Handleiding: Een mooie 24 uur

Transcriptie

1 Handleiding: Een mooie 24 uur 1. Wat is "een mooie 24 uur". Een mooie 24 uur is een werkwijze om met de cliënt in beeld te brengen wat hij prettig vindt in zijn leven. Door te kijken naar een dag (24 uur), en welke dingen daarin zorgen voor een mooie dag, krijgen cliënt en zijn omgeving een beeld van hoe de ideale dag eruit zou zien voor die cliënt. Dit vormt een aanknopingspunt om in gesprek te gaan om te kijken hoe, op welke wijze, deze punten gerealiseerd kunnen worden. Doel is dat de cliënt meer eigen regie krijgt en nemen kan. En dat er goede afstemming en samenwerking in de driehoek is. 2. Hoe werkt "een mooie 24 uur". In de bijlage vind je een invulformulier. Hierop staat een wolkje met zzzzz erin. Dit staat voor slapen. Het vormt het startpunt van de dag. Door de pijlen te volgen en steeds te noteren wat op dat moment zou zorgen voor een mooie dag, wordt de cliënt als het ware door de dag heen geleid en kan hij aangeven wat hij op elk moment van de dag het liefste zou doen. Uiteindelijk maakt hij een beeld van zijn ideale dag. Bv. - Je wordt wakker, hoe wil je dat? - Wat wil je als je wakker bent? - Wat wil je daarna? - Wat wil je verder doen op je ideale dag? - Je eindigt met naar bed gaan. Hoe wil je dat? De bedoeling is om open vragen te stellen, pas als de cliënt niet weet wat hij kan antwoorden stel je subvragen zoals: Hoe laat wil je wakker worden? Waardoor? Wat wil je daarna? (Douchen, of juist eerst eten. Radio aan, welke muziek. Welk ontbijt, door/met wie? Etc.) De begeleiding kan evt doorvragen of de cliënt iets alleen wil, of met vrienden, huisgenoten, familie etc. op het eind van dit hoofdstuk ter suggestie nog een aantal vragen die je kunt stellen. Voor cliënten die niet kunnen lezen kun je de mooie 24 uur ook in beeld brengen. De cliënt kan bijvoorbeeld zelf uit tijdschriften, foto's of reclamefolders afbeeldingen knippen die passen bij zijn mooie 24 uur. Of hij maakt tekeningen van wat hij bedoelt bij wat hij vertelde. Als de cliënt dit niet zelf kan kun jij ook op basis van wat hij vertelt een tekening of afbeelding toevoegen en vragen of dit is wat hij bedoelt. Afstemmen op niveau Je kunt de uitleg ook aan de cliënt geven en vragen of hij het zelf wil invullen. Hij kan zelfstandig aan de slag gaan en er zoveel tijd voor nemen als nodig. Later kan de begeleiding vragen ter verduidelijking stellen. Als hulpmiddel kan de begeleiding "memo geeltjes" geven. Bv: cliënt vult in "Ik wil beroemd worden", begeleiding geeft een geeltje en vraagt erbij te schrijven waarmee hij beroemd wil worden. Het antwoord kan hij weer zelf invullen en daarna ga je weer samen in gesprek. Bv de cliënt heeft opgeschreven: "Ik wil beroemd worden met zwemmen en schilderen". In het gesprek geeft hij aan dat beroemd worden voor hem betekend dat zijn zwemuitslag in het clubblad gezet wordt en dat zijn schilderij in de artotheek verkocht wordt.

