Kadernota Veiligheid Gemeente Buren

Transcriptie

1 1 Kadernota Veiligheid Gemeente Buren

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding, Inleiding en Leeswijzer p Aanleiding p Inleiding p Leeswijzer p Opzet Veiligheidsbeleid p Veiligheidsbeleid p Integraal veiligheidsbeleid p Onderdelen veiligheidsbeleid p Bouwstenen van het Veiligheidsbeleid p Definitie p Bestuurlijke afspraken Openbare Orde en Veiligheid p Partners p Flankerend beleid p Voorwaarden en uitgangspunten van het veiligheidsbeleid p Speerpunten veiligheidsbeleid gemeente Buren p Veiligheidssituatie Buren p Speerpunten veiligheidsbeleid p Verlaging van het aantal hinderlijke jeugdgroepen p Deelname aan het Veiligheidshuis p Matiging middelengebruik onder jongeren p Verbetering van de veiligheid bij tentfeesten p Verminderen van het aantal woninginbraken p Actieve gemeentelijke handhaving van artikelen uit de APV en milieuwetgeving p Buurtbemiddeling p Cijfermatig overzicht en de wijkscan p Organisatorische inbedding p Veiligheid binnen de gemeentelijke organisatie p Afstemming van het veiligheidsbeleid p Politiek-bestuurlijke inbedding p Communicatie p Meetbaarheid / Planning & control p Financiën p.16 2

3 1. Aanleiding, Inleiding en Leeswijzer 1.1 Aanleiding Op 1 maart 2011 nam de gemeenteraad een eerdere versie van de Kadernota Veiligheid voor kennisgeving aan. De gemeenteraad besloot in te stemmen met de zeven speerpunten uit die nota. De Kadernota zelf is niet vastgesteld. Er is bij vaststelling van de speerpunten afgesproken dat de Kadernota Veiligheid en de vastgestelde speerpunten uitgewerkt worden. De zeven speerpunten zijn als eerste uitgewerkt in het Uitvoeringsplan Veiligheid Dit omdat de belangrijkste veiligheidsonderwerpen vastgesteld zijn en de uitwerking daarvan prioriteit heeft. Nu kunnen we aan de slag met de speerpunten en hoeven we niet te wachten tot het theoretische raamwerk rondom de speerpunten hersteld is. 1.2 Inleiding Als we aan de inwoners vragen wat ze belangrijk vinden, noemen zij naast de eigen gezondheid vaak veiligheid. Veiligheid is voor de meeste Nederlanders niet altijd vanzelfsprekend. Denk aan geweld op straat, verkeersongevallen, huiselijk geweld en auto of woninginbraken. Ook verloedering van de woonomgeving roept onveiligheidsgevoelens op. Veiligheid en leefbaarheid hebben invloed op elkaar. Het onderwerp staat daarom hoog op de politieke agenda, zowel landelijk, provinciaal als lokaal. De gemeente heeft, als het om veiligheid gaat, de belangrijkste rol, de regierol. Dit betekent dat het aan de gemeente is om kaders te scheppen; wat zijn belangrijke veiligheidsproblemen, hoe pakken we die aan, wat verwachten we van partners daarbij en wat kunnen partners van ons verwachten? De gemeentewet wordt gewijzigd. De regierol van de gemeente bij het lokaal veiligheidsbeleid wordt verstevigd. In artikel 148a wordt bepaald dat de gemeenteraad ten minste eenmaal in de vier jaar een integraal veiligheidsplan vast stelt. Het veiligheidsbeleid is een instrument om ambities te bereiken. Het biedt echter geen kant en klare oplossingen voor alle veiligheidsproblemen in de gemeente Buren. In deze kadernota staan de kaders en speerpunten met bijbehorende doelstellingen voor het veiligheidsbeleid van de gemeente Buren voor de komende 4 jaar. De kadernota is de kapstok voor het veiligheidsbeleid in de gemeente Buren tot Aan deze kapstok wordt jaarlijks een uitvoeringsplan opgehangen. Het jaarplan geeft een beeld van de concrete acties die per speerpunt worden ondernomen; het bevat de maatregelen en acties per speerpunt voor dat jaar en is daarmee een controlemiddel voor de raad. 1.3 Leeswijzer Deze kadernota is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 wordt de methode Kernbeleid Veiligheid toegelicht, de onderdelen van het veiligheidsbeleid onderscheiden, de voordelen van de gekozen opzet toegelicht en de planning weergegeven. In hoofdstuk 3 staan de volgende onderdelen beschreven: de definitie van het veiligheidsbeleid, het begrip veiligheid, de reden en het doel van het veiligheidsbeleid, de positie van het veiligheidsbeleid, betrokken partners en de gebieden. Daarnaast worden ook de voorwaarden en uitgangspunten benoemd. Hoofdstuk 4 vormt het belangrijkste onderdeel van deze nota; hierin worden de speerpunten van het Burense veiligheidsbeleid beschreven zoals deze zijn vastgesteld in de 3

4 raadsvergadering van 1 maart Per speerpunt wordt aangegeven wat de gemeentelijke doelstellingen zijn. Deze speerpunten vormen het uitgangspunt voor de uitvoeringsplannen. 1 Hoofdstuk 5 beschrijft ten slotte de organisatorische inbedding van het beleid. 1 Zoals de speerpunten de basis hebben gevormd voor de reeds door het college van burgemeester en wethouders vastgestelde Uitvoeringsplan Veiligheid

