WZSW Onderzoeksrapportage. Experimenten bedrijfsmodel Wonen Zorg en Service in de Wijk

Transcriptie

1 WZSW Onderzoeksrapportage Experimenten bedrijfsmodel Wonen Zorg en Service in de Wijk

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding en vraagstelling 3 2. De behoefte aan nieuwe vormen van samenhangende dienstverlening 4 3. Het concept wonen zorg en service in de wijk Van projectorganisatie naar structurele voorziening? Bijlagen Voorbeeld aanbod dienstverlening 2.Werken met vouchers/dienstebcheques 3. Resultaten pilot project Tilburg 4. Klanten, diensten en dienstverleners in beeld 5.Voorbeeld exploitatie en financiering gemeente ± inwoners 6. Begroting exploitatie Tilburg Voorbeeld berekening social profit Tilburg 8. Aanbevelingen uit de projecten Oktober 2010 Marina van Casteren Jumbo Klercq SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 2

3 1 Inleiding/onderzoeksvragen De SEV biedt aan de proeftuinen woonservicegebieden een module ten behoeve van het ontwikkelen van wijkdiensten. Een startnotitie werd opgesteld en enkele concepten werden gepresenteerd op een startbijeenkomst. Uit de notitie wordt het volgende als probleemstelling geformuleerd: In de woonservicegebieden hebben bijzondere doelgroepen om zelfstandig te kunnen blijven wonen, behoefte aan individuele dienstverlening. De vraag naar diensten wordt vaak niet gesteld omdat mensen zich aanpassen aan het ongemak en vaak niet weten welke hulp gevraagd kan worden. Voorbeelden op dit vlak zijn: door rolstoelgebruik geen toegang meer hebben tot de tuin, behoefte hebben aan gezelschap omdat men zelf even wil loskomen van de mantelzorg, niet meer de heg kunnen knippen, hulp nodig hebben bij een verhuizing. Ook is er behoefte aan collectieve dienstverlening, vaak met een sociaal tintje. Bijvoorbeeld het onderhoud van de openbare ruimten, een wijkgebouw, een postdienst. De vraag is hoe dit alles optimaal en doelmatig te organiseren waarbij ook waar nodig betaalbaarheid is gewaarborgd. De vraag aan is om het bedrijfsmodel Wonen, Zorg en Service in de Wijk (WZSW), zoals dat wordt toegepast in een aantal (vooral Brabantse) gemeenten, te onderzoeken en beschrijven. De resultaten zullen worden gepresenteerd op een bijeenkomst voor belangstellende gemeenten binnen de proeftuinen die overwegen met het model aan de slag te gaan. Onderzoeksvragen zijn: Wat is het organisatie- en bedrijfsmodel (en de varianten) zoals het wordt toegepast in een aantal gemeenten en wat zijn de bedrijfsresultaten? Van projectorganisatie naar continue organisatie: hoe maak je van WZSW financieel een gezond bedrijf voor de lange termijn? Tegen de achtergrond van de vergrijzing en extramuralisering: wat is de meerwaarde van WZSW: maatschappelijk en financieel (mede in het kader van sociaal bezuinigen )? Werkwijze Op basis van de onderzoeksvragen heeft enkele gesprekken gevoerd met sleutelfiguren, over inhoudelijke en bedrijfs resultaten. Aan de hand van evaluatiegegevens van de pilot gemeenten en bedrijfs- en exploitatiegegevens van enkele gemeenten worden enkele voorlopige conclusies getrokken voor het bedrijfsmodel. Leeswijzer Aan de orde komen enkele maatschappelijke trends en ontwikkelingen, de achtergrond voor de ontwikkeling van dienstverleningsconcepten, de opzet van Wzsw, het achterliggende bedrijfs- en financieringsmodel en de mogelijkheden voor doorontwikkeling. Enkele bijlagen geven verdere achtergrond informatie over het concept en aanbevelingen uit de praktijk. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 3

4 2. De behoefte aan nieuwe vormen van samenhangende dienstverlening Groeiende vraag naar zorg en ondersteuning Vergrijzing en vermaatschappelijking veroorzaken een vraag naar zorg en ondersteuning, die op termijn niet kan worden ondervangen met bestaand aanbod verzorgingshuiszorg en thuiszorg. Ook zal de toenemende vraag niet automatisch kunnen worden ingevuld door traditionele burenhulp en familiediensten; mantelzorg en vrijwilligerswerk blijken overbelast te raken. Toch zullen ouderen en mensen met een beperking een beroep moeten kunnen doen op ondersteuning bij het zelfstandig wonen in hun thuissituatie. Langer zelfstandig wonen betekent vaak ook een toenemend isolement, daardoor wordt de vraag om activering, en ontmoeting in de wijk steeds groter. Ondersteuning bij langer zelfstandig wonen vraagt om een nieuw samenhangend aanbod van diensten op het gebied van wonen, zorg en welzijn, gericht op activering en versterking van het sociale netwerk. Het is daarom zeer belangrijk dat gemeenten initiatief nemen voor een breed, betaalbaar pakket van diensten, waarbij participatie van ouderen en mensen met beperkingen uitgangspunt is. 1 Door de individualisering en afname van de onderlinge verbondenheid groeit een markt voor zogenaamde persoonlijke dienstverlening. 2 Ook bij jonge gezinnen met kinderen, waarvan beide ouders werken, is naast kinderopvang behoefte aan andere diensten. Algemene trends en ontwikkelingen De verwachting is dat de zorgvraag de komende jaren met 15% zal stijgen en dat het beroep op de Wmo voorzieningen daardoor zal toenemen. Het aantal huishoudens stijgt, met gemiddeld 1% per jaar, sneller dan het aantal personen, dat met 0,6% per jaar stijgt. Veroorzaakt voor een belangrijk deel door de toename van het aantal alleenstaanden, en aan de vergrijzing van de bevolking. Vooral het aandeel jarigen neemt toe (met 1,2% per jaar)en relatief stijgt de groep 80+; er is sprake van een dubbele vergrijzing 3 Momenteel zijn er circa 2 miljoen mensen ouder dan 65 jaar; in 2020 is dit toegenomen tot 3 miljoen en 2030 is dit zelfs 4 miljoen. In 2020 is de groep mensen tussen 60 en 69 jaar in grootte de tweede leeftijdscategorie. Er zijn in Nederland 5,2 miljoen vijftigplussers en dat is één op de drie Nederlanders. De komende 30 jaar zal dit aantal in Nederland met 45% groeien naar 7,1 miljoen mensen. De verwachting is dat na de ingang van de pensioengerechtigde leeftijd bij veel mensen sprake is van een derde levensfase gevolgd door een fase waarin een bepaalde zorgbehoefte inzake verpleging en verzorging zal ontstaan. Deze behoefte aan zorg zal geleidelijk ontstaan en is individueel. 4 Meedoen in de samenleving De gemeente moet kwetsbare groepen compenseren voor hun beperkingen en zorgen dat zij toch in staat zijn een huishouden te voeren, zich in en om de woning kunnen verplaatsen en medemensen kunnen ontmoeten om sociale verbanden aan te gaan. (Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wmo). Voor de arbeidsmarkt stelt participatie mensen in staat om in hun eigen inkomen te voorzien, om hun kwaliteiten te ontwikkelen en maatschappelijk te participeren. Hoe meer collectieve (preventieve) voorzieningen kunnen worden georganiseerd, hoe minder (dure) individuele voorzieningen hoeven te worden ingezet. Uit een rapport van het SCP komt naar voren dat er een hiërarchie zit in de volgorde waarin mensen van voorzieningen gebruik gaan maken: eerst huishoudelijke verzorging en mobiliteitshulpmiddelen. Via praktische voorzieningen, zoals personenalarmering, komt men tenslotte uit bij Awbz - gefinancierde 1 Ondersteunende voorzieningen. Samenhang tussen AWBZ-gefinancierde zorg en woon- en welzijnsvoorzieningen, SCP, februari Onder persoonlijke dienstverlening vallen de volgende werkzaamheden: schoonmaak in huis, hulp bij wassen en strijken, kinderoppas, boodschappen doen, hulp bij maaltijdbereiding, eenvoudig onderhoud in de tuin en verschillende vormen van persoonlijke begeleiding van chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Bron: persoonlijke dienstverlening. 3 Sociale Staat van Nederland 2005, Sociaal Cultureel Planbureau Regionale bevolkings- en allochtonenprognose , Centraal Bureau voor de Statistiek 2006, Vergrijzing in Nederland, Bureau Veldkamp 2004, Verklaringsmodel verpleging en verzorging 2007, Sociaal Cultureel Planbureau 2007, en Sociale Staat van Nederland 2005, Sociaal Cultureel Planbureau SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 4

