Docentenhandleiding >>> IDEALS. >>> Codename Future - Tel Fax

Transcriptie

1 Docentenhandleiding >>> IDEALS

2 Docentenhandleiding IDEALS Inleiding IDEALS is een project waarbij leerlingen actief aan de slag gaan met ontwikkelingssamenwerking. Eerst krijgen ze een beeld van de verdeling van arm en rijk op de wereld en ze denken na over de verschillen op de wereld. Het belangrijkste deel bestaat echter uit de actie die ze zelf bedenken om een concreet ontwikkelingsproject te ondersteunen. De actie bestaat uit het maken van een kunstwerk, variërend van video tot beeldhouwwerk, waarmee ze geld inzamelen om het project te steunen. De kunstwerken en de behaalde financiële resultaten worden tenslotte gepresenteerd aan de school, de ouders en de media. Leerlingen leren zo dat ze er wel toe doen in de wereld en dat zij door hun individuele inzet een verschil kunnen maken! Opbouw lesmateriaal Stap 1 Hoe groot is jouw wereld? Stap 2 Hoe zit dat, met rijk en arm? Stap 3 Is er iets aan te doen? Stap 4 Help zelf mee: waar ben jij goed in? Stap 5 Organiseer een event om geld in te zamelen! Stap 6 Hoe is het gegaan? Bepaal je standpunt t.o.v. ontwikkelingssamenwerking aan de hand van stellingen in een rubric. Hoe zijn rijkdom en armoede over de wereld verdeeld? Wat is de verklaring van dit verschil? Hoe kunnen mensen elkaar helpen? Welke organisaties zijn er? Gebruik je talent voor een betere wereld. Zamel geld in voor een ontwikkelingsproject en gebruik daarbij je talenten. Organiseer een spetterend event om de acties te presenteren! - geen Idols, maar Ideals! Wat is het resultaat van de actie? Ben jij ook een beetje (geestelijk) verrijkt? Doelgroep Onderbouw voortgezet onderwijs. Tijdsduur -Een blokuur (2 lesuren) voor de inleiding. -Eventueel nog een les voor het bedenken van de actie. Dit kan echter ook zelfstandig op school of thuis worden gedaan. -Een les voor de evaluatie. -Voor het maken van het kunstwerk of de cultuuruiting ongeveer 8 lesuren. -Voor het event een dagdeel, 4 uur, en voorbereiding en opruimen achteraf. Samen ongeveer 8 uur. Totaal ongeveer 20 uur, waarvan minimaal 3 uren klassikaal. Voorbereiding/planning 2

3 IDEALS is een project dat wat betreft het onderwerp ontwikkelingssamenwerking nauw aansluit bij het domein Mens en Maatschappij. Daarnaast wordt er een kunstwerk of een cultuuruiting geproduceerd, dit sluit aan bij het domein Kunst en Cultuur. Het is voor de uitvoering van het project dan ook zinvol om de beide disciplines te laten samenwerken. In de voorbereiding moet deze samenwerking dan ook worden georganiseerd. De kennismodule bestaat uit interactieve, digitale opdrachten. Hiervoor moet een computerlokaal worden gereserveerd. Deze fase gaat uit van zelfstandige, individuele verwerking. In principe kan het hele project individueel worden doorlopen, maar het is sterk aan te raden om het maken van het kunstwerk of de cultuuruiting in groepjes van 2 à 3 leerlingen te werken. De groepjes moeten dan worden samengesteld, voordat de leerlingen toe zijn aan onderdeel 3c (zie hieronder). Voor de evaluatiefase keren de leerlingen terug naar de digitale omgeving. Hoofdmoot van het project is een event, waarin de gemaakte producten worden gepresenteerd en waarbij er geld wordt verdiend/ingezameld voor de gekozen ontwikkelingsprojecten. Dit event moet ruim op tijd worden voorbereid, want er is ruimte voor nodig, er moeten allerlei faciliteiten worden geregeld en er moet tijdig de nodige bekendheid aan worden gegeven, want zonder bezoekers geen financiële opbrengst. Inhoud lesmateriaal Stap 1 Hoe groot is jouw wereld? Werkvorm Stap 1 -Individueel: dit onderdeel kan individueel worden gemaakt. Daarna leent het zich goed voor een klassikale nabespreking. -Klassikaal: het onderdeel kan ook in zijn geheel klassikaal worden gemaakt en besproken met behulp van beamer of interactiveboard. a Wat is IDEALS? Algemeen Bij deze stap wordt het onderwerp arm en rijk geïntroduceerd. De leerling wordt aan het denken gezet over de verdeling van arm en rijk in de wereld. Domein Deze stap sluit nauw aan bij het domein Mens en Maatschappij en kan het best bij een les uit dit domein worden doorlopen. b Rubric: Hoe denk jij over ontwikkelingssamenwerking? Deze stap wordt bij voorkeur in het computerlokaal doorlopen. Stap 1b moet in ieder geval individueel worden gemaakt. De rest van stap 1 kan eventueel klassikaal met behulp van beamer of interactiveboard worden doorlopen. Werkvorm -Individueel: dit onderdeel moet door leerlingen individueel worden gemaakt. 3

