat handelt zonder goedkeuring handelt wel rechtsgeldig. Bestuur dat handelt zonder goedkeuring loopt wel de nodige risico s. 26

27 Stel bestuur wil andere risicohouding (2) Vastlegging belangrijk aandachtspunt in De uitvoeringsovereenkomst Reglement Belanghebbendenorgaan 27

28 Het APF weer verlaten? 28

29 Hoe kom je er weer uit? Werkgever moet de trekkende partij zijn. immers BO heeft geen rechtspersoonlijkheid. APF bestuur moet je voor de toekomstige opbouw laten gaan; dat kan het bestuur voor wat betreft de opgebouwde rechten alleen doen indien dat: Evenwichtig is voor alle betrokken belanghebbenden. Verantwoord is gegeven de kwaliteit van de opvolgende pensioenuitvoerder (due dilligence kan onderdeel zijn van proces). Op de voorwaarden die vastliggen in zijn vertrek-beleid. BO van desbetreffende kring (waar je inmiddels wellicht met andere klanten inzit) moet goedkeuring geven aan de overdracht van de opgebouwde rechten. Voor zover ook de toekomstige pensioenopbouw in het geding is speelt weer slide Overstappen Nieuwe regeling, instemming? zie bijdrage Ruud Derksen. 29

30 De kernboodschappen op juridisch vlak 1. Bij keuze voor APF: let goed op wat je achterlaat 2. Vastlegging en juridische documentatie neemt bij aansluiting in APF aanzienlijk in belang toe. Helemaal dichtregelen kan niet. Immers bestuur moet kunnen sturen waar nodig. Maar het goed regelen van procesafspraken is dan wel van groot belang. 3. Het fonds dat in een APF (ook eigen kring) gaat en invloed via BO regelt moet zich goed realiseren dat de rechtspersoon ophoudt te bestaan; bij een vertrek zijn andere partijen en belangen betrokken en daarmee wellicht moeilijker te organiseren. 30

31 Contact Ruud Derksen Advocaat / partner Ruud.derksen@kienhuishoving.nl 31

32 Contact Margriet Adema Senior Adviseur / partner Margriet.adema@montae.nl

33