5 2. Opzet Veiligheidsbeleid 2.1. Veiligheidsbeleid Het veiligheidsbeleid is volgens de methodiek kernbeleid Veiligheid van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) opgesteld en aangepast aan de lokale situatie. Het Burense integrale veiligheidsbeleid (IV) heeft vooral betrekking op de sociale veiligheid. Hierbij kan gedacht worden aan relaties of het ontbreken daarvan tussen mensen die in dezelfde omgeving wonen; betrokkenheid van de mensen bij elkaar en bij het onderhouden van de (fysieke) omgeving; en, niet onbelangrijk, gedrag in de openbare ruimte. De veilige woon- en leefomgeving bestaat uit objectieve (feitelijke) onveiligheid: Er is daadwerkelijk, objectief meetbaar of zichtbaar, sprake van een (on)veilige situatie door bijvoorbeeld onoverzichtelijke kruisingen (fysiek), woninginbraken, autodiefstallen, of door de aanwezigheid van (hinderlijke) jeugdgroepen, agressieve buren of daders van huiselijk geweld of seksueel geweld (sociaal). Daarnaast kan er ook sprake zijn van subjectieve (gevoelde) onveiligheid. De situatie is feitelijk (nog) niet onveilig maar wordt wel als onveilig ervaren. Dit kan bijvoorbeeld door verloedering van de openbare ruimte (fysiek), geluidsoverlast door burenruzies, aanwezigheid groepen jongeren, of doordat men elkaar niet kent, men zich alleen en kwetsbaar voelt (sociaal). De nadruk bij de opzet van het Burense veiligheidsbeleid ligt op maatregelen gericht op jeugd en veiligheid en op een veilige woon- en leefomgeving Integraal Veiligheidsbeleid Integraal zou veronderstellen dat alle elementen van veiligheid in deze nota opgenomen zouden worden. Daar hebben we niet voor gekozen. Veiligheidsvelden die NIET apart in het Integraal Veiligheidsbeleid zijn opgenomen, zijn: De fysieke veiligheid Rampenbestrijding 2, brandveilige gebouwen, externe veiligheid (risico s gevaarlijke stoffen), verkeersveiligheid en risico s infectieziekten zijn niet meegenomen in het IV beleid omdat voor de genoemde thema s apart beleid is (of wordt) opgesteld. Terrorisme is ook niet meegenomen in dit IV beleid. De effecten van terroristische aanslagen vallen voor een groot deel onder de rampenplannen en rampenbestrijdingsplannen. Bedrijvigheid en Veiligheid (Uitgaan/horeca en Winkelcentra) Het uitgaansleven is van een geringe omvang. Daarom ontwikkelen we daar geen apart beleid voor. De horecagelegenheden beperken zich tot café- en restaurantbezoeken. Er zijn ter bescherming van de openbare veiligheid diverse bepalingen in de Algemene Plaatselijke Verordening opgenomen die worden gehandhaafd indien overtredingen zich voordoen. Enige voorbeelden zijn: geen gebruik van alcohol en (soft)drugs op door college aangewezen plaatsen, vergunningplicht exploitatie horecabedrijven. De gemeente Buren heeft geen grote winkelcentra. Per dorpskern is wel een kleine concentratie van winkels. Integriteit en veiligheid (Georganiseerde criminaliteit en organisatiecriminaliteit) De rol van de gemeente in de aanpak is op dit moment zeer gering. Vanaf 2012 sluiten we ons aan bij het regionale informatie- en expertisecentrum (RIEC) In dit team zal de georganiseerde criminaliteit en organisatiecriminaliteit worden aangepakt. De gemeenten in District De Waarden leveren een bijdrage aan de aanpak van deze vormen van criminaliteit. Aangezien deelname aan het RIEC de gemeente direct geld (en eventueel) menskracht gaat kosten, is het opgenomen als nieuw beleid in de begroting van Vanaf 2012 zijn we als laatste gemeente uit de regio Rivierenland aangesloten bij het RIEC. 2 Rampenbestrijdingsplannen worden voor 1 januari 2015 allemaal geregionaliseerd door de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ). 5

6 2.3. Onderdelen Veiligheidsbeleid Het Veiligheidsbeleid bestaat uit twee onderdelen: de Kadernota Veiligheid en de uitvoeringsplannen. De kadernota geldt voor een periode van 2011 tot Het geeft de kaders, visie, doelstellingen en speerpunten voor het nieuwe veiligheidsbeleid weer. De kadernota geeft de speerpunten van het Veiligheidsbeleid aan. Het uitvoeringsplan (jaarlijks 4 ) werkt de speerpunten van de kadernota uit. Binnen dit plan wordt ingegaan op de specifieke aanpak en activiteiten van een speerpunt en worden de resultaten van deze aanpak weergegeven. Voordelen van deze opzet zijn: - De kaders en veiligheidsonderwerpen van het veiligheidsbeleid zijn afgestemd op de actuele situatie (Veiligheidsanalyse). - Er worden duidelijke kaders en doelstellingen in de kadernota weergegeven doordat doelstellingen voor langere termijn worden gesteld (Kadernota). - Er is een duidelijk beeld t.a.v. de inspanningen op het gebied van veiligheid van de gemeente Buren. Hiermee wordt voorkomen dat bepaalde activiteiten dubbel gedaan worden of dat er overbodige projecten opgestart worden (Uitvoeringsplan). - Een duidelijk beeld welke partners in brede zin betrokken zijn en een rol hebben bij het veiligheidsbeleid (Uitvoeringsplan) - Er is een duidelijk beeld van de behaalde resultaten van projecten / activiteiten zover deze meetbaar zijn (Uitvoeringsplan). - Het veiligheidsbeleid is dynamisch en er kan ingespeeld worden op actuele ontwikkelingen (Uitvoeringsplan). 3 Regionaal is afgesproken om vanaf 2010 het Veiligheidsbeleid gezamenlijk volgens één model op te stellen. Naast uniformiteit, heeft dit als voordeel dat de cycli van de beleidsplannen van de politie en gemeente op elkaar aansluiten. Hierdoor kan de gemeente haar regierol beter invullen. 4 Normaal gesproken jaarlijks. Het eerste Uitvoeringsplan Veiligheid geldt voor de periode