5 zorg en wonen met zorg. Het SCP raadt gemeenten sterk aan om vanuit het oogpunt van de Wmo een breed pakket van diensten aan te bieden. 5 Initiatieven en concepten, op zoek naar samenhang In de afgelopen jaren zijn er vanuit verschillende invalshoeken concepten gelanceerd gericht op dienstverlening en sociaal culturele voorzieningen op basis van, voornamelijk, demografische ontwikkelingen: woonzorgzones, servicewijken, levensloopbestendig wonen, levensloopbestendige wijken en regio s. Het zijn allemaal varianten van samenhang in aanbod van woon-, zorg- en welzijnsvoorzieningen in een wijk. Samenwerkingspartners stemmen de voorzieningen op elkaar af en wijkbewoners maken naar behoefte gebruik van de voorzieningen. Het beoogde resultaat is een woonen leefomgeving waar het veilig en prettig leven is voor alle bewoners met of zonder zorg. En waar de noodzakelijke ondersteuning met zorg- en welzijnsdiensten om de hoek te regelen is. De nadruk in deze concepten ligt vooral op afstemming en nieuwe positionering van bestaand professioneel aanbod van ketenpartners. Daarnaast zijn er ook vraaggerichte concepten ontwikkeld van persoonlijke dienstverlening aan huis (vrijwillige thuiszorg, klussendienst, buurtdienst, wijkservice), maar die leiden vaak een eigen leven en worden niet direct opgenomen in de woonzorgzones en servicewijken. Dat zelfde geldt voor het vrijwilligerswerk en mantelzorg: alle concepten gaan er vanuit dat dit een onmisbare noodzakelijke schakel is, maar vaak blijven het versnipperde initiatieven en slechts weinig wordt aandacht besteed aan wat dit bijvoorbeeld voor consequenties heeft voor de eigen regievoering en voor het ondervangen van overbelasting bij de mantelzorger. De vraag naar ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk In de Wmo ligt de nadruk op eigen verantwoordelijkheid van de burgers en voor de zorg voor anderen. Pas daarna komt professionele hulp om de hoek kijken. Dit legt grote druk op de mantelzorg en het vrijwilligerswerk, traditioneel van grote betekenis, ook in de sector zorg. Uit onderzoek van het SCP blijkt dat 45% van de mantelzorgers zich matig of ernstig overbelast voelt. Aanvulling van dienstverlening zou hen kunnen ontlasten. Er is behoefte aan nieuwe vormen van dienstverlening, en aan nieuwe vormen van vrijwilligerswerk, waarbij vrijwilligers kunnen worden ingezet, ook als onderdeel van re-integratie trajecten, als opstap naar betaald werk of sociale activering. 6 Nieuwe groepen kunnen met een nieuwe benadering, begeleiding, scholing naar vrijwilligerswerk worden geleid. Nieuwe groepen als vitale senioren, jongeren, kunnen op andere wijze in de eigen wijk worden aangesproken. Dit komt de binding in de samenleving ten goede. Economisch perspectief : Meer doen met minder Het huidige professionele dienstenaanbod op het gebied van Wonen, zorg en welzijn, is behalve onoverzichtelijk, niet op elkaar afgestemd waardoor er sprake is van overlap en bureaucratie. Door het bestaande diensten aanbod uit verschillende sectoren, beter op elkaar af te stemmen, kan efficiency winst geboekt worden zowel financieel als qua toegankelijkheid. 7 Maar ook door gebruik te maken van het natuurlijke reservoir van mensen die willen re-integreren inburgeren en/of sociaal actief willen zijn kan het beroep op Wmo-voorzieningen worden beperkt en kan het vraagstuk van tekorten in de zorg door vergrijzing worden aangepakt. Omdat functionele samenwerking tussen dienstverlenings-organisaties een van de grote obstakels vormt is een regierol van gemeenten vereist. Des temeer omdat bij de herijking van de maatschappelijke taak en functie bestaande financieringssystemen en aanbestedingsregels belemmeringen vormen die om een oplossing vragen. De RMO heeft aan het kabinet een advies uitgebracht onder de titel Sociaal Bezuinigen. Uitgangspunt is dat men gelooft dat er fundamentele besparingen mogelijk zijn die kwetsbare mensen én kwetsbare sociale structuren buiten schot houden. Bezuinigingsmogelijkheden die de kracht van mensen en hun structuren weten te benutten waar bestaand beleid die kracht soms onbedoeld buiten werking stelt. Dit soort oplossingen wordt ook wel social return of investment genoemd en het is een goede zaak dat beleidsmakers hier meer aandacht voor krijgen 8. 5 Ondersteunende voorzieningen. Samenhang tussen AWBZ-gefinancierde zorg en woon- en welzijnsvoorzieningen, SCP, februari Beleidsbrief VWS oktober Beleidsbrief Sociaal bezuinigen, RMO januari Beleidsbrief Sociaal bezuinigen, RMO januari 2010 SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 5