4 c Discussie: Hoe groot is jouw wereld? Hier vullen leerlingen een zogenaamde rubric in die meet hoe betrokken leerlingen zijn bij ontwikkelingssamenwerking. De rubric wordt ingevuld als 0-meting. Aan het eind van het project wordt deze rubric nog eens ingevuld, om te meten in hoeverre hun betrokkenheid ten aanzien van ontwikkeling is veranderd. Hier volgt dan een evaluatie van. In deze les krijgen leerlingen twee video s te zien over mensenrechten. De eerste gaat over armoede en geeft een voorbeeld van een televisie met nieuws over armoede in de wereld. De tv in de video wordt steeds uitgezet. Leerlingen denken na waarom mensen zo n bericht liever niet willen zien en hier niet over na willen denken. Daarna bekijken de leerlingen een video over het recht om te spelen. De leerlingen denken vervolgens na over het verschil tussen armoede en geluk. Als docent kun je een vergelijking trekken met welvaart en welzijn. Dit onderdeel kan goed in een klassengesprek worden nabesproken. Stap 2 Hoe zit dat, met rijk en arm? Werkvorm Stap 2 -Individueel: dit onderdeel kan individueel worden gemaakt. Daarna leent het zich goed voor een klassikale nabespreking. -Klassikaal: het onderdeel kan ook in zijn geheel klassikaal worden gemaakt en besproken met behulp van beamer of interactiveboard. a Arm en rijk? Algemeen Bij deze stap krijgen leerlingen aan de hand van kaarten een beeld van de verdeling van arm en rijk op de wereld. Ook leren ze een aantal veel voorkomende oorzaken van armoede op de wereld. Domein Deze stap sluit nauw aan bij het domein Mens en Maatschappij en kan het best bij een les uit dit domein worden doorlopen. 4