7 3. Bouwstenen van het Veiligheidsbeleid In dit hoofdstuk staan de definitie van het begrip integrale veiligheid (IV), het doel van het veiligheidsbeleid zoals beschreven in het coalitieprogramma, de partners en de relatie met het flankerend beleid beschreven. Daarnaast worden de voorwaarden en uitgangspunten om het veiligheidsbeleid succesvol te laten zijn, benoemd. 3.1 Definitie Met het begrip integraal wordt de breedte van het veiligheidsbeleid bedoeld; de aspecten op het gebied van de lokale veiligheid komen samenhangend aan de orde. In de praktijk wordt per situatie bepaald wat er te doen staat en wie daarbij precies een rol spelen. Integraliteit zegt ook iets over de werkwijze die wordt toegepast bij de ontwikkeling van beleid; namelijk samenwerken met belangrijke partners aan het vergroten van de veiligheid. Veiligheidsbeleid is het op een systematische en samenhangende manier werken aan behoud of verbetering van de lokale veiligheid, onder regie van het lokale bestuur. Het is in feite het regelmatig bekijken welke veiligheidsproblemen zich voordoen of zouden kunnen gaan voordoen om daar vervolgens actie op te ondernemen. Het begrip veiligheid kan op verschillende wijzen worden ingevuld: Objectieve veiligheid: de feitelijke kans dat door een gebeurtenis de persoonlijke veiligheid wordt aangetast door bijvoorbeeld woninginbraak, geweld en autodiefstal. Subjectieve veiligheid: beleving van de kans dat door een gebeurtenis de persoonlijke veiligheid wordt aangetast. Die beleving wordt naast de objectieve veiligheid gevoed met eigen ervaringen, ervaringen van mensen in de directe omgeving en de media. Collectieve veiligheid: de veiligheid van een gemeenschap. Bedreiging door rampen of georganiseerde misdaad. 3.2 Bestuurlijke afspraken Openbare Orde en Veiligheid Het veiligheidsbeleid geldt voor vier jaar en loopt vaak gelijk met een bestuurlijke periode. De bestuurlijke afspraken spelen een belangrijke rol bij het veiligheidsbeleid. Dit veiligheidsbeleid is afgestemd op de visie van het bestuur. Coalitieakkoord gemeenteraad In het coalitieprogramma heeft de gemeenteraad het volgende opgenomen over openbare orde en veiligheid: Veiligheid is een kerntaak van de gemeente. Dat mag iets kosten, maar organiseer het wel op een slimme manier. Kies voor een duidelijke sturing op veiligheidsbeleid. Dit betekent ook meer overleg en afstemming met de uitvoeringsinstanties. Collegeprogramma Bovenstaande visie is door het college uitgewerkt in het collegeprogramma. In het collegeprogramma is het volgende over openbare orde opgenomen: een veilige leef- en woonomgeving; de inzet en tijdige planning van evenementen; deelname veiligheidshuis; keuze maken voor bestuurlijke boete of bestuurlijke strafbeschikking; maatregelen bij hinderlijke jeugdgroepen en overlast; eigen verantwoordelijkheid van burgers; de aanpak van woninginbraken. 7