6 3. Het concept Woonzorgservice in de wijk Wat is Wzsw? Wonen, Zorg en Service in Wijk wil een antwoord bieden op de vergrijzing en vermaatschappelijking, urgente vraag stukken die leiden tot een grote toename van de vraag naar ondersteuning in de directe woonomgeving. WZSW is gericht op het terugdringen van het tekort aan arbeidskrachten en op ontwikkeling van een toegankelijk aanbod van woon, zorg en welzijnsdiensten op wijkniveau. De dienstvragers zijn ouderen en mensen met een fysieke of psychische beperking. Door een beroep te doen op ondersteuning middels nieuwe woon, zorg welzijnsdiensten kunnen zij langer zelfstandig wonen in hun thuissituatie en zal de vraag naar institutionele zorg worden uitgesteld, zo is de kerngedachte achter het concept. Persoonlijke dienst verlening op het terrein van wonen, zorg en wel zijn vraagt om nieuwe dienstverleners. Die worden gezocht in de wijk waar de afnemers van de diensten wonen. De dienstverleners zijn vrijwilligers of mensen met een uitkering vanwege werkloosheid of (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid; mensen die moeilijk een plek op de arbeidsmarkt kunnen verwerven. Zij worden via een leer-werktraject geschoold, vaardigheden bijgebracht om als dienstverlener te werken, of via een traject activering-werkervaring terug te keren op de arbeidsmarkt of vrijwilligerswerk. De dienstverlening gebeurt in samenwerking met en aanvullend op bestaande woonzorg dienstverleningsorganisaties in de wijk. Door deze werkwijze wil men de wijkgerichte samenwerking bevorderen en een bijdrage leveren aan de kwaliteit en de leefbaarheid in de wijk. Voor de uitvoering van Wzsw wordt verbinding gelegd met het lokale sociaal beleid en de mogelijkheden van het participatiebudget om meer mensen te laten paticiperen. Kortom, Wzsw combineert: aanbieden van woonzorgservicediensten ontwikkeling van werkgelegenheid vorm geven aan vermaatschappelijking initiëren van sociale participatie/activering bevorderen van kwaliteit van leefbaarheid in de wijk / buurt uitvoering van gemeentelijk sociaal beleid (Wmo, participatie) Waar is het ontstaan? Wzsw is in Tilburg gestart als een Europees samenwerkingsproject met partners in Oostenrijk, Finland en Belgie. De gemeente Tilburg werkte samen met de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Zorg in Noord-Brabant, De Wever Verpleeg en Verzorgingshuizen Tilburg, Thebe Thuiszorg en Woningbouwcorporatie Wonen BreBurg. Tijdens het IPW (Innovatieprogramma Wwb) project Vraag om de hoek, werk om de hoek ( ) werd het Wzsw concept geïmplementeerd in tien midden Brabantse gemeenten: Gilze en Rijen, Dongen, Hilvarenbeek, Waalwijk, Alphen Chaam, Goirle, Oisterwijk, Baarle NassauLoon op Zand, Oosterhout. Onderzocht werd o.m. - het verband met de Wmo en vernieuwing in het sociaal lokaal beleid - ketensamenwerking en regierol gemeente - de combinatie van toeleiding en dienstenaanbod (LeerWerkDienstenBedrijf LWDB): is dat een adequate aanpak om instroom van arbeidspotentieel in de wijk te realiseren en samenwerking met vrijwillige initiatieven - i.s.m. ROC de mogelijkheden voor een opleiding woonzorgserviceverlener - welke mix van publiek-private financiering is nodig om dit initiatief duurzaam te maken. Onder regie van de gemeenten werd een projectorganisatie ingericht., voor de duur van 1 1/2 tot 2 jaar. Partners op gebied van wonen, zorg en welzijn vormden een projectstuurgroep. Op uitvoeringsniveau werden contacten gelegd met SW bedrijven, UWV, ondernemers in de wijk t.b.v. leerwerkplaatsen. Overige instellingen, en belangengroeperingen zijn betrokken op niveau van klankbord. Een projectleider vormde de verbinding tussen uitvoering diensten en trajecten, de wijk en beleidsdoelen. In een regionale projectgroep werden ervaringen uitgewisseld. Vraag en aanbod In bijlage 1 wordt een voorbeeld gegeven van de soort diensten die worden aangeboden in een gemeente. Alle gemeenten kennen een soortgelijk aanbod met enkele variaties, afhankelijk van beschikbare expertise en al bestaande initiatieven. In bijlage 4 is opgenomen het percentage van gevraagde diensten op gebied van wonen, zorg en welzijn en een overzicht van de klanten. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 6