5 b Waar op de wereld vind je arm en rijk? c Waarom is de welvaart niet gelijk verdeeld? Deze stap wordt bij voorkeur in het computerlokaal doorlopen. Deze stap kan echter ook klassikaal met behulp van beamer of interactiveboard worden doorlopen. In dit onderdeel krijgen leerlingen een aantal kaarten te zien. Ze vergelijken steeds twee kaarten: -ze vergelijken een kaart over lage inkomens met een kaart over hoge inkomens -ze vergelijken een kaart met de van de import van speelgoed en kinderarbeid -ze vergelijken een kaart over vluchtelingen met een kaart over toerisme Het doel is dat leerlingen een wereldbeeld opbouwen ten aanzien van de globale verdeling van arm en rijk. Aan de andere kant krijgen de leerlingen twee vragen waarbij het beeld wordt genuanceerd. Ze zien dat er in de arme delen van de wereld ook rijkere landen zijn en dat er in Europa ook armoede is. Dit laatste wordt met behulp van een video getoond. De video is in het Engels, het is aan te bevelen om afhankelijk van het niveau en het leerjaar van de leerlingen, van te voren de betekenis van de woorden poverty (armoede) en unemployment (werkloosheid) te geven. In dit onderdeel krijgen de leerlingen een aantal belangrijke oorzaken voor het ontstaan en het voortbestaan van armoede aan gereikt. Er wordt een scheiding aangebracht tussen interne en externe oorzaken ten aanzien van politiek, economie, cultuur en natuur. De leerlingen koppelen vervolgens korte nieuwsberichtjes aan de verschillende categorieën van oorzaken van armoede. Dit is een toepassing van de theorie in het schema. Het is zeer aan te raden deze opdracht tenminste klassikaal na te bespreken. De oorzaken worden niet verder toegelicht, omdat het niet de doelstelling van dit project is om te veel met de achterliggende theorie bezig te zijn. Maar als deze les klassikaal wordt gedaan kan de docent er meer uitleg bij geven, waardoor de les wel als leerstofvervanging kan dienen. Stap 3 Is er iets aan te doen? Werkvorm Stap 3 -Individueel: dit onderdeel kan individueel worden gemaakt. Daarna leent het zich goed voor een klassikale nabespreking. -Klassikaal: het onderdeel kan ook in zijn geheel klassikaal worden gemaakt en besproken 5

6 met behulp van beamer of interactiveboard. Het is van belang klassikaal aandacht te besteden aan de fase waarin de leerlingen een specifieke organisatie gaan kiezen waarvoor zij zich willen inzetten. a Hulp Algemeen Bij deze stap leert de leerling wat voor soorten ontwikkelingshulp er zijn en maakt hij een keuze voor het project dat hij wil gaan steunen. Domein Deze stap sluit nauw aan bij het domein Mens en Maatschappij en kan het best bij een les uit dit domein worden doorlopen. b Hoe kunnen we elkaar helpen? c Welk project ga jij steunen? Deze stap wordt bij voorkeur in het computerlokaal doorlopen. Deze stap kan echter ook klassikaal met behulp van beamer of interactiveboard worden doorlopen. Let op, bij onderdeel 3c moeten eventueel groepjes worden gevormd! Dit onderdeel beschrijft beknopt de verschillen tussen noodhulp en duurzame ontwikkelingshulp. Daarnaast wordt er ingegaan op kenmerken van duurzame ontwikkelingshulp, de drie p s namelijk: -people -planet -profit. De leerling krijgt drie video s te zien met voorbeelden van duurzame ontwikkelingshulp, waarbij hij moet bepalen of het gaat om people, planet of profit. De video s zijn heel duidelijk gekozen en dienen vooral als voorbeeld. Werkvorm -Individueel: dit onderdeel kan individueel worden gemaakt, als de leerlingen individueel aan een actie gaan werken. -In groepjes: als er voor de actie in groepjes wordt gewerkt, dan moeten er bij dit onderdeel groepjes worden gevormd. De rest van de computerlessen worden dan met het groepje samen doorgelopen. Het wordt aanbevolen om groepjes van niet meer dan 2 of 3 leerlingen te maken. -Klassikaal: het onderdeel kan ook in zijn geheel klassikaal worden gemaakt en besproken met behulp van beamer of interactiveboard. Dit is handig als de klas samen voor een ontwikkelingsproject actie wil voeren. Doorloop de Kieshulp dan door middel van hand opsteken. De keuze voor het specifieke project zou bijvoorbeeld door middel van een anonieme schriftelijke stemming met briefjes kunnen worden gemaakt. 6

