Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Samenleving De voorzitter van Commissie Bestuur BSW/ RIS

Transcriptie

1 Wethouder van Sociale zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport, Rabin S. Baldewsingh Gemeente Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving De voorzitter van Commissie Bestuur BSW/ RIS oktober 2015 voortgangsrapportage "Den Haag maakt werk!" Geachte voorzitters, In Den Haag zijn veel banen verloren gegaan door de economische crisis, automatisering en krimp bij de rijksoverheid. De werkloosheid in Den Haag is hoger dan gemiddeld in Nederland. In het coalitieakkoord is besloten dat de gemeente Den Haag hier iets aan gaat doen. We investeren extra in de Haagse economie en werkgelegenheid. De plannen hiervoor (RIS t/m ) zijn in april van dit jaar door de gezamenlijke commissies Samenleving en Bestuur besproken. Toegezegd is u halfjaarlijks te informeren over de voortgang via een gezamenlijke notitie. In deze brief informeer ik u over de activiteiten die de afgelopen maanden vanuit het programma Den Haag maakt werk! in gang zijn gezet en de voortgang die hierbij is geboekt. Speciale aandacht besteed ik aan social-return en de effectiviteit van re-integratie, omdat ik u heb toegezegd u over deze twee onderwerpen te zullen informeren bij deze gelegenheid. 1. Taskforce Werkgelegenheid gestart Begin dit jaar is de taskforce werkgelegenheid van start gegaan. We betrekken werkgevers bij de uitwerking van de plannen. Per sector verkennen we samen met hen welke kansen en mogelijkheden er zijn en welke eisen dit stelt aan de dienstverlening door de gemeente. In verschillende bijeenkomsten tonen werkgevers zich betrokken bij het aanpakken van de werkloosheid in de stad en bereid om hier ook zelf een bijdrage aan te leveren. Voorbeelden hiervan zijn Onbeperkt aan de Slag, waarbij werkgevers zelf het initiatief hebben genomen om arbeidsbeperkten aan de slag te helpen, en Jongeren in de Lift waarbij werkgevers jongeren met andere werkgevers in contact brengen. Ook in andere contacten met werkgevers merk ik betrokkenheid bij de opgave om mensen zonder werk aan een baan te helpen. Inmiddels zijn veel onderdelen van het aanvalsplan in gang gezet. In deze korte tijd is daarmee een belangrijke stap gezet, die zich de komende jaren vertaalt in tastbare resultaten. Ik licht dat per onderdeel van het aanvalsplan nader toe. Job den Heeten

2 3000 banen Taskforce Werkgelegenheid BSW/ Tabel 1: Stand van zaken bereiken doelstellingen Den Haag maakt werk! 1 e halfjaar Doelstelling doel realisatie Status 5000 jongeren aan het werk of naar school, waarvan 4000 uit de bijstand Sluitende aanpak ontwikkeld 200 BBL plaatsen 25 0 Bemiddeling en acquisitie BBL in voorbereiding met partners 1000 plaatsingen social return op werk Realisatie loopt voor op schema 1600 garantiebanen Afspraken met UWV gemaakt; doelgroepenregister wordt gevuld 200 plekken beschut werk 25 0 Kandidaten op proefplaatsing aan de slag bij HGR mensen uit de bijstand aan het werk of naar school Uitstroomperspectief voor 2 e helft jaar is gunstiger 1.1 Jeugdwerkloosheid: 5000 jongeren naar werk of school Via de Sluitende Aanpak worden jongeren direct geholpen richting school en waar dat niet gaat naar werk. Sociaal casemanagers bieden samen met hulpverlenende instanties extra begeleiding voor jongeren die nog te veel belemmeringen ondervinden op weg naar school en werk. In het eerste half jaar van 2015 is dat verder geïntensiveerd: jongeren die nog naar school kunnen en schoolbaar en leerbaar zijn, krijgen geen uitkering, maar worden naar school begeleid. Hierbij werken de diensten steeds nauwer samen met de scholen. Ook zijn in het eerste half jaar afspraken gemaakt met alle Haagse PrO/VSO-scholen 1 voor een soepele overgang van laatstejaars scholieren naar de arbeidsmarkt. Momenteel wordt samen met ROC Mondriaan, de Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) en het UWV gewerkt aan de inrichting van een bemiddelingspunt in de vorm van een Leerwerkmakelaar. Dit bemiddelingspunt verzorgt de acquisitie en begeleiding van BBL-plekken. De verwachting is dat voldoende plaatsen worden gerealiseerd om in de komende jaren de beoogde 200 extra leerwerkbanen te realiseren. Waar nodig wordt in nauwe samenwerking met ROC Mondriaan activiteiten en projecten ontwikkeld om knelpunten over de beschikbaarheid van stages en leerbanen verder te ondervangen. Over het voorkomen van voortijdig schoolverlaten wordt de raad separaat geïnformeerd. Resultaten Ongeveer vijfhonderd jongeren zijn in het eerste half jaar naar werk of school begeleid (zie ook paragraaf 4.1). De uitstroom loopt iets achter bij de ambitie. Voor een deel komt dat doordat de resultaten van de sluitende aanpak nog niet volledig verwerkt zijn in onderstaande grafiek. De verwachting is dat de ambitie voor heel 2015 gehaald gaat worden. Er werden tot nu toe 74 startersbeurzen verstrekt. In de eerste helft van 2015 werden 25 leerwerkcheques verstrekt. Deze jongeren zijn hierdoor met een leerwerkbaan gestart om werkervaring op te doen. 1 Scholen voor respectievelijk Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) en Praktijkonderwijs (PrO).

3 BSW/ Figuur 1: uitstroomambitie jeugd Den Haag maakt werk! Bron: SZW/Raak 1.2 Sociaal en innovatief ondernemen Social return: 2400 plaatsingen waarvan 1000 op werk in periode Het doel van social return is om de kans op werk te vergroten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat doen we door bij de inkoop een verplichting op te leggen aan ondernemers die een opdracht uitvoeren voor de gemeente. In het begin van 2015 zijn nieuwe beleidsregels social return vastgesteld (RIS ). Bij de totstandkoming van de nieuwe regeling is uitvoerig gesproken met werkgeversorganisaties over de wijze waarop de verplichting kan worden ingevuld. Ondernemers hebben daarbij aangegeven behoefte te hebben aan meer maatwerk. Het college verwacht hier bij de volgende rapportage enige aanpassingen op de beleidsregels te kunnen presenteren. Werkgevers Samen met de werkgevers wordt gekeken naar de wijze waarop de social returnverplichting kan worden ingevuld. De dienstverlening van WSP helpt werkgevers bij het vinden van een goede match, maar begeleidt ook bij andere vragen. Zo zijn werkgevers ondersteund bij het gebruik van het nieuwe registratiesysteem WIZZR. De eerste vier projecten co-creatief social return starten dit jaar (zie RIS ). Ondernemers leveren dan op een andere wijze een bijdrage aan de re-integratiekansen van werkzoekenden, stagiaires en leerlingen dan via de traditionele plaatsing op werkplekken binnen de opdracht. Om werkgevers meer duidelijkheid te bieden, regionaliseren we de regelgeving over social return. Social return en subsidies De gemeente Den Haag verstrekt een aanzienlijk bedrag aan subsidies. We onderzoeken de mogelijkheden om hier ook social return toe te passen. Na een eerste analyse waaruit gebleken is wat de juridische mogelijkheden zijn, worden nu gesprekken gevoerd met de welzijnsorganisaties in de stad. Tijdens deze gesprekken wordt gekeken op welke wijze deze instellingen op dit moment reeds invulling geven aan het bieden van kansen voor de mensen die behoren tot de doelgroep van social return en welke mogelijkheden dit voor de toekomst biedt. Overige social returnontwikkelingen In de prestatieafspraken met de woningcorporaties en de schoolbesturen zijn ook afspraken gemaakt om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans te geven werkervaring op te doen. Gezien de toenemende toepassing van social return is maatwerk en aandacht voor verdringing van belang. Aangezien het onderwerp verdringing op meerdere terreinen speelt, zal het college hier in een afzonderlijke brief nader op in gaan. Het college verwacht die u begin november, na overleg met werkgevers- en werknemersorganisaties, te kunnen toesturen.

4 BSW/ Resultaten social return In 2014 zijn 791 mensen via social return aan de slag, waarvan 699 op werk. Voor 2015 is de doelstelling 550 plaatsingen, waarvan 225 op werk. In de maanden januari tot en met juni 2015 zijn 235 mensen plaatsingen ingevoerd in de administratie, waarvan 179 op werk. De prognose is dat de doelstelling dit jaar ruim gehaald gaat worden 2. Figuur 2 Social Return banen 3 Bron: SZW/Wizzr Banenafspraak (garantiebanen): 1600 mensen aan het werk in periode Het aantal banen voor mensen met een arbeidsbeperking (garantiebanen) is nog teleurstellend klein. Inmiddels zijn 10 mensen met een indicatie banenafspraak aan de slag, inclusief proefplaatsingen. De gemeente Den Haag zet in op het zo vroeg mogelijk identificeren van personen uit de doelgroep. Hierbij is vooral gefocust op mensen op de WSW-wachtlijst met een uitkering en voormalig Wiw- en ID-werknemers 4. Het UWV stelt vast of iemand arbeidsbeperkt is, geeft de indicatie banenafspraak af en neemt de kandidaat op in het doelgroepenregister. Dat is voor 334 mensen gebeurd (stand 1 juli) en nog eens 188 personen waren op dat moment aan UWV voorgedragen. Dit betekent dat we in de tweede helft van het jaar meerdere kandidaten kunnen voordragen als een werkgever een vacature voor een arbeidsbeperkte heeft. Daarmee nemen de kansen op succesvolle plaatsingen toe. Daarnaast ben ik intensief in gesprek met de staatssecretaris van SZW over de strikte toetsing door het UWV t.b.v. opneming van arbeidsbeperkten in het doelgroepenregister. Figuur 3: Banenafspraak (garantiebanen) Realisatie Streefwaarde 2 Omdat de plaatsingen pas achteraf kunnen worden geregistreerd zal het aantal genoemde plaatsingen nog stijgen. 3 Registratie van plaatsingen social return vindt achteraf plaats op basis van informatie van de betreffende werkgever. Door vertraging in de registratie kan een verschil ontstaan tussen het aantal zichtbare en het aantal daadwerkelijke plaatsingen. 4 Wiw= Wet inschakeling werkzoekenden en ID=In- en doorstroombanen.

5 BSW/ Bron: SZW Beschut werken: 200 werkplekken creëren. In het collegeprogramma en de re-integratieverordening is gesteld dat er in vier jaar tijd 200 beschutte werkplekken in het kader van de Participatiewet worden gecreëerd. Prioriteit ligt bij de kandidaten die op de per 1 januari jl. vervallen WSW-wachtlijst stonden. Inmiddels gaat een aantal kandidaten bij de Haeghe Groep (HGR) aan de slag. Afhankelijk van het advies van het UWV over de arbeidsbeperking van elk individu en bestuurlijke besluitvorming over de invulling van het werkgeverschap en de arbeidsvoorwaarden 5, kunnen vervolgens de eerste dienstverbanden op de beschutte werkplekken gesloten worden. 1.3.Gemeente aan zet: instroom 250 jongeren en stageplaatsen Ook als werkgever nemen we onze verantwoordelijkheid in het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Afgesproken is dat we gedurende deze collegeperiode 250 jongeren instromen in de organisatie en jongeren werkervaring op doen doormiddel van een betaalde stage of leerwerkplek. Met de realisatie van deze doelstelling liggen we op koers. Afgelopen half jaar zijn 44 jongeren ingestroomd op een reguliere arbeidsplaats tegenover 31 jongeren vorige jaar rond de zelfde tijd. Bij stagiaires liggen we weliswaar iets achter op schema, maar verwachten we op basis van ervaringen uit het verleden een piek in het derde kwartaal. Tabel 2: Realisatie doelstellingen gemeente aan zet Targets Huidige stand (jan t/m juni 2015) Coalitieakkoord Aantal % Realisatie target 2018 Instroom van jongeren < 27 jaar % Betaalde stageplaatsen of 150 8% leerwerkplekken % Waarvan t/m MBO 50% Bron: BSD Om het aantal jongeren in de organisatie te vergroten zijn afgelopen half jaar verschillende ondersteunende faciliteiten, regelingen en projecten verder uitgewerkt. Om managers te ondersteunen bij het vinden van geschikte stagiaires e.d. 6 en naar buiten toe toegankelijker te zijn voor jongeren die een passende stage zoeken is in april Matchpunt Jongeren bij bureau Van werk naar werk opgericht. In de opzet is gekozen om nauw samen te werken met het Werkgeverservicepunt (WSP) en is een accountmanager van WSP gestationeerd bij het Matchpunt. Als organisatie zetten we in op echte banen en een reguliere aanstellingen voor jongeren. Dit vraagt om ruimte in de formatie en begroting. Dit doen we via het generatiepact waarover inmiddels overeenstemming is bereikt met de vakbonden. Per 1 september starten naast de reguliere HBO en WO trainees ook MBO ers in een technisch traineeprogramma en jongeren vanuit de uitkeringssituatie met een tweejarig ICT ontwikkeltraject. De invulling van de gemeentelijke doelstelling ten aanzien van de banenafspraak wordt gerealiseerd door het in dienst nemen van de vegers van het Haags werkbedrijf (HWB) die tot nu toe met behoud van uitkering werkten. De eerste dienstverbanden worden volgens dit najaar overeengekomen. Tot slot wil het college dat de gemeentelijke diensten jaarlijks anderhalf miljoen euro meer inbesteden bij de Haeghe Groep dan in Er is geen landelijke CAO waar bij kan worden aangesloten. 6 Naast werkgelegenheid voor afgestudeerde jongeren biedt de gemeente Den Haag een werkomgeving voor leer- en ontwikkelmogelijkheden; We creëren werkervaringsplekken, BBL plekken, Leer Arbeid Plaatsen en stages voor leerlingen op MBO/HBO en WO niveau.

6 BSW/ Ten opzicht van 2014 is de inbesteding weliswaar met 0,9 mln. gestegen, maar dat is nog niet conform de doelstelling. Het realiseren van de jaardoelstelling is mede afhankelijk van de beschikbare capaciteit bij de Haeghe Groep en de instroom via de dienst SZW Vergroten inzetbaarheid Voor bijstandsontvangers met een combinatie van verschillende problematiek (bijvoorbeeld op het gebied van schulden, huisvesting, gezondheid, verslaving en leerbaarheid) leveren we maatwerk. In de afgelopen periode is gestart met het verbeteren van de plaatsing op kinderopvang. Dit kan bijdragen aan een versnelde uitstroom uit de uitkering van eenoudergezinnen. Via preventie beperken we de instroom van uitkeringen te beperken. Zo is in het eerste half jaar een aanpak ontwikkeld om voor de leeftijdsgroep jaar (in aansluiting op de jongerenaanpak) een inspanningsperiode op te leggen direct na de aanvraag voor bijstand. 1.5 Ouderen Na vaststelling van het deelprogramma ouderen duurzaam aan de slag is samen met UWV een actieplan Den Haag werkt aan ouderen opgesteld. De leden van de commissie Samenleving worden begin oktober per brief hierover geïnformeerd. Veel ouderen zijn langdurig werkloos. De kans op werk neemt na 3 jaar in de bijstand zeer sterk af. We leggen daarom de prioriteit bij het voorkomen van die zeer langdurige werkloosheid en gaan aan de slag met de groep die een uitkeringsduur heeft van 1 tot 3 jaar. Bij het Werkgeverservicepunt (WSP) is actieve bemiddeling van vijftigplussers naar tijdelijke banen via een uitzendbureau gestart. Ook gaan we na hoe we ROC Mondriaan kunnen inzetten voor talentontwikkeling binnen een integraal aanbod ouderen. Verder wordt de start van de Meesterbeurs voorbereid. 2. Effectiviteit re-integratie 2.1. Uitstroom: mensen uit de bijstand in periode Dit college wil de uitstroom uit de bijstand vergroten. Dat doen we vooral door de inzet van reintegratieinstrumenten. Dit leidt in veel gevallen tot uitstroom naar werk of terug naar school (bij jongeren). De re-integratie-activiteiten kunnen hebben tot gevolg dat mensen geprikkeld worden om werk te vinden en heeft daarom mede tot gevolg dat mensen om andere reden hun uitkering opzeggen. Daarom zijn alle uitkeringen die zijn beëindigd na de inzet van re-integratieinstrumenten betrokken in onderstaande resultaten. Om een volledig beeld te krijgen, zijn ook bijstandsontvangers die zonder inzet van reintegratie-activiteiten werk vinden in beeld gebracht. De verwachting van het college is dat in de periode mensen op deze manier uitstromen. In de afgelopen periode liggen we iets achter op schema. Figuur 4: Uitstroom Den Haag maakt werk! Bron: SZW/Raak

7 BSW/ Van deze personen is bijna zestig procent uitgestroomd als zelfstandig ondernemer of naar een betaalde baan, waarbij de uitkering kon worden beëindigd. Ongeveer een kwart (23%) is part-time werk gaan verrichten, waardoor alleen nog een aanvullende uitkering nodig is en de gemeente dus kosten bespaard. Twee procent is een dagopleiding gaan volgen waardoor de uitkering kon worden beëindigd (dit zijn uitsluitend jongeren). Van het restant (16%) is de uitkering om andere reden beëindigd door de inzet van het re-integratie instrumentarium. De verwachting is dat de uitstroom in de komende periode zal toenemen. Zo verwacht ik dat in de komende jaren meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk zullen gaan. Er zijn belangrijke stappen gezet om de kinderziektes uit het toeleidingsproces te overwinnen. In de eerste periode zal de focus nog liggen op het plaatsen van mensen van de voormalige WSW-wachtlijst en de voormalige Wajong-ers. Daarna zullen ook meer mensen met een bijstandsuitkering die een arbeidsbeperking hebben via de banenafspraak aan de slag kunnen. Na de aanloopperiode van de programmatische aanpak werk en economie, komt de focus in de komende jaren meer te liggen op de uitvoering. Daarbij maak ik gebruik van de ideeën uit het bedrijfsleven die we ook in de Werktop ophalen en de uitvoering van de plannen die we ontwikkelen in het kader van de wijkaanpak. Tot slot zal ook het economisch tij zich gunstiger ontwikkelen. Dat betekent dat ik in 2016 en 2017 een toename van de uitstroom verwacht Prestatie indicator re-integratie Uw raad heeft specifiek gevraagd om een tussentijdse rapportage over het bereiken van de prestatieindicator re-integratie. In de gemeenteraadsvergadering van 27 november 2014 hebben het gemeenteraadslid Ramnath en anderen bij de bespreking van Re-integratieverordening Participatiewet motie 103_10 ingediend over halfjaarcijfers re-integratie. Voor 2015 is de prestatie-indicator in de gemeentebegroting als volgt geformuleerd: Het aantal personen, waarvan re-integratie heeft geleid tot een beëindigde uitkering dan wel het aanvaarden van parttime werk. De inzet van re-integratie moet in de eerste helft van 2015 leiden tot 70 procent beëindigde uitkering, dan wel het aanvaarden van parttime werk. Het resultaat op deze prestatie heeft betrekking op de uitstroom uit re-integratietrajecten naar werk of school (inclusief die van niet-uitkeringsgerechtigden) of de beëindiging van het re-integratieproces vanwege het beëindigen van de bijstand om andere redenen. De score op de top-indicator ligt met 72 procent boven de doelstelling van 70 procent. 2.3 Inzet re-integratie instrumenten en voorzieningen 1 e helft 2015 Op 1 januari 2015 is de nieuwe re-integratieverordening Participatiewet inwerking getreden. De invoering van de Participatiewet brengt nieuwe instrumenten met zich mee, die de gemeente kan inzetten om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. In de verordening is opgenomen welke voorzieningen voor re-integratie worden aangeboden en wie onder welke voorwaarden voor die voorzieningen in aanmerking komt. De inzet van de reintegratievoorzieningen en -instrumenten is bedoeld om het voor werkgevers aantrekkelijk te maken personen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen en om de kans op een volwaardige deelname aan de arbeidsmarkt voor deze doelgroep te vergroten. Het type traject dat we aanbieden is afhankelijk van de afstand tot de arbeidsmarkt. Voor de klanten uit 2014 loopt de inzet van de voorziening door onder de regels voor de instrumenten en voorziening vastgesteld onder de WWB. De rapportage 1 e helft 2015 heeft dus betrekking op een mix van nieuwe klanten onder de Participatiewet en oude klanten onder de WWB. In tabel 3 worden de vier grootste voorzieningen gepresenteerd voor het aantal deelnemers dat in de 1e helft 2015 van de voorziening gebruik heeft gemaakt. Over de daadwerkelijk gemaakte kosten voor de inzet van een voorzieningen in de 1 e helft 2015, kan bij de volgende halfjaar evaluatie gerapporteerd worden. Dit, omdat het merendeel van de kosten pas in de tweede helft van het jaar in rekening wordt gebracht.

8 BSW/ Tabel 3. Overzicht inzette re-integratievoorzieningen, 1 e helft 2015 Soort voorziening Aantal deelnemers A. Proefplaatsing 335 B. Tegemoetkoming vakmanschap (werkgelegenheid Arrangementen) C. Werkgeverscheque (Loonkostensubsidie); 898 D. Leerwerkplek (Haeghe Groep Brugplek) 1175 Totaal Ontwikkeling bijstand In de gezamenlijke aanbiedingsbrief die behoort bij deze voortgangsrapportage is het beeld geschets van een zich voorzichtig herstellende economie. Zoals opgemerkt, blijft het werkloosheidspercentage in Den Haag hoog, maar zien we de eerste tekenen van herstel. Helaas steeg het aantal bijstandsontvangers nog wel in dit eerste halfjaar. Figuur 5: Ontwikkeling kerngegevens arbeidsmarkt Den Haag 7 Bron: SZW/Socrates en UWV De daling van het aantal niet-werkende werkzoekenden is deels administratief van aard, maar duidt ook op een voorzichtig herstel van de arbeidsmarkt. Dat uit zich, zoals gebruikelijk, als eerste in de daling van het aantal uitkeringen op grond van de Werkloosheidswet (WW). Dit zijn tijdelijke uitkeringen voor personen die relatief kort geleden werkloos zijn geworden. Ook het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat het aantal de daling van de bijstand pas later zal optreden als de economie verder aantrekt, de eerstkomende jaren zal het aantal bijstandsontvangers nog stijgen 8. Het blijft mijn inzet dat ook de inwoners van Den Haag die nu een bijstandsuitkering hebben straks de vruchten van de groei en onze extra inspanningen kunnen plukken. Ik blijf daarom in gesprek met werkgevers om ons hier bij te blijven helpen. Rabin Baldewsingh, wethouder 7 De definitie van de NWW is m.i.v. februari door UWV en CBS aangepast als gevolg van internationale afspraken. De NWWstand van de januari is nu volgens die definitie weergegeven. Die was in de oude definitie (totaal) en voor jongeren In de periode 1 januari tot eind april waren er automatiseringsproblemen met de verlenging van de inschrijving van werkzoekende bijstandsontvangers. De herinschrijving wordt volgens UWV in oktober volledig hersteld. 8 CPB-notitie 15 september 2015, De raming van het bijstandsvolume in de Macro-Economische Verkenning (MEV) 2016.