7 Doorontwikkeling Na de pilot wordt in Tilburg een deel van het gemeentelijk aanbod Wmo Huishoudelijke Verzorging via Wzsw aangeboden. Daarvoor is in 2009 een aparte BV opgericht. De ketensamenwerking met gemeente als regisseur en grootste aandeelhouder blijft belangrijk. Het grootste deel van de dienstencheques wordt verkocht aan particulieren, (65%), 1/3e deel wordt ingekocht door de woonen zorgpartners. Slechts een klein deel wordt nu ook aangeboden tegen commercieel tarief, onduidelijk is nog of en hoeveel deze markt zal groeien. Er zijn plannen om Wzsw opnieuw sterker in de wijken te positioneren, waardoor samenwerkingsvormen een nieuwe impuls kunnen krijgen. Andere gemeenten kiezen na de pilot periode opnieuw voor een samenwerkingsverband onder regie van de gemeente omdat men de koppeling met lokaal beleid wil behouden of Wzsw wordt met behoud van een samenwerkingsverband- ondergebracht bij een welzijnsinstelling, of bij een SW bedrijf. Positionering Wzsw Wzsw heeft zich tot op heden ontwikkeld tot een voorliggende voorziening,, opererend tussen het vrijwilligerswerk enerzijds en geïndiceerde zorg (Hulp bij het huishouden) anderzijds. Die vormen van ondersteuning worden geboden, die tot nu nauwelijks, alleen op kleine schaal door vrijwilligers, in de vorm van bijvoorbeeld klussendiensten, worden uitgevoerd en een minder institutioneel karakter hebben. Wzsw vult het grijze gebied, vormt op beiden een aanvulling en is een verbindende en ondersteunende schakel voor hulpcentrales, maaltijdendiensten, mantelzorgers en losse initiatieven, zoals het mede organiseren van een formulierenbrigade (Gilze en Rijen bijvoorbeeld). 9 Wzsw richt zich daarnaast op de ontwikkeling van werkgelegenheid en/of dienstverlening op wijkniveau ter verhoging van de leefbaarheid zoals het aanleggen en/of onderhouden van speelveldjes. Trajectkandidaten doen leer-werkervaring op en leveren een bijdrage aan de wijk. Het ROC Midden Brabant en Eindhoven hebben een aanbod voor schakel-opstartcursussen en BBL opleiding woonzorgserviceverlener niveau 2. Over de mogelijke invulling van de Awbz zorg en begeleiding ziet Wzsw zich als partij die signaleert, partijen bij elkaar kan brengen, op maat activiteiten kan organiseren en aanspreekpunt kan zijn. Evaluatie Het woonzorgservice concept wordt inmiddels in meerdere gemeenten toegepast. De projectpartners concludeerden dat de meerwaarde van het concept ligt in de combinatie van meerdere aandachtsgebieden en de resultaatgerichte praktische uitvoerbaarheid. 10 TNO onderzocht de sociale meerwaarde 11. Primaire effecten zijn volgens TNO te vinden op het niveau van degenen die gebruik maken van aangeboden diensten en degenen die deze diensten uitvoeren. Daarnaast kan persoonlijke dienstverlening een aantal maatschappelijke doelen dienen, waarvoor indicatoren werden ontwikkeld, die nader onderzoek vragen. Het rapport levert een aanzet om de discussie over maatschappelijke meerwaarde te voeren op basis van concrete resultaten en beoogde effecten van lokale beleidsontwikkeling met Wzsw. Volgens de projectpartners worden de Wmo aanvraag en intramurale zorgvraag uitgesteld. In bijlage 8 is een aantal aanbevelingen van de projectpartners opgenomen. Social Return of Investment In de evaluaties geven de partners aan dat brede koppeling van (Wmo-Wwb) beleidsdoelen oplevert: werkgelegenheid en vooral activering, en vrijwilligerswerk aan de onderkant van de arbeidsmarkt, minder uitkeringen, een betere ketensamenwerking, en daardoor effectievere inzet van instellingen. Door Wzsw in te zetten als collectieve voorliggende voorziening wordt in Tilburg bekeken of het besparingen oplevert op de Wmo: vermindering van of het uitstellen van het aantal individuele zorgvragen. 12 Om deze effecten te toetsen, wordt momenteel een model voor Social Return on Investment (SROI) uitgewerkt door gemeente Tilburg i.s.m. onderzoeksinstituut PON Brabant, bureau Adsom en de provincie Brabant. In bijlage 6 wordt binnen het exploitatie overzicht van de gemeente Tilburg een vorm van Social Return aangegeven. In bijlage 7 is een voorbeeld opgenomen van een berekeningswijze voor SROI: besparingen op uitkeringen zoals in Tilburg wordt gehanteerd. Recent onderzoek van het Ministerie van VWS 13 bevat een methodiek om sociale meerwaarde te berekenen. Enekelblijkt de sociale waarde van de Wmo aanpak in Tilburg hoog te zijn. De investeringen 9 Evaluatie Ipw project Evaluatie Ipw project TNO rapport Waar zit de sociale meerwaarde augustus Impuls, artikel RMO juni Rapport SROI Hulp bij het Huishouden en Begeleiding-Ministerie van VWS oktober 2010 SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 7

8 bedragen totaal ongeveer 8 ton per jaar. De sociale waarde van de aanpak is terug te zien in de afname van uitkeringsgerechtigden, gerealiseerde re-integratietrajecten, tevreden klanten, minder onderhoudskosten voor de corporatie, minder opnames in zorginstellingen. Dit wordt becijferd op ruim 3 miljoen euro. De score voor maatschappelijk rendement (opbrengst gedeeld door investering) is 3,94. De financieringsmix in bijlage 5 geeft een voorbeeld van een gemeente die onderzoekt hoe budgetten anders in te zetten zijn. Voorbeelden van activiteiten en producten die worden gekoppeld aan Wzsw Sociale activeringstrajecten ( Sociale Dienst, Uwv) Begeleid werken voor Wsw cliënten (van binnen naar buiten) Werken met behoud van uitkering, met loonkostensubsidie, of inleenvergoeding Maatschappelijke stages (bemiddeling, inzet) Dagbesteding voor mensen met psychische of verstandelijke beperkingen en Mobiele voorziening voor deze doelgroep (AWBZ) Inburgering (sociale vaardigheden, communicatie) Huis- aan huisbezoeken (signalering,activering, koppeling Wmo) Wmo loket (signaalfunctie) Bemiddeling cliënten HH en alfahulpen (pgb s) databank Doorverwijzing commerciële aanbieders (afspraken) Samenwerking thuiszorg (signalering, doorverwijzing) Koppeling welzijnsactiviteiten bijv. de formulierenbrigade, maaltijdvoorziening (tafeltje dekje), ouderenadviseur, ontmoetingsactiviteiten) Koppeling mantelzorg Bedrijfsmodel Leer-werk-dienstenbedrijf In de kern is wzsw een leer-werk-dienstenbedrijf. Inkomsten worden gegenereerd uit de verkoop van diensten(cheques) en de inkoop van trajecten reintegratie en activering/participatie. De omzet van diensten en inkoop van trajecten bepalen het financieel resultaat. De omzet van diensten is afhankelijk van het aantal ouderen in een woonservice wijk, zelfstandig wonende ouderen, de vraag naar diensten en van de prijsstelling. Het aantal trajecten dat wordt ingekocht is afhankelijk van het aanbod aan trajectkandidaten Wwb, Wsw, Uwv. Ontwikkelmodel De mogelijkheden van de organisatie zijn afhankelijk van de mogelijkheden van wijkmarkt : het beschikbare aantal potentiële trajectkandidaten c.q. in te zetten gesubsidieerde arbeidskrachten, het vrijwilligerspotentieel, de omvang van de vraag (in omvang en soort diensten), de bereidheid voor dienstverlening te betalen en de bereidheid van wijkorganisaties en -bedrijven om mee te werken in de vorm van het bieden van aanvullende leer-werk-ervaringsplaatsen. De pilot projecten werden benut om zowel de vraag als het potentieel trajectkandidaten/vrijwilligers en de ketensamenwerking te verkennen om op basis daarvan het model verder te ontwikkelen Met bovenstaande ingrediënten kan een basis-modelberekening gemaakt worden voor een gemeente. De volgende factoren zijn van invloed op de omzet en het uiteindelijke resultaat: Schaalgrootte en de vraag naar dienstverlening Om een dienstenbedrijf op te zetten is in de experimenten uitgegaan van een schaal van SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 8

