Beroepsopdracht 1. thema: de maaltijd. Thuiszorg. Verzorgende IG. ROC Mondriaan, School voor Zorg en Welzijn, Leiden

Transcriptie

1 Beroepsopdracht 1 thema: de maaltijd Thuiszorg Verzorgende IG ROC Mondriaan, School voor Zorg en Welzijn, Leiden

2 Inleiding Tijdens de opleiding Verzorgende IG krijg je op school in de lessen veel kennis aangeboden. Voor een praktisch vak als verzorgende is kennis vergaren alleen niet het belangrijkste, je moet die verworven kennis kunnen omzetten in praktisch handelen op de werkplek. Met behulp van de opdrachten uit deze beroepsopdracht leer je om op het niveau van een gediplomeerd Verzorgende IG te kunnen functioneren. Daarnaast bereidt deze beroepsopdracht jou voor op de examens die je aan tijdens de opleiding in de praktijk moet afleggen. Leren doe je samen, daarom wordt de afdeling nadrukkelijk betrokken in jouw leerproces en wordt jouw leren onderdeel van het leerproces van de afdeling. Deze beroepsopdracht is dus tegelijkertijd een teamopdracht. Alle deelopdrachten van deze beroepsopdracht hebben betrekking op de voeding! Het uiteindelijke doel van deze opdracht is dat in het zorgleefplan van de cliënt waarbij een risico gesignaleerd wordt ten aanzien van voeding, een zorgprobleem is opgenomen dat leidt tot gerichte zorgacties. Succes met het uitvoeren van deze beroepsopdracht.

3 Overzicht Beroepsopdracht Opdracht Soort Uitvoerende(n) student wb po team 1. Vooruitkijken plannen X X X 2. Eten de cliënten wel genoeg? uitzoeken X X X 3. Hoezo ambiance? observeren X X 4. Wat mag ik nu eigenlijk eten? uitvoeren X X 5. Je op je vingers laten kijken! laten meelopen X 6. Themabijeenkomst bijwonen 7. Zorgleefplan uitvoeren X X X X X

4 Opdracht 1 Vooruitkijken Doel Een planning maken voor het uitvoeren van opleidingsgebonden taken voor de eerste 15 weken van de opleiding: deze beroepsopdracht, maar ook het werken aan de bewijsmap basisvaardigheden en je voorbereiding op het eerste praktijkexamen. Benodigdheden De bijlage uit de beroepsopdracht: Persoonlijk activiteiten plan = PAP. Wat te doen Lees vooraf de beroepsopdracht goed door, probeer je een beeld te vormen van alle activiteiten die je moet ondernemen om alle onderdelen van de beroepsopdracht uit te voeren. Doe hetzelfde met de bewijsmap en het praktijkexamen. Ga met jouw werkbegeleider (en eventueel de praktijkopleider) in gesprek en vul je Persoonlijk Activiteiten Plan (zie volgende pagina) zo gedetailleerd mogelijk in zodat je automatisch een planning krijgt voor de uitvoering van de jouw taken voor de komende periode. Hulpvragen bij het maken van een PAP Wat moet ik doen? Hoe moet ik het doen? Hoeveel tijd heb ik nodig? Met wie moet ik het doen? Van wie help ik hulp/ondersteuning nodig? Wanneer moet ik het doen?

5 PAP Persoonlijk Activiteiten Plan Taak Wat moet ik doen? Hoe moet ik het doen? Hoeveel tijd heb ik nodig? Van wie heb ik hulp/ondersteuning nodig? Wanneer moet ik het doen?