2 Autisme Belangrijk is om vooraf goede uitleg aan de cliënt te geven. Ben je bewust op welk moment je dit oppakt. Wat is een mooie dag? Veel cliënten zullen ondersteuning nodig hebben om steeds de volgende stap te kunnen maken. Bekijk dus per individu hoe en met welke ondersteuning hij of jij dit op papier zet. Ben heel duidelijk over het doel. Geef aan dat het niet betekent dat het vanaf dat moment ook allemaal zo gaat gebeuren. Want dat kan het plaatje zijn dat de cliënt zich vormt. Ben je bewust welke vragen de cliënt al dan niet aankan. EMG Bij mensen met een ernstige meervoudige handicap of dementie kun je de vragen niet stellen aan de cliënt. De begeleider zal in dit geval moeten nadenken hoe aan betrouwbare antwoorden te komen die zo dicht mogelijk bij de beleving van de cliënt staan. Ga in gesprek met de familie. Zij zijn een hele belangrijke informatiebron. Gebruik totale communicatie, video opnames, observatie en vraag aan mensen die de cliënt goed kennen wat fijn en niet fijn is voor een cliënt. - Gebruik indien mogelijk voorwerpen en/of verwijzers om er achter te komen wat zijn voorkeur is. - Vraag aan het netwerk: wat vond hij vroeger leuk, wat deed of doet hij als hij bij ouders/familie is, welke muziek, tv programma's spreken hem aan, is het een buitenmens, waar heeft hij een hekel aan, welke lievelingsgerechten etc. - Observeer de cliënt en bespreek wat je ziet met anderen die de cliënt kennen. Wat betekent dat voor een mooie 24 uur voor die persoon? - Maak video opnames van momenten in de dag en van "mooie momenten" en analyseer deze met mensen uit het netwerk; wanneer maakt de cliënt zelf keuzes, wanneer neemt hij zelf regie om iets te pakken, te doen, is daar ondersteuning van begeleiding bij nodig. Kan/mag hij kiezen hoe snel hij eet, of hoelang hij buiten wil zijn? Nu is er vaak een afweging tussen wat kan en wat hij wil. Als je de mooie 24 uur zou omschrijven. Hoe zorg je dat wat hij wil ook kan, zodat de regie bij de cliënt komt? - Maak video opnames van "mooie momenten". - Vraag de mensen die vaste momenten begeleiden, bv ADL er in de morgen wat op dit moment voorkeuren zijn van de cliënt, en of zij ideeën hebben hoe de 24 uur voor deze cliënt mooier zouden kunnen worden. Tips - Zorg dat de cliënt in een rustige omgeving zijn mooie 24 uur kan invullen. - Het hoeft niet binnen een uur af te zijn. De cliënt kan er ook meerdere dagen aan werken (steeds korte periodes) en er op een later moment met jou op terug komen. - Ben beschikbaar om vragen te beantwoorden. - Stel geen waarom vragen. Gebruik open vragen en neem de tijd om in gesprek te gaan. - Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Vat samen in de taal van de cliënt: Dus jij zegt... - Geef geen oordeel. - Korte vragen die je kunt stellen zijn bv: Hoezo? Wat bedoel je? Altijd? Wanneer? Met wie? Nooit? Wat? Hoe? - Neem memoblaadjes mee (Post-it) zodat een cliënt een aanvulling op zijn ingevulde mooie 24 uur eenvoudig kan toevoegen. - Voor je beeldvorming zou je ook zelf een mooie 24 uur voor de cliënt kunnen invullen. Wat zie jij anders?

3 Valkuilen. - Je vult in wat een goede dag zou zijn, ipv ook te kijken naar hoe een goede dag een mooie dag wordt. Bv. Cliënt heeft in de ochtend medicinale zalf nodig en wacht daarvoor op begeleiding. Als ze deze elke dag krijgt spreek je van goede zorg. Maar ga je voorbij aan het feit dat ze moet wachten tot begeleiding komt. Hoe zou je haar regie kunnen laten pakken? Dat bepaalt of het ook een mooie dag wordt. - Als je als ouder/begeleider de mooie 24 uur invult voor een cliënt die dat zelf niet kan ben je geneigd om in te vullen wat je nu weet en waar je nu bekend mee bent. De valkuil is dat je niet 'out of the box' denkt. Daarom is het goed om ook met anderen dan te bespreken wat die mooie 24 uur voor deze cliënt zouden kunnen inhouden als alles mogelijk is. - Invullen van mijn mooie 24 uur kan verwachtingen wekken. Ben hier duidelijk in als begeleiding. Bijvoorbeeld benoemen naar de cliënt: "je mag alles opschrijven wat voor jou een mooie 24 uur zouden zijn. Als begeleiding ga ik niet zorgen dat dat dan ook zo gebeurt maar ga ik het wel met jou bespreken." - Ditzelfde geldt als ouders/begeleiders de mooie 24 uur voor de cliënt invullen omdat deze dat zelf niet kan. Welke aanvullende vragen kun je stellen als een cliënt behoefte heeft aan concrete vragen? - Waar slaap je het liefst? Waar wil je wakker worden? - Hoe laat wil je wakker worden? - Wat wil je als eerste doen? - Wil je ontbijten en wat zou je als liefste willen als ontbijt? - Wil je je 's ochtends douchen; hoe en door wie? - Wil je geholpen worden bij scheren, gebit verzorgen, aankleden? - Wat wil je graag aantrekken? - Wil je graag op de groep of alleen zijn? - Wil je graag gaan werken of liever vrije tijd hebben? - Welk werk wil je gaan doen of hoe wil je je vrije tijd doorbrengen en met wie? Hoe laat? - Ben je graag weg en waar naar toe? Met wie? Met begeleiding? Met andere cliënten? - Hoe ziet jouw ideale middageten eruit? Hoe laat? Waar? Met wie? - Wat wil je daarna gaan doen? Wil je nog gaan rusten? - Wat wil je 's avonds graag eten? (zie andere eetmomenten) - Hoe wil je dat je avond eruit ziet? Wanneer en waar wil je graag gaan slapen? - Wat mag begeleiding op je kamer doen? Wil je er graag bij zijn? - Wat wil je met je geld doen? - Waar wil je graag wonen? - Waarbij wil je begeleiding? - Hoe wil je dat begeleiding met je omgaat? - Wie als begeleiding moet in jouw ideale dag aanwezig zijn? - Hoe en door wie wil je dat jouw kamer gepoetst wordt? Waar moeten je poetsspullen staan? - Hoe wil je dat je kledingkast eruit ziet? Met welke kleding? - Welke vrienden en familie zou je willen zien? - Wat wil je in het weekend doen? - Hoe laat wil je opstaan in het weekend? - Wat wil je door de week overdag doen? - Hoe laat wil je opstaan door de week? - Wat wil je met je geld doen? Welke hulp heb je nodig met geldzaken?

4 3. Ingevuld en dan... Bekijk samen met de cliënt zijn 'mooie 24 uur'. Vraag door als er onderdelen nog niet duidelijk zijn. "Wat bedoel je hiermee". Het gaat over 24 uur, dus wonen, werken en vrije tijd van de cliënt. Realiseer je dat samenwerking dus essentieel is om de mooie 24 uur van de cliënt te realiseren. Als concreet is wat de cliënt wil kun je met de cliënt in gesprek. - Welk onderdeel van deze 24 uur zou je als eerste willen realiseren? - Wat zou jij kunnen en willen doen om dit te realiseren?. - Wie heb je daarbij nodig? - Wanneer zou je ermee willen beginnen? - Wat is de eerste (kleine) stap. - Na die eerste stap kijk je wat de volgende stap is en wie je daarbij nodig hebt. Bij EVG koppel je de ingevulde mooie 24 uur terug met mensen uit het netwerk van de cliënt. Klopt dit met hun beeld? Zijn er aanvullingen / aanpassingen? Indien er overeenstemming is kijk je naar het volgende. - Welk onderdeel van deze 24 uur zou je als eerste willen realiseren? - Wie is er nodig om dit te kunnen en willen realiseren? Denk aan ouders, familie, vrienden, vrijwilliger, begeleiders. - Is er extra ondersteuning nodig? Van wie? - Wanneer zou je ermee willen beginnen? - Wat is de eerste (kleine) stap. - Na die eerste stap kijk je wat de volgende stap is en wie je daarbij nodig hebt. Valkuilen: - Begeleiding gaat op zoek naar oplossingen die door de begeleiding gedaan moeten worden ipv de regie bij de cliënt/netwerk te leggen en te kijken wat hij zelf zou kunnen en willen doen om de wens te realiseren. - De 'mooie 24 uur' kan bij de ene cliënt snel veranderen in een andere 'mooie 24 uur' en bij de andere cliënt juist langere tijd hetzelfde blijven. Blijf kijken of de 'mooie 24 uur' die geboden wordt op dat moment nog aansluit bij de wens van de cliënt. Bijlage Invulformulier Een mooie 24 uur Innovatieteam: Jeanette Kuppens en Angela van Kruisbergen Versie 11 januari 2017

5