9 inwoners. Dit is te vergelijken met de schaal waarop woonzorgservicegebieden worden ingericht. 2/3 deel van de ouderen in de wijk in Tilburg had behoefte aan aanvullende dienstverlening. Hiervoor werd een enquête uitgezet en werden gratis vouchers verstrekt in de wijken! Dit leverde 5000 diensten op in 1 jaar. Zie bijlage 3 voor de groei in Tilburg. In de kleinere proefgemeenten is men gestart met de focus op 1 wijk/kern met dienstverlening in de hele gemeente. De ouderen woonden meer gespreid in de gemeente. De vraag is relatief kleiner: waarschijnlijk door de traditionele vrijwillige initiatieven, buren-en familiehulp. De vraag is latent en komt door actieve werving pas naar boven. De vraag naar diensten ligt hier tussen 500 (plattelandsgemeenten) en 1500 per jaar (Gilze en Rijen bijvoorbeeld). Dienstverleners Naarmate de vraag en daarmee de inkomsten stijgen, worden naast trajectkandidaten wzs dienstverleners ingezet op contractbasis. Gewerkt wordt met mensen die met behoud van uitkering vrijwilligerswerk doen, en mensen die met behulp van loonsubsidies een deel productieve arbeid kunnen verrichten in het bedrijfje. Vanuit de gemeentelijke sociale diensten zijn middelen beschikbaar voor inkomensondersteuning voor uitkeringsgerechtigden. Tijdelijke middelen worden ingezet die zijn gericht op uiteindelijke uitstroom naar de arbeidsmarkt. Via het Uwv wordt hetzelfde gedaan voor mensen, die nu nog een WW-uitkering ontvangen. Ook in het kader van WIA zijn soms middelen beschikbaar. Deze stimuleringspremies zijn aan voorwaarden verbonden. In Tilburg werden garantie afspraken gemaakt over inkoop van trajecten met gemeente en UWV en dat leverde zo n 135 kandidaten in 2 jaar op. In bijlage 3 staan de inzet en resultaten vermeld: Afhankelijk van de schaal van de gemeente en het potentieel namen in de pilots in Midden Brabant zo n 7-10 trajectkandidaten deel. Ook nemen vrijwilligers deel aan de projecten. Voor de uitvoering van deze dienstverlening zou één full time medewerker voldoende zijn. Echter, het betreft hier mensen met een lange afstand naar de arbeidsmarkt waarvan de inzetbaarheid niet 100% is. In het voorbeeld wordt uitgegaan van twee part- time inzetbare medewerkers. Om de kosten van de begeleiding te dekken dient een minimaal aantal uitkeringsgerechtigden begeleid te worden. Het blijkt in de praktijk niet eenvoudig te zijn om de vereiste hoeveelheid mensen uit één wijk te selecteren, er is een groter wervingsgebied nodig, Tegelijkertijd is de zichtbaarheid en bereikbaarheid in wijken en buurten wel erg belangrijk zodat klanten weten waar ze moeten zijn. Tariefstelling, eigen bijdragen en het werken met vouchers In bijlage 2 wordt verder ingegaan op de tarieven, de eigen bijdragen en het werken met het vouchersysteem. De kostprijs wordt berekend op ongeveer 22 euro. Voor Wmo doelgroepen wordt een bijdrage uit de Wmo beschikbaar gesteld. Investeren in partnersamenwerking In de Brabantse projecten is de gemeente hoofdleverancier vanuit de Wmo en Wwb beleidsdoelen. De partners (met name wonen en zorg) investeren wisselend: zij moeten het belang gaan zien van hun partnerschap en financiële bijdragen, wat voor hen de uiteindelijke efficiency winst is. Het experiment is volgens betrokken gemeenten heel belangrijk om de analyse die vooraf werd gemaakt, de haalbaarheid en met name de ketensamenwerking te toetsen. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 9

10 Intussen is de gezamenlijke opdracht te zorgen voor continuïteit en duurzaamheid. Meer partners betekent meer aanvullende financiering. Het kost ook inhoudelijk investeren in de samenwerking, volgens de gemeenten. Financieringsmodel Uitgegaan wordt van een mix van financiering bestaande uit eigen bijdragen van klanten, het Wmoen participatiebuget gemeente, aangevuld met bijdragen van de partnerinstellingen wonen en zorg, soms aangevuld met private bijdragen (bank, wijkondernemers). Hieronder wordt een overzicht gegeven van in te zetten budgetten. Overzicht budgetten per doelstelling Hoofddoel 1. Persoonlijke dienstverlening in de buurt 2. vernieuwen Lokaal Sociaal Beleid Subdoel Aanbieden van servicedienst Re-integratie en scholing van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt: Sociale activering Bevorderen van kwaliteit van leefbaarheid in de wijk/buurt: Sociale cohesie Vraaggerichte dienstverlening Kantelen Collectieve Voorliggende voorziening Ketensamenwerking Budget Eigen bijdrage WWB Vrijwilligerswerk Participatie-budget WMO UWV Mantelzorg Wmo budget Minima budget WSW Inburgering (semi) commercieel tarief WI WEB WIA Wajong (Nuggers) Inkoop voucher partners Bijdrage partners (natura) Break even point? De gemeenten, provincie Brabant en landelijk innovatieprogramma IPW zorgden voor opstart financiering voor de tien samenwerkende gemeente in een pilot Vraag om de hoek, werk om de hoek. Het bedrijfsmodel draait op bovenstaande mix van financiering. Het break even point is bereikt wanneer - de omzet uit diensten en trajecten zodanig is dat de dienstverleners zichzelf terug verdienen. - er continuïteit is in de mix van publiek-private samenwerking en financiering d.w.z. er is consensus over: - de inzet van de gemeente aan middelen t.b.v. Wmo voorzieningen, Wmo welzijn en Wwb/ participatiebudget. de structurele inzet van middelen door partners in het belang van hun eigen dienstverlening. Minimale inzet/kosten voor de opstart van een projectorganisatie In bijlage 5 is een voorbeeld van een exploitatie opgenomen voor een middelgrote gemeente. Dit schema schetst een realistisch beeld met groeipotentie voor een gemeente van ± inwoners. Het voorbeeld Tilburg (bijlage 6) gaat over stads wijken met ± ouderen en geeft, samen met bijlage 3 een overzicht van de ontwikkeling in Tilburg sinds de start in De minimale inzet van budgetten bestaat uit: -Inzet uit het Wmo budget (en/of armoede budget): om de kosten voor de diensten betaalbaar te maken voor doelgroepen van de Wmo. -Inzet uit het participatiebudget of uit het Wmo budget t.b.v. begeleiding/coördinatie en overige bedrijfskosten. -Bijdragen van partners (wonen en zorg) door inkoop dienstencheques voor hun klanten en eventueel een nominale bijdrage. -Inzet van re-integratiebudget ten behoeve van (begeleiding van) potentiële dienstverleners. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 10

11 Er is minimaal een coördinator nodig die de dienstverleners kan begeleiden, kan inschatten wat hun capaciteiten zijn en die deze aan de juiste dienstenvragers koppelt. De match van vraag (dienstverlening) en aanbod (competenties dienstverleners) en de inschatting van daadwerkelijke beschikbaarheid in uren en taken (ook voor vrijwilligers) is vooral in deze beginfase een moeilijke opgave. Inkoop afspraken worden met de gemeente gemaakt. De kosten voor deze begeleiding bepalen de minimale projectorganisatie. Een vuistregel is dat minimaal een ton per jaar bij aanvang nodig is, waarvoor in de lokale situatie de meest geschikte inkomstenbronnen gevonden moeten worden. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 11