6 Opdracht 2 Eten de cliënten wel genoeg? Doel Inzicht krijgen in de individuele eetpatronen van cliënten. Benodigdheden Pen en papier, de zorgdossiers van de bewoners, de quick scan ondervoeding. Achtergrond Ondervoeding bij ziekte is een groot probleem binnen de Nederlandse gezondheidszorg. Uit landelijke cijfers blijkt dat in het ziekenhuis 25-40%, in het verpleeghuis 20-25% en in de thuiszorg 15-25% van de zorgvragers ondervoed is. Mensen die zorg ontvangen zijn over het algemeen kwetsbaar. Bijvoorbeeld door ouderdom, langdurige ziekte of comorbiditeit. Ondervoeding kan de gezondheid van de cliënt onnodig verder verslechteren, het veroorzaakt verlies van spiermassa en het verhoogt de kans op decubitus en infecties. In het algemeen wordt er gesproken over ondervoeding wanneer er sprake is van onbedoeld gewichtsverlies van meer dan 10% in de laatste 6 maanden of meer dan 5% in de laatste maand. Verder is er ook sprake van ondervoeding bij een Body Mass Index (BMI (gewicht / lengte in het kwadraat)) van kleiner dan 18,5. Ouderen (>65 jaar) zijn ondervoed bij een BMI van < 20 Wat te doen Voer bij minimaal 5 cliënten de quick scan ondervoeding uit. Noteer de scores. Vraag vervolgens aan één of twee collega s uit je team of zij ook een aantal cliënten willen scannen, zodat je in totaal van minimaal 10 cliënten een score hebt. Bekijk vervolgens de zorgdossiers van de cliënten waarvan de quick scan waarschuwt voor (een dreigende - ) ondervoeding. Vind je (een dreigende -) ondervoeding terug in de zorgscorekaart? Zie je in het zorgleefplan dat er doelen zijn geformuleerd ten aanzien van de voeding? Maak hiervan een kort verslag. Bespreek je bevindingen met je werkbegeleider. Bewaar je verzamelde gegevens, die heb je nog nodig voor opdracht 7.

7 Quik scan ondervoeding Probeer de volgende vragen beantwoord te krijgen (cliënt zelf, zorgdossier, EVV er) JA Nee Is de bewoner onbedoeld afgevallen? Meer dan zes kilo in de afgelopen 6 maanden Meer dan 3 kilo in de afgelopen maand Heeft de bewoner hulp nodig bij het eten? Heeft de bewoner afgelopen maand een verminderde eetlust? Meet de BMI (gewicht gedeeld door de lengte in het kwadraat) De BMI beneden de 20 is rood De BMI van 20 tot 22 is oranje De BMI van 22 tot 28 is groen De BMI boven 28 is overgewicht Total score vragen + BMI + = Ondervoed actie + = Ondervoed actie + = Ondervoed actie + = + = Dreigende Ondervoeding actie Dreigende Ondervoeding actie _ + = Geen actie

8 Opdracht 3 Hoezo ambiance? Doel Inzichtelijk krijgen hoe het nu met de ambiance rond de maaltijd gesteld is. Benodigdheden Pen en papier, observatievaardigheden. Wat is het Gedempt licht, zachte muziek, een mooi gedekte tafel en prettig gezelschap, het zijn allemaal factoren die ervoor zorgen dat we graag aan tafel zitten en dat het eten beter smaakt. Het gevolg: we gaan meer eten. Ook de ambiance die een cliënt thuis zelf creëert is van invloed op de intake van voedsel en drinken. Het einddoel van deze opdracht is dat in het zorgleefplan van de cliënt waarbij een risico gesignaleerd wordt ten aanzien van voeding, een zorgprobleem/behoefte is opgenomen dat leidt tot gerichte zorgacties. Adviezen aan de cliënt met betrekking tot ambiance rond de maaltijd kunnen daar een onderdeel van uit maken. Alvorens iets te kunnen zeggen over de ambiance rond de maaltijd moet je wel weten hoe het nu gesteld is met de ambiance. Door eens een keer de tijd te nemen om gericht te kijken naar het verloop van een maaltijd krijg je zicht op in welke ambiance, in welke sfeer de maaltijd plaatsvindt? Probeer de ambiance zo objectief mogelijk te beschrijven, spreek geen oordelen uit, beschrijf wat je ziet. Hoe werkt het Het mooiste zou zijn als je bij een aantal cliënten langs gaat rond etenstijd zodat je ongemerkt kan observeren in welke sfeer de maaltijd plaatsvindt, dit zal niet altijd lukken. Je kunt natuurlijk ook je cliënt bevragen. Waar kun je allemaal opletten: Eet de cliënt alleen? Eet de cliënt aan een gedekte tafel? Eet de cliënt met een bord op schoot? Eet de cliënt op vaste tijden?

9 Is de cliënt tijdens het eten nog actief met andere zaken bezig: tv kijken, lezen, computeren? Eten de cliënt zelfstandig, of wordt hij/zij geholpen, door wie? Eet de cliënt veel het zelfde? Hoe eindigt de maaltijd? Enzovoort Werk je observaties/antwoorden uit op papier en bespreek ze met je werkbegeleider. Gebruik je observaties als onderlegger voor opdracht 7.