8 3.3 Partners Zoals al aangeven bij de definitie is de samenwerking de sleutel tot het succes van het voeren van integraal veiligheidsbeleid. Met welke partners we concreet samenwerken wordt opgenomen in de uitvoeringsplannen. Daarin staan per speerpunt de (belangrijkste) partners. Ook staat er in opgenomen of er een overlegstructuur is of wordt opgezet. Omdat we als gemeente meer de regierol nemen, is structuur in de samenwerking met partners een belangrijk uitgangspunt. 3.4 Flankerend beleid Er is een aantal beleidsprocessen dat doorwerkt in het gemeentelijk veiligheidsbeleid of die het beïnvloeden. Allereerst zijn de veiligheidsprioriteiten van het Rijk, de Provincie of de Regio Rivierenland mede richtinggevend voor het gemeentelijk beleid. Op lokaal niveau heeft het integraal veiligheidsbeleid raakvlakken met vele beleidsterreinen binnen, maar ook buiten de gemeentelijke organisatie. De afgelopen jaren is het aantal veiligheidsonderwerpen waarvan de regiefunctie bij de gemeente ligt, toegenomen. Uiteraard worden de partners betrokken bij het opstellen van de kaders en de uitvoeringsplannen. Dat gebeurt andersom ook. Bij plannen van partners, zoals de politie, wordt de gemeente tijdig betrokken, waardoor het beleid op elkaar afgestemd wordt. Het jaarplan van de politie is hier een goed voorbeeld van. Dat sluit goed aan op de kaders / veiligheidsonderwerpen die de gemeente Buren in het veiligheidsbeleid heeft opgenomen. 3.5 Voorwaarden en uitgangspunten van het veiligheidsbeleid Voor het voeren van een goed lokaal veiligheidsbeleid moet aan de volgende voorwaarden zijn voldaan: - Er wordt in overleg met in- en externe partners jaarlijks een uitvoeringsplan opgesteld. Dit plan wordt door het college vastgesteld en vervolgens ter kennisname aan de raad aangeboden. - Jaarlijks wordt door de politie in samenwerking met de gemeente Buren de wijkscan (Veiligheidsanalyse) geactualiseerd. - Per raadsperiode stelt de gemeente Buren een nieuwe Kadernota op. - Nieuwe projecten en/of een nieuwe aanpak (oud voor nieuw) waarvoor extra geld beschikbaar moet komen zullen apart aan het college / de raad worden voorgelegd ter besluitvorming. - De politie baseert zijn activiteiten voor de komende beleidsperiode op het door de gemeente op te stellen integraal veiligheidsbeleid en legt deze jaarlijks vast in het teamwerkplan. Dit plan wordt jaarlijks ter kennisname aan de gemeenteraad gepresenteerd. - De Kadernota Integrale Veiligheid heeft de functie van kapstok. Dit betekent dat plannen die raakvlak hebben met het onderdeel veiligheid en leefbaarheid hierop worden afgestemd. Uitgangspunten hierbij zijn: - Doorlopen van de gemeentelijke beleidscyclus. - Afstemmen in- en externe samenhang tussen maatregelen om veiligheid te vergroten. - Maatregelen worden (voor zover mogelijk) vanuit de gehele veiligheidsketen bekeken. - Maatregelen zijn (voor zover mogelijk) gericht op de omgeving. - Samenwerken met partners staat voorop. - Bestaande effectieve overlegstructuren voortgezet en als platform voor het veiligheidsbeleid gebruikt. Als ze er niet zijn, worden ze opgezet (en opgenomen in het uitvoeringsplan). - Het vernieuwde beleid sluit aan op het bestaande beleid. - Communicatie is een belangrijk onderdeel bij de planvorming. 8

9 4. Speerpunten veiligheidsbeleid gemeente Buren 4.1 Veiligheidsituatie in Buren De wijkscan en veiligheidsanalyse van de eerder aangeboden Kadernota Veiligheid hebben in beeld gebracht welke veiligheidsvraagstukken zich voordoen binnen de gemeente Buren. Aan de hand van de uitkomsten van de scan en de analyse zijn de prioriteiten voor het veiligheidsbeleid op 1 maart 2011 vastgesteld. De speerpunten zijn vastgesteld, maar het is goed om te onderzoeken of ze nog steeds aansluiten op het actuele veiligheidsbeeld in Buren Speerpunten veiligheidsbeleid In de raadsvergadering van 1 maart 2011 zijn de volgende speerpunten vastgesteld: 1. Verlaging van het aantal hinderlijke jeugdgroepen 2. Deelname aan het Veiligheidshuis 3. Project niks met fris 4. Verbeteren van de veiligheid bij tentfeesten 5. Verminderen van het aantal woninginbraken 6. Actieve gemeentelijke handhaving van artikelen uit de APV en milieuwetgeving 7. Buurtbemiddeling In de rest van deze paragraaf worden de speerpunten uitgelicht. Daarnaast stellen we onszelf doelstellingen voor de beleidsperiode Verlaging van het aantal hinderlijke jeugdgroepen Jeugdgroepen die voor problemen zorgen, worden door de politie aan de hand van de Beke shortlist methodiek 5 getypeerd als hinderlijk, overlastgevend of crimineel. Vanuit haar regierol is de gemeente verantwoordelijk voor de gemeenschappelijke aanpak van hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen. Voor criminele jeugdgroepen ligt de regie bij het OM. Een hinderlijke jeugdgroep hangt rond in de buurt, is af en toe luidruchtig (geluidsoverlast) en trekt zich niet zoveel aan van de omgeving (achterlaten rommel). Soms loopt het uit de hand, maar de overlast is snel in de kiem te smoren en de overlast is vaker toeval dan gepland. Incidenteel vernielen deze jongeren iets. Een beperkt aantal jongeren maakt zich soms schuldig aan (veelal lichte) gewelds- en (in mindere mate) vermogensdelicten. Ook drank- en drugsgebruik komt onder deze jongeren (regelmatig) voor. Over het algemeen is het een groep die nog voldoende autoriteitsgevoelig is en aangesproken kan worden op zijn gedrag. Huidige situatie Buren De politie heeft in 2009, op basis van de Beke shortlis methodiek, een rapportage over de jeugdgroepen in de gemeente Buren gemaakt. 6 Daaruit bleek dat er 9 hinderlijke jeugdgroepen in de gemeente Buren waren. Overlastgevende en criminele jeugdgroepen komen in de gemeente Buren niet voor. Uit de meest recente inventarisatie van de politie (maart 2011) blijkt dat er in de gemeente Buren nog 5 hinderlijke jeugdgroepen zijn. 5 De shortlist is een op basis van wetenschappelijk onderzoek samengestelde vragenlijst waarmee politiefunctionarissen op systematische wijze periodiek de aard en de omvang van problematische jeugdgroepen in gemeente (dorpskernen) in beeld kunnen brengen. Met de shortlist wordt op een snelle en eenvoudige manier informatie verkregen over o.a. locatie, samenstelling van de groep, dagelijkse bezigheden, riskante gewoonten (drugs- en drankgebruik) en recent delictgedrag. Op basis van de scores die de wijkagent aan de diverse kenmerken toekent, valt deze binnen één van de drie onderscheiden hoofdtypen: hinderlijk, overlastgevend of crimineel. 6 Problematische jeugdgroepen in Buren, Culemborg,