12 5. Van projectorganisatie naar structurele voorziening? Doorontwikkeling De dienstverlening staat, maar is nog niet uitontwikkeld. Onduidelijk is de houdbaarheid van gekozen oplossingen. De vernieuwende kracht van het bedrijfsconcept is bovendien nog niet uitgeput. Zijn nieuwe gebruikersgroepen (bijvoorbeeld tweeverdieners) binnen de wijk te vinden die een doorgroei op commerciële voet mogelijk maken en is dat wenselijk? Kan het dienstenbedrijf ook een werkervaringplek zijn voor nu nog niet bereikte groepen (voortijdig schoolverlaters, niet-werkenden die niet zijn geregistreerd). De dienstverlening wil men verder uitbreiden door o.m. te experimenteren met innovatieve ICT-toepassingen. Ook wil een aantal gemeenten Wzsw verder uitbouwen als participatie instrument voor meerdere doelgroepen (voorbeelden dagopvang, inzet GGZ cliënten). Wzsw dienstverlening met vrijwilligers Daar waar onvoldoende capaciteit en inzetbaarheid van re-integratie kandidaten en uitkeringsgerechtigden is, of als er onvoldoende continuïteit is,maar wel een sterk georganiseerde vrijwillige inzet in de gemeente bestaat, kiezen enkele gemeenten na de pilot voor de aansluiting bij het welzijnswerk (Hilvarenbeek, Goirle, Oosterhout, Oisterwijk,Valkenswaard). De coördinatie wordt bekostigd uit de Wmo: het kan onderdeel vormen van nieuwe prestatie afspraken met de welzijnsinstelling. De dienstverleners bestaan uit een combinatie van vrijwilligers en uitkeringsgerechtigden. In Hilvarenbeek wordt voor welzijnsdiensten geen bijdrage/cheque gevraagd, men matcht de vraag met een vrijwilliger. De ketensamenwerking blijft belangrijk, voor draagvlak, afstemming met andere diensten, mede financiering, en verdere ontwikkeling. Samenwerking met/aanhaking bij SW bedrijf Ook aanhaking bij een Sw bedrijf betekent voortgaande inzet op ketensamenwerking, zoals in Roosendaal, De dienstverlening gebeurt voornamelijk met re-integratie kandidaten die een opleiding tot wzsw dienstverlener krijgen. Coördinatie en opleiding worden bekostigd uit participatiebudget. Zelfstandig project, organisatie of onderdeel samenwerkingsverband? Wzsw is gestart als innovatief project gericht op de uitstroom van mensen uit de bijstand. Deze doelstelling kon in de meeste gemeente niet worden gerealiseerd. De voornaamste oorzaak: bijstandsklanten die voor deze dienstverlening in aanmerking komen hebben een grote afstand tot werk. Er is veel tijd nodig hen te activeren en krachtig te maken voor de arbeidsmarkt. Voor sommige klanten is werken zonder ondersteuning niet mogelijk. De markt voor persoonlijke dienstverlening is nog in ontwikkeling. Er zijn nog geen betaalde banen als woonzorgservice-verlener. Maar het activeren en inzetten van mensen op deze wijze voor wijkdiensten vindt men geslaagd, evenals de partnersamenwerking om de markt voor persoonlijke dienstverlening verder te verkennen, gaten in de zorg op te vullen en te komen tot een sluitend aanbod van zorg op maat dicht bij de mensen die daarmee zelfstandig kunnen wonen. Het model Wzsw is bij daarmee een bij uitstek een op Wmo/Wwb op participatie gestoeld dienstenbedrijf. In Tilburg, waar massa gemaakt kon worden, en aansluiting werd gevonden bij een zorginstelling, zijn meerdere vaste wzs- dienstverleners in dienst. Het bedrijf kan break kan even draaien op bovenstaande criteria. Maar ook daar wil de gemeente het samenwerkingsverband behouden en versterken, met het oog op wijkontwikkelingen, ontwikkeling van dienstverlening, signalering, participatie, toekomstige kostenbeheersing, kortom men gelooft in dit concept als veranderingsinstrument. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 12

13 Bijlagen SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 13

14 Bijlage 1 Voorbeeld: aanbod dienstverlening Wzsw Woondiensten Hulp bij verhuizen (inpakken, uitpakken, spullen in huis verplaatsen, spullen in (verhuis)auto plaatsen) Hulp bij gebruik (elektro)technische apparatuur Kleine reparaties Kleine klusjes in en om huis, zoals schilderen Tuinonderhoud (grasmaaien, onkruid wieden, haag knippen) Dierverzorging Overig naar behoefte en in overleg zorgvrager en zorgaanbieder* Zorgdiensten Huishoudelijk werk (schoonmaken, bed verzorgen, ramen wassen) Hulp bij maaltijdbereiding Hulp bij was en strijk Opruimen van zolder of schuur Monteren hulpmiddelen Wmo Overig naar behoefte en in overleg zorgvrager en zorgaanbieder Welzijnsdiensten Ondersteuning mantelzorg Voor mensen die zich moeilijk kunnen verplaatsen o.m. boodschappen, bibliotheekboeken te halen, of de hond uit laten Begeleiden bij een activiteit (samen naar de huisarts, de markt of boodschappen doen) Even tijd voor een praatje bij een kopje koffie of thee Overig naar behoefte en in overleg zorgvrager en zorgaanbieder* * Er is vraaggericht gewerkt: naast het basisaanbod konden mensen hun vragen voorleggen. Door middel van een intake aan huis wordt beoordeeld of de vraag binnen de gestelde kaders past, of doorverwijzing moet plaatsvinden. De overtuiging van proefgemeenten is dat in een behoefte wordt voorzien: Het project was binnen een jaar bij driekwart van de bevolking bekend. Dat was veel hoger dan bijvoorbeeld de bekendheid met het Wmo loket SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 14

15 Bijlage 2. Werken met Dienstencheques Om de betaalbaarheid van de dienstverlening mogelijk en meetbaar te maken wordt in Wzsw projecten gewerkt met dienstencheques als betaalmiddel. De geleverde diensten worden niet gratis verleend. Ervaringen in de Midden Brabantse gemeenten leren dat dit zelden een drempel opwerpt maar voor beide partijen prettig werkt. De dienstvrager heeft een minder afhankelijke positie en de dienstverlener voelt zich nuttiger omdat er betaald wordt voor de dienstverlening. De dienstencheque vertegenwoordigt de waarde van één uur dienstverlening. De kostprijs van 1 uur dienstverlening werd in de pilotprojecten berekend op 15, =. Het bedrag van 15 euro per dienstencheque was gebaseerd op het wettelijke minimumloon (E 7,90 BPU exclusief vakantiegeld en werkgeverslasten) en de referentiefunctie van Alfahulp (opleidingsniveau 1) uit de thuiszorg ca.15,40 Euro all-in per uur. Particulieren, die vallen onder de doelgroep, konden de dienstencheque kopen voor een gesubsidieerde prijs van 5,= per stuk. Voor minima was de dienstverlening gratis en werd betaald uit het armoedebeleid. Personen buiten de doelgroep betaalden 15,- (ook PGB). Bekostiging: De gemeente draagt bij uit het Wmo budget. Aanvullingen door cofinanciering (nominale bijdragen partners), en het afnemen van cheques door partners zoals wooncorporatie en zorginstellingen. In sommige gemeenten wordt inmiddels gewerkt met een inkomenstoets. In de gemeenten varieert op dit moment de eigen bijdrage tussen 5 euro en 23 euro. Het dienstenaanbod tegen het semi commercieel tarief van 23 euro, is op dit moment nog klein: slechts enkele procenten van het totaal. In Tilburg kostprijs rekent men in de uurpijs de extra kosten voor contractmedewerkers. Als voordeel van het werken met vouchers wordt gezien de transparantheid als betaalmiddel voor de klant terwijl de financiering plaatsvindt in de back office. Het inzetten van een abonnementen systeem wordt als handig, noodzakelijk ervaren bij grote omzet, ter beperking van de administratieve handelingen. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 15

16 Bijlage 3. A. Resultaten pilot project Tilburg Wwb-Wmo project Wonen Zorg en Service in de Wijk. Partnerproject met Europese subsidie. Partners: gemeente, verpleeg-en verzorgingshuizen, Thebe woon- en Zorgservice, Provinciale Raad voor maatschappelijke Zorg PRVMZ. Doel: diensten aanbieden aan ouderen en mensen met een beperking die ondersteuning nodig hebben om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Dienstverlening niet door professionals maar de buurman om de hoek: bewoners uit de wijk die al of niet betaald, iets willen betekenen voor hun omgeving. Achtergrond: toenemende vergrijzing vergroot de vraag naar eenvoudige, betaalbare dienstverlening Vraag en aanbod in de wijk bij elkaar brengen: voor weinig geld kan passende ondersteuning worden geboden, waardoor mensen minder snel beroep doen op de duurdere (intramurale) zorg. Samenwerking met organisaties op wijkniveau : meer maatwerk leveren en beter aansluiten bij individuele wensen van de doelgroep. Werkervaring bieden en banen creëren aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Resultaten Schaalgrootte: 2004 start in 1 wijk, inwoners, ouderen, prognose /orderportefeuille o.b.v. 4 maanden en 775 diensten: uren onderzoek en start uitbreiding werkgebied met 3 wijken, totaal aantal ouderen: ± Instroom Uitstroom Uren dienstverlening Aantal klanten 135 personen 42 oriëntatietrajecten 42 activeringstrajecten 51 toeleidingstrajecten 80 pers. naar werk/opleiding 29 regulier werk 23 gesubsidieerd 18 vrijwillig m.b.v.u 8 naar opleiding 12 wzs dienstverlening * Tarief , Klanttevredenheid 95% resultaatafspraken gemeente: - Garantie afname trajectplaatsen/middelen - Inkoopcontract - Prestatieafspraken Afspraken met partners over praktijkplaatsen Vanaf 2005 inzetbanen*, dooruitstroombanen (ook via partners) afspraken over uitbetaling resultaatafspraken gemeente: inkoopcontract wmo bijdrage Ontwikkeling clientvolgsysteem /plansysteem Rechtspersoon: Stichting Bevordering werkgelegenheid, onderdeel Diamant-groep (SW) *Prognose o.b. v. bevolkingsprognoses en resultaten 1 e pilot wijk: uren De inzetbanen richten zich op bijstandsgerechtigden die geen perspectief (meer) hebben op betaald werk. Het gaat om vrijwilligersactiviteiten die worden uitgevoerd met behoud van uitkering. Naast persoonlijke doelstellingen richten de inzetbanen zich op het versterken van onder meer de wijkfunctie en sociale steun. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 16

17 B. Diensten, klanten, dienstverleners WZSW Tilburg Diensten Vanaf 2005 tot heden is het aantal diensten gegroeid van tot aanvragen. De meeste diensten zijn verleend op het gebied van de zorg (63%); gevolgd door woondiensten (35%) en een beperkt aantal welzijnsdiensten (2%). In de zorgdienst ging het met name om huishoudelijk werk, gevolgd door tuinonderhoud en schilderen in de woondiensten. Klanten Het grootste deel bestaat uit ouderen 65%. Slechts 11% van de aanvragers is jonger dan 65 en zo n 10-12% heeft een PGB budget en een klein deel daarvan komt van buiten de doelgroep en betaalt het volledige tarief. Dienstverleners In WZSW wordt met verschillende contracten gewerkt: 19deelnemers met vaste contracten, die in 406 uur, diensturen maken. 1 deelnemers op detacheringscontract, 7 uur per week, 218 diensturen. 4 deelnemers op gesubsidieerde contracten die in 89 uur per week, 666 diensturen verlenen. 16 productieve vrijwilligers die in 155 uur per week 4800 diensturen maken. Resultaten uitvoering trajecten Tilburg Activering oriëntatie toeleiding deelnemers gepland 65 regulier werk werk binnen WZSW vrijwilligerswerk momenteel in traject 31 vervolgtraject binnnwzsw verwijzing hulpverelning vervolgtraject buiten WZSW geslaagd BBL 8 6 tussnetijdse beeindiging SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 17

18 Bijlage 4. Klanten, diensten en dienstverleners WZSW in beeld A. IPW gemeente SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 18

19 B. Tilburg Diensten en contracten in beeld WZSW dienstensoorten Tilbug 2% zorgdiensten 35% woondiensten 63% welzijnsdiensten Contractsoorten vaste contracten 26% gedetacheerde contracten 4% 1% 69% gesubsidieerde contracten productieve vrijwilligers gewerkte uren per week 10% 18% 25% 47% vaste contracten gedetacheerde contracten gesubsidieerde contracten productieve vrijwilligers SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 19

20 Bijlage 5. Voorbeeld exploitatie en Financiering IPW gemeente ± inwoners Financieringsmix WZSW ipw gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Overig Overig Overig met coördinatie Participatiebudget Wmobudget budget maats.st. Wzsw-kosten Zorg, bank Uwv, partners klant baten Bijdrage klant à 5, per jaar 4.000, , ,00 Startbedrag per jaar , ,00 Dienstverlening (dienstencheques) 200 stuks 3.000, ,00 Participatie nieuwkomers m. participatie in voorbereiding in voorbereiding Sociale activering uwv à trajecten , , ,00 Re integratie / participatie à trajecten , , ,00 Loketfunctie Vrijwilligersbeleid Ontmoetingscentrum in ontwikkeling Huisvesting Pakketmaatregel AWBZ groeimodel PM Maatschappelijke stages PM PM Dienstencheques projectpartners à 15, per jaar 7.500, , ,00 Totaal: , , ,00 0, , , , ,00 Lasten WZSW ipw gemeente met coördinatie Coördinatie/projectleiding 30 uur pw , ,00 WZS dienstverlenerer 16 uur pw , ,00 WZSW medewerker administratie 16 uur pw , ,00 Onkosten vergoedingen vrijw , ,00 Bedrijfskosten , ,00 Onvoorzien 4.700, ,00 Totaal: 62 uur pw , ,00 Totaal per saldo: ,00 Zonder coördinatie/projectleiding vervallen producten als re-integratie en participatie trajecten, participatie voor inburgeraars, maatschappelijke stages, loketfunctie, de schakelfunctie en bemiddeling. Deze taken moeten dan elders worden ondergebracht wat tevens kosten met zich meebrengt. Niet meegenomen in schema is een wmo budget tbv leefbaarheid, stimuleren vrijwilligerswerk, versterken vrijwilligerscentrale,etc. lasten SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 20

21 Bijlage 6. Begroting Exploitatie Tilburg Omschrijving Lasten Personeelskosten , , , ,52 Huisvestingskosten , , , ,39 Organisatiekosten , , , ,59 Projecten/activiteiten , Totaal lasten , , , ,50 Baten Subsidie 0, Nominale bijdrage partners , , , ,00 Inkoop diensten partners 4.500, , , ,00 Leerwerkbedrijf: Trajecten , , , ,00 Dienstenbedrijf: WZSW Diensten , , , ,00 ESF-Equal , Totaal baten , , , ,00 SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 21

22 Resultaat 0, , , ,50 aantal trajecten aantal diensten Specificatie Personele kosten dienstenbedrijf: Woonzorgservicediensten Loonkosten per uur 12,00 12,24 12, Productieve uren per persoon Benodigd aantal medewerkers (32 uur/wk) 6,67 7,23 7,66 Inkoop uitstroombanen; per functie Social profit In 2007 en 2008 wordt de "social profit" omgezet in inkoop van diensten door de gemeente Tilburg. Leerwerkbedrijf: Trajecten Opbrengst trajecten Totaal Aantal trajecten Prijs per traject SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 22

23 Begroting Begroting Begroting Begroting Dienstenbedrijf: WZSW Diensten Diensten PGB (WMO) Diensten Totaal Diensten Aantal diensten Bijdrage klant per uur PGB (WMO) Diensten Aantal diensten Bijdrage klant per uur SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 23

24 Bijlage 7. Voorbeeld berekening social profit o.b.v. Wzsw Tilburg Kostenbesparing door inzet uitkeringsgerechtigden Wzsw en doorstroming betaalde arbeid KOSTEN 2005 investering Uitkering , ,00 trajecten , , ,00 AF inkomsten uit trajecten , , ,00 TOTAAL ,00 Uitstroom naar betaald werk , ,00 Uitstroom naar WZSW 35personen , ,00 0 5, ,00 Besparing ,00 SOCIAL PROFIT Maatschappelijke meerwaarde 0 tot 100 % inzetbaar in WZS-dienstverlening SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 24

25 Bijlage 8 Ervaringen en knelpunten Aanbevelingen uit de projecten Vraag en aanbod De projecten tonen aan dat er sprake is van een (toenemende) vraag van mensen naar persoonlijke dienstverlening aan huis. Het gaat hierbij om dienstverlening die ligt in het gebied tussen de geïndiceerde voorzieningen (Wmo) en de vrijwillige dienstverlening. Het laagdrempelige karakter van WZSW past precies in dit tussengebied. Inzet van Wzsw-diensten kan een beroep op dure geïndiceerde voorzieningen uitstellen, misschien zelfs voorkomen en aan de andere kant het (tanende) vrijwilligerswerk ondersteunen, zo wordt vermeld in de gezamenlijke evaluatie. Er is vraaggericht gewerkt: naast het basisaanbod konden mensen hun vragen voorleggen. Door middel van een intake aan huis wordt beoordeeld of de vraag binnen de gestelde kaders past, of doorverwijzing moet plaatsvinden. De overtuiging van proefgemeenten is dat in een behoefte wordt voorzien: Het project was binnen een jaar bij driekwart van de bevolking bekend. Dat was veel hoger dan bijvoorbeeld de bekendheid met het Wmo loket Vraaggericht werken is bedoeld om inzicht in de werkelijke vraag te krijgen. Veel tijd en energie gaat naar planning, beheer en matching van vraag en aanbod. Bij groei kunnen de bedrijfsprocessen worden geautomatiseerd, en de dienstverleners doelmatiger ingezet, zo is de ervaring in Tilburg. De vraag in een aantal gemeenten is of welzijnsdiensten in het (betaalde) pakket horen of op een andere wijze moeten worden georganiseerd. Op dit moment gebeurt dat al vaak met vrijwilligers. Gebruik maken van uitkeringsgerechtigden heeft effect op participatie leidt tot besparing (efficiency), maar brengt extra kosten met zich mee voor begeleiding. Als dit niet meer mogelijk is uit de Wwb, zal het in de kostprijs zichtbaar moeten worden. Kleinere gemeenten hebben moeite continuïteit te waarborgen vanwege het opdrogen van de instroom Wwb-Wsw. Samenwerken met vrijwilligerswerk, regionale samenwerking aangaan en omvorming tot participatie instrument (Wmo loketfunctie, koppeling welzijn, ontmoeting, etc) zijn oplossingen. Vooraf goede garantie/prestatie afspraken maken met de gemeente is noodzakelijk. Om succesvol te zijn en continuïteit te bereiken in de dienstverlening is begeleiding cruciaal. Continuïteit in uitvoering is heel belangrijk voor dienstverleners (werkgelegenheid) en voor dienstvragers (participatie). Voor een aantal Wwb klanten is instroom in een Wzsw-traject te hoog gegrepen. De instroom vanuit het Wwb-klantenbestand bleef achter bij verwachtingen van de pilot gemeenten. Directe uitstroom naar de reguliere arbeidsmarkt blijkt voor deze doelgroep nog vaak een stap te ver. Een grote afstand tot de arbeidsmarkt gaat vaak gepaard met de aanwezigheid van complexe problematiek. Wzsw is vooral een instrument gebleken voor activering en participatie. Een risico factor is of de vraag groot genoeg is en of vraag en aanbod matcht. Welke vraag is er en kun je daaraan voldoen met de re-integratie kandidaten. En: sluit het aan bij het vrijwillige initiatief. Afstemming en samenwerking is nodig met organisaties die in en wijk of buurt al diensten aanbieden. Vrijwilligers Momenteel is er een afnemend aanbod van met name oudere vrijwilligers en een tekort aan jongere vrijwilligers. Er is behoefte aan ondersteuning van de huidige vrijwilligers en werving van nieuwe. Wzsw kan hierin een ondersteunende rol spelen. De samenwerking met vrijwilligers verloopt niet overal probleemloos: op sommige plaatsen wordt concurrentie ervaren en bestaat er weinig animo voor samenwerking. De samenwerking tussen vrijwilligers en uitkeringsgerechtigden vereist goede begeleiding en de juiste matches in vraag en aanbod. SEV wonen zorg en welzijn model Wonen Zorg en Service in de wijk Pagina 25