10 Opdracht 4 Wat mag ik nu eigenlijk eten? Doel Een cliënt voorlichting geven over het dieet bij het eten waaraan zij/hij zich moet houden Benodigdheden Pen en papier, uitgewerkt stappenplan voorlichting geven, rustige ruimte Wat is het Niet voor elke cliënt is het zomaar tot je nemen van voeding een vanzelfsprekendheid. Sommige cliënten hebben een dieet voorgeschreven gekregen. De ene cliënt is goed op de hoogte van de mogelijkheden en onmogelijkheden die horen bij het voorgeschreven dieet. Dit geldt niet voor alle cliënten, die kunnen nog wel wat uitleg gebruiken. Het geven van voorlichting is een onderdeel van het praktijkexamen Persoonlijke Verzorging. Met deze opdracht kun je je dus voorbereiden op het examen. Hoe werkt het Kies in overleg met je werkbegeleider een cliënt die nog voorlichting nodig heeft ten aanzien van haar of zijn dieet. Maak een stappenplan voor het geven van voorlichting (zie volgende bladzijde) Zoek een rustige ruimte Voer je stappenplan uit Laat je tijdens het gesprek observeren door je werkbegeleider Evalueer na afloop met je werkbeleider aan de hand van het evaluatieformulier

11 Stappenplan voorlichting geven Stappen Stap 1: Probleemanalyse: vaststellen van de voorlichtingsbehoefte en/ of voorlichtingsnoodzaak en oorzaak. Stap 2: Bepalen gedragsfactoren kennis en ervaring emoties sociale normen persoonlijke omstandigheden Stap 3: Formuleren van het voorlichtingsdoel Vaststellen en plannen van de voorlichtingsactiviteiten. Stap 4: Uitvoeren voorlichting aan de zorgvragers, mantelzorger en/of naasten Stap 5: Evalueren van de voorlichting met de zorgvragers, mantelzorger en/of naasten Opmerkingen:

12 Evaluatie geven van voorlichting De student: Voorbereiding ja nee Besteedt aandacht aan de sfeer en het op het gemak stellen van de zorgvrager, mantelzorger en/of zorgvrager Geeft het doel van het gesprek aan Vertelt welke onderwerpen er aan bod zullen komen Gaat na of de zorgvrager, mantelzorger en/of naasten aandacht heeft voor het geen overgebracht wordt Controleert of de boodschap aansluit bij de behoefte van de zorgvrager, mantelzorger en/of naasten Voorlichting ja nee Heeft oogcontact met de zorgvrager, mantelzorger en/of naasten Geeft voldoende, terzake doende, informatie Gebruikt voorbeelden Gebruikt voorlichting- materiaal en/of hulpmiddelen Sluit in taalgebruik aan bij de zorgvrager, mantelzorger en/of naasten Antwoordt inhoudelijk goed op vragen van de zorgvrager Betrekt de zorgvrager, mantelzorger en/of naasten actief bij de voorlichting Last rust momenten in het gesprek in Herhaalt zo nodig de informatie Neemt de zorgvrager serieus Afsluiting ja nee Vat de belangrijkste punten samen Herhaalt de afspraken Vraagt een reactie van de zorgvrager, gaat de eventuele behoefte aan een vervolggesprek na