7 In dit onderdeel doorlopen de leerlingen een kieshulp waarin hun interesse wordt bevraagd met betrekking tot een ontwikkelingsproject. Ze kunnen aangeven of ze interesse hebben voor: -kinderen (People) -onderwijs (People) -gezondheid (People) -beter inkomen (Profit) -eerlijke handel (Profit) -natuur en milieu (Planet) Verder geven ze aan naar welk werelddeel hun voorkeur uitgaat. In het schema kunnen ze vervolgens kiezen voor een project dat past bij hun voorkeur. In het schema staan links naar de betreffende projecten, zodat de leerlingen meer te weten komen over het specifieke project en de organisatie. Ook krijgen ze tips aangereikt waarmee ze eventueel verder kunnen zoeken als ze niets vinden dat ze aanspreekt. Stap 4 Help zelf mee: waar ben jij goed in? Werkvorm -Individueel: dit onderdeel kan individueel worden gemaakt, als de leerlingen individueel aan een actie gaan werken. -In groepjes: als er voor de actie in groepjes wordt gewerkt, dan moeten er bij dit onderdeel in groepjes worden gewerkt. U kunt deze stap ook klassikaal behandelen door gebruik te maken van een beamer of interactive board. a Jouw talent. Algemeen Bij deze stap inventariseren de leerlingen waar ze talent voor hebben. Aan de hand van dat talent kiezen ze voor een product, ze maken een kunstwerk of cultuuruiting (zang, dans, toneel, enz.). Met behulp van hun product proberen ze vervolgens geld te verdienen aan de hand van een verdienmodel. Ze denken na over publiciteit voor hun actie en tenslotte maken ze met een formulier een Plan van aanpak. Als dat Plan van aanpak is goedgekeurd, volgt de fase waarin er gewerkt wordt aan de actie. Domein Deze stap sluit voor een deel nauw aan bij het domein Kunst en Cultuur, daarom kan deze stap goed bij een les uit dit domein worden doorlopen. Deze stap wordt bij voorkeur in het computerlokaal doorlopen. Deze stap kan ook eventueel als huiswerk thuis of in de mediatheek worden doorlopen. Na stap 4 volgt de actieve fase van het project waarin de 7

8 b Hoe ga je jouw talent gebruiken? c Hoe verdien je geld met je actie? d Hoe krijg je aandacht voor je actie? e Hoe pak je het aan? leerling een kunstwerk of cultuuruiting maakt, zijn actie voorbereidt en waarin tevens het event (zie stap 5) wordt georganiseerd. Leerlingen denken na over wat hun talenten zijn. Als er in groepjes wordt gewerkt, dan kunnen ze alle talenten noteren die ze samen hebben. Daarna bedenken ze wat ze kunnen maken, in de les staan een heel aantal voorbeelden, maar de leerlingen mogen ook iets anders bedenken. Het criterium is dat het gaat om kunst of cultuur, het is aan de docent om de grens van dit terrein af te bakenen. Leerlingen zien hier een heel aantal voorbeelden van de mogelijkheid om geld te verdienen met hun actie. Ze moeten nadenken over de manier waarop ze geld willen verdienen met hun kunst of cultuur. Wijs de leerlingen er eventueel op dat het verdienen van het geld pas plaatsvindt op de dag van het event waarop alle acties worden gepresenteerd. De meeste leerlingen hebben wel een netwerk van vrienden op hun Hyves of Facebook. Verschillende vormen van sociale media worden genoemd waarmee de leerlingen aandacht kunnen genereren voor hun actie. Ze maken tenslotte een keuze uit de mogelijkheden. Bij deze laatste stap in het computerlokaal, of eventueel thuis, maken de leerlingen aan Plan van aanpak. De keuzes die ze gemaakt hebben bij de stappen 4 b t/m d verwerken ze tot een plan. Ze gebruiken daarvoor een formulier dat als bijlage bij deze docentenhandleiding is gevoegd. Na inlevering wordt dit Plan van aanpak besproken en kunnen de leerlingen, na groen licht van de docent, aan de slag. Stap 5 Organiseer een event om geld in te zamelen! In deze stap vinden de leerlingen vooral de benodigde documenten om het event mee voor te bereiden. Gebruik deze pagina s om de bedoeling van deze stap klassikaal door te nemen door de pagina s te projecteren. a Het event. Algemeen Bij deze stap wordt het event voorbereid. Dat bestaat enerzijds uit de voorbereiding van de acties van de leerlingen. Aan de andere kant moet het event, de finale presentatie waarbij het geld wordt opgehaald, worden voorbereid. Domein Het event is niet gebonden aan een speciaal domein. Het verdient wel aanbeveling om de leerlingen tijdens het maken van hun product, kunstwerk of 8