10 Doelstellingen Het aantal hinderlijke jeugdgroepen is terug gebracht in aantal van 5 naar 3. Er zijn geen overlastgevende of criminele jeugdgroepen in de gemeente Buren Deelname aan het Veiligheidshuis Op 9 december 2009 is het Veiligheidshuis Rivierenland geopend. Doel van het veiligheidshuis is om maatschappelijk probleemgedrag terug te dringen. Dit gebeurt door de aanpak vanuit straf en zorg te verbinden. Het veiligheidshuis functioneert als informatieknooppunt. Er wordt informatie gedeeld over gebieden, groepen en personen. Doordat veel partners fysiek vanuit dezelfde locatie werken, verloopt de samenwerking soepeler. Hierdoor is er de samenwerking beter en worden problemen integraal behandeld. De doelen van het Veiligheidshuis Rivierenland zijn: 1. Het verminderen van overlast en criminaliteit door het terugdringen van overlastgevend gedrag en het zo veel mogelijk voorkomen van eerste delicten. 2. Het terugdringen van recidive en van het opnieuw vervallen in crimineel gedrag bij degenen die dit gedrag hebben vertoond. 3. Het bieden van perspectief aan probleemgroepen, daders en slachtoffers door adequate zorg en andere ondersteuning. Het Veiligheidshuis Rivierenland richt zich daarbij op vier doelgroepen: veelplegers, exgedetineerden, risicojeugd en huiselijk geweld. Elke doelgroep heeft een eigen kamer in het Veiligheidshuis. Van de vier kamers in het Veiligheidshuis Rivierenland waren er drie kamers (veelplegers, jeugd en huiselijk geweld) in 2010 geopend. In 2011 is de kamer nazorg ex-gedetineerden geopend. Huidige situatie Buren Alle kamers zijn geopend en werken. Naast de hierboven genoemde kamers (die als pijlers gelden van het Veiligheidshuis) zijn er nieuwe overlegvormen gecreëerd om geconstateerde (structurele) problemen te bespreken. Deze overlegvormen zijn: - Loverboys-overleg - Justitieel Casus Overleg Huiselijk geweld 7 - Bedreiging publieke personen Op uitnodiging neemt de gemeente Buren deel aan casusoverleggen over burgers uit de gemeente Buren. Daarnaast kunnen wij bespreekgevallen aandragen. Vanuit de kamers ontvangen wij periodiek informatie over burgers uit de gemeente Buren. Daarin staan van alle belangrijke partners de acties op justitieel- en zorggebied over burgers uit Buren. Op deze manier houden wij overzicht van alle maatregelen en zorg die burgers uit de gemeente (opgelegd) krijgen. Hierdoor kunnen wij maatregelen nemen en voorzieningen treffen die aansluiten op trajecten van partners. Doelstellingen Structurele deelname aan het Veiligheidshuis Structurele informatievoorziening vanuit Veiligheidshuis aan interne partners Integrale aanpak Burense casussen 7 Huiselijk geweld is een aparte kamer binnen het Veiligheidshuis. In het projectplan van het Veiligheidshuis was alleen een zorgoverleg huiselijk geweld opgenomen. Om aansluiting te vinden tussen justitie en zorg is dit overleg in het leven geroepen. 10