13 Opdracht 5 Je op je vingers laten kijken Doel Inzichtelijk krijgen of je handelen bij de persoonlijke zorg voldoet aan de normen uit de bewijsmap basisvaardigheden Benodigdheden Pen en papier en een collega die minimaal 2 uur met je meeloopt tijdens de verzorging. Wat is het Het verlenen van persoonlijke zorg, ondersteunen van de ADL, is één van de kerntaken van een verzorgende. Verzorgd aan tafel zitten, is voor veel cliënten een onderdeel van de ambiance bij een maaltijd, een verzorgde maaltijd vraagt om een verzorgde cliënt. Alhoewel een ontbijt in pyama zo nu en dan ook niet te versmaden is, om over ontbijt op bed nog maar te zwijgen. Naast de bewijsmap basisvaardigheden is er later ook nog een praktijkexamen waarbij één van de opdrachten zicht richt op de persoonlijke zorg. Met deze opdracht kun je alvast wennen aan het feit dat er straks tijdens het examen iemand op je vingers staat te kijken. Het is daarbij belangrijk niet alleen deze persoon te laten meekijken, maar ook na afloop samen te reflecteren: doe ik het goed? Hoe werkt het 1. Zoek een collega. Vraag een collega om met jou mee te lopen. Ga eens niet voor de makkelijke weg, niet die collega vragen met wie je altijd al samen werkt maar vraag een collega die je misschien wat minder goed kent! Het meelopen kan een dagdeel zijn, of een paar uur, dat kun je samen afspreken. Vraag of die collega ook tijd heeft om na afloop met je na te praten. 2. Jullie doen het werk samen. Spreek samen af of je collega tussendoor al vragen kan stellen of dat je dat liever na afloop hebt. Voorbeeldvragen voor de collega die met jou meeloopt kunnen zijn: Wat doe jij? Werk je methodisch, waar blijkt dat uit? Gebruik je het zorgdossier? Waar let je op tijdens de uitvoering van de zorg? Pak je het altijd zo aan? Waarom doe je het nu anders dan zonet? Van wie heb jij het geleerd? Hoe benader je de cliënt?

14 Wat vindt de cliënt? 3. Reflecteer samen. Het is belangrijk niet alleen een collega te laten meekijken, maar ook na afloop samen te reflecteren. Het gesprek na afloop voegt toe waaróm iemand iets doet, de gedachten en gevoelens die daar bij horen. Die geven jouw observator namelijk een inkijkje in hoe jij over jouw werk denkt. En waarom jij doet wat je doet. Hulpvragen voor het nagesprek zijn: Wat is je collega opgevallen over de wijze waarop jij het werk aanpakt? Wat vond je collega verrassend? Wat vind je collega waardevol? Welke overwegingen heb je gemaakt toen je [...] deed? Het viel me op dat [...]. Kun je me vertellen hoe je dat ervaart? Met het oog op je examen: ziet je collega nog verbeterpunten? Mogelijk heeft je collega ook nog weer wat van jou geleerd, vraag ernaar. Tips Neem echt de tijd om na het meelopen samen te zitten op een rustige plek en na te praten. Dit is een belangrijk oogstmoment zowel voor jou als je collega. Vraag ook bij de collega hoe zij/hij vindt dat jij werkt? Wat gaat goed, wat moet beter?

15 Opdracht 6 Themabijeenkomst Doel Samen met je collega s leren Wat is het Eén van je collega s zal een presentatie geven over een onderwerp dat een relatie heeft met het ondersteunen bij eten en drinken. Mogelijke onderwerpen: Gezonde voeding Specifieke voeding, diëten Specifiek servies of eetgerei (bijvoorbeeld servies voor dementerenden, bestek voor mensen met reuma etc.) Sfeer bij de maaltijd Mondverzorging Verslikken voorkomen en hoe te handelen als het toch gebeurt? Onrust bij de maaltijd en hoe er mee om te gaan? Etc. Iedereen neemt actief deel aan de bijeenkomst. Hoe werkt het 1. Binnen het team worden er afspraken gemaakt wie de presentatie gaat geven, wanneer en waar. Het streven is dat zoveel mogelijk medewerkers de themabijeenkomst kunnen bijwonen, op de afdeling wordt de themabijeenkomst breed aangekondigd. 2. De student maakt een kort verslag Je maakt een kort verslag van de themabijeenkomst waarin vooral naar voren komt wat je hebt geleerd. Je bespreekt dit verslag met je werkbegeleider.