9 cultuuruiting, te laten begeleiden door docenten uit de het domein Kunst en Cultuur. b Hoe organiseer je het event? Leerlingen werken individueel of in groepjes aan hun product. Daarnaast coördineert een docent de organisatie van de eindpresentatie, het event. Het is belangrijk om het draaiboek goed door te nemen en een eigen planning te maken van de voorbereiding en de uitvoering van het event. Aan de ene kant werken leerlingen aan hun actie. Maar tijdens de aanloop naar het event is het ook zeker aan te bevelen om organisatorische taken onder leerlingen te verdelen. Het schrijven van een persbericht, het regelen van catering, en dergelijke zaken kunnen veel leerlingen prima organiseren. Zie voor gedetailleerde informatie over de organisatie van het event het draaiboek, dat is als bijlage bijgevoegd bij de docentenhandleiding. Verder zijn er een aantal formulieren bijgevoegd om het administratieve deel, vooral de geldstromen, te stroomlijnen. Stap 6 Hoe is het gegaan? Deze evaluatiefase moeten de leerlingen individueel verwerken in het computerlokaal. a Wat heb je bereikt?! Algemeen Bij deze stap evalueren de leerlingen wat de resultaten van hun actie zijn en hoe ze er zelf door zijn veranderd. Domein Deze stap sluit nauw aan bij het domein Mens en Maatschappij en kan het best bij een les uit dit domein worden doorlopen. b Wat zijn de resultaten van je actie? Deze stap moet in het computerlokaal worden doorlopen. Stap 6b moet individueel of per groepje worden ingevuld. Stap 6c en 6d moeten individueel worden ingevuld. Het wordt aanbevolen om stap 6 wel klassikaal na te bespreken, doordat leerlingen zich bewust worden van hun ontwikkeling, wordt het leerrendement optimaal. Bij dit onderdeel voeren de leerlingen gedetailleerde informatie over hun actie in. Ze moeten alle gegevens bij de hand hebben inclusief beeldmateriaal in de vorm van een foto of video. Het doel is om de resultaten van alle acties te 9

10 c Hoe denk je nu over ontwikkelingssamenwerking? d De wereld veranderd of zelf veranderd? publiceren via de website van Codename Future, voor leerlingen is het erg leuk om hun actie op internet te zien samen met nog veel meer acties van verschillende scholen! De leerlingen vullen nogmaals de rubric in die ze ook al aan het begin van het project hebben ingevuld. Ze zien bij stap 6d het verschil tussen de 0-meting en de eindmeting. Het is belangrijk de leerlingen er op te wijzen dat ze de rubric invullen zoals ze er nu over denken, waarbij de actie die ze net hebben gedaan voor het project IDEALS niet meetelt voor de invulling van de rubric. Bij dit onderdeel zien de leerlingen het verschil tussen de 0- meting en de eindmeting van de rubric en denken ze na over een eventuele verandering met betrekking tot hun betrokkenheid bij het onderwerp ontwikkelingssamenwerking. De antwoorden kunnen goed klassikaal worden nabesproken. Daarbij kan de docent ingaan op onderwerpen die in het begin van dit project aan de orde kwamen, bijvoorbeeld bij de video uit stap 1c, van de tv die steeds werd uitgezet. De video kan ook nog eens worden getoond met behulp van een beamer of interactiveboard. Leerlingen kunnen nadenken of ze meer betrokkenheid hebben gekregen nu ze zelf actief zijn geweest voor een ontwikkelingsproject. Deze arme wereld is als het ware een beetje dichterbij gekomen. De leerlingen hebben de wereld een beetje veranderd, misschien zijn ze zelf ook een beetje veranderd. 10

11 Doelstellingen Kennis: - leerlingen kunnen aangeven waar globaal op de wereld arme en rijke landen liggen - leerlingen kunnen een aantal oorzaken noemen voor de welvaartsverschillen - leerlingen weten wat ontwikkelingssamenwerking is - leerlingen kennen een aantal organisaties voor ontwikkelingssamenwerking - leerlingen weten wat het verschil is tussen noodhulp en duurzame ontwikkelingssamenwerking Vaardigheden: - leerlingen kunnen een beargumenteerde mening geven over ontwikkelingssamenwerking - leerlingen kunnen kaarten gebruiken om een beeld van de wereld te vormen - leerlingen kunnen een beargumenteerde mening geven ten aanzien van het ontwikkelingsproject dat ze willen steunen - leerlingen kunnen een plan van aanpak maken voor een actie - leerlingen kunnen werken volgens een stappenplan aan een actie waarmee ze geld inzamelen voor een ontwikkelingsproject - leerlingen inventariseren hun eigen talenten en vaardigheden en zetten die in -leerlingen kunnen een presentatie maken van hun actie Aansluiting bij kerndoelen basisvorming Mens en Maatschappij Kerndoel 36: Meningvorming De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan. Kerndoel 41: Omgaan met atlas en kaarten De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden. Kerndoel 46: Arm en rijk De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland. Kerndoel 47: Oorlog, vrede en mensenrechten De leerling leert actuele spanningen, conflicten en oorlogen in de wereld te plaatsen tegen hun achtergrond, en leert daarbij de doorwerking ervan op individuen en samenleving (nationaal, Europees en internationaal), de grote onderlinge afhankelijkheid in de wereld, het belang van mensenrechten en de betekenis van internationale samenwerking te zien. Kunst en Cultuur Kerndoel 48: Produceren van kunst De leerling leert door het gebruik van elementaire vaardigheden de zeggingskracht van verschillende kunstzinnige disciplines te onderzoeken en toe te passen om eigen gevoelens uit te drukken, ervaringen vast te leggen, verbeelding vorm te geven en communicatie te bewerkstelligen. Kerndoel 49: Eigen kunstzinnig werk presenteren De leerling leert eigen kunstzinnig werk, alleen of als deelnemer in een groep, aan derden te presenteren. 11

12 Aansluiting bij methodes Aardrijkskunde: De Geo 8e editie basisboek, onderbouw, Thieme Meulenhoff Hoofdstuk 10 - Ontwikkelingspeil Hoofdstuk 11 - Globalisering B190 Globalisering, B201 Ontwikkelingssamenwerking Wereldwijs 4 e editie, leerjaar 1 vmbo bk/kgt/hv/v, Malmberg Hoofdstuk 5 Werelden van verschil Wereldwijs 4 e editie, leerjaar 2 vmbo bk/kgt/hv/v, Malmberg Hoofdstuk 10 - Conflicten Mens & Maatschappij: Mundo Thieme Meulenhoff Thema 6, Arm en rijk - leerjaar 1 vmbo-t, havo, vwo Blok 1, 2, 4 Economie: EconoMO onderbouw(d) (Nijgh Versluis) Thieme Meulenhoff informatieboek - havo/vwo, 1e druk, 2e oplage Ontwikkelingslanden 3.6 Oplossingen voor het armoedeprobleem Index Thieme Meulenhoff havo/vwo 1e druk, 5e oplage, 2002 Thema 7, H3, Kleding en armoede vmbo-t / havo, 1e druk, 2e oplage, 2003 Thema 7, H3, Kleding en armoede Thema 7, H4, Kleding en ontwikkeling vmbo-b, 1e druk, 1e oplage, 2006 Domein 4, Buitenland vmbo-kgt, 1e druk, 3e oplage, werkboek 2 vmbo-k Domein 4, 4..3 Ontwikkelingslanden Percent Thieme Meulenhoff Economie vmbo bovenbouw, Werkboek, 6e druk, 3e oplage, , Ontwikkelingslanden 12