11 4.2.3 Matiging middelengebruik (alcohol en drugs) onder jongeren Jongeren drinken steeds vaker alcohol en gebruiken steeds vaker drugs. Dat doen ze niet alleen vaker, maar ze gebruiken meer en ze beginnen op steeds jongere leeftijd. Middelengebruik op jonge leeftijd leidt tot op de korte termijn tot meer risicovol seksueel gedrag, een grotere kans op ongevallen en agressief gedrag. Op de lange termijn brengt middelengebruik bij jongeren schade aan de hersenen. Uit de meest recente onderzoeken blijkt dat middelengebruik op jonge leeftijd meer schade aan hun onvolgroeide hersenen toebrengt dan eerder gedacht werd. Naast gevolgen voor de hersenen, leidt middelengebruik voor het zestiende jaar tot een vier keer zo grote kans op verslaving op latere leeftijd. Uitstellen van de leeftijd waarop men begint is een goede methode om op latere leeftijd erger te voorkomen. Huidige situatie Alle negen gemeenten uit de regio Rivierenland, Politie, GGD en IrisZorg hebben daarom hun maatschappelijke verantwoordelijkheid genomen. Ze zijn in 2008 het project Niks mis met fris gestart. Hierbij wordt samengewerkt met tal van maatschappelijke organisaties als scholen, sportverenigingen en jeugd- en jongerenwerk. De gemeenten hebben een coördinerende rol. Niks mis met fris is bedoeld om het gebruik van alcohol door jongeren zo lang mogelijk uit te stellen, in ieder geval tot 16 jaar. Jongeren van 16 jaar of ouder zouden met mate alcohol moeten drinken. Er wordt ingezet op beïnvloeding van drie doelgroepen om alcoholgebruik te matigen: de jongeren, de ouders en professionals (hulpverlening, informatievoorziening). Het project heeft een looptijd van Het project Niks mis met fris loopt tot eind Alcohol is voor de regio in de periode waarschijnlijk wel een beleidsspeerpunt. Het project wordt niet voortgezet op dezelfde manier en onder dezelfde naam. Op dit moment wordt onderzocht of en hoe het beleidsspeerpunt op een andere manier regionaal ingericht wordt. Daarnaast zijn er signalen dat er steeds meer en op jongere leeftijd drugs gebruikt wordt in de gemeente Buren. Dat is onderzocht en in beeld gebracht naar aanleiding van raadsvragen in de notitie middelengebruik. Het onderzoek bevestigde het beeld dat bestond, namelijk dat drugsgebruik een groot probleem is onder jongeren. Daarom hebben we het speerpunt uitgebreid van matiging van alcoholgebruik onder jongeren naar matiging van middelengebruik in het algemeen. Doelstellingen Communicatieplan voorlichting middelengebruik onder jongeren Structurele aanpak met (keten)partners (op kernniveau) Verbeteren van de veiligheid bij tentfeesten In de gemeente Buren zijn er 14 kernen. Bijna alle kernen hebben een dorps karakter. Van oudsher worden in de dorpen tentfeesten gegeven. Huidige situatie In ons beleid hebben we vastgesteld dat er maximaal 14 tentfeesten per jaar mogen worden georganiseerd. Gemiddeld trekken de eendaagse tentfeesten 1000 bezoekers. De grotere tentfeesten zijn meerdaags en trekken meer bezoekers (tussen 2500 en 5000). Uit een onderzoek naar uitgaansgeweld door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) 8 blijkt dat er weinig zicht is op geweld tijdens tentfeesten. Of en in welke omvang het zich afspeelt is landelijk niet gemeten. In de gemeente Buren is de aard en 8 Het CCV, Uitgaangsgeweld: Lokaal beeld en aanpak, Utrecht, september

12 omvang van het aantal (gewelds)incidenten tijdens tentfeesten ook niet geheel inzichtelijk. In de komende beleidsperiode gaan we de gemeentelijke inzet (voorbereiding, toezicht en evaluatie) rondom evenementen structuren. Doelstellingen Het evenementenbeleid is geëvalueerd, geactualiseerd en geoptimaliseerd Alle tentfeesten worden gecontroleerd op (constructieve, fysieke en brand) veiligheid Verminderen van het aantal woninginbraken Een woninginbraak is voor bewoners een ingrijpende gebeurtenis. Een inbreuk in de eigen woning is meer dan alleen schade en financieel verlies. Het is voor de slachtoffers een enorme inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. Het feit, dat een onbekende in de woning is geweest en door persoonlijke spullen heeft gezocht (of ze heeft meegenomen), geeft een onveilig gevoel. Uit onderzoek blijkt dat de emotionele impact vaak veel groter is dan de schade en het financiële verlies. Huidige situatie In de afgelopen vier jaar ( ) is er 296 keer aangifte gedaan van een woninginbraak in de gemeente Buren. Het aantal (aangegeven) woninginbraken in 2010 (105) is verdubbeld ten opzichte van 2008 (52). Dit speerpunt komt terug in beleid van diverse gemeenten in de regio Rivierenland. Woninginbraken zijn een zorg voor de meeste gemeenten in de regio. Het is een onderwerp dat zich goed leent voor een gezamenlijke en regionale aanpak. Dat was een conclusie tijdens het districtsoverleg van het politiedistrict De Waarden. Daarom zijn de koppen (van gemeenten, politie en OM) bij elkaar gestoken en is er op 31 januari 2011 een Plan van Aanpak Woninginbraken District De Waarden (hierna: PvA woninginbraken) verschenen. De maatregelen en acties die in het PvA woningbraken staan beschreven kunnen per gemeente of gezamenlijk uitgevoerd worden. Doelstellingen Aantal (aangegeven) woningbraken in de beleidsperiode is minder dan in de beleidsperiode (< 296) Aantal (aangegeven) woninginbraken in 2014 is minder dan in 2010 (< 105) Actieve gemeentelijke handhaving van artikelen uit de APV en milieuwetgeving Op veel gebieden van de APV en milieuwetgeving is de gemeente de instantie die de naleving van regels in de gaten moet houden. In de APV en milieuwetgeving zijn regels opgenomen die de openbare orde en veiligheid beschermen. Het is daarom van belang dat de handhaving van die regels goed gebeurd. Huidige situatie In 2011 is er nieuw handhavingsbeleid opgesteld. Met het Integraal Handhavingsbeleidsplan en het Uitvoeringsprogramma 2011 zijn de kaders voor de gemeentelijke handhaving aangegeven. In 2011 worden alle handhavingstaken die gaan over openbare orde, veiligheid en gezondheid uitgevoerd. Voor elk deelterrein (Bouw, Milieu en APV) is een risicoanalyse gemaakt. Op basis van die risicoanalyse zijn handhavingstaken ingedeeld in vier handhavingsniveaus. Handhavingsniveau 1 gaat over de taken waarbij openbare orde, veiligheid en gezondheid een rol spelen. Deze handhavingstaken worden in 2011 uitgevoerd. Voor 2012 e.v. worden jaarlijks nieuwe Uitvoeringsplannen opgesteld. 12

13 Doelstellingen Handhavingstaken in de fysieke leefomgeving die handhavingsniveau 1 hebben worden uitgevoerd Voor alle handhavingstaken op handhavingsniveau 1 zijn toezichtprotocollen opgesteld De Bestuurlijke Strafbeschikking wordt volgens het handhavingsbeleid gebruikt bij APV overtredingen Buurtbemiddeling Buurtbemiddeling is een methode om buurtgenoten in een conflictsituatie weer met elkaar in gesprek te brengen. Getrainde vrijwilligers helpen de partijen om het onderlinge contact te herstellen. En zelf oplossingen voor het conflict te bedenken. De methode die de bemiddelaars gebruiken werkt drempelverlagend en maakt gelijkwaardige communicatie mogelijk. Vrijwilligers kunnen veel aandacht besteden aan herstel van het contact tussen de partijen. Buurtbemiddeling is vooral toe te passen bij irritaties of conflicten tussen buren in de dagelijkse leefsfeer. Het gaat om situaties die te licht zijn voor formeel optreden door gemeenten, politie en justitie. Voorbeelden zijn: geluidsoverlast, schuttingen, overlast door kinderen of huisdieren, vernielingen en/of rommel. Onenigheid waar wij als gemeente vaak voor ingeschakeld worden (klachten en handhavingverzoeken). Dat kosten ons veel tijd, maar het conflict verhelpen we niet. Buurtbemiddeling gaat op zoek naar de kern van het conflict. Van daaruit wordt naar een oplossing gezocht. Na meerdere onderzoeken blijkt dat buurtbemiddeling een effectief middel is om conflicten laagdrempelig op te lossen. Uit de benchmark van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) blijkt dat 67% van de bemiddelde conflicten wordt opgelost. Uit onderzoek van het ministerie van Justitie blijkt dat meer dan 90 % van de lokale betrokkenen - zowel deelnemers als professionals - tevreden tot zeer tevreden is over de methode. 9 Huidige situatie De cijfers van meldingen van burenruzies in het politiedistrict De Waarden waren in de afgelopen jaren hoog (ca meldingen op jaarbasis). Daarom werd er door gemeenten gezamenlijk besloten om een buurtbemiddelingsproject op te starten. Met provinciaal geld en gemeentelijke bijdragen is er eind 2009 een buurtbemiddelingsproject opgezet. Het project zou een looptijd hebben tot juli Na evaluatie is in maart 2011 besloten dat het project eerder moest stoppen. Bij de oorspronkelijke begroting van het project was uitgegaan van een financiële bijdrage van de woningcorporaties. Die hebben uiteindelijk (financieel) niet deelgenomen aan het project. Uit de rapportage bleek dat het aantal aanmeldingen ver achterbleef bij wat vooraf was ingeschat. En ook bij de landelijke cijfers over buurtbemiddeling. Hetzelfde gold voor het aantal geslaagde bemiddelingen. In het districtsoverleg van 10 februari 2011 is de suggestie gedaan om te onderzoeken in hoeverre er aansluiting gezocht kan worden bij het project Buurtbemiddeling in Culemborg. Uit de evaluatie van dat project blijkt dat het goed loopt. Een groot percentage van de zaken wordt tot een goed einde gebracht. Aansluiting bij de welzijnsorganisatie die dat project leidt, wordt door een aantal coördinatoren Integrale Veiligheid van de regio Rivierenland onderzocht. Doelstelling Een (Burens) buurtbemiddelingsproject dat de landelijke gemiddelden haalt (67% oplossingspercentage) 9 Ministerie van Justitie, Het succes van buurtbemiddeling, Utrecht, Maart

14 4.3 Cijfermatig overzicht en de wijkscan In bijlage A (cijfermatige overzicht) en B (de wijkscan) wordt de (actuele) veiligheidssituatie van de gemeente Buren weergegeven. De wijkscan is door de politie opgesteld. Op basis van de wijkscan, het districtplan en het jaarplan van de politie en het coalitie programma zijn de kaders aangegeven. De wijkscan maakte eveneens deel uit van de veiligheidsanalyse die tot de vaststelling van de speerpunten heeft geleid. Aan de hand van de actuele cijfers van de politie (tot oktober 2011) kunnen we beoordelen of de speerpunten nog actueel zijn of dat er ontwikkelingen zijn die tot een aanpassing / uitbreiding van de speerpunten leiden. De cijfers geven weer dat de objectief te meten speerpunten nog steeds belangrijke veiligheidsonderwerpen zijn. Het aantal woninginbraken is hoog (stabiel) in De overlastcijfers jeugd zijn gelijk gebleven. De overlastcijfers in het algemeen zijn dalend, maar behouden onze aandacht om verdere daling mogelijk te maken of stijging te voorkomen. Een recent onderzoek naar het middelengebruik in de gemeente Buren concludeert dat het middelengebruik zorgwekkend is. Daarom is dat speerpunt uitgebreid ten opzichte van de op 1 maart 2011 vastgestelde speerpunten. De speerpunten die gebaseerd zijn op beleidskeuzes zijn eveneens nog actueel, want die gelden voor de gehele politieke termijn. Concluderend kan gesteld worden dat de reeds vastgestelde speerpunten nog steeds actueel zijn. Deze speerpunten blijven dus in de periode de belangrijkste veiligheidsonderwerpen in Buren. Actuele ontwikkelingen worden meegenomen in de jaarlijks op te stellen uitvoeringsplannen. 14

15 5. Organisatorische inbedding 5.1 Veiligheid binnen de gemeentelijke organisatie Het is van groot belang dat veiligheid binnen de gemeentelijke organisatie een belangrijk onderwerp is en blijft. Niet alleen moet er invulling en uitvoering worden gegeven aan het vastgestelde beleid, ook moeten de ideeën en ambities van de verschillende gemeentelijke afdelingen over veiligheid doorwerken in een integrale beleidsvoering. Binnen de gemeentelijke organisatie is de adviseur Integrale Veiligheid (IV) verantwoordelijk voor de centrale borging. De beleidsmedewerker is het regie- en coördinatiepunt en het aanspreekpunt voor bestuurders voor veiligheidsvraagstukken. De adviseur IV moet het totale veiligheidsbeleid beheersen, beleidsinitiatieven richting verschillende afdelingen starten en op veiligheidsgebied samenwerken met (regionale) collega s. Hierdoor wordt de integrale beleidsvoering bewaakt en de interne regie gevoerd. Dit betekent overigens niet dat de adviseur IV per definitie uitvoering geeft aan het totale integrale veiligheidsbeleid. Iedere afdeling heeft op dat gebied een eigen verantwoordelijkheid. 5.2 Afstemming van het veiligheidsbeleid De regie bij het voeren van het integraal veiligheidsbeleid ligt in handen van de gemeente. Afstemming vormt hiervan een belangrijk onderdeel; door partijen genomen maatregelen kunnen elkaar in bepaalde gevallen versterken, maar in andere gevallen ook tegenwerken. Het is dus voor alle partijen van groot belang om gezamenlijke te komen tot de meest effectieve inzet van tijd en middelen. De Burgemeester heeft één keer per 4 weken veiligheidsoverleg met de teamchef van de politie, die een belangrijke partner in het veiligheidsbeleid vormt. Intern worden de werkzaamheden op afdelingsniveau met elkaar in overeenstemming gebracht waarbij geregeld ook externe partners betrokken worden. Externe afstemming vindt daarnaast plaats in diverse structurele en ad hoc overlegverbanden. Ook in diverse regionale en subregionale overlegverbanden, zoals het Districtsoverleg, het Regionaal College, het overleg van de beleidsmedewerkers Integrale Veiligheid van de Regio Rivierenland, in het Centrum voor Jeugd en Gezin en het Veiligheidshuis worden werkzaamheden op elkaar afgestemd. 5.3 Politiek-bestuurlijke inbedding De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor veiligheidsmaatregelen, passend binnen het veiligheidsbeleid, wordt gedragen door de bestuurder wiens portefeuille het betreft (veelal burgemeester). Op deze manier is er sprake van integrale verantwoordelijkheid van het college. De raad heeft een kaderstellende rol in het veiligheidsbeleid; zij bepaalt de hoofdlijnen (kaders) van het beleid. Deze hoofdlijnen (kaders) worden door het college uitgewerkt in een concreet Uitvoeringsplan. Het college stelt het jaarplan vast en legt dit plan ter kennis name aan de raad voor. De raad toetst vervolgens of het beleid daadwerkelijk binnen de vastgestelde kaders is uitgevoerd Communicatie Uitgangspunt bij het integraal veiligheidsbeleid is dat veiligheid niet alleen een verantwoordelijkheid is van gemeente, politie en openbaar ministerie, maar dat samenwerking met andere partners (waaronder burgers) tot het beste resultaat leidt. De gemeente heeft hierbij op lokaal niveau nadrukkelijk een regierol. Dit uitgangspunt heeft belangrijke consequenties voor de communicatie over het veiligheidsbeleid. Namelijk, een 15

16 succesvol beleid staat of valt met de betrokkenheid van burgers, instellingen en bedrijfsleven bij de totstandkoming en de uitvoering van het beleid. Dit stelt hoge eisen aan de communicatie over het beleid. Met de vaststelling van de kadernota door de raad wordt het beleidskader voor de komende jaren vastgelegd en worden de veiligheidsonderwerpen bepaald. Na behandeling in de raad kan er voor de pers nog een toelichting / aanvulling gegeven worden tijdens het reguliere persgesprek Meetbaarheid / Planning & control Jaarlijks wordt over de voortgang van de beleidsuitvoering gerapporteerd. Deze rapportage vindt plaats binnen de gemeentebrede planning- en controlcyclus. De voortgang van in de programmabegroting vastgelegde acties wordt verantwoord. Jaarlijks wordt het Uitvoeringsplan geëvalueerd en opnieuw opgesteld (m.u.v ). De uitvoering van het veiligheidsbeleid wordt jaarlijks volgens de bekende plan-do-check-act cirkel opgesteld. Met de vaststelling van het Uitvoeringsplan Veiligheid hebben we het plan gedeelte van de figuur uitgewerkt. De do zijn de acties en maatregelen die in het plan staan. Vervolgens gaan we in het 3 e /4 e kwartaal 2012 een check uitvoeren of de dingen die we gedaan hebben gewerkt hebben of dat we dingen anders of nieuwe dingen kunnen doen. Dit werken we vervolgens uit ( act / nieuw plan ) in een nieuw Uitvoeringsplan Veiligheid Dit proces herhaalt zich jaarlijks. 5.6 Financiën De financiering van de speerpunten staat in de uitvoeringsplannen. De financiering van de speerpunten vindt in principe plaats binnen de bestaande budgetten. Mocht er voor een speerpunt extra geld nodig zijn om acties / maatregelen uit te voeren, dan wordt dat via de reguliere weg als nieuw beleid aangevraagd aan de gemeenteraad. Incidentele kosten worden aan het college voorgelegd. 16