16 Opdracht 7 Zorgleefplan vervolgens rapporteer je jouw conclusies met de EVV er van de bewoners waar voor de quick scan een vervolg actie indiceert maar welke je niet kunt terug vinden in het zorgdossier. Doel Het uiteindelijke doel van deze opdracht is dat in het zorgleefplan van de cliënt waarbij een risico gesignaleerd wordt ten aanzien van voeding, een zorgprobleem is opgenomen dat leidt tot gerichte zorgacties. Benodigdheden Pen en papier. Resultaten van de opdrachten 2 en 3. Zorgdossiers. Wat is het In het zorgdossier staan afspraken die je met je cliënt maakt ten aanzien van de te verlenen zorg. In opdracht 2 is bij een aantal cliënten de quick-scan ondervoeding uitgevoerd. Voor sommige cliënten zal de conclusie uit de quick-scan vervolgacties indiceren die in het zorgleefplan verwerkt moeten worden. Formuleer bij 2 cliënten een zorgprobleem ten aanzien van opname van voeding en/of vocht. Natuurlijk koppel je aan het probleem een doel en beschrijf je de acties die tot het bereiken van dit doel moeten leiden. Het zorgprobleem moet natuurlijk aansluiten op de visie op zorg van het team en de wensen en behoeften van de cliënt. Hoe werkt het Stap 1: Bekijk de resultaten van de quick-scan uit opdracht 2. Stap 2: Analyseer de resultaten van de quick-scan. Controleer in de zorgdossiers van de cliënten waar voor de scan een vervolgactie indiceert of in het zorgleefplan al een zorgprobleem geformuleerd is. Zo ja, bekijk dan of het probleem, het doel en de acties nog steeds up-to-date zijn of moeten worden aangepast. Noteer en onderbouw (waar nodig) je conclusies: cliënten waar de scan geen vervolgacties voor indiceert cliënten waar de scan geen vervolgacties voor indiceert maar waarvan jij het gevoel hebt dat er mogelijk wel actie moet worden ondernomen op gebied van voorlichting en/of advisering cliënten waar de scan vervolgacties indiceert en waar in het zorgdossier een up-to-date zorgprobleem is geformuleerd cliënten waar de scan vervolgacties indiceert en waar in het zorgdossier een zorgprobleem staat dat nodig aangepast moet worden cliënten waar de scan vervolgacties indiceert en waar in het zorgdossier nog geen zorgprobleem staat.

17 Stap 3: Bespreek je conclusies met je werkbegeleider. Kies 2 cliënten waarvoor nog geen zorgprobleem geformuleerd is. Als dit niet mogelijk is probeer dan iets te doen met het aanpassen van een zorgprobleem of het formuleren van een advies met betrekking tot voeding. Stap 4: Ga daarna in gesprek met de EVV er van de betreffende cliënten en licht haar(of hem) in wat je van plan bent. Stap 5: Verzamel alle benodigde informatie (denk hierbij ook aan het consulteren van collega s of een diëtist of arts), ga in gesprek met de cliënt: inventariseer de behoeftes en de wensen. Stap 6: Formulier een zorgprobleem met doel en bijbehorende acties (of pas het reeds geformuleerde probleem aan etc. of formuleer een advies). Let op: SMART of RUMBA. Bespreek dit met je werkbeleider en de EVV er, vraag goedkeuring aan de EVV er en licht de cliënt in. Stap 7: Verwerk alles in het zorgdossier. Stap 8: Evalueer met je werkbegeleider de uitvoering van deze opdracht met behulp van onderstaand evaluatieformulier.

18 proces Niet van toepassing Voldaan Niet voldaan Evaluatie In het zorgleefplan van de cliënt waarbij een risico gesignaleerd wordt ten aanzien van voeding, is een zorgprobleem opgenomen dat leidt tot gerichte zorgacties. Er is een analyse gemaakt van de resultaten van de quick-scan Conclusies waren helder en waar nodig onderbouwd Werkbegeleider en EVV er zijn betrokken bij de bespreking van de conclusies De student heeft 2 cliënten kunnen kiezen waarbij een zorgprobleem geformuleerd moest worden De student heeft de juiste acties ondernomen om de benodigde gegevens te verzamelen De student heeft de cliënten (waar mogelijk) betrokken bij het maken van het zorgleefplan voor dit onderdeel (wensen en behoeftes, inlichten) De student heeft de uiteindelijke formulering aan de EVV er voorgelegd ter goedkeuring De student heeft het zorgdossier bijgewerkt De student heeft deze opdracht gepresenteerd in een cliëntbespreking Opmerkingen:

19 product Niet van toepassing Voldaan Niet voldaan Zorgprobleem doet recht aan: De visie op zorg van de afdeling De wensen en behoeftes van de cliënt Zorgprobleem, doel en acties zijn opgesteld en verwerkt in het format van de organisatie Zorgprobleem en zorgdoel voldoen aan de SMART/RUMBA eisen Zorgprobleem, doel en acties zijn opgesteld in duidelijk en begrijpelijk Nederlands Opmerkingen: